Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding.
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008
T.A. Wiegers W. Devillé
U vindt dit rapport en andere publicaties van het NIVEL in PDF-format op: www.nivel.nl
ISBN 978-90-6905-902-0 http://www.nivel.nl
[email protected] Telefoon 030 2 729 700 Fax 030 2 729 729 ©2008 NIVEL, Postbus 1568, 3500 BN UTRECHT Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaan de schriftelijke toestemming van het NIVEL te Utrecht. Het gebruik van cijfers en/of tekst als toelichting of ondersteuning in artikelen, boeken en scripties is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
Inhoud
Voorwoord
5
1 Inleiding
7
2 Methode
9
3 Resultaat herziening 2008 3.1 Resultaten analyse buurten 2008 3.2 Vergelijking 2003 buurten – 2008 buurten
13 13 14
4 Conclusies en aanbevelingen
23
Bijlage 1: Achterstandsgebieden op buurtniveau 2008
25
Bijlage 2: Buurten met 5-positie postcodes 2008
35
Bijlage 3: Buurten met kerncijfers en achterstandindex 2008, geordend naar achterstandindex
45
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
3
4
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Voorwoord
Dit rapport gaat over de systematiek die sinds 1996 wordt gebruikt voor het identificeren van achterstandsgebieden voor de huisartsenzorg. Tot 2006 ontvingen de huisartsen voor de ziekenfondsverzekerden, en sinds 2006 voor alle ingeschrevenen in deze gebieden, een toeslag op het abonnementstarief. Voor iedere (ziekenfondsverzekerde) inwoner van een erkend achterstandsgebied ging er eveneens een bedrag in een lokaal achterstandfonds. Hieruit worden projecten gefinancierd op basis van knelpunten zoals die door huisartsen worden ervaren. In 1999 werd een verfijning van de systematiek toegepast en werd in de ledenvergadering van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) besloten om de identificatie in een cyclus van 4 jaar te herzien om de uitkomst dan het volgende jaar in te voeren. Het onderzoek uit 2003 betrof de eerste herziening na 1999. De LHV en ZN, gezamenlijk verantwoordelijk voor de vierjaarlijkse cyclus van herijking van de postcodegebieden inzake de identificatie van achterstandgebieden, hebben het NIVEL verzocht een nieuwe ronde “Herijking stedelijke achterstandsgebieden” in 2008 uit te voeren op de meest recente gegevens van het CBS, gekoppeld aan de meest recente indeling van postcodes uit 2007.
Utrecht, 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
5
6
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
1 Inleiding
Sinds 1996 ontvangen huisartsen een toeslag op het abonnementstarief voor ziekenfondspatiënten die wonen in zogenaamde stedelijke achterstandsgebieden. Op verzoek van de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) werd daarvoor een systematiek ontworpen aan de hand waarvan stedelijke gebieden werden geïdentificeerd met een hoog percentage uitkeringsgerechtigden en lage inkomens (Reijneveld et al., 2000; 2001). De behoefte aan een dergelijke systematiek vloeide voort uit afspraken die binnen de Paritaire Werkgroep Huisartsenzorg (PWH) waren gemaakt rond een aantal knelpunten in de huisartsenzorg in de stedelijke achterstandsgebieden (Paritaire Werkgroep Huisartsenzorg 1995). Aan de hand van deze systematiek worden de beschikbare gestelde financiële middelen verdeeld (toen jaarlijks 20 miljoen gulden) (Werkgroep LHV/ZN 1995; Van der Velden et al.,1997). Voor de ziekenfondsverzekerden uit deze gebieden ontvangen de huisartsen sinds 1 juli 1996 een toeslag op het abonnementstarief van (omgerekend) € 6,70 per jaar (COTG 1997). In 2006, na invoering van het nieuwe zorgstelsel, waarbij het onderscheid tussen ziekenfondsverzekerden en particulier verzekerden is verdwenen, is de toeslag verhoogd naar € 6,80 per jaar per ingeschreven patiënt. Naast de verhoging van het abonnementstarief voor individuele huisartsen, gekoppeld aan individuele, bij de praktijk ingeschreven patiënten, bestaat de regeling uit een financiële bijdrage op het gemeentelijk of regionaal niveau, gekoppeld aan het aantal inwoners van het betreffende achterstandsgebied. Die houdt in dat, tot 2006, er voor iedere ziekenfondsverzekerde inwoner van een erkend achterstandsgebied een bedrag van (omgerekend) € 7,10 (COTG 1997) en sinds 2006 voor iedere inwoner van een erkend achterstandsgebied een bedrag van € 6,00 per jaar in een lokaal achterstandfonds gestort wordt. Hieruit financieren de achterstandsfondsen samen met zorgverzekeraars projecten op basis van knelpunten zoals die door huisartsen worden ervaren (R. Verheij et al., 1998-1). In 1996 werd in de Ledenvergadering van de LHV bepaald dat de methode van de toenmalige systematiek na twee á drie jaar gevalideerd moest worden om eventuele knelpunten op te lossen. In 1998 heeft een validering en evaluatie van de systematiek aan de hand waarvan stedelijke achterstandsgebieden worden onderscheiden, plaatsgevonden (R.Verheij et al., 1998-2; 2001). Uit het onderzoek bleek dat de toenmalige systematiek een goed onderscheid maakte naar de werklast van de huisarts, maar dat een nog beter onderscheid mogelijk was bij een verdere verfijning. Drie alternatieven werden onderzocht waarbij uiteindelijk door de LHV gekozen is voor het alternatief waarin de volgende variabelen zijn opgenomen: percentage uitkeringsgerechtigden, gemiddeld inkomen per ontvanger, omgevingsadressendichtheid en percentage allochtonen. Ook werd besloten de identificatie in een cyclus van vier jaar te herzien om de uitkomst steeds halverwege het volgende jaar in te voeren (te beginnen per 1 juli 1999).
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
7
De keuze om de identificatie iedere 4 jaar met nieuwe cijfers te actualiseren aan de hand van dezelfde methode schept ruimte voor een langere beleidsperiode en de mogelijkheid de identificatie zo actueel mogelijk te houden. De tweede herziening is uitgevoerd in 2003 aan de hand van de systematiek waarvoor in 1999 werd gekozen. Een nieuwe herziening zou in 2007 moeten hebben plaatsvinden, maar om gebruik te kunnen maken van zo actueel mogelijke CBS-cijfers is besloten de herijking in 2008 te laten uitvoeren. Het voorliggende onderzoek betreft dus de derde herziening van de identificatie van achterstandswijken voor huisartsen aan de hand van de systematiek waarvoor in 1999 is gekozen. In hoofdstuk 2 staat de analysemethode beschreven inclusief de aanpassingen die in 2003 zijn doorgevoerd. Hoofdstuk 3 beschrijft de resultaten van de huidige herziening en vergelijkt deze met de situatie op basis van de resultaten van de eerdere herzieningen in 2003 en in 1998/1999. In hoofdstuk 4 staan conclusies en aanbevelingen en tenslotte staan de details van de herziening inclusief de lijst van de geïdentificeerde buurten met hun respectievelijke 5-positie postcodes in 3 bijlagen.
8
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
2 Methode
Het doel van het identificeren van achterstandsgebieden is om tot een rechtvaardige verdeling te komen van extra middelen ter ondersteuning van de huisartsenzorg. Om onderscheid tussen gebieden te maken kan gebruik gemaakt worden van verschillende geografische indelingen. De meest gebruikte geografische ordening is die op gemeentelijk niveau, waarbij elke gemeente is onderverdeeld in een aantal wijken en elke wijk vervolgens is onderverdeeld in een aantal buurten. Het CBS verzamelt en publiceert allerlei kenmerken op het niveau van gemeenten, wijken en buurten. Een andere veel gebruikte geografische ordening is de indeling in postcodegebieden. Ook hierbij is van een vergelijkbare ordening sprake: binnen een gebied met 4-positie postcodes (alleen cijfers) is onderscheid te maken naar kleinere gebieden met een gelijke 5-positie postcode (4 cijfers + 1 letter) en nog kleinere gebieden met een gelijke 6-positie postcode (4 cijfers + 2 letters). Deze indeling in postcodegebieden loopt echter niet parallel met de indeling in wijken en buurten en in de CBS-databestanden wordt per buurt alleen de meest voorkomende 4-positie postcode vermeld. Om vast te kunnen stellen voor welke patiënten de huisarts een toeslag ontvangt, moet bekend zijn welke patiënten in een erkend achterstandsgebied wonen. Daarvoor zijn adresgegevens nodig. De naam van een wijk of buurt maakt geen deel uit van een adres, de postcode wel. Daarom wordt voor alle buurten die in dit rapport geïdentificeerd worden als achterstandsbuurt een overzicht gegeven van de daarin voorkomende postcodes. De postcodes spelen dus geen rol in de analyse, maar zijn alleen bedoeld voor identificatie van bewoners van erkende achterstandsgebieden.
De systematiek De basis voor de berekening van de achterstandsindex vormen, zoals vermeld, de CBSgegevens op wijk- en buurtniveau. De huidige herziening maakt gebruik van de meest actuele CBS-gegevens, de kerncijfers wijken en buurten 2007, waarvoor de laatste indicatoren beschikbaar kwamen per eind april 2008. Het betreft de volgende gegevens: aantal inwoners per buurt, de omgevingsadressendichtheid, het percentage niet-westerse allochtonen per buurt. De inkomensgegevens, dat wil zeggen: het gemiddelde inkomen van inkomens-ontvangers per buurt en het percentage niet-actieven onder de beroepsbevolking per buurt, zijn van een oudere datum: de laatst beschikbare gegevens betreffen 2005. Vóór 2003 publiceerde het CBS ook kerngegevens op postcodeniveau. In de eerdere berekeningen van mogelijke achterstandsindexen, zowel in 1996 als in 1998, werd daarom de afweging gemaakt of uitgegaan moest worden van het postcodeniveau of het buurtniveau. Daarbij is gebleken dat sociaaleconomische en fysiek ruimtelijke verschillen binnen de 4-positie postcodegebieden teveel uitgemiddeld werden. Administratieve problemen in de uitvoering verhinderden echter een uitgewerkte vergelijking (R. Verheij, 1998-2). De vorige analyse, in 2003, werd alleen op buurtniveau uitgevoerd en een keuze tussen beide benaderingen is nu niet meer mogelijk, want vanaf 2003 zijn de kerncijfers
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
9
van het CBS alleen nog beschikbaar per gemeente, wijk en buurt. Het CBS geeft daarbij voor elke buurt alleen de meest voorkomende 4-cijferige postcode aan, samen met de daarbij behorende dekkingsgraad, dat wil zeggen: een indicatie (in zes klassen) van het percentage adressen in een buurt met de meest voorkomende postcode. Zo kan het gebeuren dat een postcode, die in meerdere buurten voorkomt, maar in geen enkele buurt de méést voorkomende postcode is, helemaal niet in de CBS-gegevens voorkomt. Daarom is analyse op postcodeniveau niet meer mogelijk.
Berekening van de achterstandindex Voor het berekenen van de achterstandindex wordt, net als in 2003, gebruik gemaakt van gegevens op buurtniveau. Om vervolgens te weten te komen welke postcodes in deze buurten voorkomen naast de meest voorkomende postcode, zoals aangegeven door het CBS, wordt er gebruik gemaakt van een Geodan-bestand met alle 5-positie postcodes per buurt. Voor sommige buurten is het noodzakelijk om de 6-positie postcodes te vermelden, omdat er geen 5-positie postcodes voor die buurten in het bestand staan. De beschikbare kerncijfers die gebruikt zijn voor het berekenen van de achterstandsindex zijn de volgende (CBS, 2008): - naam buurt (+ code) 2007: het bestand omvat in totaal 11.405 buurten. - aantal inwoners per buurt 2007: het aantal inwoners op 1 januari, ontleend aan de Structuurtelling Gemeentelijke Basisadministratie (GBA), afgerond op tientallen. - omgevingsadressendichtheid 2007: het gemiddeld aantal adressen per vierkante kilometer. Voor ieder adres wordt de omgevingsadressendichtheid vastgesteld in een gebied met een straal van 1 km rondom dat adres. Op grond daarvan wordt de gemiddelde omgevingsadressendichtheid per buurt bepaald. Hoe hoger de omgevingsadressendichtheid, hoe hoger de bijdrage aan de achterstandsindex. - niet-westerse allochtonen percentage 2007: het aantal niet-westerse allochtonen op 1 januari 2007, uitgedrukt in hele procenten van het aantal inwoners, per buurt. Uit privacyoverwegingen worden lage percentages niet gegeven, maar zo mogelijk geschat. De definitie van westerse en niet-westerse allochtonen is conform de definitie die het CBS in alle publicaties hanteert en betreft alle eerste en tweede generatie allochtonen. Het percentage niet-westerse allochtonen is vermeld bij meer dan 50 inwoners per buurt. Hoe hoger het percentage niet-westerse allochtonen, hoe hoger de bijdrage aan de achterstandsindex. - gemiddeld inkomen per inkomstenontvanger 2005: het gemiddeld inkomen per individu met 52 weken inkomen over het jaar 2005, per buurt. Dit gegeven is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. Hoe lager het gemiddelde inkomen, hoe hoger de bijdrage aan de achterstandsindex. - niet-actieven percentage 2005: Het aantal inkomensontvangers van 15 tot en met 64 jaar met 52 weken inkomen dat in het voorgaande jaar een uitkering als voornaamste inkomensbron had, uitgedrukt in hele procenten van het totaal aantal inkomensontvangers van 15 tot en met 64 jaar. Personen met een werkloosheidsuitkering, arbeidsongeschikten, pensioenontvangers, bijstandontvangers en de groep 'overige inkomensontvangers' worden tot de niet-actieven gerekend. Vanaf het verslagjaar 2002 worden ook werkstudenten meegenomen in de populatie. Zij worden ook tot de
10
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
niet-actieven gerekend. Het percentage is vermeld bij minimaal 200 inwoners per buurt. Hoe hoger het percentage niet-actieven, hoe hoger de bijdrage aan de achterstandsindex. - 5-positie postcodes per buurt (Geodan). Voor sommige buurten zijn geen 5-positie postcodes beschikbaar. In die gevallen zijn 6-positie postcodes weergegeven. De formule voor het berekenen van de achterstandindex maakt gebruik van gestandaardiseerde variabelen ((waarde variabele – gemiddelde waarde)/ standaarddeviatie). Gemiddelden en standaarddeviatie zijn gewogen naar het aantal inwoners per buurt. Vanwege de sterke scheefverdeling van alle variabelen zijn deze eerst getransformeerd naar de natuurlijke logaritme (ln) van dezelfde variabelen, alvorens ze te wegen. De gebruikte formule voor de herziening 2008 op buurtniveau op basis van het buurtregister 2007 is als volgt: achterstandindex = ((ln percentage niet-actieven - 3.0236) /0.37706) - ((ln gemiddeld inkomen ontvanger - 2.8641) /0.14441) + ((ln omgevingsadressendichtheid - 7.0132) /1.06699) + ((ln percentage niet-westerse allochtonen - 1.8016) /1.11147). Het afkappunt voor inclusie is, evenals bij de herijking van 2003, gelegd bij een totale bevolkingsomvang van de geselecteerde buurten van 885.000 inwoners. Buurten met minder dan 200 inwoners zijn buiten de analyse gelaten omdat tenminste twee van de vier variabelen voor die buurten niet ingevuld zijn. Na berekening van de achterstandindex worden buurten met minder dan 1.000 inwoners, die geïsoleerd liggen, dat wil zeggen: geen aansluiting hebben bij andere buurten met een hoge achterstandsindex, vervolgens uit de selectie verwijderd. De reden daarvoor is om versnippering van de achterstandgelden tegen te gaan. Door de gewijzigde definitie van het CBS met betrekking tot het percentage niet-actieven is te verwachten dat buurten met een grote studentenpopulatie een relatief hoge achterstandindex krijgen. De variabele: ‘aandeel ingeschreven voltijdstudenten aan het hoger onderwijs’ maakt echter geen deel uit van de formule voor berekening van de achterstandindex. Daarom is het niet mogelijk met deze variabele rekening te houden. Uitgangspunt bij de berekening van de achterstandindex is bovendien om geen buurten vooraf uit te sluiten, tenzij gegevens ontbreken, zoals bij buurten met minder dan 200 inwoners. Er zijn vervolgens twee mogelijkheden om met de ‘studentenbuurten’ om te gaan: 1) het wordt geaccepteerd dat dit inherent is aan de gebruikte systematiek, immers: de formule voor het berekenen van de achterstandindex is niet gewijzigd, alleen de achterliggende data zijn veranderd, door een wijziging in de definitie die door het CBS wordt gehanteerd. 2) buurten met een hoge achterstandindex, waarvan meer dan 50% van de inwoners student zijn, worden, evenals geïsoleerde buurten, uit de selectie verwijderd. In overleg met LHV en ZN is ervoor gekozen om studentenbuurten achteraf uit de selectie te verwijderen. Door de geselecteerde buurten uit het bestand Kerncijfers wijken en buurten 2007 van het CBS te combineren met het 5-posities postcodebestand van Geodan, zijn de gegevens
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
11
voor de geselecteerde buurten aangevuld met alle vijfpositie postcodes die in deze buurten voortkomen (Bijlage 2). In de gevallen waarin de 5-positie postcodes de buurt niet voldoende identificeren zijn 6-positie postcodes vermeld. De vergelijking van de resultaten van de huidige analyse met de vorige ijking gebeurt op buurtniveau (Bijlage 1).
Praktische knelpunten Bij het koppelen van bestanden met gegevens over 2005 (gemiddeld inkomen en percentage niet-actieven) aan bestanden met gegevens over 2007 (omgevingsadressendichtheid en percentage niet-westerse allochtonen) blijkt een probleem op te treden. Er zijn verschillen tussen de bestanden wat betreft een aantal gemeente- wijk- en buurtcodes. Sommige gemeenten zijn opgeheven: 28 gemeentecodes uit het bestand van 2005 komen niet meer voor in het bestand van 2007. Voor 13 van die gemeenten zijn voor de afzonderlijke buurten geen inkomensgegevens in het bestand opgenomen, dus die zouden bij het berekenen van de achterstandsindex toch afvallen. De overige 15 (kleine gemeenten) zijn noodgedwongen buiten beschouwing gebleven. Daarnaast zijn bij 9 gemeenten wijzigingen opgetreden in een aantal van de wijk- en buurtcodes. Het betreft Boarnsterhim (gemeentecode 55), Brummen (gemeentecode 213), Nijmegen (gemeentecode 268), Zevenaar (gemeentecode 299), Zutphen (gemeentecode 301), Hendrick-Ido-Ambacht (gemeentecode 531), Etten-Leur (gemeentecode 777), Goirle (gemeentecode 785) en Pijnacker-Nootdorp (gemeentecode 1926). Het gevolg is dat bij buurten waarvan de code gewijzigd is, de benodigde variabelen voor 2005 of voor 2007 ontbreken, of dat verkeerde gegevens aan een buurt gekoppeld worden. Ten behoeve van de berekening van de achterstandsindex zijn de wijk- en buurtcodes van Nijmegen handmatig aangepast omdat bij de vorige herijking 3 Nijmeegse wijken in de lijst van achterstandsgebieden stonden. Zouden de gegevens niet handmatig worden aangepast, dan zouden die wijken automatisch, door ontbrekende gegevens, buiten de analyse vallen. De andere gemeenten waarvan wijk- of buurtcodes veranderd zijn, kwamen in de vorige herijking niet in de selectie voor en zijn daarom vóór de analyse uit het bestand verwijderd.
12
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
3 Resultaat herziening 2008
3.1
Resultaten analyse buurten 2008 Met een analyse uitgevoerd op buurtniveau en het afkappunt voor inclusie in de selectie op een totaal van 885.000 inwoners, worden 227 buurten (delen of combinaties van delen van postcodegebieden) geïdentificeerd als achterstandsgebieden met een totale populatie van 881.750 inwoners. Er blijken 9 ‘studentenbuurten’, dat wil zeggen: buurten met meer dan 50% studenten, deel uit te maken van de selectie. Het betreft de volgende buurten (% studenten): In Utrecht: Galgenwaard en Kromhoutkazerne (80%); de Uithof (67%); in Diemen: studentenflats (56%); in Amstelveen: Uilenstede en Kronenburg (51%), in Delft: TU-Campus (72%); Stationsbuurt (55%); in Enschede: Drienerveld-U.T. (74%); in Wageningen: Verspreiden huizen het Binneveld (53%); in Amsterdam: Buiksloterham (58%). Deze buurten, met samen 12.300 inwoners, zijn uit de selectie verwijderd. Vervolgens zijn acht buurten met minder dan 1.000 inwoners, die geïsoleerd liggen, dat wil zeggen: geen aansluiting hebben bij andere buurten met een hoge achterstandsindex, met een gezamenlijk inwoneraantal van 3.740, uit de lijst verwijderd. Het betreft de volgende buurten (inwonersaantal): in Sittart-Geleen, Recreatiegebied Schwienswei (200), in Bloemendaal, Provinciaal Ziekenhuis (200), in Apeldoorn, Apeldoornse Bos (580), in Haarlemmermeer, Graan voor Visch Zuid (640), in Echt-Susteren, Peijerveld (750), in Diemen, Beukenhorst (680), in Alphen aan den Rijn, Hooge Burch (470) en in Heiloo, Willibrord (220). Hierdoor omvat de selectie 210 buurten met in totaal 865.710 inwoners. Door vijf buurten die in eerste instantie net buiten de selectie vielen er alsnog aan toe te voegen wordt de vooraf vastgestelde grenswaarde van 885.000 inwoners weer bereikt in een uiteindelijke selectie van 215 buurten (Bijlage 1). Op buurtniveau laat de analyse de volgende verschuiving zien als vergeleken wordt met de 2003-lijst op basis van 80% ziekenfondsverzekerden: 56 nieuwe buurten, vijf buurten die opnieuw worden geselecteerd (waren in 1999 ook geselecteerd, maar in 2003 niet) en 41 buurten vervallen, waarvan twee verwijderd vanwege geïsoleerdheid en geringe omvang. Van de 195 geselecteerde buurten in 2003 zijn er in 2008 154 (79%) opnieuw geselecteerd. Het aantal geselecteerde buurten is iets groter dan in 2003, terwijl dezelfde grens voor het totale inwonersaantal is gehanteerd. Dat geeft aan dat de geselecteerde buurten gemiddeld kleiner zijn dan in 2003. De verschuivingen zijn overigens in dezelfde orde van grootte als bij de analyse van 2003: toen waren er ten opzichte van 1999 63 buurten nieuw en acht opnieuw geselecteerd na eerder vervallen te zijn. Het is belangrijk om zich te realiseren dat buurten niet synoniem zijn met postcodegebieden, maar vaak delen van postcodegebieden zijn. Er zijn bijvoorbeeld in Zwolle 4 buurten met dezelfde meest voorkomende 4-cijferige postcode. Eén van die buurten heeft een hoge achterstandsindex, de drie andere buurten niet. Was het hele postcodegebied als analyse-eenheid genomen, dan was het hele gebied waarschijnlijk niet geselecteerd. De nu geselecteerde buurt heeft slechts 1.240 inwoners. De vier buurten samen hebben 9.460 inwoners.
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
13
3.2
Vergelijking 2003 buurten – 2008 buurten In de analyse van 2003 werd, evenals in die van 1999, aangegeven welke DHVen achterstandsgebieden in hun regio hadden. Sinds de oprichting van de ROSsen (Regionale OndersteuningsStructuren) zijn de DHVen (Districts Huisartsen Verenigingen) verdwenen en worden de achterstandsgelden beheerd door achterstandsfondsen die voor een deel overlappen met de ROSsen, maar voor een deel ook niet. In tabel 1 wordt daarom een overzicht gegeven van de achterstandsfondsen die in 2003 door de DHVen beheerd werden en nu zelfstandig zijn ofwel door een ROS beheerd worden.
Tabel 1 Vergelijking van DHV-en met achterstandsgebieden 2003 en ROSsen 2008 2003
2008
DHV-en met achterstandsgebieden
achterstandsfondsen
1-Amsterdam
Stichting Achterstandsfonds Amsterdam (AOF)
2-Kennemerland-Haarlem
Stichting Zorgondersteuning Noord-Holland Noord (ZONnh)
3-Holland Noord
Stichting Zorgondersteuning Noord-Holland Noord (ZONnh)
4-Den Haag
Fonds Huisartsen in Achterstandswijken (FHA)
5-Rijnland Midden-Holland
Trend, REOS Zorg
6-Rotterdam en omgeving
Fonds Achterstandswijken Rotterdam
7-Zuid-Holland Zuid
Trend
8-Zeeland
Stichting Achterstandsgebieden Zuidwest Nederland
9-Brabant West
Stichting Achterstandsgebieden Zuidwest Nederland
10-Brabant Noordoost
Stichting Robuust
11-Limburg
Huisartsenkring Limburg, Stichting Beyaert Robuust Limburg
12-Midden Nederland
Achterstandsfonds Utrecht (UFA)
14-Groot Gelre
Arnhems Fonds Achterstandswijken (AFA), SAN (Stichting Achterstandswijken Nijmegen)
15-Steden Driehoek
Fonds Achterstandswijken Deventer
16-Zwolle Flevoland
LHV-huisartsenkring Zwolle/Flevoland
17-Twente
Huisartsenkring Twente
18-Drente
LHV-huisartsenkring Zwolle/Flevoland
19-Friesland
Achterstandsontwikkelingsfonds Leeuwarden
20-Groningen
ELANN Eerstelijns Advies Noord Nederland
21-Westland Schieland
Stichting ELO
22-Brabant Midden
Stichting Achterstandsgebieden Zuidwest Nederland
23-Brabant Zuidoost
Stichting Robuust
In Tabel 2 wordt in het aantal inwoners in achterstandsgebieden per achterstandsfonds en per gemeente weergegeven.
14
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Tabel 2 Vergelijking aantal inwoners in achterstandsgebieden per achterstandsfonds en gemeente in 2003 en in 2008 Inwoners in achterstandsgebieden Achterstandsfonds AOF
Gemeente AMSTERDAM AMSTERDAM ZUIDOOST
Totaal: nog nader te bepalen
ALMERE
221.520
230
0*
HEEMSKERK
210
0
ALKMAAR
3.140
3.100
DEN HELDER
1.670
1.360
HOORN
0
3.210
ZAANSTAD
0
7.970
5.250
15.640
5.970
9.010
5.970
9.010
129.320
119.080
0
4.500
129.320
123.580
21.430
14.140
2.300
2.060
23.730
16.200
1.120
1.740
HAARLEM
S GRAVENHAGE
DORDRECHT GOUDA
Totaal: ZWIJNDRECHT SPIJKENISSE Totaal: REOS Zorg
273.400
BLOEMENDAAL
Totaal:
nog nader te bepalen
20.450
2.440
LEIDSCHENDAM-VOORBURG
Trend
201.070
21.330
2.440
Totaal: FHA
252.070
0
Totaal: Haarlem
2008
0
Totaal: ZONnh
2003
LEIDEN
170
0
1.290
1.740
5.640
8.420
NOORDWIJK ZH
860
0
OEGSTGEEST
190
0
6.690
8.420
1.060
1.480
220.460
200.900
221.520
202.380
Totaal: Fonds Achterstandswijken
CAPELLE A/D IJSSEL
Rotterdam
ROTTERDAM
Totaal:
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
15
Inwoners in achterstandsgebieden Achterstandsfonds
Gemeente
2003
ROBUUST
EINDHOVEN
310
15.680
6.010
8.060
6.320
23.740
HELMOND Totaal:
2008
Fonds Achterstandsgebieden
TILBURG
5.580
10.740
Zuidwest Nederland
S HERTOGENBOSCH
2.560
3.420
430
0
0
1.830
BREDA
6.510
8.380
ROOSENDAAL
3.630
3.570
OOSTERHOUT
780
0
1.270
0
20.760
27.940
870
0*
1.790
2.210
0
7.090
11.250
10.700
13.910
20.000
2.740
6.100
40.780
39.800
43.520
45.900
24.670
18.190
24.670
18.190
0
4.680
0
4.680
15.180
11.970
15.180
11.970
5.350
10.630
5.350
10.630
3.470
1.240
750
1.630
4.220
2.870
ROSMALEN VLISSINGEN
TERNEUZEN Totaal: Huisartsenkring Limburg,
ECHT-SUSTEREN
Stichting Beyaert Robuust
HEERLEN
Limburg
MAASTRICHT ROERMOND
Totaal: UFA
AMERSFOORT UTRECHT
Totaal: AFA
ARNHEM
Totaal: nog nader te bepalen
EDE
Totaal: SAN
NIJMEGEN
Totaal: Fonds Achterstandswijken
DEVENTER
Deventer Totaal: LHV-huisartsenkring
ZWOLLE
Zwolle/Flevoland
ASSEN
Totaal:
16
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Inwoners in achterstandsgebieden Achterstandsfonds
Gemeente
Huisartsenkring Twente
ALMELO ENSCHEDE
Totaal: Achterstandsontwikkelingsfonds LEEUWARDEN
2003
2008
9.680
8.620
14.730
17.490
24.410
26.110
8.780
17.640
8.780
17.640
25.980
38.360
Leeuwarden Totaal ELANN
GRONINGEN HOOGEZAND- SAPPEMEER STADSKANAAL
Totaal: Stichting ELO
DELFT SCHIEDAM VLAARDINGEN
Totaal: Totaal Nederland
3.600
6.710
0
1.370
29.580
46.440
7.490
8.270
13.870
10.640
0
4.040
21.360
22.950
885.230
879.990
* verwijderd vanwege geïsoleerde ligging en kleine omvang
In Tabel 3 worden de verschuivingen naar aantal inwoners binnen de achterstandsfondsen ten opzichte van 2003 samengevat. Bij alle drie de grote fondsen is het totaal inwonersaantal van de achterstandsbuurten teruggelopen. Drie van de vier middelgrote fondsen zijn in inwoneraantal sterk toegenomen. Tabel 3 laat eveneens zien dat er ten opzichte van 2003 een toename is van de fondsen met meer dan 10.000 maar minder dan 50.000 inwoners in achterstandsbuurten: van 5 in 2003 naar 9 in 2008. Het aantal kleine fondsen, met tussen de 1.000 en 10.000 inwoners in achterstandsbuurten, is verder teruggelopen, van 7 naar 3.
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
17
Tabel 3 Verschuivingen naar aantal inwoners van buurten met een hoge achterstandsindex binnen de achterstandfondsen in 2008 ten opzichte van 2003 2003 (=100%)
2008
Verschuiving in aantal inwoners ten opzichte van 2003: -
Grote fondsen (> 100.000):
* Amsterdam:
- 19,0%
* Rotterdam:
- 8,6%
* Den Haag:
- 4,4%
-
Middelgrote fondsen (> 25.000): + 5,5%
* UFA:
+ 34,6%
* Zuidwest Nederland:
+ 7,0%
* Twente:
+ 66,0%
* Groningen: Verdeling fondsen naar aantal inwoners in achterstandsgebieden: -
< 1.000
0
0
-
1.000 - < 10.000
7
3
-
10.000 - < 25.000
5
9
-
25.000 - < 50.000
3
4
-
50.000 - < 100.000
0
0
-
≥ 100.000
3
3
In de analyses werd op 5-positie postcodeniveau gekeken welke postcodes in de geselecteerde buurten voorkwamen. In bijlage 2 staan alle 5-positie postcodes van de betrokken buurten. Postcodegebieden en buurten overlappen elkaar bijna nooit 100%, waardoor 4-cijferige postcodes voor de geselecteerde buurten vermeld in bijlage 1 ook vaak voorkomen in buurten daaromheen, die niet geselecteerd werden. Om praktische redenen werd voor de voorliggende analyse gekozen voor de 5-positie postcode, maar een herleiding van buurten tot de volledige 6-positie postcodes is evenzeer mogelijk. In 2007 heeft het Kabinet besloten om 40 aandachtswijken aan te merken als krachtwijken, met het doel door gerichte wijkaanpak een positieve ontwikkeling op gang te brengen. De aandachtswijken zijn gedefinieerd op basis van sociaaleconomische kenmerken van de inwoners (inkomen, opleiding, arbeidsdeelname), fysieke wijkkenmerken (prijs, bouwjaar en grootte van de woningen) en het voorkomen van sociale en fysieke problemen (Brouwer & Willems, 2007). De geselecteerde krachtwijken liggen in de gemeenten: Alkmaar, Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Deventer, Dordrecht, Eindhoven, Enschede, Groningen, Heerlen, Leeuwarden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Schiedam, Utrecht en Zaanstad. Minister Vogelaar bezoekt elk jaar deze veertig krachtwijken om met bewoners en andere betrokkenen te praten.
18
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
In tabel 4 wordt aangegeven welke buurten met een hoge achterstandsindex volgens de hier gepresenteerde berekening deel uit maken van een van de zogenaamde Vogelaarwijken, dat wil zeggen: de 40 probleemwijken die extra steun ontvangen om ze om te vormen tot prachtwijken. Tabel 4 Buurten met hoge achterstandsindex in Vogelaarwijken GEMEENTE
4-positie
Vogelaarwijken
postcode
Wijknaam
Buurtnaam
ALKMAAR
1813
Overdie
Overdie-Oost
AMERSFOORT
3814
De Kruiskamp
Evertsenstraat Neptunusplein
AMSTERDAM
1024
Amsterdam Noord
1031
Volewijck
1032 1061
Westelijke Tuinsteden
De Kolenkit
1062 1063
Slotermeer-Noordoost
1064
Slotermeer-Zuidwest
1065 Geuzenveld
1067 1068
Osdorp-Midden
1069 1055
Bos en Lommer
1056
Landlust De Kommert
1057
Van Galenbuurt Hoofdweg e.o
1092
Amsterdam Oost
1094 1103
Transvaalbuurt Indische Buurt-West
Bijlmer-oost
1104 ARNHEM
6822
Klarendal
Klarendal-Zuid
6826
Presikhaaf
Presikhaaf I
6828
Het Arnhemse Broek
Van Verschuerbuurt
6832
Malburgen / Immerloo
Immerloo I
Presikhaaf II
Zeegsingel e.o.
’S-GRAVENHAGE
6833
Kamillehof en Bakenhof
6841
Malburgen-West
2515
Stationsbuurt
Huygenspark Rivierenbuurt-Zuid Rivierenbuurt-Noord
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
19
GEMEENTE
4-positie
Vogelaarwijken
postcode
Wijknaam
Buurtnaam
2525
Schilderswijk
Groente- en Fruitmarkt Schildersbuurt-West
2526
Schildersbuurt-Noord Schildersbuurt-Oost
2532
Den Haag Zuid-West
Moerwijk-Zuid
2533
Moerwijk-West
2541
Morgenstond-Zuid Morgenstond-Oost
2542
Dreven en Gaarden
2544
Venen Oorden en Raden
2545 2572
Transvaal
Transvaalkwartier-Midden Transvaalkwartier-Zuid
DEVENTER
7417
Rivierenwijk
Rivierenbuurt Deltabuurt Hoornwerk
DORDRECHT
3317
Wielwijk Crabbehof
Admiraalsplein Cornelis Evertsenstraat e.o. Dorus Rijkersstraat e.o. Van Ewijckstraat e.o Crabbehof-Zuid
EINDHOVEN
5621
Woensel West
Groenewoud
5642
Doornakkers
Doornakkers-Oost
5654
Bennekel
Bennekel-Oost
ENSCHEDE
7533
Welve-Lindenhof
GRONINGEN
9715
Korrewegwijk
9716
De Hoogte
HEERLEN
6415
Meezenbroek
LEEUWARDEN
8924
Hechterp / Schieringen
West-Indischebuurt Oost-Indischebuurt De Hoogte
Heechterp Schieringen
MAASTRICHT
6222
Maastricht Noord
Limmel
6224 NIJMEGEN
20
6535
Hatert
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
GEMEENTE ROTTERDAM
4-positie
Vogelaarwijken
postcode
Wijknaam
3014
Rotterdam West
3021
Buurtnaam Oude Westen Middelland
3022 3024
Delfshaven
3025
Bospolder
3026 3031
Tussendijken Rotterdam Noord
Rubroek
3033
Provenierswijk
3034
Nieuw-Crooswijk Oud-Crooswijk
3035 3036
Oude Noorden
3038
Bergpolder
3042
Overschie
3072
Oud Zuid
Katendrecht Afrikaanderwijk
3073
Bloemhof
3074
Hillesluis
3081
Tarwewijk
3082 3083 3075
Vreewijk
3085
Zuidelijke Tuinsteden
3086 SCHIEDAM
3118
Pendrecht Nieuwland
3119
Buurt 68 Buurt 63 Buurt 67
UTRECHT
3526
Kanaleneiland
3527
Kanaleneiland-Noord
3552
Ondiep
Ondiep
3554
Zuilen Oost
De Driehoek J.M. de Munck Keizerlaan e.o.
3561
Overvecht
3562
ZAANSTAD
Wolga- en Donaudreef e.o. Neckardreef e.o.
3563
.
3564
Zambesidreef e.o
1504
Poeleburg
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Poelenburg
21
22
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
4 Conclusies en aanbevelingen
De analyse op basis van gegevens uit 2007 met betrekking tot het aantal inwoners per buurt, de omgevingsadressendichtheid en het percentage niet-westerse allochtonen, en gegevens uit 2005 met betrekking tot het gemiddelde inkomen per buurt en het percentage niet-actieven, levert een lijst van buurten met een hoge achterstandindex op die niet sterk verschilt van die uit 2003. Van de 195 buurten die in 2003 als zodanig geïdentificeerd werden, komen 154 (79%) in deze analyse opnieuw in de selectie. De nieuwe selectie bestaat uit 215 buurten, verdeeld over 19 achterstandsfondsen. Door het gebruik van vijfpositie postcodes (en soms zespositie postcodes) is het mogelijk om een achterstandsidentificatie aan een inwoner van een geïdentificeerde buurt toe te kennen. Op uitvoeringsniveau betekent dit dat de 5-positie of 6-positie postcodes van verzekerden gekoppeld worden aan de administraties van de verschillende zorgverzekeraars, zowel voor het opslaggedeelte voor de huisartsen, als voor de financiering van de achterstandsfondsen. De financiële middelen voor de achterstandsfondsen worden naar rato van het aantal inwoners in achterstandsbuurten over de fondsen verdeeld (evenals in 2003 over alle DHV-en). Bij de grote fondsen (> 100.000) is het inwonersaantal in achterstandsbuurten afgenomen, terwijl bij de middelgrote fondsen het inwonersaantal in achterstandsbuurten is toegenomen, in één geval (ELANN) zelfs met 66%. Het aantal kleine fondsen is verder afgenomen. Deze verschuivingen zijn mede tot stand gekomen door de veranderde verdeling: niet meer via DHVen, maar via ROSsen of zelfstandige achterstandsfondsen die een groter gebied bestrijken dan de vroegere DHVen. Hierbij speelt ook mee dat, om versnippering van de beschikbare gelden te voorkomen, geïsoleerde buurten met minder dan 1000 inwoners uit de selectie zijn gehaald. In deze berekening betreft het acht buurten op een totaal van 227 (3,5%) buurten in de aanvankelijke selectie. Daarnaast zijn nog eens negen buurten uitgesloten op basis van het hoge percentage studenten onder de inwoners. De algemene mening van vertegenwoordigers van de achterstandsfondsen was dat deze studentenbuurten niet thuishoorden in de selectie. Vervolgens is de selectie weer aangevuld tot de grenswaarde van 885.000 inwoners met de eerstvolgende vijf buurten op de rangorde van de achterstandsindex. Voor een nieuwe herijking is het aan te bevelen om vooraf afspraken te maken over de criteria op grond waarvan dergelijke beslissingen genomen gaan worden. Bij het koppelen van de verschillende databestanden bleek dat in sommige gemeenten de buurt- en wijkcodes veranderd waren. Dit had tot gevolg dat automatische koppeling niet meer mogelijk was. In één geval (Nijmegen) is daarom een handmatige correctie uitgevoerd, omdat bestaande achterstandsbuurten anders buiten de berekening zouden vallen. In andere gevallen is er voor gekozen de gemeenten buiten beschouwing te laten. Voor een nieuwe herijking zal aan dit punt extra aandacht besteed moeten worden.
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
23
Literatuur
Brouwer J. Willems J. Ruimtelijke concentratie van achterstanden en problemen Delft, ABF-research, 2007 CBS. Kerncijfers wijken en buurten 2007. Voorburg: CBS, 2008 Devillé. W., Verheij. R.A., Bakker D.H. de Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2003. Verdeling van extra middelen aan huisartsen. Utrecht: NIVEL, 2003 Velden J. van der, Rasch P.C., Reijneveld S.A. Identificatie van achterstandsgebieden: een systematiek voor de verdeling van extra middelen aan huisartsen. Nederlands Tijdschrift voor de Geneeskunde, 1997: 141 p. 693-697 Verheij RA, Bakker DH de, Beschikbaarheid en toegankelijkheid van huisartsenzorg in stedelijke achterstandsgebieden: eerste meting. Utrecht: NIVEL, 1998 -1 Verheij RA, Reijneveld SA, Bakker DH de, Identificatie van stedelijke achterstandsgebieden: evaluatie van een systematiek voor de verdeling van extra middelen aan huisartsen. Utrecht: NIVEL, TNO Preventie en Gezondheid, 1998-2 Verheij RA, Bakker DH de, Reijneveld SA,(2001).GP income in relation to workload in deprived urban areas in the Netherlands: before and after the 1996 pay review. European Journal of Public Health 2001; 11(3): p. 264-266 Verkleij H, Verheij.RA, Zorg in de grote steden. Bilthoven: RIVM, 2003 Werkgroep LHV/ZN Identificatie van achterstandsgebieden. 1995
24
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Bijlage 1: Achterstandsgebieden op buurtniveau 2008 ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente ALKMAAR
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam
1813
Overdie-Oost
totaal stad: ALMELO
voortzetting
Arendsboer e.o. Zuid
370
nieuw
7601
Riet Zuid
740
voortzetting
7601
Riet Noord (De Riet)
800
voortzetting
7604
Kerkelanden
900
voortzetting
7604
Dijkstraat e.o.
7605
Wonde e.o
800
voortzetting
vervallen
7605
Witvoet e.o
730
voortzetting
7605
Nieuwstraat e.o
1.170
voortzetting
1.080
voortzetting
820
voortzetting
1.210
voortzetting
7606
Ossenkoppelerhoek-Midden-Zuid
7606
Beeklust
7606
Ossenkoppelerhoek-Midden-Noord
8.620 1314
Staatsliedenwijk
2.440
nieuw
2.440 3813
Meridiaan
3813
Jericho en Jeruzalem
1.300
nieuw vervallen
3814
Evertsenstraat
1.890
voortzetting
3814
Neptunusplein
1.400
nieuw
3816
Ariaweg
1.510
nieuw
totaal stad: AMSTERDAM
3.100
7601
totaal stad: AMERSFOORT
mutatie
3.100
totaal stad: ALMERE
aantal inwoners per buurt 2008
6.100 1013
Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt
1021
IJplein en Vogelbuurt
8.330
voortzetting
1031
Volewijck
9.730
voortzetting
10.200
voortzetting
1051
Staatsliedenbuurt
vervallen
1052
Frederik Hendrikbuurt
vervallen
1053
Van Lennepbuurt
6.540
voortzetting
1053
Kinkerbuurt
5.030
voortzetting
18.020
voortzetting
1055
Landlust
1055
Erasmuspark
1056
Van Galenbuurt
5.490
voortzetting
1056
De Kommert
11.850
voortzetting
1057
Hoofdweg e.o.
10.070
voortzetting
1061
De Kolenkit
7.080
voortzetting
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
vervallen
25
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente AMSTERDAM (vervolg)
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam
aantal inwoners per buurt 2008
mutatie
9.660
vervallen
1062
Overtoomse Veld
1063
Slotermeer-Noordoost
9.140
voortzetting
1064
Slotermeer-Zuidwest
16.060
voortzetting
1067
Geuzenveld
13.810
voortzetting
1069
Osdorp-Midden
10.520
voortzetting
1072
Nieuwe Pijp
1073
Diamantbuurt
8.170
voortzetting
vervallen
1091
Oosterparkbuurt
10.380
voortzetting
1092
Transvaalbuurt
9.410
voortzetting
1093
Dapperbuurt
8.250
voortzetting
1094
Indische Buurt-West
12.440
voortzetting
1095
Indische Buurt-Oost
10.550
voortzetting
totaal stad:
201.070
AMSTERDAM ZUIDOOST
1102
Bijlmer-Centrum D,F,H
ARNHEM
6822
Klarendal-Zuid Klarendal-Noord
6826
Presikhaaf II
2.060
voortzetting
1.910
voortzetting
420
voortzetting
6826
Presikhaaf I
6828
Van Verschuerbuurt
6828
Arnhemse Broek
2.440
voortzetting vervallen
vervallen
6832
Zeegsingel e.o.
2.140
voortzetting
6832
Immerloo I
1.280
voortzetting
6832
Middelgraaflaan e.o.
6833
Kamillehof en Bakenhof
2.470
voortzetting
6834
Immerloo II
1.980
voortzetting
6841
Malburgen-West
3.490
voortzetting
vervallen
18.190 9404
Stichtingsterrein
9406
Nobellaan
9406
Oostermoer
vervallen 900
nieuw
730
nieuw
1.630
totaal stad: BLOEMENDAAL
voortzetting
6822
totaal stad: ASSEN
20.450 20.450
totaal stad:
2061
Provinciaal Ziekenhuis
verwijderd
totaal stad:
26
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008 aantal inwoners per buurt 2008
mutatie
gemeente
meest voorkomende postcode in buurt
BREDA
4811
Fellenoord
1.590
nieuw
4827
Geeren-Noord
3.170
voortzetting
4827
Geeren-Zuid
3.620
voortzetting
buurtnaam
8.380
totaal stad: CAPELLE A/D IJSSEL
2905
Schermerhoek
DELFT
2612
1.290
2613
Krakeelpolder
1.960
nieuw
2624
Poptahof-Noord
1.320
voortzetting
2624
Poptahof-Zuid
950
voortzetting
2624
Multatulibuurt
2625
Gillisbuurt
1.690
voortzetting
2625
Het Rode Dorp
1.060
voortzetting
vervallen
1784
Zuiderzeebuurt
740
voortzetting
1784
Falga
620
voortzetting
1.360 7413
Rode Dorp
2.620
voortzetting
7413 7415
Burgemeestersbuurt
1.190
nieuw
Landsherenkwartier
2.160
nieuw
7417
Rivierenbuurt
1.850
voortzetting
7417
Hoornwerk
200
voortzetting
7417
Deltabuurt
2.610
nieuw
10.630
totaal stad: DORDRECHT
nieuw
8.270
totaal stad: DEVENTER
voortzetting
Biesland
totaal stad: DEN HELDER
1.480 1.480
totaal stad:
3311
Lijnbaan
vervallen
3311
Matena’s Pad e.o.
vervallen
3313
Noorderkwartier
650
voortzetting
3314
Krispijnse Driehoek
2.180
voortzetting
3314
Waldeck Pyrmontweg e.o.
900
voortzetting
3314
Anna Paulownastraat e.o
730
voortzetting
3314
Pr. Bernhardstraat e.o.
1.830
voortzetting
3314
Jacob Maisstraat e.o.
3317
Van Ewijckstraat e.o
3317
Admiraalsplein
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
vervallen 1.340
voortzetting
660
voortzetting
27
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente DORDRECHT (vervolg)
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam
mutatie
3317
Cornelis Evertsenstraat e.o.
880
voortzetting
3317
Dorus Rijkersstraat e.o
650
voortzetting
4.320
voortzetting
3317
Crabbehof-Zuid
3317
Crabbehof-Noord
vervallen 14.140
totaal stad: ECHT-SUSTEREN
aantal inwoners per buurt 2008
6102
Peijerveld
Verwijderd
totaal stad: EDE
6714
De Burgen
2.200
nieuw
6717
Hoogbouw-Zuid
2.480
nieuw
4.680
totaal stad: EINDHOVEN
5612
Hemelrijken
3.360
nieuw
5621
Groenewoud
4.210
opnieuw
5631
Eckartdal
300
voortzetting
5642
Doornakkers-Oost
2.880
nieuw
5645
Tivoli
1.680
nieuw
5654
Bennekel-Oost
3.250
nieuw
15.680
totaal stad: ENSCHEDE
7513
Veldkamp-Getfert-West
7514
De Laares (West)
1.140
voortzetting
Cromhoffsbleek-Kotman
2.200
voortzetting
7544
Wesselerbrink Noord-Oost
3.990
voortzetting
7544
Wesselerbrink Zuid-Oost
4.560
voortzetting
7545
Pathmos
1.820
voortzetting
7545
Stadsveld-Zuid
1.840
nieuw
17.490 2806
Oosterwei
28
2.060
voortzetting
2.060
totaal stad: GRONINGEN
nieuw
7543
totaal stad: GOUDA
1.940
9711
Binnenstad-Oost
2.570
nieuw
9712
Stadscentrum
2.440
nieuw
9713
Oosterparkbuurt
2.250
voortzetting
9713
Bloemenbuurt
1.970
voortzetting
9715
Oost-Indischebuurt
6.630
voortzetting
9715
West-Indischebuurt
1.860
voortzetting
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente GRONINGEN (vervolg)
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam
9716
De Hoogte
9727
Woonwagenkamp
3.150
voortzetting
270
voortzetting
9741
Concordiabuurt
1.570
voortzetting
Selwerd
6.420
nieuw
9742
Paddepoel-Zuid
3.250
voortzetting
9743
Vinkhuizen-Zuid
9743
Vinkhuizen-Noord
vervallen 5.980
nieuw
38.360 2033
Slachthuisbuurt
5.490
voortzetting
2033
Parkwijk
3.520
nieuw
9.010
totaal stad: HEEMSKERK
mutatie
9741
totaal stad: HAARLEM
aantal inwoners per buurt 2008
1967
Oud Haarlem
vervallen
6412
Hoppersgraaf
vervallen
6414
Weggebekker
6416
Dr. Schaepmanlaan e.o.
6419
Ziekenhuis
totaal stad: HEERLEN
nieuw vervallen
5701
Heipoort
3.260
nieuw
Leonardus
2.470
nieuw
5701
Vossenberg
2.330
nieuw
5701
Binnenstas-Oost
vervallen 8.060
9602 Gorecht-West
2.940
voortzetting
9602
Gorecht-Noord
1.480
nieuw
9602
Spoorstraat en Kieldiep
1.670
nieuw
9603
De Vosholen-West
620
nieuw
9611
De Vosholen-Oost
SAPPEMEER
vervallen 6.710
totaal stad: HOORN
1.780
5701
totaal stad: HOOGEZAND-
voortzetting
2.210
totaal stad: HELMOND
430
1622
Buurt 13 01
2.160
nieuw
1628
Buurt 33 01
1.050
nieuw
totaal stad:
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
3.210
29
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente LEEUWARDEN
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam Hoek
960
voortzetting
8911
Blokhuisplein
400
nieuw
8915
Valeriuskwartier
8917
Rengerspark
8918
1.320
nieuw
970
nieuw
Bilgaard
6.020
opnieuw
8921
Indische buurt
1.140
nieuw
8923
Vrijheidswijk-West
1.900
voortzetting
8923
Vrijheidswijk-Oost
8924
Heechterp
1.890 2.060
8924
Schieringen
8936
Wielenpolle
8937
Schepenbuurt
2312
Marewijk
2316
Noorderkwartier
Prinsenhof-Hoogbouw
980
voortzetting
3.280
nieuw
5.140
voortzetting
4.500
nieuw
4.500 6214
Mariaberg
4.820
opnieuw
6222
Limmel
2.270
nieuw
7.090
totaal stad: 6531
Nije Veld
6537
Meijhorst
6542
Wolfskuil
5.500
voortzetting vervallen
6.470
voortzetting
11.970
totaal stad: NOORDWIJK ZH
nieuw vervallen
2263
totaal stad:
NIJMEGEN
voortzetting
8.420
VOORBURG
MAASTRICHT
vervallen
17.640
totaal stad: LEIDSCHENDAM-
mutatie
8911
totaal stad: LEIDEN
aantal inwoners per buurt 2008
2201
Dr. Mr. W. van den Berghstichting
vervallen
2342
Gestichten
vervallen
4904
Paterserf
vervallen
totaal stad: OEGSTGEEST totaal stad: OOSTERHOUT totaal stad:
30
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente ROERMOND
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam Sterrenberg
2.400
voortzetting
6043
Roermondse Veld
4.080
voortzetting
6044
Componistenbuurt
1.890
voortzetting
6045
De Kemp
2.330
voortzetting
10.700 4702
Kalsdonk
3.570
voortzetting
3.570
totaal stad: ROSMALEN
mutatie
6043
totaal stad: ROOSENDAAL
aantal inwoners per buurt 2008
5248
Maliskamp-West
vervallen
totaal stad: ROTTERDAM
9.570
voortzetting
640
nieuw
Middelland
10.880
voortzetting
3023
Nieuwe Westen
18.460
voortzetting
3024
Delfshaven
6.360
voortzetting
3025
Bospolder
6.840
voortzetting
3026
Tussendijken
6.220
voortzetting
3027
Spangen
9.080
voortzetting
3028
Witte Dorp
600
voortzetting
3029
Schiemond
4.010
voortzetting
3031
Rubroek
7.760
voortzetting
3032
Agniesebuurt
4.080
voortzetting
3033
4.520
opnieuw
3014
Oude Westen
3015
Dijkzigt
3021
3034
Oud-Crooswijk
8.010
voortzetting
3034
Nieuw-Crooswijk
3.440
voortzetting
3036
Oude Noorden
16.640
voortzetting
3061
Kralingen-West
15.580
voortzetting
3071
Feijenoord
7.560
voortzetting
3072
Afrikaanderwijk
9.340
voortzetting
3072
Katendrecht
3.640
voortzetting
3073
Bloemhof
13.010
voortzetting
3074
Hillesluis
10.920
voortzetting
3081
Tarwewijk
10.760
voortzetting
990
3084
Wielewaal
3085
Zuidwijk
3086
Pendrecht
totaal stad:
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
opnieuw vervallen
11.990
voortzetting
200.900
31
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente SCHIEDAM
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam
totaal stad:
32
1.400
voortzetting
Buurt 15
3112
Buurt 14
3118
Buurt 68
3.670
voortzetting
3119
Buurt 67
4.430
voortzetting
3119
Buurt 63
1.140
voortzetting
3119
Buurt 64
vervallen
vervallen 10.640
2515
Huygenspark
5.330
voortzetting
2515
Rivierenbuurt-Zuid
670
voortzetting
2515
Rivierenbuurt-Noord
2.600
voortzetting
2516
Noordpolderbuurt
8.120
voortzetting
2521
Laakhaven-Oost
3.680
voortzetting
2521
Laakhaven-West
3.980
nieuw
2524
Spoorwijk
3.080
voortzetting
2525
Schildersbuurt-West
14.910
voortzetting
2525
Groente- en Fruitmarkt
5.380
nieuw
2526
Schildersbuurt-Noord
10.200
voortzetting
2526
Schildersbuurt-Oost
7.490
voortzetting
2531
Moerwijk-Oost
2.690
voortzetting
2532
Moerwijk-Zuid
3.880
voortzetting
2533
Moerwijk-West
6.020
voortzetting
2541
Morgenstond-Oost
5.030
voortzetting
2541
Morgenstond-Zuid
5.660
voortzetting
2542
Dreven en Gaarden
8.760
voortzetting
7.530
voortzetting
2544
Venen Oorden en Raden
2545
Morgenstond-West
vervallen
2562
Rond de Energiecentrale
vervallen
2571
Transvaalkwartier-Noord
2572
Transvaalkwartier-Midden
4.490
voortzetting
2572
Transvaalkwartier-Zuid
5.360
voortzetting
4.220
voortzetting
119.080
totaal stad: S HERTOGENBOSCH
mutatie
3112
totaal stad: S GRAVENHAGE
aantal inwoners per buurt 2008
5213
De Hinthamerpoort
5215
De Bossche Pad
5231
De Muziekinstrumentenbuurt
1.460
voortzetting
590
voortzetting
1.370
nieuw
3.420
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente STADSKANAAL
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam
9501
Maarstee
totaal stad: SPIJKENISSE
aantal inwoners per buurt 2008
mutatie
1.370
nieuw
1.370 3201
De Hoek IV
vervallen
5011
Vlashof
4.620
voortzetting
5018
Jeruzalem
1.010
nieuw
5021
Trouwlaan
4.270
nieuw
5042
Mariaziekenhuis-Vredeburcht
840
voortzetting
totaal stad: TILBURG
10.740
totaal stad: TERNEUZEN
4537
Triniteit
vervallen
totaal stad: UTRECHT
3513
Pijlsweerd-Noord
3515
Staatsliedenbuurt
1.070
voortzetting
3525
Nieuw Hoograven
5.680
voortzetting
3527
Kanaleneiland-Noord
8.070
voortzetting
3531
Lombok-Oost
2.270
voortzetting
3552
Ondiep
5.680
voortzetting
3552
Loevenhoutsedijk e.o.
3554
De Driehoek
750
voortzetting
J.M. de Munck Keizerlaan e.o
2.160
nieuw
3561
Wolga- en Donaudreef e.o.
4.620
voortzetting
3562
Neckardreef e.o.
4.050
voortzetting
3564
Zambesidreef e.o.
4.540
voortzetting
3582
Rubenslaan e.o.
910
nieuw
39.800 3135
Babberspolder Oost
4382
Bonedijksestraat e.o.
nieuw
1.830
nieuw
1.830
totaal stad: ZAANSTAD
4.040 4.040
totaal stad: VLISSINGEN
vervallen
3554
totaal stad: VLAARDINGEN
vervallen
1504
totaal stad:
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Poelenburg
7.970
nieuw
7.970
33
ACHTERSTANDSGEBIEDEN OP BUURTNIVEAU 2008
gemeente ZWIJNDRECHT
meest voorkomende postcode in buurt
buurtnaam
totaal stad: TOTAAL NEDERLAND:
34
mutatie
3331
Sterrenbeeldenbuurt
720
nieuw
3331
Planetenbuurt
630
voortzetting
3331
Langeraarstraat e.o.
390
voortzetting
1.740
totaal stad: ZWOLLE
aantal inwoners per buurt 2008
8021
Bollebieste
8031
Holtenbroek I
vervallen 1.240
voortzetting
1.240 882.230
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
35
36
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
37
38
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
39
40
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
41
42
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
43
44
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
45
46
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
47
48
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
49
50
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
51
52
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
53
54
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
55
56
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
57
58
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008
59
60
Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2008, NIVEL 2008