HET GEBRUIK VAN KENNISNET BIJ HET ONDERWIJS KENNISNET ALS LEEROMGEVING voortgezet onderwijs
2002-14
INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING 5 1
INLEIDING 7
2
DE ONDERZOEKSMETHODE 9
3
DE BEVINDINGEN VAN HET ONDERZOEK 11
3.1
De leerlingen 11
3.2
De docenten 14
3.3
De ict-coördinator of ict-manager 17
3.3.1
De kennisnet-site 17
3.3.2
De infrastructuur 19
4
CONCLUSIES 21 BIJLAGE(N)
I
De vragenlijsten 23
II
Bijlage 2a: leerlingen 33
III
Bijlage 2b: docenten 35
IV
Bijlage 2c: ict-coördinatoren 37
SAMENVATTING De Inspectie van het Onderwijs heeft in de periode april-juni 2002 op scholen voor voortgezet onderwijs die in het kader van regulier schooltoezicht werden bezocht, onderzoek gedaan naar het gebruik van kennisnet als inhoudelijke bron van informatie en communicatie, kortom naar de website van kennisnet. De onderzoeksvragen waren: 1. In hoeverre is kennisnet als inhoudelijk medium bekend bij leerlingen, docenten en ict-coördinatoren? 2. Wat is de aard van het gebruik van kennisnet door deze groepen? 3. Welke positieve en negatieve ervaringen hebben gebruikers en welke suggesties kunnen zij daarover doen? Het onderzoek is uitgevoerd doormiddel van vragenlijsten. De voornaamste conclusies zijn de volgende: • Grofweg één op de drie leerlingen geeft aan kennisnet vaak of wel eens bezocht te hebben, tegen twee op de drie docenten. Dat betekent dat het medium op dit moment nog vooral door docenten wordt gebruikt en (in verhouding) minder door hun leerlingen. • Het merendeel van het gebruik van kennisnet door leerlingen betreft het zoeken van informatie. Vooral het vak Nederlands scoort daarbij hoog (boekverslagen e.d.). Andere vakken blijven nog wat achter. Kennisnet functioneert voor leerlingen dus meer als informatiebron dan als communicatiemedium. • 1 op de 10 leraren zegt het fenomeen kennisnet niet te kennen. • Docenten vinden het van belang de verschillende mogelijkheden van kennisnet meer bekendheid te geven. De gebruikers noemen vrij gemakkelijk onderdelen die voor hen nuttig zijn geweest. • De ict-coördinatoren zijn stevige gebruikers van kennisnet. Zij lijken ook geïnteresseerd te zijn in goede voorbeelden over ict-gebruik in de verschillende vakken. • Over de betrouwbaarheid van het netwerk (de infrastructuur) is men nog niet helemaal tevreden.
1
INLEIDING
De Inspectie van het Onderwijs volgt de ontwikkeling van het onderwijsnetwerk kennisnet met veel belangstelling. De ambitie van kennisnet is allereerst om alle onderwijsinstellingen in Nederland van een hoogwaardige netwerkverbinding te voorzien (kennisnet als infrastructuur). Daartoe zijn alle instellingen voor basisonderwijs, voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs per 19 juni 2002 op het netwerk aangesloten. Ook talloze culturele instellingen, onderwijsondersteunende organisaties en aanbieders van onderwijsmaterialen zijn aangesloten. Tegelijkertijd wil kennisnet ook een inhoudelijk forum bieden voor onderwijsontwikkeling. Het wil “content” bieden die bruikbaar, interessant en zinvol is voor onderwijskundige toepassing in of buiten de klas en het wil dienstverlenend zijn naar het onderwijsveld met voorzieningen en diensten die het onderwijs ten goede komen. Het is met name dit aspect van kennisnet dat de Inspectie van het Onderwijs interesseert. In het algemeen volgt de inspectie de invoering van ict in het onderwijs en het gebruik ervan in het primaire, onderwijskundige proces in het kader van het onderwijstoezicht. Daartoe is een aantal specifieke ict-indicatoren in de toezichtssystematiek opgenomen, waardoor in algemene zin zowel door de lesobservaties als vanuit de gesprekken met leerlingen en leraren het ict-gebruik wordt beoordeeld. Vanuit die beoordeling is het onmogelijk meer gedetailleerde uitspraken te doen over de rol die kennisnet speelt bij dat computergebruik. Om die reden heeft de inspectieleiding besloten om - eerst in het voortgezet onderwijs - nader onderzoek te doen plaatsvinden naar die rol. De onderzoeksvragen zijn de volgende: 1. In hoeverre is kennisnet als inhoudelijk medium bekend bij leerlingen, docenten en ict-coördinatoren? 2. Wat is de aard van het gebruik van kennisnet door deze groepen? 3. Welke positieve en negatieve ervaringen hebben gebruikers en welke suggesties kunnen zij daarover doen? Uit deze vragen vloeit voort dat de inspectie zich in dit onderzoek vooral heeft beperkt tot kennisnet als onderwijskundig medium. Daartoe heeft de inspectie zowel leerlingen, leraren als ict-coördinatoren bevraagd. In hoofdstuk 2 worden deze enquêtes als onderzoeksvorm toegelicht. Hoofdstuk 3 beschrijft de resultaten van het onderzoek, onderscheiden naar leerlingen, docenten en ict-coördinatoren. In hoofdstuk 4 treft u tenslotte de conclusies van het onderzoek aan.
7
2
DE ONDERZOEKSMETHODE
Kennisnet richt zich op een aantal doelgroepen. De voornaamste zijn: ‘kinderen’ (basisonderwijs), ‘scholieren’ (voortgezet onderwijs), docenten, onderwijsmanagers en ouders. In het voorjaar van 2003 zijn daar door de integratie met bve-net studenten, docenten en managers uit het beroepsonderwijs bijgekomen. Uiteindelijk gaat het er daarbij om, dat deze doelgroepen informatie en bronnen kunnen vinden die het leren in de meest ruime zin ondersteunen, en dat er diensten of functionaliteiten worden aangeboden die een nuttige bijdrage kunnen leveren aan het onderwijs. Een manier om erachter te komen of kennisnet daarin slaagt is om in de klassen te kijken of de inhoud van kennisnet op de één of andere manier gebruikt wordt bij het onderwijskundig proces. Maar hoewel inspecteurs bij hun kwaliteitsonderzoeken in heel veel lessen komen, is het aantal lessen waarin daadwerkelijk op dat moment (toevallig) ict wordt gebruikt, tamelijk gering. Daaruit zijn geen betrouwbare uitspraken te doen over de geformuleerde onderzoeksvragen. Om die reden hebben wij ervoor gekozen dit eerste inventariserend onderzoek te doen doormiddel van enquêtering. We hebben een drietal vragenlijsten ontwikkeld, één voor leerlingen, één voor docenten en één voor de ict-coördinator of ict-manager. De vragenlijsten zijn als bijlage 1 aan dit rapport toegevoegd. Meer specifieke vragen naar de rol die kennisnet in het onderwijs kan spelen, kunnen in een later stadium uiteraard wel door diepteonderzoek en observaties worden beantwoord. De opbouw was voor elke doelgroep in één opzicht gelijk: na informatie over leerjaar of vak werd gevraagd of men de kennisnetsite wel eens heeft bezocht. Indien hierop positief werd geantwoord is naar de frequentie en de aard van het gebruik van de site gevraagd. Indien ontkennend op de vraag naar het bezoek werd geantwoord, is alleen nog gevraagd naar het waarom van het niet bezoeken. Daarna konden de deelnemers de vragenlijsten weer inleveren. De vragenlijsten zijn in de periode april-juni 2002 tijdens de bezoeken in het kader van het regulier schooltoezicht (RST) voorgelegd aan de groepen leerlingen en docenten, waarmee de inspecteurs hun gesprekken voerden als normaal onderdeel van het RST-bezoek. Zowel de school als de gespreksdeelnemers wisten tevoren niet dat een vragenlijst kennisnet onderdeel uitmaakte van het gesprek. De vragenlijst voor de ictcoördinator is aan de betreffende functionaris (soms twee) gegeven met het verzoek deze in te vullen. Door de vragenlijsten te combineren met een RST-bezoek in een bepaalde periode is er min of meer sprake van een willekeurige steekproef, omdat de planning van de RST-bezoeken op geen enkele wijze verband houdt met de onderwerpen die in dit onderzoek aan de orde zijn geweest. De spreiding over schooltypen en aantallen leerlingen per schooltype zijn redelijk in overeenstemming met het algehele landelijke beeld. In totaal zijn de vragenlijsten door 357 leerlingen op 49 scholen, 406 docenten op 55 scholen en 67 ict-coördinatoren op 60 scholen ingevuld. Dus niet op alle scholen zijn alle vragenlijsten afgenomen.
9
3
DE BEVINDINGEN VAN HET ONDERZOEK
3.1
De leerlingen
In tabel 1 staat weergegeven hoeveel leerlingen uit de verschillende onderwijssoorten aangeven heel vaak (twee of meer keer per week), vaak (elke week), soms (totaal één of twee keer) of nooit de kennisnet-site te bezoeken. Tabel 1 Gebruikfrequentie kennisnet in aantal en percentage leerlingen naar onderwijsniveau (totaal 357 leerlingen op 49 scholen) Nooit Elke week In totaal Twee geweest één of keer of twee keer vaker Onderbouw vmbo 2 8 17 64 (2%) (9%) (19%) (70%) Bovenbouw vmbo 10 13 16 78 (9%) (11%) (14%) (67%) Onderbouw havo/vwo 3 16 41 (5%) (27%) (68%) Bovenbouw havo/vwo 4 7 21 57 (5%) (8%) (24%) (64%) Totaal 16 31 70 240 (5%) (9%) (20%) (67%)
Totaal
91 (100%) 117 (100%) 60 (100%) 89 (100%) 357 (100%)
Ongeveer twee op de drie leerlingen geven aan dat ze de kennisnet-site nog nooit hebben bezocht. Dat percentage is bij de leerlingen in de onderbouw iets groter dan bij leerlingen uit de bovenbouw (vanaf klas 3 in het vmbo en vanaf klas 4 in havo/vwo). Zo’n 14% van de leerlingen brengt minimaal één keer per week een bezoek aan de site. Opvallend is het hoge percentage leerlingen uit de bovenbouw van het vmbo dat aangeeft kennisnet vaak te bezoeken. Hier hebben we geen duidelijke verklaring voor. We hebben de leerlingen die hebben aangegeven kennisnet nog nooit te hebben bezocht, gevraagd naar de reden daarvoor. Opvallend is dat slechts 2% het ontbreken van een computer als reden opgeeft en 4% het ontbreken van toegang tot internet. 29% geeft aan dat ze andere websites gebruiken, een kleine meerderheid van 58% geeft aan niet te weten wat kennisnet is. Aan de 117 leerlingen die aangeven kennisnet te bezoeken, hebben we vervolgens gevraagd aan te geven naar welke onderdelen ze hebben gekeken en waarom ze überhaupt op kennisnet hebben gekeken. Daarbij moet opgemerkt worden dat de mogelijkheden die aangegeven stonden en de categorieën prominente keuzes waren op de kennisnet-site ten tijde van ons onderzoek. Zoals bij veel sites verandert de gebruikers-interface van kennisnet ook regelmatig en zijn de betreffende onderdelen nu wellicht niet meer als zodanig herkenbaar. De resultaten geven niettemin een richting aan waarin de belangstelling van de leerlingen gaat. Dit staat in Figuur 1 weergegeven.
11
Figuur 1 Percentage leerlingen dat aangeeft op kennisnet wel eens genoemde onderwerpen gezocht te hebben, meerdere antwoordmogelijkheden (N=117) 60
Procent
50 40 30 20 10 cultuurplein, internationaalplein, gastenboek
Onderwerpen
opleiding en werk
interactief
internet
informatiebronnen
school gerelateerd
0
Een kleine meerderheid (54%) geeft aan vooral geïnteresseerd te zijn in het onderdeel ‘school’ (examens, projecten, vaklokalen). Ook het onderdeel ‘infobronnen’ scoort hoog met 44% belangstellenden. Opvallend daar is het hoge percentage leerlingen (68%) uit de onderbouw havo/vwo. Blijkbaar is daar de wens informatie te zoeken voor projecten, opdrachten, verslagen e.d. het grootst. Informatie over ‘opleidingen’ wordt door 28% van de leerlingen genoemd, waarbij de bovenbouwleerlingen logischerwijs hoger scoren dan de onderbouwleerlingen (zeker die uit havo/vwo). Toegang tot specifieke Internet-links wordt door bijna 15% van de leerlingen genoemd. Dit lage percentage kan mogelijk verklaard worden doordat leerlingen de betreffende websites direct op internet intoetsen en er niet via kennisnet naar toe gaan. Het cultuurplein is nog niet zo bekend (dit was er tijdens ons onderzoek ook nog maar kort) en het interactieve gedeelte onder ‘praat mee’ scoort minimaal: 3% van de leerlingen. Als we de leerlingen vragen waarom ze op kennisnet zoeken geeft een ruime meerderheid (56%) aan dat het zoeken samenhangt met een project of werkstuk voor een vak. In ruim de helft van die gevallen is dat het vak Nederlands, ongeveer één op de drie leerlingen zoekt voor de exacte vakken of voor de mens- en maatschappijvakken. Ongeveer een vijfde gebruikt de informatie voor een moderne vreemde taal en 1 op de 8 leerlingen noemt de kunstvakken. Bij de andere vakken wordt verkoop(praktijk) het meeste genoemd (ook 1 op de 8 leerlingen). Andere redenen om kennisnet te bezoeken zijn in volgorde van afnemende score: communicatie (19%), extra oefening (17%), omdat het lesmateriaal van de school er staat (10%) en voor dingen die niets met school te maken hebben of een ander doel (beide 5%). Dit staat weergegeven in Figuur 2.
12
Figuur 2 Percentage leerlingen dat aangeeft op kennisnet met het volgende doel gezocht te hebben, meerdere antwoordmogelijkheden (N=117) 60
Procent
50 40 30 20 10 0 project of extra oefening communicatie lesmateriaal werkstuk voor school Doelen vak
niet aan school gerelateerd
ander doel
We hebben de leerlingen ook doormiddel van een open vraag verzocht aan te geven wat ze van kennisnet goed konden gebruiken, wat ze niet konden vinden en hoe kennisnet verbeterd zou kunnen worden. Een selectie van deze antwoorden is in Bijlage 2a opgenomen. Veel leerlingen noemen spontaan boekverslagen, informatie voor allerhande werkstukken en oefentoetsen. Een enkele keer worden zoekmachines, opleidingswebsites en chatten genoemd. Opvallend is het grote aantal leerlingen (48%) dat ‘nee’ antwoordt op de vraag of ze iets konden noemen dat ze niet konden vinden. Dat geeft aan dat de site meestal de verwachte informatie kan bieden of natuurlijk dat ze nog maar weinig nodig hebben. Uiteraard zijn er onderwerpen waarover een leerling niets kan vinden. ‘Schepen bij de schuttenvaar’, ‘de blauwe reiger’ en ‘de magneetzweeftrein’, maar ook ‘drugs’ en ‘architectuur’ zijn voorbeelden. Veelal zal dat te maken hebben met de gebrekkige zoekvaardigheden van de leerlingen. Suggesties voor verbetering vinden veel leerlingen ook niet nodig. ‘Hij is perfect’, ‘Ik vind kennisnet zo wel goed’ en ‘Het ziet er allemaal heel netjes uit’, zijn veelzeggende uitspraken. Als er suggesties zijn dan betreft het vooral de lay-out, de overzichtelijkheid en het ingewikkelde taalgebruik.
13
3.2
De docenten
In tabel 2 staat weergegeven hoeveel docenten uit de verschillende onderwijssoorten aangeven heel vaak (twee of meer keer per week), vaak (elke week), soms (totaal één of twee keer) of nooit de kennisnet-site te bezoeken. Tabel 2 Gebruikfrequentie kennisnet in aantal en percentage docenten naar onderwijsniveau (totaal 406 docenten op 55 scholen) Nooit Elke week In totaal Twee één of keer of twee keer vaker Onbekend 2 1 Onderbouw vmbo Bovenbouw vmbo Onderbouw havo/vwo Bovenbouw havo/vwo Totaal
15 (10%) 8 (6%) 12 (10%) 4 (44%) 39 (10%)
14 (10%) 21 (16%) 22 (18%) 1 (11%) 58 (14%)
66 (46%) 56 (43%) 41 (34%) 1 (11%) 166 (41%)
49 (34%) 45 (35%) 45 (38%) 3 (33%) 143 (35%)
Totaal
3 144 (100%) 130 (100%) 120 (100%) 9 (100%) 406 (100%)
Docenten geven veel meer dan de leerlingen aan gebruik te maken van kennisnet. Slechts ongeveer één op de drie docenten zegt de kennisnet-site nog nooit te hebben bezocht. Dat percentage is ongeveer constant in de verschillende schooltypes. Zo’n 24% van de docenten (eveneens bijna het dubbele van het percentage leerlingen) brengt minimaal één keer per week een bezoek aan de site. Net als bij de leerlingen hebben we ook de docenten die kennisnet nog nooit hebben bezocht, gevraagd naar de reden daarvoor. Hier geeft 29% van de niet-bezoekers aan kennisnet niet te kennen. In totaal kent nog steeds één op de tien leraren het fenomeen kennisnet niet. Van alle niet-gebruikers is 12% nooit op kennisnet geweest omdat ze geen beschikking over een computer hebben, 41% zegt andere websites te gebruiken.１ Aan de 263 docenten die aangeven kennisnet te bezoeken, hebben we gevraagd aan te geven naar welke onderdelen ze hebben gekeken en waarom ze überhaupt op kennisnet hebben gekeken. Figuur 3 geeft een overzicht van de gevonden percentages.
１
Het is niet onmogelijk dat sommige sites die men gebruikt niet herkend worden als kennisnet-sites, omdat die sites weliswaar ‘onder kennisnet vallen’, maar niet alleen via kennisnet bereikbaar zijn.
14
Figuur 3 Percentage docenten dat aangeeft op kennisnet wel eens genoemde onderwerpen gezocht te hebben, meerdere antwoordmogelijkheden (N=263) 70 60
Procent
50 40 30 20 10 0
bronnen
lesmateriaal
contacten
nieuws
deskundigheid
anders
Onderwerpen
Het hoogst scoren lesmaterialen en bronnen (resp. 63 en 56%). Contacten, nieuws en deskundigheidsbevordering scoren duidelijk lager (resp. 32, 27 en 10%). Uitschieters zijn de docenten uit de bovenbouw vmbo die de contacten duidelijk meer gebruiken (46% tegen gemiddeld 25% voor de overigen) en minder in zijn voor algemene bronnen van nieuws (17% tegen bijvoorbeeld 43% voor de docenten in de bovenbouw havo/vwo). Mogelijk spelen de platforms beroepsgerichte vakken daarbij een positieve rol. Er zijn behoorlijk wat docenten die als andere toepassing van kennisnet voor henzelf de e-mail noemen van de school. Ook geven sommigen aan zo maar wat gebladerd te hebben (uit nieuwsgierigheid). Als we de docenten vragen waarom ze op kennisnet zoeken dan is de volgorde van meest naar minst genoemde doelen als volgt: informatie over een in de les te behandelen onderwerp (54%), exta oefenstof (41%, met een duidelijk grotere belangstelling van bovenbouwdocenten), informatie over leermiddelen (31%), het zoeken van digitale lessen (15%) en informatie over nascholing (10%). Communicatie met anderen, kringen en niet-schoolse zaken scoren gemiddeld minder dan 10%. Zie ook Figuur 4.
15
Figuur 4 Percentage docenten dat aangeeft op kennisnet met het volgende doel gezocht te hebben, meerdere antwoordmogelijkheden (N=263) 60
Procent
50 40 30 20 10 0 anders
niet aan school gerelateerd
lesmateriaal school staat er
communicatie
informatie nascholing
vormgeven digitale les
zoeken digitale les
zoeken extra oefenstof
informatie leermiddel
informatie onderwerp voor les
Doelen
We hebben de docenten ook gevraagd aan te geven wat ze van kennisnet goed konden gebruiken, wat ze niet konden vinden en hoe kennisnet verbeterd zou kunnen worden. In Bijlage 2b is een overzicht opgenomen van de antwoorden. Die geven een grote variatie te zien. Examens worden vaak genoemd, naast informatie over het vmbo, praktische opdrachten, verdieping, oefenstof en allerhande inhoudelijke informatie. 12 docenten van de 158 die deze vraag invulden noemden geen voorbeeld van iets dat ze goed konden gebruiken. Omgekeerd geven 10 van de 60 docenten aan dat er niets was dat ze niet konden vinden. Op die vraag komt overigens ook een aantal leuke suggesties voor materiaal waar men naar zoekt en wat er nog niet is. Zie ook bijlage 2b. Bij de vraag om suggesties voor verbetering vinden veel docenten dat de site meer onder de aandacht gebracht moet worden. ‘Maak kennisnet meer bekend’ is een teneur in veel antwoorden. Er is ook een flink aantal goed bruikbare tips, waarin soms de frustratie over het functioneren van het fysieke netwerk doorklinkt (snelheid, bandbreedte, storingen), en, net als bij de leerlingen, de indeling en overzichtelijkheid een aantal keren wordt genoemd.
16
3.3
De ict-coördinator of ict-manager
3.3.1 De kennisnet-site Op alle bezochte scholen is ook de ict-coördinator of ict-manager bevraagd. Op scholen voor voortgezet onderwijs is dat meestal degene die gaat over het ict-beleid. Een enkeling heeft ook een rol in het systeembeheer, maar meestal is dat een andere persoon. Soms maakt een ict-manager deel uit van de schoolleiding, vaak is het een leraar met extra ruimte in zijn taakbeleid. In het volgende zullen we deze functionaris de ict-coördinator noemen en hem/haar met ‘hij’ aanduiden. De eerste vraag die we op 56 scholen aan de ict-coördinator hebben gesteld was om aan te geven hoe het met het gebruik van kennisnet op zijn school volgens hem is gesteld. 61% van de 69 ondervraagde ict-coördinatoren denkt dat de docenten kennisnet gebruiken en 43% denkt dat de leerlingen het medium gebruiken. Rond de 27% zegt dat ‘niet te weten’. Nog enkele uitschieters: 89% denkt dat de ict-werkgroep op de school kennisnet gebruikt, 14% de leerlingbegeleiders en 2% de ouders. Van de laatste groep weet 74% het niet. Deze cijfers geven aan dat ook de ict-coördinatoren denken dat docenten kennisnet meer gebruiken dan leerlingen. In tabel 3 staat weergegeven hoeveel ict-coördinatoren aangeven heel vaak (twee of meer keer per week), vaak (elke week), soms (in totaal één of twee keer) of nooit de kennisnet-site te bezoeken. Tabel 3 Gebruikfrequentie kennisnet in aantal en percentage ict-coördinatoren (totaal 67 ict-coördinatoren op 56 scholen) Nooit Totaal Elke week In totaal Twee één of keer of twee keer vaker Totaal 14 29 21 3 67 (21%) (43%) (31%) (5%) (100,0%) Drie ict-coördinatoren zeggen nog nooit op kennisnet geweest te zijn. Alle drie geven zij aan dat ze andere websites gebruiken. Ruim 62% bezoekt minimaal één keer per week de site. Een speciaal deel van de kennisnet-site is voor ict-coördinatoren bestemd. Uiteraard kunnen ze ook de andere delen bezoeken. Figuur 5 geeft een overzicht van onderwerpen waarnaar gekeken wordt. De 38 coördinatoren die aangeven het speciale coördinatordeel van kennisnet te gebruiken kijkt in volgorde van afnemende aandacht naar nieuws (50%), projecttips, scholingstips en budgettips (32%).
17
Figuur 5 Percentage ICT-coördinatoren dat aangeeft op kennisnet wel eens genoemde onderwerpen gezocht te hebben, meerdere antwoordmogelijkheden (N=63) 80 70
Procent
60 50 40 30 20 10 0
tip van de week
uw mening
specifiek ICTcoördinator
educatief algemeen Onderwerpen
Het educatieve gedeelte trekt nog meer aandacht dan het speciale coördinatorgedeelte (73%). Dit komt wellicht omdat de ict-coördinator in de school langzaamaan ook degene is die probeert de vakdocenten te wijzen op goede en bruikbare voorbeelden. Voor de 49 ict-coördinatoren die aangeven het educatieve gedeelte van kennisnet te gebruiken zijn de educatieve sites (76%), de methodesites (59%) en de vakwijzers (49%) de toppers. Er is overigens momenteel op kennisnet geen onderscheid meer tussen de ingang educatieve sites en vakwijzers. De website van de inspectie trekt 10% belangstellenden. Dat kan overigens ook betekenen dat kennisnet voor directe links naar externe sites weinig wordt gebruikt. Als men bijvoorbeeld naar de inspectiesite wil, gaat men daar wellicht direct heen. Een opvallend cijfer bij de categorie ‘algemeen’ is de belangstelling voor de kringen. In totaal 19 ict-coördinatoren van de 35 die de categorie ‘algemeen’ aangekruist hebben, kijken daar naar. We hebben ook gevraagd aan de ict-coördinatoren met welk doel ze op kennisnet zoeken. Verreweg de meeste belangstelling gaat uit naar voorbeelden voor de invoering van ict (64%, hun ‘core-business’), 54% zoekt informatie over vernieuwingen en 44% beleidsinformatie. Voor communicatie wordt kennisnet weinig gebruikt (14%) net als voor het bezoeken van de kring van de eigen school (14%). Zie voor een overzicht ook Figuur 6.
18
Figuur 6 Percentage ICT-coördinatoren dat aangeeft op kennisnet met het volgende doel gezocht te hebben, meerdere antwoordmogelijkheden (N=63) 70
Procent
60 50 40 30 20 10 0 anders
niet-school gerelateerd
schoolkring met eigen materiaal
communicatie
voorbeelden t.b.v. invoering ICT op school
informatie over vernieuwingen
beleidsinformatie, -ondersteuning
regelgeving
Doelen
In de antwoorden op de open vragen naar wat ze van kennisnet goed konden gebruiken, wat ze niet konden vinden en hoe kennisnet verbeterd zou kunnen worden zitten geen duidelijke patronen. In Bijlage 2c hebben we van 42 ict-coördinatoren de antwoorden ongeordend opgenomen. Slechts 12 respondenten noemen een voorbeeld van iets dat ze niet konden vinden. Er worden 22 suggesties gegeven die variëren van vragen om meer educatief materiaal (zo’n 5 maal), om meer overzichtelijkheid (4 maal) en om een grotere snelheid (3 maal).
3.3.2 De infrastructuur We hebben de ict-coördinatoren ook gevraagd naar hun mening over de infrastructuur. Zoals al aangegeven was dit geen hoofddoel van het onderzoek. In mei 2002 heeft de Gebruikersgroep kennisnet voortgezet onderwijs (GGKvo, te vinden op www.ggkvo.nl) een NIPO-onderzoek gepubliceerd dat alleen gewijd was aan de mening van scholen over de voorbereidingsfase van de aansluiting, het feitelijke aansluiten, de gerealiseerde aansluiting en de afhandeling van storingen en klachten２. Over het algemeen is men volgens dat onderzoek tevreden over de kwaliteit van de connectie, maar vindt men de communicatie tussen school en nl.tree (de provider van de infrastructuur van kennisnet) moeizaam. Meer tevreden is men over de telefonische helpdesk van kennisnet (en dan met name over de vriendelijkheid, minder over de professionaliteit) en over de afhandeling van storingen. Over de afhandeling van klachten (afgezien van het feit dat het verschil veel gebruikers niet echt duidelijk is) is men duidelijk nog ontevreden. We hebben al gezien dat sommigen ook in ons onderzoek naar de kennisnet-site de mening over de content nogal eens vermengen met de waardering van de fysieke infrastructuur (snelheid, capaciteit, storingen e.d.). Dit was tevoren een bekend effect uit onze gesprekken met docenten en leerlingen. Daarom hebben we toch enkele vragen hierover apart opgenomen. De resultaten bevestigen het beeld van de NIPOenquête. Eerst een paar feiten. ２
Rapport ‘Een evaluatie van (de ondersteuning bij) de internetaansluiting’, door Coen janssen, nipo, Amsterdam, A-9404/5, 23 mei 2002.
19
89% van de 64 coördinatoren die deze vraag hebben ingevuld geeft aan dat de internetaansluiting via kennisnet loopt. Slechts 39% gebruikt e-mail via kennisnet. Bij 30% is het eigen netwerk via kennisnet beveiligd tegen ongewenste sites. De ervaringen met de performance (prestaties) van het netwerk worden door 51% van de ict-coördinatoren ‘wisselend’ genoemd, 34% is daarover positief en 15% negatief. Nogal wat ict-coördinatoren geven aan dat de dingen de laatste tijd duidelijk verbeterd zijn. ‘Kastje naar de muur-verhaal is verbeterd’, ‘na een moeizame start een goed verloop verder’ en ‘problemen worden adequaat aangepakt’, zijn enkele kenmerkende opmerkingen over de dienstverlening. In andere bewoordingen echter komen deze punten als negatieve ervaringen ook nog steeds terug: ‘kabelmaatschappijen bieden wisselend niveau’, ‘zeer vaak terug moeten bellen’ en ‘alleen de performance nog’, zijn kenmerkende voorbeelden van negatieve ervaringen. Als finaal oordeel geeft 59% aan voldoende of goed, 32% vindt het matig en 9% slecht.
20
4
CONCLUSIES
In dit hoofdstuk plaatsen we de belangrijkste bevindingen nog een keer naast elkaar en verbinden er onze voorzichtige conclusies aan. • Grofweg één op de drie leerlingen geeft aan kennisnet vaak of wel eens bezocht te hebben tegen twee op de drie docenten. Gezien de penetratiegraad van computers en computergebruik onder leerlingen is het eerste een wat tegenvallend resultaat. Afgezet tegen de cijfers die bekend zijn over het gebruik van ict door leraren is het tweede gegeven hoopgevend. Blijkbaar zijn veel leraren die ict gebruiken (voor eigen doel en voor gebruik in de les) ook gebruiker van kennisnet (1 op de vier) of in kennisnet geïnteresseerd. Daarmee is kennisnet op dit moment overigens wel meer een medium voor de leraar dan voor de leerling. Hier ligt naar onze mening een taak voor zowel de kennisnetorganisatie als voor de onderwijsgevenden. Kennisnet zal zich in de p.r. meer direct ook moeten richten op de jongeren zelf. De docenten zullen de waarde en gebruiksmogelijkheden (het zoeken van informatie en het anderszins gebruiken van kennisnet) meer moeten stimuleren bij hun leerlingen. • Het merendeel van het gebruik van kennisnet door leerlingen betreft het zoeken van informatie. Vooral het vak Nederlands scoort daarbij hoog (boekverslagen e.d.). Andere vakken blijven nog wat achter. Dit beeld komt overeen met het algemene beeld dat over ict-gebruik in het voortgezet onderwijs bekend is vanuit de ict-monitor. Kennisnet functioneert voor leerlingen meer als informatiebron dan als communicatiemedium. Dit bevestigt het beeld uit observaties en gesprekken dat elektronische communicatie voor onderwijsdoeleinden tussen docenten en leerlingen nog maar marginaal plaatsvindt. Leerlingen zien voor privé-doeleinden het onderwijsnetwerk zeker niet als eerste keuze. We bevelen aan dat het gebruiksgedrag van leerlingen heel precies wordt gevolgd (zowel via het web zelf als via observaties bij gebruik voor onderwijsdoeleinden) om daarmee de successen en problemen beter te kunnen detecteren en analyseren. • Het feit dat 1 op de 10 leraren het fenomeen kennisnet niet zegt te kennen zegt wellicht meer over de belangstelling van de betreffende leraren dan over de p.r. van kennisnet zelf. Gegeven het feit dat de overige 90% (gematigd) positief reageert, bevelen we het kennisnemen van het fenomeen kennisnet door de groep, deze 10%, van harte aan. • Uit de antwoorden op de open vragen van docenten is af te leiden dat men het van belang vindt de verschillende mogelijkheden van kennisnet veel meer bekendheid te geven. Uit de suggesties en voorbeelden van wat men (nog) niet vond op kennisnet, valt op te maken dat degenen die kennisnet gebruiken alleen al door dat gebruik positieve, maar tegelijkertijd hooggespannen verwachtingen hebben over wat er allemaal op kennisnet zou kunnen en moeten. Dat legt een behoorlijke druk op kennisnet om die verwachtingen in de toekomst waar te maken. • De ict-coördinatoren zijn stevige gebruikers van kennisnet. Zij halen er informatie af voor het eigen werk, maar lijken ook geïnteresseerd te zijn in goede voorbeelden over ict-gebruik in verschillende vakken. Dat zou kunnen betekenen dat ze meer en meer de onderwijskundige invoering van ict in hun school als belangrijke opdracht zien.
21
•
22
Over de betrouwbaarheid van het netwerk (de infrastructuur) is men nog niet helemaal tevreden. In vergelijking met eerder onderzoek lijkt de waardering wel te zijn toegenomen al zijn er nog altijd veel klachten. Wensen ten aanzien van verbetering van de snelheid en vergroting van de capaciteit zijn er nog steeds. Dat kan natuurlijk ook veroorzaakt worden doordat intensief gebruik een nieuwe grotere behoefte kweekt.
Bijlage
I
De vragenlijsten Rapportage formulier Vragenlijst Gebruik Kennisnet Inspecteur:…………………………………………………. Schoolnaam: ……………………………………………… Datum bezoek: ………………………………………….. Aantallen vragenlijsten:
Aantal personen dat bij vraag 1 ‘nee’ invulde en waarvan u de vragenlijst niet hebt bijgevoegd
Aantal ingevulde vragenlijsten
Ict-coördinator
Docenten
Leerlingen
Opmerkingen en persoonlijke observaties die voor ons onderzoek relevant zijn:
23
Het gebruik van Kennisnet 0. Klas: 1
2
3
4
5
6
I De leerlingen
(omcirkel het juiste leerjaar)
Afdeling: (kruis het juiste antwoord aan, eventueel meerdere, als je in een combinatieklas zit) vmbo (of mavo of vbo) havo vwo 1. Bezoek je de Kennisnet-site wel eens? (kruis het juiste antwoord aan) Ja, twee of meer keer per week; ga door naar vraag 2 Ja, gemiddeld elke week; ga door naar vraag 2 Ja, ik heb daar totaal een of twee keer gekeken; ga door naar vraag 2 Nee, nooit geweest Als je “Nee” hebt ingevuld, hoef je alleen onderstaande vraag te beantwoorden en kun je de rest van de vragenlijst overslaan. Waarom niet? 0 Ik weet niet wat Kennisnet is. 0 Ik heb geen computer om naar Kennisnet te gaan. 0 Ik gebruik altijd andere websites. 0 anders: …………………………………………. Lever nu je vragenlijst in. 2. Kun je bepaalde onderdelen noemen waar je op de Kennisnet-site naar kijkt? (antwoorden aankruisen, meerdere mogelijkheden, daarbij kun je een voorbeeld onderstrepen of aanvullen op de stippellijn) School (examens, projecten, vaklokalen, …………………………………) Infobronnen (bibliotheek, vakwijzers, nieuws, tiplijst, jeugdjournaal, euro, …………………………………….) Internet (internetwegwijs, internetatlas, netiquette, webwandeling, ThinkQuest, webbus, ………………………………………….) Praat mee (vraagbaak forum, prikbord, DWINK, …………………………………….) Opleiding en werk (opleidingen, beroepen, loopbaan, open dagen, ……………………………………………) Cultuurplein, Internationaalplein, gastenboek
24
3. Met welk doel zoek je op Kennisnet? (antwoorden aankruisen, meerdere mogelijkheden) project of werkstuk voor een vak: welk vak? 0 Nederlands 0 Frans, Duits, Engels, andere taal 0 wiskunde, natuur- en scheikunde, biologie, techniek 0 aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer 0 een kunstvak 0 ander vak: …………………………………………. extra oefening (bijvoorbeeld examens) om te communiceren (e-mail, chat) met anderen omdat het lesmateriaal van de school er staat (kring) voor dingen die niet direct met school te maken hebben voorbeeld: …………………………………………………….………………………… ander doel voorbeeld: ………………………………………………………………………………
4. Kun je een voorbeeld op Kennisnet noemen dat je goed kon gebruiken? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 5. Kun je een voorbeeld noemen van iets dat je niet kon vinden? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 6. Heb je een suggestie hoe Kennisnet verbeterd kan worden? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
Bedankt voor het invullen!
25
Het gebruik van Kennisnet
II De docenten
0. Welk vak geeft u? (s.v.p. aankruisen) Nederlands Frans, Duits, Engels, andere taal wiskunde, natuur- en scheikunde, biologie, techniek aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer een kunstvak ander vak: ………………………………………….: Aan welke sector geeft u de meeste lessen? (s.v.p. aankruisen) Onderbouw Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo/vwo 1. Bezoekt u de Kennisnet-site wel eens? (s.v.p. aankruisen) Ja, twee of meer keer per week; ga door naar vraag 2 Ja, gemiddeld elke week; ga door naar vraag 2 Ja, ik heb daar totaal een of twee keer gekeken; ga door naar vraag 2 Nee, nooit geweest Als u “Nee” hebt ingevuld, hoeft u alleen onderstaande vraag te beantwoorden en kunt u de rest van de vragenlijst overslaan. Waarom niet? 0 Ik weet niet wat Kennisnet is. 0 Ik heb geen computer om naar Kennisnet te gaan. 0 Ik gebruik altijd andere websites. 0 anders: …………………………………………. U kunt nu uw vragenlijst weer afgeven. 2. Kunt u specifieke onderdelen noemen waar u dan kijkt? (antwoorden aankruisen, meerdere mogelijkheden, daarbij kunt u een voorbeeld onderstrepen of aanvullen op de stippellijn) Bronnen (Vakwijzers, onderwijszoekmachine, persdatabank, Uittrekselbank, Literom, Fictierom, Didactobank, Programma-matrix, …………………………………………………………………….) Lesmateriaal (toetsen, cultuurplein, internationaalplein, Thinkquest, methodesites, Cisco Academy,…………………………………………..)
26
Contacten (Vakcommunities, Speciaal Onderwijs, Praktijkonderwijs, Kringen, VMBO(-loket), Scholenlijst VO, Uitgevers, ……………………………………………………………………….) Nieuws (E-zine, NRC Docentensite, Trouw onderwijs, Jeugdjournaal Onderwijsnieuws, ………………………………………………………) Deskundigheids-bevordering (leerlingenzorg, digitaal rijbewijs (DRO), Europees Computer Rijbewijs, …………………………………………….) Anders: ………………………………………………………………………… 3. Met welk doel zoekt u op Kennisnet? (antwoorden aankruisen, meerdere mogelijkheden) informatie over bepaald in de les te behandelen onderwerp informatie over leermiddel extra oefenstof zoeken (bijvoorbeeld examens) om een digitale les te zoeken om een digitale les vorm te geven om informatie over nascholing te zoeken om te communiceren met anderen omdat het lesmateriaal van de school er staat (kring) voor zaken die niet direct met school te maken hebben ander doel: ……………………………………………………………………. 4. Kunt u een voorbeeld noemen van infomatie die u goed kon gebruiken? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 5. Kunt u een voorbeeld noemen van informatie die u niet kon vinden? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 6. Heeft u een suggestie hoe Kennisnet verbeterd kan worden? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Bedankt voor het invullen!
27
Het gebruik van Kennisnet III
De ict-coördinator/de ict-manager
De kennisnet-site 0. Welke geledingen/vakgroepen gebruiken de Kennisnet-site volgens u, thuis of op school? (antwoorden aankruisen, s.v.p. elke groep aangeven) Groep Directie Docenten Vakgroepen Leerlingen o.o.p. Administratie ICT-werkgroep/coördinator Leerlingbegeleiders Ouders bestuur/M.R.
Ja
Nee
Weet ik niet
1. Bezoekt u de Kennisnet-site zelf wel eens? (s.v.p. aankruisen) Ja, twee of meer keer per week; ga door naar vraag 2 Ja, gemiddeld elke week; ga door naar vraag 2 Ja, ik heb daar totaal een of twee keer gekeken; ga door naar vraag 2 Nee, nooit geweest Als u “Nee” hebt ingevuld, hoeft u alleen onderstaande vraag te beantwoorden en kunt u de rest van de vragenlijst overslaan. Waarom niet? 0 Ik weet niet wat Kennisnet is. 0 Ik heb geen computer om naar Kennisnet te gaan. 0 Ik gebruik altijd andere websites. 0 anders: …………………………………………. U kunt nu uw vragenlijst weer afgeven.
28
2. Kunt u specifieke onderdelen noemen waar u dan kijkt? (antwoorden aankruisen, meerdere mogelijkheden) Tip van de week Uw mening Het deel van de site dat specifiek voor de ICT-coördinator is bedoeld 0 Vraag en antwoord 0 Best practice 0 Project-tips 0 scholings-tips 0 Budget-tips 0 Nieuws 0 Anders: ……………………………………………………………. Educatief 0 Educatieve sites 0 Inspectie 0 Leermiddelenbank 0 Vakwijzers 0 Methodesites 0 Programmamatrix 0 Anders: ……………………………………………………………. Algemeen 0 Agenda 0 Scholenlijst 0 Vacatures 0 Kring 0 Anders: ……………………………………………………………. 3. Met welk doel zoekt u als coördinator of manager op Kennisnet (antwoorden aankrusien, meerdere mogelijkheden) regelgeving beleidsinformatie, -ondersteuning informatie over vernieuwingen voorbeelden t.b.v. invoering ICT op school om te communiceren met anderen omdat er voor de school een kring is met eigen materiaal voor zaken die niet direct met school te maken hebben ander doel: …………………………………………………………………………………… 4. Kunt u een voorbeeld noemen van infomatie die u goed kon gebruiken? ………………………………………………………………………………………..…
29
………………………………………………………………………………………….. 5. Kunt u een voorbeeld noemen van informatie die u niet kon vinden? …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. 6. Heeft u een suggestie hoe de Kennisnet-site verbeterd kan worden? ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Infrastructuur 7. Heeft u ook de Internetaansluiting op school via Kennisnet lopen? Ja; beantwoord de overige vragen Nee; u kunt de vragenlijst weer afgeven. 8. Maakt u gebruik van de e-mail via Kennisnet? Ja Nee 9. Hoe zijn uw ervaringen met de performance van Kennisnet? Positief Wisselend; (s.v.p. hieronder toelichten) Negatief Toelichting:………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. 10. Hoe zijn uw ervaringen met de dienstverlening vanuit Kennisnet: NLTree of de locale kabelmaatschappij? - Positief overheerst (s.v.p. toelichten) ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………..……. - Negatief overheerst (s.v.p. toelichten) ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………
11. Heeft u een suggestie voor een verbetering van de infrastructuur van kennisnet? ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………
30
………………………………………………………………………………………… 12. Is uw Kennisnet beveiligd tegen bezoek aan ongewenste sites? Ja nee 13. Wat is uw waardering voor het functioneren van Kennisnet? 0 slecht 0 matig 0 voldoende 0 goed Bedankt voor het invullen!
31
BIJLAGE
II
Bijlage 2a: leerlingen Kun je een voorbeeld op Kennisnet noemen dat je goed kon gebruiken? Boekverslagen Consumentengids Voor info over onderwerpen voor werkstuk CKV en nederlands en engels Startpagina Chatten Opzoek N.S. reisplanner. Routeplanner Nee Stemwijzer Opleidingwebsites Zoekmachine. Links naar handige sites Dingen over Bin laden Info over tonado's. Extra oefenen Open dagen van scholen Bibliotheek Examens maken Informatie over examens Informatie zoeken Er stond iets met gedichten op en dat had ik nodig Voor plaatjes Informatie voor 'n vak Info over de economische crisis Toetsen nederlands Quiz maken voor nederlands Artikelen. Goede statistieken over landen kaarten
10 3 22 1 1 2 1 1 14 1 2 5 5 1 1 2 1 1 5 2 5 1 1 1 1 2 1 1 2
Kun je een voorbeeld noemen van iets dat je niet kon vinden? Nee Ik moest iets over filosofie hebben Werkstukken Nederlands Lycos Ja, ik zocht iets over schepen bij de schuttenvaar. ja bijvoorbeeld www.tmf.nl dan komt die niet gelijk sommige titels van boeken ( leesboeken). Ja, een vragenlijst Een bepaald onderwerp voor aardrijkskunde Ja, ik moest informatie hebben over de blauwe reiger Ja, over een zweef ( magneet) trein. Ik kon een site niet vinden. Iets van architectuur Destops van de route die wij moesten opzoeken. Ja,één keer een biografie van een boekverslag. Drugs, weinig wel wat maar niet echt goede infomatie. Sport. Informatie voor werkstukken. Foto's over een land. Een geschikte practische opdracht voor wiskunde. Veel informatie over wat oudere dingen stond er niet op. Cijfer lijst. Quiz Gootjes Dingen over gym Info over bepaalde schrijvers voor nederlands en engels
33
38 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 2 1 1 2 1
Heb je een suggestie hoe Kennisnet verbeterd kan worden? Nee (“Hij is perfect”, “ik vind het zo wel goed”, “prima zo hoor, het ziet er allemaal heel netjes uit”) Een woordenboek, meer boekverslagen van franse + duitse boeken. Duidelijke koppen ( titels), meer informatie Betere uitleg Meer keuzes Meer info over de vakken met eventuele toetsen. Het moet een uitgebreid worden en dat het meer vakken kan vinden. ja misschien een andere achtergrond en ook leuke fotos op de voorkant Meer overzichterlijker. Ja, doe hetzelfde als startpagina dat is makkelijk om op te zoeken. Meer reclame over maken. Makkelijkere taal gebruiken Beter organiseren Kennisnet zou meer volgens het surfnet-concept. Nog duidelijker aangeven wat alles is, pagina sneller laden. Meer informatie, groter. meer onderwerpen erop. Naar het voorbeeld van internetcollege.nl, huiswerkchat met docent en student over huiswerkopgave Betere vormgeving. Zoekmachine Ze hebben geen illustratie. Meer plaatjes bijvoegen Meer uitbreideing en meer informatie enz. Over meer onderwerpen uitgebreider Over beroepen/ opleideingen vertellen. Oefenexamens wat makkelijker te breiken zijn ook sneller. Betere Inhoudsopgave
34
41 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Bijlage 2b: docenten Kunt u een voorbeeld op Kennisnet noemen dat u goed kon gebruiken? Examens Verdieping van lesstof; Nieuwe lesstof (algemeen) oefenstof Praktische opdrachten VMBO PTA Think Quest Nee LOSSE VOORBEELDEN
19 5 4 5 9 2 2 15
Op am.sites ivm werkstuk-opdrachten voor bovenbouw klassen Lesmateriaal over sexualiteit Scheikunde links naar relevante sites Bij zintuigen een thinkquest site. Info via vaklokaal duits Scholenlijst,verwijzen naar web-site's van vo scholen zodat je kan zien wat daar gebeurd. Div. Simulaties ... Golven/electriciteit Plaatmateriaal, vak inhoudelijke informatie Ervaringen van andere docenten bekijken Maatschappijleer ivm de keuze nieuwe methode h.4/vmbo-4ma2 Inrichting website. Online leerproces ontwikkelen Veiligheidsnormen, bibliotheek tno, kunst en techniek gerelateerd Via vakwijzers (sectie economie- administratie) Over alle onderwerpen in de onderbouw, grieken, woi, renaissance Digitale les landeskunde Het vergelijken van verschillende methodes Opdrachten voor anw-onderwijs Het maken van een krant door groepen leerlingen Over onderwerpen bij geschiedenis les Database met recente cijfers over statistieken- de thinkqeust site's van scholieren zijn zeer goed onderbouwd en verzorgt Veel leuke ideeen. Plaatjes voor het maken van kijkwijzer Virtueel natuurkunde laboratorium Englishzone.com>grammatica manythings.com>esl site Lesmateriaal digischool frans Nrc: economie voor jou/dossiers voor pws Info over lesproject "voornamen" Materiaal m.b.t. landeskunde > cultuur en geschiedenis Info over duitse uitreksels extra oefening Voornamelijk informatie vervolgscholen ( decanaat) Natuurkunde. pagina.nl, wiskunde.pagina.nl Puzzels, grammatica- oefening Organistatie en inhoud CKV-2 ( i.v.m. cursus) Animatie over celdeling, reductiedeling en uitleg. Dossiers over actuele onderwerpen NRC- docenten. Taallijnen-kringen actualiteiten overbrengen naar lesstof. Info CKV van oprit stant CKV- VMBO B.V. siter van het KNMI, digitale camera. Er is prachtig lesmatriaal op het net te vinden leuke aansprekende up-to-date teksten. Bij het in elkaar steken van het leesverslag Idee van een school om via links in worddocument internetlessen op te zetten. talendocenten;meningen+ nieuws/informatie Verkenning stand van zaken ICT in het onderwijs. Natuurkunde .NL, Physics internationaal Contacten met andere ( vakgenoten). Voor CKV Loesje informatie en voorbeelden. Info over schrijvers, uitreksels, gedichten, info over nascholing. Nieuws, uittreksel, naslagenwerken, links voor scholen. M.B.T. de tweede fase VMBO, HAVO en VWO. Andere sites: Leerlingenbeleiding, zelfstandig werken en leren Surfwijzer van www duits de Engelse teksten of achtergrondinformatie over bepaald onderwerp. Oefenstof duits t.b.v. 2e fase oefenstof leren
ckv 2 Groeneveld.nl Info dle testen Drivers, updates Humorisme Literatuurlessen Gebruik applets Vakcommunicatie Stakende ondernemingen Ondernemingsontwikkeling Uittreksels, toetsen Info over dyslexie Begrippen, nederlandse bank, Info over kunstenaars Muziek songteksten Hoe maak ik een werkstuk Enkele oefeningen engels Informatie over schrijvers Dro-informatica Alternatieve energievormen Krantensites voorbeelden projecten uittreksels Dyslexiekaart nascholing litratuur/spreekbeurten Literatuur-ondersteuning letterreeks, basketbal Applets wiskunde wisbare.nl. WO.2 Gegevens voor KCVoetsen.
35
Kunt u een voorbeeld noemen van iets dat u niet kon vinden? Nee (“Dan vind ik het wel buiten kennisnet Alles is in principe te vinden. Als het niet linksom gaat dan wel rechtsom”) Kost veel tijd
12
2 LOSSE VOOBEELDEN Geschikte dingen voor mijn stage klassen Een bepaalde lesbrief die in een cursus genoemd werd Nog steeds te weinig lesmatriaal en oefenstof. Acrobate reader was wel te vinden, niet te downloaden. Jammer want veel info zit in .pdf.format e-mail zou ook moeten kunnen Animaties, lesmatriaal over .... Motoren/.... Specifieke lessen bij onderwerpen v/d methoden ...... Veel reglementen zijn moeizaam te vinden Bruikbare praktische opdrachten voor 4 havo> je word dan doorverwezen naar step net en dat is voor ons niet toegankelijk helaas Ja grote praktische opdracht voor vmbo Database van vakwijzer voor scheikunde Boekbesprekingen, inlichtingen, ... Methoden Veel voor bovenbouw/ weinig voor onderbouw Weinig uitprintbare lessen engels voor verschillende niveaus. Uitwerkingen van examens aantal jaren geleden. Extra oefenmateriaal spelling, grammatica teksten nascholing fontys 2002-2003 Domeinen die niet op het examen aan de orde komen. Vakspecifiek didactische aanwijzingen Jeugdboeken uitreksels/ schrijvens informatie erg fragmentisch Informatie over oefenstof economie mavo -4 Uitreksels over recente boeken. Recensies van bepaalde voorstellingen culturele activiteiten. Tips van andere scholen over vernieuwingen in het onderwijs. Uitreksels van bepaalde schrijvers. Materiaal bij de methode worldwide
Gele katern Digitale les afrika Aardrijkskunde kwesties Invulling mentor les Onderwijs projecten (niet ict) Samenvattingen (jeugd)literatuur Fatsoenlijke kunstfoto's Vakgerichte informatie. Info over webquests. Info over "applets"natuurkunde Uitgebreider info over dyslexie Examenprogramma natuurkunde Leerling omgeving Vragen/ toetsen Vakken samenhang Examen Uitgewerkte pta Toets over onderwerp
Hebt u een suggestie hoe Kennisnet verbeterd kan worden? Snelheid bevorderen, verbinding, capaciteit Nee Meer onder de aandacht brengen LOSSE SUGGESTIES
16 8 6
Meer "hapklare brokken" voor de vakken Klassikaal een digitale les geven mbv internet functioneert niet. Begin was niet best, nu gaan lessen stukken beter. Meer vulling van categorieen: een databank van materiaal Toegankelijker/overzichterlijker; neem contact op met your site Standaard een filter voor site's met geweld, sex enz Meer praktische zaken (lessen, toesten en lesbrieven) direct in les bruikbaar Naar mijn idee wordt kennisnet langzamerhand steeds beter. Nog maar kort geleden was er minder informatie te vinden. Een kort mailtje met aankonigingen in je mail box Leerlingen hebben altijd veel behoefte aan plaatjes. Een algemene databank op klassiek gebied zou welkom zijn Bijv. De kringen ook in andere talen dan engels Ik vond de oude indeling docent >vak> goedelinks toegankelijker Minder afschermen (voor leerlingen moet het wel) Meer particulier initiatief: tot nu toe: kennisnet=internet=matig Meer uitprintbare lessen op niveau of onderwerp. Lay-out ietwat duidelijker, navigatie verbeteren en kleurgebruik. Alle sites zijn ook via een zoekmachine te vinden dus ik zie het nut van kennis net niet. De structuren om te zoeken kunnen wat mij betreft verbeterd worden- Je moet heel vaak re-phrasen om te vinden wat je zoekt. Passende bronnen voor leerlingen van verschillende niveau's Als er iemand mij het vrschil goed kan uitleggen, tussen internet en kennisnet komen we misschien verder.
Minder afscherming Meer informatie over wat er op staat Meer luisteren naar de basis Meer vakinhoudelijk Community maken zoals bij digischool. Gerichte lesvoorbeelden Blackboard vernieuwen. Site map toevoegen. Lay- out moet beter. Nieuws brief digitaal met links Meer links met andere sites Meer oefenstof voor onderbouw Wat uitgebreider informeren over onderwerpen Wat uitgebreider informeren over onderwerpen
36
Bijlage 2c: ict-coördinatoren Kunt u een voorbeeld op Kennisnet noemen dat u goed kon gebruiken? Aantal antwoorden LOSSE VOORBEELDEN Voorbeelden van ICT-invoerings in diverse vakken. Eigen kring van ICT-coördinatoren met onderlinge informatieuitmeting. Voorbeelden van ICT-invoeringsstategiën Techniek(Bavo) informatiekunde, VICTO project. Voorbeeld lessen behorende bij de methode die wij gebruiken (stepping stones) ICT- beleid door sjoerd Spoelstra Intrede toetsen via kennisnet. Opzetten van kringen, jammer dat deze naar alle waarschijnlijkheid gaan verdwijnen. Format ICT-plan Regelgeving Handboek toen dit nog niet op school aanwezig was. info over een bepaald softwarepakket electronische PTA. Servicepunt- meldingen over storingen. Hoe secties benaderen t.b.v. ict-toepassingen binnen het vakgebied. Lesmateriaal, beleid ICT, Digitaal Rijbewijs Lesmateriaal voor Babbage en docenten info naar docenten: website's oefenmatriaal (tbv ao) nog niet erg veel kennisnet nodig gehad Storingen van kennisnet, CFI Info voor deelname aan thinkquest Hoe ander scholen hun websites invullen Mogelijkheid om een eigen website te maken info over problemen met kennisnet, blackboard kringen moet blijven. Servicepunt nieuwe afspraken tarieven en brandbreedte met OCW Handleiding en info m.b.t. het opstellen van een ICT- beleidsplan
42 SLO- Ict-Monitor Invoering LWT Informatie over subsidie aanvraag. VMBO materiaal Kennislink vakwijzer digitale school lessugesties inzet ICT Inhoud nieuwe examens, VICTO. examentraining Wiskunde Programma- matrix Servicepunt Kennisnet heeft achterstand. Format voor ICT-beleidsplan. ICT-plan Raayland College. Lesmateriaal via de kring Info m.b.t. het Victoproject Voorbeelden beleidsstukken aardrijkskunde kringen
Kunt u een voorbeeld noemen van iets dat u niet kon vinden? Aantal antwoorden LOSSE VOOBEELDEN Het meeste is te vinden en anders via CPS. zoek algemene zoekmachines Specifiek zaken betreffende de ICT en gemengde leerweg. ll- matriaal methode gebonden Lessentabel, verplicht aantal uren basisvorming Niet alle vakken hebben voldoende lesmateriaal. Wat ik niet kan vinden zoek ik bij Amerikaanse en Britse netwerken.
12 De meerwaarde van kennisnet applets natuurkunde. leuke lessen erg schaars Technische ondersteuning Regelgeving slecht te vinden.
Hebt u een suggestie hoe Kennisnet verbeterd kan worden? Aantal antwoorden Snelheid bevorderen Overzichtelijkheid vergroten, betere navigatie mogelijkheden LOSSE SUGGESTIES Nee, er zijn voldoende doorgeef luiken ( hyperlinks). Voor docenten zouden er meer lesbrieven en educatieve sites op geplaatst moeten worden De site is te doorzichtig, voor info naar andere sites. Ik kon telefonisch geen info krijgen over de kennisnet kringen. Er staat zoveel info dat het slecht te overzien is. Te veel afhankelijk, kwaliteit loopt ver uiteen. Op dit moment geen behoefte aan de kennisnetsite. Meer aandacht voor beschikbare onderwijsprogramma's Directe chat met een medewerker van kennisnet Veel meer eigen info, het is nu meer een leuke "portal". Links naar alle musea en bibliotheken in het buitenland.
37
22 3 5 Verdergaande ondersteuning Filters naar ongewenste sites Saai om te zien, onduidelijk zoeken. Beter up to date houden. Methode gebonden interactief materiaal Leraren die nieuwe dingen maken of bouwen
