Handle eiding voor de d leerkracht
Gro oep 1-2 1 Spe eel- en n ontd dekbo oek
Inhoud Inleiding .................................................................................................................... 3 Het verhaal............................................................................................................ 3 Over de auteur / illustrator..................................................................................... 3 Thema’s ................................................................................................................ 4 Bijzonderheden ..................................................................................................... 4 Interactief voorlezen ................................................................................................. 4 Voorbereiding ........................................................................................................ 4 Introductie ............................................................................................................. 5 Voorlezen en vertellen .......................................................................................... 6 Praten / Ingaan op het verhaal .............................................................................. 6 Doen / Doorgaan op het thema ................................................................................ 7 Boek zelf maken ................................................................................................... 7 Naspelen ............................................................................................................... 7 Krokodilletjes ......................................................................................................... 7 Hoe kijk ik?............................................................................................................ 7 Verder lezen.......................................................................................................... 7 Liedjes en versjes ................................................................................................. 8 Werkbladen .............................................................................................................. 9 Bijlagen ................................................................................................................... 10 Het krokodilletje groeit......................................................................................... 11 Rijmwoorden invullen .......................................................................................... 12 Worstjes van kinderen......................................................................................... 13 Bananen tellen .................................................................................................. 134 Mmm, dat is lekker! ............................................................................................. 15
2
Inleiding Voor u ligt het speel-ontdekboek dat hoort bij het boek Ik zou wel een kindje lusten van Sylviane Donnio. We hopen dat u, de leerlingen en de ouders of verzorgers er veel plezier van zullen hebben. Daar gaat het tenslotte om vooral bij De Rode Draad: leesplezier. In dit speel-ontdekboek zijn tips, suggesties en werkbladen voor het werken in de groep opgenomen. De prentenboeken gaan met de kinderen in de tas mee naar huis en worden daar door de ouders of verzorgers lekker vaak voorgelezen. Door er ook in de groep mee te werken zal het verhaal nog meer gaan leven bij de kinderen. Naast het plezier zullen de suggesties en verwerkingsactiviteiten ook leiden tot meer verhaalbegrip en woordenschatuitbreiding. Lees voor meer informatie ook de ook de meegeleverde handleiding van het voorleesproject.
Het verhaal Kleine krokodil eet iedere ochtend lekkere bananen voor zijn ontbijt. Zijn moeder vertelt hem dat hij daar groot van wordt en sterke tanden van krijgt. Daar is kleine krokodil het mee eens maar op een ochtend weigert hij toch om bananen te eten, want, zo zegt hij: ‘vandaag zou ik wel een kindje lusten.’ Dit blijft hij koppig volhouden en drijft daarmee zijn ouders tot het uiterste. Die bedenken van alles om kleine krokodil van zijn idee af te brengen. Vader krokodil haalt speciaal voor hem een worst zo groot als een vrachtwagen en ze proberen hem te verleiden met een lekkere chocoladetaart. Bijna lukt het plan van vader en moeder krokodil maar op het laatste moment bedenkt kleine krokodil zich toch nog. Hij wil echt liever een kindje. Natuurlijk krijgt de kleine krokodil erge honger. Hij wordt er zelfs duizelig van. Misschien doet een fris bad hem goed en daarom wandelt hij naar de rivier. Is dat even boffen! Er zit een klein meisje bij de rivier. Nu kan de krokodil tóch nog een kindje eten. Maar dat schat hij toch wat verkeerd in. Als het meisje gaat staan is ze heel wat groter dan de kleine krokodil. Ze vindt hem bovendien een heel schattig klein krokodilletje die nog heel wat zal moeten eten als hij ooit groot wil worden. Het meisje hem op, kietelt hem en gooit hem in de rivier. Kleine krokodil beseft dat zijn plan is mislukt. Hij laat ook meteen (voorlopig) zijn idee varen om kindjes te willen eten. Hij rent naar huis en schreeuwt om bananen want: kleine krokodil wil snel heel groot worden. Over de auteur / illustrator Sylviane Donnio begon op haar achtste met het schrijven van haar eerste boek. Na een aantal zinnen stopte ze al maar nam zich voor om weer te beginnen als ze ouder zou zijn. Na het afronden van haar studie rechten en het stichten van een gezin begon ze weer met schrijven. “Ik zou wel een kindje lusten” is oorspronkelijk verschenen in Frankrijk maar al snel vertaald in andere talen waaronder Nederlands. Sylviane Donnio heeft drie kinderen en woont en werkt in Frankrijk. Dorothee de Monfreid is geboren in 1973 en woont in Frankrijk. Ze begon te schrijven en te tekenen na haar grafische opleiding. Ze heeft in Frankrijk als schrijfster-illustratrice verschillende boeken uitgegeven over katten, konijnen, olifanten, stinkende monsters en zelfs cake. 3
Thema’s - Krokodillen - Eten - groot en klein - groeien Bijzonderheden Het verhaal van de kleine krokodil zal herkenbaar zijn voor gezinnetjes waar een nukkige kleuter de scepter zwaait die zijn zinnen op iets heeft gezet. Ouders kunnen zich in allerlei bochten wringen om hun kind over te halen, pas als de eigen motivatie groot genoeg is zal de kleuter zijn koppigheid op zij zetten. Dit humoristische verhaal sluit mooi aan bij het gevoel voor humor dat je bij kleuters tegen komt. Het onmogelijke en licht absurdistische is precies op kleutermaat. Dat ligt niet alleen aan het verhaal maar vooral ook aan de tekeningen. De uitdrukkingen op het gezicht van de kleine krokodil en zijn lichaamshouding spreken boekdelen en zullen kleuters veel plezier geven.
Interactief voorlezen Voorbereiding Door het boek te lezen en de illustraties op u in te laten werken, komt u in de sfeer van het verhaal. Breng de taal- en boekenhoek in de sfeer van het boek door de krokodillen na te tekenen en op te hangen samen met trossen bananen en bananenbomen. Gebruik ook enkele foto’s van echte krokodillen, bijvoorbeeld met opengesperde bek, als u het nog wat spannender wilt maken. Leg krokodillen poppen in de boekenhoek. Zorg voor een handpop van een krokodil. Bijvoorbeeld van een lange groene kous. Het is leuk als de bek ver opengesperd kan worden. Leg stiften, potloden en papier neer. In de boekenhoek maakt u ruimte voor een boekenmuur. Tijdens het werken met dit speel-ontdekboek kan de boekenmuur gevuld worden met bijvoorbeeld tekeningen van de kinderen. In de boekenhoek maakt u ruimte vrij voor een boekenmuur. Tijdens het werken met dit speel-ontdekboek kan de boekenmuur gevuld worden met bijvoorbeeld tekeningen van de kinderen. Maak een poster, boekenflap of boekenhanger waarop genoteerd en getekend wordt wat in gesprekken met de kinderen over dit boek aan de orde wordt gesteld. (zie voor ideeën: ‘Stimulerende lees- en schrijfactiviteiten in de onderbouw’; Margareth van Kleef en Marieke Tomesen; Expertisecentrum Nederlands ISBN 90 77529 05 5). Het prentenboek ‘Ik zou wel een kindje lusten’ krijgt een prominente plaats op een boekenstandaard. In de huis-hoek zorgt u voor een uitdagende speelomgeving door een grote kookpot neer te zetten met grote lepels. Knip vlammen van geeloranje papier en laat die onder de kookpot uitkomen. Allerlei flessen en verpakkingen suggereren hoe er de meest lekkere taarten gebakken kunnen worden. Leg kinderkookboeken neer waarin gezocht kan worden naar recepten van taarten die de kinderen in een doen-alsof spel kunnen koken. 4
In de computer maakt u de digitale versie van het boek bereikbaar voor kinderen die profijt zullen hebben van extra herhaling van het verhaal. (zie: SchoolTv/ beeldbank. Klikken op ‘Kijk mee met kiko’; invullen ‘krokodil’ = 3e filmpje of invullen: ik zou wel een kindje lusten’.) Via een tekenprogramma, bijvoorbeeld Paint, kunnen kinderen zelf tekeningen maken naar aanleiding van het boek. Zet de tekeningen bij elkaar in een foto show en toon ze via het digibord. Laat de kinderen zelf bij hun eigen tekening vertellen. Bij de voorbereiding staat u ook stil bij de moeilijke woorden en begrippen die om uitleg vragen. Een aantal woorden zijn goed uit te leggen door iets te laten zien (echt of aanwijzen op de plaat): huilen en jammeren, de rivier, bananenbomen, worst Of u legt woorden en begrippen uit door ze met andere woorden te zeggen: ontbijt, lusten, ongerust zijn, hoe kom je daar nou bij? Zich ermee bemoeien, zo groot als een vrachtwagen; trek hebben, worstjes van kindjes; duizelig zijn, ha tof, prooi bespringen, schattig, verhip, mislukt Of u legt woorden en begrippen uit door voor te doen: verbaasd zijn, mopperen ‘ ‘nou en?; vol bewondering zijn; zuchten; wanhopig zijn; tollen op je benen, kietelen. Introductie Kinderen laten zich graag verrassen. Door het boek op een boeiende manier te introduceren wekt u de belangstelling van de kinderen en roept u voorkennis op. Gebruik de handpop van een krokodil. Als u met de kinderen in de kring zit brengt u deze krokodil ten tonele. Laat hem gulzig en met zijn bek smakkend rondkijken naar de kinderen: Mmm, die kinderen zien er lekker uit. Om mijn vingers bij af te likken. Wat hebben ze lekkere wangetjes, zachte buiken en billetjes. Mmm, daar zou ik heel graag in willen happen. Overdrijf het spel met de krokodil op een manier die de kinderen plezier geeft en hen nieuwsgierig maakt naar het boek dat u gaat voorlezen. Maak de overgang naar het boek op de standaard en laat de kinderen de voorkant goed bekijken. Wat staat er op de plaat? U wijst op de titel van het boek: Ik zou wel een kindje lusten. Laat de kinderen vertellen hoe zij denken dat het verhaal gaat. Denken ze dat de krokodil echt een kindje gaat eten? Verraad nog niets. U bladert daarna door het boek tot bijvoorbeeld de bladzijde dat de ouders elkaar wanhopig in de armen vallen. Het is nu leuker vanwege het plot en de manier waarop die verteld wordt, om voor te gaan lezen. Begin weer vooraan en lees het hele verhaal voor. Hoe reageren de kinderen op het plot?
5
Voorlezen en vertellen In de volgende voorleessessie leest u het boek weer voor. U gebruikt de handpop van de krokodil om de diverse gemoedstoestanden tot uitdrukking te brengen. U sluit aan bij wat de kinderen al weten van het thema: De vader en moeder van het kleine krokodilletje zijn wanhopig. Hoe komt dat? Wat proberen ze om hem toch aan het eten te krijgen? Waarom helpt dat niet? De kleine krokodil begrijpt op het einde van het verhaal dat hij helemaal niet zo groot en sterk is als hij dacht. Hoe komt het dat hij dat begrijpt? U sluit aan bij de eigen ervaringen van de kinderen en reageert op hun inbreng: Wat doen de kinderen als ze erge trek hebben in iets en dat niet krijgen van hun ouders? Wat doe/ zeg je als je iets niet lust? Wat doen papa of mama dan? U stelt vragen en moedigt de kinderen aan opmerkingen te maken: Vertel eens wat de ouders proberen om de kleine krokodil aan het eten te krijgen. Als ik zo’n klein krokodilletje zou zien zou ik het ook kietelen en plagen.
Praten / Ingaan op het verhaal U leest het boek weer voor en besteedt deze keer bijzondere aandacht aan de structuur van het verhaal. Hebben de kinderen het verhaal goed begrepen? U gebruikt daarvoor de drie onderdelen van de verhaallijn: Wat is het begin van het verhaal? - waarom stopt de kleine krokodil met bananen eten? Wat gebeurt er allemaal? - vertel eens hoe de kleine krokodil weigert om te eten wat zijn ouders klaarmaken. Hoe loopt het af? - Hoe komt het dat kleine krokodil op het einde heel graag veel bananen wil eten?
Praat met de kinderen over het verhaal en hun waardering voor het boek. Hoe vinden ze dit boek? Wat vinden ze leuk? Welk stukje of plaatje vinden ze het leukst? Vinden ze het spannend? Hoe voelt dat van binnen? Waarover moeten ze lachen? Het kleine krokodilletje krijgt een koekje van eigen deeg. Hoe praten de kinderen over de verrassende wending in het verhaal?
6
Doen / Doorgaan op het thema Het boek kan na herhaaldelijk voorlezen op diverse manieren tot leven komen waardoor het plezier in het verhaal en de verwerking extra worden versterkt. Door spelenderwijs bezig te zijn met de begrippen en de taal uit het boek ontstaat er een extra impuls voor de woordenschat- en taalverwerking. Boek zelf maken Laat een aantal kinderen een stukje uit het boek kiezen en vraag hen om dit op hun eigen manier te tekenen. Laat vervolgens ieder kind vertellen bij de tekening. U schrijft op wat de het kind vertelt. Bundel de bladzijnen tot een boek en leg dit in de boekenhoek. U kunt er ook een digitaal boek van maken en dit tonen via het digibord en naar thuis mailen. Naspelen Het verhaal leent zich goed om na te spelen. Bekijk eerst samen met de kinderen uit welke onderdelen, episodes, het verhaal bestaat. Maak een decor van bananenbomen en zorg voor attributen zoals: touw, nagemaakte worst, kookpot, bananen en een namaak chocoladetaart. Groene lappen dienen als verkleedkleren. Verdeel rollen en let naast handelingen vooral goed op de spreekteksten. Kinderen kunnen zelf de teksten zeggen zoals ze willen maar het is ook zinvol om hen de letterlijke teksten uit het boek te laten zeggen. Krokodilletjes Laat de kinderen krokodilletjes (na) tekenen op groen stevig papier. Deze worden uitgeknipt en gelamineerd. Zet de krokodilletjes op een lollystokje of plak ze met een buddy tegen een blok of rolletje. Ook de grote krokodillen, bananenbomen en het meisje kunnen zo gemaakt worden. Met verschillende spelmaterialen wordt gespeeld en worden verschillende taferelen gemaakt. Hoe kijk ik? De gezichtsuitdrukkingen spelen in het boek in het boek een belangrijke rol, zowel van het kleine krokodilletje als van zijn ouders. In de tekst wordt ook regelmatig naar een gemoedstoestand verwezen zoals; bemoedigend kijken (eet maar lekker op); nadenkend (dat zou best wel eens kunnen); koppig (ik zou liever een kindje willen); mopperend (nou en?), enzovoort. Bestudeer die gezichtsuitdrukkingen met een paar kinderen en doe die na voor de spiegel. Hoe kijk ik? Welke tekening hoort daarbij?
Verder lezen Bij het project zitten extra boeken die u kunt gebruiken bij deze thema’s; krokodillen en eten.
7
Liedjes en versjes Op een houten bruggetje Op een houten bruggetje Liep een krokodilletje Ieder die hij tegenkwam Beet hij in zijn billetje Stoute, stoute krokodil Bijt jij zomaar in mijn bil Moet ik de politie halen Dan moet jij mijn bil betalen ( Joke Linders en Toine Duijx uit: Liedjes met een hoepeltje erom ) Uigeverij van Holkema & Warendorf
Weegschaal
Ik ben al groot Ik ben al zwaar Ik eet steeds beter Elke dag weeg ik meer Op de kilo-meter (Hans Hagen & Monique Hagen. Uit; Lichtjes in je ogen) Uitgeverij Querido
Krokodilletje eet banaantjes Krokodilletje eet banaantjes Hap slik plop Weer een op Krokodilletje zegt Geef me er nog een Ik eet er een hele boel Tot ik voel Een dikke buik En lange poten En een bek Een hele grote Ik wordt heet groot Pas op, oei Kijk ik groei Hap slik plop Ik eet jou op! (Elly van de Linden)
8
Werkbladen Niet alle werkbladen (zie bijlagen) hoeven gebruikt te worden. Selecteer wat u aanspreekt en wat bij de leerlingen en de groep past. Veel succes.
9
Bijlagen Het krokodilletje groeit Rijmwoorden invullen Worstjes van kinderen Bananen tellen Mmm, dat is lekker!
10
Het krokodilletje groeit Knip de krokodilletjes uit en leg ze van klein naar groot en van groot naar klein…
11
Rijmwoorden invullen Antwoorden ; eten, boel zeg, eten, korst, staart, bek, hoeken, rivier, klaar, mooi, lacht, fijn, mee, huis, wel, eten.
12
Worstjes van kinderen De vader van krokodilletje zegt dat er geen worstjes van kinderen bestaan. Is dat echt waar? Jij kunt ze vast wel maken van de hieronder getekende worstjes. Kijk maar naar het voorbeeld.
13
Bananen tellen Hoeveel bananen heeft krokodilletje opgegeten?
14
Mmm, dat is lekker! Krokodilletje houdt van chocolade en bananen. Jij ook? Help je mee deze lekkere traktaties te maken.
15
