Handleiding Derivaten
Inhoudsopgave 1
Inleiding • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 3
2 Overeenkomsten en instellingen • • • • • • • • • • • • • • 4 2.1 Overeenkomst derivaten • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 4 2.2 Overeenkomst derivaten stopzetten • • • • • • • • • • • 4 3
Definities en begrippen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 5
4 Risico’s van opties en futures • • • • • • • • • • • • • • • • • • 4.1 Het belang van kennis • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 4.2 Risico’s van geschreven opties en futures • • • • • • 4.3 Risico’s specifieke instrumenten • • • • • • • • • • • • • • • 4.4 Risico’s calamiteiten • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
7 7 7 7 7
Handleiding Derivaten
2
5 Beurzen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 9 5.1 TOM MTF • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 9 5.2 Euronext.Liffe • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 10 5.3 Amerikaanse opties • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 11 5.4 Eurex opties en futures • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 12 5.5 Chicago Mercantile Exchange (CME) • • • • • • • • • • 14 6 Orders en fiattering • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 15 6.1 Opgeven van orders • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 15 6.2 Fiattering • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 16 6.3 Derivaten in portefeuille en geldrekening • • • • • 16 6.4 Verwerking van orders op de Beurs • • • • • • • • • • • • 17 7 7.1 7.2 7.3
Marginverplichting • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Margin bij opties Euronext.Liffe • • • • • • • • • • • • • • Margin bij futures • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Optie- en futurecombinaties • • • • • • • • • • • • • • • • •
18 18 19 20
8 Negatieve vrije bestedingsruimte • • • • • • • • • • • • • 23 8.1 Tekortenprocedure bij futurehandel • • • • • • • • • • • 23 9 Administratieve handelingen • • • • • • • • • • • • • • • • 9.1 Overboeken van opties • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 9.2 Uitoefening van longpositie • • • • • • • • • • • • • • • • • • 9.3 Assignment (aanwijzing) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 9.4 Expiratie van opties • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 9.5 Expiratie van futures • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
25 25 25 26 27 29
Bijlage Overzicht van beurzen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 30
1. Inleiding Om via Binck in opties en futures te kunnen beleggen dient u een overeenkomst te ondertekenen waarop u uw wensen op het gebied van deze derivaten kunt aangeven. In hoofdstuk 2 vindt u informatie over het invullen van de Overeenkomst Derivaten Binck. Als u reeds een Binck rekening heeft geopend en op de Cliëntenovereenkomst niet heeft aangegeven niet in derivaten te willen beleggen, bent u gerechtigd om in opties en futures te handelen. In dat geval hoeft u de Overeenkomst Derivaten niet opnieuw te ondertekenen. De Voorwaarden Derivaten (hierna: voorwaarden) en de Handleiding Derivaten (hierna: handleiding) zijn in alle gevallen van toepassing op het handelen in opties en futures via Binck. De voorwaarden kunt u downloaden en printen via de website van Binck. Wilt u de voorwaarden en/of de handleiding liever per post ontvangen, neemt u dan contact op met de Klantenservice & Orderdesk.
Handleiding Derivaten
3
In deze Handleiding Derivaten vindt u informatie over het handelen in opties en futures en de daaraan verbonden risico’s. Ook meer praktische zaken zoals het overboeken van opties en futures en de procedures die gelden bij expiratie vindt u terug in deze handleiding. De handleiding is beperkt tot de beschrijving van de derivaten opties en futures. Derivaten zoals Sprinters, turbo’s en Speeders komen in de handleiding niet aan bod. De Handleiding Derivaten dient als aanvulling op de Basishandleiding Binck. De Basishandleiding Binck bevat cruciale informatie over de handelswijze en procedures van Binck waar u kennis van dient te nemen. Wij adviseren u daarom de handleidingen en de voorwaarden goed te bestuderen en bij vragen contact op te nemen met de Klantenservice & Orderdesk. Ook kunt u het Helpcenter raadplegen. Het Helpcenter vindt u op de website onder het menu-item ‘Ondersteuning’. De Klantenservice & Orderdesk is bereikbaar op werkdagen van 8:00 uur tot 22:00 uur en op zaterdag van 10:00 uur tot 17:00 uur via telefoonnummer 020 606 26 66. U kunt ook een e-mail sturen naar
[email protected].
2. Overeenkomsten en instellingen In dit hoofdstuk vindt u informatie over de overeenkomst Derivaten die u dient te ondertekenen en instellingen die u eventueel dient te activeren om in (marginvereisende) derivaten te kunnen handelen. Zoals gezegd hoeft u de overeenkomst Derivaten niet opnieuw te ondertekenen als u vanwege uw Cliëntenovereenkomst met Binck al gerechtigd was tot het handelen in derivaten. 2.1 Overeenkomst Derivaten activeren Als u wilt beleggen in opties en/of futures kunt u dat op de Cliëntenovereenkomst van uw Binck rekening aangegeven hebben. Als u dit niet heeft gedaan en toch wilt handelen in opties en/of futures, dan dient u de Overeenkomst Derivaten ingevuld en ondertekend naar ons op te sturen. Zowel op de Cliëntenovereenkomst als op de Overeenkomst Derivaten kunt u kiezen voor de handel in opties waarvoor geen margin is vereist en/of voor de handel in marginvereisende derivaten. U kunt de Overeenkomst Derivaten zelf uitprinten via de website van BinckBank. U gaat hiervoor naar ‘Mijn Binck’ -> ‘Formulieren’. U kunt de overeenkomst ook opvragen bij de Klantenservice & Orderdesk.
Handleiding Derivaten
4
Wanneer u wilt beleggen in marginvereisende derivaten kunt u ook handelen in futures genoteerd aan Euronext Amsterdam, CME en Eurex. Wanneer u realtime Eurex koersen wenst, dan dient u hiervoor een betaald abonnement af te sluiten via ‘Mijn Binck’ -> ‘Instellingen’ (zie tarievenoverzicht voor de kosten). 2.2 Overeenkomsten stopzetten U kunt er altijd voor kiezen om de Overeenkomst Derivaten stop te zetten via een schriftelijke bevestiging of via de Klantenservice & Orderdesk. Als u nog bestaande posities heeft, kunt u deze uiteraard nog wel sluiten via de Klantenservice & Orderdesk. Als u later toch weer in (marginvereisende) opties en futures wilt beleggen dan is dit alleen mogelijk door de Overeenkomst Derivaten ingevuld en ondertekend op te sturen naar Binck.
3. Definities en begrippen Hieronder vindt u in alfabetische volgorde een uitleg van begrippen die niet expliciet in de handleiding worden uitgelegd. Biedprijs De prijs die de ‘markt’ wil betalen voor de aankoop van een bepaald effect. Calloptie (kopen) De koper van een calloptie heeft het recht om de onderliggende waarde tegen een vooraf afgesproken prijs aan te schaffen. De koper hoopt op een stijging van de koers. Gelet op de hefboomwerking kan een kleine koersstijging van de onderliggende waarde een hoog winstpercentage op de oorspronkelijke investering in opties opleveren. Calloptie (schrijven) De schrijver (= verkoper) van een calloptie neemt de verplichting op zich de onderliggende waarde tegen de uitoefenprijs te leveren als hij daartoe wordt aangewezen. Hij ontvangt in ruil daarvoor de optiepremie. Bezit de verkoper de onderliggende waarde niet, hij schrijft dan ongedekt, dan moet hij deze tegen de actuele hogere beurskoers kopen (zie ook hoofdstuk 9.3).
Handleiding Derivaten
5
Cum-datum Cum betekent letterlijk ‘met’. De cum-datum is de laatste beursdag waarop het aandeel inclusief dividend wordt verhandeld. Derivatenclearing Een organisatie die belast is met het administreren, registreren, garanderen en zeker stellen van rechten en verplichtingen die voortvloeien uit derivatentransacties. Ex-datum Ex-datum is de beursdag waarop het aandeel exclusief dividend wordt verhandeld. Het dividend dat betaalbaar is gesteld drukt de koers van het aandeel met de waarde van het dividend. Future Een future is een overeenkomst tot koop of verkoop van een goed of financiële waarde die op een bepaald tijdstip in de toekomst door de verkoper aan de koper moet worden geleverd. Dit tegen een prijs die bij het aangaan van het contract wordt vastgelegd. In-the-money Een optie is in-the-money als deze intrinsieke waarde heeft. Callopties zijn in-the-money als de uitoefenprijs lager is dan de koers van de onderliggende waarde. Putopties zijn in-themoney als de uitoefenprijs hoger is dan de koers van de onderliggende waarde. Laatprijs De prijs die ‘de markt’ wil ontvangen voor de verkoop van een bepaald effect. Optie Een optie geeft de koper het recht gedurende een vastgestelde termijn een vaste hoeveelheid van de onderliggende waarde tegen een overeengekomen prijs te kopen (callopties) dan wel te verkopen (putoptie). Optieklasse Alle call- en putopties samen die betrekking hebben op een en dezelfde onderliggende waarde. In de optie- klasse AH zitten dus alle opties die betrekking hebben op Ahold.
Optieserie Een optieserie is uniek. Elke serie is te onderscheiden in expiratiedatum en uitoefenprijs. Een voorbeeld van een optieserie is: AH C DEC 2012 10,00. De expiratiedatum is december 2012 en de uitoefenprijs is € 10,00. Putoptie (kopen) De koper van een putoptie heeft het recht om de onderliggende waarde tegen een vooraf afgesproken prijs te verkopen. De koper van een putoptie hoopt op een koersdaling. Gelet op de hefboomwerking kan een kleine koersdaling van de onderliggende waarde een hoog winstpercentage op de oorspronkelijke investering in opties opleveren.
Handleiding Derivaten
6
Putoptie (schrijven) De schrijver (= verkoper) van een putoptie neemt de verplichting op zich de onderliggende waarde tegen de uitoefenprijs te kopen als hij daartoe wordt aangewezen. Hij ontvangt in ruil daarvoor de optiepremie. Als de koers van de onderliggende waarde beneden de uitoefenprijs daalt, is de kans reëel dat de putoptie wordt uitgeoefend. Van de schrijver wordt dan geëist dat hij de onderliggende waarde koopt tegen een hogere prijs dan de actuele beurskoers (zie ook hoofdstuk 9.3).
4. Risico’s van derivaten In de Basishandleiding Binck, hoofdstuk Risico’s, worden de kenmerken en risico’s beschreven van de Effecten waarin u via Binck kunt handelen. Daarnaast wordt ingegaan op de algemene risico’s die met beleggen verband houden. In de Handleiding Derivaten worden de risico’s die aan het beleggen in derivaten zoals opties en futures zijn verbonden beschreven en het grote belang van kennis om op een verantwoorde wijze in deze derivaten te kunnen beleggen. Binck raadt u aan beide handleidingen goed door te nemen, zodat u zich bewust wordt van de risico’s die het beleggen in opties en futures meebrengen. 4.1 Het belang van kennis Aan de handel in opties en futures kunnen grote risico’s zijn verbonden. U dient precies te begrijpen welke risico’s met deze derivaten en specifieke beleggingen in opties en futures gepaard kunnen gaan, zodat u kunt bepalen of u die risico’s financieel kunt dragen en of die risico’s aanvaardbaar zijn in het kader van uw beleggingsdoelstelling. Zonder kennis van zaken is het onverstandig om te beleggen. Dat geldt in het bijzonder voor derivaten. Maakt u alleen gebruik van speciale optiestrategieën zoals spreads, straddles en strangles als u precies begrijpt wat de werking van dergelijke strategieën is en welke risico’s daaraan zijn verbonden.
Handleiding Derivaten
7
4.2 Risico’s van geschreven opties en futures In het bijzonder aan het verkopen (schrijven) van opties en het kopen of verkopen van futures zijn zeer grote financiële risico’s verbonden. De op u rustende verplichting tot het stellen van zekerheid (margin) bij transacties in dergelijke derivaten betekent niet dat uw financiële risico’s zijn beperkt tot de omvang van die margin. Het is mogelijk dat de verliezen die uit uw posities voortvloeien de waarde van de door u verschafte margin overtreffen. 4.3 Risico’s specifieke beleggingsinstrumenten Realiseert u zich dat in de tabel op de volgende pagina van de belangrijkste beleggingsinstrumenten algemene beschrijvingen en risico’s worden besproken maar dat de exacte specificaties van de beleggingsinstrumenten soms kunnen afwijken. Informeert u zich vooraf dus goed. De risico’s van de onderlinge beleggingsinstrumenten moeten steeds worden getoetst aan het totale risico van uw beleggingsportefeuille. Het maximale risico verschilt per beleggingsinstrument. Soms kunt u alleen uw gehele inleg verliezen, maar het is ook mogelijk om meer dan uw inleg te verliezen wanneer u bijvoorbeeld gebruik heeft gemaakt van een kredietfaciliteit. 4.4 Risico’s calamiteiten Realiseert u zich dat calamiteiten in de vorm van storingen bij de handel in derivaten sneller voor schade kunnen zorgen. Daarom is het van het grootste belang dat u alert bent op het correcte statusverloop van uw orders. U bent namelijk zelf verantwoordelijk voor het melden van eventuele afwijkingen in het statusverloop. Mocht uw order worden geweigerd door de Beurs dan is het raadzaam om bij de Klantenservice & Orderdesk navraag te doen naar de reden hiervan. Daarnaast is het altijd noodzakelijk om schade direct te melden om voor een eventuele vergoeding in aanmerking te komen. Hierbij merken wij op dat Binck en externe partijen zich in de regel hebben ingedekt tegen aansprakelijkheid voor schade door calamiteiten, en dat eventuele schade voor uw rekening komt.
Beleggingsinstrument
Korte beschrijving
Opties schrijven
Een belegger die een optie verkoopt (schrijver) neemt de verplichting op zich, indien hij daartoe wordt aangewezen, per optie de vaste hoeveelheid van de onderliggende waarde te verkopen (calloptie) respectievelijk te kopen (putoptie) tegen de vastgestelde prijs.
Opties kopen
Handleiding Derivaten
8
Futures
Risico
Een optie geeft de koper het recht gedurende Het maximale verlies bij een long call en een vastgestelde termijn een vaste long put is de geïnvesteerde premie. hoeveelheid van de onderliggende waarde tegen een overeengekomen prijs te kopen (callopties) danwel te verkopen (putopties).
Een future is een overeenkomst tot koop of verkoop van een goed of financiële waarde die op een bepaald tijdstip in de toekomst door de verkoper aan de koper moet worden geleverd. Dit tegen een prijs die bij het aangaan van het contract wordt vastgelegd. Er bestaan futures die fysieke levering van de onderliggende waarde kennen, de meeste futures worden echter contant afgerekend (cash settlement). Op de derivatenmarkt van Euronext worden futures verhandeld op diverse financiële waarden zoals aandelenindices en valuta’s.
Bij een short call is het verlies onbeperkt en bij een short put is het maximale verlies het verschil tussen de uitoefenprijs en de ontvangen optieprijs (premie).
Bij het kopen van een future (long gaan) kunt u maximaal het verschil tussen de aankoopprijs en 0 verliezen (de AEX-index) kan niet negatief worden. Het maximale verlies bij het verkopen van een future (short gaan) is onbeperkt (de AEX-index kan onbeperkt stijgen).
5. Beurzen U kunt via uw Binck beleggingsrekening beleggen in opties en futures op de volgende beurzen: Beurs
Derivaten
NYSE Euronext.Liffe Amsterdam
opties, futures
TOM (MTF)
NYSE Euronext.Liffe Brussel NYSE Euronext.Liffe Parijs Amerikaanse optiemarkt Eurex
Chicago Mercantile Exchange (CME)
opties opties opties opties
opties, futures futures
Wij wijzen er op dat vanaf het moment dat opties op TOM MTF te verhandelen zijn, uw orders worden uitgevoerd op het platform van TOM MTF. Meer informatie met betrekking tot welke optieseries worden verhandeld op TOM MTF is na te lezen op www.binck.nl/tom. In de volgende paragrafen vindt u een korte beschrijving van de verschillende beurzen en derivaten.
Handleiding Derivaten
9
5.1 TOM MTF TOM MTF is een multilaterale handelsfaciliteit gevestigd te Amsterdam. Op TOM MTF wordt naast derivaten (opties) ook gehandeld in ETF’s en aandelen die genoteerd zijn en verhandeld worden op andere beurzen. 5.1.1 Opties Op TOM MTF wordt er gehandeld in opties. U kunt echter niet handelen in ‘restricted series’. De handel in deze optieseries is voorbehouden aan professionele partijen. Daarnaast komt het incidenteel voor dat u uitsluitend sluitingstransacties kunt plaatsen in bepaalde optieseries. Een voorbeeld hiervan zijn opties, die als gevolg van bijvoorbeeld een splitsing, een kleinere of grotere handelseenheid hebben dan 100. Vanaf het moment dat opties op TOM MTF te verhandelen zijn, worden uw orders uitgevoerd op het platform van TOM MTF. Meer informatie met betrekking tot welke optieseries worden verhandeld op TOM MTF is na te lezen op www.binck.nl/tom. Opties die worden verhandeld op TOM MTF voldoen aan een aantal standaardvoorwaarden (contractspecificaties). De standaardisatie heeft onder andere betrekking op de contractgrootte, de looptijd, laatste handelsdag, de uitoefenprijs, de stijl van de optie en de levering- of afrekeningcondities. De contractspecificaties van alle opties die op TOM MTF worden verhandeld zijn gelijk aan de optiecontracten die op Euronext.Liffe worden verhandeld. U krijgt dus in feite hetzelfde optierecht. Het enige verschil is dat Holland Clearing House de optietransacties afwikkelt en niet LCH Clearnet, de aan Euronext.Liffe verbonden Derivatenclearing. U vindt de contractspecificaties op www.tommtf.eu. Meer informatie over onder andere de handelstijden van TOM MTF vindt u in bijlage 1.
5.1.2 TOM Smart Execution TOM MTF werkt samen met TOM Smart Execution. TOM Smart Execution is een zoekmachine die op meerdere Beurzen tegelijk kan zoeken naar de best mogelijke uitvoeringsprijs voor uw derivatenorder(s). Zodra de best mogelijke uitvoeringsprijs voor u is gevonden, wordt uw order uitgevoerd op TOM MTF op die best mogelijke uitvoeringsprijs.
Voorbeeld Beste uitvoeringsprijs TOM MTF Op het moment dat u een kooporder van 3 contracten plaatst, heeft Euronext een laatprijs van € 8,50. TOM MTF heeft een laatprijs van € 8,45. TOM Smart Execution vergelijkt beide laatprijzen en constateert dat u op TOM MTF beter uit bent. U koopt vervolgens de opties voor € 8,45 op TOM MTF. Uw voordeel dankzij de zoekmachine van TOM is 15 Euro (3 contracten * contractgrootte van 100 * 0.05).
Beste uitvoeringsprijs Euronext Op het moment dat u een kooporder plaatst, heeft Euronext een laatprijs van € 8,45. TOM MTF heeft een laatprijs van € 8,50. TOM Smart Execution vergelijkt beide laatprijzen en constateert dat de laatprijs op Euronext lager is. Uw transactie wordt uitgevoerd op TOM MTF tegen de lagere laatprijs die TOM Smart Execution op Euronext heeft gevonden.
5.1.3 Handel op TOM MTF De handel op TOM MTF begint met een pre-openingsfase. Vanaf ongeveer twee uur voor opening kunnen orders wordt ingelegd, gewijzigd of geroyeerd. Om 9.00 uur begint de uncrossing (= openingsrotatie). Tijdens deze openingsrotatie wordt ook gekeken of combinatieorders kunnen worden uitgevoerd. Hierna gaat de doorlopende handel van start. Deze periode eindigt bij opties om 17:30 uur.
Handleiding Derivaten
10
Let op! Bestensorders kunt u pas plaatsen na de uncrossing (= openingsrotatie). 5.2 NYSE Euronext.Liffe Onder Euronext.Liffe vallen de derivatenmarkten in Amsterdam, Brussel, Parijs, Lissabon en de Liffe (The London International Financial Futures and Options Exchange) in Londen. Op deze beurzen vindt verhandeling plaats van opties en futures op onderliggende waarden zoals aandelen, indices en valuta’s. Bij Binck kunt u handelen in opties en futures op NYSE Euronext Liffe Amsterdam, NYSE Euronext Liffe Brussel en NYSE Euronext Liffe Parijs.
5.2.1 Opties Op Euronext.Liffe worden aandelen-, index- en valutaopties verhandeld. Op Euronext.Liffe kan niet worden gehandeld in ‘restricted series’. De handel in deze optieseries is voorbehouden aan professionele partijen. Daarnaast komt het incidenteel voor dat uitsluitend sluitingstransacties geplaatst kunnen worden in bepaalde optieseries. Een voorbeeld hiervan zijn opties, die als gevolg van bijvoorbeeld een splitsing, een kleinere of grotere handelseenheid hebben dan 100. Alle opties voldoen aan een aantal standaardvoorwaarden (contractspecificaties). De standaardisatie heeft onder andere betrekking op de contractgrootte, de looptijd, laatste handelsdag, de uitoefenprijs, de stijl van de optie en de levering- of afrekeningcondities. De contractspecificaties van alle opties die op Euronext.Liffe worden verhandeld, vindt u op www.euronext.com. Meer informatie over onder andere de handelstijden vindt u in bijlage 1.
5.2.2 Futures U kunt via uw Binck rekening handelen in alle op Euronext.Liffe Amsterdam verhandelde financiële futures (index- en valutafutures). Ook de futures op Euronext.Liffe Amsterdam zijn gestandaardiseerd. De standaardisatie heeft onder andere betrekking op de contractgrootte en expiratiedatum. De contractspecificaties van alle futures die op Euronext.Liffe Amsterdam worden verhandeld, vindt u op www.euronext.com.
De koper van een future heeft de verplichting de onderliggende waarde van de future af te nemen, de Verkoper om deze te leveren. De koers van een future komt tot stand door vraag en aanbod en heeft een relatie met de onderliggende waarde. Behalve door de koers van de onderliggende waarde wordt de futurekoers ook beïnvloed door de rentestand en de eventuele dividenden of coupons die over de onderliggende waarde worden uitgekeerd. Daardoor kan het voorkomen dat een koersstijging of koersdaling van de onderliggende waarde niet of niet-evenredig is terug te vinden in de koersontwikkeling van de future. Een belegger die een future koopt, doet een openingsaankoop. Er ontstaat een longpositie. De koper maakt winst als de koers van zijn future stijgt en verlies als deze daalt. Een belegger die een future verkoopt, doet een openingsverkoop. Er ontstaat dan een shortpositie. De verkoper maakt winst als de koers van zijn future daalt en verlies als deze stijgt. Met een sluitingsverkoop sluit de koper zijn longpositie en met een sluitingskoop sluit de verkoper zijn shortpositie.
Voorbeeld 1 Stel, het is de 3e donderdag van november en de AEX-index staat op 425. Een belegger verwacht een stijging van de AEX en koopt twee FTI-contracten tegen een koers van 426. De futures lopen af op de 3e vrijdag van november. Elk FTI-contract heeft betrekking op tweehonderd maal de waarde van de index. Aan het eind van de dag sluit de AEX-index op 427 en is de slotstand van het FTI-contract 427,50. In dit geval ontvangt de belegger 1,50 punt koerswinst x 2 contracten x € 200,– per punt = € 600. Iedere dag worden de winsten en verliezen namelijk direct geldelijk verrekend (cash settlement).
Handleiding Derivaten
11
Op vrijdag, expiratiedag, besluit de belegger de gekochte futures niet te verkopen maar om zijn openstaande positie via Euronext.Liffe te laten afwikkelen. Dit gebeurt tegen de settlement- of expiratiekoers. Deze koers wordt door Euronext.Liffe vastgesteld (zie hoofdstuk 9.5). De expiratiekoers is deze vrijdag 427. Ten opzichte van de slotkoers van donderdag verliest de belegger dus: 427 – 427,50 = 0,50 punten. Hij moet daarom bijstorten: 0,50 punten koersverlies x 2 contracten x € 200 = € 200. Omdat de positie is afgewikkeld, komt de margin weer vrij. Het uiteindelijke resultaat is gelijk aan de som van de resultaten op donderdag en vrijdag. Dus: € 600 winst -/- € 200 verlies = € 400 winst.
5.2.3 Handel op Euronext.Liffe De handel op Euronext.Liffe begint met een pre-openingsfase. Vanaf ongeveer twee uur voor opening kunnen orders wordt ingelegd, gewijzigd of geroyeerd. Om 9.00 uur begint de uncrossing (= openingsrotatie). Tijdens deze openingsrotatie wordt ook gekeken of combinatieorders kunnen worden uitgevoerd. Hierna gaat de doorlopende handel van start. Deze periode eindigt bij opties om 17:30 uur en bij futures om 22.00 uur. Let op! Bestensorders kunt u pas plaatsen na de uncrossing (= openingsrotatie).
5.3 Handelen in Amerikaanse opties Bij Binck kunt u handelen in Amerikaanse optiecontracten op aandelen en ETF’s. U handelt bij Binck via onze Amerikaanse broker Pershing die op verschillende Amerikaanse optiebeurzen is aangesloten. Pershing maakt net als TOM (zie ook paragraaf 5.1.2.) gebruik van een smart order router die op zoek gaat naar de beste prijs voor uw optieorders. Er zijn in totaal negen optiebeurzen waar uw order uitgevoerd op kan worden:
CBOE BATS Boston Options Exchange C2 Options Exchange, Inc. International Securities Exchange, LLC NASDAQ OMX PHLX NASDAQ Options Market NYSE Amex Options NYSE Arca Options Het is ook mogelijk dat uw order op het interne platform van Pershing wordt uitgevoerd.
U kunt alleen in Amerikaanse opties handelen met als onderliggende waarde aandelen en ETF’s. Dit zijn ‘Amerikaanse stijl’ opties waarbij de koper op ieder moment gedurende de looptijd zijn optie kan uitoefenen. (zie ook hoofdstuk 9.2). Als u een Amerikaanse optie wilt uitoefenen kunt u telefonisch contact opnemen met de Servicedesk. Als een longoptie na sluiting van de beurs op expiratiedag 2% of meer ‘in-the-money’ is, dan zal Binck de expirerende optie net als bij Nederlandse opties uitoefenen. Hiervoor brengt Binck kosten in rekening. Wij adviseren u om altijd zelf tijdig uw optieposities te sluiten of uit te oefenen (Zie ook 9.4.3.2).
12 Handleiding Derivaten
5.3.1. Amerikaanse en Nederlandse opties: overeenkomsten en verschillen De contractspecificaties van de Amerikaanse opties die u bij Binck kunt verhandelen zijn gelijk aan die van Nederlandse opties. Ook de expiratie vindt plaats op de derde vrijdag van de maand. De handelstijden waarop u via uw beleggingsrekening in Amerikaanse opties kunt beleggen zijn afwijkend van de reguliere handelstijden. In bijlage 1 vindt u de geldende handelstijden. Daarnaast zijn in deze bijlage de koersinformatie en ordertypen die gelden voor de Amerikaanse opties nader uitgewerkt. Het is niet mogelijk om een combinatieorder te plaatsen.
De methode om uw marginverplichting vast te stellen is gelijk aan die bij Nederlandse opties (zie ook hoofdstuk 7 over de marginverplichting). Binck bepaalt de hoogte van het marginpercentage voor elke optieserie op basis van de volatiliteit van de onderliggende waarde. Binck heeft de vrijheid om bij specifieke marktomstandigheden de marginpercentages te verhogen.
5.3.2 Valutarisico en dollars Amerikaanse opties noteren net als de onderliggende aandelen zelf in dollars. Het kan dus gebeuren dat uw visie juist is, maar dat u toch geld verliest omdat de dollar in waarde daalt ten opzichte van de euro. Let op! De afwikkeling van transacties in Amerikaanse opties verloopt via uw dollarrekening. Als uw dollarrekening een negatief saldo vertoont (ondanks dat uw eurorekening op dat moment een positief saldo vertoont) betaalt u hierover debetrente. Als u dit wilt voorkomen, dan kunt u eerst een geldboeking doen van uw eurorekening naar uw dollarrekening.
5.4 Eurex opties en futures
5.4.1 Opties Via Binck zijn opties verhandelbaar met als onderliggende waarde de DAX Index (ODAX) en Eurostoxx 50 Index (OESX). Opties met een index als onderliggende waarde zijn opties Europese stijl en worden cash gesettled. Opties op de DAX Index worden cash gesettled tegen EUR 5 per punt. De Eurostoxx 50 opties worden gesettled tegen EUR 10 per punt. De handel in deze opties vindt plaats tussen 8:50 uur en 17:30 uur. De contractspecificaties van alle opties die op Eurex worden verhandeld, vindt u op www.eurexchange.com.
5.4.2 Futures Eurex is de Duits-Zwitserse derivatenbeurs en de grootste beurs voor in euro’s genoteerde opties en futures ter wereld. Nederlandse beleggers handelen vooral in de aan Eurex genoteerde Eurostoxx 50 future en de DAX future. Daarnaast kunt u beleggen in een future op de Zwitserse index, de FMSI en in een future op de Eurostoxx Europe 50 index, de FSTX. Handel in deze futures vindt plaats tussen 8:00 uur en 22:00 uur. U kunt ook handelen in de Eurex futures Bund (FGBL), Bobl (FGBM) en Schatz (FGBS). Dit zijn futures op Duitse staatsobligaties met een coupon van 6% en een looptijd van 1,75 tot 10,5 jaar. Verder kunt u handelen in twee futures op Italiaanse staatsobligaties, de FBTS en FBTP. Dit zijn eveneens futures op staatsobligaties met een coupon van 6% en een looptijd variërend van 2 tot 11 jaar. In onderstaande tabel vindt u de genoemde futures met de looptijd van de onderliggende staatsobligaties. Voor de volledige contractspecificaties verwijzen wij naar de website van Eurex; www.eurexchange.com. Naam
Ticker
Resterende looptijd
EURO STOXX 50® Index Futures
FESX
EURO STOXX 50® Index
DAX® Futures
STOXX® Europe 50 Index Futures SMI® Futures
Euro-Schatz Futures
FSMI
FGBS
FGBM
Short-Term Euro-BTP Futures
FBTS
Long-Term Euro-BTP Futures
13 Handleiding Derivaten
FSTX
Euro-Bobl Futures
Euro-Bund Futures
FDAX
FGBL FBTP
Blue chip index van de Duitse beurs STOXX® Europe 50 Index
Blue chip index van de Zwitserse beurs 1,75 tot 2,25 jaar 4,5 tot 5,5 jaar
8,5 tot 10,5 jaar 2 tot 3,25 jaar 8,5 tot 11 jaar
Ticksize 1
1
1
1
0,005 0,01
0,01
0,01
0,01
Waarde EUR 25
EUR 10
CHF 10 EUR 10 EUR 5
EUR 10
EUR 10
EUR 10 EUR 10
5.4.2.1 Fysieke levering niet toegestaan Voor de Eurex futures FGBM, FGBL, FGBS, FBTS, en FBTP geldt een afwijkende expiratieprocedure. De futures hebben bij afwikkeling een fysieke levering van de onderliggende waarde. Het is bij BinckBank niet toegestaan om deze futureposities middels fysieke levering af te laten wikkelen. Om fysieke levering te voorkomen, bent u verplicht om uw futurepositie door te rollen dan wel te sluiten voor de door Binck gestelde deadline, uiterlijk de derde dag voor expiratie. Door te handelen in een FGBM, FGBL, FGBS, FBTS of FBTP gaat u automatisch akkoord met deze voorwaarde. Als houder van een van deze futures bij Binck bent u geheel verantwoordelijk om op de hoogte te blijven van de afloopdatum van de futures en de gestelde deadline door Binck. Mocht u na het verstrijken van de deadline nog positie hebben in een expirerende future, dan heeft Binck het recht over te gaan tot het sluiten van de positie middels een bestens order op uw rekening. Hiervoor brengt Binck een extra bedrag van € 50 in rekening. Binck is niet aansprakelijk voor de prijs die gemaakt wordt bij het sluiten van de positie. Een eventueel nog lopende order in de positie wordt door Binck geannuleerd.
5.4.2.2 Laatste handelsdag (tot 12:00 uur) Op de 10e kalenderdag van de maand is de leverings- en betalingsdatum. Indien de 10e geen handelsdag is, dan is het de eerstvolgende handelsdag. De laatste handelsdag bij Binck is drie handelsdagen voor de leverings- en betalingsdatum. U dient op deze dag uw openstaande posities in expirerende FGBM, FGBL, FGBS, FBTS en FBTP futures voor 12:00 uur te sluiten. Wanneer u dit niet doet, sluit Binck diezelfde middag uw nog openstaande positie (s). Hiervoor wordt € 50 in rekening gebracht.
5.5 Chicago Mercantile Exchange (CME) De Chicago Mercantile Exchange (CME) is de grootste futurebeurs in de Verenigde Staten en de op een na grootste futurebeurs in de wereld. U kunt via uw Binck beleggingsrekening handelen in de indexfutures E-MINI Nasdaq 100, E-MINI S&P 500 en NIKKEI 225 dollar based. En in de valuta futures EUR/USD, EUR/CHF, AUD/USD, GBP/USD CAD/ USD en CHF/USD. De contractspecificaties voor deze futures kunt u opvragen bij de Klantenservice & Orderdesk. In de contractspecificaties vindt u informatie over de contractgrootte, de contractmaanden, expiratiedatum, de afrekeningscondities en de hoogte van de initial margin.
Handleiding Derivaten
14
De handelstijden waarop u via uw beleggingsrekening in CME-futures kunt beleggen zijn afwijkend van de reguliere handelstijden. In bijlage 1 vindt u de geldende handelstijden. Daarnaast zijn in deze bijlage de koersinformatie en ordertypen die gelden voor de CME-futures nader uitgewerkt.
6. Orders en fiattering 6.1 Opgeven van orders Via internet en telefonisch via de Klantenservice & Orderdesk kunt u orders plaatsen en annuleren.
6.1.1 Ordertypen U heeft bij het plaatsen van orders de keuze tussen verschillende ordertypen. Niet ieder ordertype is op elke Beurs mogelijk. In bijlage 1 ziet u welke ordertypen u op de verschillende beurzen kunt plaatsen.
6.1.2 Dag- en doorlopende orders Voor opties kunt u een dag- of doorlopende order opgeven. Voor futures zijn alleen dagorders mogelijk.
6.1.3 ‘Dubbeldraaien’ Bij ‘dubbeldraaien’ wilt u een longpositie in een bepaalde optieserie of future omzetten in een shortpositie of andersom. U moet hiervoor twee orders plaatsen: een order om uw bestaande positie te sluiten en een order om uw nieuwe positie te openen. Het is niet toegestaan om zowel een long- als een shortpositie in dezelfde serie te hebben. Zorgt u er daarom voor dat de sluitingsorder van uw bestaande positie altijd eerder wordt uitgevoerd dan uw openingsorder. Dit betekent dat u de limieten hierop moet afstemmen.
Voorbeeld 1
Handleiding Derivaten
15
Stel u heeft de volgende longpositie: : 1 index optie gebaseerd op de AEX strike 350.
Voor deze serie gelden op dat moment de volgende koersen: biedprijs: € 12,00 laatprijs: € 12,20 Uw vertrouwen in de AEX is gedaald en u verwacht een daling van de AEX in plaats van een stijging. U wilt daarom uw longpositie omzetten in een shortpositie. Omdat zowel een long- als shortpositie in dezelfde serie niet is toegestaan, moet u ervoor zorgen dat u eerst uw bestaande longpositie sluit. Daarna kunt u een shortpositie in deze serie innemen. Dit betekent dat u twee orders moet plaatsen, waarbij de limieten zodanig zijn dat de sluitingsverkoop altijd eerder wordt uitgevoerd dan de openingsverkoop. U zou de volgende orders kunnen plaatsen: Sluitingsverkoop: verkoop van de indexoptie gebaseerd op de AEX 350 met een limiet van € 11,95 Openingsverkoop: verkoop van de indexoptie gebaseerd op de AEX 350 met een limiet van € 12,00
6.1.4 Combinatieorder Bij een combinatieorder plaatst u gelijktijdig twee optie orders in een optiefonds. Combinatieorders met meer dan twee ‘poten’ is niet mogelijk via BinckBank. Spreads, straddles en strangles zijn enkele voorbeelden van combinatieorders. Alleen de door de Beurs vastgestelde tweepotige combinatieorders gelden als combinatieorder. Andere combinaties kunt u dus niet als combinatieorder opgeven. Let op! De Beurs is gerechtigd om de orderstatus van één van beide poten van de combinatie te veranderen. Een combinatieorder bestaat uit twee verschillende orders. Dit betekent dat u dus ook voor beide orders transactiekosten betaalt.
6.2 Fiattering Bij elke opdracht vindt in eerste instantie controle plaats op de juistheid van de opdracht (bijvoorbeeld of de optieserie bekend is). Vervolgens wordt uw vrije bestedingsruimte en het effect van de order op de vrije bestedingsruimte berekend en met elkaar vergeleken. Als de bestedingsruimte voldoende is, wordt uw order gefiatteerd. De fiatteringsregels worden door Binck zeer strikt gehanteerd. Meer informatie over de vrije bestedingsruimte vindt u in de Basishandleiding Binck, paragraaf 6.1.
6.2.1 Fiattering bij longposities in opties Bij een openingskoop in opties wordt gecontroleerd of uw vrije bestedingsruimte voldoende is. Als dit het geval is, wordt uw order gefiatteerd en direct verwerkt in uw vrije bestedingsruimte. Bij een sluitingsverkoop wordt gekeken of u de opties in positie heeft dan wel of de opties geblokkeerd zijn doordat u reeds een opdracht tot uitoefenen van uw positie (exercise) heeft gegeven. Een sluitingsverkoop wordt pas in de vrije bestedingsruimte verwerkt nadat de order is uitgevoerd.
6.2.2 Fiattering bij shortposities in derivaten De fiattering is gecompliceerder wanneer u shortposities in opties aangaat of wanneer u belegt in futures. Dit in verband met de daarmee samenhangende marginverplichting. Het systeem van BinckBank houdt bij het berekenen van de marginverplichting rekening met bijna alle marginverlagende constructies en de door u te ontvangen optiepremie.
Handleiding Derivaten
16
Een openingsverkoop wordt direct verwerkt in uw vrije bestedingsruimte. Bij een sluitingskoop wordt gekeken of u de opties of futures in positie heeft. Als u een positie sluit die wordt gebruikt in een door BinckBank erkende optie- of futurecombinatie, wordt tevens rekening gehouden met het mogelijke margineffect. Een sluitingskoop wordt pas in de vrije bestedingsruimte verwerkt nadat de order is uitgevoerd. 6.3 Derivaten in portefeuille en geldrekening
6.3.1 Verwerking van optie orders Zodra uw optie order is uitgevoerd, werkt BinckBank uw portefeuille en geldrekening bij. Uw transactie is dan echter nog niet ‘gesettled’ met de beurs. De daadwerkelijke betaling en levering of ontvangst van een optietransactie vindt namelijk pas plaats op de eerste beursdag na de transactiedatum. Ditzelfde geldt voor de valutadatum van uw transactie. Houdt u hier rekening mee als u een geldbedrag weg boekt nadat u een verkooptransactie heeft geplaatst. Er kan hierdoor tijdelijk een debetstand op uw geldrekening ontstaan waarover u debetrente betaalt.
Voorbeeld 2 Stel, u koopt op 1 februari ter waarde van € 1.000 opties. De afrekeningen vinden dan op de volgende data plaats. Transactiedatum: 1 februari Datum afschrijving geldrekening: 1 februari Settlement- en valutadatum: 2 februari
6.3.2 Verwerking van future orders Zodra uw future order tot uitvoering komt, wordt deze direct verwerkt in uw portefeuille. De afschrijving van de transactiekosten en de verrekening van de variation margin (zie ook hoofdstuk 7.2.2) op uw geldrekening vindt plaats op de eerste beursdag na de transactiedatum. Tijdens expiratie vindt de afschrijving van de transactiekosten en de verrekening van de variation margin plaats op de eerste dag na expiratiedatum, meestal de zaterdag. Er wordt dan één transactie gemaakt waarin de variation margin van alle future orders van de vorige beursdag in één keer worden afgerekend op uw geldrekening. De settlement en valutering van future orders vindt plaats op de eerste beursdag na de transactiedatum.
Voorbeeld 3 Stel, u koopt op 15 april een FTI op 350. Aan het eind van de dag staat de FTI op 355. U heeft dus een winst gemaakt van € 1.000 (exclusief transactiekosten). De afrekeningen vinden dan op de volgende data plaats. Transactiedatum: 15 april Datum afschrijving transactiekosten van geldrekening: 16 april Datum verrekening variation margin op geldrekening: 16 april Settlement- en valutadatum: 16 april
6.4 Verwerking van orders op de Beurs
6.4.1 Terugmelding van orders Nadat u uw order heeft geplaatst, kunt u via internet of de Klantenservice & Orderdesk de status van uw order opvragen. Het is ook mogelijk de uitvoering van uw order via SMS of e-mail te ontvangen. Hiervoor sluit u hier de gratis handelsinstelling ‘Actief terugmelden orderstatus’ af. Als u deze instelling activeert, zendt Binck u automatisch een bevestiging van annuleringen van orders.
Handleiding Derivaten
17
Als een order volledig is uitgevoerd, wordt de uitvoering onder voorbehoud aan u teruggemeld. De Beurzen hebben namelijk het recht om de volgende beursdag tot 14.00 uur de status van uw order te wijzigen. Dit kan onder meer gebeuren als een verkeerde koers is afgegeven of als blijkt dat de order in het geheel niet is uitgevoerd. Orders die om wat voor reden dan ook niet door de Beurs worden geaccepteerd, worden door de Beurs geannuleerd. Ook limietorders die buiten de door de Beurs vastgestelde prijsranges vallen, worden direct geannuleerd. De reden van de annulering vindt u terug in de orderstatus. Heeft u vragen of opmerkingen over (de uitvoering van) uw order, dan verzoeken wij u direct telefonisch contact op te nemen met de Klantenservice & Orderdesk. U kunt uiteraard ook een e-mail sturen naar
[email protected].
7. Marginverplichting De marginverplichting is het vereiste bedrag in geld of effecten dat moet worden gedeponeerd ter dekking van een positie in futures en/of een positie in ongedekt of gedeeltelijk gedekt geschreven opties. De marginverplichting dient als zekerheid voor de nakoming van de verplichtingen die uit de positie kunnen voortvloeien. Zoals u in hoofdstuk 6 van de Basishandleiding Binck kunt lezen, is de marginverplichting een van de componenten van de vrije bestedingsruimte. De berekening van de marginverplichting vindt realtime plaats. De hoogte van uw marginverplichting, die continu kan veranderen, is via internet voor u op ieder gewenst moment opvraagbaar. 7.1 Margin bij opties Het marginpercentage wordt door BinckBank berekend op basis van de beweeglijkheid (volatiliteit) van de onderliggende waarde. Voor aandelenopties wordt gekeken naar de volatiliteit over een periode van drie maanden en naar de volatiliteit over een periode van een half jaar. Vervolgens bepaalt de hoogste volatiliteit het marginpercentage. Binck heeft de vrijheid om bij specifieke marktomstandigheden de margins te verhogen. De actuele margins kunt u opvragen bij de Klantenservice & Orderdesk of raadplegen in het Helpcenter van Binck.
Handleiding Derivaten
18
Voor indexopties wordt een gewogen gemiddelde volatiliteit over een langere periode bepaald. Hierbij geldt dat een hoge volatiliteit in het recente verleden zwaarder weegt dan een hoge volatiliteit in een verder verleden. De margin bij aandelenopties en valutaopties is gelijk aan de hoogste uitkomst van de onderstaande formules: 1. Calloptie: {laatprijs + margin % x (2 x laatprijs aandeel – uitoefenprijs)} x contractgrootte Putoptie: {laatprijs + margin % x (2 x uitoefenprijs – biedprijs aandeel)} x contractgrootte 2. Laatprijs x 1,25 x contractgrootte 3. (Laatprijs + € 0,50*) x contractgrootte
Voorbeeld 1 U heeft een AGN call Dec 2010 5,- geschreven. De laatprijs van deze optie is € 0,80 en de waarde van het aandeel Aegon is op dat moment € 5,20. Indien op dat moment voor Aegon een marginpercentage geldt van 25% dan wordt de margin als volgt berekend: 1. Margin = {0,80 + 0,25 x (2 x 5,20 – 5)} x 100 = € 215,- per contract. 2. Volgens de tweede formule is de margin: 0,80 x 1,25 x 100 = € 100,- per contract. 3. Volgens de derde formule is de margin: (0,80 + 0,50) x 100 = € 130,- per contract. Voor deze ongedekt geschreven calloptie geldt een margin van € 215,- per contract.
Voorbeeld 2 U heeft een AGN put Dec 2010 5,60 geschreven. De laatprijs van deze optie is € 0,90 en de waarde van het aandeel Aegon is op dat moment € 5,20. Indien op dat moment voor Aegon een marginpercentage geldt van 25% dan wordt de margin als volgt berekend: 1. Margin = {0,90 + 0,25 x (2 x 5,60 – 5,20)} x 100 = € 240,- per contract. 2. Volgens de tweede formule is de margin: 0,90 x 1,25 x 100 = € 112,50 per contract. 3. Volgens de derde formule is de margin: (0,90 + 0,50) x 100 = € 140,- per contract. Voor deze ongedekt geschreven putoptie geldt een margin van € 240,- per contract.
* Binck heeft de mogelijkheid om deze eenheid aan te passen (deze waarde kan verschillen per onderliggende waarde).
7.1.1 Afwijkende margin indexopties De margin bij indexopties is gelijk aan de hoogste uitkomst van de onderstaande formules: 1. 2. 3.
Calloptie: {laatprijs + margin % x (2 x prijs index – uitoefenprijs)} x contractgrootte Putoptie: {laatprijs + margin % x (2 x uitoefenprijs – prijs index)} x contractgrootte Laatprijs x 1,25 x contractgrootte (Laatprijs + € 3,00)* x contractgrootte
Voorbeeld 3 U heeft een call Sep 2010 380 gebaseerd op de AEX index geschreven. De laatprijs van deze optie is € 2,90 en de stand van de AEX Index is op dat moment 336 punten. Indien op dat moment voor de AEX een marginpercentage geldt van 7,5% dan wordt de margin als volgt berekend: 1. Margin = {2,90 + 0,075 (2 x 336 – 380)} x 100 = € 2.480,- per contract. 2. Volgens de tweede formule is de margin: 2,90 x 1,25 x 100 = € 362,50 per contract. 3. Volgens de derde formule is de margin: (2,90 + 3,00) x 100 = € 590,- per contract. Voor deze ongedekt geschreven calloptie geldt een margin van € 2.480,- per contract.
Handleiding Derivaten
19
In de bovenstaande formule wordt de margin met 100 vermenigvuldigt. Dit is in de regel de gestandaardiseerde hoeveelheid onderliggende waarde (contractgrootte of handelseenheid) van een optiecontract. Het kan voorkomen dat een optiecontract een afwijkende onderliggende waarde kent. De handelseenheid van aandelen- en indexopties is veelal 100 en van valutaopties € 10.000,- of $ 10.000,-. 7.2 Margin bij futures De margin bij futures bestaat uit een initial margin en een variation margin.
7.2.1 Initial margin Kenmerkend voor de handel in futures is dat de investering bij het openen van een positie alleen uit een waarborgsom bestaat (plus uiteraard de bijkomende kosten van de transactie). Deze waarborgsom, de initial margin, dient als zekerheid voor de nakoming van de verplichtingen die uit het futurecontract voortvloeien en wordt op uw vrije bestedingsruimte ingehouden. Bij het sluiten van de futurepositie valt deze margin weer vrij. Binck bepaalt de hoogte van de initial margin op basis van de volatiliteit van de onderliggende waarde. Binck heeft de vrijheid om bij specifieke marktomstandigheden de inital margin te verhogen. De actuele initial margins kunt u opvragen bij de Klantenservice & Orderdesk of raadplegen in het Helpcenter van Binck.
7.2.2 Variation margin Winsten en verliezen worden van dag tot dag bijgehouden en direct via uw geldrekening op basis van de slotkoers van de betreffende future verrekend. Deze variation margin wordt realtime in uw vrije bestedingsruimte verwerkt. Aan het eind van de handelsdag worden per leveringsmaand de slotnoteringen vastgesteld. Binck berekent de volgende beursdag aan de hand van deze slotnoteringen van alle openstaande posities de winst of het verlies. Dit is het positieve respectievelijk negatieve verschil tussen de slotnotering en de slotnotering van de beursdag ervoor of de contractprijs bij het openen van een positie op dezelfde handelsdag. Het verschil, de variation margin, wordt de volgende beursdag ten gunste of ten laste van uw geldrekening geboekt (zie ook hoofdstuk 6.3.2).
* Binck heeft de mogelijkheid om deze eenheid aan te passen.
7.3 Marginverplichting optie- en futurecombinaties In deze paragraaf leest u of en hoe Binck de marginverplichting berekent voor de meest voorkomende optie- en futurecombinaties. Er wordt niet nader ingegaan op de visie, mogelijke opbrengst en risico’s van de verschillende combinaties.
7.3.1 (Gedeeltelijk) gedekt geschreven call Bij een gedekt geschreven call heeft u een short call en de onderliggende waarde in bezit. Bij volledig gedekt schrijven geldt geen marginverplichting. Als uw short call niet volledig is gedekt door de onderliggende waarde, betaalt u alleen marginverplichting over het ongedekte deel. Dus heeft u een short call met 90 aandelen in portefeuille, dan berekent Binck slechts 10% van de in hoofdstuk 7.1 beschreven margin.
7.3.2 Call spread Een call spread is een combinatie van een long call en een short call, waarbij de long call een gelijke of langere looptijd heeft. In onderstaande voorbeelden ziet u wat de marginverplichtingen zijn bij de verschillende combinaties. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen opties Amerikaanse stijl, zoals bijvoorbeeld aandelenopties en opties Europese stijl, zoals indexopties (zie ook hoofdstuk 9.2).
Optiecombinatie Uitoefenprijs
Looptijd
Marginverplichting
Long call spread
long call > short call
geen marginverplichting
Long call spread
long call < short call
Call backspread
long call > short call
Call backspread
20 Handleiding Derivaten
7.3.2.1 Amerikaanse stijl opties
long call < short call
long call > short call
long call = short call long call = short call long call > short call
geen marginverplichting
uitoefenprijs long call -/uitoefenprijs short call
uitoefenprijs long call -/uitoefenprijs short call
7.3.2.2 Europese stijl opties Optiecombinatie Uitoefenprijs
Long call spread
Looptijd
Marginverplichting
long call > short call
€ 250 per combinatie of marktwaarderegel*
Long call spread
long call ≤ short call
long call ≤ short call
long call = short call
Call backspread
long call ≥ short call
long call = short call
Call backspread
long call ≥ short call
long call > short call
geen marginverplichting
uitoefenprijs long call -/uitoefenprijs short call (uitoefenprijs long call -/uitoefenprijs short call) + € 250 of marktwaarderegel*
* De marktwaarderegel is het maximum van: (het verschil tussen de optiepremies x 100) + € 250 (premie longpositie is lager dan premie shortpositie) en houdt het verschil tussen de optiepremies x 1,25 x 100.
7.3.3 Put spread Een put spread is een combinatie van een long put en een short put, waarbij de long put een gelijke of langere looptijd heeft. Hieronder ziet u wat de marginverplichtingen zijn bij de verschillende combinaties. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen opties Amerikaanse stijl, zoals aandelenopties en opties Europese stijl, zoals indexopties (zie ook hoofdstuk 8.2).
7.3.3.1 Amerikaanse stijl opties Optiecombinatie Uitoefenprijs
Looptijd
Marginverplichting
Long put spread
long put > short put
geen marginverplichting
Long put spread
long put > short put
Put backspread
long put < short put
Put backspread
long put < short put
long put = short put long put > short put
Handleiding Derivaten
geen marginverplichting
uitoefenprijs long put -/uitoefenprijs short put
uitoefenprijs long put -/uitoefenprijs short put
7.3.3.2 Europese stijl opties Optiecombinatie Uitoefenprijs
Looptijd
Marginverplichting
Long put spread
long put > short put
€ 250 per combinatie of marktwaarderegel*
Long put spread
long put > short put
Put backspread
long put < short put
long put = short put
Put backspread
long put < short put
long put > short put
long put > short put
long put = short put
21
long put ≥ short put
long put = short put
geen marginverplichting
uitoefenprijs long put -/uitoefenprijs short put
(uitoefenprijs long put -/uitoefenprijs short put) + € 250 of marktwaarderegel
* De marktwaarderegel is het maximum van: (het verschil tussen de optiepremies x 100) + € 250 (premie longpositie is lager dan premie shortpositie) en houdt het verschil tussen de optiepremies x 1,25 x 100.
7.3.4 Long straddle Een long straddle is een combinatie van een long call en een long put met een gelijke looptijd en gelijke uitoefenprijs. Voor deze combinatie is geen margin vereist.
7.3.5 Short straddle Een short straddle is een combinatie van een short call en een short put met een gelijke looptijd en gelijke uitoefenprijs. De marginverplichting wordt bepaald door de shortpositie met de hoogste margin, waarbij de margin minimaal gelijk moet zijn aan de som van de koers x 1,25 x 100. Ofwel de margin is minimaal 125% van de marktwaarde van de combinatie.
7.3.6 Long strangle Een long strangle is een combinatie van een long call en een long put met een gelijke looptijd, waarbij de long call een hogere uitoefenprijs heeft dan de long put. Voor deze combinatie is geen marginverplichting vereist.
7.3.7 Short strangle Dit is een combinatie van een short call en een short put met een gelijke looptijd, waarbij de short call een hogere uitoefenprijs heeft dan de short put. De marginverplichting wordt bepaald door de shortpositie met de hoogste margin, waarbij de margin minimaal gelijk moet zijn aan de som van de koers x 1,25 x 100. Ofwel de margin is minimaal 125% van de marktwaarde van de combinatie.
7.3.8 Combinatie van future en twee short calls of puts Bij een combinatie van een long future met twee short calls of een combinatie van een short future met twee short puts worden de shortopties gedekt door de future. De marginverplichting voor deze combinatie is gelijk aan de initial margin voor de future plus tweemaal de premie van de shortoptie (cross margin).
7.3.9 Combinatie van long en short future Als u zowel een long futurepositie als een short futurepositie aanhoudt met verschillende looptijden, is de marginverplichting gelijk aan de initial margin die voor één deel van de combinatie moet worden aangehouden (spread margin).
7.3.10 Berekening marginverplichting bij meerdere combinatiemogelijkheden Voor de berekening van de marginverplichting houdt het systeem van Binck een bepaalde methode aan. Het systeem bepaalt welke shortpositie wordt gedekt door welke longpositie of aandelen en houdt hierbij een bepaalde volgorde aan. Als u meerdere combinatiemogelijkheden in portefeuille heeft, kan dit betekenen dat de marginverplichting hoger is dan u zelf misschien had verwacht. Het systeem van Binck kijkt bij de berekening van de marginverplichting altijd eerst naar de positie met de hoogste marginverplichting. Hierbij zoekt het systeem naar dekking in de volgende volgorde: • volledig gedekte spreads of volledig door aandelen gedekte short calls gaan altijd voor; • vervolgens kijkt het systeem naar gedeeltelijk gedekte backspreads en gedekte short calls waarbij wel dekkingswaarde aftrek geldt; • vervolgens kijkt het systeem naar straddles en strangles.
Handleiding Derivaten
22
Let op! Wij willen u erop attenderen dat de berekeningsmethode door Binck wordt bepaald en dat u zich niet kunt beroepen op toepassing van een andere methode.
Voorbeeld 2 Stel u heeft naast een short straddle ook een long call in portefeuille, dan neemt het systeem van Binck de long call als dekking op de short call (call spread). In dit geval wordt er twee keer margin ingehouden op uw vrije bestedingsruimte: voor de call spread en voor de short put. Houdt u er rekening mee dat deze combinatie tot een hogere marginverplichting kan leiden.
8. Negatieve vrije bestedingsruimte Door bijvoorbeeld een verhoging van uw margin als gevolg van koersschommelingen wordt uw vrije bestedingsruimte kleiner. Hierdoor kan zelfs op uw rekening een tekort in de vrije bestedingsruimte ontstaan. Vanaf het moment dat een dergelijke negatieve bestedingsruimte wordt geconstateerd, treedt automatisch de tekortenprocedure in werking. Deze tekortenprocecedure wordt beschreven in de Basishandleiding Binck. Het is belangrijk daarvan kennis te nemen. Omdat de handel in futures grote risico’s met zich meebrengt en tot grote verliezen kan leiden (zie ook hoofdstuk 4), geldt een kortere tekortenprocedure. Deze ingekorte procedure wordt in dit hoofdstuk beschreven. 8.1 Tekortenprocedure bij futurehandel Als uw rekening na sluiting van de Beurs een negatieve bestedingsruimte vertoont en u één of meerdere futureposities aanhoudt, treedt de ‘tekortenprocedure bij futurehandel’ in werking. Het maakt daarbij geen verschil op welke Beurs u een futurepositie heeft.
a.
Elke dag na sluiting van de Beurs wordt bekeken of uw rekening een positieve of negatieve vrije bestedingsruimte vertoont. Dit is een momentopname, waarbij, ook voor de beurzen waarop nog handel mogelijk is, op dat moment de vrije bestedingsruimte vastgesteld wordt. Realiseert u zich dat de vrije bestedingsruimte steeds kan fluctueren en dat altijd sprake moet zijn van een positieve vrije bestedingsruimte. Als de vrije bestedingsruimte gedurende de dag positief is, maar er op het moment dat Binck uw rekening bekijkt (na sluiting Beurs) sprake is van een negatieve vrije bestedingsruimte, dan zal Binck concluderen dat uw rekening die dag een negatieve vrije bestedingsruimte liet zien.
Heeft u één of meer futureposities in portefeuille én een negatieve vrije bestedingsruimte, dan treedt de tekortenprocedure bij futurehandel in werking. Het tekort moet de volgende beursdag aangezuiverd zijn (“liquidatiedag”). Binck stuurt u automatisch een tekortenbericht per e-mail.
b.
Binck controleert op de liquidatiedag vanaf 16.00 uur of er nog steeds een tekort bestaat. In dat geval gaat Binck op deze dag vanaf 16.00 uur over tot het sluiten van posities om het tekort aan te zuiveren. Dit kunnen futureposities zijn, maar ook andere posities. Als u een bedrag overmaakt, dan adviseren wij u te zorgen voor enige marge. Zo kunt u voorkomen dat u voor 16.00 uur heeft zorggedragen voor een positieve bestedingsruimte, maar dat u vervolgens alsnog met een liquidatie wordt geconfronteerd wanneer later alsnog een negatieve vrije bestedingsruimte is ontstaan. Binck concludeert dan dat u niet heeft aangezuiverd. Echter, wanneer u op liquidatiedag vóór 14.00 uur belt met de afdeling Risicomanagement dat uw rekening een positieve vrije bestedingsruimte vertoont en Binck dat ook constateert dan zal de tekortenprocedure voor u direct worden beëindigd. Als u niet belt, dan zal onze afdeling Risicomanagement na 16.00 uur uw rekening (opnieuw) inzien en uitgaande van de situatie op dat moment zonodig transacties verrichten om een positieve vrije bestedingsruimte te realiseren.
Handleiding Derivaten
23
Elke dag voor de opening van de Beurs wordt bepaald of uw rekening een positieve of negatieve bestedingsruimte vertoont. In tegenstelling tot de normale tekortenprocedure heeft u bij een positie in futures één beursdag de tijd het tekort aan te zuiveren. De dag waarop u het tekortenbericht ontvangt is tevens de dag dat u het tekort dient aan te zuiveren. U dient dit tekort vóór 16.00 uur aan te zuiveren, tenzij anders vermeldt in het tekortenbericht. Als het tekort niet is aangezuiverd voor dit tijdstip, gaat Binck over tot sluiten van posities om het tekort op uw rekening aan te zuiveren. Dit kunnen futureposities zijn, maar ook andere posities. Hiervoor brengt Binck, bovenop het telefonische tarief voor het plaatsen van orders, een extra bedrag van € 50 in rekening. Binck is niet verantwoordelijk voor de prijs die gemaakt wordt bij het sluiten van posities.
Mocht u op enig moment zelf een positieve vrije bestedingsruimte constateren op uw beleggingsrekening, dan betekent dit niet automatisch dat de tekortenprocedure wordt beëindigd. Maatgevend is het moment waarop Binck de vrije bestedingsruimte controleert, te weten dagelijks na sluiting van de Beurs en op liquidatiedag na 16.00 uur. Als u op de liquidatiedag zelf constateert dat uw rekening een positieve vrije bestedingsruimte vertoont, dan dient u Binck hiervan op de hoogte te brengen, zodat wij de tekortenprocedure voor u kunnen beëindigen.
d.
Daarnaast attenderen wij u erop dat gezien de korte aanzuiveringstermijn het raadzaam is direct actie te ondernemen en gebruik te maken van spoedoverboekingen. Alleen wanneer Binck een schriftelijke bevestiging (dit kan een fax zijn) van een voor Binck acceptabele financiële instelling ontvangt uiterlijk op de tweede beursdag voor 14.00 uur waarin wordt bevestigd dat voldoende geld wordt overgeboekt, zal Binck niet overgaan tot liquidatie van uw positie(s). Een dergelijke bevestiging zal overigens nooit een reden zijn om orders te fiatteren.
e.
Ook willen wij u er, gezien de korte termijn, op attenderen dat het raadzaam is om uw maximale vrije bestedingsruimte, waarin een eventueel effectenkrediet reeds is meegenomen, niet volledig te benutten. Dit geeft u wat speling en kan mogelijk een gedwongen afbouw van uw positie(s) voorkomen.
f.
De tekortenprocedure blijft onverkort van kracht als u om welke reden dan ook het tekortenbericht niet heeft ontvangen.
g.
Als u meerdere rekeningen bij Binck heeft, is het aan u om, wanneer u dat wenst, voor aanzuivering zorg te dragen door middel van een overboeking tussen deze rekeningen. Binck zal alleen voor de rekening die een tekort vertoont actie ondernemen en zonodig transacties uitvoeren om een positieve vrije bestedingsruimte te realiseren, ook wanneer op een van uw andere rekeningen voldoende saldo aanwezig is. Daarnaast heeft Binck discretionaire bevoegdheid om een overboeking tussen Binck rekeningen te weigeren.
Voorbeeld 1: berekening vrije bestedingsruimte (met effectenkrediet)
Handleiding Derivaten
24
c.
Stel u heeft de volgende positie: • saldo eurorekening van € 5.000 • aandelen Reed Elsevier (koers € 15) • 3 futures FTI long De berekening van uw vrije bestedingsruimte (in euro’s) verloopt als volgt: Geldrekening Eurorekening
+ 5.000
Dekkingswaarde 70% x (1.000 x € 15)
+ 10.500
Margin 3 x € 5.800
- 17.400
____________________________________________________________
Tekort in vrije bestedingsruimte
- 1.900
9. De administratie van uw beleggingsrekening In dit hoofdstuk leest u meer over een aantal praktische zaken zoals het overboeken van opties en futures, de procedures die gelden bij expiratie en de consequenties daarvan voor uw rekening. 9.1 Overboeken van opties
9.1.1 Overboeken van opties naar uw beleggingsrekening Het is mogelijk om uw opties die geadministreerd staan op een effectenrekening bij een andere bankinstelling over te boeken naar uw beleggingsrekening bij Binck. Voor het overboeken van uw opties naar uw Binck rekening kunt u gebruik maken van het formulier ‘Overboeken effecten’. Dit formulier vindt u op de website onder ‘Mijn Binck’ -> ‘Formulieren’ of kunt u bij de Klantenservice & Orderdesk opvragen. Uw huidige bank moet de leveringsinstructies op het overboekingsformulier gebruiken om de opties over te boeken naar uw Binck beleggingsrekening. Houdt u er wel rekening mee dat u pas op uw rekening kunt beleggen als er een identificatieboeking heeft plaatsgevonden en aan de overige voorwaarden voor acceptatie van de rekening is voldaan. Opties die expireren in de maand van uw opdracht kunnen niet worden overgeboekt. Daarnaast is het niet mogelijk een long- en shortpositie in dezelfde optieserie over te boeken. Ook als u bijvoorbeeld al een longpositie in uw portefeuille van Binck heeft, wordt een overboeking van de shortpositie van dezelfde serie geweigerd. Futures kunt u helemaal niet overboeken naar uw Binck beleggingsrekening.
Handleiding Derivaten
25
9.1.2 Overboeken van opties naar een andere bankinstelling Een opdracht voor het overboeken van opties van uw Binck beleggingsrekening naar een andere rekening moet u altijd schriftelijk (per post) doorgegeven. Vergeet op uw opdracht niet uw rekeningnummer bij de ontvangende bankinstelling te vermelden. Ook moet uw verzoek altijd zijn voorzien van uw handtekening en uw Binck rekeningnummer. Bij een en/of rekening moeten beide rekeninghouders tekenen. Na ontvangst van uw opdracht geeft Binck opdracht tot het overboeken van de opties, mits de vrije bestedingsruimte en eventuele andere verplichtingen jegens Binck de overboeking toelaat. Overigens kunt u geen opties overboeken die in de maand van uw opdracht expireren, of notering hebben op Eurex. Futures kunt u helemaal niet overboeken. Houdt u er rekening mee dat u niet meer via Binck kunt handelen in opties waarvoor u een overboekingsopdracht heeft gegeven. U loopt dus een koersrisico over de opties zonder dat u de mogelijkheid heeft om in te grijpen.
9.2 Uitoefening van longpositie Bij opties kan onderscheid worden gemaakt tussen opties Amerikaanse en Europese stijl. Bij een Amerikaanse stijl optie kan de koper op ieder moment gedurende de looptijd zijn optie uitoefenen. Een voorbeeld hiervan zijn aandelenopties. Bij een Europese stijl optie is het alleen mogelijk de optie uit te oefenen op de expiratiedatum. Indexopties zijn bijvoorbeeld opties Europese stijl. Afwikkeling bij uitoefening is mogelijk op twee manieren: ofwel door fysieke levering ofwel door verrekening in contanten (zogenaamde cash settlement). In het ‘Reference Book Euronext.Liffe Amsterdam Derivatives’ wordt per optieklasse vermeld wat de stijl van de optie is en hoe de afwikkeling bij uitoefening geschiedt. U vindt het Reference Book op www.euronext.nl. Voor TOM MTF kunt u dit terugvinden op www.tommtf.eu.
9.2.1 Opdracht tot uitoefening (exercise) van leveringscontracten Wanneer u als houder van een optie (longpositie) van uw recht gebruik wilt maken, dient u Binck opdracht te geven uw positie uit te oefenen (exercisen). Een uitoefenopdracht kunt u opgeven via een medewerker van de Klantenservice & Orderdesk en via de website van Binck. Een uitoefenopdracht die voor 17.30 uur wordt opgegeven, wordt dezelfde dag nog verwerkt in uw portefeuille en geldrekening. Plaatst u na 17.30 uur een uitoefenopdracht of op een dag waarop geen handel plaatsvindt, dan geldt deze voor de eerstvolgende beursdag. Binck informeert na ontvangst van uw opdracht de derivatenclearing van de Beurs die op haar beurt de volgende ochtend een of meerdere clearingmembers in kennis stelt. Hierna wordt de uiteindelijke tegenpartij van uw positie aangewezen om aan zijn verplichting te voldoen. Bij uitoefening van een calloptie zal Binck voor u een koopnota voor de onderliggende waarde (wegens koop tegen de uitoefenprijs) aanmaken. De transactiedatum is de dag waarop de uitoefening plaatsvindt. U kunt uitsluitend een calloptie uitoefenen als uw vrije bestedingsruimte dit toelaat. Als u een putoptie heeft uitgeoefend, zal (op dezelfde wijze als hiervoor bij de uitoefening van de call is Omschreven) voor de verkoop van de onderliggende waarde een verkoopnota worden aangemaakt. U kunt alleen een putoptie uitoefenen als u de onderliggende waarde in portefeuille heeft.
Op 25 mei geeft u voor 17.30 uur een uitoefenopdracht voor uw calloptie KPN. Dit betekent dat u nog dezelfde dag 100 aandelen KPN in uw portefeuille ontvangt tegen de uitoefenprijs.
26 Handleiding Derivaten
Voorbeeld 1
De verwerking is als volgt: Transactiedatum: 25 mei Datum boeking aandelen in portefeuille: 25 mei Datum afschrijving van geldrekening: 25 mei Settlement - en valutadatum: 28 mei.
9.2.2 Uitoefenen en ex-dividend gaan Aandeelhouders die in aanmerking willen komen voor dividend moeten de stukken op cum-datum na beurs in bezit hebben. Als u uw calloptie op cum-datum voor 17.30 uur uitoefent, heeft u recht op de dividenduitkering. Een uitoefenopdracht die u op cum-datum na 17.30 uur opgeeft, wordt pas de volgende beursdag verwerkt (ex-datum). U ontvangt dan geen dividend.
9.2.3 Uitoefenen Amerikaanse opties Als u een Amerikaanse optie wilt uitoefenen kunt u telefonisch contact opnemen met de Servicedesk. Meer informatie over Amerikaanse opties leest u in hoofdstuk 5.3.
9.3 Assignment Bij een shortpositie in leveringscontracten bestaat de mogelijkheid dat u wordt aangewezen om aan uw plicht (tot verkoop van de onderliggende waarde bij calls en tot koop van de onderliggende waarde bij puts) te voldoen. Men noemt dat een ‘assignment’ (aanwijzing). Binck ontvangt iedere dag van de derivatenclearing van de Beurs bericht voor hoeveel contracten zij in totaal is aangewezen. De bijbehorende uitoefenopdrachten zijn voor die contracten een handelsdag eerder door de houder van de optie opgegeven. Binck wijst hierna volgens een door de Beurs goedgekeurd systeem klanten aan, die aan hun verplichting zullen moeten voldoen. Bij Binck gebeurt dit ‘at random’. Dit betekent dat op willekeurige wijze een schrijver wordt geselecteerd. Elk openstaand geschreven contract heeft evenveel kans om aangewezen te worden.
Als een assignment plaatsvindt op uw positie, ontvangt u van Binck een e-mail of een bericht in uw personal mailbox. Vanaf dat moment kunt u deze positie niet meer sluiten. Binck zal daarom een eventuele lopende sluitingsorder annuleren dan wel vervangen door een gelijksoortige order voor het aantal contracten waarvoor geen assignment plaatsvond. U ontvangt van Binck bericht over het nieuwe ordernummer. U kunt het ook opvragen bij de Klantenservice en Orderdesk. Op uw rekeningafschrift ziet u voor welke positie u bent aangewezen en wat u in dit verband heeft geleverd dan wel heeft gekocht. De transactiedatum die op het afschrift wordt vermeld, is de datum waarop de uitoefenopdracht is opgegeven en dus de beursdag vóór het assignment.
9.3.1 Assignment op een calloptie Als u wordt aangewezen op uw geschreven callopties zal Binck een verkooptransactie voor de onderliggende waarde aanmaken. Let op! Wanneer u door een assignment in callopties short gaat in de onderliggende waarde, zal Binck de stukken bij opening van de beurs bestens voor uw rekening inkopen. Binck zal in dit geval nooit een eventuele long call voor u uitoefenen. Lopende verkooporders in de onderliggende waarde die door een assignment op uw calloptie niet meer geldig zijn, worden door Binck geannuleerd of aangepast. 9.3.2 Assignment op een putoptie Als u wordt aangewezen op uw geschreven putopties zal de onderliggende waarde worden aangekocht tegen de uitoefenprijs. U loopt het risico dat u de onderliggende waarde moet kopen tegen een koers die veel hoger is dan de actuele beurskoers. Dit bedrag kan de gestelde zekerheid (margin) zelfs overschrijden. Als het saldo op uw geldrekening niet voldoende is om de onderliggende waarde te kopen, kan dit leiden tot een debetstand of zelfs een negatieve vrije bestedingsruimte.
9.3.3 Assignment en ex-dividend gaan Als u op ex-datum wordt aangewezen op uw geschreven callopties (u dient de onderliggende waarde te leveren), moet u dividend betalen. De bijbehorende uitoefenopdracht voor die contracten is namelijk de beursdag ervoor opgegeven (op cum-datum). De klant die zijn calloptie uitoefende, heeft dus recht op het dividend. Omdat u pas de dag na de uitoefenopdracht (op ex-datum) wordt aangewezen, zijn de aandelen door u ex-dividend geleverd terwijl u de aandelen cum-dividend had moeten leveren. U moet dus dividend betalen. Het te betalen dividend wordt van uw rekening afgeschreven.
Handleiding Derivaten
27
9.4 Expiratie van opties Optiecontracten kennen altijd een vastgestelde looptijd. Na de looptijd heeft de optie geen waarde meer. De einddatum van een optie noemen we de expiratie- of afloopdatum. Dit is voor de meeste fondsen de derde vrijdag van de maand. Als deze derde vrijdag geen beursdag is, verschuift de expiratiedatum naar de beursdag voorafgaand aan deze derde vrijdag. Dagopties op de AEX-index expireren dagelijks. Weekopties op de AEX-index en op enkele hoofdfondsen expireren wekelijks. In de week voorafgaand aan de expiratiedatum ontvangt u van Binck bericht dat u expirerende optieposities in portefeuille heeft. Via internet kunt u bekijken welke optieposities dit betreft. Uiteraard kunt u hiervoor ook contact opnemen met een medewerker van de Klantenservice & Orderdesk.
9.4.1 Handelstijden op expiratiedatum Op expiratiedatum kunt u tot onderstaande tijdstippen handelen in de expirerende optieseries: Valuta-opties 13.00 uur Indexopties 16.00 uur Aandelenopties 17.25 uur
Na bovengenoemde tijdstippen kunt u uw expirerende longoptie niet meer verkopen dan wel uw expirerende shortoptie niet meer terugkopen. Per optie kunnen afwijkende sluitingstijden gelden. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de contractspecificaties van de betreffende optieklasse.
9.4.2 Expiratie van cash settlementcontracten Als u op expiratiedatum uw expirerende cash settlementcontract niet heeft verkocht of teruggekocht, vindt op expiratiedatum een geldelijke verrekening plaats als de optie op basis van de door Euronext.Liffe Amsterdam bepaalde afrekenprijs ‘in-the-money’ is. Bij het meest verhandelde indexcontracten, opties gebaseerd op de AEX, wordt deze afrekenprijs bepaald aan de hand van de gemiddelde stand van de AEX tussen 15.30 uur en 16.00 uur op expiratiedatum. Euronext maakt om 16:05 uur de voorlopige afrekenprijs bekend. Tegen deze prijs worden uw indexcontracten afgerekend. Hierdoor kunt u vrijwel direct weer beschikken over opbrengst en eventueel vrijgevallen margin. Euronext publiceert om 16:45 uur de definitieve afrekenprijs. De afrekenprijs wordt ook wel expiratiekoers of settlementkoers genoemd. Mocht de definitieve afrekenprijs afwijken van de voorlopige afrekenprijs dan wordt de geldelijke verrekening door Binck teruggedraaid en correct op uw rekening geboekt. Hierdoor kan het in een enkel geval voorkomen dat u enige tijd niet over het verrekende bedrag kunt beschikken. Daarnaast kan het uiteindelijk toegekende cash settlementbedrag hoger of lager worden. U kunt dus geen rechten ontlenen aan hoogte van de voorlopige geldelijke verrekening.
Handleiding Derivaten
28
9.4.3 Expiratie van leveringscontracten Bij longopties heeft u op expiratiedatum drie mogelijkheden: verkopen (zie hoofdstuk 9.4.1), uitoefenen of geen actie ondernemen. Bij shortopties heeft u de mogelijkheid om deze terug te kopen (zie hoofdstuk 9.4.1) of geen actie te ondernemen.
9.4.3.1 Uitoefenen van longpositie op expiratiedatum Wanneer u als houder van een optie gebruik wilt maken van uw koop- of verkooprecht, kunt u tot 17.30 uur op expiratiedatum een uitoefenopdracht plaatsen. Uiteraard moet u wel voldoen aan de fiatteringsregels van Binck. Het is alleen toegestaan om uw expirerende calloptie uit te oefenen als uw vrije bestedingsruimte dit toelaat. Het volgende geldt als uw vrije bestedingsruimte niet toereikend is om uw expirerende calloptie uit te oefenen: u kunt tot sluiting van de handel in de expirerende opties uw aflopende calloptie nog verkopen of u kunt tot sluiting van de handel in de onderliggende waarde de optie uitoefenen in combinatie met een direct tegengestelde bestens verkooporder in de desbetreffende onderliggende waarde. Als u geen actie onderneemt, loopt de optie in principe waardeloos af.
9.4.3.2 Geen actie ondernemen op expiratiedatum Als u uw longoptie niet heeft verkocht en u heeft geen uitoefenopdracht gegeven, loopt uw optie in principe waardeloos af, ongeacht de waarde van de optie. Om dit te voorkomen, zal Binck uw expirerende optie uitoefenen als deze na sluiting van de beurs op expiratiedag 2% of meer ‘in-themoney’ is. Binck zal bij uitoefening de onderliggende waarde kopen (bij een call) of verkopen (bij een put). Op de eerstvolgende beursdag wordt de ontstane positie tegen de openingskoers verkocht of teruggekocht. Binck zal de opbrengst, indien positief, onder inhouding van een risicopremie op uw rekening boeken. Binck loopt immers risico bij het uitoefenen van uw optierecht. De risicopremie die in rekening wordt gebracht, is 25% van de opbrengst. Een eventueel verlies komt voor rekening van Binck. Als u uw expirerende shortoptie niet heeft teruggekocht en de optie is ‘in-the-money’, dan is de kans groot dat u wordt aangewezen om aan uw plicht te voldoen (zie hoofdstuk 9.3).
9.4.4 Expiratie Amerikaanse opties De expiratiedatum van expirerende Amerikaanse opties is over het algemeen de derde vrijdag van de afloopmaand. In bijlage 1 vindt u de handelstijden die gelden op expiratiedatum. Meer informatie over Amerikaanse opties leest u in hoofdstuk 5.3.
9.5 Expiratie van futures Futurecontracten kennen, net als opties, een vaste looptijd. De einddatum van een future noemen we de expiratie of afloopdatum. In de week voorafgaand aan de expiratiedatum (meestal de derde vrijdag van de maand) ontvangt u van Binck bericht dat u expirerende futureposities in portefeuille heeft. Via internet kunt u bekijken welke posities dit betreft. Uiteraard kunt u hiervoor ook contact opnemen met een medewerker van de servicedesk. Let op! Leveringscontracten mag u niet laten expireren, maar dient u uiterlijk op de derde dag voor expiratie te verkopen.
9.5.1 Expiratie NYSE Euronext Liffe Amsterdam De expiratiedatum van expirerende futures op NYSE Euronext Liffe Amsterdam is over het algemeen de derde vrijdag van de afloopmaand. Op expiratiedatum kunt u tot onderstaande tijdstippen handelen in de expirerende futureseries: Valutafutures 13.00 uur Indexfutures 16.00 uur Na bovengenoemde tijdstippen kunt u uw expirerende long future niet meer verkopen dan wel uw expirerende short future terugkopen. Per future kunnen afwijkende sluitingstijden gelden. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de contractspecificaties van de betreffende future.
Handleiding Derivaten
29
Alle futurecontracten die na afloop van de expiratiedatum nog openstaan, worden afgewikkeld. Bij indexen valutafutures (cash settlementcontracten) gebeurt de afwikkeling door verrekening in geld op basis van de door NYSE Euronext Liffe Amsterdam bepaalde afrekenprijs. Bij de meest verhandelde indexfuture, de FTI, wordt deze afrekenprijs bepaald aan de hand van de gemiddelde stand van de AEX tussen 15.30 en 16.00 uur op expiratiedatum.
9.5.2 Expiratie buitenlandse futures De expiratiedatum van expirerende futures op Eurex en Chicago Mercantile Exchange is over het algemeen de derde vrijdag van de afloopmaand. De expiratiedatum van de Euro Bund Future is hierop een uitzondering (zie bijlage). De expiratiedatum van de Euro Bund Future is gelijk aan de 10e kalenderdag van de respectievelijke contractmaand als dit een beursdag is. Anders de eerstvolgende beursdag. De laatste handelsdag van de Euro Bund Future is echter twee beursdagen voor de expiratiedatum. In onderstaande bijlage ‘Overzicht van beurzen’ vindt u voor de verschillende buitenlandse futures ook de handelstijden die gelden op expiratiedatum. Voor meer specifieke informatie over de buitenlandse futures adviseren wij u de contractspecificaties te lezen. Deze kunt u downloaden via de website of opvragen bij de servicedesk.
9.5.3 Geen fysieke levering Bij futures kan onderscheid worden gemaakt tussen verrekeningscontracten (cash settlement) en leveringscontracten (FGBM, FGBL, FGBS, FBTS en FBTP). Bij verrekeningscontracten vindt op expiratiedatum geen levering van de onderliggende waarde plaats, maar worden de koersverschillen verrekend. Bij leveringscontracten vindt op expiratiedatum normaal gesproken levering plaats van de onderliggende waarde. Bij Binck is fysieke levering van de onderliggende waarde echter niet toegestaan. U kunt uw leveringscontracten tot en met de derde dag voor de expiratiedatum verkopen. Mocht u dit niet doen, dan verkoopt Binck de contracten voor u en brengt hiervoor € 50,- in rekening. Zie paragraaf 5.4.1 en 5.4.2 voor uitgebreide informatie over de expiratieprocedure van leveringscontracten.
valutaopties indexopties aandelenopties
indexopties aandelenopties
indexopties aandelenopties
aandelenopties opties op ETF’s
valutafutures indexfutures
FDA X, FESX, FSTX, FSMI FGBS, FGBM, FGBL FBTS, FBTP
OESX ODAX
E-mini S&P 500 Stock Price Index Future E-mini Nasdaq 100 Index Future
NYSE Euronext Amsterdam opties
NYSE Euronext Brussel opties
NYSE Euronext Parijs opties
Amerikaanse optiemarkt
NYSE Euronext Amsterdam futures
Eurex3
Opties Eurex3
CME
8.00 - 22.15 uur 8.00 - 22.15 uur
8.50 - 17.30 uur 8.50 - 17.30 uur
8.00 - 22.00 uur6 8.00 - 22.00 uur6 8.00 - 22.00 uur6
8.00 - 22.00 uur
9.00 - 17.30 uur3
15.30 - 22.00 uur 15.30 - 22.15 uur
9.01 - 17.30 uur
9.01 - 17.30 uur
9.01 - 17.30 uur
9.01 - 17.30 uur
Handelstijden
limietorder
bestens- en limietorder
bestens, limiet-, stop lossorder
bestens- en limietorder
bestens- en limietorder
bestens- en limietorder
bestens- en limietorder
bestens- en limietorder
bestens- en limietorder
Ordertype
maart, juni, september, december
elke maand
maart, juni, september, december
elke maand
elke maand
elke maand
elke maand
elke beursdag, elke week of elke maand
elke beursdag, elke week of elke maand
Contractmaanden
30
realtime
realtime7
realtime3
realtime
realtime2
realtime
realtime
realtime
realtime
Koersinformatie
cash settlement cash settlement
cash settlement
cash settlement fysieke levering cash settlement
cash settlement cash settlement
levering
cash settlement levering
cash settlement levering
cash settlement cash settlement levering
cash settlement cash settlement levering
Afwikkeling via levering of cash settlement
15.30 uur 15.30 uur
12.00 uur 13.00 uur
Tot en met derde dag voor expiratie5
13.00 uur 16.00 uur
22.00 uur 22.15 uur
16.00 uur 17.25 uur
16.00 uur 17.25 uur
13.00 uur 16.00 uur 17.25 uur
13.00 uur 16.00 uur 17.25 uur
Handelstijden op expiratiedatum1
www.cmegroup.com
www.eurexchange.com
www.eurexchange.com
www.euronext.com
www.euronext.com
www.euronext.com
www.euronext.com
www.tommtf.eu
Internetadressen
Expiratiedatum (laatste handelsdag) is elke beursdag voor dagopties, elke vrijdag voor weekopties of de derde vrijdag van de contractmaand (al naar gelang dit een beursdag is) voor reguliere maandopties. Uitzondering hierop zijn de FGBS, FGBM en FGBL (zie punt 5). Als u wilt beschikken over realtime koersen voor Amerikaanse opties dient u de handelsinstelling ‘Koersabonnement Amerikaanse opties’ te activeren. Hieraan zijn kosten verbonden. De handel in de FTI-future is van 08:00 uur tot 22:00 uur. Om te kunnen handelen in Eurex-futures moet u de handelsinstelling ‘Koersabonnement Eurex-futures‘ activeren. Hieraan zijn kosten verbonden. De fixingkoers voor de DA X Future en de Dow Jonew Euro Stoxx 50 Index Future wordt elke beursdag om 17.30 uur vastgesteld. De fixingkoers van de FGBS, FGBM en FGBL wordt om 17.15 uur bepaald. Op basis van deze fixingkoers worden uw posities van die beursdag bijgesteld. Expiratiedatum voor de FGBS, FGBM en FGBL is de 10e kalenderdag van de contractmaand, als dit een beursdag is. Anders is de expiratie op de eerstvolgende handelsdag. U kunt tot en met de derde dag voor de expiratiedatum handelen in deze future. Als u wilt beschikken over realtine koersen voor Eurex opties dient u de handelsinstelling ‘Koersabonnenment Eurex’ te activeren. Hieraan zijn kosten verbonden.
aandelen trackers opties
TOM MTF
1 2 3 4 5 6 7
Product
Beurs
Handleiding Derivaten
Bijlage: Overzicht van beurzen
BinckBank
Barbara Strozzilaan 310 1083 HN Amsterdam Postbus 75047 1070 AA Amsterdam t f e i
020 606 26 66 020 320 41 76
[email protected] www.binck.nl
BB/HAD/0415 – Binck is een handelsnaam van BinckBank N.V.
Binck is een handelsnaam van BinckBank N.V. – Vergunninghouder DNB Geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam – K.V.K. Amsterdam 33162223