heer,

Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en Consumentenbescherming B232 08/102 1049 Brussel

Datum

13 februari 2007

Contact

mw. mr. D.F.A. (Daniëlle) Kikken

Ons kenmerk

B90207NJA0253

Telefoon

030-27 39 731

Onderwerp

European health strategy

E-mail

[email protected]

Geachte mevrouw/heer, De brancheorganisaties in de Nederlandse gezondheidszorg ActiZ, GGZ Nederland, NVZ Vereniging van Ziekenhuizen en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN)1 maken graag van de gelegenheid gebruik te reageren op het discussiedocument opgesteld door Directoraat-generaal Gezondheid en Consumentenbescherming betreffende de ontwikkeling van een gezondheidsstrategie op Europees niveau. De reactie is opgebouwd aan de hand van de drie kernelementen die de gezondheidsstrategie volgens het discussiedocument zou moeten omvatten. 1. Kernpunten (‘Core issues’): het verminderen van gezondheidsdreigingen en verbetering van de gezondheidszorg en preventie, waaronder acties op het gebied van grensoverschrijdende zorg. 1

De VGN is de branchevereniging in Nederland voor organisaties die professionele zorg en ondersteuning

bieden aan mensen met een verstandelijke, lichamelijke, zintuiglijke en/of communicatieve handicap. Bij de VGN zijn 173 instellingen aangesloten welke zorg verlenen aan ruim 110.000 cliënten waarvoor een budget beschikbaar is van 4,8 miljard euro. ActiZ is de brancheorganisatie voor langdurende (ouderen)zorg (thuiszorg, verpleeghuiszorg en verzorgingshuiszorg), kraamzorg en jeugdgezondheidszorg. De 580 bij ActiZ aangesloten leden bieden zorg aan 2.000.000 cliënten. De totale omzet van haar leden bedraagt 12 miljard euro. GGZ Nederland is de brancheorganisatie voor de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. Bij GGZ Nederland zijn 108 instellingen aangesloten, die jaarlijks zorg verlenen aan 800.000 personen. Het totale budget in geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg bedraagt 3,8 miljard euro. De NVZ vereniging van ziekenhuizen is de brancheorganisatie van de Nederlandse ziekenhuizen. De NVZ is primair gericht op de collectieve behartiging van zorginhoudelijke, sociale en economische belangen van de leden. Tot de leden behoren alle algemene ziekenhuizen en verder diverse categorale instellingen in Nederland, zoals astmacentra, audiologische centra, kankercentra, radiotherapeutische instituten, revalidatiecentra en dialysecentra.

Oudlaan 4 3515 GA Utrecht Postbus 413 3500 AK Utrecht

www.vgn.org E [email protected] T 030-27 39 300 F 030-27 39 387

Postbank 4640623 Rabobank 33.10.21.005 BTWnr. 80.47.42.534.B.01 KvK Utrecht 135.34578

pagina 2 ons kenmerk B90207NJA0253

Met betrekking tot dit element wordt opgemerkt dat in het discussiedocument niet wordt ingegaan op het onderscheid tussen volksgezondheid enerzijds en gezondheidszorg anderzijds en de nationale en Europese bevoegdheden die daarbij horen. Artikel 152 EG-Verdrag geeft aan de Europese Unie de bevoegdheid aanvullende maatregelen te treffen op het nationale beleid als die gericht zijn op de verbetering van de volksgezondheid, preventie van ziekten en aandoeningen bij de mens. Echter, de wijze waarop de gezondheid in de lidstaten is georganiseerd (zorgstelsels) behoort, conform het vijfde lid van artikel 152 EG-Verdrag, tot de verantwoordelijkheid van de lidstaten zelf. Niet helder is of dit onderscheid gehanteerd blijft. In ieder geval houden mogelijke communautaire maatregelen op het gebied van de gezondheid voor de brancheorganisaties in de zorg niet in dat er een harmonisatie moet plaatsvinden van nationale zorg- of sociale zekerheidsstelsels. De inrichting van de nationale gezondheidssystemen en de doelstellingen die daarin worden nagestreefd moeten de verantwoordelijkheid blijven van de nationale overheden (subsidiariteitsbeginsel). Nationale verworvenheden, zoals in Nederland de verslavingszorg en het persoonsgebonden budget moeten in stand kunnen blijven. Hoewel door uitspraken van het Europese Hof van Justitie de bevoegdheden van de Europese Unie op het terrein van de gezondheid zijn uitgebreid (het leveren van een gezondheidsdienst tegen betaling moet worden gezien als een economische activiteit en valt daarmee de Europese bepalingen van het vrije verkeer van diensten), laat dit onverlet dat de inrichting van de nationale zorgstelsels geëerbiedigd moet blijven. Wat dat betreft wordt opgemerkt dat de geestelijke gezondheidszorg, de verpleging en verzorging van ouderen en de gehandicaptenzorg in het Nederlandse stelsel tot de gezondheidszorg worden gerekend en daardoor vallen onder het vijfde lid van artikel 152 EG-Verdrag. Op dit moment vindt binnen uw Directoraat-generaal de verwerking plaats van de reacties op het consultatiedocument “Initiatief Gezondheidsdiensten” ((SEC (206) 1195/4). Deze consultatie heeft onder meer ten doel helderheid te verkrijgen in het spanningsveld tussen de interne marktprincipes van de Europese Unie en het subsidiariteitsbeginsel. Naar de mening van de brancheorganisaties dienen eerst de resultaten en vervolgstappen van deze consultatie te worden afgewacht voordat op Europees niveau een gezondheidsstrategie wordt bepaald die, volgens het onderliggende discussiedocument, ook grensoverschrijdende zaken zou moeten omvatten.

pagina 3 ons kenmerk B90207NJA0253

Het is aan te bevelen op het gebied van gezondheid het EU-instrument Open Coördinatie Methode te hanteren. Een instrument dat niet is gericht op de ontwikkeling van EU-regelgeving, maar als doel heeft dat lidstaten wederzijds van elkaar leren. Een dergelijke methode hanteren voor volksgezondheid en gezondheidszorg kan wallen beslechten en bijdragen aan de vorming van een sectorale aanpak op EU niveau; zie ook het tweede onderdeel in deze brief. Wat betreft het verbeteren van de kwaliteit van de Europese gezondheidszorg zijn wij van mening dat eerst nader onderzoek moet worden verricht naar de kwaliteitsstandaarden die in de verschillende landen worden gehanteerd. Aan de hand van de verkregen onderzoeksresultaten kunnen de juiste maatregelen worden genomen om de gezondheidsverschillen binnen de Europese Unie te overbruggen. 2. Sectorale beleidsaanpak (‘Health in all Policies’) De brancheorganisaties in de zorg onderschrijven het belang van een sectorale aanpak op het gebied van de gezondheid. De praktijk laat zien dat Europese invloed op het gebied van gezondheid vaak impliciet wordt bereikt door maatregelen die op andere beleidsterreinen zijn genomen. Het is de vraag of dit het gezondheidsbeleid altijd ten goede komt. Denk bijvoorbeeld aan het vrije verkeer van diensten dat ook van toepassing is op gezondheidsdiensten. De Europese uitdaging is te realiseren dat gezondheid een vast onderdeel wordt bij de beleidsontwikkeling in de andere sectoren, zodat bij voorbaat rekening wordt gehouden met de gezondheidsbelangen. Een, nog te ontwikkelen, methodologie waarmee men kan anticiperen op de mogelijke invloed van niet-gezondheid gerelateerde thema’s op gezondheid kan dit streven ondersteunen. Een aanpak op EU-niveau heeft als gunstig neveneffect dat deze aanpak zich ook laat doorvertalen naar de beleidsontwikkeling op nationaal niveau. 3. Mondialisering (‘Global issues’) Op mondiaal niveau zijn op het terrein van gezondheid diverse organisaties actief welke net zoals de Europese Unie wetgevende bevoegdheden hebben. Het is daarom noodzakelijk dat de Europese Unie intensief met de Verenigde Naties en onderdelen daarvan, zoals de Internationale Arbeidsorganisatie, en de Wereldgezondheidsorganisatie blijft samenwerken.

pagina 4 ons kenmerk B90207NJA0253

Wij hopen met deze reactie een positieve bijdrage te hebben geleverd aan de beeldvorming door uw Directoraat-generaal bij het ontwikkelen van een gezondheidsstrategie. Vanzelfsprekend zijn wij bereid onze punten nader toe te lichten. Met vriendelijke groet, VGN

GGZ Nederland

mw. drs. J.E.A.M. Nooren Directeur

dhr. drs. J.F. de Beer directeur

ActiZ

NVZ

mw. drs. M.E. Rompa voorzitter directie

mw. drs. B.J.M. Gallé directeur

This paper represents the views of its author on the subject. These views have not been adopted or in any way approved by the Commission and should not be relied upon as a statement of the Commission's or Health & Consumer Protection DG's views. The European Commission does not guarantee the accuracy of the data included in this paper, nor does it accept responsibility for any use made thereof.