p o o c S g i v t Gr und Groendvie skoep Grundtvig Nr. 6 jg 3.
Beste Lezer, Vooreerst: mijn beste wensen voor het nieuwe jaar! Ik wens u en uw geliefden een gezellig en gezond 2008 met vele boeiende ervaringen met vrienden en collega’s in Europa. Mijn nieuwste editie tracht u op de hoogte te houden van hetgeen er gebeurt in Vlaanderen rond
het
Europees
Grundtvig-programma.
Zo is er een verslag van enkele bijzondere Grundtvig-conferenties en een samenvatting van een evaluatie die werd uitgevoerd door een extern onderzoeksteam. Het is belangrijk dat de bevindingen van Vlaamse deelnemers doorgegeven
kunnen
worden
aan
andere
mogelijk geïnteresseerden. Ik probeer hiervoor een middel te zijn, samen met de info- en disseminatiesessies die het Vlaams Grundtvigteam organiseert. Dat team bestaat sinds september 2007 uit Frederik Van Crombrugge, Paul Stevens en Renilde Reynders. Ik wens u alvast veel leesgenot !
|
december 2007
De Grundtvig-Leerpartnerschappenselectie van maart 2007 We ontvingen 51 aanvragen; 4 minder dan vorig jaar. 3 waren er onontvankelijk (zie elders in deze Grundtvigscoop). 21 aanvragen waren voor verlengingen; 27 voor nieuwe Leerpartnerschappen. Verlengingen krijgen prioriteit: slechts 2 werden afgekeurd. Van de nieuwe werden er 11 goedgekeurd; 7 afgekeurd en 9 belandden op de reserve-lijst. De plaatsing op de reserve-lijst gebeurde vooral omwille van gebrek aan financiële middelen. Na de ‘matching’ (= het overleg tussen de NA’s; min 3 landen moeten het LP goedkeuren), “viel” er 1 nieuw partnerschap dat Vlaanderen had willen goedkeuren. Alle goedgekeurde verlengingen kregen eveneens in 2 andere landen groen licht. Door de toekenning van extra middelen (recuperatie van budget 2006 + een overschotje van Comenius) konden er 5 reserve-LP’s goedgekeurd worden. Dit betekent een slaagpercentage van 90,48 % voor de verlengingen en 53,57 % voor de nieuwe – totaal slaagpercentage: 70,83 % In het totaal geven we dit jaar 358.000 euro uit aan de Grundtvig-partnerschappen. Dit is 92,52 % van het totale budget dat we kregen van de Europese Commissie; de andere 7,48 % gaat naar de nascholingsbeurzen. De voorbereidende bezoeken worden hoofdzakelijk betaald met Vlaamse middelen.
Het Grundtvig-jargon Onontvankelijkheid: Je vult je aanvraag in voor een LP, een nascholingsactiviteit, maar het loopt al meteen mis want je krijgt de mededeling dat ze onontvankelijk is. Wat betekent dit ? Onontvankelijk wil zeggen dat de aanvraag niet voldoet aan de vormelijke / formele vereisten. Eén van de redenen is bv dat je aanvraag werd ingevuld op een verkeerd aanvraagformulier. Kijk dus goed na of de cover van het formulier de juiste periode / data vermeldt. Het kan ook gaan om een aanvraag die te laat is. Als de deadline 15 februari is, dan wil dit zeggen dat je aanvraag ten laatste op 15 feb de poststempel krijgt. Na deze deadline mogen wij geen
aanvragen meer aanvaarden. Vul je je aanvraag in met de hand, heb je eenzelfde probleem: enkel aanvragen die met de tikmachine of PC worden ingevuld komen in aanmerking. Werd je aanvraag enkel ondertekend door de contactpersoon en niet door het hoofd van je organisatie, dan is ze eveneens onontvankelijk. We hebben 2 handtekeningen nodig. Eenzelfde diagnose volgt als je niet alle vragen in het aanvraagformulier beantwoordt. Let hierbij vooral op of er geen bijkomende vragen door het NA worden gesteld: ook deze moeten beantwoord worden in hetzelfde aanvraagdossier.
Is je organisatie geen erkende (non)-formele vormingsorganisatie, dan vragen we de statuten van je vereniging, vzw… op. Grundtvig is immers een onderwijs/vormings-gericht programma; dit vereist dat je organisatie vorming geeft. Je organisatie dient zich bovendien te richten tot volwassenen die ouder zijn dan 25 jaar en geen initiële opleiding meer volgen of tot 16-24-jarigen die het initiële onderwijs verlaten hebben. Pas als je aanvraag voldoet aan al deze voorwaarden, is ze ontvankelijk en kan ze beoordeeld worden.
Grundtvig-scoop °6
1
Eerste Vlaamse SLO-cursist als Comenius-assistent naar het buitenland! Gesprek met Nele Belmans, cursist uit CVA Kempen Nele Belmans is afkomstig uit Meerhout en studeerde Handelsingenieur in Diepenbeek; zij vond werk in de HRafdeling bij Vivium Verzekeringen in Antwerpen en werkt actief aan haar toekomst. Nele volgde een SLO-opleiding (specifieke lerarenopleiding, de vroegere GPB of D-cursus) aan de afdeling volwasseneneducatie van de KHKempen waar zij van Manuella Borghs, de Europa-coördinator, leerde over Grundtvig, Comenius en de mogelijkheden van assistentschappen. Zij zette de nodige stappen en werd zo de eerste Vlaamse cursist die vanuit de volwasseneneducatie een Comenius-assistent werd. Redenen te over voor een interview, 3 maanden na haar vertrek naar Avignon. “Ik was al Erasmus-student geweest in Spanje en stond zeker open voor een nieuw internationaal experiment. Ik wil zelf meer duidelijkheid rond mijn werk en uitzoeken wat ik wil. Normaal moeten wij binnen SLO maar 16 uren stage doen maar ik vond dat niet voldoende. Met een stage in het buitenland kon ik een meerwaarde geven aan mijn GPBopleiding. Ik moet ook toegeven dat een aantal praktische dingen meezaten: ik kon vlot loopbaanonderbreking krijgen op mijn werk en het huurcontract van de flat die ik deelde in Antwerpen liep net af. Alles was klaar voor een intermezzo in het buitenland. Ik wilde naar Frankrijk voor het Frans. Wij hadden contacten met een school in Avignon die interesse had voor een Comenius-assistent. De school diende een aanvraag in om een Vlaamse assistent te ontvangen en ik diende een aanvraag in met Frankrijk als eerste prioriteit. Maar bij de matching is iets misgelopen: de Franse school kreeg een assistent uit een ander land en ik kwam op de reservelijst te staan. Later kwam er dan toch plaats vrij in Avignon doordat een andere kandidaat assistent afhaakte maar het was een basisschool. Na een korte aarzeling ben ik toch op het aanbod ingegaan en ik heb er nog geen spijt van gehad. De contacten met de school verliepen erg vlot. Er werd afgesproken dat ik Engels zou geven en in de bibliotheek zou werken. In de school is er een Britse leerkracht die Engelse les geeft aan alle leerjaren. Ik werk nauw met haar samen en doe de oefeningen en remediëring met de groepen die les van haar hebben gekregen. Ik werk dus nu intensief in twee vreemde talen. Dit is nog maar een eerste fase want ik ben pas begonnen in oktober. Vanaf januari zal ik tijdens de lessen België wat meer in de picture zetten, dat is al afgesproken met de directeur. Op sociaal vlak vallen de dingen ook erg mee. Ik logeer eigenlijk in een soort internaat van het I.U.F.M. in Avignon: de instelling voor de lerarenopleiding en zit dus bij leeftijdsgenoten. Op school heb ik echt toffe collega’s 2
Grundtvig-scoop °6
waarvan er enkele al echte vrienden geworden zijn en er is een heel positief contact met de directeur. Ook de leerlingen vallen mee: zij lachen mij niet uit als ik al eens stuntel in het Frans en tonen respect voor mij. Dat zou in het secundair onderwijs misschien wel anders geweest zijn denk ik. Zo een Comenius-assistentschap doet een beroep op een hele reeks vaardigheden. Je moet open staan voor andere culturen, je inwerken in een andere job en in een andere taal functioneren. Maar je moet ook leren alleen zijn, jezelf behelpen, dingen alleen doen. Echte problemen heb ik niet gehad. Jammer is wel dat ik niet altijd internettoegang heb als ik het wil en dat ik geen bankrekening kon openen omdat ik noch een arbeidscontract noch een studentenstatuut heb. Als advies zou ik wel een en ander willen meegeven aan toekomstige kandidaten: “Zorg dat je duidelijk kiest voor een land en taal die je interesseren want andere elementen zouden kunnen tegenvallen. Je
moet je voldoende informeren en goed communiceren met het Vlaams Nationaal Agentschap. Direct de andere taal (trachten te) spreken en open staan voor uitnodigingen van nieuwe collega’s en vrienden. Anderzijds mag je niet te snel willen gaan: neem het tempo van de school over”. Eind april is mijn Comenius-assistentschap voorbij. Het is voor mij duidelijk dat ik toch iets wil doen met wat ik geleerd heb tijdens deze periode: ofwel les geven in het avondonderwijs als bij-job ofwel binnen het bedrijf waar ik werk iets doen als instructeur of zo. Voor mij is het Comenius-assistentschap zeker een aanrader.”
Interna
ap ic d n a h n e e t e m n e s n e m tionalisering, ook voor
Vanaf januari 2008 geeft een blinde leerkracht uit Italië les in de busoschool in Opwijk; leerlingen uit het buitengewoon onderwijs uit Aalst werken actief mee in een internationaal Comenius-partnerschap over het sorteren van afval; een Vlaamse rolstoelpatiënte ging “op Erasmus” naar Finland, anderzijds kwam er een dove student uit Zweden naar Vlaanderen; in een internationaal ICT-project werd materiaal ontwikkeld voor kinderen met een mentale handicap zodat ook zij kunnen chatten en e-mailen… Al deze activiteiten werden gefinancierd door het Europese ‘Een Leven Lang Leren’- programma dat zich richt tot alle niveaus van onderwijs, opleiding en vorming. LLP is geen elitair programma. Integendeel: het programma heeft oog voor en geeft prioriteit aan mensen die het minder makkelijk hebben in onze samenleving, zoals personen met een handicap. Zij kunnen deelnemen aan mobiliteitsactiviteiten of er kunnen projecten opgezet worden om hun participatie aan onderwijs, opleiding en vorming te verbeteren. Op 14 december had een conferentie plaats in de Landcommanderij Alden Biesen over het Europese ‘Een Leven Lang Leren’-programma (LLP) en diversiteit: aandacht binnen LLP voor personen met een functiebeperking. Deze conferentie, die samen met Grundtvig-Epos vzw georganiseerd werd, had als doel de resultaten hieromtrent te verspreiden, alsook de bevindingen van Vlamingen met een functiebepering met Socrates en Leonardo kenbaar te maken. De conferentie richtte zich tot personen met een functiebeperking en organisaties wiens werking zich richt tot mensen met een functiebeperking en geïnteresseerd zijn om hun grenzen te verleggen. De deelnemers konden kennismaken met de mogelijkheden waarop de verscheidene LLP-acties personen met een handicap kunnen betrekken in internationale projecten en activiteiten in onderwijs en vorming:
een belangrijke boodschap voor de minder kansrijken in onze samenleving en iedereen die met deze mensen te maken heeft. Mevrouw Annemie Van Diest - Vlaams Expertisecentrum voor Handicap en Hoger Onderwijs – (www.vehho.be) lichtte de resultaten toe van een studie over de deelname van studenten met een functiebeperking aan internationale uitwisselingsprogramma’s. Enkele Vlaamse Erasmusstudenten met een functiebeperking kwamen getuigen over hun ervaringen in het buitenland. Er waren voorbeelden van o.a. het Minervaproject Wai-not (www.wai-
not.be), de Comeniusprojecten van BO De Brug, Beringen, IBSO De Horizon, Aalst en de Gemeentelijke School BuSO uit Opwijk. De UA stelde INCLUES voor: Sleutels tot een inclusief en cognitief onderwijs, een Comenius Netwerk (www.inclues.org) en CBO De Ploeg, Antwerpen en CEBOB De Link, Lovenjoel stelden hun Leonardo da Vinci projecten voor. Maar ook Grundtvig laat zich niet onbetuigd in het diversiteitsverhaal. De vakgroep Orthopedagogiek – UGent coördineert E.N.O.P.S.:
European Network on Parenting Support, een Grundtvig -leerpartnerschap met partners in Portugal, Duitsland, Nederland en België. De partnerinstellingen in dit project wisselen, elk vanuit hun perspectief en met hun specifieke expertise, nieuwe benaderingen en vormen van ondersteuning uit voor ouders met een verstandelijke beperking. Zij willen de structuren, de wettelijke kaders, de opleidingen en hulpverlening leren kennen in de deelnemende landen. Stafmedewerkers, leerkrachten en leerlingen verzamelen gedurende seminaries, studiebezoeken en werkgroepen
informatie en documentatie om nieuwe opleidingsmodules uit te bouwen, die zullen bijdragen tot een betere kwaliteit van ondersteuning van deze doelgroep. http://www.enops.ugent.be/ Onze nieuwe toekomst, Gent en de vakgroep Orthopedagogiek, UGent stelden hun Grundtvig-leerpartnerschap voor: “Empowerment and Disability”, met partners in Groot-Brittannië, Ierland en Ijsland. Het project promootte uitwisselling, gebaseerd op hun positieve levenservaringen, tussen mensen met verstandelijke Grundtvig-scoop °6
3
?
beperkingen die ervaren ‘zelfadvocaten’ zijn en de onderzoekers die met hen hebben samengewerkt. Het doel was het ontwikkelen van leerinhouden en curricula voor het ‘experimenteel leren’ van mensen met leermoeilijkheden. In het project zocht men ook naar wegen voor erkenning van de informele leerresultaten van deze doelgroep. De voornaamste werkmethode bestond uit internationale ontmoetingen tussen onderzoekers en ‘zelfadvocaten’ van de verschillende partnerlanden waarbij de deelnemers met leermoeilijkheden een leidende rol hadden in de vergaderingen. Meer info op: http://www.open.ac.uk/ hsc/grundtvig/ Handicum vzw is eveneens partner in een nieuw Grundtvig-leerpartnerschap: “Inclusion in Adult Education” met partners in Spanje, Finland, Griekenland en Groot-Brittannië. De doelgroep van dit project zijn alle mensen die op een of andere manier gediscrimineerd worden op het vlak van
volwasseneneducatie: volwassenen met leerproblemen, allochtonen, personen met een handicap, sociaal kwetsbare doelgroepen, hun leerkrachten en vormingswerkers. Het doel van het project is het stimuleren van leren bij kansarme groepen en het werken aan actief burgerschap. De partners zullen redenen van uitsluiting internationaal vergelijken en de gemeenschappelijke factoren hierbij benoemen. Ook willen zij innovatieve en creatieve praktijken vergelijken en implementeren. http:// www.handicum.be/inclusion-adulteducation LLP en Grundtvig bieden effectief heel wat kansen aan organisaties rond kansarme groepen om samen te werken: ervaringen uitwisselen, nieuwe werkmethodes uitproberen en uitwisselen, internationale bijscholingen e.d. maar vooral ook een unieke kans aan de kansarmen zelf om ervaringen op te doen die ze in een lokale situatie nooit zouden gekend hebben. Dit
bleek duidelijk tijdens de conferentie die een mooi totaalbeeld gaf van de mogelijkheden in de verschillende LLPacties en daardoor ook het hele gamma van organisaties bij elkaar bracht die actief zijn in de sector. Projecten die zich richten tot mensen met een functiebeperking krijgen niet alleen prioriteit binnen LLP en Grundtvig. Er is ook extra financiering mogelijk voor extra benodigdheden, ondersteuning en/ of begeleiders. Aandacht voor diversiteit in LLP is met andere woorden geen loze belofte, integendeel! Jammer genoeg bleek tijdens de conferentie dat niet iedereen hiervan op de hoogte is. Duidelijke informatie, vele praktijkvoorbeelden en vele contacten; hopelijk de juiste cocktail voor de geboorte van nieuwe Europese kansen voor de mensen met een functiebeperking.
Grundtvig learning partnership on easy-to-read and plain language ‘Wablieft’ is een Vlaamse krant in eenvoudig Nederlands. Elke week biedt ze een overzicht van de actualiteit aan mensen voor wie een gewone krant, om welke reden dan ook, te moeilijk is. Eén van de impliciete doelstellingen van Wablieft is de samenleving Andere Voor en tegen energie Strijden voor toegankelijk mte de war De aarde het milieu in gevaar te maken voor iedereen. Voor velen is 2007 26 september Wablieft de enige manier om het nieuws en de actualiteit te t? volgen en ee Klimaat op hol met onze plan Wat gebeurt er zich zo een eigen mening te vormen. S i n d s vele jaren bestaan er in bladzijde 8
en 8 bladzijden 4, 5
bladzijde 3
bladzijde 2
mer 680 Bijlage bij num 1 euro
.be
www.wablieft
land krant van het de duidelijkste
en zijn Steeds meer mens warmt op. bezorgd. De aarde de stilaan Iedereen ziet wat is die Maar lgen. gevo er Wat gebeurt opwarming? et? met onze plane
aarde temperatuur op De gemiddelde dus planeet wordt stijgt. Onze hele een baby vandaag wordt warmer. Stel: Dan is de jaar? 80 baby geboren. Is die dan graad warmer halve een en aarde 6 delde ag is de gemid ze nu is. Vanda eer een op aarde ongev temperatuur 200 jaar warm er dan halve graad Maar de lijkt weinig . gelede n. Dat even stijgt niet overal tempe ratuur de polen gebieden aan geleidelijk. In de sneller ratuur tempe delde stijgt de gemid de laatste 10 jaren.
doet het tempe ratuur De stijgen de t was eren. Het klimaa klimaat verand elbaar. balans en voorsp eeuwenlang in het uit is genoeg om Eén graad meer gaat dan . Het klimaat balans te krijgen niet op we zijn daar veranderen. En zorgt warmere aarde voorbereid. Een een hoger minder regen, voor meer of grote heeft een een zeeniv eau en n. n, dieren en mense plante op invloed n zijn er al. De eerste tekene
Op
somm ige
plaats en
zal
er
veel
meer
regen
Elise Janssens
4
vallen .
Overs tromi ngen
zullen
volge n.
verschillende Grundtvig-scoop °6
Karine Nicolay landen van de Europese Unie kranten in eenvoudige taal: Klartale in Noorwegen, Overblik in Denemarken, 8sidor in Zweden, OKEE-krant in Nederland, LLbladet en Selkouutisett in Finland. In het verleden maakten de redacties al wel eens kennis met elkaar, maar veel verder ging dat niet. Toch zouden we veel van elkaar kunnen leren, dat was zeker. Een eerste ontmoeting in Antwerpen (met de steun van Socrates Accompanying Measures) maakte nog meer duidelijk: we wilden elkaar beter leren kennen en we zouden ook de mensen van Plain English Campaign erbij vragen, de Britse pioniers van de ‘plain language’. Een Grundtvig-LP bood ons het perfecte scenario. Wablieft waagde zijn kans en diende als coördinerende organisatie een aanvraag in samen met partners uit Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Finland, Noorwegen, Zweden en Denemarken. Tot onze vreugde kreeg iedereen een goedkeuring en konden we vlak voor de kerstperiode een afspraak maken in Manchester bij Plain English Campaign voor een eerste vergadering van het ‘European Learning Partnership on easy-toread and plain language’. In Vlaanderen is 1 op 6 mensen laaggeletterd. Niet alleen Vlaanderen kent dit probleem. In veel landen van de Europese Unie kan 25% of meer van
de volwassen bevolking niet genoeg lezen en/of schrijven om het te redden in het dagelijks leven. Iedereen heeft nochtans het recht op informatie op zijn of haar maat. Door ‘eenvoudige taal’ te gebruiken kunnen deze mensen - zoals iedereen volwaardig deelnemen aan onze samenleving. In het eerste projectjaar wilden de partners elkaar beter leren kennen, hun manieren van werken bespreken en ervaring uitwisselen. Om dat te kunnen maakten we eerst een stand van zaken over hoe ver het stond met ‘eenvoudige taal’ in de vertegenwoordigde landen en de behoeften eraan. Ons uiteindelijke doel was te groeien naar een echt samenwerkingsverband waarin de partners konden werken aan kwaliteitsbevordering en marketing- en webstrategieën voor hun kranten. De ultieme test bestond erin samen een krant te maken over een Europees thema in eenvoudige taal. Later dachten we aan gezamenlijke bewustmakingscampagnes over het belang en de noodzaak van eenvoudige taal in de EU. En mogelijk ook herschrijfdiensten en opleidingen ‘eenvoudig schrijven’ opzetten, de testmethoden verfijnen om teksten te evalueren en een kwaliteitslabel voor ‘eenvoudige taal’ maken….
haalden alle resultaten die we vooropstelden en we werkten samen aan een Europese ‘special’ over de klimaatsverandering. Het belangrijkste resultaat was echter dat de partners elkaar echt hebben leren kennen. Ieder van ons was al jaren op zijn eigen terrein bezig met ‘eenvoudige taal’. Door het Grundtvig-LP ontdekten we originele oplossingen voor gemeenschappelijke problemen. Zo leerden we van elkaar. De mensen van 8sidor, Klartale, LL-bladet, OKEE-krant, Overblik en Plain English Campaign zijn nu geen onbekende namen meer op een afgelegen website. Ze kregen een gezicht, en elke keer als we nu nog eens piekeren of worstelen met een probleem, is een heel team collega’s maar één e-mail of telefoontje ver. Karine Nicolay Hoofdredacteur Wablieft en coördinator GRU2-LP www.wablieft.be Zie ook:
www.grundtvigvlaanderen.be/index.php?&op=story&id=7
Zijn we geslaagd in ons opzet? Volmondig ja. We
Inleiding (in eenvoudige taal) van onze klimaatspecial:
Maar we wilden samen ook iets doen. We probeerden samen een krant te maken. En het is gelukt. “Aan deze krant werkten mensen Deze 4 bladzijden over het klimaat uit 6 landen samen. Al deze mensen schreven we samen. zijn bezig met ’eenvoudige taal’ of met een krant in eenvoudige taal. Ons klimaat verandert langzaam. Net zoals Wablieft, maar dan in het Het wordt stilaan overal een beetje Zweeds, Fins, Deens... De laatste warmer. Hoe is dat te merken in de maanden kwamen we vaak samen. verschillende landen? Dat kan je En we praatten over ons werk en hier lezen. de krant. Zo leerden we veel van elkaar. Naast elk artikel staat een foto van de schrijver. Die schreef de tekst in
zijn eigen taal. Die tekst werd dan vertaald naar het Engels. Elk land vertaalde het artikel daarna terug naar zijn eigen taal. Voor Wablieft is dat natuurlijk Nederlands. We hopen dat je plezier beleeft aan deze kleine krant over ons klimaat. Het was veel werk. Maar het was ook leuk om te doen. Karine Nicolay Hoofdredacteur Wablieft”
Grundtvig-scoop °6
5
Een Leven Lang Leren in Musea Een conferentie over Musea en het Europese ‘Een Leven Lang Leren’-programma (LLP) / GRUNDTVIG Huis de Corswarem, Hasselt, 11 december 2007
Grundtvig richt zich tot de volwasseneneducatie. Hiertoe behoren alle organisaties die vorming of onderwijs geven aan volwassenen, hetzij formeel of non-formeel. Tot nog toe participeerden zeer weinig Vlaamse musea aan het Grundtvig-programma. Alhoewel uitgenodigd, ontbraken de musea steevast op Grundtviginfodagen. Misschien was het woord ‘volwasseneneducatie’ te zwaar op de hand. Toch is het zo dat de volwassenenwerking van heel wat musea valt onder de non-formele erfgoedvorming en als dusdanig onder de mogelijkheden voor internationalisering binnen het Grundtvig-programma. Om dit duidelijk te maken organiseerden het Vlaams Grundtvig-agentschap, EPOS vzw, en de Landcommanderij Alden Biesen een conferentie, speciaal voor musea en erfgoededucatoren, in Huis de Corswarem in Hasselt. Renilde Reynders, Grundtvigcoördinator EPOS-vzw, stelde er de LLP/Grundtvig-acties voor en het programma voorzag in een hele reeks voorbeelden van internationalisering in erfgoededucatie. De eerste spreekster kwam uit
Italië: Mevrouw Margherita in musea, het ontwikkelen Sani van het Istituto per i van innovatieve projecten Beni Artistici Culturali e met een educatieve inslag, Naturali uit de Regio Emilia interculturele communicatie, Romagna was in 2003 - 06 netwerking... De cursus coördinator van het Grundtvigbesteedt speciale aandacht project “LLML - Life Long aan goede praktijkvoorbeelden Museum Learning” en werkte, van leer-initiatieven voor samen met het Royal Victoria and Albert Museum uit Londen en andere partners uit Portugal en Nederland, aan een handboek voor educatieve diensten in musea. In dit project werd het thema van levenslang leren en volwasseneneducatie in musea bekeken in een Europese context. Het doel was bij te dragen Margherita Sani tot de integratie van volwassenen in musea die gericht musea in de praktijk van waren op de ontwikkeling van de volwasseneducatie. Een de lokale gemeenschap. van de eindproducten was De meest significante een internationale cursus meerwaarde van het project voor museum-educatoren en was de verspreiding van de ‘cultural mediators’ met de idee dat musea plaatsen kunnen volgende onderwerpen: een worden van sociale integratie institutioneel kader voor en actoren in de ontwikkeling musea en vorming in Europa, een van de lokale gemeenschap. Ook vergelijking tussen beleid in werd de Europese dimensie van cultuur en vorming, leerstijlen musea onder de loupe genomen in volwasseneneducatie, leren via o.a. het ontwikkelen van
Met MAESTRO “Multipliers in Adult Education – Structures and Organisation” stelden het CVO Tweedekansonderwijs Mechelen en het Joods Museum van Deportatie en verzet hun Grundtvig Leerpartnerschap (LP) voor. De internationale partners van CVO Tweedekansonderwijs Mechelen zijn scholen, musea en lerarenopleidingen in Cyprus, Duitsland, Estland, Oostenrijk en Slovakije. Op Europees niveau wisselden ze ervaringen uit en zochten ze naar mogelijkheden om school en museum dichter bij elkaar te brengen. Bij de keuze van het museum had coördinator en leerkracht geschiedenis Vera Lapeere zich laten leiden door het leerplan. Ze legde contact met de medewerkers van het Joods Museum van Deportatie en Verzet in Mechelen, die hun deuren gastvrij open stelden. Via het zelfstandig maken van een paper bereikten de cursisten in de afdeling TSO Secretariaat Talen de eindtermen die betrekking hebben op “historisch onderzoek en historische vaardigheden”. Ze stelden zich vragen bij de collectie en de gebeurtenissen, ze kozen een onderwerp, ze gingen op zoek naar informatie, ze selecteerden en oordeelden, schreven een verslag en vertelden hun verhaal, zelfs in het Engels
6
Grundtvig-scoop °6
een Europees-georiënteerd gebruik van de collectie. De transnationale werking binnen het project kwam sterk tot uiting bij de realisatie van het boek: “Lifelong Learning in Museums: a European Handbook”. In dit boek, dat gebruik maakte van 22 bijdragen uit 7 landen werd een grote inspanning gedaan om generisch materiaal te creëren dat voor iedereen waardevol zou zijn. Het boek bevat geen enkele situatie die ‘land-specifiek’ is. “Lifelong Learning in Museums: a European Handbook” kan gratis gedownload worden van de project website: http://www. ibc.regione.emilia-romagna. it/pdf/llml/llml_en.pdf . Mensen die geïnteresseerd zijn in de cursus kunnen hiervoor een beurs aanvragen bij het Vlaams Grundtvigagentschap. Cursusaanbod en aanvraagformulieren via: www. epos-vlaanderen.be Jef Van Den Bosch van de Katholieke Hogeschool Kempen kwam als tweede spreker aan bod. De KHKempen was partner in twee Comeniusprojecten: “SMILE – Schools, Museums, Identity, Learning Europe”,
gecoördineerd door het Arkitekturmuseet Stockholm en “SMEC – Schools Museums Europe Cooperation in learning science and technology”, gecoördineerd door het Leonardo Da Vincimuseum Milaan. Deze twee projecten waren wel gericht op scholen en de lerarenopleiding maar de resultaten kunnen vlot getransfereerd worden naar de volwasseneneducatie. De algemene doelstelling van SMILE was de eigen identiteit versterken via werking met een lokaal museum en de eigen omgeving. Meer specifiek ging het over het verlagen van de museumdrempel voor leerlingen en leraren en het voorbereiden van leraren voor hun rol in dit proces. Ook SMEC had als doel de samenwerking tussen school en museum te verbeteren en musea om te vormen tot betere leerplekken. Aandacht ging hier naar het vormen van leraren met competenties om een museum te gebruiken voor wetenschaps- en technologisch onderwijs. De internationale context van beide projecten leverde goede praktijkvoorbeelden, netwerking, een visie op de Europese achtergrond en een
focus op de Europese dimensie van de verschillende benaderingen. Ook deze projecten zorgden voor internationale cursussen waar deelnemers via een Grundtvigbeurs naar toe kunnen: www. arkitekturmuseet.se/smile en www.museoscienza.org/smec Deze conferentie werd afgesloten met een bezoek aan het 100 m. verder gelegen Stadsmus, het stadsmuseum van Hasselt. Via een rondgang door het museum stelde An Delbeke de volwassenenwerking van het museum voor. Voor vele deelnemers was de informatie nieuw en waren de voorbeelden echte ‘eye openers’. De reactie van één van de deelnemers: “Wij hebben blijkbaar al 7 jaren lang prachtige kansen laten liggen” sprak boekdelen. Hopelijk zien wat meer musea in Vlaanderen de kans om via een Europese samenwerking of een nascholing in het buitenland volwassenen te stimuleren een Leven Lang te Leren, ook via musea en de erfgoededucatie.
SEALLL afgerond Self-Evaluation in Adult Life Long Learning Sealll, een Socrates / Grundtvig 1 project over zelfevaluatie in volwasseneneducatie is afgerond. Twee jaar lang was Alden Biesen coördinator van een internationaal partnerschap dat materiaal creëerde om organisaties in de formele en non-formele volwasseneneducatie te helpen bij hun streven naar kwaliteitszorg. Zelfevaluatie Sealll is geen nieuwe reeks kant-en-klare evaluatieinstrumenten met indicatoren om na te gaan en vakjes om aan te vinken. Sealll focust op zelfevaluatie als een leerproces. Het projectpartnerschap is ervan overtuigd dat een cultuur van zelfevaluatie en kwaliteitszorg en het ‘ownership’ van processen en resultaten van
vitaal belang zijn voor een evaluatieproces om de mogelijkheid tot verandering te scheppen. Zelfevaluatie wordt –om het te onderscheiden van externe evaluatie of inspectie – gezien als zelf geïnitieerd, intern georganiseerd en zelfgereguleerd. Het zou moeten gericht zijn op de professionalisering van de besluitvorming en de verbetering van de realisatie van de doelen die de organisatie zichzelf stelt. Evaluatieprocessen waarbij legitimiteit en aansprakelijkheid, gebaseerd op extern opgelegde indicatoren op het spel staan, worden als extern gezien, zelfs al zijn ze gedeeltelijk intern georganiseerd. De ‘zelf’ in zelfevaluatie kan een actor zijn of een groep van actoren binnen de organisatie: een individu (leraar, trainer, cursist, curriculumontwikkelaar, directeur …) of een Grundtvig-scoop °6
7
groep van individuen (groep van leraren, het managementteam, een (klas) groep van cursisten, het hele personeel …): intern aan de organisatie. Evaluatie wordt enkel beschouwd als zelfevaluatie als de initiatiefnemer(s) in het proces dat geëvalueerd wordt hun eigen rol hierin evalueren. Sealll heeft een aantal producten opgeleverd Binnen Sealll werd een handleiding voor zelfevaluatie gecreëerd waarbij Jaap van Lakerveld en Selma van der Haar van PLATO (Universiteit Leiden, NL) en Anita Caals van Kwasimodo (BE) de belangrijkste bijdragen leverden. Deze handleiding bestaat uit drie afzonderlijke onderdelen: Deel één biedt een conceptueel kader en richtlijnen voor het plannen en beheren van zelfevaluatieprocessen in organisaties voor volwasseneneducatie; deel twee is een praktische gids voor facilitators van zelfevaluatie en deel drie geeft een overzicht van mogelijke evaluatieinstrumenten die gebruikt kunnen worden in zelfevaluatieprocessen. Met deze handleiding willen we praktisch materiaal aanbieden voor alle ‘actoren’ in LLL om hen te helpen op het pad van zelfevaluatie. De handleiding is vertaald in het Engels, Nederlands, Duits, Litouws, Zweeds, Turks en Pools en kan u gratis downloaden in pdf-formaat van de projectwebsite: www.sealll.eu Als toevoeging bij de handleiding ontwikkelde het Sealll-project ook een website. De Sealllbenadering van zelfevaluatie impliceert een interne initiatiefnemer die samen met al de relevante spelers de verschillende stappen van het proces doorloopt. Dit proces wordt aangeboden in een format met een beschrijving van de stappen en de nodige
acties en informatie. Naast de handleiding en het format biedt de Sealll-website een aantal praktische voorbeelden van door de Sealll-leden gecreëerde zelfevaluatieprocressen die dit format volgen. Deze voorbeelden zijn geordend in een rooster volgens ‘initiatiefnemer’ en ‘onderwerp’. Ze zijn bedoeld als inspiratiebron en als suggestie voor ‘initiatiefnemers’ in vergelijkbare omstandigheden of met vergelijkbare doelen. Grundtvig-cursus Van 1 – 7 september 2008 organiseert het Sealll partnerschap een internationale Grundtvig-cursus over zelfevaluatie in volwasseneneducatie in Antalya, Turkije. Deze cursus richt zich tot alle actoren in de formele en non-formele volwasseneneducatie (directie, management, curriculum-ontwikkelaars, inspectie, leerkrachten, trainers, begeleiders ...) die betrokken zijn met en/of interesse hebben voor kwaliteitszorg en zelfevaluatie. U kan een Grundtvig mobiliteitsbeurs aanvragen om aan deze cursus deel te nemen via: www.epos-vlaanderen.be > programma’s > Grundtvig > Acties > Nascholingsbeurzen met een externe link naar de database (deadline voor aanvragen is 31 maart 2008!). Meer info en programma vindt u ook op www.sealll.eu.
De SEALLL-conferentie, mei 2006 in Antalya.
7000
Dat is het aantal volwassenen dat per jaar tegen 2013 een mobiliteitsactiviteit zou moeten hebben ondernomen via het Grundtvig-programma. Mobiliteit wordt immers beschouwd als dé motor tot samenwerking over de grenzen, tot het nader kennismaken met andere tradities en culturen… Vandaar het belang dat de beleidsmakers hechten aan
8
Grundtvig-scoop °6
de mobiliteit binnen LLP; Grundtvig wordt hét middel om deze mobiliteit te stimuleren en mogelijk te maken ! In de nieuwe LP’s wordt de keuzemogelijkheid gegeven tussen min 4, 8 of 12 mobiliteitsactiviteiten in de 2 jaren dat het project loopt.
rol van het belangrijker en de als d uw ho sc be gericht op de erschap NA heel wat meer kenden Leerpartn ir en ita pp rfa ha fo sc n er ee rtn pa of De Leer ‘lump sum’ dat het ging een t je bij inhoud. tigden wordt succes mede door . Dit wil zeggen da ag dr be se pe Voor de beguns ro Eu en ge do ali n ch ka ins es kle all er n e rompslomp om eerd n spreke de administratiev geen co- wijze va je t er wa bij ar eld wa -g vig n ook zij kunnen projecte t Grundt sterk verminderd; gd. (‘Co- met he aa vr ge rd we g rin ggen op de financie zich meer toele dat de wil. le en ro gg nt ze co l de wi t da g’ in rin rking van het financie d houdt dit inhoudelijke uitwe el van de Uiteraar en de pp n ha ee lf tsc ze en Ag de le tig beguns or de Nationa partnerschap. n het project do dan tot nu toe Leer n pe rlo n Grundtvigve l totale kostprijs va za rs de ‘Keep it simple’: ee incipe is an r pr ee m t el Di ve . n en lle ag zu j dr moet l was. Zi gebracht ! Europese het geva t motto in praktijk e he all t n wa va zo d in ou jk inh eli enkel voor de gebruik kijken naar de Opgelet: dit geldt an ga ) na n. n jze wi lle gs zu rin ! Voor de financie schap; ze Leerpartnerschappen werd de partner er uli 07 rm 20 fo ag rt ra aa nv m aa moet je je het Sinds nascholingsbeurzen undtvig- of de in n Gr te lta de su re n en va n ite aanpak skosten kunnen e activite t reis- en cursu g heel wat beloofd no nie t en da pp Is ha . sc en er rd rtn Verblijfskosten lijkt we Leerpa daan met verwezen t blijven bewijzen. Ge da r. n zij jke t eli he nd n rie ka sv ook hier een l, dan gebruik daarentegen zijn ateriaal het geva of jsm wi ald be ta n be va uit en t ud rd principe dat al niet wo het bijho orden, het saldo ‘lump sum’ - een wo n nt va ra ve es all te n of ste el ko de van Grundtvig lfs een om je on sinds het prille begin agen en dat je ze t vr ho op sc or t vo he n et ge m an gedaan t reeds ontv uikelijk is. turen, tickets he . Zo wordt gebr len ta be g indienen van fac ru te t oe veel t de volledige m enz. Vanaf nu word aanvraagformulier t he n ee or vo g nin financiële ondersteu
Met het ontslaan van de vzw EPOS veranderden de e-mail adr essen: ond. vlaanderen.be werd: epos-vlaa nderen.be Dus als je Frederik, Paul of Renilde een mailtje wil sturen, wordt dit: voornaam.naam@epos-vlaand eren.be
vig-Leerpartnerschappen De selectie van de Grundt op een andere manier. verloopt vanaf maart 2008 Agentschap van het land Vanaf dan zal het Nationaal of het Leerpartnerschap van de coördinator beslissen NA’s hanteren dezelfde wordt goedgekeurd of niet. Alle den de aanvragen door selectiecriteria; in elk land wor n (Vlaanderen kiest voor minimum 2 beoordelaars geleze . 3 beoordelaars per aanvraag) groen licht geeft voor het d lan nd ere rdin Indien het coö dat het voor alle betrokken LP wil dit echter niet zeggen keurd worden. Het zou nl. partners meteen kan goedge financiële middelen niet nog kunnen dat door gebrek aan uring kunnen geven. alle betrokken landen goedke nieuwe manier van werken. We zijn benieuwd naar deze missie de beloofde onHet is wel jammer dat de Com eg. Hopelijk lukt dit in 2009 line aanvragen niet klaar kre svriendelijker wordt ! zodat Grundtvig nog gebruik
rt in Vlaanderen vzw EPOS fungee tschap voor het als nationaal agen ven Lang Leren’Europese ‘Een Le s eind december programma. Sind uwe website. Het heeft EPOS een nie en.be. www.epos-vlaander adres: over ie at m or t inf Je vindt er heel wa de als zo P LL van het reilen en zeilen en er uli rm fo ag nvra deadlines, de aa , en eit vit cti -a EPOS (onder ‘downloads’), z. interessante links en naar Grundtvigk lin n ee k Er is oo ruimte waarop je space: de virtuele aken met de inhoud nader kan kennism undtvig-projecten en activiteiten van Gr participeren. waaraan Vlamingen
Op woensdagnamiddag 12 maart 2008 houdt het Grundtvigteam een infodag in Het Huis van de Economie Seminariestraat 2 - 9000 Gent, in samenwerking met de Stichting Ryckevelde. Vlamingen met Grundtvigervaringen willen hun verhaal graag aan je vertellen en je kan er terecht met al je vragen over Grundtvig. Inschrijven kan via
[email protected] Deelname is gratis !
Grundtvig-scoop °6
9
Evaluatie van Grundtvig in Vlaanderen Op vraag van de Europese Commissie gebeurde er in de lidstaten in juni 2007 een evaluatie over de implementatie en impact van het Socrates IIprogramma in de periode 2001-2006. In Vlaanderen werd dit onderzoek uitgevoerd door Wouter Van den Berghe (Tilkon) en door Magda Kirsch en Yves Beernaert (Educonsult). Meer dan de helft van de CVO’s participeerde aan minimum één Grundtvig-activiteit. Over Grundtvig leerden we het volgende: 176 verschillende organisaties namen deel aan Grundtvig, 61 daarvan waren CVO’s. Dit is meer dan de helft van het aantal CVO’s in Vlaanderen (117) ! Het ging hier vooral om nascholingsbeurzen en voorbereidende bezoeken. Grundtvig spreekt een breed veld van organisaties aan: naast CVO’s waren dat ook hogescholen en universiteiten (14) en 9 andere onderwijsinstellingen (scholen, deeltijdskunstonderwijs en centra voor basiseducatie). Binnen de non-formele sector vormden de socio-culturele organisaties de grootste groep (36). Verder ook nog welzijns- en integratieorganisaties (17), 10 overheidsdiensten, 7 koepelorganisaties en 22 andere organisaties. In het totaal participeerden 31 Vlaamse instellingen aan één of meer ex-Grundtvig-1 projecten, 54 aan één of meer Grundtvig-LP’s, 7 aan Grundtvig-netwerken en 77 aan één of meer Grundtvig-1, 2 of 4 projecten, waarvan 19 als coördinator. Vooral vrouwen nemen deel aan de Grundtvignascholingen. Er werden 289 beurzen uitgereikt voor nascholing en voorbereidende bezoeken. Ongeveer de helft van de opleidingsbeurzen gingen over taal en taaldidactiek. De andere thema’s waren zeer verscheiden. Interessant fenomeen: de vrouwelijke dimensie: 75 % van de opleidingsbeurzen en 51 % van de voorbereidende bezoeken werden toegekend aan vrouwen ! Zoals bij de andere Socrates-acties scoren de Zuiderse landen, in het bijzonder Spanje en Italië hoog als land van bestemming, maar Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk doen het ook erg goed in Grundtvig. Qua mobiliteit kunnen we aannemen dat er binnen Grundtvig tussen 450 en 500 Vlaamse personeelsleden uit instellingen voor de volwasseneneducatie zich hebben verplaatst naar het buitenland, evenals zo’n 300 lerenden. Dit is beter dan het Europese gemiddelde. De algemene tevredenheid over de mobiliteitsactiviteiten lag zeer hoog; ze scoren bovendien zeer hoog qua ontwikkeling van vakinhoudelijke competenties. 75 % van de Vlaamse Grundtvig-deelnemers wou didactische of pedagogische aanpak verbeteren. Qua
doelstellingen 10
waren
Grundtvig-scoop °6
de
projecten
in
de
volwasseneneducatie vooral gericht op uitwisseling van informatie en ervaring en het creëren van meer begrip voor andere culturen en het bijbrengen van waarden en attitudes. 75 % van de Grundtvigdeelnemers had zich als doel gesteld om met het project de didactische of pedagogische aanpak in hun instelling te verbeteren. Zowat alle deelnemers aan de Grundtvig-nascholingen hadden het verhogen van hun competenties als voornaamste doelstelling. In Socrates zijn de Grundtvig-deelnemers het meest positief over de resultaten van hun mobiliteitsactiviteiten. De helft van de Grundtvig-projecten heeft geleid tot rapporten of tot nieuwe leermaterialen. Volgens bijna twee derden hebben ze geleid tot een vernieuwde pedagogische aanpak. Bij de GrundtvigLeerpartnerschappen lag dit percentage nog hoger, wat overeenstemt met het meer procesgerichte karakter van Grundtvig-LP. Eén project op vier droeg bij tot aanpassingen aan het systeem van kwaliteitszorg. Meer dan 60 % van de respondenten voor Grundtvigprojecten gaf aan dat de resultaten van hun project konden worden verspreid met de medewerking van het Vlaams Socrates-agentschap. In veel gevallen was er wel degelijk sprake van disseminatie, maar kwamen de projecten er niet meer toe om hun resultaten te valoriseren. Valorisatie zou impliceren dat men er in zou slagen om de resultaten van een bepaald project aan te passen en in te bedden in een andere context. De onderzoekers merken op dat men voor een dergelijk proces een jaar moet uittrekken om mogelijke gebruikers van het ontwikkelde product of van de bereikte resultaten te begeleiden bij het integreren ervan in een andere context. Het organiseren van bijscholingen over de resultaten van een project was wel haalbaar en gebeurde ook regelmatig bij de meer grootschalige projecten onder de gecentraliseerde ex-Grundtvig-1.1-actie. De impact van Grundtvig op de betrokken Vlaamse organisaties is groter dan in andere Socrates-acties. De Grundtvig-Leerpartnerschappen bleken uitermate geschikt voor de vakinhoudelijke competentieontwikkeling van de projectmedewerkers. Zowat alle respondenten van Grundtvig-LP stelden dat de kennis van vreemde talen was verbeterd. Bij Grundtvig-1 was dit voor de helft van de projecten het geval. Zowat de helft van de respondenten kon zijn ICT-vaardigheden ontwikkelen. 40% van de respondenten stelde dat ook andere competenties ontwikkeld werden die nuttig waren voor hun beroep of hun privé- en sociaal leven. Van al de Socratesacties scoort Grundtvig-LP hier het hoogst ! Ook het Europees gevoel is sterk toegenomen bij de meeste projectverantwoordelijken. Meer dan 8 op 10 van de Grundtvig-medewerkers gaf aan dat hun openheid voor vernieuwing toenam. Voor bijna 90% van de Grundtvig-respondenten nam de motivatie voor
de eigen job toe ! In bijna alle acties nam de appreciatie door collega’s toe. De onderzoekers besluiten dat de medewerking aan een Socrates-project bij de betrokkenen leidde tot een goed gevoel en een beter professioneel functioneren. De positieve invloed op het professioneel netwerk werd bij Grundtvig bijna bij 90 % van de respondenten vermeld ! Het GrundtvigLP vergrootte de internationale dimensie van het les-/vormingsprogramma voor ongeveer 70% van de respondenten. Bij Grundtvig meende ongeveer de helft van de respondenten dat het project een positieve impact had op de kwaliteit van de opleidingen. Ongeveer drie respondenten op vier stelden dat de internationale dimensie in het beleid onder invloed van het project was toegenomen; bijna vier vijfden van de Grundtvigmedewerkers meende dat het project een positieve invloed had op de samenwerking met andere instellingen.
voor de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs. 70% van de Grundtvig-respondenten stelde dat de appreciatie vanuit andere Vlaamse instellingen was toegenomen door het Grundtvig-LP.
Vooral materialen van Grundtvig-1 worden buiten de betrokken instellingen verder gebruikt. 60% van al de respondenten stelt dat de Vlaamse participatie aan de Socrates-projecten sterk bijgedragen heeft tot de verbetering van het imago van Vlaanderen in het buitenland. Als tweede belangrijkste effect zagen ze een grotere appreciatie
Het volledige rapport kan u vinden op de EPOSwebsite: epos-vlaanderen.be => programma’s => LLP => cijfers en statistieken. U vindt er meer details, evenals de aandachtspunten die de onderzoekers voor de toekomst formuleerden.
De projectcoördinatoren waren over het algemeen tevreden over de activiteiten en de ondersteuning van het Vlaams Socrates/Grundtvig-agentschap. Ook de informatieve en ondersteunende rol van Ryckevelde en Alden Biesen werd breed geapprecieerd. Grundtvigtalk, de electronische nieuwsbrief kreeg eveneens waardering. Inspectieleden van het formele volwasssenenonderwijs houden tijdens de doorlichtingen rekening met de activiteiten die de centra ontplooien. Dit was vaak een stimulans voor de betrokken instellingen om nog meer aandacht te geven aan Europese of internationale projecten. Ook de steun van de directie heeft een gunstig effect op het Grundtvig-project.
g
tvi d n u r G n a v t s e e g Werken in de
Agnes Dillien Robert Vierendeels &
vig in Aarhus Hier studeerde Grundt
!
er zijn ingenieurs te men het regelmatig: ort ho en rie ust ind de Uit hnische of bio-richting le bachelors uit de tec n hu ze als l oo sch kort. Vele professione of en in hun bedrijf nn ku rop ge .. ho au ze ve t rni ervaren da ieurs- en maste aanvullen tot het ingen p competenties kunnen dtvig-leerpartnerscha un Gr s ee n van het Europ e ho en ek rzo de on Eén van de bedoelinge te ural dialogue” is ult erc int d an ng rni “Blended lea komen. gen tegemoet kunnen we aan deze beide vra natief een beloftevol alter lende’ leervormen Blended learning, rsc bineren van ve hil com t he is ng uele rni lea Blended ndidaat en zijn individ aangepast aan de ka en nde orm rke ijsv we rw de de on or en gelijk vo e lessen blijven mo de op en ler , ng vragen. De klassiek rni ea aangevuld met e-l n rde wo in ar ing ma leid n, studente individuele bege baden en labobaden, en en ing eit fen ivit oe , act lek ge rkp we …Sommi orship, virtuele labo’s het studiecentrum, tut e studenten hebben nd rke we de s du d, on av de s en tijd gaan door contact met elkaar.
Het BLAIDproject met partners uit n leerpartnerschap ee is t de jec pro AID Het BL land, Nederland en tor), Noorwegen, Ier ina örd (co n rke ma ne De deren. KHKempen voor Vlaan meerdere lagen: eft he t jec pro Het BLAID met methodes van werken de studenten - In een eerste laag en met blended en centen experim ter do de , ng rni lea ed blend . learning werkvormen de docenten hun selen de studenten en wis g laa de - In een twee . en internationaal uit methodes en ervaring ese gedachte municatie en de Europ com g, rin lise na tio na ter - In luik “Interculturele e opleiding. In het zijn belangrijk in elk denten gevormd, competenties bij de stu dialoog” worden deze instellingen in ese rop Eu n bezoek aan de ee s en tijd er me r de on ! Brussel. arming: ons om ele tur cul een in Technologie en mens
[email protected] project
[email protected] hus) ert Aar rob m o: seu inf mu riMo riko (werk van Ma
Grundtvig-scoop °6
11
OVSG, EPOS vzw en Alden Biesen nodigen je uit:
Een tentoonstelling van het Europese Grundtvig-Leerpartnerschap “Memento” in de Landcommanderij Alden Biesen ! “MEMENTO” staat voor “sharing memories and cultures through arts” en startte tijdens een contactseminarie in Barcelona in februari 2006 met de volgende partners: Greenwich Community College uit Greenwich (UK), de kunstenaarsvereniging Taca uit Girona (ES), het Esperino Lyceum uit Prevezas (GR), de Open Academy of Arts uit Tallinn (EE), de Frederic Chopin Universiteit van de 3de leeftijd uit Warschau (PL) en het Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap (OVSG) in samenwerking met de Academie voor Plastische Kunsten uit Genk. In onderlinge samenwerking zal er nu een tentoonstelling worden opgezet in de Landcommanderij Alden Biesen. Naast een informatief luik over het project, zullen artistieke creaties worden getoond. De kunstwerken, gerealiseerd binnen het project, worden tentoongesteld van 1 tot 22 maart 2008 in de Waterburcht van de Landcommanderij van Alden Biesen in RijkhovenBilzen.
Er zal grafisch werk getoond worden naast videoanimaties, tekeningen, schilderijen. Beelden en keramiek staan er tegenover unieke boekbanden die een bundeling van herinneringen bevatten aan de oorlogsjaren en het sovjetregime uit Warschau. Het wordt een boeiend geheel waaruit zal blijken dat mensen uit verschillende culturen en achtergronden elkaar kunnen vinden in een wereld van creativiteit en kunst. Een voorproefje kan je bekijken op de website van het project www.memento-europe.be Deze website werd ontworpen door de studenten van het atelier grafische vormgeving van de academie van Genk en zal nog in de loop van het tweede werkingsjaar verder worden uitgebouwd.
COLOFON v.u. : Annemie Dewael – Algemeen directeur EPOS vzw Redactie: Epos vzw – LLP/Grundtvig Hendrik Consciencegebouw, lokaal 7C12 Koning Albert – II – laan 15, 1210 Brussel Tel.: 02 553 98 89 fax: 02 553 98 80 e-mail
[email protected] dep. Cultuur, Jeugd, Media en Sport Landcommanderij Alden Biesen e-mail
[email protected] Grafische vormgeving: fredericboonen.eu , Sint-Truiden
Deze publicatie kwam tot stand met de steun van de Europese Commissie. De inhoud van deze publicatie behoort tot de volledige verantwoordelijkheid van de redactie en de uitgever.
INSCHRIJVINGSSTROOK
Mr.
(*)
Mevr.
(*)
Voornaam: Naam: Privé-adres: e-mailadres: Onderwijs/vormingsinstelling: Adres: e-mailadres: ik wil graag GRUNDTVIG-scoop gratis blijven ontvangen
ja
(*)
neen
(*)
ik wil graag gratis opgenomen worden in GRUNDTVIG-talk
ja
(*)
neen
(*)
(*) kruis aan wat past !
(vzw EPOS/Grundtvig gebruikt Grundtvig-talk, een gratis e-mail-list, om snelle aankondigingen (uitnodigingen voor contactseminaries, conferenties e.d.) te verspreiden.)
12
Grundtvig-scoop °6
