HEALTHCARE ICT-ONTZORGING VOOR DE ZORG PHARMACY AS A SERVICE EVS BIJ GGZ RIVIERDUINEN MICROHIS X KLAAR VOOR COMPLEXE ZORG

HEALTHCARE HET CSC MAGAZINE OVER ICT-OPLOSSINGEN EN DIENSTEN VOOR DE GEZONDHEIDSZORG Nummer 2.2014

ICT-ONTZORGING VOOR DE ZORG

PHARMACY AS A SERVICE EVS BIJ GGZ RIVIERDUINEN

MICROHIS X

KLAAR VOOR COMPLEXE ZORG

HEALTH DATA STORE NIEUWE TOEKOMST VOOR BIOMEDISCHE GEGEVENS

IN DIT NUMMER HEALTHCARE MAGAZINE NUMMER 2.2014

12

6

4 NIEUWS 6 HOOFDARTIKEL ICT-ONTZORGING VOOR DE ZORG Infrastructure as a Service en meer 10 VISIE GEÏNTEGREERDE ZORG Philippe Houssiau, Vice President Healthcare and Life Sciences, deelt zijn visie op geïntegreerde zorg

20

12 REPORTAGE TOUR DE FORCE: EVS IN ZES MAANDEN CSC voert EVS in bij ggz Rivierduinen 16 INNOVATIE delen van biomedische gegevens Maar alleen wat je wilt, met wie je wilt 20 interview Microhis x: klaar voor de toekomst van de complexe zorg Interview met huisarts Valentijn Deijns

COLOFON CSC HEALTHCARE MAGAZINE is een uitgave van iSOFT Nederland BV, a CSC Company Mendelweg 32, 2333 CS Leiden • Tel. +31 (0)71 52 56 789 • Fax +31 (0)71 52 16 675 • www.csc.com/health_nl • E-mail: [email protected] Redactie: Marco den Heijer, Nicoline van Wiggen Fotografie: Marjolein van Laere (p. 12-15 en p. 20-23) Vormgeving: Nicoline van Wiggen

2

ontzorging

Voor veel zorgorganisaties is het de uitdaging om met minder mensen meer werk te doen. Of om heel complexe ICT-projecten voor elkaar te krijgen. In het hoofdartikel van CSC Healthcare Magazine (vanaf p. 6) gaan we daarom in op ontzorging voor ICT-afdelingen.

MARCO DEN HEIJER Industry Director Netherlands

Op het gebied van farmacie biedt CSC Pharmacy as a Service; ontzorging in de meest concrete betekenis van het woord. Ggz Rivierduinen ging in zes maanden tijd over naar EVS met Pharmacy as a Service. Lees over de ervaringen op p. 12 en verder. Voor huisartsen komt door vergrijzing en de nieuwe manier van verrekenen, meer

nadruk te liggen op zorg voor chronische patiënten en ketenzorg. Met MicroHIS X zijn huisartsen verzekerd van een open HIS dat goed communiceert — ook dat is ontzorging. In de reportage op p. 20 en verder vindt u meer over de ervaringen van huisarts Valentijn Deijns uit Houten met het HIS van CSC. Wat uw uitdagingen en doelstellingen voor het nieuwe jaar ook zijn, u kunt bij CSC terecht. CSC kan u de zorg voor bijvoorbeeld de werkplek-ICT of juist voor heel specialistische ICT-zaken uit handen nemen. U bepaalt. Net zoals u kunt kiezen óf en welke applicaties u als een service gaat afnemen. Met dat alles reduceert u de complexiteit en hebt u meer aandacht voor die ICT-zaken die tellen in uw organisatie. CSC neemt de zorg voor de ICT van u over, en dat is voor u een zorg minder. Marco den Heijer

OVER CSC CSC levert wereldwijd ICT-oplossingen en diensten. Het bedrijf heeft zijn hoofdkantoor in Falls Church, Virginia, in de VS, en telt 74.000 medewerkers in meer dan 70 landen. Kijk voor meer informatie over CSC in Nederland op www.csc.nl, en voor meer informatie over de Healthcare Group van CSC in Nederland op www.csc.com/health_nl.

CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014

Het einde van het jaar is een moment om terug te kijken en om vooruit te zien. Ook voor uw eigen ziekenhuis, zorginstelling, afdeling, medisch centrum of praktijk maakt u de balans op. Waar was u trots op het afgelopen jaar? En waar liggen de uitdagingen voor het komende?

3

NIEUWS

Voor een volle zaal gaf Bob Schat tijdens het Ngi-NGN-seminar “Effectief met architectuur in de zorg” op 7 oktober een presentatie over effectieve bedrijfs- en ICT-architectuur. Als Principal Solution Architect bij CSC kon Bob uit eigen ervaring vertellen over het opzetten en herinrichten van architecturen bij verschillende soorten zorginstellingen, waaronder ziekenhuizen, ggz-instellingen, VVT-instellingen en instellingen voor geestelijk gehandicaptenzorg. Aan de hand van een alter ego nam Bob Schat zijn publiek mee langs de afwegingen die spelen bij het inrichten van een architectuur. Denk bijvoorbeeld aan de afweging tussen het gebruiksgemak

van mobiele toepassingen tegenover de eisen die de beveiliging van gegevens — bijvoorbeeld met het oog op de patiëntprivacy — stelt. Bij al deze afwegingen zet de architect de mogelijkheden en consequenties op een rij die passen bij de visie van de organisatie en de technische kaders. De zorginstelling bepaalt uiteindelijk hoe de oplossing eruit komt te zien. Ook meer weten over het opzetten van een effectieve architectuur? Mail naar [email protected] voor een oriënterend gesprek of een presentatie voor uw instelling.

INNOVATIE HEALTHAPPS EN DE ZORG Voor het eerst zijn er in Nederland meer mensen met een smartphone dan een desktop, aldus de onderzoeksbureaus. Maar liefst 8,5 miljoen Nederlanders bezit een smartphone, tegen 8,3 miljoen personen die een desktop hebben staan. Het groeiende aanbod aan health apps krijgt dus steeds meer mogelijke afnemers. En ook het aantal wearables stijgt. Draagbare technologie beleeft een doorbraak naar het grote publiek en de eerste doe-het-zelf-pakketten voor wearables doen hun intrede. De interessante vraag rijst: als mensen bereid zijn om hun biomedische

4

gegevens te delen op sociale media, zouden ze dan bereid zijn die gegevens ook met onderzoekers te delen? Wat zou ICT daarvoor mogelijk moeten maken en aan obstakels uit de weg ruimen? Kijk op p. 16 hoe de architecten van CSC de technische uitdaging oppakten, en een concept neerlegden dat in de toekomst ingezet zou kunnen worden om betere medicijnen en zorg te ontwikkelen.

EFFECTIEF M

E

T

ARCHITECTUUR

CSC LBZ-OPLOSSING CSC is koploper in het aantal gerealiseerde implementaties met zijn onafhankelijke oplossing voor LBZ (Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg). Maar liefst twaalf ziekenhuizen zijn al live. Als enige ICT-aanbieder in Nederland levert CSC een LBZ-oplossing die behalve met het eigen ZIS/EPD ook integreert met ZIS/ EPD’s van andere leveranciers.

In de Insight-nieuwsbrief van september berichtten we al over LBZ bij het Erasmus Medisch Centrum, waar de oplossing van CSC voor concrete productietoename heeft gezorgd. Gebruikers op de zorgadministratie bij het Erasmus MC beoordelen de CSC LBZ-oplossing als zeer gebruiksvriendelijk. De LBZ-oplossing is het resultaat van een nieuwe manier van ontwikkelen, namelijk volgens de Agile-ontwikkelmethode. Dat betekent dat oplossingen in nauwe samenspraak met klanten worden ontwikkeld. Toegesneden op Nederlandse eisen en wensen, en met een veel kortere opleverduur.

GROOTSTE TRUST OOIT

KIEST VOOR LORENZO Lorenzo wint in rap tempo terrein in Groot-Brittannië, op alle fronten. Zo koos in oktober de Sheffield Teaching Hospitals trust voor het ZIS/EPD van CSC. Met 15.500 medewerkers is deze trust de grootste die ooit voor Lorenzo gekozen heeft. Verder werd deze maand bekend dat de Royal Brompton and Harefield trust een contract met CSC voor Lorenzo gesloten heeft, terwijl eerder al North Bristol de beslissing nam om het huidige ZIS/EPD van Cerner te vervangen door Lorenzo. Beide trusts maakten daarmee een vrije keuze puur op basis van de businesscase, aangezien ze buiten het raamwerk voor hun NHS-regio selecteerden. Met Lorenzo bleken concrete doelstellingen te behalen op het gebied van kwaliteitsindicatoren en kostenefficiëntie.

Intussen hebben de ICT-specialisten van CSC in de UK de implementatietrein op volle vaart gebracht. Sinds het voorjaar zijn er maar liefst drie nieuwe trusts live gegaan met CSC’s ZIS/EPD.

Daarmee komt het aantal trusts waar Lorenzo live is, op twaalf in totaal, en dat betekent dat meer dan twintig ziekenhuizen in Groot-Brittannië dagelijks met Lorenzo werken. Vijf implementaties staan op de rol voor Lorenzo het komende jaar.

Rivierduinen LIVE

MET

EVS

In zes maanden tijd voerde CSC bij ggz-instelling Rivierduinen elektronisch voorschrijven (EVS) van medicatie in. Een tour de force noemt Tom Kleijn, psychiater en waarnemend geneesheer/directeur, deze inspanning, die de drie regionale centra van Rivierduinen omvatte. Artsen en psychiaters van Rivierduinen schrijven nu elektronisch voor in de EVSoplossing (Elektronisch Voorschrijf Systeem) van CSC, die onderdeel uitmaakt van de nieuwe gehoste CSC-oplossing Pharmacy as a Service. CSC heeft Pharmacy as a Service geïntroduceerd om zorginstellingen en ziekenhuisapotheken flexibiliteit te bieden in het gebruik van de bewezen Centrasysmedicatieoplossingen van CSC. De oplossingen zijn schaalbaar, leveren directe en indirecte kostenbesparingen in ICT-beheer en worden gehost vanuit een vakkundig beheerde, goedbeveiligde omgeving. Meer lezen over Pharmacy as a Service en over het gebruik door ggzorganisatie Rivierduinen? Kijk op p. 12.


ligt aan kop in implementaties

5

HOOFDARTIKEL

ICT-ONTZORGING

VOOR DE ZORG

M

et minder mensen meer doen. Voor veel ICT-afdelingen bij zorgorganisaties is dat een van de grootste uitdagingen. Tegelijkertijd verwacht de interne organisatie specialistische kennis en liggen de verwachtingen hoog doordat patiënten, cliënten en medewerkers “van huis uit” tegenwoordig veel gewend zijn qua ICT. Het algemene serviceniveau komt dan al snel onder druk, of specifieke projecten komen in de knel. Weten dat een ICTleverancier meer kan bieden dan enkel software, maar ook klaar staat om de helpende hand te bieden, structureel of incidenteel, is dan een zorg minder. CSC is zo’n leverancier die veel meer biedt dan software alleen. We zetten de mogelijkheden voor u op een rij. In de basis: open software voor de zorg

6

Ontzorging begint bij geen zorgen hoeven hebben over de basis: de ICToplossingen zelf. En als we het dan echt over het fundament hebben, dan is het goed om te beginnen met de stabiliteit van de CSC-oplossingen. De oplossingen van CSC staan er namelijk om bekend betrouwbaar en solide te zijn; de terecht

kritische eindgebruikers in de zorg kunnen er van op aan. Daarbij maakt het niet uit of het nu gaat om onze farmacie-oplossingen, onze ZIS/EPDoplossingen, onze planningsoplossingen of om ons informatiesysteem voor de eerstelijnszorg, MicroHIS X. Voor eindgebruikers in de zorg is nog een ander kenmerk van de CSCoplossingen van doorslaggevend belang. Veel systemen voor de zorg blijken moeizaam of helemaal niet te integreren met systemen van andere leveranciers. In de dagelijkse zorgpraktijk, die steeds meer om uitwisseling van gegevens draait, is dat een nachtmerrie. Systemen kunnen eenvoudigweg niet meer op zichzelf staan, zonder goed te integreren met andere systemen. CSC-oplossingen over de hele linie hebben een goede reputatie als het aankomt op integratie met andere systemen en het uitwisselen van informatie. Met de nieuw-ontwikkelde CSC LBZ-software bieden we zelfs als enige leverancier in Nederland een volledig leveranciersonafhankelijke oplossing voor de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg. Dit paradepaardje uit de nieuwe

ontwikkeling rond het ZIS integreert met ZIS/EPD’s van andere leveranciers. Uitwisseling van gegevens zit ingebouwd in de architectuur van de CSC-systemen. Ze ondersteunen nationale en internationale standaarden voor gegevensuitwisseling en zijn optimaal ingesteld op het delen van gegevens. De CSC-oplossingen tillen informatie zo over de grenzen van systemen heen en maken soepele, efficiënte zorgprocessen mogelijk — binnen de eigen zorginstelling én over de muren van de eigen zorginstelling heen. Om de software heen: uitrol en beheer Zoals gezegd, CSC biedt veel meer dan de software alleen. CSC is niet alleen softwareleverancier, maar zorgt ook voor de implementatie en kan vervolgens alle aspecten van het beheer geheel of gedeeltelijk van uw organisatie overnemen. Kortom: CSC levert én de software én het deliverymanagement én het beheer. Als u daarvoor kiest, tenminste. Het aanbod van CSC is namelijk even flexibel als het breed in spanwijdte is. U bepaalt wat u zelf doet, en wat u uit handen geeft.

7


HOOFDARTIKEL

IaaS: schaalbaar en volledig afgeschermd Infrastructure as a Service (IaaS) vormt het hart van wat CSC aan ontzorging te bieden heeft. De IaaS-oplossingen van CSC zijn bij uitstek geschikt voor zorgorganisaties die onvoldoende ICTexpertise in huis hebben, of die — niet langer — over voldoende mankracht beschikken om alle ICT zelf op te pakken. CSC levert deze zorgaanbieders gedeeltelijke of gehele ontzorging op het vlak van ICT. Dat kan voor de gehele ICT-omgeving, of voor de technische infrastructuur voor specifieke zorgapplicaties. Voorbeelden daarvan zijn de nieuwe oplossingen Pharmacy as a Service, voor de Centrasys farmacieoplossingen en MaaS, voor het MicroHIS X eerstelijnsinformatiesysteem. En ook onze UltraGenda planningsoplossing en ons totale ZIS/EPD worden aan een aantal klanten as a Service uitgeleverd. CSC koppelt daarmee zijn bewezen infrastructuuroplossingen aan systemen die specifiek gericht zijn op de zorg. Met IaaS biedt CSC een schaalbare, en vooral ook veilige ICT-omgeving. Door de jarenlange ervaring in de zorg weet CSC wat belangrijk is voor zorginstellingen — de veiligheid van patiëntgegevens gaat boven alles. IaaS-oplossingen van CSC gaan daarom bij voorkeur uit van private

8

ICT-infrastructuren. Uw eigen organisatie heeft dan de volledige controle over de gegevens en de applicaties worden niet gedeeld met andere klanten. Als u dat wenst, realiseert CSC de infrastructuur zelfs op uw eigen locatie. Daar komt nog bij dat CSC veel kennis in huis heeft van hosting en beveiliging van systemen. Met IaaS van CSC zijn patiëntgegevens dan ook in vertrouwde handen. Bij het opzetten van de IaaS-oplossingen kunt u gebruik maken van de bestaande, hoogbeveiligde datacenters van CSC in Nederland, of u kunt uw eigen datacenter laten inrichten. Het grote voordeel van de IaaSoplossingen voor zorginstellingen is dat de ICT-omgeving up-to-date blijft zonder kostbare investeringen in hardware of licenties. Daar komt bij dat ICT-afdelingen zich niet meer bezig hoeven te houden met de technische infrastructuur. Met de IaaS-oplossingen van CSC kunnen ICT-afdelingen zich focussen op wat ze kunnen betekenen voor het primaire proces: de zorg. Dat wordt nog versterkt doordat de IaaSoplossingen van CSC de ICT-afdeling de regie teruggeven. Met IaaS is er nog maar één aanspreekpunt, wat het governancemodel aanzienlijk vereenvoudigt.

Met andere woorden: de IaaS-oplossingen van CSC spelen uw ICT-organisatie vrij, zodat u kunt scoren met toegevoegde waarde in het primaire zorgproces. Bedenk maar eens welke doelen u zou kunnen realiseren als u meer tijd zou kunnen besteden aan speciale projecten die het welzijn van patiënten of bewoners kunnen verhogen, zoals BYOD. Of hoe u artsen en medewerkers zou kunnen helpen om met behulp van ICT hun effectiviteit te verbeteren, of hun werk zo eenvoudig en veilig mogelijk te laten doen. Door het beheer van de ICT-omgeving aan CSC uit te besteden, krijgen ICTafdelingen de handen vrij om dit soort projecten op te pakken. Sterk in algemene ICT Gecombineerde kennis in zorg en ICT is een onderscheidend punt voor CSC. Dat neemt niet weg dat CSC sterk is in algemene ICT. Denk dus aan basis-ICT-beheer, werkplekbeheer, helpdeskondersteuning. En ook consultancy en projectmanagement, of desgewenst volledige outsourcing. Dat biedt u flexibiliteit. U kunt snel extra kennis, diensten of oplossingen aanschakelen, en ook weer loskoppelen zodra dat nodig is.

Specialistische kennis Snel bijschakelen kunt u met CSC ook op een andere manier. Als u incidenteel heel specifieke ICT-kennis nodig hebt, bent u bij CSC ook aan het juiste adres. Het gaat dan met name om kennis over cybersecurity, big data en mobiele applicaties, en daarnaast om het ontwerpen of herinrichten van volledige ICT-architecturen. Vanuit de techniek, dus gedreven door een ESB-oplossing, of vanuit de primaire processen van uw zorgorganisatie, dus op het niveau van het herinrichten van processen gelijktijdig met ICT. Deze specialismen bewijzen zich juist in de zorg: de huidige ICTarchitecturen in veel zorginstellingen zijn tot stand gekomen na een reeks overnames of fusies, en hebben geleid tot een sterk verbrokkeld ICT-landschap. En aangezien ze voor het merendeel vooral gericht zijn op afdelingsprocessen, valt hier veel winst voor zorginstellingen te behalen. Totaalpakket à la carte Al met al is CSC dus veel meer dan een conventionele ZIS/EPD-partij. Van technische infrastructuur tot consultancy, van hosting tot outsourcing, CSC heeft de expertise en de mensen om het snel en gedegen te realiseren. Speerpunten in kennis vormen onder meer de

migratie naar IaaS, het herinrichten van applicatielandschappen en het checken en inrichten van omgevingen op securityaspecten. De samenvoeging van al deze expertise met de solide en open zorgoplossingen die aan de basis van ons aanbod staan, betekent voor uw organisatie extra flexibiliteit en slagkracht. En die vertalen zich snel genoeg door naar de doelstellingen van uw ICT- of zorgorganisatie. CSC biedt een totaalpakket aan ICToplossingen, -diensten en expertise. Aan u om te kiezen. Meer weten over wat CSC op het bredere vlak van de zorg-ICT in uw specifieke situatie zou kunnen toevoegen? Mail naar [email protected] voor een afspraak, om eens van gedachten te wisselen.

WAT DOET CSC VOOR DE ZORG? CSC levert een of meer van onderstaande oplossingen of diensten aan Nederlandse zorginstellingen. • software voor zorgorganisaties: ZIS/EPD, HIS, planningssoftware, software voor farmacie • delivery- en projectmanagement • beheer van infrastructuur • netwerkbeheer • technisch applicatiebeheer • Infrastructure as a Service • werkplekbeheer voor zorginstellingen • cybersecurity voor zorginstellingen • ESB-selectie en integratie •ontwerp en herinrichting van ICTarchitectuur

Hebt u andere vragen die u geadresseerd wilt zien? Mail naar [email protected].

9

GEÏNTEGREERDE ZORG

10

Philippe Houssiau heeft een lange staat van dienst in de consultancy en de zorg-ICT. Hij werkte als Senior Partner bij Price Waterhouse met als specialisme changemanagement en transformatie, en was als CEO bij Agfa Healthcare en Alliance Medical wereldwijd verantwoordelijk voor grootschalige transformaties binnen de zorg. Als Vice-President Healthcare and Life Sciences bij CSC omvat zijn huidige werkgebied Groot-Brittannië, Ierland en Nederland. Met zijn jarenlange werkervaring in de zorg-ICT heeft hij een scherp oog ontwikkeld voor de gemeenschappelijke trends in de gezondheidszorg — en voor hoe ICT-oplossingen kunnen bijdragen aan het realiseren van vernieuwende zorg. Voor CSC Healthcare Magazine geeft Philippe zijn visie op geïntegreerde zorg.

VISIE

Wat je mening ook is over de “juistheid” van deze ontwikkelingen, ze zijn onontkoombaar. De gezondheidszorg wordt hierdoor in de toekomst meer geïntegreerd en zorgverleners raken meer en meer met elkaar verbonden. Medische gegevens zullen vrij moeten kunnen worden uitgewisseld om de patiënt te kunnen begeleiden bij iedere stap in het zorgtraject. GEÏNTEGREERD We weten allemaal uit eigen ervaring dat de zorg niet altijd even efficiënt is ingericht en dat het zorgsysteem op sommige punten complex kan zijn. Zo komt het vaker wel dan niet voor dat je als patiënt je medische gegevens bij verschillende zorgverleners telkens opnieuw moet opgeven. Dit soort inefficiëntie maakt de zorg foutgevoelig en vertraagt nodeloos, en de uiterste consequentie kan zelfs zijn dat het tot vermijdbare incidenten komt. Om daadwerkelijk tot verbetering te komen, is het enorm belangrijk om een geïntegreerde aanpak te hanteren om bijvoorbeeld om te gaan met chronische patiënten en met patiënten die om andere redenen speciale aandacht behoeven. Zo’n geïntegreerde aanpak, die in Nederland in de vorm van ketenzorg al een aanzet kent, maakt het mogelijk om de switch te maken van het behandelen van patiënten in een late fase van hun aandoening naar vroegtijdige preventie. verschuiving Geïntegreerde zorg vraagt om nog nauwere samenwerking dan we nu al zien tussen eerste- en tweedelijnszorg, en daarbij ook tussen welzijnswerkers en zorgverleners die zich buiten de eerste en tweede lijn bevinden. De traditionele grenzen tussen de lijnen zullen daardoor vervagen. Dat vergt tegelijkertijd nog een verschuiving: van de eerstelijnszorg als “toegangspoort” tot gespecialiseerde vormen van zorg naar

de nadruk op het ondersteunen van patiënten terwijl ze hun individuele zorgpad afleggen. In de Nederlandse situatie zien we vanaf volgend jaar al een verschuiving doordat ketenzorg per 1 januari 2015 een van de grondslagen gaat vormen van de nieuwe huisartsenbekostiging. Zorgverleners zullen hoe dan ook in toenemende mate moeten gaan samenwerken, waarbij de focus verschuift van behandeling in een laat stadium naar preventie in een vroeg stadium. AANPAK Ik zou daaraan willen toevoegen dat zorgverleners zich ook zouden moeten verdiepen in hoe hun inspanningen kunnen worden versterkt door effectieve systemen en technologie. Het zou niet goed zijn om die last helemaal op de schouders van zorgverleners te laten komen. Technologieleveranciers kunnen een deel van die last overnemen, en het vermogen van zorgverleners verbeteren om de zorg te transformeren. Ik zie dit als een vorm van co-creatie — gedegen partnerships tussen technologieleveranciers en zorgverleners die systemen opleveren die de zorg verbeteren. De aanpak zoals ik die voor me zie, kent drie uitgangspunten: Klinische relevantie: ervoor zorgen dat artsen beschikken over de juiste informatie, die optimaal ondersteunt in de klinische besluitvorming. Dit vraagt om het extraheren van betekenisvolle informatie uit de grote hoeveelheden data waarover zorginstellingen al beschikken; het (geanonimiseerd) expliciet maken van de informatie die verstopt zit in de grote gegevensverzamelingen die voorhanden zijn, zodat de beschikbare informatie relevantie krijgt in het kader van voorspellende analyses en risicostratificatie.

Efficiëntie in werkprocessen: flexibele en aanpasbare systemen en infrastructuur leveren. Het wordt vaak vergeten dat de hoeveelheid tijd en geld die opgaat aan zaken die niet direct met het primaire zorgproces te maken hebben, relatief groot is. Het is dan ook belangrijk om in kaart te laten brengen hoe processen verlopen en hoe ze efficiënter kunnen worden ingericht met behulp van flexibele systemen en infrastructuur. Gecoördineerde zorg: het ontwerpen en uitvoeren van patiënt-centrische zorgpaden door het zorgsysteem, gericht op het verbeteren van de gezondheid op populatieniveau en gericht op gedeelde verantwoordelijkheid van patiënt en zorgverlener. Dit steunt op een ICT-platform dat dieper en breder is dan het traditionele systeem dat de meeste leveranciers bieden. In de basis van dit platform vinden we vanzelfsprekend stevige functionaliteit voor patiëntenadministratie, een mobiel toegankelijk patiëntendossier en geïntegreerde klinische applicaties. Het platform legt echter de nadruk op geïntegreerde zorg en wordt gekenmerkt door een sterk raamwerk voor interoperabiliteit. Het omvat een applicatiearchitectuur gebaseerd op meerdere componenten, die de functionaliteit binnen een mobiele, interactieve context plaatst. transformatie Om van de bestaande zorgmodellen te komen naar een systeem van daadwerkelijk geïntegreerde zorg die gericht is op resultaten, is een ware transformatie. Maar het eindpunt — verbeteringen in welzijn en gezondheid tegen acceptabele kosten — maakt de inspanning meer dan de moeite waard.


w

aar ik ook kijk, in ieder land in Europa, overal zie ik de gezondheidszorg dezelfde richting op gaan. Beleidsmakers willen dat zorgverleners zich meer gaan richten op de uitkomsten van de geleverde zorg, niet langer op enkel de verrichtingen. In antwoord daarop gaat de zorg in verschillende landen aan de slag met meer effectieve modellen voor het leveren van geïntegreerde zorg. Vaak gaat het dan om modellen waarin de zorgverlener per patiënt een vaste vergoeding krijgt en die gebaseerd zijn op risicomanagement.

11

REPORTAGE

TOUR DE FORCE: evs in zes maanden CSC voert EVS in bij ggz Rivierduinen

I

n zes maanden tijd voerde CSC bij ggz-instelling Rivierduinen elektronisch voorschrijven (EVS) van medicatie in. Een tour de force noemt Tom Kleijn, psychiater en waarnemend geneesheer/directeur, deze inspanning, die alle regionale centra van Rivierduinen omvatte. Het is een van de vele ICT-projecten die Tom Kleijn de afgelopen jaren van dichtbij heeft gezien. Over de invoering van EVS door CSC is de kritisch-optimistische psychiater en directeur tevreden. Voor CSC Healthcare Magazine kijkt hij terug op het afgelopen halfjaar.

12

De tijdelijke kamer van Tom Kleijn in de vestiging in Leidschendam ligt op de punt van het hoofdgebouw, en geeft hem een wijds uitzicht over het hele terrein. “Het

lijkt hier wel de luchtverkeersleiding,” grapt de waarnemend geneesheer/ directeur van GGZ Rijnstreek en GGZ Midden-Holland. Intussen past de kamer perfect bij het brede overzicht dat hij heeft, over directiezaken en over ICT. Tom Kleijn is nuchter over het waarom van zijn ICT-belangstelling. “Ik ben zelf gewoon praktijkvoerend — zo’n 70% van mijn tijd besteed ik aan patiënten — en ik vind het daarom des te belangrijker om betrokken te zijn bij ICT. Als dokter moet je op het vinkentouw zitten. Je moet zorgen dat je inspraak hebt en betrokken bent bij ICT.” Bij het EVS-project is hij van het begin af aan betrokken geweest. Het eerste begin daarvan strekt zich zelfs nog een paar

jaar uit voor de komst van CSC. Na onder andere een valse start met een EVSleverancier die failliet ging, kwam CSC met Centrasys in zicht. Daarbij gaf de gebruiksvriendelijkheid van de Centrasyssoftware de doorslag, samen met het feit dat CSC als grote ICT-organisatie de nodige professionaliteit in de schaal legt en veel ervaring in de zorg heeft. COMPLEXITEIT “ICT voor een zorginstelling van deze omvang is te groot om helemaal zelf te blijven doen. Je loopt bijvoorbeeld aan tegen grenzen in je infrastructuur, want met de introductie van een EPD of een EVS wordt die zwaarder belast dan je verwacht. Je zit met de complexiteit van al die verschillende locaties. En intern heb je lang niet alle specifieke kennis in huis.

13

REPORTAGE

goed gekeken naar alle veiligheidsaspecten en naar waarborgen voor een hoog niveau van beveiliging. CSC beveiligt zelfs systemen voor Defensie in de VS; veel hoger kun je je beveiligingsniveau niet krijgen.” De professionaliteit van CSC komt niet alleen tot uiting in de outsourcingmogelijkheden en het hoge niveau van beveiliging. Ook over de projectvoering is Tom Kleijn te spreken. De uitrol omvat maar liefst acht locaties, in Alphen aan den Rijn, Gouda, Leiden, Katwijk, Lisse, Voorhout, Leidschendam en Zoetermeer. In totaal zijn er 200 psychiaters, specialistisch verpleegkundigen en artsassistenten bij betrokken, waarvan er nu 145 zijn getraind. Geen geringe opgave.

Tegelijkertijd is ICT enorm belangrijk. Dan moet je kijken naar een grote organisatie als CSC, met veel ervaring in de zorg, om zaken van je over te nemen,” zegt Tom Kleijn. Overnemen is het bij ggz Rivierduinen ook heel letterlijk: de Centrasys-module voor elektronisch voorschrijven draait op afstand, in het datacenter van CSC in Leiden. Dat betekent dat CSC de infrastructuur levert, al het beheer aan zowel de software als de onderliggende hardware uitvoert, en zorgt voor back-ups van de gegevens. Dit ‘As a Service’-afnamemodel is een logische keuze voor grote zorginstellingen met veel verschillende locaties en een complexe infrastructuur, en voor kleinere zorginstellingen die de afgelopen

14

jaren aan ICT-capaciteit hebben moeten inboeten. waarborgen “Bij CSC zijn zaken als beveiliging in goede handen,” vult Tom Kleijn aan over de keuze van Rivierduinen. Van oudsher is privacy een groot goed bij ggzinstellingen, en ook voor Rivierduinen is dit een belangrijk punt. “We hebben daar veel vragen over gesteld, maar zijn er nu ook van overtuigd dat het allemaal goed geborgd is. We hebben eigen beheer in het begin nog wel overwogen, maar onder meer vanwege de beveiliging is dat te groot om zelf te doen. We wilden het overlaten aan een gespecialiseerde organisatie die veel ervaring heeft met ICT voor de zorg. Er is daarbij vanzelfsprekend

VLOT “Rivierduinen is de grootste ggz-instelling in het midden en noorden van ZuidHolland. Alles bij elkaar hebben we drie regionaal werkende centra, voor ambulante zorg en voor klinische zorg, verspreid over acht locaties. In mei van dit jaar zijn we in Alphen gestart. Dat was een pilot met in eerste instantie zeven voorschrijvers. Daarna volgden de anderen, samen met de vestiging in Gouda, in totaal zo’n 20 mensen. Inmiddels zijn ook alle psychiaters en artsen die werken voor de ambulante zorg in Leiden, in de Duin- en Bollenstreek en in de Haagstreek getraind in het gebruik van Centrasys/EVS. CSC heeft al met al dus gezorgd voor een vlotte projectleiding. Ik vind het een tour de force dat Centrasys/ EVS op al die verschillende locaties in zo’n korte tijd is uitgerold. Dat is een compliment voor alle direct betrokkenen — voor CSC en ook voor de artsen en psychiaters zelf.”

“CSC beveiligt zelfs systemen voor Defensie in de VS; veel hoger kun je je beveiligingsniveau niet krijgen.”

VERTROUWEN Afgezien van het verloop van het project, hoe ervaart Tom Kleijn als praktijkvoerend psychiater het werken met de CSCsoftware voor elektronisch voorschrijven in de dagelijkse praktijk? “We hebben juist ook vanwege de gebruiksvriendelijkheid voor de Centrasys-modules gekozen. Het is intuïtief: zoals je verwacht dat het gaat,

werkt. Het verhoogt de medicatieveiligheid. Dat is niet alleen iets waar de Inspectie om vraagt, daar zijn we als artsen ook van doordrongen.” STANDAARDISATIE Waarin onderscheidt elektronisch voorschrijven met Centrasys/EVS zich van het voorschrijven met andere systemen?

“Als dokter moet je op het vinkentouw zitten. Je moet zorgen dat je inspraak

PHARMACY as a service Met Pharmacy as a Service biedt CSC ICT-ontzorging voor ziekenhuisapotheken en farmacie in ziekenhuizen en zorginstellingen:

hebt en betrokken bent bij ICT.”

“Kijk, ICT is natuurlijk nooit 100% foutvrij. Ook hier kom ik dingen tegen in de software, en vooral in de pilotfase zijn we tegen zaken aangelopen. Het verschil is wel dat CSC daar eerlijk in is; er wordt niet aan windowdressing gedaan. En als we bij de helpdesk suggesties geven om zaken te veranderen, dan wordt daar ook adequaat op ingespeeld. Dat geeft een gevoel van vertrouwen.” HANDSCHRIFT Wat is het meest in het oog springende resultaat van de geslaagde implementatie? Tom Kleijn hoeft er niet lang over na te denken: “Met de uitrol over alle locaties heen hebben we meer overzicht gekregen, en de foutgevoeligheid van het voorschrijven is teruggedrongen.” “Je moet je voorstellen waar we oorspronkelijk vandaan komen: een receptenblok, dat betekent handgeschreven recepten in onleesbaar doktershandschrift. En ook al kennen apothekersassistenten je handschrift — sterker nog, ze herkennen je aan je handschrift — het is en blijft foutgevoelig. Gelukkig zijn apothekers en apothekersassistenten daar altijd heel alert op geweest, en als ze bellen, gaat het doorgaans echt om een fout die je als arts zelf gemaakt hebt. Maar dat neemt niet weg dat elektronisch voorschrijven beter

“We hebben de laatste tijd rechtstreeks voorgeschreven vanuit ons EPD, maar dat werkte eerder verbrokkelend. Doordat je als arts in dit EPD losse tekst kon invoeren bij de vastlegging van de medicatie, kwam die medicatie op veel verschillende manieren in het systeem terecht. Nu werkt iedereen als het ware gedwongen in hetzelfde strakke formaat in het EVS. Dat lijkt minder prettig, maar het zorgt wel voor uniforme, transparante, duidelijke vastlegging. Het voorschrijven is gestandaardiseerd. Dat maakt het makkelijker om voor een collega waar te nemen of om de behandeling van een patiënt over te nemen.” “Wat trouwens ook een goede indruk geeft van het gebruiksgemak van Centrasys/EVS, is dat het ons heel weinig moeite heeft gekost om de bestaande medicatie in te voeren. In eerste instantie dachten we dat dit een inhaalslag zou worden, waar we misschien nog extra administratieve ondersteuning bij nodig zouden hebben. Maar dat bleek allemaal niet het geval. Toen we eenmaal aan de slag waren met Centrasys/EVS, bleek het invoeren van de bestaande medicatie van een patiënt een kwestie van een handomdraai.” Tom Kleijn concludeert: “Voor wat betreft EVS voor de ambulante zorg van Rivierduinen tref je hier een tevreden mens.”

• Solide technische infrastructuur • Gespecialiseerde know-how

Voordelen: • Kostenefficiëntie: geen eenmalige investeringen in hardware meer nodig, lagere kosten voor beheer door schaalvoordeel • Betrouwbaarheid: stabiele omgeving met hoge beschikbaarheid en 24x7 technisch beheer • Hogere beveiligingsgraad: eigen omgeving binnen sterk beveiligd datacenter, softwarepatches en -updates direct beschikbaar • Eén aanspreekpunt: - voor infrastructuur - voor software - voor beheer

INFRASTRUCTUUR + SOFTWARE + BEHEER: CSC’S UNIEKE COMBINATIE VOOR FARMACIE


werkt het meestal ook. Als artsen hebben we geen tijd voor dikke handleidingen of tijdrovende trainingen. Dan is het extra belangrijk dat software intuïtief werkt.”

• Betrouwbare, bewezen Centrasyssoftware

15

INNOVATIE

DELEN VAN BIOMEDISCHE gEGEVENS

MAAR ALLEEN WAT JE WILT, MET WIE JE WILT

M

eten is weten. Het is een oud adagium dat met de opkomst van draagbare apparatuur en internet een nieuwe dimensie heeft gekregen. Meten is niet langer alleen weten, het is nu ook meteen delen. De gegevens die mensen verzamelen over hun gezondheid en activiteiten (denk maar aan de hartslag tijdens het rondje rennen) gaan vaak rechtstreeks van de smartphone naar Facebook of Twitter. En dat triggert een interessante vraag. Hoe zouden we er met ICT voor kunnen zorgen dat mensen even zorgeloos als ze dat doen met vrienden op sociale media, hun gegevens kunnen delen met onderzoekers voor de ontwikkeling van betere medicijnen en zorg? Welke barrières zou je daarvoor moeten wegnemen? Hoe “meten is delen” een uitdaging werd voor de architecten van CSC — en een kans op betere zorg. De komst van steeds meer wearables en gezondheids- en activiteiten-apps maakt het verzamelen van gegevens over je eigen lichaam, gezondheid en activiteiten steeds gemakkelijker en ook steeds gebruikelijker. Van hartslag tot temperatuur en vetpercentage, van het aantal stappen dat je loopt tot het aantal uren dat je slaapt en de hoeveelheid voedsel die je eet.

16

Er zijn al duizenden gezondheids- en activiteitenapps voor smartphones, en ook de accessoires en kleding om mee te meten, beleven hun doorbraak naar het grote publiek. De eerste doe-hetzelfpakketten om wearables mee te maken, doen momenteel hun intrede op de markt. De motivatie voor het meten op zich is eenvoudig genoeg, en wordt aangeduid met de term selftracking: gegevens vastleggen om er je eigen patronen in te herkennen. Bijvoorbeeld weten hoeveel je hebt bewogen op een dag, hoeveel calorieën je daarmee hebt verbrand, en daar je voordeel weer mee doen. De beweegredenen om die biomedische gegevens ook meteen te delen via sociale media zou volgens onderzoekers te maken hebben met de groeiende behoefte aan authenticiteit op sociale media, het laten zien dat de ervaringen waarover je foto’s of tweets deelt, écht zijn. Je poseert niet alleen stoer naast die motor, maar aan je hartslag ziet iedereen met wie je die foto deelt, dat je op het circuit hebt gereden; het bewijs is er. Ook het krijgen van steun via online communities en het motiveren van jezelf door je vorderingen met bijvoorbeeld afvallen openbaar te maken, zijn beweegredenen. DE LOGICA VAN DELEN De grote barrière voor het delen van biomedische gegevens lijkt daarmee doorbroken. Onder de groeiende groep smartphone-bezitters die actief healthapps gebruikt, lijkt een totaal

nieuwe opvatting te zijn ontstaan over privacy en het delen van biomedische gegevens; het is geen enkel punt, mits er maar controle is over welke gegevens er precies worden gedeeld en over de groep waarbinnen dat gebeurt. Bovendien is het een logisch vervolg op het Quantified Self-denken van de laatste jaren, om al die gemeten gegevens over jezelf voor meer dan de verbetering van alleen je eigen gezondheid in te zetten. Als je je toch al beschikbare gegevens deelt — ook al is het geanonimiseerd of alleen voor heel specifieke onderzoeksdoeleinden — dan schep je daarmee de mogelijkheid om ook de gezondheid van anderen te helpen verbeteren. Het ligt in de te verwachten lijn dat de bereidheid toeneemt om biomedische gegevens te delen met onderzoekers in de publieke en private sector en met artsen. Zeker als mensen ervan op aan kunnen dat hun gegevens alleen onder strikte voorwaarden gedeeld worden, en als ze weten dat hun privacy gewaarborgd is. MAATSCHAPPELIJKE WAARDE De gegevens die beschikbaar zouden komen, zouden van enorme maatschappelijke waarde kunnen zijn. Denk alleen al aan het onderzoek naar de verspreiding en bestrijding van ziektes als ebola of de vogelgriep. Gefragmenteerd over de hele wereld is er enorm veel informatie beschikbaar. Maar al die gegevens — bijvoorbeeld van ministeries en academische centra — localiseren en combineren

17


INNOVATIE

om tot meer kennis en betere oplossingen te komen, is tot op heden vrijwel onmogelijk. En dat terwijl deze informatie bij een uitbraak direct ingezet zou kunnen worden om de schade in te perken en een epidemie te voorkomen. Maar ook in de meer dagelijkse praktijk van de gezondheidszorg zijn er veel nuttige voorbeelden te vinden. Denk bijvoorbeeld aan terugkoppeling van individuele patiënten op de effectiviteit van specifieke medicijnen in de praktijk. Dat kan waardevolle extra informatie bieden voor leveranciers, die zou kunnen helpen medicijnen effectiever of beter geschikt te maken voor andere patiënten. Een andere mogelijke toepassing is die van het localiseren van patiënten die middels een opt-in hebben aangegeven beschikbaar te zijn voor clinical trials, of bereid te zijn hun biomedische gegevens te delen voor onderzoek naar hun aandoening.

Kortom, onderzoekers in zowel de publieke als de private sector en artsen lopen nu gegevens mis, omdat ze vaak niet weten van het bestaan van gegevens of van de beschikbaarheid van patiënten voor terugkoppeling of deelname aan onderzoek. INGENUITY WORX™ Het nut is dus groot en de bereidbaarheid om biomedische gegevens te delen in een vertrouwde online context is er ook — getuige het delen ervan op social media. Wat veel mensen dan kennelijk tegenhoudt om hun gegevens te delen voor onderzoek door wetenschappers bij universiteiten of in de industrie, is dat ze niet van tevoren precies kunnen aangeven met wie die gegevens mogen worden gedeeld, en onder welke voorwaarden. De vraag is dus wat er technisch voor nodig zou zijn om mensen in staat te

stellen hun biomedische gegevens te delen, en daarbij aan te geven of ze dat alleen geanonimiseerd willen doen of op basis van toestemming die zij gegeven hebben voor specifieke doeleinden. Die vraag werd dan ook als uitdaging door CSC’s Chief Technology Officer uitgezet in het Ingenuity Worx™innovatieprogramma, onder de noemer Healthcare Data Exchange Challenge. Oftewel: hoe maken we het mogelijk om biomedische informatie te delen, niet alleen tussen zorginstellingen of tussen zorginstelling en patiënt, maar tussen personen en alle organisaties in zowel de publieke als de private sector van de gezondheidszorg — dus tussen onder meer zorginstellingen, ministeries, biowetenschappers, farmaceuten, leveranciers van medische apparatuur? Een multidisciplinair team uit Nederland pakte de maatschappelijk relevante vraag op en bedacht een oplossing.

CROWDSOURCING BINNEN CSC BRENGT HET BESTE BOVEN

U

18

itdagingen zijn er om opgepakt te worden. Precies daarom heeft Dan Hushon, CSC’s Chief Technology Officer, het innovatieprogramma Ingenuity Worx™ opgezet. Het programma signaleert ICT-vraagstellingen en daagt CSC’ers wereldwijd uit om met hun kennis en creativiteit bij te dragen aan het bedenken van oplossingen. Zij worden gestimuleerd om deze maatschappelijk relevante vraagstukken in multidisciplinaire teams aan te pakken.

de publieke en de private sector, pakten Nederlandse CSC’ers de uitdaging meteen aan. Het team bestond uit Niels Lagerweij, Solution Architect, Hans van der Graaf, Business Analyst / Product Manager Patient Care, André van Cleeff, Information Security Specialist en Frank van Grinsven, Business Architect voor de zorg. Zij combineerden specialistische technische kennis met know-how van systemen voor de gezondheidszorg, en kwamen met het concept van een “datastore voor de zorg”.

Toen Hushon deze zomer de uitdaging neerlegde om voor de gezondheidszorg te kijken naar een concept dat de barrières weghaalt bij het delen van biomedische informatie tussen personen,

De Health Data Store is een hoogbeveiligde gegevensbank, die gevoed kan worden met de biomedische gegevens van mensen die deze anoniem of onder voorwaarden beschikbaar willen

stellen en die bevraagd kan worden op specifieke kenmerken. Het concept van het Nederlandse team werd in de wereldwijd binnen CSC uitgeschreven competitie het winnende idee, na een reeks beoordelingen en discussies met experts van binnen en buiten het bedrijf. Uniek aan het concept werd de manier bevonden waarop deelnemers hun toestemming kunnen geven voor de verschillende voorwaarden waaronder zij hun biomedische gegevens beschikbaar stellen: via een speciale “consentmodule”. Een mooi bewijs van de bij CSC Nederland aanwezige kennis over ICT voor de zorg en voor de innovatiekracht van CSC’s multidisciplinaire teams.

health data store In de kern, analyseerde het Nederlandse team, valt de vraag uiteen in twee problemen: biomedische gegevens moeten gemakkelijker vindbaar zijn én er moet een manier zijn om verschillende soorten toestemming van de patiënt of deelnemer mee te nemen in zoekvragen. De CSC-teamleden, deskundigen op het gebied van ICT-architecturen, zorgsystemen en webbeveiliging, zetten de oplossing in grote lijnen als volgt neer.

Een uniek onderdeel van de health data store is de zogenoemde consentmodule. Deze maakt het mogelijk de juiste context voor het delen van de informatie helder te krijgen.

De oplossing die het team vervolgens in concept bedacht, kreeg de naam “Health Data Store”. Een uniek onderdeel van de datastore is de zogenoemde consentmodule, die het mogelijk maakt de juiste context voor het delen van informatie helder te krijgen. De consentmodule zorgt ervoor dat aan lokale weten regelgeving wordt voldaan, en dat vervolgens meerdere opvolgende lagen van toestemming, waaronder de meaningful consent van de patiënt of deelnemer, worden meegewogen. De module checkt onder meer ook of gegevens alleen geanonimiseerd kunnen worden gedeeld, enkel voor specifieke doeleinden of enkel voor een specifieke categorie zorgverleners of onderzoekers. Het Nederlandse concept werd uiteindelijk het winnende ontwerp, omdat het — met name door de consentmodule — van alle ontwerpen de meeste toegevoegde waarde biedt. De Health Data Store kan partijen in de zorg op een transparante manier bij elkaar brengen en zorgen voor het veilig uitwisselen van biomedische gegevens tussen die partijen.

toekomst Van het concept naar de complete uitvoering is er nog veel werk te verrichten. Dat zit hem niet enkel in het technische aspect. Zo zouden er neutrale organisaties moeten komen, per regio, land of werelddeel, die de gegevens opslaan en ervoor zorgen dat alles met betrekking tot de toestemming op orde is. Op sociale media blijkt in ieder geval al dat een groeiende groep mensen ertoe bereid is — onder de voorwaarde dat ze weten met wie ze delen — om biomedische gegevens online “af te staan”. Met het juiste technische kader, in de vorm van een oplossing als de Health Data Store, zijn daarmee alle voorwaarden aanwezig voor het daadwerkelijk beschikbaar krijgen voor artsen en onderzoekers van een grote hoeveelheid waardevolle biomedische gegevens. Gegevens die uiteindelijk kunnen bijdragen aan betere medicijnen, hulpmiddelen en kwaliteit van zorg.


Biomedische gegevens zouden beter vindbaar zijn en gemakkelijker gedeeld kunnen worden als er lokale gegevensbanken zouden zijn die gegevens delen met degenen die ze nodig hebben voor onderzoek. Vanzelfsprekend zou dat alleen mogen gebeuren als aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan en als alle wensen van de betrokken individuele patiënten zijn gewaarborgd. De gegevens liggen dan te allen tijde beschikbaar in een gegevensbank bij een centrale aanbieder per land of regio, met een schil eromheen die bepaalt welke gegevens mogen worden uitgewisseld met welke artsen of onderzoekers — in welke vorm, en onder welke voorwaarden.

19

INTERVIEW

microhis x: gereed voor

de toekomst van de complexe zorg

V

alentijn Deijns is huisarts in eerstelijns Medisch Centrum Dorp (MCD) in Houten, de snelst vergrijzende gemeente van Nederland. Hij vindt ICT “gewoon heel erg leuk”, weet zijn praktijk goed voorbereid op complexe zorg met MicroHIS X en heeft een uitgesproken visie op de zorg-ICT van de toekomst.

20

Al sinds 1995 werkt Valentijn Deijns, samen met zijn vrouw die ook huisarts is, in Houten. Vanaf 2008 doen zij dat samen met nog vijf andere huisartsen binnen het bredere verband van Medisch Centrum Dorp. “Door samen te gaan werken in een centrum kregen we meer ruimte, bijvoorbeeld voor de praktijkondersteuners, doktersassistentes en konden we voorzieningen gaan delen, zoals de ICT. Onze patiënten konden we zo continuïteit en bereikbaarheid garanderen. Houten kent nu in totaal vijf eerstelijns medische centra; geen van de huisartsen hier heeft nog een solopraktijk.” VERGRIJZING

Wat betekent dat voor de inhoud van het werk en voor de rol van ICT? “De vergrijzing en het grotere aantal chronisch zieken maakt het druk en complex: de complexiteit groeit, denk maar aan zaken als polyfarmacie, en daarnaast neemt bij chronische zorg de hoeveelheid regelwerk toe,” zegt Deijns. “Communicatie is alles, zeker bij chronische zorg.” Hij legt de link naar het HIS: “MicroHIS X is open, gericht

patiënten. Communicatie, juist ook vanuit het HIS, is essentieel. MicroHIS X geeft huisartsen nu al de mogelijkheid om rechtstreeks e-mail te verzenden en biedt berichtenverwerking via EDIFACT, wat veilig verwijzen binnen hetzelfde netwerk mogelijk maakt. MicroHIS X is daarmee gericht op communicatie binnen centra en uitwisseling van gegevens daarbuiten, dat is iets wat niet alle HISsen even goed af gaat.” OPEN “Kijk, iedere zorgverlener heeft zijn eigen voorkeur voor het systeem waar hij of zij mee werkt, dat is logisch.

communicatie is alles, zeker bij chronische zorg. microhis x is open, gericht op het delen van informatie. dat maakt het goed mogelijk om multidisciplinair samen te werken.

dat daar kennis zit, en de bereidheid om met jou als zorgverlener mee te denken. Bij CSC stellen ze de vraag: “Wat willen jullie? Hoe kijk je er zelf naar?” Dat is belangrijk, naast het feit, zoals gezegd, dat MicroHIS X open van opzet is.” Wat maakt MicroHIS X nog meer geschikt voor chronische zorg? “De NHG-indicatorenset in MicroHIS X is erg uitgebreid. We hebben nog onze wensen voor wat betreft de filtering, maar vrijwel alle gegevens die je nodig hebt in het kader van chronische zorg kunnen worden uitgespoeld. Daarbij komt dat MicroHIS X beslissingsondersteuning kent via NHGDoc. De meldingen die je krijgt over ontbrekende zaken in het EPD van de patiënt zijn misschien niet voor iedereen even prettig, zeker als je ziet wat er nog ontbreekt en wat je moet aanvullen, maar ze verhogen wel heel duidelijk de veiligheid en de kwaliteit van zorg die je aan je patiënt kunt leveren.” VISIE

op het delen van informatie. Dat maakt het goed mogelijk om multidisciplinair samen te werken.” Om die reden alleen al is MicroHIS X wat hem betreft het HIS van de toekomst. “Als je telkens met iedereen die zorg draagt voor een patiënt om de tafel moet, is dat niet meer doenlijk bij zoveel chronische

De apothekers hier in het medisch centrum hebben hun eigen systeem waarmee zij het liefste werken, en hetzelfde geldt voor de tandartsen, voor de fysiotherapeuten en voor ons als huisartsen. De uitdaging is dus om al die systemen met elkaar te verbinden. Als je met de mensen van CSC praat, merk je

Valentijn Deijns heeft een duidelijke visie op hoe ICT zorgverleners in de toekomst zou moeten ondersteunen. Naast het faciliteren van veilige communicatie met andere zorgverleners, denkt Deijns aan zaken als efficiency van gegevensopslag en een totaaloverzicht van interventies in de tijd.


Hoe ziet de praktijk eruit? “Houten is de snelst vergrijzende gemeente van Nederland. Die veranderende samenstelling van de populatie werkt direct door in ons werk. Over een jaar of tien, vijftien besteden we, is de verwachting, 70% van onze tijd aan chronisch zieke patiënten.”

21

“Het delen van bestanden is op de lange duur geen optie. Je moet linken naar gegevens, niet telkens maar blijven kopiëren. Gegevens laat je bij de bron maar je maakt ze wel vindbaar voor de geautoriseerde zoeker. Je hebt nu van iedere röntgenfoto-uitslag — bij wijze van — zes kopieën staan: twee bij de huisarts, twee bij de fysio en twee bij de specialist. Dat moet anders. Met inachtneming van de toestemming van de patiënt, natuurlijk.” TIJDSLIJN Met name bij patiënten die chronisch zorg nodig hebben, kan het projecteren van interventies in de tijd volgens Deijns

22

in de toekomst belangrijke aanvullende functionaliteit zijn. Iedere zorgverlener zou dan op basis van zo’n tijdslijn, en op grond van met de patient afgesproken regels, toegang kunnen krijgen tot specifieke patiëntgegevens en een overzicht hebben over het zorgproces rondom de chronische patient. “Hoe dan ook zul je bij chronische zorg, die zo anders van aard is, het proces anders moeten inrichten om tijd te sparen. Niet telkens opnieuw bij verschillende zorgverleners vastleggen wat al bekend is, en meer digitaal communiceren en samenwerken. ICT kan daarin een stap verder gaan dan nu

ALS JE MET DE MENSEN VAN CSC PRAAT, MERK JE DAT DAAR KENNIS ZIT, EN DE BEREIDHEID OM MET JOU ALS ZORGVERLENER MEE TE DENKEN. bIJ CSC STELLEN ZE DE VRAAG: “WAT WILLEN JULLIE? HOE KIJKEN JULLIE ER ZELF NAAR?”

geboden wordt. Hoezo zou een COPDpatiënt van boven de tachtig die zijn kamer niet meer uitkomt voor een jaarlijkse longmeting op moeten gaan? Voor de verzekeraar heet het dan dat

HET IS GOED OM VAN ELKAAR TE ZIEN HOE JE WERKT, ZODAT JE NIET ALLEEN MAAR DOET WAT JE AL DOET, MAAR OOK LEERT VAN ANDEREN. dAAR ZIJN NU DE MICROHIS X PRAKTIJKSESSIES VOOR. IK KAN HET COLLEGA’S ECHT AANRADEN: KOM UIT JE DAGELIJKSE ROUTINE MET JE HIS EN LEER VAN ANDEREN. om die informatie in te zien. En gegevens zoals relevante labuitslagen automatisch voor de belanghebbende hulpverleners beschikbaar maken. Dat is een extra stap bovenop de reminders en de mogelijkheden voor gegevensuitwisseling die ICT vandaag de dag al biedt.” TOEGANKELIJK “Medische gegevens moeten in de toekomst toegankelijker worden, transparanter. Niet in de laatste plaats voor de patiënt zelf. Die kan daarmee ook beter onderbouwd zijn eigen keuzes maken. Begrijpt de patiënt het niet omdat het er in medisch jargon staat? Dan licht ik het mijn patiënt graag toe. Transparantie is noodzakelijk. Ook als dat betekent dat ik soms een minder gemakkelijk gesprek heb, bijvoorbeeld als ik in het dossier genoteerd heb dat de patiënt lastige vragen stelt. Dat moet ook bespreekbaar zijn. Juist bij chronisch zieke patiënten kan er veel frustratie zitten. Als genezen geen optie meer is, kan het delen van alle beschikbare informatie patiënten ook meer betrokken maken.” ANDERS DAN PROTOCOL “Overigens vind ik wel dat patiënten ook het recht moeten hebben om geen gebruik te maken van de zorg die hen

ik als huisarts mijn targets niet haal, de zorg aan deze oudere zou kwalitatief niet goed zijn. Dat is nu precies zo’n situatie uit de alledaagse werkelijkheid, waarbij de modellen van de verzekeraars en automatisering niet helpen. Eigenlijk zou je vaker een mogelijkheid moeten kunnen hebben om het weigeren van zorg vast te kunnen leggen. Iets als “Reden: anders dan protocol/wens

van de patiënt”. Zonder dat je daar als huisarts op gekort wordt. Want ook dát is zorgen voor kwalitatief goede zorg.” MICROHIS X PRAKTIJKSESSIES Met twintig jaar gebruikerservaring en zoveel interesse in ICT: welke functionele gebieden van MicroHIS X zou je willen uitlichten voor collega’s? “De functionaliteit van MicroHIS X is zo uitgebreid, en de behoefte verschilt sterk per praktijk, daar kan ik moeilijk iets algemeens over zeggen. Wel is het goed om van elkaar te zien hoe je werkt, zodat je niet alleen maar doet wat je al doet, maar ook leert van anderen. Vroeger deden we dat hier in de praktijk onderling, nu heb je daar de MicroHIS X praktijksessies voor. Dat kan ik collega’s echt aanraden: kom uit je dagelijkse routine met je HIS en leer van anderen.”


het geval is. Niet alleen de mogelijkheid bieden om te communiceren, maar alle relevante informatie ontsluiten voor iedereen die bij een patiënt betrokken is en toestemming heeft

23

breder in ict voor de zorg

CSC’s Healthcare Group levert software-, hosting-, en cloudoplossingen, netwerkinfrastructuur, CYBERSECURITY en een breed palet aan diensten aan de Nederlandse zorg. CSC is breder in zorg-ICT dan welke andere leverancier ook. Met als oogpunt betere samenwerking, bredere gegevensuitwisseling en optimale procesondersteuning voor de zorg. En met als uiteindelijke doel topzorg voor uw patiënten.

HEALTHCARE ICT-ONTZORGING VOOR DE ZORG PHARMACY AS A SERVICE EVS BIJ GGZ RIVIERDUINEN MICROHIS X KLAAR VOOR COMPLEXE ZORG

Recommend Documents