Handboek Teamplayers Studiejaar 2013 – 2014
Het Sport-bureau en Teamplayers
Het project Teamplayers valt onder de verantwoordelijkheid van het Sport-bureau. Dit is een initiatief van de Academie voor Sportstudies van De Haagse Hogeschool en de School voor Lifestyle, Sport en Bewegen van ROC Mondriaan. Het Sportbureau zorgt o.a. voor de koppeling van studenten van de desbetreffende opleidingen aan de beroepspraktijk, zoals stages, projecten en opdrachten op het terrein van evenementenorganisatie, beweegstimulering en talentontwikkeling. Zie voor meer informatie www.sport-bureau.nl Het Sport-bureau timmert met Teamplayers heel zichtbaar aan de weg in en om de stad Den Haag als het gaat om lifestyle, sport en bewegen. Zeker nu Den Haag plannen heeft voor de nieuwe Sportcampus Zuiderpark, waar de Academie voor Sportstudies en de School voor Lifestyle, Sport en Bewegen van ROC Mondriaan zich gaan vestigen.
Contactpersonen Voor studenten LSB van ROC Mondriaan: Hans den Boer –
[email protected] Voor studenten HALO: Gijs Houdijk –
[email protected] Voor studenten SPM: Tom Roovers –
[email protected]
Tip: Handboek en bijlagen downloaden Dit handboek en alle formulieren zijn ook te downloaden van www.sport-bureau.nl onder ‘Teamplayers’. De gedrukte versie van dit handboek geldt voor het schooljaar 2013-2014. Tussentijdse wijzigingen worden alleen in de digitale documenten opgenomen.
Colofon: Redactie: Hans den Boer Gijs Houdijk René Kooter Tom Roovers Hans Tromp (Projectgroep Teamplayers)
Tekst: René Kooter
Opmaak & foto’s: Communicatie & Marketing van De Haagse Hogeschool
Drukwerk: OBT bv
Handboek Teamplayers
Sport-bureau Den Haag, september 2013
Inhoudsopgave 1.
Wat houdt TEAMPLAYERS in?....................................................................................................................................................................................................... 7 1.1 De kern van Teamplayers: leren door te doen ..................................................................................................................................................... 7 1.2 Teamplayer zijn: jouw inzet en ontwikkeling ....................................................................................................................................................... 7 1.3 Teamplayers zijn: samen verantwoordelijk ............................................................................................................................................................ 7
2. Samen presteren is samen leren ................................................................................................................................................................................................ 8 2.1 Vier samenwerkingscompetenties die ertoe doen ........................................................................................................................................... 8 3. Hoe verloopt het proces TEAMPLAYERS? ........................................................................................................................................................................ 10 3.1 Teamplayers - in de aanloop van het project: teamtraining ................................................................................................................... 10 3.2 Teamplayers - in de start van het project ................................................................................................................................................................ 10 3.3 Teamplayers - in de doorloop van het project ..................................................................................................................................................... 10 3.4 Teamplayers - in de oplevering, overdracht en afronding ........................................................................................................................ 11 4.
Praktische zaken ......................................................................................................................................................................................................................................... 13 4.1 Werving/selectie van studenten en koppeling aan opdrachtgevers ............................................................................................... 13 4.2 Afspraken vanuit de opleidingen en de opdrachtgever ............................................................................................................................... 13 4.3 Logboek .................................................................................................................................................................................................................................................... 13 4.4 Documentenbeheer ....................................................................................................................................................................................................................... 13 4.5 Portfolio .................................................................................................................................................................................................................................................... 13
5.
Begeleiding en beoordeling.............................................................................................................................................................................................................. 15 5.1 Driehoek Teamplayers – opleiding - opdrachtgever........................................................................................................................................ 15 5.2 Begeleiding vanuit de opleiding......................................................................................................................................................................................... 15 5.3 Begeleiding vanuit de opdrachtgever............................................................................................................................................................................ 15 5.4 Beoordeling ........................................................................................................................................................................................................................................... 15 5.5 Alle beoordelingen in kaart..................................................................................................................................................................................................... 16 5.6 Tijdbalk ...................................................................................................................................................................................................................................................... 17
6. Bijlagen ................................................................................................................................................................................................................................................................. 19 1 - Beknopte competentiebeschrijvingen niveau 3 en 4 (MBO) en 5 (HBO) ....................................................................................... 20 2 - Logboek ........................................................................................................................................................................................................................................................ 23 3 - Modellen plan van aanpak ......................................................................................................................................................................................................... 24 4 - Portfolio ........................................................................................................................................................................................................................................................ 26 5 - Reflecteren ................................................................................................................................................................................................................................................. 27 6 - Formulieren ............................................................................................................................................................................................................................................... 29 7 – ZelCom-model (Saxion) ................................................................................................................................................................................................................ 35
4
Inleiding Teamplayers betekent ‘samen presteren’. Dus energiek in teamverband werken aan een opdracht uit de beroepspraktijk, met een resultaat waar een opdrachtgever op rekent. In dit handboek lees je wat Teamplayers inhoudt en welke competenties je kunt ontwikkelen. Je krijgt een beeld van de werkwijze, de begeleiding en beoordeling en een beschrijving van zaken die je opneemt in je portfolio. In de bijlagen zijn bovendien documenten opgenomen, o.a. voor beoordelingen, reflectie en een plan van aanpak.
Initiatiefnemers Teamplayers is een initiatief van de Academie voor Sportstudies van De Haagse Hogeschool, de School voor Lifestyle, Sport en Bewegen van ROC Mondriaan, partners uit het beroepsveld en Het Platform Beroepsonderwijs (HPBO). Van 2011-2014 geldt dit als project. Daarna moet Teamplayers een vaste plaats krijgen in de opleidingsdriehoek die gevormd wordt door studenten MBO en HBO, de deelnemende onderwijsinstituten en opdrachtgevers uit de beroepspraktijk.
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
5
6
1. Wat houdt TEAMPLAYERS in? 1.1
De kern van Teamplayers: leren door te doen
Als Teamplayer ga je een jaar aan de slag met een resultaatgerichte opdracht die te maken heeft met evenementenorganisatie of beweegstimulering in wijken, bij scholen en sportverenigingen. Wat je binnen het project doet hangt af van de opleiding die je volgt, van wat je al kunt en wat je nog verder wilt ontwikkelen. Het ligt voor de hand dat je als MBO-student meer praktisch-uitvoerend bezig bent, terwijl je als HBO-student zorgt voor programma-ontwikkeling en het “managen” van het geheel tot het gewenste resultaat. Maar jullie werken ook allemaal aan uitvoerende taken op de werkvloer. Teamplayer zijn betekent dus: samen de schouders eronder, samen problemen oplossen, samen het resultaat vieren. Door te doen leert ieder op zijn niveau hoe je met elkaar een prestatie levert, precies zoals dat ook gaat als je eenmaal in de beroepspraktijk een baan hebt. Als je een beeld wilt krijgen van de projecten die Teamplayers in vorige jaren hebben uitgevoerd, kijk dan op www.sport-bureau.nl onder Teamplayers.
1.2
Teamplayer zijn: jouw inzet en ontwikkeling
Als Teamplayer probeer je inzicht te krijgen in jouw capaciteiten, talenten en mentaliteit. Hoe zit het daarmee: wat komt goed van pas bij het project, waar moet je nog gericht aan werken? De lijst met competenties (hoofdstuk 2) is een goed hulpmiddel om dat in kaart te brengen. Loop die dus voor jezelf na en vraag je teamleden of zij jouw inschattingen herkennen. Vervolgens maak je een ontwikkelplan met jouw leerdoelen, die je in de loop van het project aanpast, o.a. na een evaluatie of peerbeoordeling. Sommige punten van de samenwerkingscompetenties lijken voor de hand te liggen, zoals je houden aan afspraken, actief meedenken en meewerken en eerlijk communiceren. Maar in elk team verlopen de processen anders, want iedereen brengt wel zichzelf mee, met de eigen ambities, denkwijze, aanpak en beperkingen. Heb je altijd wel het lef om eerlijk te zeggen waar het op staat? Kun je leiding accepteren als je zelf zo graag wilt bepalen hoe de dingen lopen? Denk je wel eens dat het een afgang is als je toegeeft dat je iets moeilijk vindt of als je je gevoel uit? Het zijn dilemma’s die de samenwerking een zekere spanning geven, maar die tegelijk aangrijpingspunten zijn om jezelf op die punten te veranderen. Vooral als je je dilemma’s bespreekbaar weet te maken in je team kun je je heel krachtig ontwikkelen, met name op de vier samenwerkingscompetenties.
1.3
Teamplayers zijn: samen verantwoordelijk
De kracht van een groep Teamplayers zit in het bundelen van alle aanwezige persoonlijke kwaliteiten. Kijken we naar jullie mentaliteit en leefstijl dan zien we vaak een aantal krachtige kenmerken: energiek, solo en als team kunnen presteren en een drang om uit te blinken. De competenties (Hoofdstuk 2) laten zien wat er allemaal nodig is voor een soepele samenwerking. Gaat het even stroef, bespreek dan – bijvoorbeeld met die lijst in de hand - wat jullie als plussen en minnen hebben. Dat helpt vaak om de zaak weer vlot te trekken. Het spreekt voor zich dat jullie een krachtig plan van aanpak maken waar iedereen achter staat. Teamplayers zeggen “ja”, niet “ja, maar…”. Een ploeg Teamplayers kijkt vooruit naar het eindresultaat, wacht niet af, stelt plannen zo nodig bij, trekt aan de bel als het een worsteling wordt. Maar jullie blijven onder alle omstandigheden als team werken: samen verantwoordelijkheid dragen, samen de prestatie opleveren, samen het succes vieren.
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
7
2. Samen presteren is samen leren Als Teamplayers vormen jullie een mix van studenten HBO en MBO die samen uitdagende opdrachten uit de wereld van sport en bewegen uitvoeren. Daardoor kunnen jullie kwaliteiten ontwikkelen voor succesvol functioneren in het toekomstig beroep. Juist om die reden staan binnen Teamplayers vier samenwerkingscompetenties centraal die afgeleid zijn van de competentiebeschrijvingen van de HBO- en MBO-kwalificaties. Die beschrijvingen zijn beknopt opgenomen in bijlage 1.
2.1
Vier samenwerkingscompetenties die ertoe doen
1.
PLANNEN en ORGANISEREN
Teamplayers kennen hun opdracht en vooral het op te leveren resultaat. Om dat te bereiken maken zij een plan van aanpak en zorgen zij voor een geoliede organisatie van hun project. De Teamplayers • stellen een werkbaar plan op • zorgen voor een overzichtelijke werkwijze • maken taakgerichte afspraken • maken maximaal gebruik van ieders kwaliteiten, interesse en eigenschappen Daarbij is het de kunst • prioriteiten te kunnen stellen • te experimenteren maar binnen de grenzen van veiligheid te blijven • op onverwachte situaties te kunnen inspelen • je eigen werkwijze in te passen in die van anderen
8
2.
SAMENWERKEN en OVERLEGGEN met collega’s
Iedereen draagt bij aan de harmonie, het samenwerkingsproces en de resultaten van het team. De Teamplayers • houden zich aan gemaakte afspraken • vragen hulp bij elkaar en bieden die ook de anderen aan • stellen teambelang en –prestatie boven eigen belang • blijven actief meedenken en meewerken Daarbij is het de kunst • tegenstellingen in verschillende belangen op te lossen • eigen ervaringen en gevoelens durven in te brengen • ruimte te geven aan elkaars verschillen/tegenstellingen in werkstijl: denker – doener sturend - volgend confronterend - verzoenend corrigerend – stimulerend
3.
SAMENWERKEN en COMMUNICEREN met klanten/omgeving
De Teamplayers houden rekening met belangen van externe betrokkenen (opdrachtgever, deelnemers, begeleiders, docenten, ouders, overige) en communiceren zorgvuldig met hun relaties. De Teamplayers • communiceren effectief en inspirerend met betrokkenen • zien de verschillende belangen van externen en houden daar rekening mee • verantwoorden de onderlinge samenwerking in een rapportage Daarbij is het de kunst • keuzes te maken die iedereen tevreden stellen • balans te vinden tussen wat jullie kunnen waarmaken en wat de ander per se wenst • je eigen (vak)opvattingen in te brengen met ruimte voor die van een ander • ruimte te geven aan elkaars verschillen/tegenstellingen in werkstijl: denker – doener sturend - volgend confronterend - verzoenend corrigerend – stimulerend
4.
REFLECTIE en ONTWIKKELING
De Teamplayer werkt aan zijn eigen ontwikkeling door te reflecteren op alles wat van invloed is op de onderlinge samenwerking: eigen opvattingen, kennis, inzicht, vaardigheden, motivatie, persoonlijke eigenschappen en gedrag. De Teamplayers • kijken kritisch naar eigen inzet, houding en gedrag • stellen leervragen op en werken daar planmatig aan • houden rekening met capaciteiten, interesses en motivatie van teamleden • accepteren werkbegeleiding en intervisie • kunnen verwoorden hoe de eigen waarden, normen, opvattingen en werkhouding een rol hebben gespeeld in het bereiken van doelen Daarbij is het de kunst • onder ogen te zien hoe persoonlijke eigenschappen, opvattingen en keuzes het samenwerkingsproces op gang kunnen houden maar ook remmen.
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
9
3. Hoe verloopt het proces TEAMPLAYERS? 3.1
Teamplayers - in de aanloop van het project: teamtraining
Alle Teamplayersgroepen hebben in de aanloop van het project een teamtraining van twee dagdelen. Ook de docentbegeleider en opdrachtgever zijn hierbij betrokken. Binnen een uitdagend programma werken jullie dan – onder leiding van een instructeur/trainer - aan de noodzakelijke basis voor samenwerken. Denk daarbij vooral aan teamvorming, inzicht krijgen in elkaars kwaliteiten en rollen en problemen leren oplossen. Een belangrijk onderdeel van deze teamtraining is dan ook gezamenlijk tot een aantal ‘waardevolle afspraken’ te komen die gelden voor jullie groep. Die afspraken hebben vooral te maken met meedoen, communicatie, veiligheid, eerlijkheid en doelen stellen. Daarnaast moet de training jullie het plezier en de drive geven om als Teamplayers de schouders onder het project te zetten. Deze teamtraining is een verplicht onderdeel, want jullie ploeg Teamplayers is pas echt klaar voor de opdracht, als jullie als team aan dit programma hebben deelgenomen.
3.2
Teamplayers - in de start van het project
Voor een goede start van het project zijn drie stappen van groot belang: 1. Samen zelfstandig vat krijgen op de opdracht. Jullie proberen zelf vast te stellen wat in jullie ogen het gewenste resultaat is. Blijven jullie met vragen zitten, zoek dan naar antwoorden. Is jullie beeld van het resultaat helder, ga dan samen met de opdrachtgever na of dat juist is. 2. In kaart brengen welke producten/opdrachten vanuit je opleiding een plaats moeten krijgen binnen Teamplayers, bijvoorbeeld kerntaken, beroepsproducten of bepaalde stage-opdrachten. 3. Een plan van aanpak opstellen. Zodra jullie het ‘wat, wanneer en hoe’ scherp hebben maken jullie een plan van aanpak met o.a. een beschrijving van het eindresultaat, planning van taken en verdeling van rollen. Hierin plannen jullie ook het behalen van eventuele opleidingsproducten/kerntaken. Zie voor een model van zo’n plan de bijlagen, model 1 en 2.
10
Circa drie maanden na de start presenteren alle Teamplayersgroepen aan een breed publiek - o.a. opdrachtgevers, docentbegeleiders en andere Teamplayers - de stand van zaken: hoe is de voortgang, geeft het plan van aanpak houvast, is het resultaat te halen etc.
3.3
Teamplayers - in de doorloop van het project
Vanuit jullie plan van aanpak gaan jullie aan de slag met het project. Naast het uitvoeren van taken hebben jullie elke week overleg met elkaar. Jullie bespreken dan vooral de voortgang van het project en de samenwerking: gaan we zo door, wat stellen we bij, wat moet echt anders? Je kijkt ook naar je eigen doelen: kun je - in jouw rol en met jouw taken - je producten (kerntaken, stage-opdrachten, stageuren) en daarnaast ook nog je persoonlijke ontwikkeldoelen behalen? Jullie docent-begeleider of de opdrachtgever zal geregeld bij deze besprekingen aanwezig zijn. Na enkele maanden is er bovendien een vervolg op de teamtraining die jullie hadden in de aanloop (zie 3.1). Gedurende de hele doorloop zijn Teamplayers zelf verantwoordelijk voor het eindresultaat. Eventuele tegenslagen of misrekeningen moeten jullie zien op te lossen. Maar als de docent-begeleider of opdrachtgever signalen krijgt dat het project niet (geheel) naar wens verloopt, kan hij/zij ook het initiatief nemen om met jullie te praten over bijstelling van de aanpak of aanpassing van de op te leveren resultaten.
3.4
Teamplayers - in de oplevering, overdracht en afronding
Aan het eind van jullie Teamplayerstraject leveren jullie het afgesproken product of resultaat op. Als het project door blijft lopen geven jullie het stokje over aan een volgende groep Teamplayers, bijvoorbeeld door middel van overdracht van jullie draaiboeken of rapportages, een presentatie of inwerksessie. Voor de definitieve afronding van het Teamplayersproject zijn er nog vier zaken van belang: jullie eindrapportage, het portfolio, het eindgesprek en het eindoordeel.
Eindrapportage Na de oplevering zorgen jullie voor een eindrapportage aan de opdrachtgever en docent-begeleider. Daarin geven jullie een beeld van het resultaat en een verantwoording van de wijze waarop dat tot stand is gekomen. Vormen hiervoor zijn bijvoorbeeld: verslag met foto’s, een website of nieuwsbrief, een powerpointpresentatie, een documentaire met videobeelden.
Portfolio Aan het eind van het Teamplayersproject heeft ieder teamlid een eigen Teamplayersportfolio (digitaal) samengesteld. Aan de hand van het door ieder ingeleverde portfolio voeren de opdrachtgever en docent-begeleider met jullie individueel of in tweetallen een eindgesprek. Voor MBO’ers geldt dat het Teamplayersportfolio ook een basis is voor een (eind)gesprek of een presentatie waarmee examenonderdelen – van bijvoorbeeld kerntaken en/of Nederlands - worden afgesloten.
Eindgesprek Dit gesprek heeft twee invalshoeken: 1. Procesevaluatie Jullie kijken terug op het verloop van de werkprocessen: wat liep volgens de planning, waarin ondervonden jullie problemen en welke oplossingen hebben jullie daarvoor gevonden? Hoe typeer je jullie samenwerking, welke dilemma’s staken meermaals de kop op en hoe zijn jullie daarmee omgegaan? In welke mate is jullie proces en jouw rol daarin – in positieve of negatieve zin – van invloed geweest op het resultaat? 2. Productevaluatie De opdrachtgever, de docent-begeleider en jij zelf wisselen een eerlijk oordeel uit over het bereikte resultaat/ opgeleverde product.
Eindoordeel Op basis van de visie van de opdrachtgever op het product en het proces en de eigen visie daarop komt de docentbegeleider tot een eindoordeel en zet dit op papier (formulier 4 en 5). Dit oordeel betreft de gehele groep, maar bevat ook een waardering voor jouw persoonlijke inzet in het project.
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
11
12
4. Praktische zaken 4.1
Werving/selectie van studenten en koppeling aan opdrachtgevers
Opdrachtgevers dienen hun aanvraag schriftelijk in bij het Sport-bureau d.m.v. het voorgeschreven format. Als de opdracht geschikt is als Teamplayersproject krijgt de opdrachtgever de gelegenheid het project te presenteren aan studenten van HBO en MBO. Heb je interesse in een bepaald project of word je vanuit de opleiding aan een project gekoppeld, dan solliciteer je naar deze Teamplayersplaats door een CV en een korte motivatie aan de opdrachtgever te sturen.
4.2 Afspraken vanuit de opleidingen en de opdrachtgever Teamplayers is een onderdeel van je opleiding. Dus jullie houden je ook aan de richtlijnen die de school heeft opgesteld, bijvoorbeeld over afwezigheid en ziek-/betermelding, de vastgestelde vakantie- en toetsperioden. (Zie verder de handleidingen vanuit jouw opleiding voor BPV en stages.) Daarnaast zal de opdrachtgever met jullie afspraken maken, bijvoorbeeld over: - Werktijden - Huisregels - Gedragscodes - Gebruik van ruimten, apparatuur en materialen* - Melding van afwezigheid * De opdrachtgever stelt jullie een passende werkomgeving/ -ruimte en noodzakelijke apparatuur en materialen ter beschikking.
4.3 Logboek Het logboek is een verantwoordingsdocument dat je bijhoudt en inlevert volgens afspraken vanuit je opleiding. Gedurende de gehele looptijd van het project houden jullie een logboek bij met in elk geval: - urenregistratie per activiteit (overleg, planning, lesgeven, activiteitenbegeleiding, reflectie) - verwijzingen naar verslagen van vergaderingen, evaluaties van (deel)activiteiten etc. Zie voor een model van het logboek bijlage 2.
4.4 Documentenbeheer Alle documenten en producten die jullie als Teamplayers maken, moeten op een centrale plaats bij de opdrachtgever digitaal opgeslagen worden en toegankelijk zijn voor jullie als Teamplayers, de docent-begeleider en de opdrachtgever. Dit zijn bijvoorbeeld: opdrachtformulering, plan van aanpak, taakverdeling, verslagen van bijeenkomsten, tussen- en eindrapportages, presentaties, filmpjes.
4.5
Portfolio
Gedurende het Teamplayerstraject bouwen jullie een eigen portfolio op. De inhoud bestaat voor een groot deel uit documenten/producten die gaandeweg opgeleverd worden door jullie als groep of door de opdrachtgever en docentbegeleider. Zie bijlage 4 voor een complete ‘inhoudsopgave’ van het portfolio.
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
13
14
5. Begeleiding en beoordeling 5.1
Driehoek Teamplayers – opleiding - opdrachtgever
Het project Teamplayers betekent werkend LEREN in de PRAKTIJK. En omdat het in teamverband gebeurt pik je extra leerwinst mee. “Leren” betekent ook dat jullie niet alles meteen perfect hoeven te doen. Een keer terug naar ‘af’ is geen probleem, als je er maar van leert. Wel moeten jullie zeer geregeld nagaan: doen we de goede dingen en doen we die ook goed? Daarom is het aan te raden om te werk te gaan volgens de PDCA-cyclus: Plannen, Doen, Controleren, Actie ondernemen. Dat laatste kan ook wel eens betekenen: diep zuchten en opnieuw beginnen. Maar als ploeg sta je er niet alleen voor, want zowel de opleiding als de opdrachtgever zorgt voor begeleiding. Omdat het een project is met een afgesproken resultaat zullen er ook meerdere beoordelingen plaatsvinden, van het (leer)proces én van de resultaten.
5.2
Begeleiding vanuit de opleiding
Aan elk project is een docent-begeleider gekoppeld die de groep coacht op het proces. Daarbij ligt de nadruk op begeleiding op het leerproces, de teamvorming en feedback op de samenwerking en uitvoering van activiteiten. Vanuit de rol van docent-begeleider is hij/zij tevens medeverantwoordelijk voor het eindproduct.
5.3
Begeleiding vanuit de opdrachtgever
In de projectaanvraag heeft de opdrachtgever duidelijk omschreven welk resultaat van jullie wordt verwacht. Samen bespreken jullie hoe je aan de uitvoering gaat werken. Ook tussentijds zal er geregeld overleg zijn met de opdrachtgever, omdat die medeverantwoordelijk is voor de kwaliteit van het (eind)product. De opdrachtgever heeft tenminste één maal tijdens het project met ieder een voortgangsgesprek over het functioneren. Daarvan maakt hij ook een kort verslag, dat je opneemt in je portfolio en dat meeweegt bij het eindoordeel. Verder heeft de opdrachtgever een coachende rol op drie aspecten, te weten: - het uitvoeren van activiteiten door jullie; - het behalen van resultaten, die jullie tussentijds en aan het eind moeten opleveren; - het functioneren van Teamplayers als opdrachtnemers/medewerkers binnen de organisatie. De opdrachtgever vormt zich geregeld een oordeel over jullie groepsproces, de wijze waarop ieder als medewerker functioneert, de mate van ieders ontwikkeling en de (verwachte) kwaliteit van het eindproduct. Op grond van zijn/haar oordelen hierover adviseert de opdrachtgever de docent-begeleider, zodat die de rol van procescoach en eindbeoordelaar optimaal kan uitvoeren.
5.4
Beoordeling
Aan het eind van het project word je als Teamplayer beoordeeld door de docent-begeleider. Die beoordeling betreft vooral de punten waar het echt om gaat bij het proces: plannen en organiseren, samenwerken, communiceren en reflecteren. En natuurlijk het resultaat. Tussentijds zijn er ook verschillende momenten waarop de docent-begeleider en de opdrachtgever een beoordeling geven over de voortgang, het groepsproces en de persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast beoordelen jullie ook elkaar via de zogenoemde peerbeoordeling. Onder het kopje “Alle beoordelingen in kaart” zie je een schema van alle beoordelingen die plaatsvinden gedurende de looptijd van het project.
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
15
5.5
Alle beoordelingen in kaart
wat wordt beoordeeld
wie wordt beoordeeld
door wie
wanneer
hoe
toelichting
Groepsprocesverloop
Groep
Docent-begeleider + opdrachtgever
januari
Op rapportageformulier 1
De docent-begeleider en opdrachtgever scoren het procesverloop aan de hand van formulier 1 en geven feedback
Bijdrage van elke Teamplayer in het proces
Individu
Teamplayers onderling
februari
Peerbeoordeling formulier 2
De Teamplayersgroepsleden beoordelen elkaar en geven feedback. Gaat vooraf aan het voortgangsgesprek.
Functioneren van de Teamplayers
Individu
Opdrachtgever
februari
Voortgangsgesprek formulier 3
De opdrachtgever geeft een beoordeling zoals die gewoonlijk geldt voor deze werkomgeving.
Plan van aanpak
Groep
Opdrachtgever Eventueel derden
oktober
Productbeoordelingen
Hier gaat het om de beoordeling van de daadwerkelijk opgeleverde producten of uitgevoerde opdrachten
en het eindproduct
juni
Competenties
Individu
Docent-begeleider
Aan het eind van het project
Op basis van Portfolio + Reflectieverslag
De bewijsstukken worden op volledigheid gecontroleerd en gebruikt voor feedback.
Proces en product
Individu
Docent-begeleider, opdrachtgever
Aan het eind van het project
Eindgesprek, aan de hand van alle bovengenoemde beoordelingen, die opgenomen zijn in het portfolio. Een compleet portfolio is voorwaardelijk voor het houden van dit gesprek.
De docent-begeleider en de opdrachtgever bestuderen de bovengenoemde bewijsstukken en beoordelingen in het portfolio. Op grond daarvan voeren zij met elk groepslid apart of in tweetallen het eindgesprek, waarin een duidelijk beeld ontstaat van het eindresultaat, het proces van de groep en de individuele participatie.
Groep en individu
Docent-begeleider
Na afloop van het project
De opdrachtgever geeft aan de docent-begeleider zijn visie op het product en proces. De docent-begeleider formuleert vanuit de eigen verantwoordelijkheid een eindoordeel. (formulier 4 en 5)
Het gaat hier om het eindoordeel zoals dat in het studievoortgangsregistratiesysteem en het portfolio wordt opgenomen. Eindoordeel wordt uitgedrukt in: • Onvoldoende • Voldoende • Goed • Excellent
Eindoordeel Eindoordeel met toekenning studiepunten/ eindbeoordeling
N.B. Formulieren voor de diverse beoordelingen zijn als bijlagen in dit Handboek opgenomen en zijn te downloaden van www.sport-bureau.nl/teamplayers
16
5.6
Tijdbalk
Toelichting: De personen die bij de diverse stappen betrokken zijn of dan actie moeten ondernemen, zijn telkens met afkortingen toegevoegd: DB = docent-begeleider, OG = opdrachtgever, TP = teamplayers De genoemde formulieren zijn als bijlagen in dit handboek opgenomen en zijn te downloaden van www.sport-bureau.nl/teamplayers
Rapportage/ beoordeling m.b.t. procesverloop
Plankolom
Oplevering / beoordeling van resultaten / producten
TP (+DB + OG) – 1e Teamtraining
september
TP – inrichten logboek (zie bijlage 2) TP – inrichten portfolio (zie bijlage 4) TP – Persoonlijk ontwikkelplan (leerdoelen)
oktober
TP - Vervolgbijeenkomst Teamtraining
TP - Plan van aanpak (zie modellen in bijlage 3)
november
december
TP- Presentatie over start en voortgang
DB+OG - Beoordeling procesverloop groep (formulier 1) januari TP - Peerbeoordeling (formulier 2) OG - Individueel voortgangsgesprek (formulier 3)
februari
TP – Persoonlijk ontwikkelplan (leerdoelen)
maart
april
mei
juni TP+DB+OG Eindgesprek PROCES DB-Eindoordeel PROCES (formulier 5)
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
juli
TP - Portfolio + reflectie (format 1) TP – Eindrapportage TP - Oplevering/ overdracht TP+DB+OG Eindgesprek PRODUCT DB-Eindoordeel PRODUCT (formulier 4)
17
18
6. Bijlagen De bijlagen bevatten o.a. diverse formulieren, formats en modellen die digitaal ingevuld moeten worden. Soms moet dat meer dan eens gebeuren. Download ze dus telkens van www.sport-bureau.nl onder ‘Teamplayers’. Deze papieren versies kan je gebruiken als voorbeeld.
1 - Beknopte competentiebeschrijvingen niveau 3 en 4 (MBO) en 5 (HBO) 2 - Logboek Voorbeeld van een logboek
3 - Modellen plan van aanpak Model 1: Plan van aanpak (van de opleiding SPM) Model 2: Alternatief: suggestie voor een kort en krachtig plan van aanpak
4 - Portfolio De vereiste inhoud van het Teamplayers-portfolio
5 - Reflecteren Toelichting STARR-methode en reflectie-invulformat
6 - Formulieren Toelichting: DB = docent-begeleider OG = opdrachtgever TP = teamplayers Formulier 1 voor DB en OG Formulier 2 voor TP Formulier 3 voor OG Formulier 4 voor DB Formulier 5 voor DB
: beoordeling groepsproces : peerbeoordeling : beoordeling teamlid (t.b.v. individueel voortgangsgesprek) : eindoordeel product : eindoordeel proces
7 - ZelCom - model
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
19
1 - Beknopte competentiebeschrijvingen niveau 3 en 4 (MBO) en 5 (HBO) De krachtige ontwikkeling van samenwerkingscompetenties binnen Teamplayers betekent extra winst voor jouw verwerving van beroepscompetenties. Een belangrijke voorwaarde is wel dat Teamplayersopdrachten de rijke context daarvoor bieden. Daarom wordt bij de selectie van opdrachten met name gekeken of de rollen en taken van de Teamplayers aansluiten bij de competenties die beschreven zijn in de kwalificatieprofielen van het MBO en HBO. Die competenties liggen voor MBO en HBO natuurlijk op verschillende niveaus. Hoe complexer je werkzaamheden zijn en hoe zelfstandiger je die uitvoert, des te hoger is je competentieniveau. Zie de illustratie daarvan in het ZelCom-model (bijlage 7).
De MBO-beroepscompetenties niveau 3 en 4 Voor de MBO-opleidingen van Lifestyle, Sport en Bewegen zijn in het Kwalificatiedossier Sport en Bewegen de volgende zes kerntaken met hun werkprocessen en competenties beschreven: Kerntaken niveau 3 en 4 (basis)
1. Aanbieden van SB-activiteiten 2. Organiseren van wedstrijden, toernooien, evenementen 3. Uitvoeren van organisatie- en beroepsgebonden taken
Kerntaken niveau 4 (extra) (2 van de 3)
4. Coördineren en uitvoeren van SB-projecten 5. Aanbieden van SB-activiteiten aan specifieke (groepen) SB-deelnemers 6. Coördineren van de bedrijfsvoering van de SB-organisatie
In het examenplan van jouw MBO-opleiding staat welke kerntaken in welk leerjaar in de praktijk geëxamineerd moeten worden. Feitelijk moet het afsluiten van een of meer kerntaken binnen Teamplayersprojecten mogelijk zijn. Het is wel belangrijk om zo vroeg mogelijk met je team en de opdrachtgever te bespreken welke kerntaken jij wilt uitvoeren in Teamplayersverband. Functietypering van de Sport- en bewegingsleider (niveau 3) De sport- en bewegingsleider biedt deelnemers zelfstandig SB-activiteiten aan met verschillende doelen: - Actieve ontspanning - Sporttechnische en –tactische ontwikkeling - Beweging, gericht op persoonlijke ontwikkeling - Bevordering van een gezonde, sociale leefstijl Zelfstandigheid De sport- en bewegingsleider krijgt duidelijke, gestructureerde opdrachten voor het organiseren, plannen en uitvoeren van SB-activiteiten. Hij geeft de deelnemers passende begeleiding en zorgt voor een goede samenwerking met ingeschakelde vrijwilligers en medewerkers, zodat de activiteiten veilig en volgens de planning verlopen. Hij is kostenbewust en verantwoordt de uitvoering en resultaten aan zijn leidinggevende. Complexiteit De sport- en bewegingsleider werkt volgens bestaande regels en afspraken, maar kan daar vanaf wijken als de situatie daarom vraagt, bijvoorbeeld bij ongewenst deelnemersgedrag, conflicten en calamiteiten. Hij handelt als professional, ook in een situatie met weinig middelen. Functietypering van de Sport- en bewegingscoördinator (niveau 4) De sport- en bewegingscoördinator verricht begeleidende, ondersteunende en coördinerende taken, afhankelijk van het gekozen uitstroomprofiel van deze opleiding, te weten: - Bewegingsagoog - Buurt-, Onderwijs- en Sportmedewerker - Operationeel Sport- en Bewegingsmanager - Trainer/Coach Zelfstandigheid De sport- en bewegingscoördinator kan zelfstandig aan de slag met opdrachten die ook ruimte bieden aan eigen inbreng. Hij is in de eerste plaats coördinator/begeleider/ondersteuner, met alle deeltaken en rollen die daaronder vallen: initiatief nemen, plannen, uitvoeren, aansturen, begeleiden, oplossen en evalueren.
20
Complexiteit De sport- en bewegingscoördinator werkt volgens procedures, maar bedenkt deze ook zelf als de omstandigheden daarom vragen. Hij kent de grens tussen wat hij op eigen initiatief mag/moet doen en wat hij per se moet afstemmen. Hij is flexibel en creatief in complexe situaties, maar handelt ook consequent. Hij is zich bewust van politieke keuzes en financiële beperkingen.
HBO Sportmanagement – niveau 5 Functietypering De sportmanager is verantwoordelijk voor het managen van een gewenst resultaat binnen een concrete opdracht in de beroepspraktijk op het gebied van evenementorganisatie of beweegstimulering binnen de georganiseerde sport en in de wijken. De organisatorische kant staat dus centraal. Hieronder worden de competenties die binnen Teamplayers verworven moeten worden, beknopt samengevat. Voor uitgebreider informatie verwijzen we naar ‘Opleidingskwalificaties Sportmanagement, januari 2013’. Voor het bepalen van de mate van complexiteit en zelfstandigheid die van de sportmanager verwacht wordt, verwijzen we naar het ZelCom-model (bijlage 7). Plannen en organiseren Ontwerpen en organiseren, zorgen voor kwaliteit De Sportmanager kent zijn opdracht en vooral het resultaat. Hij ontwerpt een structuur voor zijn project en bewaakt de tijd, middelen en de inzet van de groepsleden. Samenwerken en overleggen met collega’s Leiding geven en managen personeel De Sportmanager is verantwoordelijk voor de samenwerking in een groep. Hij houdt bij de verdeling van taken rekening met de capaciteiten, interesses en motivatie van groepsleden en zorgt voor een veilige en stimulerende werkomgeving. Hij creëert commitment/draagvlak voor taken en een veilig klimaat voor het geven en ontvangen van constructieve feedback. Samenwerken en communiceren met klanten / omgeving Samenwerken, netwerken en communiceren De Sportmanager werkt samen met mensen uit andere disciplines en organisaties, communiceert zorgvuldig met relaties en houdt rekening met belangen van externe betrokkenen. Bij problemen in de samenwerking reageert hij snel en doeltreffend. In stressvolle en vervelende situaties blijft hij professioneel handelen. Reflectie en persoonlijke ontwikkeling Reflecteren en managen eigen functioneren De Sportmanager is verantwoordelijk voor zijn eigen functioneren in de organisatie. Hij werkt binnen de kaders van de (project)organisatie. Vanuit zelfreflectie op zijn eigen competenties neemt hij besluiten en stelt hij zijn handelen planmatig bij.
HBO Leraar Lichamelijke opvoeding – niveau 5 Functietypering De leraar heeft (vak)inhoudelijke verantwoordelijkheid, dat wil zeggen, hij/zij is verantwoordelijk voor het plannen, realiseren en evalueren van krachtige leeromgevingen in bewegings- en sportsituaties voor de groepen waarmee hij werkt en voor individuele leerlingen. Hij zorgt ervoor dat de leerlingen zich de gestelde doelstellingen van het leergebied lichamelijke opvoeding eigen maken. Voor het bepalen van de mate van complexiteit en zelfstandigheid die van de leraar lichamelijke opvoeding verwacht wordt, verwijzen we naar het ZelCom-model (bijlage 7). Hieronder worden de competenties die binnen Teamplayers verworven moeten worden, gekoppeld aan de Beroepsstandaarden (BS), zoals weergegeven in het beroepsprofiel van 2010.
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
21
Plannen en organiseren BS 1 De leraar heeft organisatorische verantwoordelijkheid De leraar is verantwoordelijk voor een overzichtelijke, ordelijke en taakgerichte sfeer in de groepen waarmee hij werkt. Hij werkt overzichtelijk en zorgt ervoor dat zijn leerlingen voldoende houvast en structuur hebben om succesvol te kunnen leren. Samenwerken met collega’s BS 2 De leraar heeft verantwoordelijkheid in het samenwerken met collega’s De leraar is verantwoordelijk voor een goede communicatie en samenwerking met zijn collega’s en is tezamen met hen verantwoordelijk voor het pedagogisch en didactisch klimaat in zijn school. Hij draagt bij aan goede en productieve werkverhoudingen in de schoolorganisatie, de vaksectie en andere teams. Samenwerken met klanten, doelgroepen en omgeving BS 3 De leraar heeft inter-persoonlijke verantwoordelijkheid De leraar is verantwoordelijk voor het leef- en werkklimaat in de groepen waarmee hij werkt. Hij zorgt ervoor dat er een op samenwerking gerichte sfeer ontstaat, waarin hij en zijn leerlingen op een prettige en open wijze met elkaar omgaan BS 4 De leraar heeft pedagogische verantwoordelijkheid De leraar is verantwoordelijk voor het realiseren van een veilige en stimulerende leeromgeving in de lessen lichamelijke opvoeding. Door zijn leerlingen te stimuleren, te motiveren en te begeleiden, zorgt hij ervoor dat zij zich sociaalemotioneel en moreel verder kunnen ontwikkelen. Daarbij houdt hij rekening met de culturele diversiteit en schenkt hij aandacht aan gezondheid en een actieve leefstijl. BS 5 De leraar heeft verantwoordelijkheid in het samenwerken met de omgeving van de school De leraar is verantwoordelijk voor een goede communicatie en afstemming met ouders of verzorgers van zijn leerlingen en met anderen die bij de vorming en opleiding van zijn leerlingen betrokken zijn. Hij stelt zich op de hoogte van maatschappelijke ontwikkelingen. Reflectie en persoonlijke ontwikkeling BS 6 De leraar is verantwoordelijk voor zijn eigen professionele ontwikkeling De leraar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn beroepsuitoefening en zijn professionele ontwikkeling. Hij onderzoekt, expliciteert en ontwikkelt zijn opvattingen over het leraarschap en zijn bekwaamheid als leraar en hij verantwoordt de wijze waarop hij die in de praktijk brengt.
22
2 - Logboek - voorbeeld
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
23
3 - Modellen plan van aanpak Model 1
Plan van aanpak
Model van de opleiding SPM
Vragen vooraf • • • • • • • • • •
Waar vindt het project plaats? Wat leveren we als eindresultaat op? En waarom? Wat moeten we ervoor doen? Wat doen we nog net wel, en wat net niet meer? Wat leveren we op als tussenproducten? Hoe zorgen we voor kwaliteit? Wie helpt mee? Wanneer gaat wie wat doen? Wat kost het project en wat levert het op? Welke bedreigingen zijn er?
Hoofdstuk 5 van het boek “Projectmanagement” door Roel Grit, uitgegeven bij Noordhoff Uitgevers te Groningen gaat uit van de onderstaande indeling. Het boek bevat een uitgebreide beschrijving hoe je een plan van aanpak maakt. Op www. projectmanagement.noordhoff.nl vind je bij het boek een checklist waarmee je het plan van aanpak op kwaliteit kunt controleren.
Indeling van een plan van aanpak
Bijlagen 10 Risico’s 9 Kosten en baten 8 Planning 7 Projectorganisatie 6 Kwaliteit 5 Producten 4 Projectgrenzen 3 Projectactiviteiten 2 Projectopdracht 1 Achtergronden Inhoudsopgave Voorblad
24
Model 2
Plan van aanpak
Suggestie
Een plan van aanpak schrijven kan een hele klus zijn. Zeker als je heel praktisch bent ingesteld. De neiging bestaat om maar gewoon met het project aan de slag te gaan maar dat is in de regel een valkuil met een hele harde vloer. Besteed dus tijd aan jullie plan van aanpak, maar houd het kort en krachtig. Zorg dat het voldoende structuur en houvast biedt door heldere omschrijvingen en afspraken. Het model van “projectleider-worden.nl” heeft een opzet met onderdelen die ook in jullie plan thuishoren.
Deel 1: Projectdefinitie Hierin past de opdrachtomschrijving van de opdrachtgever: WAT wil hij van jullie opgeleverd krijgen, WAAROM en welke VOORWAARDEN stelt hij daaraan. Dus: • Aanleiding van project • Doelstellingen van project • Resultaten • Randvoorwaarden • Projectrisico’s
Deel 2: Projectaanpak Hierin staat hoe jullie de klus gaan klaren. In deze definitie leg je in hoofdlijnen vast: HOE, met WIE en WANNEER boksen jullie het resultaat voor elkaar? En: WAARMEE, dus met welke middelen? Dus: • Hoofdlijnen van de aanpak • Planning van projectstappen en besluitmomenten (bijv. go - no go) • Planning van het project • Organisatie van het project
Deel 3: Projectbeheersing Hierin beschrijven jullie de maatregelen en afspraken waarmee jullie team en de opdrachtgever de zaak proberen “in de hand te houden”. Dus: • Beheersing van resultaten en kwaliteit • Beheersing van randvoorwaarden zoals tijd en kosten • Beheersing van de projectrisico’s • Beheersing van de projectaanpak.
Deel 4: eventuele bijlagen Bijlagen kunnen zijn: • Specifieke productbeschrijving • Gedetailleerde planning • Communicatieplan • Besluitenlijsten Zie ook: www.projectleider-worden.nl/plan-van-aanpak.htm
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
25
4 - Portfolio 1. Start Teamplayers • • • • •
Algemene gegevens o Introductie van je zelf (Wie ben jij, welke studie, welke toekomstdroom) Opdracht o De achtergronden en doelstellingen van de opdracht Motivatie o Waarom heb jij voor dit project gekozen? Wat zijn – na de 1e teamtraining - jouw verwachtingen van: o Het resultaat van de opdracht, de groep, jouw rol en bijdragen? Competenties o Lees de vier samenwerkingscompetenties in het HandboekTeamplayers. o Wat gaat je goed af, wat nog niet (goed), wat wil je ontwikkelen bij jezelf?
2. Voortgang Teamplayersproject •
Product voortgangsrapportage o De presentatie van de stand van zaken na 3-4 maanden
•
Proces voortgangsrapportage o Beoordeling groepsproces door opdrachtgever en docentbegeleider o Beoordeling van jouw werkwijze, samenwerking etc. door de groep (Peerbeoordeling) o Jouw eigen beoordeling van je samenwerking, inzet en ontwikkeling van je competenties o Beoordeling door opdrachtgever in voortgangsgesprek
(formulier 1) (formulier 2) (formulier 2) (formulier 3)
3. Afronding Teamplayersproject •
Eindrapportage (jullie eindpresentatie) m.b.t. het product o Resultaat o Verantwoording
4. Reflectie
•
igen reflectie E o op jouw eigen inspanningen: inzet, samenwerking, eigen doelen behaald? o op het totale groepsproces: hoe kijk jij terug op de aanpak/samenwerking/bereikte resultaten? o op je eigen ontwikkeling in de samenwerkingscompetenties (Bijlage Reflectieformat)
In dit stadium wordt aan de hand van het portfolio het eindgesprek gevoerd. Daarna voeg je nog twee documenten toe:
26
• •
Eindoordeel product door docent-begeleider (formulier 4) Eindoordeel proces door docent-begeleider (formulier 5)
5 - Reflecteren Reflecteren betekent: jezelf een spiegel voorhouden. Daarbij sta je stil hoe je bijvoorbeeld werkt, welke keuzes jij daarbinnen maakt, welke vaardigheden/talenten jij inzet (of misschien niet) en hoe dat voelt. In dit geval kijk je terug naar jouw Teamplayerservaringen. Dat kunnen probleemmomenten zijn maar ook succeservaringen. Bedenk steeds: wat was mijn aandeel, en wat was het effect ervan? Wat had ik nog meer kunnen doen of anders? Het gaat dus om jou. Daarom schrijf je een reflectieverslag altijd in de ik-vorm. Een goede aanpak voor zo’n verslag is de STARR-methode. Zie hiervoor het invulbare format 1 (zie volgende pagina).
Opdracht reflectieverslag en voorbeelduitwerking STARR Ga naar de vier competenties die beschreven zijn in hoofdstuk 2. Bij alle vier staan aandachtspunten genoemd. Kijk vooral naar de punten onder de kopjes: “Daarbij is het de kunst …” Kies nu bij alle vier competenties één aandachtspunt uit dat voor jou echt een rol heeft gespeeld in de samenwerking. Ga bijvoorbeeld voor jezelf na: • Heb je met een punt geworsteld? • Heb je iets afgeleerd op een punt of ben je dingen anders gaan doen? • Heb je een kwaliteit van jezelf meer of minder naar voren laten komen? Neem jouw competentiepunt op in het format achter het woord ‘aandachtspunt:’, dus naast de titel van de competentie. Ga dan te werk volgens het STARR-model: Situatie : op welk moment had je behoorlijk te maken met dit aandachtspunt ? Taak : wat was jouw taak of opdracht in deze situatie? Actie : wat deed je, wat was jouw actie, wat ondernam je? Resultaat : wat leverde jouw actie op? Reflectie : hoe voelde het en wat heb je geleerd van deze situatie en jouw gedrag daarbij?
Voorbeeld Samenwerken en overleggen situatie taak actie
resultaat reflectie
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
Aandachtspunt: mijn eigen ervaringen en ideeën durven inbrengen. Ik vind dat moeilijk, denk altijd dat het niks voorstelt wat ik inbreng. We zaten in een teamoverleg te brainstormen over een affiche voor buurtsportactiviteiten in de herfstvakantie. Ik had eigenlijk wel een leuk idee maar durfde het niet in te brengen. Ik had de taak om het affiche voor de activiteiten te maken: teksten en illustraties. Fatima zou me daarbij helpen. Ik merkte dat ik helemaal niet gemotiveerd was om een leuk ontwerp te maken en liet het een beetje liggen. Een week later heb ik dat probleem ter tafel gebracht en toen bleek iedereen enthousiast over mijn sportidee. Met Fatima heb ik vervolgens een aantal supermooie affiches gemaakt. Iedereen was vol lof. Alleen was het affiche wel een week later klaar dan afgesproken. Door de vertraging waren de buurtbewoners een beetje te laat op de hoogte. Die feedback kreeg ik ook van het team. Dat dit eigenlijk aan mij lag vond ik vervelend. Ik kan maar beter minder onzeker zijn over mijn inbreng. Het team kan mij daartoe ook een beetje uitdagen. Ik zal voortaan aan collega’s moeten vragen of ze mij een reactie willen ontlokken als ik in de vergadering zit te zwijgen.
27
Format 1
Reflectieverslag
1. PLANNEN en ORGANISEREN
Aandachtspunt:
Invulformat voor 4 competenties
situatie taak actie resultaat reflectie
Vul ook een reflectieformat in voor elk van de overige competenties: 2. SAMENWERKEN en OVERLEGGEN met collega’s 3. SAMENWERKEN en OVERLEGGEN met klanten 4. REFLECTIE en ONTWIKKELING
Aandachtspunt:
situatie taak actie resultaat reflectie
28
6 - Formulieren Formulier 1 DB + OG De docent-begeleider en opdrachtgever vullen elk eerst apart dit formulier in. Daarna voegen zij hun oordeel samen op één formulier. De beoordeling vindt 1x in het traject plaats.
Beoordeling Doel beoordeling Naam beoordelaars Datum Naam teamopdracht Naam team Naam student(en)
GROEPSPROCES verloop Samenwerkingsproces begeleiden
Toelichting: Bij elke competentie staan aandachtspunten waarop bij de beoordeling gelet moet worden. Boven de stippellijn gelden de punten voor een startend team, onder die lijn staan ook punten voor een team dat al (redelijk) zelfstandig opereert en zelfverantwoordelijk handelt. De beoordelaar markeert o, v, g of e (onvoldoende, voldoende, goed of excellent) per totale competentie en beschrijft daaronder zijn oordeel: kort en openhartig maar wel met oog voor het (ontwikkelings)stadium waarin het team zit. 1. Plannen en organiseren De groep • heeft heldere en realistische doelen • heeft een acceptabele prioriteitsstelling • heeft afspraken: wie doet wat in de doorloop • heeft afspraken: wie doet wat in de oplevering • heeft zijn check-momenten gepland -------------------------------------------------------------------------• speelt in op verrassingen/ complicaties • geeft elkaar ruimte om te improviseren 2. Samenwerken en overleggen met collega’s De groep • heeft teamspirit (enthousiasme, waardering) • is gedreven om samen het groepsdoel te bereiken • stelt groepsbelang boven eigen belangen • geeft elkaar ruimte voor initiatief -------------------------------------------------------------------------• kan over persoonlijke verschillen heenstappen • weet feed back te geven en te ontvangen • kan spanningen/ conflicten zelf aanpakken • onderhandelt zelf in lastige teamsituaties 3. Samenwerken + communiceren met klant De groep • is naar omgeving één team - één geluid • luistert naar/ leeft zich in in klantwensen • is in contacten inspirerend en geloofwaardig • geeft naar de klant zijn grenzen aan ------------------------------------------------------------------------• onderhandelt zelf bij stagnatie/problemen • kan onderlinge conflicten met omgeving zelf oplossen
o
v
g
e
Beschrijving oordeel
o
v
g
e
Beschrijving oordeel
o
v
g
e
Beschrijving oordeel
Algemene opmerking(en):
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
29
Formulier 2 TP Teamleden beoordelen elkaar door invulling van dit formulier Een teamlid scoort ook zichzelf. De beoordeling vindt 1x in het traject plaats
Beoordeling Doel beoordeling Naam beoordelaar(s) Datum Naam teamopdracht Naam team Naam student
PEERbeoordeling Feed back en signalen voor het voortgangsgesprek
Toelichting: Een peerbeoordeling betekent: teamleden beoordelen zichzelf en elkaar op de samenwerking in het team: hoe staat het met de inzet en ontwikkeling op de vier competenties? Boven de stippellijn gelden de punten voor een teamlid in de startfase van het project, daaronder de punten zodra een team al (redelijk) zelfstandig opereert en zelfverantwoordelijk handelt. In de kolom “notities” schrijft de beoordelaar zijn waarnemingen en ervaringen en het gevoel daarover. De beoordelingen kunnen tijdens begeleidingsmomenten of intervisie naast elkaar worden gelegd.
1. Plannen en organiseren De student • heeft meegewerkt aan heldere en realistische doelen • kan acceptabele prioriteiten stellen • doet in de doorloop van het project wat is afgesproken • doet in de oplevering wat is afgesproken • checkt: doe ik wat afgesproken is en doe ik het goed? -------------------------------------------------------------------------• speelt in op verrassingen/ complicaties • neemt ruimte om te experimenteren/ improviseren 2. Samenwerken en overleggen met collega’s De student • werkt mee aan teamspirit (enthousiasme, waardering) • is gedreven om samen het groepsdoel te bereiken • stelt groepsbelang boven eigen belangen • geeft anderen ruimte voor initiatief -------------------------------------------------------------------------• kan over persoonlijke verschillen heenstappen • weet feed back te geven en te ontvangen • kan spanningen/ conflicten zelf aanpakken • kan op zijn niveau leiding geven aan een team 3. Samenwerken + communiceren met klant De student • spreekt naar de klant “met de mond van het team” • luistert naar/ leeft zich in in klantwensen • is in contacten inspirerend en geloofwaardig • geeft naar de klant zijn grenzen aan ------------------------------------------------------------------------• kan op zijn niveau leiding geven aan doelgroep • kan onderhandelen bij stagnatie/problemen • kan conflicten met klanten/omgeving zelf oplossen 4. Reflectie en ontwikkeling De student • kijkt kritisch naar eigen inzet, houding en gedrag • stelt leerdoelen op en werkt daaraan • accepteert werkbegeleiding en intervisie ------------------------------------------------------------------------• houdt rekening met eigenheid van collega-teamleden (capaciteiten, interesses, motivatie, etc) • doorziet hoe eigen opvattingen, houding en keuzes èn persoonlijke eigenschappen het samenwerkingsproces op gang kunnen houden maar ook remmen Algemene opmerking(en):
30
Notities
Notities
Notities
Notities
Formulier 3 OG De opdrachtgever vult dit formulier in, voorafgaand aan het individuele voortgangsgesprek. De beoordeling vindt 1x in het traject plaats.
Beoordeling Doel beoordeling Naam beoordelaar Datum Naam teamopdracht Naam team Naam student
TEAMLID individueel Komt ter sprake in individueel voortgangsgesprek
Toelichting: In een “ontwikkelingsgericht functioneringsgesprek” draagt de gespreksleider signalen aan over het functioneren van de student in het team: hoe staat het met zijn inzet en ontwikkeling op de vier competenties? Boven de stippellijn gelden de punten voor een teamlid in de startfase van het team, daaronder de punten zodra een team al (redelijk) zelfstandig opereert en zelfverantwoordelijk handelt. Tijdens het gesprek reflecteert de student op de ingebrachte punten. In de kolom “notities” schrijft de gespreksleider kort door hem/haar afgegeven signaal en de reflectie daarop van de student. Tenslotte worden gemaakte afspraken genoteerd. 1. Plannen en organiseren De student • heeft meegewerkt aan heldere en realistische doelen • kan acceptabele prioriteiten stellen • doet in de doorloop van het project wat is afgesproken • doet in de oplevering wat is afgesproken • checkt: doe ik wat afgesproken is en doe ik het goed? -------------------------------------------------------------------------• speelt in op verrassingen/ complicaties • neemt ruimte om te experimenteren/ improviseren 2. Samenwerken en overleggen met collega’s De student • werkt mee aan teamspirit (enthousiasme, waardering) • is gedreven om samen het groepsdoel te bereiken • stelt groepsbelang boven eigen belangen • geeft anderen ruimte voor initiatief -------------------------------------------------------------------------• kan over persoonlijke verschillen heenstappen • weet feed back te geven en te ontvangen • kan spanningen/ conflicten zelf aanpakken • kan op zijn niveau leiding geven aan een team 3. Samenwerken + communiceren met klant De student • spreekt naar de klant “met de mond van het team” • luistert naar/ leeft zich in in klantwensen • is in contacten inspirerend en geloofwaardig • geeft naar de klant zijn grenzen aan ------------------------------------------------------------------------• kan op zijn niveau leiding geven aan doelgroep • kan onderhandelen bij stagnatie/problemen • kan conflicten met klanten/omgeving zelf oplossen 4. Reflectie en ontwikkeling De student • kijkt kritisch naar eigen inzet, houding en gedrag • stelt leerdoelen op en werkt daaraan • accepteert werkbegeleiding en intervisie ------------------------------------------------------------------------• houdt rekening met eigenheid van collega-teamleden (capaciteiten, interesses, motivatie, etc) • doorziet hoe eigen opvattingen, houding en keuzes èn persoonlijke eigenschappen het samenwerkingsproces op gang kunnen houden maar ook remmen
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
Notities
Notities
Notities
Notities
31
Afspraken n.a.v. het voortgangsgesprek 1. Plannen en organiseren
2. Samenwerken en overleggen met collega’s
3. Samenwerken + communiceren met klant
4. Reflectie en ontwikkeling
32
Formulier 4 DB De docent-begeleider vult dit formulier in. De beoordeling vindt in principe aan het eind van het project plaats.
Eindoordeel Doel beoordeling Naam beoordelaar Datum Naam teamopdracht Naam team Naam student (en)
PRODUCT Waardering vastleggen over het opgeleverde product
Afgesproken product(en) Wel gerealiseerd
Door overmacht niet gerealiseerd 1)
Verwijtbaar niet gerealiseerd 2)
Toelichting/opmerkingen:
Conclusie: Kwaliteitsoordeel: onvoldoende – voldoende – goed - excellent (omcirkel wat van toepassing is)
Het is de Teamplayers NIET aan te rekenen dat dit resultaat niet is gerealiseerd. Het is de Teamplayers WEL aan te rekenen dat dit resultaat niet is gerealiseerd
1)
2)
Handboek Teamplayers 2013 - 2014
33
Formulier 5 DB De docent-begeleider vult dit formulier in. De beoordeling vindt in principe aan het eind van het project plaats.
Eindoordeel Doel beoordeling Naam beoordelaar Datum Naam teamopdracht Naam team Naam student
Eindoordeel Toelichting/opmerkingen:
Totale Teamplayersgroep
PROCES Waardering vastleggen over het proces
Conclusie: Oordeel over totale groepsproces: onvoldoende – voldoende – goed - excellent
Eindoordeel Naam teamlid
Toelichting/ opmerkingen
34
Individueel teamlid Onvoldoende
Voldoende
Goed
Excellent
7 – ZelCom-model In het onderstaande ZelCom-model is het competentieniveau van MBO en HBO in negen velden van een voorbeeldbeschrijving voorzien. Globaal kun je zeggen: hoe donkerder de achtergrondkleur, des te hoger is: • de mate van zelfstandigheid die van de student wordt verwacht • het complexiteitsniveau van de opdrachtuitvoering en/of het op te leveren product De ZelCom-niveaus komen ongeveer overeen met de volgende MBO/HBO-competentieniveaus: MBO-3 = A MBO-4 = A-B Bachelor = C-D Master = D-E
Zelfstandigheid student >>>>>>
Tip: geef jezelf als Teamplayer een plek binnen dit model: hoe zelfstandig moet je aan de slag, hoe complex is je opdracht? Kloppen deze waarden met de competentieniveaus van je studie? Zo niet, probeer naar een passend (hoger) niveau te gaan. Zit je wel goed maar wil/moet nog doorgroeien? Probeer dan ook op te klimmen naar een veld met een hoger niveau. Niveau C: De student is begeleider van enkele propedeusestudenten die een binnenschoolse opdracht moeten uitvoeren. Het betreft een duidelijk afgebakende standaardopdracht, van een type dat bekend is bij de student en die hij goed beheerst. Zijn taak is de propedeusestudenten te stimuleren en eventuele problemen zelfstandig op te lossen. Hij reflecteert zelfstandig op zijn eigen werkzaamheden en geeft verbeterpunten aan.
Niveau D: Een stagiaire werkt op een afdeling, met acht medewerkers, die hij zo nu en dan zelfstandig moet begeleiden. Hij is bekend met de gang van zaken en de procedures. Er kunnen zich echter onverwachte zaken voordoen waar hij adequaat op moet kunnen reageren, omdat er veel van afhangt. Hij reflecteert zelfstandig op zijn eigen werkzaamheden en geeft verbeterpunten aan.
Niveau E: Een projectleider van een project met 15 medewerkers is verantwoordelijk voor het welslagen van een complexe opdracht. Het betreft een belangrijke klant die een probleem heeft dat moet worden geanalyseerd en waarvoor (nieuwe) oplossingen moeten worden gevonden. Er is geavanceerde, gespecialiseerde kennis voor nodig. Hij neemt zelfstandig beslissingen, stuurt en stimuleert het team. Hij heeft een adviserende rol naar de klant toe.
Niveau B: De opdracht is eenvoudig en vergelijkbaar met eerdere opdrachten. Methoden en technieken liggen niet vast, deze moeten worden gekozen en verantwoord. Voor de opdracht moet eerst (zelfstandig) een plan van aanpak worden gemaakt, en door de begeleider goedgekeurd. De opdracht moet zelfstandig worden uitgevoerd. De begeleider kan wel worden geconsulteerd, volgens afspraak.
Niveau C: De student moet een product ontwikkelen voor een opdrachtgever. De opdracht en de te gebruiken methoden en technieken zijn bekend, maar de opdrachtgever stelt hoge kwaliteitseisen aan het product. De student werkt zelfstandig aan de opdracht en bepaalt zelf hoe hij het aanpakt en uitvoert. Hij moet het product presenteren aan de opdrachtgever en ervoor zorgen dat de opdrachtgever tevreden is met het resultaat. De begeleider kan wel worden geconsulteerd, volgens afspraak.
Niveau D: De student moet een product ontwikkelen, waarvoor geavanceerde gespecialiseerde kennis nodig is en waarvoor complexe internationale regelgeving van toepassing is. Hij heeft daarbij te maken met verschillende internationale partijen die mogelijk tegenstrijdige belangen hebben. Hij moet zelfstandig een plan van aanpak opstellen en ervoor zorgen binnen een bepaalde tijd een geaccepteerd resultaat te behalen. De begeleider kan wel worden geconsulteerd, volgens afspraak.
Niveau A: De individuele, binnenschoolse opdracht is duidelijk afgebakend. Het is duidelijk welke stappen achtereenvolgens gezet moeten worden. De te gebruiken methoden zijn bekend. De student moet basiskennis en -vaardigheden gebruiken. Er is een begeleider aanwezig die instructies geeft, vragen beantwoordt, ingrijpt indien nodig en de student aanzet tot nadenken en reflecteren
Niveau B: De opdracht is complex, maar goed gestructureerd. De opdracht moet nader worden geanalyseerd om te bepalen wat er moet gebeuren. Hiervoor is uitgebreide kennis nodig. eEr is een begeleider aanwezig die instructies geeft, vragen beantwoordt, ingrijpt indien nodig en de student aanzet tot nadenken en reflecteren.
Niveau C: De student werkt tijdens zijn stage in een team onder leiding van een ervaren medewerker aan een technisch complex product. Het is een belangrijke opdracht, waar veel van afhangt, waar veel geld mee is gemoeid en dat onder grote tijdsdruk staat. De begeleider geeft instructies, beantwoordt vragen, grijpt in indien nodig en zet de student aan tot nadenken en reflecteren.
Complexiteit van de opdracht >>>>>> Handboek Teamplayers 2013 - 2014
35
ZUID HOLLAND
DEN HAAG/ HAAGLANDEN
Partners in het project