Groningen Slingerend naar de stad Op weg naar het Duitse Wad vaart June Kromjongh-Smit door Groningen. Vanuit het frisgroene achterland liggen ze ineens midden in de stad. tekst June Kromjongh-Smit foto’s June Kromjongh-Smit, Wendy Werink, Marketing Groningen
D
e Staande Mastroute door Groningen is een prachtige alternatief om van Lauwersoog, via de historische hoofdstad, bij het Duitse Wad te komen. Vanaf het Friese Lauwersmeer slingert het Reitdiep dwars door de provincie en tevens een van de oudste cultuurlandschappen van Europa. De rivier is een oude zeearm, die de stad Groningen vroeger verbond met de Waddenzee. Jachten met een diepgang van maximaal 2 meter kunnen deze route gemakkelijk nemen. Toch kan het verval door spuien in Lauwersoog soms meer dan 50 centimeter zijn. Het is daarom slim om in het midden van het vaarwater te blijven. Alleen het eerste deel van het Reitdiep, vanaf het vissersplaatsje Zoutkamp, is betond. Alle bruggen en sluizen op dit deel van de Staande Mastroute worden bediend door de Centrale bedieningspost
Lauwersoog en zijn op te roepen via marifoonkanaal VHF84 en 85. De historische binnenstad is meer dan de moeite waard om er een of meerdere nachten te vertoeven. De studentenstad bruist van de activiteit, terrasjes en musea en een dagje winkelen is aan te raden. De vijftien bruggen door de Stad, waaronder een spoorbrug, worden bediend door brugwachters die hiertussen heen en weer fietsen. Deze bediening doen zij in samenwerking met de Centrale Post Groningen (marifoonkanaal VHF 9). Boten die vanaf het Reitdiep komen, worden na de Dorkwerdersluis opgevangen en varen in konvooi naar de Zuiderhaven. Hier komen de konvooien uit beide richtingen samen. Pas op sterke stroming, die het manoeuvreren tijdens het wachten lastig maakt.
De Oosterhavenbrug is de laatste brug voor het Eemskanaal. Vlak hiervoor bevindt zich de enige jachthaven in het centrum. Met dertig passantenplaatsen is reserveren aan te raden. Overnachten in hartje centrum kan ook aan de stadskade, tussen de Visserbrug en de Westerkade. U ligt dan op steenworp afstand van het Noordelijk Scheepvaartmuseum, met onder meer veel historie over het maritieme verleden van Groningen. Na de stad komen er zes bruggen, te beginnen met de Driebondsbrug. Deze zijn op te roepen via marifoonkanaal VHF 64. Met de laatste brug bij Farmsum passeert u de zeesluis naar Delfzijl.
Eindeloze natuur Zodra we het prachtige Lauwersmeer achter ons laten, komen we in een brede vaart met aan
www.zeilen.nl
41
Groningen
Vanaf het Friese Lauwersmeer slingert het Reitdiep dwars door de provincie en tevens een van de oudste cultuurlandschappen van Europa
Moeilijkheidsgraad:
a15
H
mijl vanaf begin Reitdiep
weerszijden weilanden die zich uitstrekken zover het oog reikt. Het is alsof het water de stukken land doormidden scheurt, zo ruw en natuurlijk zijn de kanten. We passeren een kudde Konikpaarden met zogende veulens, die tussen tientallen Schotse Hooglanders staan. Enkele runderen zoeken verkoeling in het ondiepe zoete water langs de oevers en staren wezenloos voor zich uit als wij op steenworp afstand langs varen. Het uitzicht is een genot. De uiterwaarden trekken aan ons voorbij: frisgroen, omrand met riet en vol met veldbloemen en hooirollen. De eindeloze natuur wordt slechts hier en daar onderbroken door een boerderij, een wierde of een kerk. In vergelijking met Friesland lijkt dit gebied bijna onbewoond. De vele bochten maken het zeilen moeilijk, maar als je er de tijd voor zou nemen, is het niet onmogelijk. Het is een warme dag, maar er zijn relatief weinig plekken waar we onze boot kunnen afmeren voor een duik. Ook de stroming bemoeilijkt dit. Uiteindelijk staat er langs een maïsveld een aantal meerpalen, waar we dankbaar aanleggen voor een plons. Ook voor en na de bruggen is dat soms mogelijk. Na de Dorkwerdersluizen bevinden we ons ineens in bewoond gebied. We passeren een Vinex-wijk, een universiteitscomplex en leegstaande, vervallen bedrijfspanden. We varen op met een klein konvooi en langzaam maar zeker
42
www.zeilen.nl
naderen we de binnenstad. Als we vlak voor het centrum verschillende woonarken passeren, lijkt het even op Amsterdam. Toch doet de sfeer hier relaxter aan en met een gerust hart meren we af aan de stadkade van het Hooge der A, omringd door statige pakhuizen met klinkende namen. Via leuke winkelstraten wandelen we de Grote Markt op, waar tientallen marktkraampjes staan. We wandelen langs de bekende Martinitoren en lopen het prachtige park in, waar de kinderen zich uitleven in een speeltuin. De volgende dag vervolgen we onze route via het Eemskanaal richting Delfzijl. Hoewel nog steeds groen, is dit kanaal – waar ook veel beroepsvaart komt – strakker en iets minder uitnodigend. Pas aan het einde, vlak voor de zeesluis, begint de industrie. En dan zijn we na een prachtige tocht op zee ineens vlak bij Duitsland en het Duitse Wad.
•
Hoe komt u er? Afstand Eemskanaal tot aan Delfzijl: ca. 14 mijl. Als alle bruggen meezitten, is de hele route waarschijnlijk in een dagtocht haalbaar. Anders in twee. De tocht door de stad neemt zo’n 2 à 3 uur in beslag, afhankelijk van de spits. Minimale vakantieduur: 1 à 2 dagen Pilots en vaarinformatie ANWB Wateratlas Staande Mastroute Vaaratlas Noord-Nederland ANWB Wateratlas A Groningen-Drenthe Elektronische kaarten www.provinciegroningen.nl/loket/ kaarten/bedieningstijden-vaarwegen Couleur locale Zoutkamp is een vissersplaatsje aan het begin van het Reitdiep, waar het met Pinksteren vier dagen lang groot feest is. Tijdens dit festival, dat sinds de zestiende eeuw wordt gehouden, ligt de Zoutkamper vloot binnen en zijn er vele activiteiten. Ook de stad Groningen kent zomers veel festivals, waaronder het Peter de Grote Festival (15 t/m 25 juli), met kamermuziekconcerten op unieke locaties in de stad. Het culturele festival Noorderzon (20 t/m 30 augustus) trekt jaarlijks zo’n 135.000 bezoekers. Tijdens het Gronings Ontzet (28 augustus) wordt de belegering van de stad in 1672 herdacht. Een festival met onder meer drakenbootraces, paardenrennen en -keuringen en de zomerkermis.
Rietlanden in Oost-Groningen.
Het Scheepvaartmuseum.
Vlieland Eilandgevoel en rust op het water Een van de drukste en charmantste waddenhavens van Nederland heeft voor elk wat wils. Ankeren kan in volmaakte rust op nog geen steenworp afstand van de haven. tekst Ben Rutte foto’s Ben Rutte, MarijkeHesseling.nl, ANP, Rokus Cornelis
Als weer en getij meewerken is de tocht vanaf Harlingen over de Blauwe Slenk en de Vliestroom een geweldige kennismaking met het varen op de Waddenzee
W
ie wil leren wadvaren moet na een grondige voorbereiding mooi weer afwachten en er dan gewoon een keer mee beginnen. Het westelijk waddengebied is voor beginnende wadvaarders een uitstekende plek om dat te doen. Na het eerste stapje van Kornwerderzand naar Harlingen is Vlieland voor veel beginnende wadvaarders een gedroomde bestemming. Het karakteristieke hoge duin met de vuurtoren, de bossen en prachtige stranden, de leegte en schoonheid van de natuur aan de westkant en niet te vergeten het langgerekte dorp Oost-Vlieland, waar het de bezoeker naar de zin wordt gemaakt met terras-
Het Juttersmuseum.
jes en lokale lekkernijen. De eilanders zijn er inmiddels aan gewend dat hun charmante eiland jaarlijks onder de voet wordt gelopen door bezoekers. Maar het eiland is wonderlijk goed in staat iedereen op natuurlijke wijze te absorberen. Behalve dan soms in de jachthaven, is er voor iedereen plek genoeg. De tocht naar Vlieland is overzichtelijk, maar gaat over water waar het onder ongunstige omstandigheden ernstig kan spoken. Dat er bij elk getij water onder de kiel blijft, wil niet zeggen dat het altijd gemakkelijk is er te komen. Als weer en getij meewerken is de tocht vanaf Harlingen over de Blauwe Slenk en de Vliestroom een
www.zeilen.nl
45
De Kreupel Rust voor vogels en zeilers
Vlieland
De haven met de veerboot op de voorgrond.
geweldige kennismaking met het varen op de Waddenzee. De bestemming Vlieland is dan een prachtige kers op de taart. Een goede voorbereiding is altijd van belang. Ervaring en advies van anderen is nooit weg, maar vaar nooit zomaar achter de meute aan, want wie weet doen zij ook maar wat. Bij kalm weer is 2 uur ná hoogwater Harlingen een goed moment om naar Vlieland te vertrekken. De aanloop van de haven van Vlieland rond half tij, als de stroom het hardst is, kan uitdagend zijn door de harde dwarsstroom pal voor de haveningang. Vooral voor de wat langere jachten is die extra lastig. In bijna alle gevallen is het raadzaam de ingang goed open te varen, zodat u tijdens de aanloop goed in kunt schatten hoe u door de stroom wordt weggezet. Eenmaal binnen vindt u een prachtige haven met driehonderd ligplaatsen en uitstekende faciliteiten. Het échte eilandleven begint natuurlijk pas als u de haven verlaat en al dan niet met een ter plekke gehuurde fiets, het eiland gaat verkennen.
Transformatie We hebben het goed uitgekiend bij vertrek uit Harlingen. Het is prachtig zomerweer, nog net geen hoogseizoen en de wind kan niet beter met oost 3 tot 4 Beaufort. Met een paar uur afgaand tij zeilen we probleemloos over het vlakke water. De eilanden komen langzaam hoger boven de horizon tevoorschijn. Als we in het zeegat tussen Terschelling en Vlieland zijn aangekomen is de stroming minimaal. We gooien iets ten noorden van de Richel het anker uit. De ankerbol gaat omhoog, ik gooi een lange drijflijn overboord voor de zekerheid en we nemen een duik in het heldere water. Een uurtje later varen we met een klein stroompje mee de Vliesloot in. Het is even spannend om het gaatje van de haveningang in te varen met stroom van opzij, maar het gaat prima en in de haven is plek genoeg. De transformatie van stoere zeelieden naar eilandtoeristen gaat razendsnel. Nog geen uur na aankomst snorren we over het eiland op onze gloednieuwe huurfietsen en zijn we, op een voldane grijns na, niet meer te onderscheiden van de bezoekers die
zojuist met de veerboot zijn aangekomen. Na een dag fietsen, wandelen en genieten van het eilandgevoel varen we de haven weer uit om zover als we durven de Vliesloot in te varen voor nog een nachtje achter het anker. Dat hebben we hier nog niet eerder gedaan met onze 1,90 meter diepstekende kiel, maar het gaat uitstekend. We helpen het anker ingraven door er eerst zachtjes en dan steeds harder op de motor aan te trekken. Na een paar keer dwarspeilen weten we zeker dat we stilliggen. Om voor hoogwater te compenseren steken we nog wat extra ketting en dan gebeurt het: een grote rust komt over ons en de boot verandert in ons eigen drijvende eiland. Terwijl op een paar honderd meter afstand de haven lekker vol ligt, hebben wij het rijk helemaal alleen. De avondschemer duurt lang en geeft een fascinerend schijnsel. Boven ons hoofd dartelen een stel sterntjes in een virtuoos luchtgevecht en door de verrekijker zien we twee lepelaars langs de vloedlijn scharrelen. We genieten van het beste van twee werelden die erg dichtbij elkaar liggen.
•
mijl vanaf Harlingen Hoe komt u er? Afstand vanuit IJmuiden: ca. 60 mijl. Minimale vakantieduur: 3 dagen (vanuit Harlingen) Tips & trucs In het hoogseizoen is het extreem druk in de haven. Reserveren is niet mogelijk, maar u kunt op www.waddenhavens.nl zien of er plek is. Bent u al in de buurt, luister dan op VHF-kanaal 12 naar de havendienst. Via de verkeerspost Brandaris (VHFkanaal 02) wordt er ook regelmatig melding gemaakt als de haven
46
www.zeilen.nl
vol is. Bij de haveningang staat dan een rood-wit-rood bord of er staan twee rode vlaggen. In dat geval – of als u sowieso niet van al die drukte houdt – kunt u prima ankeren in de Vliesloot, voorbij de veerhaven. Bij de rode VS22 is de geul het diepst. Hoe verder u de geul op gaat, hoe minder stroom en hoe beter de ankergrond. Houd wel rekening met het verval, dus steek genoeg ketting of lijn om ook met hoogwater goed te liggen. Als het anker eenmaal goed vastligt (en niet eerder!) kan het genieten beginnen. Als u vooraan wilt liggen in het geval er plaats in de haven vrijkomt, is de Vlielanderbalg tegenover de haveningang
een alternatieve ankerplek. Al is het hier iets minder rustig en beschut. Rond 2 uur na laagwater vertrekken veel boten op weg naar Harlingen. Dit is het moment dat er meestal weer plek in de haven ontstaat en u de serene rust en de prachtige uitzichten rondom uw eigen drijvende enclave kunt verruilen voor walstroom, stromend water en de drukte van de haven. Kaarten en vaarinformatie 1811 Waddenzee West Vaarwijzer Waddenzee, Jan Heuff Handboek Varen op de Waddenzee, Marianne van der Linde
tekst Anje Valk foto’s Anje Valk en Eric van Staten
H Moeilijkheidsgraad:
a 3,5
H
mijl vanaf Andijk
Hoe komt u er? Afstand: 4 NM O van Medemblik Minimale vakantieduur: 1 weekend Pilots en vaarinformatie 1810 Waddenzee West www.dekreupel.nl/algemeen/ natuurhaven
Moeilijkheidsgraad:
a19
Bijkomen op een rustige plek, maar niet te ver weg? Dan is De Kreupel, vlakbij Medemblik, de uitgewezen plek.
H
www.waddenhavenvlieland.nl www.waddenhavens.nl www.getij.nl
et natuureiland De Kreupel is tussen 2002 en 2004 aangelegd door baggerspecie te storten op de gelijknamige ondiepte die daar vanouds al was. Het is ongeveer 1500 bij 500 meter, met eromheen een zone ondiep water. In 2008 is tevens een simpele passantenhaven aangelegd: enkele steigers en een gebouwtje met een uitkijkplatform. Verdere voorzieningen zijn niet aanwezig. Van 1 april tot 15 oktober mag u er overnachten, voor 1 euro per meter lengte havengeld plus 1,55 euro toeristenbelasting. Vrijwilligers/leden van WSV De Kreupel in Andijk draaien bij toerbeurt havenmeesterdienst. De aanloop en de haven zijn niet erg diep, maar met een diepgang tot rond 2 meter is er geen probleem. De haven is aan de zuidpunt van het eiland en aan de NO-kant daarvan is de ingang. Houd de ingang aan de kardinaal Hop-N aan bakboord en stuur dan op de ingang aan.
Vogels, windgeruis en golfjesgekabbel De Kreupel doemt pas op het allerlaatste moment op. Het is niet meer dan een zandplaat met wat lage begroeiing, maar het tiert er welig van de
vogels. Fascinerend om te zien hoe visdiefjes en dwergsterntjes naar kleine visjes duiken. Wat is er allemaal te beleven in Natuurhaven De Kreupel? Niet veel, en dat vind ik nu juist de grote charme. Je mag er niet surfen, vliegeren, jetskiën, zwemmen bbq-en, muziek maken of een hond bij je hebben. Wat is er wel? Imposante aantallen rustende en broedende watervogels, zoals visdiefjes, dwergsterntjes, aalscholvers, kokmeeuwen en zwartkopmeeuwen. Allerlei eenden en futen. De visdiefjespopulatie is de grootste van Europa. In de zomermaanden is het eiland een pleisterplaats voor duizenden zwarte sterns. Een goede verrekijker hoort aan boord te zijn en daarmee kunt u hier uw hart ophalen. Op de uitkijkpost is een bord met uitleg over de soorten vogels die er te zien zijn. Deze natuurhaven biedt het beste van twee werelden: het comfort van een beschutte steiger, gecombineerd met de vrijheid van een ankerplek. Vrij uitzicht op de zonsopgang en -ondergang, vogelgeluiden, windgeruis, golfjesgekabbel en verder stilte. O ja, muggen, die houden ook van De Kreupel. Maar een beetje IJsselmeerzeiler is daarop voorbereid.
•
Couleur locale Voor de kust van Andijk, in de bocht zuidelijk van de marina, ligt de buitendijkse Vooroever Andijk. Daar is een plezierige ankerplek, beschut bij windrichtingen van O via Z tot NW. U ligt er vlak voor een mooi natuurgebied met geboomte en een recreatiestrandje. De ankergrond is zand.
Couleur locale Op de kruising van de Badweg en de Vlaminghweg staat in de berm van de weg de leukste viskraam van het wad. Gerrit de Oesterman en zijn vrouw bestieren er een met hout betimmerde kraam, met terras op het gras en een buitenkraan voor de vieze vingers. Gerrit houdt van een geintje en zijn vis is minstens zo lekker als elders in het dorp. Iedereen die langs fietst wordt in de verleiding gebracht een heerlijk lekkerbekje of een haring te komen snaaien.
www.zeilen.nl
47
Mosselbank zeeuwse schoonheid Aanleggen aan een van de steigers of in de buurt ankeren, het kan bij de Mosselbank op het Grevelingenmeer. Olav Cox en zijn gezin komen er graag. tekst Olav Cox foto’s Erna Vader
Ooit lag er op deze inmiddels prachtige plek in de Grevelingen daadwerkelijk een mosselbank, totdat er zo’n kwart eeuw geleden twee watersporteilandjes werden aangelegd
www.zeilen.nl
49
Mosselbank
Alle ruimte om te spelevaren.
Moeilijkheidsgraad:
H
a70
mijl vanaf ijmuiden Hoe komt u er? Vanuit IJmuiden kunt u zowel buitenom over zee als binnendoor via de Staande Mastroute naar de Grevelingen varen, zodat deze bestemming prima in dagtochten en onder vrijwel alle weersomstandigheden bereikbaar is. Minimale vakantieduur: 1 week
U meert af langszij de smalle houten steigers. Zijn de steigerplaatsen tijdens de vakantieperiode bezet? Dan kunt u bij de buren langszij
Kaarten en vaarinformatie 1805 Oosterschelde en Grevelingenmeer HP 33: waterstanden en stromen Vaarwijzer het Deltagebied, Olav Cox en Erna Vader TIP Vanaf de steiger krabbetjes vangen blijft één van de favoriete bezigheden van kinderen. Benodigdheden: een touwtje, een knijper en een beetje aas, zoals een stukje vlees of een stukgetrapte mossel. De spanning loopt vaak hoog op wanneer een krab aanstalten maakt om zich aan de lekkernij tegoed te doen. En zodra de knijper met krab voorzichtig wordt opgetrokken vliegen behulpzame schepnetjes het vaak kristalheldere water in om te helpen de vangst binnen te halen.
D
e Mosselbank bestaat uit twee eilandjes met openbare aanlegplaatsen aan de oostkant van de Grevelingen. Ze liggen precies op de vaarroute van Bruinisse naar Herkingen en zijn voor jachten met een diepgang tot ruim twee meter zonder problemen bereikbaar. U meert af langszij de smalle houten steigers. Zijn de steigerplaatsen tijdens de vakantieperiode bezet? Dan kunt u bij de buren langszij. De voorzieningen op de eilandjes zijn eenvoudig: een paar stoere toiletten, wat vuilcontainers en een picknicktafel. Zaken als wifi, elektra of een waterslang zult u er niet vinden. Liggeld betaalt u door voor een gering bedrag bij een van de jachthavens aan het Grevelingenmeer een week- of seizoenskaart te kopen. Hiermee hebt u dan meteen toegang tot de andere openbare aanlegplaatsen die op het meer te vinden zijn. En voor wie de Mosselbank liever vanaf een afstandje bekijkt: ten zuiden ervan kunt u bij rustig weer prima ankeren.
gewas waarin hutten kunnen worden gebouwd en klimbomen werden groot. De eilandjes die eerst niet bestonden vormen tegenwoordig een gastvrije plek voor zowel natuurliefhebbers als watersporters. Het westelijke eiland biedt een groot grasveld omzoomd door bomen en struiken waarachter u heerlijk uit de wind in de zon kunt zitten. Er staat een klimtoren en er is meer dan voldoende ruimte om te voetballen of te vliegeren. Het oostelijke eiland geeft haar verrassing niet meteen prijs, maar wanneer u na het afmeren via een zandpaadje door de houtwal loopt, komt u terecht bij een beschut strand waar naar hartenlust kan worden geschept en gezwommen. Voeg daar nog een opblaaskrokodil, een Optimist, een goed boek en een bbq aan toe en het plaatje is compleet.
•
Langzaam gerijpte eilandjes Ooit lag er op deze inmiddels prachtige plek in de Grevelingen daadwerkelijk een mosselbank, totdat er zo’n kwart eeuw geleden twee watersporteilandjes werden aangelegd. In het begin bood het geheel een alles behalve florissante aanblik: twee rechtlijnige zandvlaktes met een paar zielige struiken langs de rand en vooral veel basalt om de prille eilandjes tegen de golven te beschermen. Met verbazing liepen we er destijds rond: wie zat hier nu op te wachten? Maar naarmate de jaren verstreken rijpten de eilandjes. Het kale basalt kleurde groen door algen en zeewier, de schriele aanplant groeide uit tot dicht struik-
www.zeilen.nl
51
Antwerpen Kies uit: groen of hip
Moeilijkheidsgraad:
De reis naar antwerpen is een uitzonderlijke ervaring, het verblijf wordt dat vast ook
Antwerpen is een bruisende, modebewuste en cultureel vibrerende stad. Pit de Jonge maakt u wegwijs ernaartoe. tekst en foto’s Pit de Jonge
A
ntwerpen is om talloze redenen een fijne bestemming, ook al wijkt u voor een paar dagen uit voor het barre weer op de Noordzee. Ze beschikt over twee jachthavens. Eén aan de rechteroever in het Willemdok in de oude havenwijk Het Eilandje. Een tweede aan de linkeroever, recht tegenover de stad. Om deze marina’s te bereiken hoeft u alleen maar de Schelde te volgen. Eenvoudig te doen als u rekening houdt met het getijde, de betonning, de beroepsscheepvaart en de specifieke vereisten om de jachthavens in te komen. De reis erheen is een uitzonderlijke ervaring, het verblijf wordt dat vast ook. Vanuit Vlissingen, Breskens, Terneuzen – waar jachthavens zijn – of de sluis van Hansweert en dus het kanaal door Zuid-Beveland, is één vloedtijslot genoeg om Antwerpen te bereiken. Vertrek daar bij laagwater om naar Antwerpen te spoelen.
Veel verkeer De beroepsscheepvaart op de Schelde is zeer divers. Van slepers en begeleidingsschepen,
52
www.zeilen.nl
bagger- en assistentievaartuigen, lichters en coasters tot de grootste containerschepen. Ze volgen allemaal de vaargeulen naar of van de sluizen of het open dok van het havencomplex. De belangrijkste adviezen voor zeilers zijn: volg de kleinste vaargeulen, gebruik de fietspaden (gele betonning naast de hoofdvaarwaters), kruis nooit vóór een beroepsschip het vaarwater (wel erachter), houd de marifoon stand-by op de ‘uitluisterknalen’, die per zone verschillen, laveer alleen als het verkeer dat toelaat en houd ook de motor stand-by. Tussen de monding aan zee en de grens – een fictieve lijn tussen de scheepsstallen van het Verdronken land van Saeftinghe en de containerterminal op de rechteroever – is het uitzicht behoorlijk maritiem, open en – Borssele en Terneuzen uitgezonderd – redelijk natuurlijk. Zeehonden op de zandbank incluis. Vanaf de grens bepaalt de havenindustrie het beeld, tot u in het Willemsrek het profiel van de Onze Lieve Vrouw-Kathedraal van Antwerpen ziet opduiken. Voor iedere Antwerpenaar een siddermoment, dat iets verderop
bij ‘t ‘Boomke’ wordt gevierd met een borrel. Een heel oude scheepsvolktraditie.
•
a130
mijl
van ijmuiden
Hoe komt u er? Ter hoogte van ‘t Boomke moet u al een idee hebben naar welke van de twee jachthavens u wilt. Jachthaven Antwerpen Willemdok (rechteroever): u vaart door het havengebied en het vooraf opvragen van een identificatienummer wordt aangeraden. De havendienst beveelt jachten aan binnen te varen door de Kattendijksluis. Deze draait echter beperkt en kan enkel worden bediend tussen 2,2 en 4,6 m TAW Scheldepeil. Aanmelden kan via de marifoon (VHF 69) of telefonisch op +32 (0)32 273 099. Een alternatief is via de Royerssluis aan de rechter Schelde-oever. De beroepsvaart heeft hier altijd voorrang. Aanmelden kan via de marifoon (VHF 22). Indien u de Siberiabrug (route via Royerssluis) en of de Londenbrug (beide routes) moet passeren kunt u informatie aanvragen via de marifoon (VHF 62). De havenmeesters staan paraat om u een ligplaats aan te wijzen. Jachthaven Antwerpen Linkeroever (ca. een mijl voorbij de laatste Scheldebocht bij de stad, waar de rivier van oost-west naar noord-zuid loopt). In de bocht ligt aan stuurboord een ponton waaraan u kunt afmeren om op de sluisopening te wachten. Let op de onverwachte kolkeffecten van het neer. De vloedsluis van deze jachthaven draait gemiddeld van een uur vóór tot een uur na HW. Vooraf aanmelden via de marifoon (VHF 09) is aanbevolen, maar de havenmeester staat bij de sluis als u binnenvaart en geeft ligplaatsinstructies. Minimale vakantieduur: 1 week
kaarten en vaarinformatie ANWB kaart Z (Zeeland/ Schelde tot Antwerpen) 1803 Westerschelde Vaarwijzer Het Deltagebied, Zeeland, Olav Cox. Reeds Nautical Almanac Opvragen identificatienummer bij de havendienst (Port of Antwerp (POA)): http://jachthaven-antwerpen.be/fd-nummer-aanvragen.html. Varen op de Schelde (ook info over de VHF-blokken in het Scheldegebied): www.vts-scheldt.net/ Toerisme: www.visitantwerp.be Fiets huren bij talloze fietsstations (3 aan JHA-Willemdok en 1 aan JHA-LO) www.velo-antwerpen.be Couleur locale Het Willemdok is samen met het Bonapartedok op gezag van keizer Napoleon aangelegd in het begin van de negentiende eeuw. Sinds 2000 is deze buurt – Het Eilandje – aan zijn revival toe, waardoor de omgeving een nieuwe mix wordt van authentieke huizen en gebouwen die het scheepvaartverleden illustreren, doorregen met nieuwe architectonische hoogstandjes met woon-, werk- en leeffuncties. Dat werkt. Het dieprode MAS (Museum aan de Stroom) belicht op elke verdieping de karakteristieken van de stad. Vanaf het dak is het uitzicht over de stad verbluffend. Het Red Star Line museum vertelt de geschiedenis van de beroemde scheepvaartlijn die miljoenen ‘landverhuizers’ van het oude naar het nieuwe continent brachten. Maar het belicht ook de drang van de mens om steeds maar weer geluk en levenskwaliteit ver van huis te gaan zoeken. De kaaien en straten rond deze jachthaven bulken van leuke, maar ook best pittige kroegen, bars en restaurants. Sommige heel
H
trendy, andere met een sfeer uit de hoogtijdagen van de scheepvaart. Op de kaaien openen steeds meer terrassen. Vanuit de jachthaven is het amper een kwartier wandelen naar het historische stadscentrum met de pittoreske grote markt, de winkel- en wandelstraten, de modewijk Het Zuid, de musea en cultuurtempels waar het ene evenement het andere opvolgt. Dit jaar is de collectie van familieportretten en gezinstaferelen van de beroemde Pieter Paul Rubens een ‘must see’. Winkelen kan in de buurt van de jachthaven. De omgeving van Jachthaven Antwerpern Linkeroever is aanzienlijk rustiger en groener. Aan de jachthaven liggen twee watersportverenigingen: de Royal Yacht Club van België, een vereniging van stand met een heel lange traditie wat zich laat zien in de klassieke setting van het interieur, en de Koninklijke Liberty Yacht Club, die zichtzelf een club zonder drempel noemt. In beide verenigingen zijn gasten zeer welkom voor een drankje, een maaltijd maar ook om te genieten van het schitterende uitzicht over de skyline van de stad vanaf hun terrassen. Op één kilometer van de haven zijn twee supermarkten. Wie de bruisende stad wil bezoeken kan de tram nemen op het Frederik Van Eedenplein of nog beter: te voet de voetgangerstunnel door lopen waarin het originele art-deco design nog perfect is bewaard gebleven, houten roltrappen incluis. Deze tunnel, maar ook de tram, brengt de bezoeker in een van de hartkamers van de stad: de Tunnelplaats en de aanpalende antiekwijk of de Groenplaats en de Grote Markt en de diverse shoppingassen.
www.zeilen.nl
53
Nieuwpoort Nieuw te ontdekken bestemming Op weg naar Frankrijk is de badplaats Nieuwpoort de laatste Belgische haven die u aan kunt lopen. Een stad die een bezoek weer waard is. tekst Olav Cox foto’s Erna Vader
D
e Belgische badplaats Nieuwpoort ligt op 8 mijl van de Franse grens en is daarmee de laatste Belgische haven die u varend in zuidwestelijke richting aan kunt lopen. Tijdens de tocht naar Nieuwpoort krijgt u te maken met het getij. Het water stroomt parallel aan de kust een uur of zeven in zuidwestelijke richting en vervolgens een uur of vijf de andere kant op. De zandbanken voor de kust kunnen bij veel wind gevaarlijk zijn, maar over het algemeen hebt u er weinig last van. De haveningang wordt gevormd door de markante, ver in zee stekende staketsels uit 1865, waar tussendoor u naar binnen vaart. Bij de uiteinden kan er een verraderlijke stroming staan; houd dus voldoende ruimte en vaar motorzeilend vlot naar binnen. Zorg ervoor dat u de motorkegel hebt gehesen; de waterpolitie controleert hier streng op. Eenmaal in beschut water kunt u in alle rust de zeilen strijken. Na een ruime mijl varen hebt u de keus om bakboord uit naar het enorme jachthavencomplex van Nieuwpoort te varen of stuurboord uit de wat kleinere koninklijke jachthaven in te draaien.
havens; tot een paar jaar geleden lagen ze er maar wat verloren bij. Nieuwpoort en Nieuwpoort Bad hadden weinig verbinding met de jachthavens en met elkaar. Maar de laatste jaren is er hard gewerkt om het meer tot één geheel te smeden. Er is pal langs de vaargeul een prachtige wandelpromenade aangelegd vanaf de koninklijke jachthaven tot aan zee, met daarnaast Disneyachtige appartementencomplexen die weinig gelijkenis vertonen met de Belgische betonblokken langs de kust. De visserskaai is opgeknapt en voorzien van een enorm waterstralenfestijn, talloze visrestaurantjes hebben een plekje gevonden en er vaart een veerboot tussen de jachthaven, natuurgebied De IJzermonding en Nieuwpoort Bad. Wie een fiets bij zich heeft, kan zijn hart ophalen in het vlakke groene achterland en voor wie een bezoek aan Plopsaland wil brengen staat de kusttram klaar. Het versnipperde Nieuwpoort van weleer versmelt langzaam maar zeker tot een zeer divers geheel en verdient het daarom om door zeilers als (op)nieuw te ontdekken bestemming op de kaart te worden gezet.
•
Voormalig slagveld Het riviertje de IJzer, dat bij Nieuwpoort uitmondt in zee, heeft geleid tot één van de grootste jachthavens van Europa. Bij elkaar liggen er zo’n tweeduizend jachten afgemeerd, waarvan een groot deel door onze zuiderburen vooral wordt gebruikt als drijvend appartement. Nieuwpoort heeft voor zeilers van oudsher niet het stadse van Oostende of de strandsfeer van Blankenberge. Dit heeft vooral te maken met de ligging van de
Moeilijkheidsgraad:
HH
Moeilijkheidsgraad:
a105
mijl
vanaf IJmuiden
Hoe komt u er? Vanuit IJmuiden vaart u langs de kust over zee naar Nieuwpoort. Bij heersende zuidwestenwinden kan het lastig zijn er te komen, maar over het algemeen is Nieuwpoort goed haalbaar. Eventueel kunt u eerst binnendoor naar Zeeland varen
54
www.zeilen.nl
en dan vanaf Breskens verder buitenom. Minimale vakantieduur: 2 weken kaarten en vaarinformatie 1801 Noordzeekust HP 33 Waterstanden en stromen Vaarwijzer de Noordzeekust, Michiel Scholtes
Een enorm waterstralenfestijn midden in de stad.
Nieuwpoort van weleer versmelt langzaam maar zeker tot een zeer divers geheel en verdient het opnieuw te worden ontdekt
H
Couleur locale De stad Nieuwpoort en haar omgeving hebben een woelig oorlogsverleden. Denk aan de Slag bij Nieuwpoort en uiteraard de beide wereldoorlogen. Een bezoek met de bus aan de gerestaureerde loopgraven bij het stadje Ieper staan garant voor een indrukwekkende dag.
De haveningang van Nieuwpoort.
Alderney het meest noorderlijke eilandje U moet er een lastig stuk water voor oversteken, maar u wordt beloond met de aanblik van het kleine, maar solide en stoere eiland Alderney. tekst Olav Cox foto’s Erna Vader
H
et noordelijkste eiland van de Kanaaleilanden is Alderney. U vaart er vanuit Cherbourg in een paar uur naartoe. Maar onderschat het stuk water waar u overheen vaart niet; de Race of Alderney is berucht vanwege de sterke getijstroom die zeker bij veel wind tegen stroom tot gevaarlijke situaties kan leiden. Plan uw de tocht op basis van gunstig weer en getij, dan is het een mooi stuk zeilen waarbij u het eiland al snel ziet liggen. Aan de noordzijde bevindt zich een relatief beschutte baai, afgeschermd door een grote golfbreker, waarachter u een meerboei kunt oppikken of voor anker kunt gaan. Een jachthaven is er niet, wel vaart er een watertaxi rond of kunt u met uw eigen bijboot naar de kant. Houd wanneer u ankert rekening met het enorme verval dat hier kan optreden; voor u het weet is die ruime acht meter water onder de kiel verdwenen. In de baai kan soms een behoorlijke deining staan, met als gevolg een onrustige
nacht op een heftig slingerend jacht. Het ondersteboven hijsen van een stormfokje in het achterstag kan de slingerbeweging behoorlijk dempen.
Rust na de Race Na een bruisende tocht over diepblauw water zijn we aangekomen op het stoere Alderney. Het is een klein maar solide eiland, omgeven door indrukwekkende rotspartijen, afgewerkt met glooiend groen en hier en daar wat oude kastelen. We pompen de bijboot op en brommen naar het ondiepe havenkommetje waar we aan wal kunnen. Er is weinig veranderd sinds we hier een paar jaar geleden waren. Alles is nog altijd wat sleets en aangetast door de elementen, passend bij een klein eiland. We lopen via de steile weg naar het slaperige stadje St. Anne, strijken neer op een terras en ontspannen. Hoe is het mogelijk dat de wereld op een paar etmalen zeilen van huis zo anders is? Zo langzaam, relaxed en eenvoudig, zonder stress of drukte. Morgen maar eens een paar fietsen huren om het eiland mee rond te toeren; genieten van de subtropische begroeiing en het magnifieke uitzicht over zee. En onderweg nog wat rondkijken bij allerlei verdedigingswerken en uiteraard de vuurtoren met de imposante misthoorn. Maar straks gaan we eerst even pootje baden bij het strand. Daarna terug naar de boot en dan trekken we vanavond in de kuip een flesje wijn open, om betoverd door Alderney weg te dromen over nog verdere reizen.
•
Moeilijkheidsgraad:
a 300
mijl
vanaf ijmuiden
Hoe komt u er? Het eerste deel van de reis kunt u prima in dagtochten indelen. In verband met de getijstroom in de Race of Alderney ligt het voor de hand om de uiteindelijke oversteek naar Alderney vanuit Cherbourg te maken. Zo kunt u het juiste moment beter kiezen. Minimale vakantieduur: 3 weken
56
www.zeilen.nl
kaarten en vaarinformatie Imray C12 Imray C33A Vaarwijzer het Kanaal, Clemens Kok Reeds Almanac Couleur locale Voor wie stevige schoenen aan boord heeft en niet opziet tegen een uitdagende wandeling: in 18 kilometer wandelt u het hele eiland rond. Het is niet bepaald vlak terrein, maar als beloning zijn er spectaculaire
HH
vergezichten, een ruige kustlijn, oude forten en uiteraard de voldoening (en opluchting) wanneer de boot weer in zicht komt.
Alderney is een klein eiland, omgeven door indrukwekkende rotspartijen, afgewerkt met glooiend groen en hier en daar wat oude kastelen
Verdedigingswerken en kastelen sieren het eiland.
