GRONINGEN SEAPORTS. Europoort 2 ligt achter de Eemshaven. Eemsdelta elk jaar beetje groener. Oost- en Westboog tegelijk aanleggen

N N

W W

Nummer 49 winter 2011

E

S S

GRONINGEN SEAPORTS

Europoort 2 ligt achter de Eemshaven Eemsdelta elk jaar beetje groener

Bernard Wientjes (VNO-NCW):

'Noorden laat kansen lopen'

Energiemix voor zekerheid en scherpe prijs

Oost- en Westboog tegelijk aanleggen

Turntable winter 2011 Groningen Seaports

4

Europoort 2 ligt achter de Eemshaven Denktank gaat gedeelde visie ontwikkelen

6

Eemsdelta elk jaar een beetje groener Bedrijven komen met jaarlijkse vergroeningsplannen

8

'Het Noorden laat kansen lopen' zegt VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes

Havens worden groener en groener

14

Logistiek moet terug naar de top

16

De Eemshaven draait op volle toeren

18

Voor zekerheid en een scherpe prijs

Havensamenwerking moeilijk maar noodzakelijk

En dat merkt het MKB

Energiemix gebaat bij Nord Stream

Oost- en Westboog gezamenlijk aanleggen Voor aansluiting naar Ruhrgebied en Hamburg

22

Groningen en Niedersachsen samen tussen de rails

Nergens in Nederland worden zoveel miljarden geïnvesteerd als in de Eemsdelta. En dat gaat nog wel even zo door. Daar kan een veel groter gebied van profiteren dan alleen de Eemsdelta. Gekoppeld aan de verbreding van de N33 ontstaan er prima kansen voor heel Noord-Oost Groningen. Op velerlei gebied en dan vooral op het brede terrein van de kennisintensieve logistiek. Met alle dienstverlening die daarbij hoort. Maar dat wordt niks als elke gemeente voor zich gaat proberen marktpartijen te interesseren. Ontwikkelingen in bijvoorbeeld Noord-Limburg laten zien dat je een zekere schaalgrootte nodig hebt om voldoende slagkracht te mobiliseren in het gevecht om de investeerders. En dus moeten we gezamenlijk optrekken richting markt. In de eerste plaats provincie, gemeenten, Groningen Seaports en Groningen Railport. Maar ook partners van over de grens, uit de euregio. Alleen zo kunnen we van de dreigende krimp in de grensregio een kans maken. Onder het motto: waar kansen en bedreigingen elkaar raken, zijn de uitdagingen het grootst.

Harm D. Post Directeur Groningen Seaports

2

Veerdienst over de Eems

D

e samenwerkende Bedrijven Eemsdelta en Groningen Seaports onderzoeken de mogelijkheid voor een dagelijkse veerdienst tussen Delfzijl en het Duitse Knock. Dat zal de reistijd tussen Emden en Delfzijl aanzienlijk bekorten. De bedoeling is dat het veer dan elk uur heen en weer vaart van zes uur 's morgens tot tien uur 's avonds.

D

aarmee komt het tegemoet aan de wensen van veel Duitse forensen die in de Eemshaven werken. Ook voor het toenemende vrachtverkeer over de Eems is het veer

Havens vragen belastingverlaging

Colofon Turntable is het relatiemagazine van Groningen Seaports. Het wordt in controlled circulation verspreid onder opinieleiders in bedrijfsleven, politiek en openbaar bestuur. Hoofdredacteur

René Genee

Eindredactie

Gijs Brandsma

Art Director

Hans Hoogenbos

Fotografie Hans Vermeulen Rob Hendriksen Lafayette Railion Logistics Lay-out

een aanzienlijke verbetering. Groningen Seaports werkt samen met het bedrijfsleven, gemeente Delfzijl en de Eems Dollard Regio aan de verwezenlijking van het project.

Studio Madelief

Druk Drukkerij Dékavé Alkmaar

Groningen Seaports Postbus 20004, NL 9930 PA Delfzijl Telefoon: +31(0) 596 640400 Fax: +31(0) 596 630464 Internet: www.groningen-seaports.com E-mail: [email protected]

Nieuwe biocentrale in Delfzijl

E

neco bouwt in het havengebied van Delfzijl een bio-energiecentrale, die 120.000 huishoudens van stroom kan voorzien. De nieuwe energiefabriek moet in 2013 in bedrijf komen en gebruikt afvalhout als brandstof voor groene energie.

D

at hout komt als snippers in Delfzijl aan, per schip, trein en vrachtwagen uit Nederland en omliggende landen. Jaarlijks is 300.000 ton hout nodig.

Vergeleken met een gewone centrale levert deze manier van energieopwekking een besparing van 250.000 ton CO2 per jaar op.

D

e Nationale Havenraad heeft staatssecretaris Frans Weekers van Financiën gevraagd de heffing op walstroom tijdelijk te verlagen. Daarmee denkt de Havenraad dat havens een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het terugdringen van de CO2-emissies en aan de groei van de havens.

S

chepen die in de havens geen stroom van de wal afnemen, laten hun motoren draaien om zelf stroom op te wekken. Dat heeft een aanzienlijke CO2-vervuiling tot gevolg, die kan worden bestreden door de prijs van walstroom zo laag mogelijk te maken. Die prijs wordt echter voor een niet gering deel bepaald door energiebelasting.

Recent heeft de Europese Raad op voorstel van de Europese Commissie ingestemd met verzoeken van Zweden en Duitsland om de energiebelasting op walstroom voor drie jaar te verlagen tot het minimum van 0,5 euro per mWh. De Havenraad vraagt van staatssecretaris Weekers dat nu ook voor de Nederlandse havens te regelen.

Foto: Hans Vermeulen

20

Mede dankzij gedragscode Natuurlijk Werken

D

De ontwikkeling van de Eemshaven draait op volle toeren. Duizenden mensen zijn er dag-in-dag-uit in de weer om een economische motor van jewelste uit de grond te stampen. Al die activiteit straalt uit naar Delfzijl waar zich ook steeds meer bedrijven vestigen. En intussen pleiten wij voor betere spoorverbindingen om Groningen Railport in Veendam optimaal aan te sluiten op het Europese spoornet.

News & Views


10

Kansen in het achterland


Inhoud

Groningen Seaports Turntable winter 2011

3



samen om de economische kansen voor het gebied gezamenlijk te verzilveren. Ook Veendam ziet de kansen voor het oprapen liggen. En is hartelijk voor een 'brede regio'. "We moeten over grenzen heen willen stappen en een nieuwe ge-

provincie. Zoals de verbreding van de N33.

Slagader Die wordt tot autosnelweg opgewaardeerd en vormt straks de aorta van het

meente, maar als één geheel ontwikkelt en internationaal aan de man brengt. En internationale bedrijven en investeerders voor de tweede Europoort van Nederland warm kan maken. GroninFoto: Hans Vermeulen

maar de lange-termijnvooruitzichten voor deze regio zijn uitstekend. Er liggen werkelijk enorme kansen, ook voor de arbeidsmarkt." Hij wijst op demografisch onderzoek waaruit blijkt dat de bevolking boven de grote rivieren de komende

Denktank gaat gedeelde visie ontwikkelen

Kleine gemeenten bang voor autonomie

Speerpunten economie In Energy Park Eemshaven verrijzen diverse megacentrales. De gasrotonde ligt er als internationaal handelscentrum voor aardgas. Er komt een gasacademie op wetenschappelijk niveau

4

gekoppeld aan technische opleidingen op middelbaar en hoger plan. En dan is er nog Energy Valley, die kennisinstituten, bedrijfsleven en overheden aanjaagt om samen te werken bij de ontwikkeling van schone, betrouwbare en innovatieve energie. Intussen is in Delfzijl twintig procent van de Nederlandse chemische productie gevestigd. En om die twee industriële centra heen ligt een schil van hoogwaardige grond, waar de landen tuinbouw van vandaag en morgen zich manifesteren. Tel daarbij twee goed geoutilleerde havens en het zal duidelijk zijn dat de Noordelijke delta een hoofdrol gaat spelen bij de ontwikkeling van de drie belangrijkste

speerpunten van de Nederlandse economie.

Uitstekend perspectief "Maar dan moet het Noorden wel die kansen grijpen," zegt de Amsterdamse

hoogleraar prof. dr. Pieter Tordoir, die onderzoek deed naar het ruimtelijk economisch perspectief voor Noord-Nederland. "Het is in de huidige crisis misschien wat moeilijk voor te stellen,


N

ederland is een wereldcentrum voor energie, chemie en agroindustrie. Met name Europoort heeft zich daarin een ijzersterke positie verworven. De Eemsdelta is een goede tweede. Daar gaan de ontwikkelingen nu zelfs harder dan in het Rotterdamse. Met name in de Eemshaven wordt gigantisch geïnvesteerd in de ontwikkeling van een formidabel energiecluster.

Weerstand Om ten volle te profiteren van de gunstige economische vooruitzichten moet het Noorden dan wel gaan functioneren als één grote stad. En dat vereist samenwerking. Tussen alle betrokken overheden. En dat ligt gevoelig. Vooral kleinere gemeenten zien in de gezamenlijke ontwikkeling van het achterland van de Eemshaven een bedreiging voor hun zelfstandig voortbestaan. Zij vrezen te worden opgeslokt door gemeenten als Veendam en Stadskanaal. Voor sommige van de lokale bestuurders is de roep om samenwerking niets anders dan een verkapte poging tot gemeentelijke herindeling. En zolang het regeringsbeleid is dat die van onderop gestalte moet krijgen, houden zij hun poot stijf.

Brede regio

Prof. dr. Pieter Tordoir: 'lange-termijnvooruitzichten zijn uitstekend.'

Terwijl het ook anders kan. In het Noorden van de provincie werken de zogenoemde DEAL-gemeenten (Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum) al

zamenlijke aanpak ontwikkelen," vindt burgemeester Ab Meijerman. Gedeputeerde Wilma Mansveld van de provincie Groningen is het daar roerend mee eens. "Intentieverklaringen zijn zinloos," vindt ze. "We moeten het gewoon doen."

Oliemannetje Maar de provincie voelt er niets voor daarin een leidende rol te nemen en samenwerking desnoods vanuit het provinciehuis op te leggen. Mansveld vindt

Gedeputeerde Wilma Mansveld: 'Als de wil er is zijn er kansen te over.' Eemshaven-achterland. Langs deze as kunnen allerlei ontwikkelingen ontstaan die profiteren van de investeringen in de Eemshaven. Om die te realiseren is het nodig dat de gemeenten langs de


E

en tweede Europoort kan het worden. Van de Eemshaven tot aan de grens bij Stadskanaal. En misschien nog wel verder. De vooruitzichten zijn rooskleurig. Maar het ontbreekt nog aan samenwerking en een gedeelde visie. Een nieuwe denktank gaat daar verandering in brengen.


Europoort 2 ligt achter de Eemshaven

decennia sneller zal groeien dan er onder. "Ook in de Noordelijke provincies zal de beroepsbevolking gaan toenemen en dat is gunstig. Want economie volgt de bevolkingsontwikkeling," aldus de economisch geograaf.

dat die van onderop moet komen. Te beginnen bij de betrokken gemeenten. Bij zo'n ontwikkeling wil zij wel als 'oliemannetje' optreden om processen soepel te laten verlopen. Maar eerst moet de wil er zijn. "Als die er eenmaal is, zijn er kansen te over," weet de gedeputeerde. Intussen zet zij zich met haar collega-gedeputeerden in voor het op orde brengen van de infrastructuur in de

N33 samen gaan optrekken. Bij voorkeur in een Regionaal Ontwikkelingsbedrijf.

gen Seaports is er een succesvol voorbeeld van. Ook directeur Siem Jansen van de Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland is helder over de ontwikkelingsmogelijkheden voor het achterland van de Eemshaven. "Wat in Rotterdam is gelukt, moet hier ook kunnen. Daar ligt een Europoort van Hoek van Holland tot Dordrecht, waar alles en iedereen met elkaar samenwerkt. Dat moet hier ook van de grond komen. Vrijwillig, maar niet vrijblijvend." De nieuwe denktank (met daarin vertegenwoordigers van overheden, bedrijfsleven en onderwijs)

Noorden moet kansen niet laten lopen In de ogen van professor Tordoir is zo'n vehikel zelfs onontbeerlijk. Omdat het de regio niet verbrokkelt per ge-

gaat op die samenwerking nu een heldere visie ontwikkelen. En een marsroute om ze in daden om te zetten.

5



Vergroening is onafwendbaar is een regio waar de biobased economy moet slagen."

D

e vergroeningsprojecten zijn de consequentie van de eigen 'green deal' die uiteindelijk de industrieregio met de minste CO2-uitstoot in Europa moet opleveren. Wanneer dat precies het geval zal zijn, is nog even de vraag. Maar

6

bedrijvenvoorman en medeinitiator Cor Zijderveld van dit project Eemsdelta Green denkt dat 'we in 2020 een heel eind op streek zijn'. "Dan moet de Eemsmond dichtbij het uiteindelijke doel zijn: de geringste CO2footprint van Europa," aldus

de voorzitter van bedrijvenkoepel Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE).

zo'n duurzame benadering. "Als het ergens moet lukken,

Voortouw Milieuprofessor Ton Schoot Uiterkamp had dat acht jaar geleden niet kunnen bevroeden, toen hij de procesindustrie in de Eemsdelta voorstelde het voortouw te nemen in de biobased economy. Volgens de hoogleraar milieukunde aan de Rijksuniversiteit Groningen was de noodzaak

is het daar wel," dacht de hoogleraar. "We hebben

'Ook uit bedrijfseconomische motieven zul je wel moeten' van vergroening toen al duidelijk en leende de Eems mond zich bij uitstek voor

Emissierechten Foto: Hans Vermeulen

D

e (chemische) industrie in de Eemsmond is deze dagen druk met het selecteren van vergroeningsprojecten die volgend jaar moeten zijn uitgevoerd. Elk jaar worden vervolgens nieuwe projecten in gang gezet zodat de Eemsmond-industrie de komende jaren steeds verder verduurzaamt.

er uitgestrekte landbouwarealen en grote kennis en ervaring met de verwerking

Sense of urgency Maar hij kreeg geen poot aan de grond bij dezelfde bedrijven die nu, acht jaar later, hun vergroeningsjaarplannen voorbereiden. Voor bedrijvenvoorman Cor Zijderveld is dat niet zo vreemd. "We wisten toen nog veel te weinig van de CO2-problematiek. Dat is een fenomeen van de laatste vijf jaar. Er moeten nu CO2heffingen worden betaald, die aardig in de papieren lopen. Die sense of urgency was er acht jaar geleden niet."

Scoren Uit recent onderzoek blijkt dat de industrie in de Eemsdelta jaarlijks '100 Megawatt aan bruikbare restwarmte wegkoelt'. "Dat is heel veel," zegt Cor Zijderveld. "Daar kunnen we wat mee. Dat kon vroeger ook al, maar toen was de pay out time te ver weg. Nu is de sense of urgency groter geworden en dus verwachten we er op veel kortere termijn mee te gaan scoren." Net als met tal van andere projecten. Daarbij is het overigens van belang dat overheid, wetenschap en bedrijfsleven het eens worden over een aantal



Eemsdelta elk jaar een beetje groener

planmatig aan vergroening van hun processen. Volgend jaar willen zij daarover een convenant sluiten met overheid en milieubeweging. Met concrete en haalbare doelstellingen. In een jaarlijkse publieke rapportage doet het bedrijfsleven vervolgens verslag van zijn inspannin-

En die is er nu wel en hij heeft ook een naam: emissierechten. Bedrijven die CO2 uitstoten moeten daar rechten voor kopen en dan gaat het om grote bedragen. Een beetje industrie betaalt al gauw enkele tonnen per jaar. Zijderveld: "Ze moeten dus wat, anders betalen ze zich straks blauw. Er staat druk op de ketel. Zelfs al zou je verduurzaming geen warm hart toedragen, dan zul je uit bedrijfseconomische motieven wel moeten. Het is een onafwendbare ontwikkeling, waarin we maar liever voorop willen lopen."

Planmatige vergroening De chemische industrie in de Eemsmond heeft die

Werkgeversvoorman Cor Zijderveld: 'In deze regio moet biobased economy slagen.' gen en kondigt het nieuwe initiatieven aan. Daarbij gaat het niet alleen om spectaculaire omzettingen van aardolie gedreven processen

ductie in Delfzijl, duurzaam als het uit de bodem komt of alleen wanneer we het uit

naar bio-productie, maar ook om onderwerpen als betere benutting van restwarmte.

duurzaamheidsdefinities. En daarbij dienen zich dilemma's aan. Is zout bijvoorbeeld, dat volop wordt gebruikt bij de chloorpro-


voortrekkersrol intussen al genomen en dat heeft al geleid tot aansprekende successen. Zoals de grootschalige productie van biomethanol in Delfzijl. Maar ook andere bedrijven werken

van agrarische producten. Er is bovendien een groot chemisch complex, er zijn uitstekend geoutilleerde havens, deskundige werknemers en prima opleidingen op alle niveaus. Kortom, dit

Bedrijven komen met jaarlijkse vergroeningsplannen

zeewater halen. Met duurzaam zout en groene stroom kun je prima bio-chloor maken. "Maar dan moet je het wel eens zijn over de definitie," aldus Zijderveld.

Biomassa Hij noemt meer voorbeelden. Zoals ethyleen, mét chloor nodig bij de productie van pvc, misschien wel het bekendste en meest gebruikte plastic. "Nu nog wordt die ethyleen gemaakt uit aardolie, maar dat kun je ook uitstekend met ethanol doen en dat is alkohol dat je uit suikerriet en –biet haalt en in een volgende generatie uit plantenresten. Dat verhaal kun je doortrekken naar alle chemicalieën, want die worden nu nog in hoge mate uit aardolieproducten vervaardigd en dat is in feite niets anders dan hele oude biomassa." Hij wil er maar mee aangeven dat er nog veel kansen en mogelijkheden voor vergroening zijn. Totdat alle aardolie in de grond kan blijven zitten en we leven van de normale kringloop, waarin planten kunnen opnemen wat mens en dier uitstoten. Maar dan heeft de biobased economy zich in de Eemsdelta allang verankerd. Dankzij de innige samenwerking van overheid, wetenschap en bedrijfsleven in Eemsdelta Green.

7

The man The facts


En dus moet u het vooral doen met versoepeling van de regels. Maar dat zijn vaak langlopende trajecten. Hebben ondernemers zoveel geduld? Wientjes: "Als je een wet wilt wijzigen kost dat twee jaar. Maar dat hoeft lang

niet altijd. Je kunt al veel bereiken met een Algemene Maatregel van Bestuur of een Koninklijk Besluit. Dat gaat veel sneller. En dat doet dit kabinet." Dat zijn korte-baan-successen. Uiteindelijk komen wetten aan de beurt en dan haalt het bedrijfsleven de minister in. Wientjes: "Ondernemers zijn handig en ze begrijpen ook dat je een wet niet in een week kunt veranderen. Ze roeien met de riemen die ze hebben. Met een beetje soepelheid van de overheid gaat dat goed. Maar dan moet die wel meewerken. Met name de regionale overheid."

ken. En herzie je mening'. En als ze dan toch bezig zijn,

8

Wellicht ontbreekt het aan daadkracht om zoiets ook echt voor elkaar te krijgen? Wientjes: "Ja,ja,ja.. Laten we hopen dat-ie nog komt, want de discussie moet weer open. Kijk naar wat er in de Eemshaven gebeurt. Daar worden de grootste energieinvesteringen gedaan die we ooit in Nederland hebben meegemaakt. Fantastisch. Maar voeg daar dan CCS en kernenergie aan toe. Pas dan doe je het echt goed.

laat ze dan ook opnieuw naar kernenergie kijken."

Wientjes: "Ja en dus moet het Noorden dat zichzelf verwijten. Als ze, net als onze noordelijke lobbyorganisatie VNO-NCW Noord, hadden gezegd: wij willen die fantastische nieuwe CCS-technologie hier, dan hadden ze die gehad. Inclusief de vele miljoenen die Europa daarin wilde steken. Als je hét energiecentrum van Nederland wilt zijn, dan had je dat toch moeten pakken? Het is absoluut een gemiste kans." En hoe draai je dat nu weer terug? Wientjes: "Niet. Het geld zit nu in een CCS-project op de Noordzee. Dat haal je niet meer terug. Het Noorden moet zelf maar uitzoeken hoe ze daaruit wil komen. Net als uit de kernenergiediscussie. Daar zie je hetzelfde. Duurzame energie gaat onder dit kabinet goed groeien, maar toch hebben we de komende vijftig jaar naast duurzaam, kolen en gas kerncentrales nodig. En

de Eemshaven is daar als geen ander geschikt voor. Maar wederom zegt de Noordelijke politiek 'nee'. Dat is niet verstandig." Het Noorden zet zichzelf daarmee op achterstand? Wientjes: "Ja. Wat CCS betreft zou ik willen zeggen: 'de verkiezingen zijn voorbij. Ga er opnieuw over naden-

Foto: Rob Hendriksen

En die mist de aansluiting? Wientjes: "Kijk maar naar wat er met de afvang en opslag van CO2 gebeurde in het Noorden. Dat wil hét energiecentrum van Nederland worden, maar laat de kans op een CCSproefproject lopen. Ik zie dat als een grote fout van het Noorden. Te wijten aan de Noordelijke politiek."

ren. En een daarvan is energie. Het Noorden claimt hét energiecentrum van Nederland te zijn. Nou, dan moet je ook echt in de breedte gaan. De hele mix pakken. De gasrotonde, Nord Stream, de Energy Academy, bioethanol, een algenproefproject… het is allemaal fantastisch. Maar met CCS en kernenergie maak je het compleet. Als je hét energiecentrum van Nederland wilt zijn, moet je daar ook voor zorgen."

'Over en weer hebben we belang bij elkaar'

'Wegen naar havens moeten snel opgewaardeerd' Green Deals vormen de kern van het overheidsbeleid om de samenleving te vergroenen. Samen met het bedrijfsleven. In maatwerk per onderneming of groep van bedrijven. Afspraken over groene prestaties van ondernemers en tegenprestaties van de overheid. Die laatste bestaan vooral uit eenvoudiger regelgeving. Want geld om te stimuleren is er amper. Op een slordige 500 miljoen na als 'startkapitaal' – te leen of in aandelen – om briljante ideeën van jonge (mkb) ondernemers van de grond te tillen. "Voor de rest is geld deze kabinetsperiode een lastig onderwerp," zegt Bernard Wientjes, voorzitter van VNO-NCW.

Verwacht u werkelijk dat politici een gevoerde discussie heropenen en terughalen wat ze eerder afschoten? Wientjes: "Ja, want er is iets nieuws aan de gang. Dit kabinet heeft met onze volle steun gekozen voor topsecto-

Dat vraagt nogal wat aan daadkracht. Wientjes: "Ik heb de bestuurders in het Noorden uitgedaagd met een pro-actief beleid te komen. Regionale beleidsvoering is niet meer van deze tijd. Dat zie je nergens meer. Het gaat om topsectoren. Dat is de weg. Het Noorden heeft de kracht om zich in drie topsectoren te profileren. Behalve energie (waar het zelfs de leiding kan nemen) zijn dat water en life science. Concentreer je daarop. En neem dan ook echt de leiding. In alle vormen van energie." Foto: Rob Hendriksen


'Het Noorden laat kansen lopen'


Bernard Wientjes (VNO-NCW), de Green Deals en de regio

Dat had met de verkiezingen van doen.

Dat vraagt een heldere politieke visie. Wientjes: "Draagvlak creëer je met visie. Een zwak politicus wacht het draagvlak af en een goed politicus creeërt het. Met een visie. Dat is het punt."

9



Gedragscode maakt havens weer een beetje groener

at kan niet zonder gevolgen blijven voor de mensen in de havens. Zich bewust van hun medeverantwoordelijkheid heeft Groningen Seaports de gedragscode Natuurlijk Werken ontwikkeld. "Daarin staat hoe we in ons dagelijks werk omgaan met de natuur in ons gebied," zegt milieuadviseur Monique van den Dungen van de havens.

Vogelnest En daarbij gaat het niet alleen om grote zaken, maar ook om mindere dingen die evenwel van grote invloed

10

kunnen zijn. Ze noemt als voorbeeld een boom die gerooid moet worden in het kader van groenonderhoud of om plaats te maken voor nieuwbouw. "Die boom gaat niet om als daar toevallig een vogel in zit te broeden. Dan wachten we tot de jongen zijn uitgevlogen." Het voorbeeld lijkt klein, maar verraadt een houding, een manier van leven, die voortkomt uit respect voor de natuur. "Er staat bijvoorbeeld ook in hoe we omgaan met planten en dieren die we in de havens en op de aangrenzende terreinen tegenkomen."

Groene delta Diezelfde benadering is ook terug te vinden in de moeite die Groningen Seaports zich samen met het gevestigde bedrijfsleven getroost om de CO2-uitstoot in de Eemsdelta tot nul terug te dringen. Of

dat helemaal gaat lukken is de vraag, maar dan nog willen havens en bedrijfsleven de CO2-footprint in de Eemsdelta zo klein mogelijk

voor verwerking tot veevoer. Als die nieuwe manier van boeren aanslaat, kan dat heel wat hectares regenwoud schelen die nu nog worden gekapt



D

G

roningen Seaports is hard op weg het groenste havencomplex van Nederland te worden. Bewust van zijn bijzondere positie aan de rand van een kwetsbaar natuurgebied als de Waddenzee voert de havenautoriteit al jarenlang een maatschappelijk verantwoord beleid gericht op duurzaamheid.

maken. Met het bedrijfsleven worden daarover bindende afspraken gemaakt. In dat kader is ook een proef interessant die in de Eemsmonding gepland staat met een algenboerderij, waar in het water algen worden geteeld

voor de sojateelt ten behoeve van de veevoerproductie.

Tijdelijke natuur Dichter bij huis kunnen we de natuur een handje helpen door nog niet gebruikte industrieterrei-


Regels voor dagelijkse omgang met natuur

nen tijdelijk terug te geven aan de natuur. Die kan er dan zijn gang gaan tot het moment dat die grond nodig

complicatie. De honderden hectares beoogde tijdelijke natuur grenzen daar namelijk aan twee Natura

Proef met algenboerderij is voor vestiging van een bedrijf. Dat brengt echter het risico met zich mee dat zich er zeldzame soorten vestigen, die bescherming verdienen. Of dat zo'n stuk verruigd terrein later alsnog als compensabele natuur wordt aangemerkt. Om dat te voorkomen hanteert het rijk een beleid voor 'tijdelijke natuur', dat grondeigenaren verlost van de zorgen over natuurcompensatie. Het neemt die complicaties bij voorbaat weg met een ontheffing vooraf (van de Flora- en Faunawet), zodat tijdelijke natuur bij het opbreken ervan niet hoeft te worden gecompenseerd.

Natura 2000 Voor de Eemshaven en Delfzijl geldt echter een extra

2000-gebieden. Daarmee zijn het beschermde Europese natuurgebieden die helpen de biodiversiteit van ons continent in stand te houden. Daarvoor gelden andere, Europese regels dan in gebieden die uitsluitend onder de Nederlandse Flora- en Faunawet vallen. En om het nog wat ingewikkelder te maken, wordt in Den Haag ook nog gewerkt aan een nieuwe Wet Natuur, die de bestaande Flora- en Faunawet, Boswet en Natuurbeschermingswet gaat vervangen.

Onderzoek In dat woud van regels en restricties zoeken grondeigenaren met groene bedoelingen hun weg naar een oplossing die de natuur dient en de oorspronke-

lijke bestemming van hun terreinen niet in de weg staat. Groningen Seaports denkt die te hebben gevonden. Om te beginnen laat zij onderzoeken welke soorten voor frictie kunnen zorgen bij toepassing van de verschillende regels. Die zogeheten expert opinion wordt vervolgens getoetst en mede-ondertekend door onafhankelijke deskundige wetenschappers. En daar gaat dan weer een juridische check op de Natura 2000regels overheen. Monique van den Dungen verwacht dat dat allemaal positief uit gaat pakken, waarna

natuur. De bedoeling van zo'n afspraak is burgers, bedrijven en organisaties meer te betrekken bij de verduurzaming van de samenleving. Van zijn kant zorgt de overheid dan voor het wegnemen van obstakels en knelpunten die vergroening in de weg staan. Zolang het om Nederlandse wet- en regelgeving gaat kan Den Haag dat betrekkelijk eenvoudig doen. Als het om Europese regels gaat, ligt dat ingewikkelder. Monique van den Dungen verwacht daar uit te komen door combinatie van de

Frictie tussen nationale en Europese regels een groot aaneengesloten toekomstig industriegebied tijdelijk aan de natuur kan worden gegeven.

Green deal Den Haag steunt die benadering. Nog deze maand sluit zij met het bedrijfsleven een 'green deal' over tijdelijke

mogelijkheden die de 'green deal' biedt met de uitkomsten van de eigen onderzoeken. En dan kan Groningen Seaports door het beschikbaar stellen van vele hectares tijdelijke natuur opnieuw een bijdrage leveren aan vergroening van z'n havens.

11


P

as op! Kijk uit! Niet te hard! Voorzichtig! In de grootste bouwput van Nederland liggen talloze kleine en grote gevaren op de loer. En dan telt een gewaarschuwd mens voor twee. Zolang het niet sneeuwt tenminste. Maar dan doet iedereen vanzelf rustig aan.

The heart of the matter Hans Vermeulen


I

n de Eemshaven wemelt het van de waarschuwingsborden die om aandacht vragen. Staffotograaf Hans Vermeulen laat zich er graag door leiden. En hij is gelukkig niet de enige.

Waarschuwing

12

13



Havensamenwerking moeizaam maar noodzakelijk

N

ederland moet over acht jaar de best presterende logistieke dienstverlener van Europa zijn. Nu bezet ons land de derde plaats achter Duitsland en Zweden. Wereldwijd doen we nog een stapje verder terug, omdat we dan ook Singapore voor moeten laten gaan.

D

jaren zakte Nederland al van de tweede naar de vierde plaats op de World Logistics Performance Index van de Wereldbank. De reden: toenemende con-

Het kan stukken beter ken. Bovendien beschikken we over uitstekende kennisinstituten die vanwege hun wetenschappelijke prestaties tot de beste ter wereld worden gerekend. Op de wereldranglijst nemen ze qua publicaties en citeringen de zesde plaats in.

gestie en het verlies van de voorsprong die we hadden door de douaneafhandeling. Door haar proactieve opstelling droeg de douane belangrijk bij aan de sterke concurrentiepositie van logistiek Nederland. Maar andere landen hebben dat Nederlandse voorbeeld gevolgd, zodat we onze unieke positie op dat terrein moesten prijsgeven.

Gezakt Maar onze positie is niet onbedreigd. De afgelopen Foto: Hans Vermeulen

14

Stil staan "De Nederlandse positie als logistiek land staat onder druk. De sector staat voor grote uitdagingen," constateert het Topteam Logistiek dan ook. Steeds meer vervoer staat steeds vaker stil in files, die zich al lang niet meer tot de Randstad

die de logistieke activiteiten in Nederland efficiënter en duurzamer maken," zegt het advies. "Daarbij is het van groot belang de huidige infrastructuur beter te benutten." Onder andere door de logistieke centra in ons land beter te laten samenwerken.

beperken. Bovendien is er een schreeuwend gebrek aan goed opgeleid personeel op alle niveaus. En dan wil het ook nog eens niet zo goed lukken met de innovatie van de sector, die wordt beheerst door kleine en middelgrote bedrijven. Daar komen dan nog problemen bij rond distributie in de steden en het vele leeg rijden en varen vanwege gebrek aan lading of de inefficiënte planning ervan.

Havenalliantie

Duurzaam anders Het topteam stelt vast dat er veel moet veranderen wil de sector de verwachte groei van de komende jaren kunnen opvangen. Het moet anders. En het moet duurzaam. "Om de toppositie terug te winnen en deze blijvend te behouden, zijn strategische stappen nodig

De Nederlandse zeehavens zijn daar al een tijdje op aan het oefenen in wat de Havenalliantie wordt genoemd. Twaalf jaar geleden opperde toenmalig minister van Verkeer Tineke Netelenbos al eens de mogelijkheid van een havenholding waarin alle Nederlandse zeehavens zouden worden samengebracht en die op haar beurt weer samenwerkingen zou aangaan met buitenlandse havens, te beginnen met Antwerpen. Dat idee uit 1999 is ondanks een forse inzet daarop van de minister niet levensvatbaar gebleken, vooral omdat de betrokken zeehavens (en de overheden die ze beheerden) zich toen tegen zo'n fusie verzetten. Maar de samenwerkingsgedachte

is wel steeds op de agenda blijven staan.

Mainport Holland Tien jaar na de proefballon van minister Netelenbos zette het kabinet Balkenende uiteen hoe het wilde voorkomen dat Rotterdam als economische motor van Nederland zou gaan haperen. De remedie: samenwerking. In zijn langetermijnvisie 'Mainport Netwerk Nederland' stelt het kabinet dat Rotterdam het niet in z'n eentje redt. Dat er een soort Mainport Holland moet ko-

samenwerken. Aangestuurd vanuit Rotterdam.

minder interessante lading blijven zitten. Samenwerken lijkt vooral operationeel geen punt, maar samengaan is andere koek. Zeker als het op commercie aankomt.

Huiverig En opnieuw was er weinig enthousiasme. De autori-

Aanvalsplan van Topteam Logistiek teiten van de havens buiten Rotterdam voelden er over het algemeen weinig voor hun souvereiniteit in te leveren. Vooral zijn ze huiverig Foto: Hans Vermeulen

Netwerken Z'n dominante positie dankt de Nederlandse logistieke sector vooral aan zijn gunstige ligging. Daarbij zijn wij sterk in goederen-

afhandeling, ketenregie, servicelogistiek, informatievoorziening en distributiecentra die de kern vormen van uitgebreide Europese logistieke netwer-


at kan beter. En het recept daarvoor is samenwerking. Van alle logistieke partijen. Die visie en doelstelling komen van het Topteam Logistiek dat voor het kabinet een agenda heeft opgesteld om de logistieke sector beter te laten presteren. En daarmee een grotere bijdrage aan de economie te leveren. Nu al presteert de primaire logistieke sector met zo'n veertig miljard euro per jaar en 750.000 werknemers heel behoorlijk. Maar er zit meer in. Alleen de indirecte effecten al zijn een veelvoud.


Logistiek moet terug naar de wereldtop

men, waarin behalve de zeeen binnenhavens ook andere logistieke knooppunten

hun lucratieve ladingstromen aan de Maasstad te verliezen, terwijl ze zelf met de

Maar intussen zaten de havens van Rotterdam en Amsterdam al wel aan tafel met drie vakministeries in wat deftig de Havenalliantie werd genoemd. Twee jaar geleden traden (mede op verzoek van de Tweede Kamer) ook de havens van Zeeland en Groningen Seaports tot de havenalliantie toe, die sindsdien met een duidelijk omschreven ambitie werkt en een heus onderzoeksprogramma voert. Die gezamenlijke ambitie staat geheel in het teken van samenwerking, waarvan alle partners de noodzaak onderschrijven. Operationele samenwerking vooral, om de havens efficiënter, duurzamer en goedkoper te maken.

15



Motor voor de economie

De Eemshaven draait op volle toeren. En dat merkt het MKB

Lokaal MKB De bouwactiviteiten in de Eemshaven leveren niet per definitie nieuwe vestigingen op de MKB-terreinen van

Crisis MKB-bedrijven van buiten die opdrachten uit de Eemshaven en Delfzijl halen besluiten niet altijd tot vestiging in de buurt. Dat heeft natuurlijk met veel factoren te maken, maar ook met de economische crisis. "We zijn

Groningen Seaports op. "Heel veel werk wordt door het al gevestigde bedrijfsleven gedaan," weet Eduard Mulder uit ervaring. "Het lokale MKB profiteert goed van de ontwikkelingen." Hij noemt als voorbeeld aannemer Heuvelman uit Delfzijl, die voor miljoenen werk uitvoerde aan de koelwateruitlaat van de nieuwe energiecentrales. En zo zijn er meer. Niet alleen in de bouw, maar ook in de beveiliging, technische groothandel, metaalnijverheid, catering en zelfs de horeca. Want als ergens veel mensen komen, pikken

is bijvoorbeeld compensatie voor werk dat elders verloren is gegaan. Geen uitbrei-

graag bij hebben. Ze zijn hard nodig in de ideale mix van productie, ondersteu-

Kansen MKB in China ding dus. En dan kiezen kleinere bedrijven er liever Foto: Hans Vermeulen

16

Motor "De activiteiten in de Eemshaven werken als een motor voor het MKB," zegt accountmanager Eduard Mulder van Groningen Seaports. Als voorbeeld noemt hij Vos Rotating uit Oldenzaal, dat zich specialiseert in onderhoud en revisie van draaiende delen, pompen en dergelijke. "Die zitten natuurlijk veel in energiecentrales en chemische fabrieken en dan is vestiging op Fivelpoort,

hotels, pensions en restaurants een graantje mee.

ning en dienstverlening die Groningen Seaports op z'n terreinen biedt. Het MKB fungeert daar vaak als het oliemannetje van de grootindustrie, omdat het effciënt producten en diensten op maat aanbiedt.

Evenals de presentatie op beurzen en de bekende Groninger Promotiedagen, die jaarlijks zo'n 30.000 mensen trekken. "Voor het MKB is dat 'the place to be'," vindt Eduard Mulder. "Zelfs handelsdelegaties uit China komen er op af." Die blijken meer en meer geïnteresseerd in productie binnen de EU om zo beter de Europese markt te kunnen bewerken. De vestigingsplaats is minder belangrijk dan optimale verbindingen met het thuis-

Ideale mix MKB en industrie China


et name het (industriële) MKB profiteert daarvan. Steeds meer bedrijven slepen interessante opdrachten in de wacht van de grootindustrie die zich in de Eemsdelta vestigt. Sommige MKB-bedrijven vinden er zoveel werk, dat ze een filiaal in de Eemshaven, Delfzijl of op het bedrijventerrein Fivelpoort bij de grens met Appingedam vestigen. Want in die driehoek gebeurt het.

vlak bij Delfzijl en de Eemshaven ideaal," aldus Mulder. Dat geldt volgens hem ook voor Kamphuis Lastechniek, dat in de procesindustrie toepassingen vindt voor zijn hoogwaardige lastechnische diensten. "Dat is een kennisintensief bedrijf, dat die kennis ook graag overdraagt op anderen. En dus leiden ze lassers op, scholen mensen om of geven ze specialistische vervolgopleidingen."



M

D

e ontwikkelingen in de Eemshaven verspreiden zich als een inktvlek over de economie van NoordNederland. En daarbuiten. Tot in Overijssel, Gelderland en ook Duitsland zijn de economische effecten te merken van de mega-investeringen die nu in de Eemshaven worden gedaan.

in contact met verschillende partijen die wel zouden willen, maar vanwege de onzekere toekomstperspectieven van de algemene economie nog even afwachten," zegt Eduard Mulder. "Het werk in de Eemshaven

voor de Eemshaven vanuit hun bestaande vestiging te bedienen. Zolang het maar te doen is met de reistijd."

Ideale mix Toch wil Mulder het industriële MKB er maar wat

Om nieuwe MKB-klanten te trekken haalt Groningen Seaports geregeld kleinere ondernemers naar Delfzijl en de Eemshaven om ze daar via het programma 'Zout aan de broek' kennis te laten maken met de kansen die er voor het oprapen liggen. Dat is een succesvolle benadering gebleken.

land. En dan heeft Groningen Seaports een belangrijk voordeel in de snelle containertreinverbinding via Veendam met Rotterdam. De Chinese importeur van kappersbenodigdheden Xafi International (goed voor zo'n dertig containers per jaar) gevestigd op Fivelpoort is hiervan een goed voorbeeld.

17


Energiemix gebaat bij Nord Stream


Voor de zekerheid én een scherpe prijs

18

recordbedrag van 14 miljard euro moet opleveren.

Inkomstenbron Aardgas is al decennia lang een belangrijke inkomstenbron voor Nederland. In 1970 haalden we daar nog maar 500 miljoen uit, maar dat is ruim veertig jaar later bijna verdertigvoudigd. Ook in de toekomst zal aardgas een belangrijke rol blijven spelen in

de energiemix die Nederland en Europa hanteren. Hoewel het kabinetsbeleid erop is

een lange weg te gaan voor die ideale situatie is bereikt. Een hele lange weg, volgens

Energie is gouden handel gericht ons land uiteindelijk uitsluitend op groene energie te laten draaien, is er nog

deskundigen, waarin het relatief schone aardgas niet gemist kan worden.

Energiemix laat alle opties open moeten kunnen rekenen op betrouwbare energie tegen concurrerende prijzen. Om dat te behouden zijn alle veilige energie-opties hard nodig, grijs en groen."

Emissiehandel Ziedaar het Nederlandse energiebeleid in een notendop. Vanwege leveringsbetrouwbaarheid en scherpe prijzen kunnen we de eerste decennia nog niet zonder fossiele brandstoffen, kolen daarbij inbegrepen. Dat sluit de reductie van CO2-uitstoot overigens niet uit, ook al zal die onder het huidige kabinet niet worden opgeslagen in Groninger grond. Het kabinet verwacht veel meer heil van opslag op zee en van het Europese systeem van emissiehandel, zoals dat in het Verdrag van Lissabon is vastgelegd. Volgens het aloude principe 'de vervuiler betaalt' moeten bedrijven die CO2 uitstoten daarvoor rechten kopen en dat kan fors in de papieren lopen.

Opwarming Op die manier wordt het voor het bedrijfsleven aantrekkelijk te investeren in voorzieningen die de emis-

deze benadering is ervoor te zorgen dat het klimaatprobleem zich oplost zonder al te hoge maatschappelijke kosten. Een goed werkend systeem van emissierechten kan daaraan bijdragen, maar lost het probleem van de opwarming van de aarde niet in z'n eentje op.

Kernenergie Wat het kabinet betreft hoort daar ook discipline

bouwen van meer centrales om de geïntegreerde Europese markt van voldoende energie te voorzien. Want energie is voor Nederland niet alleen een eerste levensbehoefte, maar vooral ook handel. Onze economie steunt er steeds meer op.

Transport

huis te schrijven. Zowel in productie als consumptie blijven wij ver achter bij de omringende landen. Slechts vier procent van het nationale energieverbuik was in 2010 hernieuwbaar en dus duurzaam. Over acht jaar moet dat minstens veertien procent zijn en dat halen we nooit als we niet een tandje bijzetten. In de vorm van stevige investeringen, die het kabinet vanaf 2015 met 1.4 miljard per jaar wil stimuleren.

Duurzaam Intussen is het aandeel groene energie in Nederland nog niet om over naar

Maar Duitsland niet meer en België beduidend minder sinds de ramp met de kerncentrales in Japan. Het uitvallen van die capaciteit in de buurlanden biedt kansen voor de Nederlandse energiehandel. Volgens de bewindsman leidt die situatie tot een grotere behoefte aan transport en dat wil hij stimuleren. Net als het Foto: Hans Vermeulen


D

e totale capaciteit van de Nord Stream-pijplijn naar Noord-West Europa komt in fasen beschikbaar. Sinds vorige maand draait de leiding op halve kracht. Eind volgend jaar moet het totale vermogen operationeel zijn. Tegen die tijd levert het Russische aardgas een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse internationale gashandel, die de staat volgend jaar het

S

inds vorige maand stroomt Russisch aardgas door de Nord Stream-pijplijn de Nederlandse gasrotonde op. De 1224 kilometer lange leiding pompt jaarlijks 55 miljard kubieke meter gas onder de Oostzee door naar Duitsland, vanwaar het via de Nordeuropäische Erdgas Leitung (NEL) onder andere naar Nederland stroomt. Ons land heeft een belang van twintig procent in de NEL.

sie beperken. Dat levert niet alleen geld op, maar ook innovaties en banen, terwijl de Europese concurrentieverhoudingen niet verstoord raken. De gedachte achter

bij: besparen dus. En de geleidelijke overschakeling naar meer groene energie, afvang en opslag van CO2 (CCS) en zelfs kernenergie. Het houdt dus alle opties open om 'onder strikte randvoorwaarden te komen tot een CO2-arme economie in 2050'. En daarbij de veiligheid en het milieu te waarborgen. Wat kernenergie betreft waant het kabinet zich binnen de Europese Unie in goed gezelschap. "Ook landen als het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Zweden en Finland zien voor kernenergie een belangrijke rol in de Europese energievoorziening," stelt Verhagen in zijn Energierapport.


In het recent verschenen Energierapport 2011 stelt minister Maxime Verhagen van Economische Zaken nog eens dat de 'energiehuishouding duurzamer moet worden en minder afhankelijk van schaarser wordende fossiele brandstoffen'. "Daarbij moeten we meer profiteren van onze sterke energiesector," aldus Verhagen. "Energie is een noodzakelijke voorwaarde voor het functioneren van de economie. Afnemers



Dat dat niet toereikend is om de norm te halen, beseft het kabinet ook wel. Daarom gaat het kolencentrales verplichten biomassa bij te stoken. Sluiting is geen optie, omdat kolen zo goedkoop zijn. Met de betrokken energieproducenten wordt overlegd hoe de bijstookplicht het beste kan worden vormgegeven. Net zoals met de sector wordt overlegd hoe we CO2 gaan opvangen en (ondergronds) opslaan. Zolang het maar in de zeebodem is en niet in die van het Groninger land. Want die optie is voor de duur van dit kabinet van de baan.

19



In spoorlijn naar Ruhrgebied en Hamburg

roept vaart te zetten achter de aanleg van de Oostboog.

Westboog "Maar met alleen die Oostboog zijn we er niet," stelt GRP-manager Bertholet vast. Foto: Hans Vermeulen

Motie Voor de aanleg van de Oostboog bij Veendam is intussen een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd, waarin de kosten worden geraamd op 13 miljoen euro. Een geringe investering gegeven het grote voordeel dat daardoor goederentreinen met bestemming Duitsland (of afkomstig van de Oosterburen) niet eerst naar Onnen bij de stad

20

hebben provinciale staten van Groningen inmiddels een motie aangenomen die het provinciebestuur op-

"Tussen Leer en Papenburg zit net zo'n bottleneck ter hoogte van het plaatsje Ihrhove. Daar moet een west-

boog komen om efficiënt op het spoor naar het Ruhrgebied te geraken." De kans dat die hobbel snel gaat worden genomen, neemt toe nu Stadtwerke Leer heeft vastgesteld dat het spoor locaal nodig aan vervanging toe is. "De westboog kan daarin dan meteen worden meegenomen," aldus Erik Bertholet. "Dat is technisch heel goed mogelijk. Maar ook als Leer de spoorlijn liever omlegt, om de stad zo meer ruimte te geven, moet de westboog in dat nieuwe tracé worden opgenomen. Dat is niet alleen van belang voor Groningen Rail Port, maar voor alle ov erslagbedrijven en distributiecentra in de euregio Eems Dollard."

Stadsontwikkeling In de stad Leer loopt het spoor over een voormalig eiland. Daar is het in 1926

neergelegd en nu nodig aan vervanging toe. Aan het spoor ligt een bedrijventerrein, dat eveneens aan de beurt is voor herontwikke-

een gezamenlijke, integrale visie op ontsluiting van het gebied per spoor is er niet. Met als gevolg dat elke gemeente nu z'n eigen plan

Belang voor Veendam, Emden en Leer even groot ling. De meeste firma's die er zijn gevestigd wachten dat liever niet af en kiezen voor nieuwbouw op een modern geoutilleerd bedrijventerrein elders. Als het spoor met hen mee verhuist, kan het voormalige eiland worden hergebruikt voor woningbouw. Uit een oogpunt van stadsontwikkeling komt dat Leer niet slecht uit. Vandaar dat een nieuw tracé met daarin opgenomen de westboog niet bij voorbaat kansloos is.

trekt, toegesneden op het eigen belang. Dat daarmee veel synergethische effecten verloren gaan, is de Duitse belanghebbenden bij Foto: Hans Vermeulen

Groningen moeten om daar in de goede rijrichting te worden gezet. Dat maakt het railvervoer via Veendam onnodig omslachtig en duur. In het verlengde van de haalbaarheidstudie



V

oor Groningen Railport (GRP) in Veendam is dat van groot belang om nieuwe ladingstromen aan te trekken. "Maar dat geldt voor Emden, Leer en Dörpen evenzeer," zegt GRP-manager Erik Bertholet. "Door een betere ontsluiting van het gebied groeit het ladingpotentieel en dat is voor alle betrokkenen van grote economische waarde."

D

e kans neemt toe dat de Oostboog bij Veendam en de Westboog bij het Duitse Ihrhove tegelijk worden aangelegd. Belanghebbenden bij de twee spoorprojecten praten over een gezamenlijke aanpak, die zowel Veendam als Emden, Leer en Dörpen efficiëntere toegang tot Hamburg/ Bremen en het Ruhrgebied moet geven.


Oost- en Westboog tegelijk aanleggen

Gezamenlijk belang Volgens GRP-manager Erik Bertholet kan dat tot een doorbraak leiden. "De bedoeling is dat alle betrokken partijen aan beide zijden van de grens het gezamenlijk belang vaststellen van een goede spoorweginfrastructuur voor de euregio. Dat leidt tot meer goederenvervoer en dus meer economische

liggen klaar om te worden uitgevoerd. En in de havens wordt flink geïnvesteerd in het spoorareaal om meer railoverslag te genereren. Een voor de Duitsers belangrijk facet daaraan is doortrekking van het reizigersspoor naar de Eemshaven, voor passagiers met bestemming Borkum. Dat autovrije waddeneiland is al vele jaren een van de meest geliefde vakantiebestemmingen van de Duitsers, vooral uit het Ruhrgebied. Die kunnen nu alleen met eigen vervoer naar de Eemshaven. Daar zetten ze hun wagen aan de kant om die

Samen een spoorvisie ontwikkelen

Integrale benadering Maar de stad Leer heeft het daarin niet alleen voor het zeggen. Bij een dergelijk ingrijpend besluit, moet het de belangen van de wijdere omgeving meewegen. En

daarom het initiatief om alle betrokken overheden bijeen te brengen voor een goed gesprek over een gezamenlijke aanpak. Van alle partijen aan beide zijden van de grens.

een goede railontsluiting wel duidelijk. Zij nemen

activiteit. Niet alleen voor de regio als geheel, maar ook voor iedere individuele betrokkene." Daarbij helpt het dat aan Nederlandse kant al gewerkt wordt aan het spoor. De plannen voor de Oostboog bij Veendam

pas na de vakantie weer op te halen. Een reizigerstrein naar de passagiersterminal in de Eemshaven zou voor duizenden vakantiegangers een lonkend alternatief zijn. En heel wat parkeer- en fileleed voorkomen.

21



heel goed in samenhang kunt ontwikkelen."

Samenwerking over de grens heen

Voortgang

22

Gedeputeerde Mark Boumans: 'We gaan de spoorontwikkeling nu echt aanpakken.'

Buren trekken samen op naar Berlijn, Brussel en Den Haag erg bezig om die zaak op de kabinetsagenda te krijgen. Via het megaproject Energy Port dat in de Eemshaven in ontwikkeling is.

G

Foto: Lafayette


M

et name de aanleg van een directe passagiersdienst tussen Groningen en Bremen staat daarmee (weer) op de kaart. Gedeputeerde Boumans heeft met zijn collega Bode afgesproken om 'dat nu echt op te pakken'. "We gaan ermee aan de bak. Op dit moment

Kabinetsagenda Die samenwerking draagt ook bij aan een groter bewustzijn over het (economische) belang van goede grensoverschrijdende railverbindingen bij de regeringen in Berlijn en Den Haag.

roningen en Niedersachsen slaan de handen ineen om over elkaars grenzen heen de wederzijdse spoorverbindingen aan te pakken. Vice-premier Jörg Bode van Niedersachsen en gedeputeerde Mark Boumans van Groningen richten zich daarbij op betere ontsluiting van het Nederlands-Duitse grensgebied. Niet alleen voor goederenvervoer, maar ook voor reizigersverkeer.

gaan we na of we dat in één run mee kunnen nemen met een betere aansluiting van Groningen Railport in Veendam op het Duitse spoorwegnet."

Tegenpolen Boumans weet dat reizigersverkeer en goederenver-

voer op het spoor vaak als elkaars tegenpolen worden gezien, maar hij en zijn collega Bode proberen die twee uitersten nu juist met elkaar te verbinden. "Niet om het probleem ingewikkelder te maken, maar juist om de haalbaarheid dichterbij te brengen," aldus

Mark Boumans. "Het is een beetje 'no regret': als je het ene doet, mag het andere daar niet onder lijden. Er wordt altijd maar voetstoots aangenomen dat goederen en passagiers elkaar op het spoor niet verdragen, maar volgens mij is dat helemaal niet zo. Ik denk dat je ze

als Energy Port opgenomen, maar nog niet met dezelfde status als de andere ports, zoals de mainports, BrainFoto: Hans Vermeulen

Foto: Railion Logistics

Groningen en Niedersachsen samen op het spoor

Maar ze zullen wel elk hun eigen tempo hebben en dan wordt het ingewikkelder om de vaart in beide te houden. Mark Boumans is zich van die valkuil bewust en wil die met voortvarendheid omzeilen. Door voortdurend voortgang te boeken. "Dat is het parool. En dat gaan we doen ook. Te beginnen met de Oostboog. Dat is een overzichtelijk project aan Nederlandse kant, dat je stand alone kunt doen. Maar als je het over reizigersverkeer hebt, ligt het ingewikkelder. Dan moet je ook aan Duitse kant maatregelen treffen en daar heb je samenwerking voor nodig."

vervoer opgenomen, maar tot aansprekende successen heeft die zinsnede nog niet geleid. Groningen is daarom

port en Greenport. Daardoor krijgen wij ook niet de faciliteiten die erbij horen. De minister zegt: bewijs je maar. Dat willen we ook wel, maar het is niet eerlijk je te moeten bewijzen vanuit een achtergestelde positie. Dan moet je ook een

belangrijk gevonden, behalve voor het Noorden. Dat is een rare benadering. Want Delfzijl/Eemshaven is natuurlijk gewoon Rotterdam-Noord. De Randstad loopt vol, net als de overloop via het Oosten. Dan heb je een escape via het Noorden nodig. Met niet alleen uitstekende havens, maar ook prima rail- en wegverbindingen. Want daarmee ontwikkel je nieuwe afzetmarkten in een groter achterland dat behalve Scandinavië en de Baltische staten ook grote delen van Rusland omvat. Het vorige kabinet vond dat nog heel belangrijk, maar de huidige minister lijkt dat nu even kwijt te zijn." Om dat belang in Den Haag weer terug op het netvlies te krijgen kan Boumans de samenwerking met Niedersachsen goed gebruiken. Zoals de collega's uit Hannover weer baat hebben bij een gezamenlijk optrekken met Groningen richting Berlijn om daar de ontwikkeling van het grensgebied op de agenda te krijgen. In de lobby op Brussel trekken ze al samen op. "Dat bevalt goed," zegt Mark

Naar Bremen, Ruhrgebied en Wilhelmshaven eerlijk speelveld hebben. Wij denken dat internationale achterlandverbindingen daar heel nadrukkelijk bijhoren."

Achterland verbindingen Ons eigen kabinet heeft in het regeerakkoord de bevordering van het grensoverschrijdende personen-

Energy Port Mark Boumans: "In de structuurvisie van het kabinet is de Eemshaven nu al wel

En dat is meteen een ander punt van kritiek van gedeputeerde Boumans. "Voor heel Nederland worden achterlandverbindingen

Boumans. "Noord-Nederland en Niedersachsen samen hebben een aanzienlijk aantal inwoners. We laten ook zien dat er weliswaar een grens is, maar dat-ie niet hóeft te bestaan. Dat is super interessant. Maar om die benadering tastbaar te maken, heb je wel concrete projecten nodig. Want het gaat uiteindelijk om wat je realiseert."

23

Energie, dynamiek, ruimte, ontwikkeling, groei

Handelskade Oost 1 9934 AR Delfzijl P.O. Box 20004 9930 PA Delfzijl The Netherlands

Telephone +31 (0)596-640 400 Fax +31 (0)596-630 464 E-mail: [email protected] Website: www.groningen-seaports.com

GRONINGEN SEAPORTS. Europoort 2 ligt achter de Eemshaven. Eemsdelta elk jaar beetje groener. Oost- en Westboog tegelijk aanleggen

Recommend Documents