Help, ik ben bestuurder

“Help, ik ben bestuurder” Meest voorkomende valkuilen

Bart Bellen 24 april 2014

Minerv ast raat 5 • 19 30 ZAV EN TEM • T +32 ( 0) 2 275 00 75 • F +32 ( 0) 2 275 00 70 • w w w .cont rast -l aw .be

Inleiding • Bestuurders in het oog van de storm

• Recente voorbeelden

• Het bestuursmandaat bekeken vanuit verschillende invalshoeken

Overzicht

Typische valkuilen / aandachtspunten • Algemene aandachtspunten – Rol van de bestuurder / raad van bestuur – Werking van de raad van bestuur – Bredere context: ondernemingsrisico’s, regelgeving, internationalisering

• Bijzondere aandachtspunten – Verlies van maatschappelijk kapitaal – Faillissement

Rol van de bestuurder / raad van bestuur

• “De bestuurders vormen een college” (artikel 521 W. Venn.) • Collegialiteit vs. taakverdeling • Comitévorming


• “De raad van bestuur is bevoegd om alle handelingen te verrichten die nodig of dienstig zijn tot verwezenlijking van het doel van de vennootschap, behoudens die waarvoor volgens de wet alleen de algemene vergadering bevoegd is […]. De raad van bestuur vertegenwoordigt de vennootschap jegens derden en in rechte als eiser of als verweerder. […]” (artikel 522 W. Venn.)

• Residuaire bestuursbevoegdheid • Opgepast: vertegenwoordigingsbevoegdheid ≠ bestuursbevoegdheid


• Voornaamste taken raad van bestuur: – Belangrijke beslissingen – Management aanstellen en controleren – Jaarrekeningen opstellen / laten goedkeuren en neerleggen


Management “Het dagelijks bestuur van de vennootschap, alsook de vertegenwoordiging

van de vennootschap wat dat bestuur aangaat, mogen worden opgedragen aan een of meer personen, al dan niet aandeelhouders, die alleen of gezamenlijk optreden. Hun benoeming, ontslag en bevoegdheid worden geregeld bij de statuten. Beperkingen van hun vertegenwoordigingsbevoegdheid ten aanzien van het dagelijks bestuur kunnen aan derden echter niet worden tegengeworpen, zelfs indien ze openbaar zijn gemaakt. […]” (art. 525 W. Venn.)


• Bestuur ≠ dagelijks bestuur • “Daden die tegemoetkomen aan de noden van het dagelijks leven van de vennootschap en die welke zowel wegens hun gering belang als wegens de noodzaak van een snelle oplossing het optreden van de raad van bestuur zelf overbodig maken”

• Cass. 26 februari 2009

• P.m. directiecomité (art. 524bis W. Venn.)


Jaarrekeningen • Algemene vergadering: “De zaakvoerders of de bestuurders zijn verplicht elk jaar een inventaris op te maken volgens de waarderingsmaatstaven bepaald door de Koning, alsmede een jaarrekening in de vorm en met de inhoud bepaald door de Koning. Die jaarrekening bestaat uit de balans,

de resultatenrekening en de toelichting, en vormt een geheel. De jaarrekening moet binnen zes maanden na de afsluitingsdatum van het boekjaar ter goedkeuring worden voorgelegd aan de algemene vergadering.” (art. 92 § 1, lid 1 en 2 W. Venn.)

• Neerlegging: “De jaarrekening moet door toedoen van de bestuurders of zaakvoerders worden neergelegd bij de Nationale Bank van België. Deze neerlegging geschiedt binnen dertig dagen nadat de jaarrekening is goedgekeurd, en ten laatste zeven maanden na de datum van afsluiting van het boekjaar.” (art. 98 W. Venn.)


• Tijdig opstellen / laten goedkeuren / neerleggen • Hoofdelijk aansprakelijkheidsrisico (art. 528 W. Venn.) • Omkering bewijslast – “Indien de jaarrekening niet binnen deze termijn [6 maanden] aan de algemene vergadering is voorgelegd, wordt de door derden geleden schade, behoudens tegenbewijs, geacht voort te vloeien uit dit verzuim.” (Art. 92 § 1 lid 3 W. Venn.) – “Indien de jaarrekening niet werd neergelegd zoals bepaald in het tweede lid [binnen 30 dagen en binnen 7 maanden na afsluiten boekjaar], wordt de door derden geleden schade, behoudens tegenbewijs, geacht voort te vloeien uit

dit verzuim.” (Art. 98 W. Venn.)

• “Worden gestraft met geldboete van vijftig euro tot tienduizend euro de bestuurders of zaakvoerders die artikel 92 § 1, tweede lid, overtreden” (art. 126 § 1 W. Venn.)


• Fouten in de jaarrekening?

• Verantwoordelijkheid voor het verleden? • Voorbeeld Luik 25 januari 1996 (onvolkomen regularisatie – onofficieel geldcircuit)


• Strafrechtelijke aansprakelijkheid – Voorbeeld Lernout & Hauspie • Valsheid in jaarrekening (art. 127, 1° W. Venn. – bedrieglijk opzet) • Gebruik van valse stukken (art. 127, 2° W. Venn. – bedrieglijk opzet) • Inbreuk op (bepaalde) verplichtingen boekhoudwet (art. 16 (oud art. 17) Wet van 17 juli 1975 met betrekking tot de boekhouding van de ondernemingen – algemeen opzet/kennis, bedrieglijk opzet is verzwarende omstandigheid)


• Koersmanipulatie (art. 39 § 1 Wet 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector – bedrieglijk opzet) • Misleidende informatie bij de uitgifte van effecten (art. 649 W. Venn. – algemeen opzet/kennis van de onjuistheid van de gegevens) • Niet of onnauwkeurig vermelden van de bezoldiging van de commissaris in het jaarverslag (art. 134 en 170 W. Venn. – onachtzaamheid is voldoende)



Werking raad van bestuur

• W. Venn.? – Gewone regels van de beraadslagende vergaderingen: “Bij gebreke van andersluidende statutaire bepalingen, zijn de gewone regels van de beraadslagende vergaderingen toepasselijk op de colleges en vergaderingen waarin door dit wetboek is voorzien, behoudens indien het wetboek anders bepaalt.” (art. 63 W. Venn.)

– P.m. Schriftelijke besluitvorming in uitzonderlijke gevallen (521 lid 2 W. Venn.)

Werking raad van bestuur

• Statuten, intern reglement, aandeelhoudersovereenkomst, Corporate Governance Codes (Code Daems & Buysse II) • Frequentie • Notulering • Oppassen in crisissituaties – “Pletwals” van het management – Zie Fortis, Dexia, Lernout & Hauspie,…



Bredere context

• Ondernemingsrisico

• Juridisering samenleving / complexe regelgeving • Internationalisering / buitenlandse mandaten

Bredere context

• Voorbeeld “Vlerick”: Cass. 5 juni 2012 (Corr. Gent 5 februari 2007 en Gent 25 november 2011)

Bredere context

Philippe Vlerick

Plantmanager

UCO NV

UCO Sportswear NV

Gedelegeerd bestuurder

Bredere context

• Cassatie: – Investeringsbeleid = bevoegdheid van de raad van bestuur – Positieve rechtsplicht voor raad van bestuur om middelen ter beschikking te stellen aan vennootschap, zodat deze een inbreuk op de milieuwetgeving kan oplossen – Sanctie bij onthouding: strafrechtelijke aansprakelijkheid

wegens deelneming als de bestuurder (wetens en willens) niet heeft geprotesteerd of middelen heeft voorgesteld – Collegiale besluitvorming verhindert de individuele strafrechtelijke aansprakelijkheid niet



Verlies van maatschappelijk kapitaal

• Art. 633, 431, 332 W. Venn.: nettoactief < ½ en < ¼ maatschappelijk kapitaal • Alarmbelprocedure: – Bijeenroeping AV (2 maanden)

– Herstelplan of voorstel tot ontbinding RvB – AV beslissing tot voorzetting of ontbinding (indien nettoactief <

¼ maatschappelijk kapitaal, goedkeuring met ¼ stemmen)

Verlies van maatschappelijk kapitaal

• Art. 634, 432, 333 W. Venn.: – Nettoactief < minimumkapitaal – Ontbinding door “iedere belanghebbende” – Voorbeeld Gent 28 juni 2010 (‘t Latemke)

Overzicht



Faillissement

• Faillissementsvoorwaarden (art. 2 Faill. W.) – Op duurzame wijze opgehouden te betalen / “la cessation des paiements de manière persistante” – Krediet geschokt / “le crédit se trouve ébranlé”

• Verplichte aangifte binnen de maand na opgehouden te betalen (door koopman) (art. 9 Faill. W.)

Faillissement

• Laattijdige aangifte: art. 1382 B.W. / art. 527 W. Venn. / art. 489bis, °4 Sw. • Faillissementsmisdrijven (art. 489, 489bis-ter Sw.) – Ongeoorloofde vrijgevigheid – Roekeloze transacties om het faillissement uit te stellen

– Geen verklaring voor verdwenen actief / verduistering van activa – Bevoordeling van bepaalde schuldeiser – …

• Artikel 530 W. Venn.: grove fout

Conclusie • Van ‘erefunctie’ tot ‘verantwoordelijke post’

• Professionalisering, responsabilisering, criminalisering

Minerv .cont M inerv ast raat 5 • 19 30 ZAV EN TEM • T +32 ( 0) 2 275 00 75 • F +32 ( 0) 2 275 00 70 • w w w .co nt rast -l aw .be

Help, ik ben bestuurder

Recommend Documents