Het beste uit de markt halen… Hoe doe je dat?
Robbe Adviesbureau/ Robbe & Partners mr. drs. T.H.G. (Tim) Robbe Aert de Gelderhage 36 3437 KB Nieuwegein 06 425 855 02
[email protected] www.timrobbe.nl
Doelstelling • Aan het einde van mijn presentatie kunt u: – aangeven g waarom bepaalde p inkoopactiviteiten nooit het beste uit de markt zullen halen ((voor overheden). ) – aangeven welke activiteiten onder welke voorwaarden wel die potentie hebben hebben. – aangeven wanneer u juridisch gezien meer ruimte heeft om echt in te kopen. kopen
Wat is inkoop? • Aanbesteden is het volledig transparant in p g van offertes concurrentie opvragen • Aanbesteden is inkoop, maar inkoop is meer dan aanbesteden (weet u nog?) • Inkoop is: – een initierende handeling – om een transactie te beinvloeden – die tot gewenste effecten moet leiden
Wat is inkoop? • De transactie kan concreet vorm krijgen in: – Een contract ((horizontale afspraken, p , horizontale financiering) – Een subsidie (verticale afspraken afspraken, verticale financiering) – Een “BCF” BCF (horizontale afspraken afspraken, verticale financiering)
Wat is inkoop? • In alle gevallen is sprake van een aanbiedende partij – Contract: de opdrachtnemer/leverancier/aannemer – Subsidie: de subsidie-ontvanger – “BCF”: de subsidie-ontvanger
• De overheid wil dat die p partijj optimaal p levert (partij = “de markt”; optimaal = meer dan verwacht?)) • Hoe doe je dat nu? En waar moet je rekening mee houden?
Kraljic matrix… matrix maar dan anders
Kraljic, 1984
Inkoopbehoefte • Politiek-maatschappelijke belangrijk g / belang g dus dossier / afbreukrisico hoog hoog • Afhankelijkheid van partijen? Vult u zelf maar in: – Wat als bestaande partijen ophouden te leveren? Veel gedonder? – Kun u makkelijk en zonder veel extra kosten switchen van p partij? j Maatschappelijk pp j g gezien?
• Dit bepaalt het speelveld.
Inhoudelijke complexiteit • Beleidsprobleem = verschil huidige situatie | norm/gewenste situatie • Partijen betrokken bij een beleidsprobleem: – Waarderen kennis anders (zekerheid) – Kennen verschillende maatstaven (consensus) Kennis/Consensus
Hoog
Laag
Hoog
Getemd
Ongetemd kennis
Laagg
Ongetemd g normatief
“Wicked”
– Voorbeeld HbH: – Wat is HbH? Wat is de kostprijs ervan? Wat moet een gemeente wel en niet doen? Wat moet een zorgaanbieder wel en niet doen? – Rapport na rapport wordt gepubliceerd (VNG, VWS, Actiz, SCP, enz.) – Discussie na discussie vindt plaats (zowel in de raad als in de TK)
• Filmpje 1
Strategische complexiteit • Altijd verschillende actoren betrokken bij het beleidsprobleem (overheid, leverancier(s), politiek, belangengroepen, et cetera) • Verschillende belangen: – Wat zijn de belangen van de overheidsorganisatie? – Wat zijn de belangen van de aanbiedende partijen? – Wat zijn de belangen van eventuele derde partijen (burgers???) Onzin in Deal! laatste uitgave…
• Verschillende percepties: – Op elkaar, op het beleidsprobleem, op oplossingen, op de omgeving… g g
• DUS: verschillende doelstellingen en percepties leiden tot verschillende strategieen.
• Filmpje 2
Institutionele complexiteit • In welke omgeving(en) vindt besluitvorming plaats over het probleem en de oplossing? – De gemeenteraad? – De raad van bestuur? – Tussen beleidsmedewerker en directeur aanbieder?
• Wat zijn de geschreven en ongeschreven regels in die omgevingen? Hoe beinvloeden ze de besluitvorming?
• Filmpje 3
Onzekerheid • Metro onzekerheid versus • Kokosnoot onzekerheid Dans met kans
• McKinsey M Ki rapportt Telecom T l
Sturen op onzekerheid • Samen met partijen complexiteit erkennen p en aanpakken • Vereist verlaten van “command & control” en New Public Management • Onderhandelen op belangen, niet op inhoud (geen zero sum game sinaasappelcasus) • In specificatie, selectie, contractering, uitvoering it i en evaluatie! l ti !
Mag het? • 53 uitzonderingen in het g aanbestedingsrecht • Aanbestedingsbeginselen niet altijd(!) van toepassing • Leg uzelf geen regels op! – Rb. Alkmaar 2009 – HR Conformed 2003
Drempelwaarde • Werk – Definitie – HvJEG Vendee 2001
• Levering g – Homogeen versus Heterogeen – Commisie Mededeling g Richtlijn j Diensten 92/50/EG
• Dienst – HvJEG Togel 1998 en HvJEG Felix Swoboda 2002 – CPC codes
B diensten B-diensten • Onderscheid A en B diensten • A diensten = volledige regime Bao van toepassing bij > drempelwaarde • B di diensten t = 2 artikelen tik l van ttoepassing i bij > drempelwaarde • CPC codes gebruiken om te bepalen welke categorie (o (o.c. c HvJEG Togel en HvJEG Felix Swoboda. Ook leuk: Rb. B d B Breda Boer K Krinkels i k l 2004)
DGO 1 Weu
Beginselen
Richtlijn 2004/18/EG Raamwet EEG voorschriften (te vervangen door Aanbestedingswet) Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten (Bao) Inkoopbeleid
DGO 2
Verdrag WEU Verdrag WEU Vrij verkeer
Mededinging
(Interne Markt)
(Concurrentieverhoudingen)
• • • •
• • • •
Diensten Goederen Kapitaal Vestiging
Kartelverbod Misbruik emp Staatssteunverbod Fusie/Overname controle
DGO 3 • Coname – te toevallige inbreuk op Verdragsvrijheden • AnPost – duidelijk grensoverschrijdend belang • SECAP – overheden zelf vaststellen, rechter bepaalt • Commissie / Italie – expliciet(!) geen verplichtingen onder drempels en bij 2B diensten • AANSLUITING: S G bij leerstuk zuiver interne situatie
Overzicht
Uit: Uitzonderingen Aanbestedingsrecht, Aanbestedingsrecht Robbe THG (2009)
• Filmpje 4
Het beste uit de markt halen • U zult blijven inkopen! Dat is niet hetzelfde als aanbesteden… • U moett dus d h hett b beste t uit it d de markt kt h halen l • De inkoopbehoefte bepaalt de omgeving • Inhoudelijke, I h d lijk strategische t t i h en iinstitutionele tit ti l complexiteit l it it • Complexiteit leidt tot onzekerheden • Tegengaan T onzekerheden k h d d door andere d iinstelling lli en aanpak • Optimale O ti l uit it d de markt kt h halen l d door continue ti di dialoog l tijd tijdens specificatie, selectie, contractering, uitvoering en evaluatie • Juridisch veel meer mogelijk dan u denkt…
