CALARTS EVALUATIE RAPPORT STUDIEJAAR 2008 – 2009 door
Natascha
Riemsma
Natascha Riemsma 2009 http://web.mac.com/hardcorewoman/iWeb/nataschariemsma
[email protected] Rembrandtweg 26 9761 HT EELDE NEDERLAND Tekst & Ontwerp: Natascha Riemsma Foto omslag: Cady Zucherman in Because he liked to look at it. Gefotografeerd door Alexander Unrich
2
INHOUDSOPGAVE 1. VOORWOORD ................................................................... Pagina 4 2. INLEIDING ......................................................................... Pagina 5 3. DE SCHOOL 3.1 Locatie ..............................................................................................Pagina 6 3.2 Geschiedenis .....................................................................................Pagina 7 3.3 Wat maakt CalArts uniek? ............................................................Pagina 8 3.4 Reputatie van de school en opleiding................................................Pagina 9 3.5 De film school...................................................................................Pagina 10 3.6 Film Directing .................................................................................Pagina 10 3.7 De Faculteit......................................................................................Pagina 11 3.8 De Vakken........................................................................................Pagina 13 3.9 Invloeden: acteer tradities en stromingen ........................................Pagina 15 3.10 Kritiek............................................................................................Pagina 15 3.11 CalArts voor wie? ...........................................................................Pagina 18 4. MIJN WERK 4.1 Scenario’s .........................................................................................Pagina 19 4.2 Film..................................................................................................Pagina 21 4.3 Interdisciplinair ...............................................................................Pagina 22 4.4 Theater .............................................................................................Pagina 23 4.5 Video Kunst......................................................................................Pagina 24 4.6 Prestaties..........................................................................................Pagina 25 4.7 Samenwerkingsverbanden ...............................................................Pagina 26 5. VOORLOPIGE TOEKOMSTPLANNEN ...................... Pagina 27 6. CONCLUSIE...................................................................... Pagina 28
3
1. VOORWOORD
Dit evaluatie rapport is geschreven ter afsluiting voor mijn eerste jaar op CalArts is bestemd voor de VandenEnde Foundation, Fundatie van Vrijvrouwe van Renswoude te Delft, Morbid Eye Productions (Marc van Fucht), Stichting Vreede Fonds en Sebastien Chatel. Zonder de financiële steun die zij mij gegeven hebben had ik niet aan deze opleiding kunnen beginnen! Daarnaast wil ik Johan van Oord, Martijn Verhoeven, Maria Pask en Norman Reedus bedanken voor het schrijven van de aanbevelingsbrieven. Christine Seghers en Liesbeth Bax bedankt voor het controleren van mijn spelling (Ik denk niet dat dit rapport foutloos zal zijn, zeker niet na weer een heel jaar in het Engels geschreven en gelezen te hebben)! De heer. Olijve bedank ik voor zijn steun. Mevrouw Schuil bedankt voor het aanleveren van mijn cijferlijsten. En tot slot wil ik mijn moeder bedanken omdat zij mij altijd heeft aangemoedigd naar mijn hart te luisteren en mijn dromen en ambities na te jagen! Natascha Riemsma
Afb. 1 CalArts hoofd ingang, Http://www.ninae.com/photos/calarts_01.jpg
4
2. INLEIDING Terugblikkend op mijn eerste jaar Film Directing op CalArts had ik achteraf gezien geen flauw idee van wat mij te wachten stond. Ik dacht dat ik goed voorbereid was en had mijzelf vooraf ten doel gesteld om naast de opleiding nog even: mijn rijbewijs te halen, een serie schilderijen te maken, mijn scenario voor een lang speelfilm af te ronden, aan interdisciplinaire projecten te werken, twee video kunst commissies te voltooien en daarnaast ook nog eens beurzen aan te vragen voor het tweede jaar. Natuurlijk bleek al snel dat dit gekkenwerk was en dat ik in mijn enthousiasme en naïviteit de zwaarte van de opleiding totaal had onderschat. Toch heb ik het gepresteerd veel van de bovenstaande doelstelling te realiseren. Daarnaast heb ik het eerste jaar succesvol afgerond en sta ik momenteel gemiddeld een tien. De prijs die ik hiervoor betaalde was gedurende acht maanden drie tot zes uur slaap per nacht, heel wat huilbuien en vooral heel veel nieuwe grijze haren. Desalniettemin heb ik het afgelopen jaar enorm veel geleerd en ben ik er meer dan ooit van overtuigd dat ik de juiste keuze heb gemaakt in het volgen van de opleiding Film Directing aan CalArts. Met betrekking tot dit evaluatierapport moet ik bekennen dat ik nog niet eerder zoiets geschreven heb en eigenlijk ook geen idee heb wat voor structuur ik hierbij moet aanhouden. Ik het rapport in hoofdstukken en paragrafen onderverdeeld. Dit om een zo duidelijk mogelijk beeld te geven van de ontwikkeling die ik heb doorgemaakt en daarnaast de haastige lezer tegemoet te komen. Wanneer u opziet tegen het lezen van dit 28 pagina’s tellende werk adviseer ik u alleen hoofdstuk vier, vijf en zes te lezen. Voor de student die geïnteresseerd is in een opleiding aan CalArts is hoofdstuk drie belangrijk. Hopelijk kunnen studenten die informatie opvragen bij de VandenEnde Foundation en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag hier gebruik van maken.
5
3. DE SCHOOL 3.1 Locatie California Insitute of the Arts ook wel CalArts genoemd (afb. 2), ligt in het woestijn stadje Valencia dat ongeveer een half uur rijden is van Los Angeles. Wanneer je denkt in een woest en dor woestijnlandschap te belanden, kom je bedrogen uit; Afrika zou een moord doen voor Valencia’s enorme irrigatie voorziening. Het stadje lijkt dan ook meer op een tropisch zwemparadijs waar meer winkels dan mensen zijn, evenveel auto’s als fietsen in Amsterdam, de credit card het betaalmiddel bij uitstek is en de krediet crisis niets aan de materiële begeerte van de mens heeft veranderd.
Afb. 2. Luchtfoto van California Institute of the Arts (CalArts). Foto: Google Earth.
Menig persoon die voor het eerst naar CalArts komt ondergaat de eerste weken dan ook een enorme cultuur schok! Maar gelukkig heeft de school een (voor Nederlandse maatstaven) grote campus, die gelegen op een heuvel op het daldorp neerkijkt. Dit zorgt ervoor dat de kapitalisme afkeurende kunstenaar (die natuurlijk wel op een privéschool zit) niets te maken hoeft te hebben met de plastic fantastic1 buitenwereld. De film Edward Scissorhands (1990) met in de hoofdrol Johnny Depp is hier het bewijs van. De regisseur en scenario schrijver Tim Burton studeerde zelf ook aan CalArts. De film is een parodie op het Amerikaanse suburbia2 en gebaseerd op de tegenstelling tussen CalArts en de omliggende omgeving; het hoger gelegen CalArts waar de vreemde kunstenaar woont en het lager gelegen Valencia waar de keurige burger woont. Wel zijn er buiten Valencia nog prachtige ongeschonden natuurgebieden en forenzen veel studenten tussen Los Angeles en CalArts.
1 2
Plastic fantastic is term die ook wel gebruikt word in de VS om dingen die nep zijn aan te duiden. Suburbia betekend bewoners van voorsteden. In de VS heeft dit woord een sarcastische ondertoon.
6
3.2 Geschiedenis De school werd in 1961 opgericht door Walt en Roy Disney en kwam tot stand door middel van een fusie tussen het Los Angeles Conservatory of Music en het Chouinard Art Institute. In 1971 verhuisde de school naar het huidige pand in Valencia en werden de opleidingen in dans, film en theater toegevoegd. In 1994 werd daar nog een opleiding in Kunst Kritiek (Critical Studies) aan toegevoegd. In de jaren zeventig bloeide de school op tot een broedplaats voor hippies. Video grafie (video graphics), video productie en astronomie docent John Hawk studeerde destijds aan CalArts en verteld tijdens zijn lessen prachtige verhalen over de wilde feesten die ze in die tijd op CalArts hadden. Naar aanleiding van zijn verhalen heb ik helaas moeten vaststellen dat de school ondertussen een stuk conservatiever is geworden. Het enige dat nog resteert uit die tijd is het naakt zwembad waar dagelijks naakte studenten rondzwemmen (afb. 3). Minder bekend is dat CalArts tevens de eerste school was in de geschiedenis van de Verenigde Staten die een feministisch lesprogramma aanbood voor vrouwelijke studenten; het Feminist Art Program dat in 1971 werd opgericht door Miriam Schapiro en Judy Chicago.
Afb. 3 Het naakt zwembad, http://www.you-are-here.com/modern/cal_arts.jpg
7
3.3 Wat maakt CalArts uniek? Hetgeen CalArts zo uniek maakt is dat de zes individuele scholen: film, theater, muziek (afb. 4), dans (afb. 5), beeldende kunst (afb. 6) en Kunst Kritiek die samen CalArts vormen zich allemaal in hetzelfde gebouw bevinden. De school is dus relatief klein en compact wat het leggen van contacten met studenten van andere scholen vergemakkelijkt. Voor een filmstudent is dit natuurlijk ideaal omdat je juist bij film aangewezen bent op samenwerking met mensen uit andere disciplines.
Afb. 4 De muziek school, http://www.hyphenmagazine.com/blog/archives/ROD.jpg
Afb. 5 De dans school http://www.sittercise.com/calarts_0.jpg
Daarnaast heerst er een enorm gevoel van vrijheid op de school. Sommige studenten zijn zo arm dat ze stiekem in de school wonen, ze slapen in de leslokalen en wassen zich ‘s ochtends buiten in een zelfgebouwde douche; vier palen met daaromheen een stuk plastic en een tuinslang op een stokje. Er worden iedere dag concerten gegeven door muziek studenten op willekeurige plaatsen in de school. Door de individuele scholen worden er wekelijks theater voorstellingen, galerie openingen (inclusief hapjes en wijn), lezingen van beroemde kunstenaar, filmmakers, componisten georganiseerd. Daarnaast kan men in de bioscoop dagelijks bijzondere films kijken.
Afb. 6 Beeldende Kunst expositie ruimte. Foto: Onbekend
8
Afb. 7 Een electro punk band treedt op in een van de lokalen, inclusief bijbehorend kunstwerk op de muur. Foto: Natascha Riemsma
Afb. 8 De kelder waar iedereen op de muren mag schilderen en tekenen, http://blog.livedesignonline.com/liveblog/uplo ads/CalArtsSubLevel0002.JPG
Natuurlijk worden er door studenten zelf ook (vaak illegale) feestjes (afb. 7)
georganiseerd op de meest bizarre plekken (afb. 8). Bijvoorbeeld het feestje dat gehouden werd ter ere van het einde van het eerste semester; vijftig man en een DJ propten zich in een hokje van vier bij vier. Het was zoooo gezellig; vooral toen later op de avond de mensen op en over elkaar begonnen te kruipen en letterlijk aan het plafond hingen, twee uur later was er geen plafond meer. Dit was trouwens wel het beste feest dat ik in jaren heb gehad. Afb. 9 Nathan en ik op het CalArts Halloween feest. Foto: Onbekend
Al met al zou je dus denken dat deze school een soort Luilekkerland is voor de kunstenaar. Dat is ook zo, behalve als je voor een zware richting hebt gekozen waarin je dagelijks nog tot in de late uurtjes aan het zwoegen bent. Dan veranderd de school namelijk in
Afb. 10 Het CalArts Halloween feest. Foto: Natascha Riemsma
een snoepwinkel waarin je als kind alleen mag kijken maar geen enkel snoepje mag aanraken, laat staan kunt proeven. Helaas was dit voor mij en mijn klasgenoten veelal het geval.
9
3.4 Reputatie van de school en opleiding Het World and News report publiceert jaarlijks een ranglijst van de tien beste film opleidingen in de Verenigde Staten (afb. 12). In 2009 staat de CalArts School of Film & Video in deze ranglijst op de vijfde plaats, boven Colombia University en onder AFI (American Film Institute). In de ranglijst voor de beste opleidingen voor beeldende kunst staat CalArts op de zevende plaats en in de lijst van theater opleidingen staat de CalArts op de achtste plaats. Momenteel staat de filmschool van CalArts dus het beste aangeschreven van alle scholen binnen CalArts. Voor een school die nog maar 37 jaar oud is, is dat zeker niet slecht. 3.5 De Film School De film school bestaat uit vier studie richtingen: Film & Video, Animation, Experimental Animation en Film Directing. Van alle opleidingen is de opleiding Animation het meest bekend aangezien de animators nog op de ouderwetse manier worden opgeleid. Mensen die aan die richting afstuderen zijn dan ook verzekerd van een baan bij Disney. De studenten van de richting Film & Video en Film Directing doen het momenteel ook erg goed op de prestigieuze festivals. Ik geloof dat vorig jaar vijf studenten hun werk in Cannes vertoonden. 3.6 Film Directing De studierichting Film Directing richt zich voornamelijk op narratieve3 film. Studenten worden opgeleid tot zelfstandige filmmakers die in staat zijn zelf een film script te schrijven, regisseren en produceren. Met name het narratieve aspect is van belang, zo leert men de studenten te werken met de klassieke driedelige film structuur die bestaat uit een opbouw, conflict en resolutie. Een klas bestaat uit gemiddeld 15 studenten. Wat mij voornamelijk opviel is dat er evenveel vrouwen worden toegelaten als mannen. Verder wordt de klas samengesteld op basis van diversiteit; studenten vullen elkaar aan met betrekking tot karakter eigenschappen, kennis, leeftijd, vooropleiding en nationaliteit. Op deze wijze ontstaat er een enorme diversiteit aan werk waarin verschillende culturen belicht worden.
3
Narratief: een verhaal met een begin en einde.
10
Omdat de klas samen alle lessen volgt en de klasgenoten elkaar moeten helpen bij het maken van de opdrachten, ontstaat er tijdens het eerste jaar een zeer hechte en intensieve band tussen de klasgenoten. Mijn klas is bijzonder geliefd bij de docenten omdat wij allemaal zo vriendelijk, behulpzaam
en
respectvol
zijn
jegens elkaar en docenten, dit in Afb. 11 Klasgenoten v.l.n.r: Aaron Murtagh, Pooja Gupta, Gina Chen. Foto: Natascha Riemsma
tegenstelling tot de tweede- en derdejaars studenten (afb. 11).
3.7 De Faculteit Er zijn tijdens het eerste jaar vier voltijd docenten die zeer nauw betrokken zijn bij het werk van de studenten. Dit zijn: Deborah LaVine, Gary Mairs, Suanne en Lee-Anne Schmidt. Daarnaast krijgt iedere student in het begin van het studiejaar een mentor toegewezen waarmee hij of zij iedere week een half uur tot een uur afspreken om de studie voortgang en de dagelijkse beslommeringen te bespreken. Naast het lesgeven werkt ieder faculteitslid ook op professioneel vlak in zijn of haar vakgebied. Interdisciplinair kunstenaar en filmmaker Lee-Anne Schmidt doceert tijdens het eerste jaar het vak Narratieve grondbeginselen en film productie. Haar zeer succesvolle documentaire California Company Town is wereldwijd vertoond op film festivals waaronder: Film Festival Rotterdam en het Moma. Lee-Anne is een uitstekende docente met een geheel eigen stijl (lees: karakter). Onze omgang verliep niet altijd even soepel maar desondanks is ze altijd fair en begrijpt ze (omdat ze zelf ook aan CalArts studeerde) als geen ander wat een student doormaakt.
11
Gary Mairs is mede directeur van de richting Film Directing, was afgelopen jaar interim directeur van de Film en Video School en geeft daarnaast les in film geschiedenis en video montage. Door het vele huiswerk dat hij iedere week voor film geschiedenis opgeeft is dit college berucht bij de eerste jaars studenten. Naast zijn werk als docent is Gary een professioneel editor en film criticus. Gary is de persoon waar je naartoe gaat voor kritische vragen over je werk. Zijn eerlijke kritiek heeft mij vaak enorm op weg geholpen. Deborah LaVine is naast Gary Mairs mede directeur van de richting Film Directing en geeft les in film regie (scene study). Daarnaast was zij het afgelopen jaar mijn mentor. Het klikte direct tussen ons en zij is gedurende het jaar mijn steun en toeverlaat geweest. Deborah is een het beste voorbeeld van een ware regisseur: naast docente, mededirecteur, moeder en vrouw, is ze op professioneel vlak ook nog eens succesvol theater regisseur. Ze heeft meer dan honderd producties op haar naam staan en ontving in 2002 een Ovation Award4 voor beste regisseur met het stuk Napoli Millionaria dat werd opgevoerd in het Road Theatre in Los Angeles. Deze zomer zal zij aan een productie van de Rose Garden van Tenessee Williams werken. Acteer docente Suanne Spoke werkt op professioneel vlak veel samen met Deborah LaVine. Ook zij kreeg een Ovation Award voor beste actrice in het stuk Napoli Millionara. Voor de studie Film Directing heeft zij een speciaal studieprogramma ontwikkeld dat is samengesteld uit diverse acteer tradities en technieken. De nadruk ligt hierbij op de traditie van Stanislavski5 en o.a. de techniek acteer docente Uta Hagen. Naast het doceren werkt ze op professioneel vlak als producent en actrice. Ze talloze gast optredens gehad in series als de Gilmore Girls, X-files, Seinfeld, The Practice.
4 De Ovation Awards is een prijsuitreikingen voor uitmuntendheid in theater voor de regio zuid Californië. Het is de meest prestigieuze prijs die men voor lokaal theater kan ontvangen. 5
Constantin Stanislavski was de grondlegger van de naturalistische acteer traditie. De Stanislavski methode gaat ervan uit dat de acteur een balans vind tussen zijn persoonlijke ervaring en de situaties die het karakter ervaart (denkbeeldig) poogt te ervaren. In de voorbereiding spelen tafel besprekingen waarbij de acteurs en regisseur samen aan tafel zitten en het script analyseren, de meest belangrijke rol. In de analyse gaat men uit van drie pijlers, namelijk: de doelen, de obstakels en de acties die men onderneemt om te bereiken wat hij wil. Een aantal beroemde acteurs die met de Stanislavski methode werkten en later ook acteer docenten verder ontwikkelde de methode verder door. Hieruit zijn de methoden van: Lee Stassberg, Uta Hagen, Sandford Meisner en Stella Adler weer voortgekomen. Brestof, R. Great Acting Teachers and Their Methods, San Val, 1995.
12
3.8 De Vakken De studie film directing is samengesteld uit een verplicht vakken pakket waarbij de vakken elkaar aanvullen met betrekking tot de lesstof en opdrachten. Qua lesdruk en studie-uren is de studie film directing een van de zwaarste richtingen binnen CalArts. Wanneer je alle verplichte les- en studie uren bij elkaar optelt is het in principe menselijk onmogelijk hieraan te voldoen. Omdat er het afgelopen jaar veel klachten waren over de enorme studiedruk, heeft de faculteit het lesprogramma voor de eerstejaars studenten van 2009-2010 minder zwaar gemaakt.
Afb. 12 Les in Geluids Productie. Foto: Natascha Riemsma
Tijdens het eerste jaar wordt er onderwezen in: intuïtief schrijven, acteren, film geschiedenis, narratieve grond beginselen van het film maken, scène studie, geluidsopname (afb. 12) en montage, digitale en analoge camera techniek, film en video montage en worden er intensieve workshops gegeven in film productie. Daarnaast
zijn er wekelijkse
lezingen en film vertoningen van professionals uit de film industrie. Acteur, regisseur en oud student Ed Harris die onder andere bekend is van de film Pollock (2000), toonde zijn nieuwe film Appaloosa en voerde achteraf een intiem gesprek met mijn klas. De regisseur Lasse Halstrom onder andere bekend van The Cider House Rules en Chocolat kwam over film regie in de praktijk vertellen. Susan Hagerdy, de vaste dialect coach van actrice Kate Winslet gaf een lezing over haar beroep en vertelde over haar samenwerking met Kate Winslet. Het hoofdvak in film regie genaamd scene study word onderwezen door Deborah LaVine. Voor dit vak moet iedere student gedurende drie weken een maal per jaar een scene regisseren uit een zelf gekozen toneelstuk. Het uitgangspunt hiervoor is dat toneel regie de beste basis vormt voor het leren regisseren.
13
Dit omdat men door middel van theater regie de fundamentele basis leert van het (een op een) regisseren van acteurs. De techniek die onderwezen wordt baseert zich voornamelijk op de acteer traditie van Constantin Stanislavski. Daarnaast leert men ons bij het regisseren werkwoorden (actable verbs) te gebruiken die en een bepaald gedrag aanduiden zoals bijvoorbeeld het werkwoord verleiden.
Deze
werkwoorden kunnen direct uitgebeeld kunnen worden door de acteurs. Het voordeel van deze techniek is dat de acteur direct begrijpt wat de regisseur wil zien. Daarnaast speelt script analyse zoals gebruikt in de Stanislavski methode een belangrijke rol. Naast toneel regie vormen tijdens het eerste jaar de acteer lessen een belangrijk onderdeel van het programma. Het uitgangspunt is dat een goede regisseur begrijpt hoe het is om te acteren. Veel regisseurs uit de professionele industrie hebben dan ook ervaring opgedaan als acteur. Tijdens de acteer lessen werken we veel met technieken van acteer docente Uta Hagen. We voeren monologen op, doen inbeelding oefeningen en krijgen iedere week opdrachten mee naar huis.
De technische kant van het film maken wordt onderwezen in vak filmgeschiedenis gegeven door Gary Mairs. Het college vind iedere week plaats in de Bijou bioscoop (afb. 13) in CalArts. Tijdens het eerste semester worden er wekelijks films Afb. 13 De Bijou bioscoop, http://farm1.static.flickr.com/88/208811 603_cf9a4619c1_o.png
vertoond vanaf ca. 1900 t/m 1950 en tijdens het tweede semester vanaf 1950 t/m heden.
Voorafgaand aan de film wordt er een lezing gegeven over de desbetreffende film, het tijdperk waarin de film gemaakt werd en de invloed die deze film had op de ontwikkeling van de cinema. Daarnaast moet er iedere week een paper geschreven worden waarin een bepaald aspect van de film geanalyseerd wordt zoals bijvoorbeeld: montage, camera voering, verlichting en acteer prestaties. Het uitgangspunt hierbij is dat je door schriftelijke analyse van de film, de technische termen van het film maken leert. Daarnaast leer je wat voor invloed het lensgebruik, de verlichting en de camera- voering heeft op de betekenis van het verhaal.
14
In het vak Narratieve Grondbeginselen gegeven door Lee-Anne Smith, wordt er nog dieper op de technische aspecten van het film maken ingegaan. Tijdens dit college worden er iedere week scènes uit een film geanalyseerd en besproken betrekking tot lenskeuze, cameravoering en perspectief. Daarnaast leert Lee-Anne ons wat een dramatische gebeurtenis nu precies is; een man neemt bijvoorbeeld afscheid van zijn vrouw op het station. Vervolgens wordt er ons door middel van opdrachten geleerd hoe wij een verhaal kunnen vertellen door middel van lens keuze, camera voering en verlichting en wat voor effect deze keuzes hebben op de dramatische gebeurtenis in het verhaal. 3.9 Invloeden: acteer tradities en stromingen Mijns inziens kan de faculteit grofweg opgesplitst worden in twee acteer tradities; Suanne Spoke en Deborah LaVine scharen zich onder de Stanislavski traditie en Gary Mairs en Lee-Anne Smith zijn aanhangers van de Brechtiaanse traditie. Het verschil tussen deze twee tradities is dat bij gebruik van de Stanislavski traditie het publiek zich verliest in de verhaallijn en zich vaak identificeert met het karakter. Bij de Brechtiaanse traditie is dit het tegenovergestelde; het publiek wordt namelijk gedwongen na te denken en zich bewust te blijven van zijn rol als toeschouwer. In het werk van studenten is de Neorealistische stroming het meest vertegenwoordigd. Kenmerkend aan deze stroming is de documentaireachtige stijl van film maken waarin gebeurtenissen uit het alledaagse leven worden getoond vrij van trucage en speciale decors. Andere stromingen die van invloed blijken zijn onder andere: Nieuwe Amerikaanse Film (New American Cinema), Nouvelle Vague (New Wave) en Kunst Film (Art Film). Deze stromingen lopen veelal synchroon met de Brechtiaanse traditie. 3.10 Kritiek Ondanks het feit dat CalArts een uitstekende school is heb ik ook een aantal punten van kritiek. Natuurlijk ben ik extra kritisch omdat de opleiding zo vreselijk duur is. Ten eerste is CalArts een privéschool, die in vergelijking met andere gelijksoortige prestigieuze scholen, zeer arm is. Dit valt bijvoorbeeld goed te zien aan de film en video apparatuur die vaak oud en versleten is en waar minder stuks van dan bijvoorbeeld op Tisch NYU of AFI.
15
Ik weet het verschil omdat ik in de zomer van 2005 een cursus film maken heb gevolgd op Tisch NYU, maar ook mijn cameravrouw die aan AFI studeerde was geschokt over de slechte kwaliteit van de apparatuur. Daarnaast is er zeer weinig geld voor projecten; iedere student kan per jaar maar $ 250 aanvragen en dat is voor alle producties! Op AFI krijgen de studenten $ 4.500 per productie, daarnaast krijgen zij $ 12.000 voor hun afstuderen. De reden waarom CalArts zo arm is, is omdat de school nog relatief jong is. Het heeft dus niet de enorme financiële voorzieningen opgebouwd die grotere en oudere scholen zoals Colombia, Tisch NYU (behoort tot Princeton) en Yale wel hebben.
Afb. 18 De vuile was hangt buiten… Foto: Natascha Riemsma
Daarnaast heeft CalArts in het verleden financiële misstappen gemaakt en ook dit jaar heeft de school veertig miljoen dollar verloren in de financiële crisis. Alle privé scholen vragen gemiddeld het zelfde bedrag aan collegegeld maar het grote verschil is dat op de oudere en grotere scholen de studenten veel hogere studiebeurzen krijgen. Soms wordt het collegegeld zelfs volledig gedekt. Veel van de master studenten op CalArts werken zich levenslang in de schulden door leningen met torenhoge rentes aan te gaan waarmee zij de opleiding te kunnen betalen. Voor internationale studenten ligt het nog moeilijker omdat zij helemaal geen recht hebben op studie leningen binnen de Verenigde Staten. Verder is de informatie voorziening die de school verstrekt met betrekking tot het zoeken naar beurzen en fondsen zeer slecht. Dit is natuurlijk zo krom als een hoepel; juist als de school zo arm is, zou zij er alles aan moeten doen om de studenten te helpen bij het vinden van externe financiële middelen in plaats van hen zich in de schulden te laten werken. Om deze reden heb ik de school voorgesteld een soort digitaal informatie systeem over fondsen te creëren zoals bijvoorbeeld het zoek systeem in de bibliotheek werkt. Samen met de Studenten Raad, die mij tevens hebben gevraagd mij volgend jaar verkiesbaar te stellen als de Senator voor de Film en Video school, zijn wij nu aan het lobbyen om dit voor elkaar te krijgen.
16
Een laatste punt van kritiek heb ik op de mogelijkheid tot interdisciplinaire samenwerking. Hier wordt enorm veel mee geadverteerd door CalArts en wordt zelfs als een van de USP’s6 gebruikt wordt. Zo staat bijvoorbeeld op de website geschreven: Collaborative and Interdisciplinary Projects: CalArts encourages crosspollination in the arts. In addition to extensive cross-stylistic collaborations within the School of Film/Video, students are encouraged to seek out interdisciplinary projects with visual and performing artists across all of CalArts. In werkelijkheid blijkt interdisciplinair werken echter zeer problematisch te zijn en wordt het zelfs afgeraden door de faculteit! Ik heb dit persoonlijk ondervonden bij de organisatie van de benefiet theater voorstelling een van de Vagina monologen dat ik produceerde en regisseerde. Uiteindelijk was ik erg teleurgesteld in de steun en interesse die ik van de faculteit kreeg. Daarnaast verloopt de onderlinge samenwerking van de scholen vrij stroef en zijn de scholen soms zelfs vijandig ten opzichte van elkaar. Zo heeft de theater
school
bijvoorbeeld
een
depot
met
rekwisieten. Deze rekwisieten mogen niet gebruikt worden door de film school, zelfs niet als zij
Afb. 19 Bosbranden bij CalArts Foto: Natascha Riemsma
samenwerken met theater studenten. Tevens zijn de roosters van de studenten van de diverse scholen niet op elkaar afgestemd. Dit maakt het erg moeilijk is om aan gezamenlijke projecten te werken. Vaak is men gedwongen om 11:00 uur ’s avonds afspreken. Aangezien veel studenten waaronder ik, de school juist hebben gekozen om mogelijkheid tot interdisciplinaire samenwerking, is dit voor velen een doffe tegenvaller. Er zijn veel klachten van studenten over deze gang van zaken. De school is echter op de hoogte van deze problematiek en probeert hier momenteel iets aan te doen. Voor het eerst is er een samenwerking tot stand gebracht tussen de film en theater school. Vanaf september 2009 zullen de tweedejaars studenten van Film Directing voor vak One act play (een toneelstuk van een acte dat wordt geproduceerd en geregisseerd door de student) samen werken met de acteurs van de theater school. Verder proberen de scholen beter hulp te verlenen bij interdisciplinaire projecten die zelfstandig worden opgezet door studenten.
6 USP staat voor Unique Selling Point. Het is een marketing term die gebruikt word om een product of dienst van de concurrentie te onderscheiden.
17
3.11 CalArts voor wie? Wie een film opleiding aan CalArts wil volgen moet zich eerst goed bedenken welke stijl van film hem of haar het beste ligt. Als je grote commerciële blockbusters wil maken ben je namelijk bij CalArts aan het verkeerde adres. Wil je meer kunstzinnige, intellectuele films maken die politiek geëngageerd en ben je daarnaast ook geïnteresseerd in toneel regie? Dan zit je goed bij CalArts. Verder moet je goed nadenken over wat je liever hebt: Een hele strenge opleiding waarin je weinig vrijheid en inbreng hebt maar wel veel luxe faciliteiten en nieuwe apparatuur. Of een opleiding waar je geheel vrij wordt gelaten in je ontwikkeling, je zoveel kunt experimenteren als je wilt en je met een beetje moeite werk kunt maken met studenten uit andere richtingen maar dan wel minder luxe faciliteiten hebt en vaak met oude apparatuur werkt. Wanneer je afhankelijk bent van beurzen en fondsen is het raadzaam financieel voorbereid te zijn; wanneer je het maximale uit je studie wilt halen is het vrijwel onmogelijk goede beursaanvragen (dus geen standaard brieven) te schrijven gedurende het studiejaar. Ook moet je er bewust van zijn dat er binnen de film opleiding geen specialisaties zijn. Wanneer je met gespecialiseerde mensen wilt werken zul je deze buiten de school moeten zoeken. Mijns inziens is CalArts de perfecte school voor iemand die creatief gezien zijn grenzen wil verleggen. Experimenteel werk wordt niet afgewezen (zoals op AFI) maar juist gestimuleerd, evenals het hebben van een eigen stem in je werk.
18
4. MIJN WERK 4.1 Scenario’s Het afgelopen jaar was een zeer productief jaar wat betreft scenario schrijven. Omdat ik al diverse cursussen scenario schrijven heb gevolgd op Tisch NYU en de School of Visual Arts, mocht ik in plaats van het vak intuïtief schrijven een onafhankelijke studie volgen bij scenario docent Eddie Richie. De rest van mijn klas krijgt pas les van Eddie Richie tijdens het tweede jaar. Ik heb onder zijn begeleiding twee korte film scripts geschreven: This is my life (afb. 22) is een dramedy (dramatische comedy) over een vrouw in haar menopauze. De vrouw wordt door haar symptomen tot wanhoop gedreven en besluit eindelijk het recept voor hormoon therapie, dat ze uit angst voor bijwerkingen niet gebruikte, op te halen. Wanneer ze het recept bij de apotheker inlevert wordt het afgekeurd omdat de indien datum van het recept is verstreken. Na diverse apothekers bezocht te hebben en te zijn afgewezen is uiteindelijk is de maat vol. Op hilarische wijze pleegt ze een overval op de apotheek om zo het recept te kunnen verkrijgen.
Afb. 21 Tekst fragment uit het script Pleased to entertain you
19
Afb. 22 Tekst fragment uit het script This is my life
Pleased to entertain you: Form f**ks function in a threeway. Based on art market stereotypes and other abject subjects (afb. 21) is een parodie op de hedendaagse kunstmarkt. In dit script probeert een galeriehouder een lege lijst van een schilderij, dat midden in een veld staat en (als je er doorheen kijkt) uitzicht op een berglandschap heeft, voor een miljoen dollar aan een zakenman te verkopen. Wanneer de zakenman het werk niet wil kopen, koopt de galerie houder de kunstenaar om met drugs en laat ze de hem op bizarre wijze het werk aanpassen. Dit gaat zo door tot de zakenman eindelijk overtuigd is en het werk koopt.
Naast deze twee scripts heb ik een synopsis geschreven voor mijn eventuele thesis film. De tagline (slogan) voor dit script is: In a country stricken by poverty, war and a Tsunami one girl fights for her dream to become independent. Verder heb ik aan het script voor de speelfilm The Burning Ground gewerkt, dit werk is nu bijna afgerond.
20
4.2 Film Onze eerste film opdracht was het maken van een lumière; een film van 42 seconden waarin de camera op een positie staat en er een vaste lens gebruikt word. Ik heb in totaal drie lumières gemaakt, met een daarvan was ik redelijk tevreden. Voor het vak film productie kregen we de opdracht een 1 minuut film te maken op 16 mm film. Mijn film genaamd Knit (afb. 24, 25) is een symbiose van experimentele film en de klassieke Hollywood film die qua stijl vergelijkbaar zijn met de films Eraserhead (1977) van David Lynch en Double Idemnitie (1944) van Billy Wilder. Het thema is de emancipatie van de vrouw met betrekking tot het Amerikaanse Kolonialisme. Voor mij is deze film mijn pareltje van het jaar!
Afb. 23. Knit, Natalie Metzger in de koelkast en gewikkeld in breiwol. Screenshot
Afb. 24. Knit, Pooja Gupta als breiende vrouw. Screenshot
Tijdens het tweede semester mochten we onze vijf minuten film maken. Omdat ik weinig geld had, hoopte ik met This is my life (afb. 25, 25) financiering te krijgen van een hormoon fabrikant in ruil voor product plaatsing. Dit is niet zo vreemd aangezien er meerdere apothekers voorkomen in mijn script. Na flink wat onderzoek gedaan te hebben kwam ik erachter dat Whyatt Pharmaceuticals subsidies geeft aan organisaties. Aangezien ik een individu ben moest ik een organisatie zien te vinden waaronder ik een aanvraag zou kunnen indienen. In mijn naïviteit dacht ik dit wel via de school te kunnen regelen. Nou, mooi niet dus! Ik heb iedere zakelijke afdeling van CalArts platgelopen, zonder succes! Omdat ik zoveel tijd had besteed aan het zoeken van financiering, had ik uiteindelijk nog maar drie weken de tijd om een crew te zoeken en de hele productie van de film op poten te zetten, zonder geld!
21
Uit noodzaak heb ik toen besloten alleen de eerste helft van de film te schieten. Dit als oefening waarmee ik tegelijkertijd een teaser7 zou hebben waarmee ik weer naar financiering voor de hele film zou kunnen zoeken. Achteraf gezien is dit de juiste beslissingen geweest, als ik het opnieuw mocht doen had ik namelijk een aantal zaken anders gedaan, zo had ik bijvoorbeeld liever een andere locatie gehad. Daarnaast heb ik niet helemaal het gevoel dat dwerk de stempel bezit waarmee mijn werk zich zo duidelijk onderscheid van andere kunstenaars / filmmakers. Ik weet niet precies waar dit mee te maken heeft maar ik hoop daar tijdens de montage van de film achter te komen.
Afb. 25 Opname This is my life. Screenshot
Afb. 26 This is my life hoofdrol speelster Maria Rinaldi als Susan. Sceenshot
4.3 Interdisciplinair In een onafhankelijke studie begeleid door mijn mentor Deborah LaVine heb ik een benefiet voorstelling geregisseerd en geproduceerd van Because he liked to look at it uit de Vagina Monologen (omslag foto). De opbrengsten hiervan waren bestemd voor meisjes in Kongo en het opvangtehuis voor dakloze vrouwen in Valencia. Omdat ik meer wilde dan alleen een monoloog regisseren, besloot ik het stuk te deconstrueren en er een Gesamtkunstwerk8 van te maken. Zodoende ontstond er een werk waarin: theater, beeldende kunst, muziek, film en dans als het ware in elkaar samensmelten. De voorstelling werd gehouden in de lobby van het Modular Theatre in CalArts. In totaal werkten er veertig mensen van alle scholen binnen CalArts mee aan de productie, waarvoor we drie weken de tijd hadden.
7 Een soort korte reclameachtige versie van de film die gebruikt word om interesse op de wekken voor eventuele investeerders. 8 Een Gesamtkunstwerk is een ideaal samenspel van alle kunsten. De term werd door Richard Wagner geïntroduceerd om te verwijzen naar wat hij met zijn opera's beoogde, met name de harmonie tussen muziek, poëzie, beweging en acteerwerk. Gesamtkunstwerk, (http://nl.wikipedia.org/wiki/Gesamtkunstwerk)
22
De voorstelling was een enorm succes. Er was zoveel publiek aanwezig dat zij op de trappen moesten staan en zelfs over de reling van het balkon hingen! De enige kritische noot die ik heb is naar mijzelf toe; ik vind dat ik gefaald heb in de regie. Een van de inschattingsfouten die ik gemaakt heb is een monoloog te kiezen. Monologen zijn namelijk geen echte theater stukken aangezien er maar een persoon op het toneel staat, daarnaast zijn ze heel moeilijk te regisseren. Ook ben ik erachter gekomen dat een onervaren actrice en een onervaren regisseur niet bepaald een ideale combinatie is! Het Publiek Foto: CalArts huisfotograaf
Afb. 28 De onthulling van 40 meter schaamhaar. Foto: Alexander Unrich
Afb. De band en dansers. Foto: CalArts huisfotograaf
4.4 Theater Voor het vak scene studie regisseerde ik op aanraden van Suanne Spoke een scene uit het theaterstuk Art van Jasmina Reza. Het stuk gaat over persoonlijke catharsis en de vriendschap tussen drie mannen. Het door een van drie mannen voor 50.000 euro aangekochte schilderij dat bestaat uit een blank canvas, vormt de aanleiding van het conflict dat ontstaat tussen de drie mannen. Het regisseren van de scene uit dit stuk was voor mij de leukste opdracht van het jaar. Ik heb vooral van de repetities genoten.
23
4.5 Video Kunst Voor het vak narratieve grondbeginselen maakte ik twee korte experimentele video’s. De eerste video is een soort
Afb. 30 Experimentele landschaps Video. Screenshot
panoramisch drieluik van New York, dat verschillende
perspectieven laat zien gefilmd vanaf een vaste positie. Het tweede werk is een satirische verfilming van een dramatische gebeurtenis uit het eerder opgevoerde stuk Because he liked to look at it.
Afb. 31 The Five Way. Screenshot
Afb. 32 The Five Way: Bob het konijn Screenshot
Naast de opdrachten voor school heb ik tevens twee commissie werken weten af te maken. Fragment 4 is een experimenteel werk waarin een ballerina danst met haar benen in het gips. Synchroon met haar bewegingen klinkt het geluid van paardenhoeven. Fragment 3 is tevens een experimenteel werk en toont een vrouwenrug waarop knikkers liggen die de lucht in schieten. Daarnaa lijkt het beeld langzaam vol te lopen met water.
Afb. 33 Fragment 4, ballerina dansend met benen in het gips. Screenshot
Afb. 34 Fragment 3, onder water. Screenshot
24
4.6 Prestaties Tegen het einde van het jaar mochten wij tijdens de Guest Artist Workshop onze film ideeën pitchen9 voor producent Addy Adelson. Hij produceerde verscheidende series en films voor onder andere de Amerikaanse televisie zender HBO en heeft tevens twee Emmy Awards op zijn naam staan. Dankzij mijn reclame en PR achtergrond is pitchen een van mijn specialiteiten. Aangezien dit voor een regisseur een van de weinige manieren is om financiering van producenten aan te trekken, is deze eigenschap niet geheel onbelangrijk. Ik was dan ook de enige van mijn klas die een vervolg afspraak kreeg met De heer Adelson. Tijdens onze afspraak heb ik hem mijn werk getoond en hebben wij gesproken over de film This is my life, waarvan ik toen al de eerste helft had geschoten. Ondanks het feit dat hij het geschoten materiaal graag wilde zien, heb ik het niet getoond. De reden hiervoor is dat ik nog maar een eerste edit10 had waar ik zelf nog niet geheel achterstond. Je kunt immers geen product verkopen als je er zelf niet achterstaat. Ik heb met hem afgesproken weer contact op te nemen zodra ik de fijne edit van de film af heb. Verder kreeg ik van Dhr. Adelson het compliment van het jaar. Hij vertelde mij dat ik super getalenteerd ben, een stem in werk heb, lef heb en een vrouw met ballen ben. Hoezo, een grote veer in mijn kont? Naast deze uiterst perspectiefrijke ontmoeting met Dhr. Adelson heb ik het afgelopen jaar samen met de afdeling voor beeldende kunst meegedaan aan de groepsexpositie Back in the discourse die gehouden werd in CalArts. Daarnaast heb ik meegedaan aan de groepsexpositie Snap to the Grid in het Los Angeles Centre for Digital Art (Lacda). En tot slot zal ik in oktober 2009 samen met docent John Hawk en mijn Video Grafie klasgenoten meedoen aan het festival Still Not Art waarvoor wij een groepsexpositie hebben in de Micro Gallery in Brooklyn, New York.
9 Het woord pitch heeft meerdere betekenissen. In film gebruikt men deze term om een zo kort en bondig mogelijke presentatie van een film idee aan te duiden. Het is de bedoeling dat men met deze korte presentatie de producent (of iemand anders in de industrie) overtuigd het idee mede uit te voeren en/of te financieren. 10 Editen is het knippen en plakken van het geschoten film materiaal zodat het samen een verhaal vormt.
25
Afb. 24 Groepstentoonstelling Snap to the Grid, Lacda Los Angeles. Foto: Rex Bruce
Afb. 25 Groepstentoonstelling Back in the Discourse, CalArts, Valencia. Foto: CalArts huis fotograaf
4.6 Samenwerkingsverbanden Omdat CalArts geen opleiding heeft voor cinematografie en ik voor de opname van mijn korte film met iemand wilde werken die hier gespecialiseerd in is ben ik buiten de school op zoek gegaan. Via een klasgenoot kwam ik terecht bij Monica Lenscewska, zij studeerde vorig jaar aan de cinematografie opleiding van AFI. Aangezien Poolse vrouwen zoals Monica bij wijze van spreken nog grotere ballen hebben dan Nederlandse vrouwen, heb ik op de set nogal eens mijn ego opzij moeten schuiven. Ondanks dit raakten we bevriend en introduceerde Monica aan de wereld van jonge film professionals in LA. Zo ontmoette ik bijvoorbeeld een van de organisatoren van het Sundance Lab en de AFI women’s director workshop. Ik woonde een screening bij in het theater van de Directors Guild America; het walhalla voor iedere jonge regisseur! En daarnaast mag ik dankzij Monica volgend jaar iedere week de cinematografie college op AFI bijwonen! Veel lof voor Monica dus. Het mooie is dat AFI lijnrecht tegenover CalArts staat wat betreft opleiding structuur en stijl. Door tevens kennis op te doen bij AFI creëer ik een unieke basis kennis tussen de experimentele en commerciële manier van film maken.
26
5. VOORLOPIGE TOEKOMST PLANNEN Het tweede studiejaar begint in September weer. Helaas heb ik onvoldoende financiële middelen weten te vergaren om de opleiding weer voor het gehele jaar te kunnen bekostigen. Om deze reden ben ik gedwongen een semester vrij te nemen zodat ik meer tijd heb om opnieuw fondsen aan te vragen. Om van de nood een deugd te maken heb ik besloten paar maanden naar Sri Lanka te gaan. In ruil voor het uitvoeren van wat marketing en PR activiteiten voor het hotel van mijn stiefvader mag ik gedeeltelijk op zijn kosten een documentaire maken over onder andere de invloed van het oorlog geweld op het leven de Tamil vrouwen. Momenteel
werk
ik
aan
het
vooronderzoek
voor
deze
documentaire.
Cinematograaf James Wall, die ik via Monica op de set van This is my life ontmoette zal mij op de reis naar Sri Lanka vergezellen en de documentaire filmen. Wanneer ik hopelijk in December weer voldoende financiële middelen heb vergaart om de school te kunnen bekostigen zal terugkeren naar Los Angeles om daar EERST mijn rijbewijs te halen. Want in LA.. heb je geen leven zonder rijbewijs. Ik ben in afgelopen jaar welgeteld vier keer in Los Angeles geweest! Verder zal ik bij terugkomst op CalArts de studie weer voortzetten en al mijn film materiaal editen en hopelijk de hele versie van This is my Life filmen
27
10. CONCLUSIE Ondanks het feit dat ik misschien wel voor een van de duurste en moeilijkste beroepen ter wereld heb gekozen, ben ik er na dit intensieve en niet altijd even makkelijke jaar van overtuigd dat ik de juiste keuze heb gemaakt! Ik heb het afgelopen jaar niet alleen veel over film geleerd maar ook over mijn talenten en gebreken. Door de zwaarte van het programma werd ik geconfronteerd met mijn oh zo neurotische oog voor detail waar vooral veel nodeloze uren werk in zitten. Mijn liefde voor internet; ook heel veel verspilde uren. Mijn uitzonderlijke talent om mensen bij elkaar te brengen en het onmogelijke waar te maken. De ambitieuze maar onmogelijke planningen die ik maak, waarvan ik nu weet dat ik de geplande tijd gewoon moet verdubbelen. En de passie die ik heb voor mijn werk; die tevens inspirerend schijnt te werken op anderen. Over film heb ik vooral geleerd dat alleen een gek voor dit beroep kiest, juist omdat het zo vreselijk moeilijk is om films te maken. Maar juist omdat het zo moeilijk is daagt het mij uit. Ik ben ervan ovedat deze gek zijn plekje in de filmwereld op termijn wel zal veroveren. Ook al moet ik daarvoor moet ik nog tien bergen beklimmen, kruipend over spijkers. Eelde, juni 2009.
Afb. 26 Cogito ergo sum, Montauk, NY 2009. Foto: Natascha Riemsma in samenwerking met J. Wall
28
