Het belang van anders ‘Wat weten burgers van professionals?’ Dr. Martha van Biene Mld Lector Lokale Dienstverlening vanuit Klantperspectief Kenniscentrum HAN SOCIAAL 10 oktober 2014
Hoofdlijn van het verhaal Wat weten burgers van professionals en andersom? Leernetwerken Frontlijnsturen Effecten meten en weten Waaraan ontlenen we inspiratie en kennis?
Wat weten burgers van professionals en andersom?
Wat weet u van de burgers? Wat hebben zij nodig? Wat willen zij? Wat eisen zij? Wat kunnen zij bijdragen? Nieuwe behoeftelogica’s van de burger
De vraag van de burger bepaalt welke competentie de professional inzet
Welke versnellingsvariabelen zijn van belang? (vv’s) het kan niet want……het kan wel als….
van probleemgestuurd van feedback naar feedforward naar transdisciplinair betekenisgestuurd werken leren en werken eerst arrangeren, dan indiceren kennis en bedrijfsprocessen klantgebonden maken
Leernetwerken
De ondersteuningsstructuur = de infrastructuur voor leren en werken = één grote feedbacklus burgerinitiatieven
leergroep met leercoach leergroep
burgerinitiatieven
Collectieve leerbijeenkomsten
leergroep burgerinitiatieven
reflectiebijeenkomsten met leercoaches
Actie leren leren (AL)
in externe netwerken
leren in externe netwerken actie leren met management
Niet er bij maar in plaats van (niet stapelen maar recombineren) Strategie – van - onderop Niet je functie is van belang maar je inbreng Na een jaar een zelforganiserend leersysteem
Burgers en aanbieders richten samen het gebied/de wijk in (Community Based Approach) en er wonen intensieve zorgvragers Zzp 3 Zzp 4 Woon zorg centrum Winkelcentrum
Diensten voor kleinschalig wonen
Woon diensten
Kleinschalig wonen
Zzp 4
Zorgwoningen
Servicediensten voor thuiswonenden
Senioren woningen
Sociale wijkteams
WOP BOP Wijkzorgteams
Geïntegreerd dienstenaanbod wonen, welzijn en zorg voor de hele wijk
Transitieleren TC= Transitie Competentie; R=Rol; PV=Persoonlijke Vaardigheden; MT= Methoden/technieken TC PV MT
Patronen herkennen – R Onderzoeker Onbevangen vragen stellen, integraal denken Netwerkanalyse, historische analyse
TC PV MT
Heroriënteren - visie en inspiratie – R Onderzoeker en groepswerker Lef en overtuigingskracht, creativiteit Scenario-analyse, toekomstverkenningen
TC PV MT
Experimenteren - R Vernieuwer, netwerker en groepswerker Mobiliserend vermogen, ondernemerschap Netwerkanalyse, lerend ontwerpen
TC PV MT
Verankeren en opschalen – R Netwerker en onderzoeker Ondernemerschap,networking en lobby Netwerkanalyse, integrale systeemanalyse
TC PV MT
Monitoren en observatievermogen – R Onderzoeker en groepswerker Reflectief vermogen, nieuwsgierigheid Evaluatietechnieken, learning histories, dialoog/reflectiesessies
TC PV MT
Transities coachen – R Onderzoeker en groepswerker Balanceren tussen inhoud, proces en resultaat Effectencalculator
Teamleren - nieuwe reflectieve praktijken
Eerst gebrek aan overeenstemming creëren (deconstructie) en vervolgens werken aan gelijkgerichtheid. Dit komt tot stand door visies uitwisselen, betekenissen delen en acties ondernemen.
Netwerkleren = balanceren tussen logica’s Professionele logica (2) Vakmatig, protocollair handelen Naar eigen inzicht te handelen Professionele waarden
Traditionele managementlogica (1)
Nieuwe netwerklogica (4) Faciliteren leerprocessen en netwerken Toerusten professionals en klanten
aanbieders
Leersystemen laten trends toe
burgers
Plannen, sturen, controleren Voorspelbaarheid/standaardisatie Tellen en weten
Vraaglogica (3) Economisch denken: wat heb ik er aan? Studenten worden mondige klanten Diensten worden producten Transparantie, verantwoording
Frontlijnsturing Burgers en professional: Samen zijn zij consument en producent van leefbaarheid
Bestuurders: Belangen worden omgezet in waarden. Transities Wmo hefboom sociale vernieuwing
Effectencalculator
13
14
Regionale kennisinfrastructuur maandelijks werkconferenties, themalunches, leerkringen • Wie: gemeenten, aanbieders wonen,welzijn en zorg, Spectrum, Verenigingen Kleine Kernen, provincies, belangenverenigingen, ROC’s, hogescholen. • Werkgebied: Gelderland: Achterhoek, Veluwe, Rivierenland, Overbetuwe, regio Arnhem en Nijmegen; noord en midden Limburg: noordoost Noord-Brabant • Kennisinfrastructuur: Kleine Kernen, Gelderse Kenniskring, Samen leven in Gelderland (provincie); W4’s; Interreg (Ned.Dld); leernetwerk Peel en Maas; Wmo werkplaatsraad
Wie hebben we nodig? Constructieve onderwijs ontregelaars. Wanneer beginnen? Morgen!
Vragen?
Martha van Biene
[email protected]
Meer weten? •
www.wmowerkplaatsnijmegen.nl Programma Van sturende professional naar sturende burger.
•
www.effectencalculator.nl
•
http://www.invoeringwmo.nl/actueel/nieuws/de-effectencalculator-nieuw-instrument-voor-evaluatie-het-sociaal-domein
•
http://www.han.nl/start/corporate/centres-of-expertise/krachtigekernen/
•
www.krachtigekernen.nl
•
Integrale wijkzorgteams. SEV, Oktober 2011. De SEV liet in het kader van het programma Wonen en Zorg een voorstudie uitvoeren naar integrale wijkzorgteams. In het perspectief van een toekomst met steeds meer ouderen en steeds minder zorgpersoneel is integratie te verkiezen boven concurrentie. http://www.sev.nl/ (SEV heet nu Platform 31)
•
http://www.transitiepraktijk.nl/files/Competentiecahier%20nr.%201%202006(3).pdf
•
http://www.transitiepraktijk.nl/files/Versie%20voor%20website%20competentiecahier%202%20compentieprofiel(1).pdf
Inspiratiebronnen: •
http://www.vilans.nl/docs/vilans/publicaties/Vilans%20White%20paper%20Vernieuwend%20Zorgen.pdf Vernieuwend zorgen – Vilans (2014)
•
file:///C:/Users/HP/Downloads/rapport-sociaal-werk-op-solide-basis.pdf Sociaal werk op solide basis – Gezondheidsraad (2014)
•
http://www.vereniginghogescholen.nl/vereniging-hogescholen/publicaties/publicaties-gesorteerd-op-verschijningsjaar-1/20141/1992-meer-van-waarde-rapport-verkenningscommissie-hsao-1
•
Meer van Waarde. Rapport verkenningscommissie hsao. (2014)
•
http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2014/Toekomstverkenning_RIVM_Een_ge zonder_Nederland_met_meer_chronisch_zieken Een gezonder Nederland – RIVM (2014)
Wat de transitieprofessional allemaal moet kunnen Oppakken van de mogelijkheden die zich voordoen (opportunity competences) Mensen en groepen met elkaar kunnen verbinden (relationship competences) “Door door doorvragen” en andere dan gebaande paden zoeken (conceptual competences)
Wat de transitieprofessional allemaal moet kunnen Concrete resultaten kunnen bereiken (organising competences) Het lange termijn doel kunnen vertalen in korte termijn activiteiten, rekening houdend met mogelijkheden die zich voordoen (strategic competences) Het lange termijn doel vasthouden, vasthoudend zijn en doorzetten (commitment competences)
Transformatiecompetenties Bakens Welzijn Nieuwe Stijl
Transformatiecompetenties
1 Gericht op de vraag achter de vraag
Stelt de vraag van de burger centraal Vraagt door Analyseert
2 Direct er op af
Is proactief Is betrokken en toegankelijk Is handelingsgericht
3 Gebaseerd op de eigen kracht van de burger
Gaat uit van potenties Laat regie bij de burgers/cliënten Ondersteunt bij sociale netwerkontwikkeling
4 Doordachte balans van collectief en individueel
Maakt behoeften zichtbaar en collectief Brengt innovaties tot stand Stimuleert zelforganiserend vermogen van burger Ondersteunt het informele netwerk Werkt samen en stemt af Kijkt over grenzen heen Maakt realistische en haalbare plannen Geeft inzicht in bereikte resultaten Maakt gebruik van effectieve methoden
Omslag van aanbod naar vraaggericht werken
Voor hen die de weg naar de ondersteuning niet weten te vinden
Als de vraag helder is, is er de vraag: wie wat doet
Ontwikkelen collectieve aanpakken is gewenst
5 Formeel en informeel in optimale verhouding
Inzet van eigen netwerk benutten 6 Integraal werken
Werken aan een integrale samenhangende aanpak 7 Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht
Toewerken naar resultaten
8 Gebaseerd op ruimte voor de professional
Zelfstandig handelen en een vrije beslisruimte
Professionele ruimte Werkt beroepsbewust en is vakbekwaam Maakt verantwoord keuzes en beslissingen
Bron: Movisie, 2012; VWS, Welzijn Nieuwe Stijl, 2011; Andringa, J., Weterings, R. (2006). Competenties van transitieprofessionals.Competentiecahier nr. 1, Utrecht.
Omslag in denken en doen Nieuwe vormen van burgerparticipatie bepalen de leeragenda’s Vergrijzing, ontgroening en schaarste vragen: om fundamentele veranderingen om radicaal andere oplossingen
om het ontwikkelen van geïnspireerd burgerschap en leiderschap om de hervorming van hoger sociaal onderwijs naar drie basisprofielen: integraal sociaal werk, sociaal werk langdurige zorg (ouderen gehandicapten, etc.) en sociaal werk in het brede jeugddomein (Rapport Meer van Waarde, 2014)
Omslag in denken en doen Nieuwe vormen van burgerparticipatie bepalen de leeragenda’s Geen enkele organisatie - inclusief bewonersinitiatieven – kan de huidige maatschappelijke vraagstellingen solitair beantwoorden
De sociale professional Er zijn twee dingen nodig: je moet weten wat je gaat doen niemand je iets wijs kan maken wat belangrijk is enkennen. wat niet enje weet je moet je vak Dit betekent inhoudelijke kennis hebben, zodat:
je weet wat de belangrijkste problemen zijn je de essentie boven tafel kunt halen je de oplossingsrichtingen kent je een serieuze gesprekspartner bent
In vergelijk: Competentiecahier no. 1 – Competenties van transitieprofessionals. Adringa & Weterings, 2006
Wat de transitieprofessional allemaal moet kunnen Oppakken van de mogelijkheden die zich voordoen (opportunity competences) Mensen en groepen met elkaar kunnen verbinden (relationship competences) “Door door doorvragen” en andere dan gebaande paden zoeken (conceptual competences)
Wat de transitieprofessional allemaal moet kunnen Concrete resultaten kunnen bereiken (organising competences) Het lange termijn doel kunnen vertalen in korte termijn activiteiten, rekening houdend met mogelijkheden die zich voordoen (strategic competences) Het lange termijn doel vasthouden, vasthoudend zijn en doorzetten (commitment competences)
Transitieleren sociaal werk Transitieleren is geïnspireerd door complexiteitstheorie en gebaseerd op: Bewerkstelligen, aanjagen dan wel (bij)sturen van een lange termijn maatschappelijk transformatieproces
Transitieleren sociaal werk Belangrijke uitgangspunten:
• Transities of systeeminnovaties vernieuwing op verschillende maatschappelijke lagen vraagt; • Vernieuwing primair komt van koplopers van binnen en buiten het regime; • Verandering bewerkstelligd wordt doordat verschillende betrokkenen een gezamenlijke visie formuleren; • Transities in essentie onzeker zijn door complexe processen en discontinuïteiten dat daarom al-doende-leren en al-lerendedoen vergt; • Kunnen werken in ambivalentie is een competentie
