HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
5 ONZE REACTIE OP KLIMAATVERANDERING: DUURZAAMHEID EERST!
6 Hoe dit handboek te gebruiken 8 Wat Grundfos gelooft 10 Wat Grundfos wil doen
11 Klimaat en milieu
21 Duurzame technologie / Innovatie
35 Wetgeving
47 Inhoud
ONZE REACTIE OP KLIMAATVERANDERING: DUURZAAMHEID EERST! Bij Grundfos hebben we een onverzettelijke focus op het ontwikkelen en vervaardigen van nieuwe, duurzame technologieën om de problemen die door klimaatverandering worden veroorzaakt te helpen verlichten. We hebben de onwrikbare opvatting dat het onze plicht als zakelijke wereldspeler is om bij te dragen aan een groenere toekomst voor onze planeet op elke mogelijke manier.
draag bij
aan een groenere toekomst
voor onze planeet
Om de bouwindustrie in de juiste richting te laten bewegen, moeten we een groene dialoog tot stand brengen over bedrijven en grenzen heen. Dit handboek is bedoeld om daarbij te helpen. Hier vindt u de definities en verklaringen van meer dan 50 termen die wereldwijd in het klimaatdebat worden gebruikt. We hopen dat het u helpt om door het complexe gebied van groene terminologie te navigeren, en dat het u een beter begrip geeft van de vele aspecten ervan.
ONZE REACTIE OP KLIMAATVERANDERING: DUURZAAMHEID EERST!
5
bestrijk
Hoe dit handboek te gebruiken
een serie termen en definities
in
Het handboek voor duurzaamheid is verdeeld in drie onderdelen die elk een serie termen en definities bestrijken. De drie onderdelen zijn: 1. Klimaat en milieu 2. Duurzame technologie en innovatie 3. Wetgeving GA NAAR DE INDEX Het handboek richt zich vooral op termen die specifiek van belang zijn voor onze industrie. De definities zijn ruwweg gerangschikt op onderwerp, en de index helpt u om specifieke termen eenvoudig en snel te vinden. BRONNEN: IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), International Energy Agency, Directoraat-Generaal voor het Milieu van de Europese Commissie, UK Carbon Trust, United States Environmental Protection Agency, Danish Environmental Protection Agency, EU wetgeving/Richtlijnen, het Greenhouse Gas Protocol Initiative, Grundfos experts.
6
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Hoe dit handboek te gebruiken
3 onderdelen
Wat Grundfos gelooft
Belangrijkste punten van het beleid van Grundfos met betrekking tot de klimaatuitdaging. Bij Grundfos is ons beleid gebaseerd op wetenschappelijke feiten. We geloven dat 's werelds huidige consumptiepatronen niet duurzaam zijn, en dat nu actie nodig is van bedrijven, de politiek en personen. We geloven in wetenschappelijke feiten We baseren ons duurzame beleid op het meest recente, meest betrouwbare wetenschappelijke onderzoek. Ons standpunt over klimaatverandering is bijvoorbeeld in lijn met het offciële standpunt van het IPCC (het Intergovernmental Panel on Climate Change van de VN). En we blijven bij de tijd: als de wetenschappelijke gemeenschap haar standpunt wijzigt, dan zullen wij dat ook doen.
Waterproblemen hebben een speciale prioriteit Vanzelfsprekend heeft Grundfos speciale aandacht voor kwesties die met water te maken hebben. Nu waterstress veel meer voorkomt kunnen we helpen door wereldwijd energiezuinigheid, beheer van hulpbronnen en behoud van water te promoten.
we baseren
ons beleid
op wetenschappelijke
feiten
We geloven dat we nu moeten ingrijpen Actie is nu vereist. We doen ons deel bij Grundfos. En we willen nog meer doen. En we willen iedereen - andere bedrijven, politici en individuen - aanmoedigen om ook onderdeel van de oplossing te worden.
Met betrekking tot duurzaamheid kijken we naar het grote plaatje. We geloven zeker dat klimaatverandering realilteit is, maar het is slechts één onderdeel van het probleem: de mensheid kan haar huidige consumptiepatronen niet voortzetten. Er is een relatie tussen energieverbruik, klimaatverandering en waterstress: wanneer we op het ene front ingrijpen, dan heeft dat op alle fronten invloed.
8
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
WAT GRUNDFOS GELOOFT
WAT GRUNDFOS GELOOFT
9
Wat Grundfos wil doen
Binnen het Grundfos-principe Duurzaamheid eerst hebben we een aantal doelen opgesteld waarlangs de route met duurzame ambities van ons bedrijf voert. Deze doelen omvatten: • Doorgaan met het creëren van nieuwe duurzame producten en oplossingen • Stimuleren van een groene denkrichting binnen en buiten Grundfos • Invloed uitoefenen op de wereldwijde agenda • Een belofte om nooit meer CO₂ uit te stoten dan we in 2008 deden • Een langdurende ambitie om CO₂-neutraal te worden • Ons waterverbruik verminderen • Het energieverbruik in onze gebouwen verminderen • Onze koolstofvoetafdruk verlagen • Verminderen van koolstofemissies gedurende de gehele gebruiksduur van Grundfos' producten en diensten
klimaat en milieu Adaptatie
Alternatieve energie
Antropogeen
Koolstof
Koolstofkrediet Koolstofemissiecompensatie
Klimaat Klimaatverandering CO2e
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Wat Grundfos wil doen
Broeikasgassen
IPCC
Mitigatie
Nexus
Hernieuwbare energie Duurzame ontwikkeling Duurzame energie
Milieu Waterstress GHG
10
Opwarming van de aarde Global warming potential (GWP)
Nul-energie
KLIMAAT EN MILIEU
11
Klimaat en milieu
Discussies over klimaat- en milieukwesties gaan vaak gepaard met het gebruik van specifieke terminologie. Grundfos vertrouwt op de bevindingen en definities van het IPCC die wereldwijd erkend worden. In sommige gevallen kunnen de definities van het IPCC echter afwijken van plaatselijke definities.
Adaptatie Het IPCC definieert adaptatie als "de aanpassing in natuurlijke of menselijke systemen aan een nieuwe of veranderende omgeving." In een vervolg hierop: "Adaptatie aan klimaatverandering betreft de aanpassing in natuurlijke of menselijke systemen in reactie op daadwerkelijke of verwachte klimaatprikkels of hun effecten, die een verlichtende uitwerking heeft op nadelige aspecten of van gunstige mogelijkheden profiteert. Diverse typen adaptatie kunnen worden onderscheiden, inclusief anticiperende en reactieve adaptatie, private en publieke adaptatie, en autonome en geplande adaptatie." Doorgaans betekent "adaptatie" in wezen dat je probeert om milieuschade te beheersen in plaats van de werkelijke oorzaak van het probleem aan te pakken. Zie ook “Mitigatie”.
12
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Alternatieve energie Een overkoepelende term die inhoudt dat je een (schadelijke) brandstofbron vervangt door een alternatieve energiebron die niet hetzelfde ongewenste effect heeft - bijvoorbeeld het vervangen van fossiele brandstoffen door windturbines om CO2-emissies te vermijden. Merk op dat het concept van "alternatieve energie" doorgaans niet nucleaire energie omvat. Grundfos wil in toenemende mate alternatieve energie gebruiken - met name hernieuwbare energie - om onze eigen gebouwen, fabrieken etc. van energie te voorzien. Antropogeen Letterlijk "door mensen gemaakt", d.w.z. iets dat het gevolg is van menselijke activiteiten. Grundfos vertrouwt op wetenschappelijke bevindingen zoals die van het IPCC. Dit betekent dat we geloven dat klimaatverandering antropogeen is, d.w.z. gerelateerd aan menselijk gedrag. Koolstof Het woord "koolstof" wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar alle belangrijke broeikasgassen zoals in de term "koolstofvoetafdruk". Het kan echter ook verwijzen naar alleen CO2 - dus zorg ervoor dat u weet waarnaar verwezen wordt. Bij Grundfos bestrijkt de term "koolstof" alle belangrijke broeikasgassen, d.w.z. koolstofdioxide-equivalenten of CO2e. De belangrijkste broeikasgassen zijn koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en distikstofoxide (N2O). Merk echter op dat Grundfos geen aanzienlijke hoeveelheden methaan of distikstofoxide uitstoot.
KLIMAAT EN MILIEU
13
Koolstofkrediet Een koolstofkrediet is een verhandeleenheid binnen de koolstofmarkt. Eén koolstofkrediet komt overeen met één ton CO2 (of, in sommige markten, CO2-equivalente gassen). Koolstofkredieten helpen om CO2e emissies te reguleren, in wezen op basis van het principe dat wanneer de uitstoot van broeikasgassen geld kost, mensen zullen proberen om hun uitstoot te verminderen. Organisaties, bedrijven en individuen kunnen koolstofkredieten kopen om aan hun doelstellingen te voldoen en/of vrijwillig lagere emissies te bevorderen - dit wordt koolstofemissiecompensatie genoemd. Het Clean Development Mechanism (CDM) valideert en beoordeelt projecten om te garanderen dat ze authentieke voordelen opleveren en het authentieke "aanvullende" activiteiten betreffen die anders niet ondernomen zouden zijn. Als we koolstofemissiecompensatie bij Grundfos gebruiken, dan ondersteunen we alleen projecten die op de juiste wijze gevalideerd zijn. Koolstofemissiecompensatie Koolstofemissiecompensatie betekent in wezen dat u iemand anders betaalt voor het verwijderen uit de atmosfeer van de broeikasgassen die u uitstoot. U kunt bijvoorbeeld koolstofkredieten kopen en deze inlossen. U kunt ook uitstootreducerende projecten financieren, waarvan hernieuwbare-energieprojecten zoals windmolenparken, biomassa-energiesystemen of hydro-elektrische dammen het meest voorkomen. Andere veel voorkomende projecttypen omvatten energiezuinigheidsprojecten, de afbraak van industriële verontreinigingen of bijproducten van de landbouw, afbraak van methaan uit stortplaatsen en bosbouwprojecten. Bij Grundfos is koolstofemissiecompensatie de laatste uitweg - we proberen altijd om onze ambitieuze doelen te bereiken door onze processen te optimaliseren en hernieuwbare energie te gebruiken. Wanneer we koolstofemissiecompensatie uitvoeren, dan zorgen we er altijd voor dat de projecten die we ondersteunen een echte impact hebben, en dat dit niet gebeurd zou zijn zonder onze ondersteuning. 14
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Klimaat Klimaat is niet hetzelfde als weer, en is slechts één onderdeel van onze omgeving. Het IPCC gebruikt de volgende definitie: "Klimaat wordt doorgaans gedefinieerd als het "gemiddelde weer", of, zorgvuldiger, als de statistische beschrijving in termen van het gemiddelde en de variabiliteit van relevante hoeveelheden over een tijdsperiode die zich uitstrekt van maanden tot duizenden of miljoenen jaren. De klassieke periode is 30 jaar, zoals gedefinieerd door de World Meteorological Organization (WMO). Deze hoeveelheden zijn meestal oppervlaktevariabelen zoals temperatuur, neerslag en wind. Klimaat in een bredere zin is de toestand, inclusief een statistische beschrijving, van het klimaatsysteem." Klimaatverandering Volgens het IPCC verwijst klimaatverandering naar elke verandering van het klimaat in de tijd, die het gevolg is van natuurlijke variaties of menselijke activiteit. Dit wijkt af van de definitie in de United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), waar klimaatverandering wordt gedefinieerd als: "een verandering van het klimaat die direct of indirect wordt toegeschreven aan menselijke activiteit die de samenstelling van de aardatmosfeer wijzigt en die aanvullend is op natuurlijke klimaatvariaties die over vergelijkbare perioden worden waargenomen". Bij Grundfos geloven we dat klimaatverandering als gevolg van menselijke activiteit zo waarschijnlijk is dat we met z'n allen nu in actie moeten komen.
KLIMAAT EN MILIEU
15
CO₂e Staat voor "koolstofdioxide-equivalenten". Het is een maat die wordt gebruikt om de emissies van diverse broeikasgassen te vergelijken op basis van hun 'global warming potential' (GWP). In het bijzonder drukt het uit hoeveel een bepaald broeikasgas bijdraagt aan de wereldwijde opwarming door te bepalen hoeveel CO₂ nodig zou zijn om hetzelfde verwarmende effect over een periode van 100 jaar te bereiken. Methaan (CH4) heeft bijvoorbeeld 23 maal de 'global warming potential' van CO₂, terwijl distikstofoxide (N2O) ongeveer 300 maal de 'potential' van CO₂ bezit. Milieu Ons milieu (of natuurlijke omgeving) bestaat uit alle levende en niet-levende dingen die natuurlijk voorkomen op de aarde of enkele gebieden daarvan. Het omvat: Ecologische eenheden die werken als natuurlijke systemen zonder omvangrijk menselijk ingrijpen. Universele natuurlijke hulpbronnen en fysische verschijnselen zonder helder omschreven grenzen, zoals lucht, water en klimaat, alsmede energie, straling, elektrische lading en magnetisme, die niet uit menselijke activiteit zijn voortgekomen. Grundfos' pogingen om duurzaamheid te bevorderen helpen om het milieu te beschermen. Bijzondere nadruk wordt gelegd op energiebesparing en bescherming van water.
GHG Afkorting voor 'greenhouse gases' of in het Nederlands broeikasgassen, d.w.z. de verschillende gassen die bijdragen aan het broeikaseffect/opwarming van de aarde. Het IPCC definieert hen als volgt: "Broeikasgassen zijn die gasvormige bestanddelen van de atmosfeer, zowel natuurlijk als antropogeen, die straling absorberen en uitzenden bij specifieke golftlengtes binnen het spectrum van infrarode straling die wordt uitgezonden door het aardoppervlak, de atmosfeer en de wolken. Deze eigenschap veroorzaakt het broeikaseffect. Waterdamp (H2O), koolstofdioxide (CO2), distikstofoxide (N2O), methaan (CH4) en ozon (O3) zijn de primaire broeikasgassen in de aardatmosfeer." Volgens het Kyoto protocol zijn de zes belangrijkste broeikasgassen die door mensen worden uitgestoot: • Koolstofdioxide (CO2) • Methaan (CH4) • Distikstofoxide (N2O) • Waterstoffluorkoolwaterstoffen (HFK's) • Perfluorkoolwaterstoffen (PFK's) • Zwavelhexafluoride (SF6) Opwarming van de aarde 'Opwarming van de aarde' verwijst doorgaans naar het broeikaseffect dat door menselijke activiteiten wordt veroorzaakt. Merk op dat het natuurlijke broeikaseffect ook bestaat. Global warming potential (GWP) Global warming potential (GWP) is een maat voor hoeveel een bepaalde hoeveelheid (massa) aan broeikasgas naar schatting bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Het is een relatieve schaal die het betreffende gas vergelijkt met het effect van dezelfde massa aan CO2. Zie CO2e.
16
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
KLIMAAT EN MILIEU
17
Broeikasgassen Zie GHG.
Nexus Een "nexus" is een link of (ver)binding.
IPCC Het IPCC (Intergovernmental Panel of Climate Change) is een leidende instantie voor de beoordeling van klimaatverandering. Het was opgericht door het United Nations Environment Programme (UNEP) en de World Meteorological Organization (WMO) om de wereld te voorzien van een duidelijk wetenschappelijk beeld van de huidige staat van de klimaatverandering en de mogelijke milieu- en socio-economische gevolgen. Het IPCC geeft een overzicht van het werk van duizenden wetenschappers om uit te komen bij een objectieve beoordeling van de informatie die momenteel beschikbaar is. Bij het vormgeven van onze antwoorden op de klimaatverandering vertrouwen wij bij Grundfos op de bevindingen van het IPCC. Als hun bevindingen zouden worden bijgesteld, dan worden onze strategieën dienovereenkomstig aangepast.
Hernieuwbare energie Hernieuwbare energie is energie die wordt gegenereerd uit natuurlijke hulpbronnen die hiernieuwbaar zijn (natuurlijk worden aangevuld) - zoals zonlicht, wind, regen, getijden en geothermische warmte. Grundfos wil in toenemende mate gebruik maken van hernieuwbare energie om onze gebouwen en activiteiten van energie te voorzien. We willen er ook voor zorgen dat onze oplossingen verenigbaar zijn met hernieuwbare energiebronnen.
Mitigatie Het IPCC definieert mitigatie als volgt: "Een antropogene ingreep voor het reduceren van de bronnen of het vergroten van de hoeveelheid (natuurlijke) opnamepunten van broeikasgassen" - dus in feite dingen die mensen beginnen te doen om emissies te verminderen of broeikasgassen op te slaan. Veel van Grundfos' langetermijn strategische doelstellingen - bijv. het bevorderen van energiezuinigheid en reduceren van eigen emissies - zijn voorbeelden van mitigatie.
18
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Duurzame ontwikkeling In het algemeen: de ontwikkeling die tegemoet komt aan de behoeften van huidige generaties, zonder de mogelijkheid van toekomstige generaties om tegemoet te komen aan hun eigen behoeften in gevaar te brengen. Duurzame ontwikkeling wordt ook gezien als continue voortgang in de tijd die waardevol is voor zowel mens als milieu. Bij Grundfos zien we duurzame ontwikkeling ook als een vorm van vooruitgang ten gunste van het heden, zonder nadelig te zijn voor de behoeften van toekomstige generaties. Het concept van duurzame ontwikkeling sluit goed aan bij onze algehele visie en ons gedrag als bedrijf. Momenteel is de wereld niet goed op weg met duurzame ontwikkeling. We spenderen 1,5 keer meer hulpbronnen dan onze planeet kan leveren. De VN schat in, als we doorgaan op de huidige wijze, dat we 2,3 planeten nodig hebben om ruimte te bieden aan de aardbevolking in 2050.
KLIMAAT EN MILIEU
19
Duurzame energie Duurzame energie betekent dat met energie wordt omgegaan op een manier die tegemoet komt aan de behoeften van huidige generaties, zonder de mogelijkheid van toekomstige generaties om tegemoet te komen aan hun eigen behoeften in gevaar te brengen. Volgens sommigen kan de term ook inhouden dat fossiele brandstoffen worden gebruikt terwijl nieuwe technologie wordt ontwikkeld, zo lang nieuwe bronnen voor toekomstige generaties ook worden ontwikkeld. Bij duurzame energiebronnen zijn meestal alle hernieuwbare energiebronnen inbegrepen, zoals biobrandstoffen, zonne-energie, windenergie, energie uit watergolven, geothermische energie en getijde-energie. Doorgaans zijn ook technologieën inbegrepen die energiezuinigheid verbeteren. Grundfos wil in toenemende mate gebruik maken van hernieuwbare energie ten behoeve van onze activiteiten - en onze pogingen om energiezuinigheid te stimuleren via onze producten en diensten hebben al een aanzienlijke impact op gebruikerspatronen gehad. Waterstress Een term die vaak wordt gebruikt om te verwijzen naar een tekort aan water (droogte, verontreinigd water) en/of een overschot aan water (bijv. overstromingen. Bij Grundfos helpen we om waterstress te verlichten door te streven naar behoud van water en met onze oplossingen - LifeLink en SolarFlex als goede voorbeelden. We hebben ook oplossingen die regenwateropvang, hergebruik van water etc. ondersteunen.
Duurzame technologie / Innovatie autoadapt Milieuvriendelijk Koolstofvoetafruk Beoordeling van Koolstofvoetafdruk, product
noodzakelijkheden
Koolstoflabel Uitgebreide productbenadering Koolstofneutraal Geothermische systemen Cleantech Green Lean Cradle-to-cradle Groenwassen
Cradle-to-gate Grijswater-recyclen Cradle-to-grave LCA
MVO LCC
Downcyclen Life cycle Ingesloten koolstof Life Cycle Costs Emissies, direct Regenwateropvang Emissies, indirect Energie-Audit Besparingen Energiezuinigheid Gedeelde waarde Watervoetafdruk
Recyclen
Nul-energie Betekent letterlijk dat er geen nadelig effect op het milieu optreedt. Wanneer bijvoorbeeld gebouwen streven naar nul-energie ten opzichte van het milieu, dan kunnen Grundfos-producten zoals onze A-label of op zonne-energie werkende circulatiepompen helpen om energieverbruik te minimaliseren. 20
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
DUURZAME TECHNOLOGIE/INNOVATIE
21
Duurzame technologie / Innovatie
Bij alle toekomstige R&D-activiteiten van Grundfos wordt rekening gehouden met duurzaamheid. De hier gebruikte termen worden gekoppeld aan de manier waarop onze producten worden ontworpen, vervaardigd, gebruikt en afgevoerd.
AUTOADAPT Een gepatenteerde functie ontwikkeld door Grundfos. Zorgt dat pompen automatisch hun bedrijf aanpassen aan de optimale capaciteitscurve, en daardoor het elektriciteitsverbruik verminderen. AUTOADAPT is van oorsprong ontwikkeld voor de MAGNA serie en is nu ook beschikbaar voor ALPHA pompen; het drukverschil over de pomp wordt automatisch aangepast om te voldoen aan de actuele debieteisen. Dit betekent dat de pomp te allen tijde op de meest zuinige capaciteitscurve werkt, waadoor een ideale balans tussen comfort en rendement wordt gehandhaafd.
Koolstofvoetafdruk, product Het totaal van broeikasgasemissies die direct en indirect veroorzaakt worden door een specifiek product, uitgedrukt als CO2e. Bij Grundfos willen we koolstofemissies over de gehele levenscyclus van onze producten en diensten onderzoeken en reduceren. Wanneer we de koolstofvoetafdruk van een product in kaart brengen, dan kijken we naar de broeikasgasemissies die gerelateerd zijn aan de gebruikte grondstoffen, de productiestap, de fase van de gebruiker en de afvoer van het product. Koolstoflabel Een koolstoflabel (bijv. zoals gecreëerd door het UK Carbon Trust) geeft de totale broeikasgasemissie van een product weer "van wieg tot fabriekspoort" ("cradle to gate", ingesloten koolstof) of "van wieg tot graf" ("cradle to grave"). Emissies worden weergegeven in termen van grammen CO2e voor het betreffende gewicht van een pakket.
Koolstofvoetafdruk Een koolstofvoetafdruk is "het totaal aan broeikasgasemissies die direct of indirect worden veroorzaakt door een individu, organisatie, gebeurtenis of product" (UK Carbon Trust 2008) uitgedrukt als CO2eqv. Bij Grundfos werken we eraan om de koolstofvoetafdruk van onze eigen bedrijfsprocessen te reduceren. Hierbij is onze gehele organisatie betrokken, en we moeten al onze verbeelding gebruiken om overal waar we kunnen emissies te reduceren. We kijken zelfs verder, en zijn dus bezig om de emissies te reduceren die gerelateerd zijn aan de bouw van onze producten, helemaal van wieg tot graf.
22
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
DUURZAME TECHNOLOGIE/INNOVATIE
23
Koolstofneutraal Strikt gesproken is "koolstofneutraal" een term die wordt gebruikt om brandstoffen te beschrijven die niet bijdragen aan de hoeveelheid CO2 die in de atmosfeer wordt uitgestoten, en die deze uitstoot ook niet reduceren. De term betekent doorgaans dat bedrijven proberen om hun CO2-emissies te compenseren, bijv. door: 1. Compenseren voor CO2-emissies veroorzaakt door fossiele brandstoffen door een gelijkwaardige hoeveelheid hernieuwbare energie te genereren, of door alleen hernieuwbare energie te gebruiken. 2. Koolstofemissiecompensatie, d.w.z. door anderen te betalen om CO2 uit de atmosfeer te verwijderen of vast te leggen - bijvoorbeeld door bomen te planten - of door koolstofprojecten te financieren die toekomstige broeikasgasemissies voorkomen, of door koolstofkredieten te kopen om deze kredieten weg te nemen (of 'in te lossen') via handel in koolstof. Cleantech Een vaag gedefinieerde term die in het algemeen producten en diensten omvat die prestaties, productiviteit of rendement verbeteren terwijl ze energieverbruik, afval, verontreinigingen, kosten of grondstoffen reduceren. Ook bekend als "schone technologie". Merk op dat dit niet hetzelfde is als "groene technologie" Van oplossingen als de NoNOx en BioBooster kan worden gesteld dat dit voorbeelden zijn van 'cleantech' door Grundfos.
24
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Cradle-to-cradle Cradle-to-cradle ("van wieg tot wieg") is een specifiek type life cycle assessment waarbij de laatste stap (eind van de gebruiksduur van het product) een recycle-proces is. Het recycle-proces leidt tot nieuwe, identieke producten (recycling - bijv. glazen flessen uit ingezamelde glazen flessen), of verschillende producten (ook bekend als downcyclen bijv. glaswol-isolatie vanuit ingezamelde glazen flessen). In bredere zin is het cradle-to-cradle-concept een benadering van het hele systeem en een filosofie die is geïnspireerd op natuurlijke systemen (biomimicry). Het doel is om afval te gebruiken als voedsel om iets nieuws te creëren, zodat een systeem gecreëerd wordt zonder enig afval. Cradle-to-gate Cradle-to-gate ("van wieg tot poort") is een gedeeltelijke life cycle assessment voor producten die zich uitstrekt van de vervaardiging ("wieg") tot aan de fabriekspoort (d.w.z. voorafgaand aan de verzending). De fasen van gebruik en afvoer worden doorgaans weggelaten. Cradle-to-grave Cradle-to-grave ("van wieg tot graf") is een volledige life cycle assessment die zich uitstrekt van de vervaardiging ("wieg") tot aan de fasen van gebruik en afvoer ("graf"). Alle grondstoffen en producten worden meegenomen voor alle fasen van de levenscyclus. Zie de opmerking onder cradle-to-gate hierboven. Daarnaast denken we zorgvuldig na over hoe onze producten en oplossingen bij kunnen dragen aan een duurzame(re) wereld tijdens gebruik en afvoer - bijv. door onze producten energiezuinig te maken, en eenvoudiger te recyclen of downcyclen.
DUURZAME TECHNOLOGIE/INNOVATIE
25
Downcyclen Zie Recyclen, met inbegrip van de opmerkingen.
Emissies, indirect Dit zijn emissies van broeikasgassen die indirect worden veroorzaakt door een individu, gebeurtenis, organisatie of product. Indirecte emissies omvatten alle emissies die optreden als gevolg van de activiteiten van een bedrijf etc. en als gevolg van het gebruik of de aankoop van een product. Als bijvoorbeeld elektriciteit die vanuit een energiecentrale wordt geleverd tot emissies leidt, dan tellen deze mee als indirecte emissies. De emissies die worden veroorzaakt door de vervaardiging van grondstoffen tellen ook mee als indirecte emissies. Merk op dat het broeikasgas-protocol drie reikwijdtes voor broeikasgassen noemt.
Ingesloten koolstof De term "ingesloten koolstof" (Engels: embedded carbon) wordt gebruikt om te beschrijven hoe de koolstofvoetafdruk van een product van "cradle-to-grave" kan worden weergegeven in termen van kg CO2 per kg product. Zo gebruikt The Carbon Trust in Groot Brittannië bijvoorbeeld een label waarop de emissie van ingesloten koolstof in gram CO2 voor het specifieke gewicht van het product vermeld staat.
Reikwijdte 2 bestrijkt indirecte broeikasgasemissies van verbruikte of aangekochte elektriciteit, warmte of stoom. Reikwijdte 3 bestrijkt andere indirecte emissies, zoals de winning en productie van aangekochte materialen en brandstoffen, aan transport gerelateerde activiteiten in voertuigen die niet in het bezit of beheer zijn van het rapporterende lichaam, aan elektriciteit gerelateerde activiteiten (bijv. transport- en distributieverliezen) die niet worden bestreken in Reikwijdte 2, uitbestede activiteiten, afvalverwijdering etc.
MVO Afkorting voor "Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen". Bij Grundfos definiëren we maatschappelijk verantwoord ondernemen als de manier waarop we zorg voor sociale aspecten en het milieu integreren in onze zakelijke activiteiten en in onze interactie met alle betrokkenen op vrijwillige basis. Onze MVOactiviteiten dragen bij aan duurzame ontwikkeling.
Emissies, direct Directe emissies zijn de emissies van broeikasgassen die direct worden veroorzaakt door een individu, gebeurtenis, organisatie of product - bijvoorbeeld broeikasgassen die direct uit een schoorsteen omhoog gaan. Directe emissies omvatten alle verontreinigingen van vervaardiging, bedrijfsauto's, vergoede reiskosten en alle andere direct te beheersen bronnen. Merk op dat het broeikasgas-protocol drie reikwijdtes voor broeikasgassen noemt. Reikwijdte 1 bestrijkt alle directe emissies van broeikasgassen.
26
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Energie-Audit Energie-Audits zijn analyses die worden uitgevoerd door Grundfos aan de faciliteiten van de klant. Een Energie-Audit levert nauwkeurige gekalibreerde gegevens van debietmetingen, actueel energieverbruik, het rendement van pompinstallaties en meer. Grundfos kan daarna aangeven waar wijzigingen kunnen leiden tot energiebesparing bij de klant.
DUURZAME TECHNOLOGIE/INNOVATIE
27
Energiezuinigheid Verhouding van de energieproductie van een omzettingsproces of van een systeem ten opzichte van de energie-opname. Bij Grundfos doen we onze uiterste best om oplossingen te creëren die zo energiezuinig mogelijk zijn, en we helpen onze klanten bij het bereiken van nog hogere energetische rendementen voor hun systemen. Dit wordt steeds belangrijker in de toekomst. Energiezuinigheid bestrijkt aspecten zoals: • Energieverbruik tijdens gebruiksduur • CO2-voetafdruk • Rendement • Rendement op systeemniveau • LCC • Hernieuwbare energie • Optimalisatie van bewaking/bediening Energielabel Energielabels zijn labels die gebruikers informeren over het relatieve elektriciteitsverbruik van een specifiek product. We kennen ze al van huishoudelijke apparaten (koelkasten etc.), en ze worden doorgaans uitgegeven door organisaties die door de overheid zijn goedgekeurd. Grundfos was behulpzaam bij het introduceren van Europese energielabels in de pompenwereld. De A-label MAGNA en ALPHA pompen hebben een groter bewustzijn gecreëerd van de impact van het bezitten van energiezuinige pompen, en de labels hebben dat proces in belangrijke mate gestimuleerd. Merk op dat de energielabels van de EU strenger worden; de wijzigingen worden geleidelijk ingevoerd voor diverse producten tot aan 2013.
28
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Milieuvriendelijk Milieuvriendelijk is een term die wordt gebruikt om te verwijzen naar goederen en diensten, wetten, richtlijnen en beleidsregels die ontworpen zijn om schade aan de natuurlijke wereld te minimaliseren, bijv. door biodegradeerbare onderdelen te gebruiken. Synoniemen zijn onder meer eco-vriendelijk, natuurvriendelijk en groen. Beoordeling van noodzakelijkheden Een beoordeling die moet worden gemaakt bij het in kaart brengen van de broeikasgasemissies van een product of bedrijf. Bij de beoordeling dient u na te denken welke aspecten moeten worden meegenomen bij het in kaart brengen, om te zorgen dat de berekening zo nauwkeurig mogelijk is. De gemaakte keuzes dienen in lijn te zijn met de algemene doelstelling van het in kaart brengen. Uitgebreide productbenadering De organisatie Europump pleit voor de "uitgebreide productbenadering" bij het maken van wetgeving voor besparingen met waterpompen - de motor en de besturing dienen hierbij meegenomen te worden. De uitgebreide productbenadering levert een aanzienlijke uitbreiding van de verwachte mogelijke besparingen. Zo bedragen de verwachte en gepubliceerde besparingen in de EU (EU27) vanuit de 'standaard' productbenadering voor waterpompen 4,45 TWh per jaar. In contrast hiermee voorspelt de uitgebreide productbenadering een jaarlijkse besparing van 35 TWh in de EU. Bron: Commentaar van Europump op: “Working document on possible ecodesign requirements for single stage end suction, vertical multistage and submersible multistage pumps”, mei 2008.
DUURZAME TECHNOLOGIE/INNOVATIE
29
Geothermische systemen Systemen die gebruik maken van de warmte die in de grond is opgeslagen, bijv. voor stralingswarmte. Grundfos levert vele oplossingen voor geothermische systemen. Zo zijn SPN pompen in staat om zeer corrosief geothermisch water te verwerken, en kan de VersaFlo pomp een glycol-oplossing in een warmtewisselaar rondpompen, waarbij geothermische mechanische systemen worden gekoppeld met stralingswarmte voor energiezuinigheid en comfort. Green Lean "Lean" is een bekend managementhulpmiddel om tijd en hulpbronnen te besparen bij productie; "Green Lean" maakt gebruik van dezelfde benadering voor energie- en waterhulpbronnen, om deze zoveel mogelijk te behouden. Grundfos gebruikt de Green Lean benadering om onze koolstofvoetafdruk en impact op het milieu te helpen verminderen. Groenwassen De handeling om een product of dienst milieuvriendelijker te laten lijken dan deze in werkelijkheid is.
Grijswater-recyclen Recyclen van grijs water betekent het hergebruiken van water dat in huishoudens wordt gebruikt - in wezen al het huishoudelijke water behalve toiletwater, dat bekend staat als zwart water. Systemen voor het recyclen van grijs water kunnen vele vormen hebben, waarbij het water kan worden hergebruikt voor irrigatie of zelf als drinkwater om te drinken en te koken. Systemen voor het recyclen van grijs water leiden water doorgaans vanuit putjes, douches en wasmachines naar een aparte opvangtank waardoor dit water niet naar het rioolstelsel gaat. Het water kan dan direct worden gebruikt voor irrigatie of om het toilet te spoelen, in het ideale geval na filtratie, of kan op diverse manieren worden gezuiverd om het schoon genoeg te maken om op te drinken. Grundfos levert een reeks oplossingen voor verschillende systemen. LCA Afkorting voor Life Cycle Assessment: een analyse van de impact op het milieu van een product gedurende zijn gehele gebruiksduur ('life cycle'). Een volledige LCA bestaat onder meer uit het in kaart brengen van de emissies van broeikasgassen. Maar in een volledige LCA zijn ook andere milieu-aspecten opgenomen, bijv. impact op het watermilieu. LCC Zie Life Cycle Costs.
30
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
DUURZAME TECHNOLOGIE/INNOVATIE
31
Life cycle Met betrekking tot producten verwijst "life cycle" naar alle stappen tijdens de gebruiksduur van een bepaald product: • grondstoffen (inclusief transport) • vervaardiging • transport • gebruik • afvalverwijdering Life Cycle Costs De totale kosten van een bepaald product of dienst gedurende de gehele gebruiksduur. Voor eindgebruikers heeft dit betrekking op de totale kosten vanaf het moment dat het product wordt gekocht totdat het wordt afgevoerd - met inbegrip van onderhoud, reserveonderdelen en energieverbruik. Regenwateropvang Regenwateropvang betekent het verzamelen (en vaak opslaan) van regenwater. Het opgevangen regenwater kan worden gebruikt als drinkwater, voor vee, irrigatie of aanvullen van grondwater. Systemen voor regenwateropvang kunnen klein en eenvoudig of groot en complex zijn. In het algemeen wordt regenwater opgevangen vanaf de grond of een dak. Grundfos levert een groot aantal producten die geschikt zijn voor regenwateropvang. Zo kunnen grote tanks en CHI-pompen worden gebruikt om regenwater op te vangen vanuit afvoerkanalen voor overtollig regenwater, waarbij dit water vervolgens kan worden gebruikt voor irrigatie. Op een kleinere schaal kunnen apparaten zoals de Grundfos Pump Genie schakelen tussen regenwater en waterleidingwater voor huishoudelijk gebruik, waarbij regenwater altijd prioriteit krijgt.
32
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Recyclen Recyclen betekent het verwerken van gebruikte materialen tot nieuwe producten. Dit helpt het voorkomen van verspilling van mogelijk bruikbare materialen. Het helpt eveneens het reduceren van het gebruik van nieuwe grondstoffen, energieverbruik, luchtverontreiniging (van verbranding) en waterverontreiniging (van stortplaatsen) door de noodzaak van "traditionele" afvalverwerking te reduceren. Verder helpt het om emissies van broeikasgassen te reduceren in vergelijking met "traditionele" productie zonder recycling. Te recyclen materialen omvatten vele soorten glas, papier, metaal, plastic, textiel en elektronica. Strikt gesproken zou het recyclen van een materiaal een 'verse' toevoer van hetzelfde material moeten opleveren. Maar dit is vaak moeilijk of te duur (vergeleken met het produceren van hetzelfde product vanuit grondstoffen of andere bronnen), dus nieuwe materialen (bijv. glas in andere vormen) worden vaak in plaats daarvan geproduceerd. Een andere vorm van recyclen is het hergebruiken van bepaalde materialen uit complexe producten, hetzij vanwege hun intrinsieke waarde (bijv. goud uit computeronderdelen) of vanwege hun risicovolle aard (bijv. verwijdering en hergebruik van kwik). Bij Grundfos streven we ernaar om onze producten zo goed mogelijk recycleerbaar te maken - bijv. door producten te maken met een modulair design om hergebruik te vergemakkelijken. Hoewel recyclen in strikte zin moeilijk te realiseren is voor ons soort bedrijven, onderzoeken we een aantal mogelijkheden. Merk op dat "hergebruik" niet precies hetzelfde is als recyclen - het betekent dat het voorwerp wordt hergebruikt voor hetzelfde doel, bijv. melkflessen. De term "downcyclen" wordt soms gebruikt voor recyclen waarbij de nieuw gecreëerde materialen inferieur zijn aan de materialen die oorspronkelijk gerecycled werden.
DUURZAME TECHNOLOGIE/INNOVATIE
33
Besparingen Reducties in kosten van hulpbronnen. Vaak uitgedrukt als een contrast tussen bestaande en voorgestelde oplossingen of tussen bijv. oude en nieuwe technologie. Gedeelde waarde Het concept dat de acties die worden uitgevoerd door een bedrijf waarde kan hebben voor het bedrijf en voor de maatschappij waarvan het bedrijf onderdeel is. Watervoetafdruk De watervoetafdruk van een bedrijf - diens zakelijke watervoetafdruk - verwijst naar het totale volume aan zoet water dat direct en indirect wordt gebruikt om het bedrijf draaiende te houden en te ondersteunen. Het bestaat uit twee onderdelen: • De operationele watervoetafdruk, d.w.z. het directe watergebruik door het bedrijf voor zijn eigen werkzaamheden. • De watervoetafdruk van de toeleveringsketen, d.w.z. het watergebruik in de toeleveringsketen van het bedrijf. Bij veel bedrijven is de watervoetafdruk van de toeleveringsketen veel groter dan de operationele watervoetafdruk. Wanneer gebruikers de producten van een bedrijf gebruiken, dan kan er ook een watervoetafdruk in het eindgebruikstadium zijn. Dit is onderdeel van de watervoetafdruk van de eindgebruiker, maar dat betekent niet dat het bedrijf zich kan onttrekken aan enige verantwoordelijkheid voor wat in het eindgebruikstadium gebeurt.
34
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Wetgeving BREEAM IPCC
Gebouwcodes
ISO 14001
Caring for Climate LEED (Zorg voor het klimaat) Markeringen en certificeringen CCC markering OHSAS 18001
CE MARKERING REACH
ETL markering Transparantie EuP-richtlijn VN Global Compact Europump VN MILLENNIUM GHG protocol ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN
Global Compact
UL markering
Global Reporting Initiative Watermanagement Green Star World Business Council for Sustainable Development Groei, economische (WBCSD)
Groeiende wereld
IE1, IE2, IE3 IEA
WETGEVING
35
WETGEVING
Wetgeving en gebouwcodes worden wereldwijd steeds strenger. De definities die hier zijn opgenomen hebben directe impact op de manier waarop gebouwen worden ontworpen en de criteria op basis waarvan oplossingen dienen te worden gekozen.
BREEAM BRE Environmental Assessment Method. Een methode voor het milieutechnisch beoordelen van gebouwen die een breed scala aan milieu- en duurzaamheidsaspecten meerekent, en ontwikkelaars en ontwerpers in staat stelt om de milieukwalificaties van hun gebouwen aan planners en klanten te bewijzen. Gebouwcodes Regels die de minimale veiligheidsniveaus voor gebouwen bepalen. Gebouwvoorschriften leggen in toenemende mate beperkingen op aan energieverbruik etc. om meer duurzaamheid te bevorderen.
CCC markering Afkorting voor China Compulsory Certification markering. Sinds 1 augustus 2003 moet elk binnenlands of geïmporteerd product dat wordt verkocht in China een verplicht productcertificaat hebben ontvangen en de nieuwe CCC (China Compulsory Certification) markering hebben. CE markering De CE markering is een verplichte conformiteitsmarkering die wordt gebruikt binnen de Europese Economische Ruimte (EER). De CE markering verklaart dat het betreffende product voldoet aan EU eisen aan consumentenveiligheid, gezondheid en het milieu. CE staat voor “Conformité Européenne”. ETL markering De ETL markering is een productcertificeringsmarkering vanuit Intertek, één van de zogenaamde NRTL's (Nationally Recognized Testing Laboratories) in de VS.
Caring for Climate (Zorg voor het klimaat) “Caring for Climate” is een vrijwillig actieplatform voor VN Global Compact deelnemers die leiderschap willen tonen op het gebied van klimaatverandering. Het platform geeft leidende bedrijven de mogelijkheid om praktische oplossingen naar voren te brengen en te helpen om beleid en de publieke opvatting vorm te geven. Grundfos maakt onderdeel uit van het Caring for Climate platform.
36
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
WETGEVING
37
EuP-richtlijn Afkorting voor de Energy-using Products (energiegebruikende producten) richtlijn, ook bekend als Eco-ontwerp richtlijn. Een belangrijk doel van de richtlijn is om de energiezuinigheid van energieverbruikende producten (EuP's) te verbeteren, om zo bij te dragen aan het bereiken van de Europese doelen voor klimaatbescherming. De richtlijn bestrijkt niet alleen het energieverbruik van producten; doel is om de algehele negatieve milieu-impact van de betreffende producten te reduceren. De richtlijn dateert van juli 2005 en is onlangs bijgewerkt (2009/125/EC). De belangrijkste wijziging is dat de richtlijn nu niet alleen "energieverbruikende" producten omvat, maar ook zogenaamde "energie-gerelateerde" producten. Enkele belangrijke punten om in gedachten te houden met betrekking tot tot de EuPrichtlijn zijn: Vanaf 1 januari 2013 mag de energie-efficiëntie-index (EEI) voor standalone circulatiepompen (behalve de pompen die speciaal ontworpen zijn voor primaire circuits van thermische zonnesystemen en van warmtepompen) zonder mechanische asafdichting niet hoger zijn dan 0,27. Vanaf 1 augustus 2015 mag de energie-efficiëntieindex (EEI) voor stand-alone en in producten geïntegreerde circulatiepompen zonder mechanische asafdichting niet hoger zijn dan 0,23. Voor circulatiepompen is de richtlijn gebaseed op de volgende vooronderstellingen: • Jaarlijks elektriciteitsverbruik in de EU (EU27) is 50 TWh per jaar (2009) • Het geschatte elektriciteitsverbruik in de EU zonder wetgeving zou 55 TWh zijn in 2020 • Het geschatte elektriciteitsverbruik in de EU met wetgeving zou 32 TWh zijn in 2020 Dit betekent dat de richtlijn in de EU in 2020 elektricteitsbesparingen van 23 TWh met zich meebrengt, en dit is vergelijkbaar met het huishoudelijke elektriciteitsverbruik van 14 miljoen mensen in de EU. Dit komt overeen met verwachte CO2reducties van 11 miljoen ton CO2 in de EU in 2020. Doelen voor waterpompen zijn nog niet vastgesteld. Kijk bij 'Motoren' voor EuP-wetgeving over motoren. 38
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
Europump Europump is een industriële associatie die de Europese pompindustrie vertegenwoordigd. Europump levert expertise op technische en andere aan de pompindustrie gerelateerde kwesties, en is een forum voor uitwisseling van aan de pompindustrie gerelateerde informatie. Het beoogt een bron te zijn van geharmoniseerde regelingen voor efficiënte en milieuvriendelijke vloeistofpompsystemen. Europump promoot energiebesparing en milieubescherming op actieve wijze. Zie Uitgebreide productbenadering. GHG protocol Het GHG protocol is een gids die door WBCSD is gepubliceerd. Het beschrijft een methode voor het in kaart brengen en rapporteren van de klimaat-impact van een bedrijf of organisatie (WBCSD = World Business Council for Sustainable Development). Global Compact Zie VN Global Compact. Global Reporting Initiative Het Global Reporting Initiative is een rapporterend lichaam dat principes en indicatoren ontwerpt die organisaties kunnen gebruiken om hun economische, milieu- en sociale prestaties te meten en erover te rapporteren. Green Star Green Star is een vrijwillig milieubeoordelingsysteem dat het ontwerp en de constructie van gebouwen op hun milieu-aspecten beoordeelt.
WETGEVING
39
Groeiende wereld Wanneer we van een "groeiende wereld" spreken, dan verwijzen we naar hoe de wereldbevolking in getal groeit - maar ook naar hoe de gehele wereldbevolking hogere levensstandaarden verwacht, vooral in ontwikkelingslanden. Groei, economische Economische groei is vanzelfsprekend: Een toename in handel en rijkdom in een bepaalde maatschappij. Economische groei is traditioneel gekoppeld aan een overeenkomstige groei in vervuiling, broeikasgasemissies etc. De uitdaging is nu om deze koppeling te verbreken zodat economische groei duurzaam kan zijn. IE1, IE2, IE3 IE codes zijn een maat voor de rendementsklassen van motoren. De nieuwe norm EN 60034-30:2009 geeft een wereldwijde definitie van de volgende rendementsklassen van asynchrone driefasenmotoren op laagspanning in het vermogensbereik van 0,75 kW tot 375 kW. • IE1 = standaard rendement (vergelijkbaar met EFF2) • IE2 = hoog rendement (vergelijkbaar met EFF1) • IE3 = premium rendement De oude Europese aanduidingen EFF3, EFF2 en EFF1 zullen niet hun geldigheid verliezen, maar zullen geleidelijk van de markt verdwijnen. De International Electrotechnical Commission, IEC, ontwikkelde deze energiezuinigheidsnorm als oplossing voor het probleem van de verschillende nationale normen voor energiezuinigheid.
40
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
IEA Afkorting voor de International Energy Agency. De IEA werkt als energiebeleidsadviseur voor de overheden van diens 28 lidstaten en meer. De IEA heeft tot doel om betrouwbare, betaalbare en schone energie voor de consumenten in de wereld te promoten. Opgericht ten tijde van de oliecrisis van 1972-73 was het oorspronkelijke mandaat van de IEA om maatregelen tijdens olieschaarste te coördineren. Vandaag de dag is de IEA ook gericht op energiezuinigheid, klimaatbescherming, samenwerking op gebied van energietechnologie en op het delen van de opgebouwde ervaring met energiebeleid met de rest van de wereld. IPCC Het IPCC (Intergovernmental Panel of Climate Change) is een leidende instantie voor de beoordeling van klimaatverandering. Het was opgericht door het United Nations Environment Programme (UNEP) en de World Meteorological Organization (WMO) om de wereld te voorzien van een duidelijk wetenschappelijk beeld van de huidige staat van de klimaatverandering en de mogelijke milieu- en socio-economische gevolgen. Het IPCC geeft een overzicht van het werk van duizenden wetenschappers om uit te komen bij een objectieve beoordeling van de informatie die momenteel beschikbaar is. ISO 14001 Een milieubeheersysteem dat onderdeel is van het algehele managementsysteem van een organisatie. Het systeem omvat organisatorische structuur, planningsactiviteiten, verantwoordelijkheden, gebruiken, procedures, processen en hulpmiddelen voor het ontwikkelen, tot stand brengen, bereiken, herzien en handhaven van het milieubeleid van het bedrijf.
WETGEVING
41
LEED LEED is een internationaal erkend certificeringsysteem voor groene gebouwen. Het levert derden een bevestiging dat een gebouw of woongebied is ontworpen en gebouwd met behulp van strategieën die gericht zijn op het verbeteren van prestaties op alle gebieden die er het meest toe doen: energiebesparingen, waterrendement, reductie van CO2-emissies, verbeterd binnenklimaat, en zorg voor hulpbronnen en gevoeligheid van hun impact. LEED werd ontwikkeld door de VS. Green Building Council (USGBC). LEED kan op alle gebouwtypen van toepassing zijn - commerciële en woongebouwen. Het bestrijkt de gehele gebruiksduur van gebouwen - ontwerp en bouw, gebruik en onderhoud, huurdersinrichting en aanzienlijke renovaties. LEED biedt gebouweigenaren en beheeders een kader voor het identificeren en tot stand brengen van praktische en meetbare ontwerp-, bouw-, gebruiks- en onderhoudsoplossingen voor groene gebouwen. Andere gebouwstandaarden zijn bijvoorbeeld BREEAM en Green Star.
Markeringen en certificeringen Diverse markeringen (die laten zien dat het betreffende product voldoet aan lokale normen voor veiligheid, gezondheid, het milieu etc.) en certificeringen zijn vereist in verschillende markten. Sommige hebben te maken met mechanische veiligheid, andere met elektrische veiligheid, en nog andere zijn meer op het milieu gericht. Voorbeelden van markeringen zijn: UL (Noord Amerika) CSA (Noord Amerika) ETL (Noord Amerika) CE (Europa) CCC (China) Hoewel sommige standaarden van oorsprong Europees of Noordamerikaans zijn, worden deze markering ook breed geaccepteed in andere delen van de wereld. Grundfos zet alleen producten op de markt die minstens voldoen aan alle van toepassing zijnde verplichte standaarden. OHSAS 18001 Een internationaal erkende beoordelingsspecificatie voor managementsystemen die met beroepsgezondheid en -veiligheid te maken hebben. REACH Als afkorting voor "Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemical substances" is REACH een regeling van de Europese Gemeenschap voor chemicaliën en hun veilige gebruik (EC 1907/2006). De wet werd van kracht op 1 juni 2007. Het doel ervan is om de bescherming van menselijke gezondheid en het milieu te verbeteren.
42
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
WETGEVING
43
Transparantie Letterlijk "iets waar doorheen gekeken kan worden". In een bredere context heeft transparantie te maken met openheid, communicatie en berekenbaarheid. Transparante procedures zijn bijvoorbeeld financiële jaarverslagen, audits etc. UL markering UL is een afkorting voor Underwriters Laboratories Inc., een Amerikaanse onafhankelijke certificeringsorganisatie voor productveiligheid die standaarden en testprocedures ontwikkelt voor producten, materialen, componenten, samenvoegingen, gereedschappen en apparaten, vooral met betrekking tot productveiligheid. De UL markering voldoet aan deze standaarden. UL is één van de NRTL's (Nationally Recognized Testing Laboratories) die zijn goedgekeurd voor het uitvoeren van deze testen door de U.S. Occupational Safety and Health Administration (OSHA). Zie ook ETL. VN Global Compact Het Global Compact van de Verenigde Naties is een strategisch beleidsinitiatief voor bedrijven die hun activiteiten en strategieën in lijn willen brengen met tien universeel aanvaarde principes op het gebied van mensenrechten, arbeid, milieu en anti-corruptie.
44
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
VN Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen De Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen zijn acht internationale ontwikkelingsdoelen waarover alle 192 lidstaten van de Verenigde Naties en een aantal internationale organisaties hebben afgesproken dat deze bereikt zullen zijn in het jaar 2015. Ze omvatten het reduceren van extreme armoede, het reduceren van kindersterfte, het zorgen voor duurzaamheid gerelateerd aan het milieu, en het ontwikkelen van een wereldwijd partnerschap voor ontwikkeling. Bij Grundfos hebben we ons verbonden om de wereldgemeenschap te helpen om de doelen te bereiken die beschreven staan in de VN Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen. We doen dit via onze Innovatie-Intentie, via nieuwe business zoals Grundfos LIFELINK, en binnen onze MVO-activiteiten. Watermanagement Bewaking, regeling en optimalisatie van het gebruik van water. Het doel is om eindige en kwetsbare oppervlaktewater- en grondwaterhulpbronnen te beschermen door watergebruik en waterverontreiniging te beperken. World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) Een door een CEO geleide, wereldwijde associatie die uitsluitend te maken heeft met business en duurzame ontwikkeling. Deze associatie met ruim 200 bedrijfsleden richt zich op energie en klimaatontwikkeling, op de rol die wordt gespeeld door bedrijven, en op de bescherming van ecosystemen.
WETGEVING
45
Inhoud
draag bij
aan een groenere toekomst
voor onze planeet
A Adaptatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Alternatieve energie . . . . . . . . . . . . . 13 Antropogeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 AUTOADAPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 B Beoordeling van noodzakelijkheden . . . 29 Besparingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 BREEAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Broeikasgassen . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 C Caring for Climate (Zorg voor het klimaat) . . . . . . . . . . . 36 CCC markering . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 CE markering . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Cleantech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 CO₂e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Cradle-to-cradle . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Cradle-to-gate . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Cradle-to-grave . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
D Downcyclen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Duurzame energie . . . . . . . . . . . . . . 20 Duurzame ontwikkeling . . . . . . . . . . . 19 E Emissies, direct . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Emissies, indirect . . . . . . . . . . . . . . . 27 Energie-Audit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Energielabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Energiezuinigheid . . . . . . . . . . . . . . . 28 ETL markering . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 EuP-richtlijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Europump . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Inhoud
47
G Gebouwcodes . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Gedeelde waarde . . . . . . . . . . . . . . . 34 Geothermische systemen . . . . . . . . . 30 GHG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 GHG protocol . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Global Compact . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Global Reporting Initiative . . . . . . . . . 39 Global warming potential (GWP) . . . . . 17 Green Lean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Green Star . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Grijswater-recyclen . . . . . . . . . . . . . . 31 Groei, economische . . . . . . . . . . . . . 40 Groeiende wereld . . . . . . . . . . . . . . . 40 Groenwassen . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 H Hernieuwbare energie . . . . . . . . . . . . 19
I IE1, IE2, IE3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 IEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Ingesloten koolstof . . . . . . . . . . . . . . 26 IPCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1841 ISO 14001 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
M Markeringen en certificeringen . . . . . . 43 Milieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Milieuvriendelijk . . . . . . . . . . . . . . . 29 Mitigatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 MVO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
K Klimaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Klimaatverandering . . . . . . . . . . . . . . 15 Koolstof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Koolstofemissiecompensatie . . . . . . . . 14 Koolstofkrediet . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Koolstoflabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Koolstofneutraal . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Koolstofvoetafdruk . . . . . . . . . . . . . . 22 Koolstofvoetafdruk, product . . . . . . . . 23
N Nexus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Nul-energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
L LCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 LCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 LEED . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Life cycle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Life Cycle Costs . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
48
GRUNDFOS HANDBOEK VOOR DUURZAAMHEID
O OHSAS 18001 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Opwarming van de aarde . . . . . . . . . . 17
U Uitgebreide productbenadering . . . . . 29 UL markering . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 V VN Global Compact . . . . . . . . . . . . . 44 VN Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen . . . . . . . . 45 W Watermanagement . . . . . . . . . . . . . . 45 Waterstress . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Watervoetafdruk . . . . . . . . . . . . . . . . 34 World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) . . . 45
R REACH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Recyclen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Regenwateropvang . . . . . . . . . . . . . . 32 T Transparantie . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Inhoud
49
Being responsible is our foundation Thinking ahead makes it possible Innovation is the essence
Grundfos Nederland B.V. Postbus 22015 1302 CA Almere Tel: +31 88 47 86 336
www.grundfos.nl De naam Grundfos, het Grundfos-logo en de slogan Be-Think-Innovate zijn geregistreerde handelsmerken van Grundfos Management A/S of Grundfos A/S, Denemarken. Alle rechten wereldwijd voorbehouden.