1-2
Groep 1-2
Speel en ontdekboek De mooiste vis van de zee van Marcus Pfister
Inhoud Inleiding................................................................................................................................... 3 Werkwijze ............................................................................................................................. 3 Het verhaal ........................................................................................................................... 3 Over de auteur en illustrator ................................................................................................. 3 Thema’s ................................................................................................................................ 4 Bijzonderheden ..................................................................................................................... 4 Vijf stappen van interactief voorlezen .................................................................................. 4 1.Voorbereiding .................................................................................................................... 4 2. Introductie ......................................................................................................................... 5 3. Voorlezen en vertellen ...................................................................................................... 5 4. Praten / Ingaan op het verhaal ......................................................................................... 6 5. Doen / Doorgaan op het thema ........................................................................................ 6 Speel- doe- ontdek en werkbladen ....................................................................................... 8 Vingerverven en handafdrukken ........................................................................................... 8 Vissen vouwen...................................................................................................................... 8 Werkblad: een mooie vis .................................................................................................... 10 Werkblad: Twee vriendjes delen......................................................................................... 11 Werkblad: mobiel ................................................................................................................ 13 Werkblad: zoek de verschillen ............................................................................................ 14 werkbladen oudste kleuters ................................................................................................ 15 Kleurplaten............................................................................................................................ 16 Liedje ..................................................................................................................................... 16
2
Inleiding Voor u ligt het speel-ontdekboek dat hoort bij het boek De mooiste vis van de zee van Marcus Pfister. We hopen dat u, de leerlingen en de ouders en of verzorgers, er veel plezier van zullen hebben. Daar gaat het tenslotte binnen De Rode Draad. In dit speel-ontdekboek zijn tips, suggesties en verwerkingsbladen opgenomen. Naast meer plezier zullen de suggesties en verwerkingsactiviteiten ook leiden tot meer verhaalbegrip en woordenschatuitbreiding. Alle bladen mogen vrij gekopieerd en meegegeven worden. In deze lesbrief is gebruik gemaakt van een aantal lessuggesties van Boekenpret Werkwijze
U gaat met het prentenboek in de groep aan de slag volgens de vijf stappen van interactief voorlezen zoals die ontwikkeld zijn in de Taallijn VVE. (zie blz. 4) Kopieer de speel-ontdekbladen. Niet alle suggesties en speel-ontdekbladen hoeven gebruikt te worden. Selecteer wat u aanspreekt en wat bij de leerlingen en de groep past. Maak een verteltafel en laat de leerlingen dingen meenemen voor op de tafel. Hang zoveel mogelijk tekeningen, schilderwerken en knutselwerken bij de verteltafel op. Maak eventueel voor elk leerling een werkjesbewaarmap waar de werkjes in bewaard kunnen worden. Een dubbel gevouwen A3 met in het midden een snelhechtstrip.
Het verhaal Regenboog is de mooiste vis in de zee. Zijn schubben zijn bezaaid met zilveren schitters. Maar hij is trots en ijdel en wil niemand een van zijn schubben geven. Daarom wil geen enkele vis met hem spelen. Regenboog voelt zich eenzaam en vraagt raad aan Octopus. Als deze hem aanraadt wat van zijn schubben af te staan volgt Regenboog zijn advies op. Dan vindt iedereen hem aardig en wil graag met hem spelen. Pas nu is Regenboog echt gelukkig. Het verhaal is simpel en goed te volgen. De schitterende waterverftekeningen zijn hoofdzakelijk uitgevoerd in blauw-groen-paars-tinten. De zilveren schubben zijn zilverkleurige hologrammetjes, die verschillende kleuren weerkaatsen. Tekst en illustraties ondersteunen elkaar. Het thema vriendschap, trots en ijdelheid is aan de hand van dit boek goed bespreekbaar te maken. De bladzijden zijn van stevig, glad papier. Het boek is voorzien van een harde kaft en is mooi uitgevoerd.
Over de auteur en illustrator Marcus Pfister werd in 1960 in Bern Zwitserland geboren en werkte eerst als grafisch ontwerper. Met De mooiste vis van de zee kwam in 1992 de grote doorbraak van Pfister. Voor dit boek ontving hij in 1995 de Abby Award, de ‘Oscar”van de Amerikaanse boekverkopers. Inmiddels zijn er meerdere boeken van De mooiste vis van de zee verkrijgbaar. Voor Marcus Pfister bepaald één ding de waarde van een boek: en boek moet kinderen en volwassenen dichter bij elkaar brengen en voor een intensiever contact tussen hen zorgen.
3
Thema’s Opscheppen; Vriendschap; Geven en nemen; Zee en water Bijzonderheden Het meest opvallende van dit boek is het gebruik van de glinsterende folie in de illustraties die samen met de blauwe zeetinten bijzonder is om te bekijken en te voelen. Het verhaal heeft een moraal. De voorlezer zal zelf aanvoelen waar het accent het beste kan liggen tijdens de gespreken over het verhaal. Die zullen gaan over vriendschap in al zijn aspecten. Er kan echter een minder sociaal aspect naar boven komen, namelijk dat je vriendschap zou kunnen kopen en dat is heel wat anders dan samen delen. Het boek is uitstekend te gebruiken in een grote groep. De platen blijven goed zichtbaar. De tekst in het boek is rijk van taal en goed aangepast aan de leeftijd van ca. 4 tot 6 jaar.
Vijf stappen van interactief voorlezen 1.Voorbereiding Door het boek te lezen en de illustraties op u te laten werken komt u in de sfeer van het verhaal. Het boek bied waarschijnlijk heel wat inspiratie om een hoek van het lokaal in te richten in de sfeer van het verhaal. Met blauwe lappen of papier kan een decor gemaakt worde. Met zilverfolie maakt u extra effecten. In de kersttijd is ook bijna overal het glinsterende folie te verkrijgen. Van folie knipt u ook wat schubben die u weer op een kartonnetje kan plakken zodat die met kleefpasta opgeplakt maar ook weer losgemaakt kunnen worden. Allerlei vissen, waaronder natuurlijk de mooiste vis van de zee (vingerpopvisje), kunt u daar tussen hangen, eventueel aan draden vanaf het plafond. De leerlingen kunnen hier ook hun eigen werkjes omheen hangen of aan de draden die u in de klas spant. Het bijgeleverde ‘mooiste vispakje’ krijgt hier natuurlijk ook een plaatsje. Op een boekenrekje of boekentafel zet u de themaboeken neer en als u een boekenhoek hebt is dat natuurlijk ook een prima plek voor de boeken. Bij de voorbereiding staat u ook stil bij de moeilijke woorden en begrippen die om uitleg vragen. Eventueel maakt u hiervan voor uzelf een lijstje. - Een aantal woorden is goed uit te leggen door aan te wijzen op de platen of met de concrete materialen: schubben, schitters, koraalrif, octopus of inktvis. - Voor andere woorden zult u iets moeten verzinnen, bijvoorbeeld door voor te doen, zoals: opscheppen, klagen, bewonderen, haastig, verlegen, links en rechts uitdelen. - Of u legt ze uit door ze met andere woorden te zeggen: brutaal - een grote mond hebben door het water flitsen - heel snel zwemmen enz..
4
2. Introductie Kinderen laten zich graag verrassen. Door het boek op een boeiende manier te introduceren wekt u de belangstelling van de leerlingen en roept u voorkennis op. U betrekt bijvoorbeeld de themahoek bij de eerste voorleesactiviteit. Met de stoffen mooiste visje-vingerpopvisje (of met het mooiste vispakje) start u in de kring een gesprek: “Dag vis, wat ben jij prachtig! Een wat heb je mooie schubben. Kom, ik zal je kennis laten maken met alle kinderen die hier zitten”. U laat de vis langs alle kinderen gaan alsof hij zwemt. U noemt de namen van de leerlingen en de vis vertelt dat hij Regenboog heet. Weer terug op uw eigen stoel vertelt u dat u de vis kent van een boek. Nu haalt u het boek erbij en zet het neer zodat iedereen het kan zien. Met het visje gaat u weer verder: “Kijk Regenboog, dit boek gaat over jou. Vertel eens wat voor verhaal er in het boek staat. is het een vrolijk verhaal? Een verdrietig verhaal? Een verhaal dat de leerlingen hier ook wel zouden willen meemaken als ze vissen waren? De vis zwemt wat op en neer voor het boek en kijkt ernaar. U laat de vis een beetje geheimzinnig en spannend zeggen: “Het verhaal heet: ‘De mooiste vis van de zee’, Het gaat dus over mooi zijn. Het gaat ook over trots zijn. En over alleen zijn en geen vriendjes hebben. Het gaat over delen met anderen en blij zijn. Maar het gaat vooral over vriendjes zijn. Ga het maar gauw bekijken en lezen. Ik heb het allemaal meegemaakt!” U zet de vis terug op de tafel. U bladert het boek door. De leerlingen reageren op hun eigen manier. U luistert en herhaalt wat de leerlingen zeggen. U stelt nog geen vragen maar moedigt hen aan om te beschrijven wat ze zien en denken en hoe ze op elkaar reageren. Daarna leest u het verhaal voor en laat u de platen zien.
3. Voorlezen en vertellen In de volgende voorleessessie leest u de letterlijke tekst van het boek weer voor. Wanneer u dat doet bij de themahoek of verteltafel kan er met de vissen en de octopus meegedaan worden. Gebruik de losse schubben en laat de leerlingen die op de vissen kleven als dat in het verhaal ook gebeurt. U kunt ook iedere leerling een eigen vis geven en mee laten spelen met wat u leest. Tussendoor legt u de moeilijke woorden en begrippen uit of vraagt de leerlingen of ze het nog weten. U daagt de kinderen zoveel mogelijk uit om mee te doen in het gesprek over het verhaal. U sluit aan bij wat de leerlingen al weten van het thema: - welke dingen hebben anderen weleens die jullie ook zouden willen hebben? - Hoe voelt het als je zelf iets hebt wat anderen ook graag willen hebben? - Hoe is het als je met andeen iets deelt? U sluit aan bij de eigen ervaringen van de leerlingen en reageert op hun inbreng: - Zitten er in jullie aquarium (vissenkom) ook vissen met glitters? Vertel eens over jullie aquarium (vissenkom). - Als jij mooie staartjes hebt en iemand met korte haren wil dat ook, dan kun je geen staartjes geven. Daar heb je gelijklt in. Wat is er nog meer aan jullie wat je nooit zou kunnen geven? - Vertel eens hoe dat ging met die ruzie laatst en hoe het weer goed is gekomen. U stelt vragen en moedigt de leerlingen aan opmerkingen te maken: - waarom wil Regenboog haar schubben niet geven? - wat zou er gebeurd zijn als Octopus er niet was geweest? - ik deel altijd alles uit, dan heb ik altijd vriendjes! Is dat waar of niet waar? Hoe kun je dan vriendjes maken? 5
4. Praten / Ingaan op het verhaal U leest het boek weer voor en besteedt deze keer bijzondere aandacht aan de structuur van het verhaal. Hebben de kinderen het verhaal goed begrepen? U gebruikt daarvoor de drie onderdelen van de verhaallijn: - Wat is het probleem? Wat is er met Regenboog in het begin van het verhaal aan de hand? - Wat gebeurt er allemaal? Wat gebeurt er als Regenboog geen schubje af wil geven? - Hoe loopt het af? Hoe komt het dat de vissen toch vriendjes worden met Regenboog?
5. Doen / Doorgaan op het thema Het boek kan na herhaaldelijk voorlezen op diverse manieren tot leven komen, waardoor het plezier in het verhaal en de verwerking extra worden versterkt. Door spelenderwijs bezig te zijn met de begrippen en de taal uit het boek ontstaat er een extra impuls voor de woordenschat- en taalverwerving. Naspelen Speel met de kinderen het verhaal na. Met eenvoudige blauwe hesjes, waar eventueel schubben met klittenband aan bevestigd kunnen worden is dat nog echter. Laat de leerlingen de volgorde van het verhaal eerst goed uitzoeken en welke fragmenten na elkaar gespeeld moeten worden. U stimuleert hen spreekteksten uit het boek te gebruiken evenals het maken van eigen spontane opmerkingen natuurlijk. De zee Maak met behulp van de watertafel een zee. Verschillende attributen, zoals plastic plantjes en een waterkasteeltje, kunnen er een echte zee van maken. Laat uit mooi gekleurd plastic zakken vissen knippen, lamineer die eventueel en laat ze zwemmen in het water. Eigen verhaal maken Verzin samen met de leerlingen een eigen strand- of zeeverhaal. Schrijf eerst in korte zinnen op papier de gebeurtenissen op. Beeld het verhaal daarna uit samen met de kinderen op een groot papier of karton en schelpenzand. Laat de leerlingen in tijdschriften zoeken naar plaatjes van spulletjes of speelgoed die bij het verhaal horen en laat die op de juiste plaats plakken. De leerlingen vertellen het verhaal erbij. 6
Zwemmen als vissen Op muziek kunnen de leerlingen bewegen en dansen als zwemmende, spelende of fladderende visjes. Groepswerk Maak met de leerlingen het inrichten van de themahoek of verteltafel tot een groepswerk. Laat hen een groot schilderij maken als achtergrond. laat hen vissen schilderen en tekenen en versieren. Plak ze op het schildereij of hang ze op aan draden. De visjes kunnen ook gemaakt worden van stof of brooddeeg. Verder lezen Bij het project worden nog meer boeken over het thema bijgeleverd. Lees ook deze boeken voor en bespreek met de leerlingen de thema’s. Speel- doe- ontdek- en werkbladen Bij deze handleiding vindt u ook enkele ontdek-doe- en werkbladen. Maak hieruit een keuze voor uw leerlingen en kijk welke het beste bij de groep passen. Alle bladen mogen vrij gekopieerd worden. Veel plezier. Versjes
7
Speel- doe- ontdek en werkbladen Vingerverven en handafdrukken Met handafdrukken kan je een prachtige onderwater-schilderij maken.
Vissen vouwen Vis 1
8
Vis 2 Materialen:
schaar lijm gekleurd A4 2 verschillende kleuren vouwblaadjes van 10 x 10 cm groen papier plakrondjes
Aan de slag: 1. 2. 3. 4. 5.
Vouw één 10 x 10 blaadje schuin en knip op de vouw doormidden. Houd het andere blaadje diagonaal en plak het vast op het A4tje Plak de driehoek die je hebt geknipt bij 1 en gebruik 'm als staart. Knip een oog Versier met schubben en knip wat waterplantjes
Vis 3 Materialen:
schaar lijm gekleurd A4 2 verschillende kleuren vouwblaadjes van 10 x 10 cm groen papier plakrondjes
Aan de slag: 1. Vouw 16 vierkantjes en knip de helft eraf. 2. Vouw de hoekjes naar binnen. 3. Vouw een vlieger en vouw het korte eindje naar binnen. 4. Knip een oog 5. Versier met schubben en knip wat waterplantjes.
Tip: Gebruik eventueel de andere helft van de 16 vierkantjes om nog een vis te mak Octopus Materiaal: gekleurd karton of een ballon, 16 vlechtstroken, evt. wiebeloogjes / wattenballen. Knip de kop uit gekleurd karton of neem een ballon. Plak daaraan de 8 muizentrappetjes. Versier het hoofd van de octopus met wiebeloogjes/ wattenballen of gekleurd papier.n.
9
Werkblad: een mooie vis Maak zelf een mooie vis! Versier de vissen met glittertjes of stukjes aluminiumfolie.
10
Werkblad: Twee vriendjes delen Deze twee vriendjes spelen samen. Op de volgende bladzijde staat hun speelgoed. Gelukkig is er van alles twee stuks! Kleur de plaatjes van het speelgoed en knip ze uit. Geef elk kind evenveel speelgoed.
11
speelgoed: - kleuren - uitknippen - bij de vriendjes plakken.
12
Werkblad: mobiel Kleur de vissen. Knip ze uit. Plak aan elke vis een touwtje Knip uit een karton een rondje. Maak aan het rondje de vissen vast.
13
Werkblad: zoek de verschillen Deze twee vissen lijken erg op elkaar, maar zijn toch niet precies hetzelfde. Kijk goed en ontdek de vijf verschillen.
14
werkbladen oudste kleuters In de boekenkrat vindt u een aantal werkbladen voor de oudste kleuters. Deze kunt u naar behoefte kopiëren.
15
Kleurplaten
16
17
18
