(Utrechtse) derivaten
Hier komt tekst 10 maart 2016 Robert de Geus QT, Hier komt ook tekst BCS
Utrecht.nl
Programma (ca. 30 min) • • • • • • • • •
Introductie Wat zijn derivaten en welke soorten onderscheiden we? Wettelijk en eigen kader. Welke derivaten gebruikt Utrecht en waarom? Wat lever(d)en ze op? Ontwikkelingen. Contracten en bijzondere voorwaarden. Hoe zit het met de risico’s? Hoe rapporteren wij er over?
Utrecht.nl
Introductie • Robert de Geus QT, Treasurer BCS; • In dienst: augustus 2014; • Mede-auteur Handreiking Treasury 2015, onderdeel derivaten.
Utrecht.nl
Wat zijn derivaten? AANTREKKEN FINANCIERING:
• Looptijd: • Vorm: • Rente:
lang, kort lineaire, annuïtaire of fixe leningen vast of variabel
BEHEERSING RENTERISICO’S: 1. Traditionele instrumenten. 2. Moderne rente-instrumenten: derivaten. • “Afgeleide producten”: afspraken gebaseerd op zekere contracthoofdsom zonder dat die wordt uitgewisseld of gestort. Utrecht.nl
Welke soorten derivaten onderscheiden we? FIXEREND: • Bij afsluiten duidelijkheid over te betalen rente. • Soorten: • Geldmarkt: • Kapitaalmarkt:
Future rate agreement (FRA) Swap (renteruil)
AFSCHERMEND: • Renteopties (tegen betaling van premie): • Geldmarkt: • Kapitaalmarkt:
• Nadeel: • Voordeel:
Cap Swaption
premie verschuldigd. kan i.t.t. fixerend derivaat profiteren van gunstige renteontwikkeling. Utrecht.nl
Wettelijk en eigen kader. WETTELIJK: • Wet financiering decentrale overheden • Erkent nut derivaten! • Uitvoeringsregeling: • Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (Ruddo)
• Toegestaan: • Soorten: caps, (forward start) payer swaps, swaptions • Tegenpartijen: minimaal A-rating
EIGEN: TREASURYSTATUUT GU: • Toegestaan: • Soort: caps, swaps, swaptions • Tegenpartijen: AAA-rating
Utrecht.nl
Basisstructuur payer swap ► Pag 2 notitie
► Per saldo te betalen: lange rente.
Utrecht.nl
Waarom gebruikt Utrecht derivaten? Daarvoor nodig: inzicht in renteontwikkeling: 1. Historische renteontwikkeling 2. Liquiditeitsopslagen
Utrecht.nl
Renteverloop 2006 - heden
Bron: Thésor
Utrecht.nl
Liquiditeitsopslagen Swapcurve d.d. 3 januari 2011 7,00%
6,00%
5,00%
4,00%
3,00%
2,00%
1,00%
0,00%
1 jaar
2 jaar
3 jaar
4 jaar
5 jaar
6 jaar
7 jaar
8 jaar
9 jaar 10 jaar 15 jaar 20 jaar 30 jaar 50 jaar
Swapcurve excl. opslag 1,35% 1,56% 1,88% 2,18% 2,45% 2,68% 2,87% 3,03% 3,16% 3,27% 3,63% 3,69% 3,48% 3,29% Swapcurve incl. opslag
1,50% 1,86% 2,23% 2,58% 2,95% 3,28% 3,57% 3,83% 4,11% 4,37% 4,98% 5,34% 5,48% 5,79%
Swapcurve = Interest Rate Swap (IRS) / Bron: Thésor
Utrecht.nl
De Utrechtse derivatenportefeuille (payer swaps) ► Pag 3 notitie Nr.
Tegenpartij
Vorm
Vaste rente
Startdatum
Jaar afloop
1
BNG
130
Fixe
3,560%
01-feb-2010
2060
50
2
BNG
50
Fixe
2,780%
09-feb-2010
2016
6
3
Rabobank
50
Fixe
3,485%
01-sep-2010
2020
10
4
Rabobank
50
Fixe
3,479%
01-dec-2010
2019
9
5
Rabobank
40
Fixe
3,668%
21-apr-2011
2021
10
6
Rabobank
40
Fixe
3,814%
09-jan-2012 (*)
2042
30
7
Rabobank
80
Lin, € 2 mio p/jr
3,926%
23-jan-2013 (*)
2038
25
8
Rabobank
75
Lin, € 3 mio p/jr
4,064%
26-mrt-2014 (*)
2039
25
TOTAAL
515
Oorspronk. hoofdsom * € 1 miljoen
Contractlooptijd in jaren
(*) afgesloten medio 2011
Utrecht.nl
Wat lever(d)en ze op? ► Pag 4 notitie Nr.
Tegenpartij
1
BNG
130
3,560%
4,500%
1.222.000
2
BNG
50
2,780%
3,020%
120.000
3
Rabobank
50
3,485%
3,875%
195.000
4
Rabobank
50
3,479%
3,819%
170.000
5
Rabobank
40
3,668%
4,208%
216.000
6
Rabobank
40
3,814%
5,164%
540.000
7
Rabobank
80
3,926%
5,231%
1.018.000
Aflopend vanwege jaarlijkse aflossing
8
Rabobank
75
4,064%
5,424%
1.020.000
Aflopend vanwege jaarlijkse aflossing
TOTAAL
515
Oorspronk. hoofdsom * € 1 miljoen
Vaste rente swap
Rente indien destijds traditioneel gefinancierd zou zijn
Voordeel per jaar in euro’s
Opmerking
Exp. 2016
4.501.000
Totaal voordeel over periode 2010 t/m 2015: 17,5 miljoen euro. PLUS: jaarlijks wisselend voordeel op variabele rente. Utrecht.nl
Ontwikkelingen / nog meer derivaten? • Negatieve publiciteit o.a. Vestia.
• Aanscherping Wet fido/Ruddo. • Animo sterk afgenomen o.a. vanwege lagere opslagen.
• Triple-A banken: • BNG: loket gesloten • NWB: alleen geldmarktderivaat
• Rabobank: creditrating nu A+/Aa2 • voldoet niet meer aan eis treasurystatuut • eerbiedigende werking Wet fido
Utrecht.nl
Contracten en bijzondere voorwaarden (1) Raamcontracten: • BNG: • Nov 2009: Raamovereenkomst Financiële Derivaten
• Rabobank: • Feb 2010: Overeenkomst Financiële Derivaten (OFD) • Juli 2011: ISDA-contract
Van belang: • Rabobank: • Apr 2010: classificatie GU als professionele cliënt.
Utrecht.nl
Contracten en bijzondere voorwaarden (2) Bijzondere voorwaarden die kunnen voorkomen: 1. Bijstortverplichtingen: • Bepaling drempelbedrag voor marktwaarde; • Indien gedurende looptijd de drempel wordt overschreden èn bank beroep doet op bijstorting; • Karakter van depot/onderpand; • Gemeente = top-kredietwaardig!
• Stortende partij krijgt altijd terug.
2. Break clauses: • Het recht om op een vooraf vastgesteld moment het swapcontract tegen marktwaarde af te rekenen.
Utrecht.nl
Overzicht marktwaarden en contractuele bepalingen ► Pag 5 notitie Nr.
Tegenpartij
Marktwaarde swap * € 1 mio per 31-12-2015 (1)
Bijstortverplichting
Break clause
1
BNG
130
3,560%
-78,3
Nee
Nee
2
BNG
50
2,780%
-1,4
Nee
Nee
3
Rabobank
50
3,485%
-8,2
Nee (2)
Nee
4
Rabobank
50
3,479%
-6,8
Nee (2)
Nee
5
Rabobank
40
3,668%
-7,4
Nee (2)
Nee
6
Rabobank
40
3,814%
-21,3
Nee (2)
Ja, 7 juli 2023 en 2033, mutual
7
Rabobank
76
3,926%
-29,4
Nee (2)
Ja, 7 juli 2024 en 2034, mutual
8
Rabobank
72
4,064%
-24,2
Nee (2)
Ja, 7 juli 2025 en 2035, mutual
TOTAAL
508
Restant hoofdsom * € 1 miljoen
Vaste rente swap
-177,0
(1) conform opgave banken (2) classificatie professioneel + bevestiging Rabobank
Utrecht.nl
Break clauses: hoe gaan wij met het risico om? (1) ► Pag 6 notitie Stap 1) Scenarioanalyse: Swap 6
Swap 7
Swap 8
Marktwaarde x € 1 miljoen
Marktwaarde x € 1 miljoen
Marktwaarde x € 1 miljoen
-1%
-26,7
-25,9
-14,4
basis
-17,1
-17,9
-10,4
+1%
-9,1
-10,9
-6,7
+2%
-2,4
-4,7
-3,5
+3%
3,3
0,9
-0,5
Scenario
Berekening:
o.b.v. rentecurve per 30-11-2015
Utrecht.nl
Break clauses: hoe gaan wij met het risico om? (2) ► Pag 7 notitie Stap 2) Opname en waardering in gemeentebreed risicomodel: A. Kwantificering:
Scenario Gemiddelde van bandbreedte -1% t/m +3%
B.
Swap 6
Swap 7
Swap 8
Marktwaarde x € 1 miljoen
Marktwaarde x € 1 miljoen
Marktwaarde x € 1 miljoen
-10,4
-11,7
-7,1
-29,2 (Impact)
Kans
25%
Risico (bruto)
-7,3
Totaal
Maatregel: Algemene dekkingsreserve. Netto risico: nu op nul gewaardeerd.
Utrecht.nl
Gevolgen indien break clause wordt ingeroepen (1) ► Rabobank: geen beleid om break clauses in te roepen. Marktwaarde wordt afgerekend: • Indien marktrente < contractrente (= actuele situatie): • dan negatieve marktwaarde voor gemeente; • gemeente vergoedt aan bank, indien daartoe verzocht.
• Indien marktrente > contractrente: • dan positieve marktwaarde voor gemeente; • gemeente ontvangt van bank, indien daartoe verzocht.
Utrecht.nl
Gevolgen indien break clause wordt ingeroepen (2) Indien negatieve marktwaarde voor gemeente:
BUDGETTAIR • Nadeel in jaar waarin het zich voordoet; • Wordt volledig terugverdiend in latere jaren; • Voor verevening: algemene dekkingsreserve (maatregel RM) SCHULDPOSITIE: • Neemt tijdelijk toe. Kanttekeningen: • risico manifesteert op zijn vroegst over 7 jaar; • restant-looptijd korter + aflossing 7 x 5 miljoen euro • onzekere renteontwikkeling / inschatting ▲; • accountant in ML 2015: risico laag / impact laag. Utrecht.nl
Hoe rapporteren wij er over? In begroting: • Financieringsparagraaf • Risicomodel (m.i.v. PB 2017)
In jaarrekening: • Toelichting op balans (voorschrift BBV) • Financieringsparagraaf • Risicomodel (m.i.v. jaarrekening 2015)
Utrecht.nl
Vragen?
Utrecht.nl
