GOEDE REIS! MAGAZINE NEEM M EE POËZIE
Reisbeken(d)tenissen Rapper Sef: ‘Ik houd van contrasten in mijn teksten en muziek’
Een dag met ... Vincent Arriva Store medewerker in Leeuwarden
UNIEK Verslag van De Jonge Dichter des Vaderlands verkiezing
03 juni 2012
Voor VIP-vervoer, bedrijfsexcursies of groepsarrangementen, kijk op arrivatouring.nl of bel 050-5260268
08
28
20
02 Voorwoord
22 Kids
03 Arriva op twitter
25 Recept
04 Reizigersinterviews
26 Lezen, luisteren & online vertier
06 De naamgevers van de treinen
28
08 Aanraders
30 Reizigersinterviews
10 Gadgets
32 Puzzel
12 Uniek
34 Aanraders
16
Standpunt van de werkvloer
36 Oplossing puzzel
18
Wat zit er in jouw tas?
37 Colofon
20 Reisbeken(d)tenissen
Een dag met ... Vincent
1
INHOUD
12
Poëzie bestaande lijnen in het Noorden en aan de MerwedeLingelijn. Want ons streven is om te allen tijde de reiziger het beste product te bieden. Dat kunnen we niet alleen en daar werken we dan ook hard aan met alle partijen die we daarvoor nodig hebben; ProRail, de regionale overheden en de consumentenorganisaties.
in dit geval door mee te werken aan een cultureel project. Een schrijfwedstrijd past volgens mij ook goed bij een (trein)vervoerder want reizen is voor sommige mensen veel meer dan simpelweg van A naar B komen. Reizen is ook nadenken, mijmeren en dromen. Die dromen leiden weer tot inspiratie. En inspiratie is waar schrijven begint. Een fijne zomer en… natuurlijk een hele Goede Reis gewenst!
In totaal zullen maar liefst 38 gloednieuwe Spurttreinen ten tonele verschijnen, zowel in Achterhoek Rivierenland als in Overijssel en Drenthe voor de Vechtdallijnen. Met de komst van de nieuwe treinen lopen we met het implementeren van de nieuwe concessies keurig op schema. Desalniettemin valt er nog genoeg te doen maar daar gaan we deze zomer keihard aan werken.
Het thema van dit Goede Reis! magazine is poëzie. Dat Arriva ook echt wat heeft met poëzie, blijkt wel uit ons hoofdsponsorschap van de literaire schrijfwedstrijd Aan het Woord!, de literaire schrijfwedstrijd voor beginnende schrijvers uit Gelderland die in september weer van start gaat. In Achterhoek Rivierenland rijden we al enige tijd met onze bussen, en daar komt het treinvervoer in december van dit jaar bij. We voelen ons op deze wijze verwant met die regio, net als met de Noordelijke lijnen en de MerwedeLingelijn.
Ondertussen blijven we ook hard werken aan het continu verbeteren van de prestaties van onze
Daarom is het zo leuk om ook op andere manier een bijdrage te leveren aan de gemeenschap,
Begin vorige maand rolde de eerste nieuwe trein voor de door Arriva verworven concessie Achterhoek Rivierenland uit de fabriek in Zwitserland. De hoeveelheid vakmanschap die achter een dergelijk bouwproces schuilt is immens groot. Daarom kijk ik elke keer weer vol bewondering toe als zo’n gevaarte in vol ornaat voor mijn ogen verschijnt. Het blijft bijzonder, ook nadat je het spektakel al een aantal keer hebt mogen meemaken.
Algemeen directeur Arriva Nederland
Arriva op Twitter Arriva zet sociale media regelmatig in om informatie aan haar reizigers door te spelen. Zo tweeten we nieuws, verstoringen en leuke acties. Voor het beantwoorden van vragen of het doorgeven van klachten hebben we vaak meer gegevens van onze reizigers nodig. Om die reden verwijzen we daarom door naar de website. @Arriva_NL fijn..als je wilt opwaarderen en het apparaat doet niks. Wil je op de knop van de zuil drukken..niks .#stationdewestereen #fail @sjoukjev_dveen Dank voor uw melding! Wij hebben het doorgegeven aan de afdeling die verantwoordelijk is voor de automaten op onze stations.
Volg ons op Twitter via @Arriva_NL
Jammer dat er niet omgeroepen wordt bij vertraging!!! @merwedelinge @Arriva_NL @92claudia92 @merwedelinge Dank voor uw opmerking, wij pakken het op. De omroep in de trein is een verantwoordelijkheid van de machinist, de omroep op de stations van ProRail. Samen met ProRail kijken we altijd naar het verbeteren van reisinformatie.
Wij kunnen meekijken met alle verkoop- en oplaadautomaten. Soms geeft een automaat een tijdelijke storing aan. Met meldingen hierover zijn we natuurlijk altijd blij. De storingsdienst kan dan of op afstand, of ter plekke de automaat repereren.
@merwedelinge Ja, hoor. Die machinist die niet van de toeter af kan blijven rijdt weer rond. Arriva mag nu best eens optreden! #Stadspolders @petertromp @merwedelinge We hebben hier melding van gemaakt bij de vestigingleiding, maar mogelijk toetert de machinist omdat dit uit 1/2 @petertromp @merwedelinge veiligheidsoverwegingen wordt gevraagd door @ProRail. 2/2 Al onze machinisten staan in direct contact met onze eigen verkeersleiding en de verkeersleiding van ProRail. Als zich een onveilige situatie langs het spoor voordoet, bijvoorbeeld iemand die langs het spoor loopt of werkzaamheden die nabij het spoor plaatsvinden, dan wordt de machinist geïnstrueerd te toeteren.
3
Reizigersinterviews Of het nou een paar handgeschreven zinnetjes op een memoblaadje zijn of een compleet gevulde dichtbundel: poëzie is overal. Maar hoe poëtisch zijn de reizigers van Arriva eigenlijk?
T
atata...spontaan poseert Annet in de trein. Zoon Sam is iets minder enthousiast, maar wordt door mama aangespoord om toch ook even te lachen. Moeder en zoon zijn op weg van Vlissingen naar Gorinchem, waar ze een onlangs gekochte auto gaan ophalen. ‘Een tweedehands hoor, maar het is een auto waar ik al een poos naar op zoek was en ik vond hem in Gorinchem. Vandaar de reis.’ Omdat Sam nog vakantie heeft mag hij met zijn moeder mee om hun nieuwe aanwinst op te halen. ‘Het is leuk de trein’, zegt hij. Annet reist in Zeeland niet zo vaak. ‘Daar ben ik sneller met de auto.’ De afdelingssecretaresse werkt al 21 jaar bij een internationaal bedrijf waar ze veel contacten heeft met klanten. ‘Dat is gewoon heel erg leuk en ik ben erg tevreden met mijn baan. Vroeger toen ik jonger was wilde ik graag bij de politie, maar ja, toen kreeg ik verkering en in die tijd was het veel gebruikelijker om dan je carrière op een laag pitje te zetten.’ Schrijven doet de Vlissingse veel, maar alleen voor haar werk. ‘Met poëzie heb ik eigenlijk niets. Zelfs niet met Sinterklaas of moederdaggedichtjes. Ik zou best wat meer willen lezen, maar heb er te weinig tijd voor. Ik werk, fotografeer, doe aan yoga, en maak natuurlijk tijd voor Sam.’ Als de Arriva-trein het station Dordrecht binnenrijdt geeft Sam aan eigenlijk wel iets te willen eten. Annet belooft dat ze dat in Gorinchem direct zullen doen. ‘Maar nu nog even op de foto Sam. Leuk voor later.’
Annet Eekman (47) en Sam (10) Woonplaats: Vlissingen
reizigersinterviews
Vera Kamp (16) Uit Winschoten
V
era zit in de trein met een bijzondere reden, ze komt namelijk net terug van haar auditie voor de School voor de Kunsten. ‘Het was heel spannend! Ik wil graag Drama Artiest doen, dat is met tv, film, noem maar op’, vertelt ze enthousiast. Vera ziet zichzelf wel als de nieuwe Linda de Mol. ‘Ik heb absoluut ambities om op tv te komen.’ Creatief is ze dus, maar houdt ze ook van poëzie? ‘Ja, hoor. Ik vind het heel mooi dat je met iets kleins zoveel kunt bereiken. Eigenlijk maakt het mij niet uit in wat voor kunst je dat doet. Als je iets echt wilt, dan lukt het.’ De toekomstige tvster is zelf dan ook erg ambitieus. Ze danst, zingt en acteert veel. Zo komt Vera net terug uit Ghana, waar ze dansworkshops heeft gegeven aan kinderen. ‘Het was heel bijzonder om mee te maken.’ In haar vrije tijd reist de scholier vaak met de trein. ‘Ik winkel veel in Groningen en ga daar met vriendinnen naar de bioscoop of uit eten. Vanuit Winschoten is het dan lekker makkelijk om de trein te pakken.’ Een gedichtenbundel lezen in de trein zou ze echter niet doen. ‘Ik lees het soms, dus ik heb er wel iets mee, maar het is niet dat ik het specifiek zou uitkiezen.’
5
De naamgevers van de treinen Exotische danseres, courtisane of spionne? Over Mata Hari bestaan vele verhalen, elk met de nadruk op andere aspecten van haar leven. De verschillende interpretaties hebben van Mata Hari een mythisch figuur gemaakt. Van het bewogen leven dat zij gaat leiden is bij haar geboorte nog geen spoor te bekennen. Op 7 augustus 1876 komt Margaretha Geertruida Zelle in Leeuwarden ter wereld. Margreet, zoals Mata Hari als kind wordt genoemd, groeit tot en met haar tienerjaren op in een welvarend gezin. Maar na een aantal voorspoedige jaren krijgt Margreets vader financiële problemen. Hij laat zijn gezin in de steek, waardoor de moeder van Mata Hari genoodzaakt is hun mooie herenhuis te verkopen. Enkele maanden later sterft Antje van der Meulen. De vier kinderen vinden onderdak bij verschillende familieleden. Op 18-jarige leeftijd trouwt Margreet met een beroepsmilitair uit het Koninklijk Nederlands-Indische Leger. Uit het onstuimige huwelijk komen twee kinderen, waarvan er eentje overlijdt en eentje na de scheiding bij haar vader gaat wonen. Margreet is dan 26 jaar en besluit naar Parijs te gaan om danseres te worden. In 1905 breekt ze door in Parijs met haar ‘Oosterse’ dansen. Ze doet zich voor als Indische danseres en verandert haar naam in Mata Hari, wat in het Maleis ‘oog van de dag’ oftewel ‘zon’ betekent. Haar dansoptredens maken grote indruk, niet in de laatste plaats om haar weinig verhullende kostuums. Mata Hari wordt al snel beroemd tot ver buiten de lichtstad. Optredens in Wenen, Monaco, Madrid, zelfs de Scala in Milaan volgen. De vele mythes die over Mata Hari bestaan worden deels door haarzelf de wereld in geholpen. In interviews vertelt ze steeds andere verhalen over haar afkomst. Haar dansen zou ze geleerd hebben door listig binnen te dringen in de heilige tempels van Voor-Indië, waar de bajadèren -Indische tempeldanseressen- dansten voor het altaar van Sjiva. De danseres houdt er volgens de verhalen vele invloedrijke minnaars op na. Zo legt ze het onder andere aan met vele hooggeplaatste militairen. Ergens in die periode, tijdens de Eerste Wereldoorlog, komt naar voren dat Mata Hari een spionne zou zijn voor de Duitsers. Hoewel ze altijd volhoudt onschuldig te zijn, kan dit haar niet redden van een wisse dood in de vorm van executie. Ze is nog altijd wereldberoemd, hoewel er geen filmbeelden van haar optredens bestaan, laat staan beelden met muziek. Wat resteert is een handvol foto’s en de vele verhalen (lees: legendes) die van generatie op generatie worden doorgegeven. Het Fries Museum te Leeuwarden bewaart documentatie over haar.
Mata Hari
Alle treinen van Arriva dragen met gepaste trots namen van bekende en soms iets minder bekende Nederlanders. De personen zijn voorgedragen naar aanleiding van een door Arriva uitgeschreven namenwedstrijd. Het gaat om mensen die zich gedurende een lange tijd verdienstelijk hebben gemaakt voor de regio’s waar de Arriva-treinen rijden. Naar wie zijn onze treinen vernoemd? Deze keer naamgevers Mata Hari en Bastiaan Jan Ader.
Bastiaan Jan Ader wordt op 30 december 1909 geboren in ‘s-Gravenzande. Hij studeert in Utrecht en trouwt met Johanna Appels. In 1938 wordt hij dominee van de Hervormde Kerk in Nieuw-Beerta en betrekt samen met zijn vrouw ‘Domie’, zoals de bijbehorende pastorie wordt genoemd.
Bastiaan Jan Ader
Tijdens de oorlog biedt het echtpaar vanuit de Groninger pastorie hulp aan joden, onderduikers en Engelse piloten. De predikant is ook in andere delen van Nederland actief in het verzet. Hij zoekt onder andere onderdak voor Joodse en politieke vluchtelingen. Hij heeft nauw contact met de verzetsgroep van Radersma. Daarnaast reist Ader veelvuldig naar Amsterdam, waar hij samen met een nicht van zijn vrouw bewoners van de Joodse Invalide aan onderduikadressen helpt. Ader werkt ondertussen aan een plan om Kamp Westerbork te overvallen en te bevrijden. Het plan is vergevorderd als Ader wordt opgepakt. Tweehonderd mensen uit het verzet en van Britse zijde zijn inmiddels betrokken. Hiertoe heeft hij onder andere contacten in Haarlem, waar ook de radio staat waarmee berichten naar Engeland verstuurd worden. En daar gaat het mis: op 22 juli 1944 wordt Ader in Haarlem gearresteerd. ‘Contact met terreurgroepen en hulp aan Joden’ luidt de aanklacht. Op de eerste aanklacht staat de doodstraf, maar Aders vrienden weten het bewijs hiervoor te vernietigen, zodat alleen de laatste aanklacht overblijft. Van het Plan-Westerbork is bij de Duitsers niets bekend. Ader is er daarom van overtuigd dat hij uiteindelijk weer vrijkomt. Op 28 juli wordt Ader overgeplaatst naar de gevangenis op de Weteringschans in Amsterdam. Op 20 november 1944 wordt de Duitse officier Rauter vermoord. Als represaille hiervoor wordt Ader samen met vijf andere gevangenen nog diezelfde dag in Veenendaal gefusilleerd. Ader laat naast zijn vrouw twee kinderen achter, waarvan hij de jongste nooit heeft gezien. Johanna zet het werk van haar man voort. In 1972 verschijnt een boek met haar verhaal: Een Groninger pastorie in de storm.
7
Zomer aanraders Verrassend Klassiek!
Big Rivers Festival
Het tiendaagse Big Rivers Festival is het Dordtse stadsfeest en behelst onder meer drie dagen muziek met meer dan zeventig acts, straattheater, poëzie, kinderpodia en films. Het festival beleeft in 2012 zijn 15e editie en trok afgelopen jaar meer dan 100.00 bezoekers. www.bigrivers.nl 5 tot en met 15 juli
Dat is City Proms, het festival waarvan in 2011 de eerste editie zeer goed is ontvangen. Dit jaar klassieke optredens met een twist op diverse locaties in de binnenstad: het Oldehoofsterkerkhof, de Prinsentuin en de tuin van het Stadhouderlijkhof. Met optredens van onder meer de Bergische Symphoniker, een groot koor van Collegium Vocale Fryslân en het Noord Nederlands Harmonie Orkest met verteller Philip Curtis. Ook voor dit evenement in Leeuwarden geldt de ‘2 voor de prijs van 1’- actie van Arriva bij aankoop van een retour naar Leeuwarden op de festivaldagen. www.cityproms.nl 22, 23 en 24 juni
Dordtse Boekenmarkt De hele binnenstad van Dordrecht puilt tijdens de jaarlijkse Boekenmarkt uit van de boeken. Dit keer staat het evenement in het teken van ‘de romantiek’. Aanleiding is het feit dat 150 jaar geleden het standbeeld van Arij Scheffer op zijn sokkel op ‘de Beurs’ werd geplaatst, nu beter bekend als het Scheffersplein. Arij Scheffer, Dordtenaar van geboorte, was in de eerste helft van de negentiende eeuw een wereldberoemd schilder in alle salons van Parijs. Tout Paris (en ver daarbuiten) liet zich door hem vereeuwigen. Zijn schilderstijl was zeer romantisch, vandaar…. www.dordtseboekenmarkt.nl 1 juli
fotograaf Fokko van der Straaten
Het is (bijna) zomer en dan komen de vele festivals weer om de hoek kijken. Dunya, North Sea Jazz, Lowlands. En sinds 2007 hoort daar ook het Hippiefestival in Gorinchem bij. Het is misschien wel het kleinste festival van het rijtje, maar daarom zeker niet minder leuk. www.hippiefestival.nl 6 tot en met 8 juli
Muziek van topbands op gratis festival Op en rond de Groenmarkt in Gorinchem zijn elke avond muziekoptredens van landelijk bekende bands, zoals Go Back too the Zoo, Gers Pardoel en Jurk. Allemaal gratis! www.zomerfeest-gorinchem.nl 14 tot en met 19 augustus
Met de Noorderzon Noorderzon is een jaarlijks terugkerende en internationale kunstenmanifestatie in het Noorderplantsoen en op diverse nabijgelegen locaties in en om het centrum van Groningen. Het programma legt een sterke nadruk op internationaal werk en werk met wortels in het Noorden. Het programma-aanbod is een mix van gratis en betaalde voorstellingen en bestaat uit theater, muziek, dans, beeldende kunst, multimedia, circus en alles wat daar tussenin zit. www.noorderzon.nl 16 tot en met 26 augustus
Poëzie door de stad De Poëzieroute Leeuwarden is een stadswandeling langs poëzietableaus van bekende dichters door de stad Leeuwarden. Sinds de eerste serie van tien gedichten, opgeleverd in september 1993, is elk jaar een aantal stenen toegevoegd aan deze unieke route. www.poezieroute.nl
aanraders
Het meest knusse festival van Nederland
gadgets! Grasmannetjes Een stukje gras verbouwen klinkt niet heel spannend, maar op deze Grass Doll Head ziet het er hartstikke leuk uit. Moeilijk is het niet, alleen water hoeft toegevoegd te worden. Binnen een week groeit daarna een grasplantje uit het hoofd van het mannetje. Grasmaaien wordt leuk met de kleine porseleinen poppetjes want elk figuurtje kan zijn eigen kapsel krijgen.
€ 4,95 megagadgets.nl
Dagelijks gedicht Als een elektronische scheurkalender schotelt Poetry Daily elke dag een gedicht voor. Net als bij de kalender kan ook stiekem voorruitgebladerd worden of kunnen gedichten die al een keer langsgekomen zijn nog een keer gelezen worden. Daarnaast is er nog een optie om een willekeurig gedicht te tonen en favorieten op te slaan. De kracht van de app zit in de goede selectie van de gedichten die door de makers wordt gedaan. Gratis te downloaden in de App Store van iTunes
Tegeltje, tegeltje aan de wand Diverse teksten zijn op tegel te krijgen als parodie op de Delftsblauwe tegeltjes met spreuken en gezegden. Voor degenen die de teksten op dit soort tegels vaak maar wat flauw vinden, is er ook een oplossing. Eigen originele, grappige of juist serieuze teksten kunnen worden ingestuurd en op een tegel geplakt worden.
€ 8,95 via spreuktegeltje.nl
Terug in de tijd Makkelijker wordt klokkijken er wellicht niet door. En één blik zal meestal niet genoeg zijn om de tijd te lezen, maar leuk is deze Backwards clock wel. De tijd klopt, maar de wijzers leggen in omgekeerde richting hun rondes af met de nodige verwarde blikken tot gevolg. De klok heeft een mechanisch quartz gedeelte en een diameter van 25 centimeter, of 38 centimeter in de grotere versie. Mooi cadeau voor de nostalgische medemens of die opa die iets teveel in het verleden leeft.
€ 21,95 ultragadgets.nl
Je iPad als tolk Met Converse is het makkelijk praten in het buitenland. Aan beide kanten zit een keyboard en daar worden twee talen gekozen. Vervolgens is snel van gedachten te wisselen in het Engels, Frans, Duits, Italiaans, Spaans, Portugees en Nederlands. Twee mensen die elkaars taal niet spreken kunnen makkelijk communiceren met de iPad tussen hen in. Ook kunnen woorden makkelijk opgezocht worden als je het in het buitenland even niet weet. Een maximaal aantal van zestig letters, beperkt het gebruik enigszins. Ook is een internetaansluiting gewenst. Desondanks een zeer handige app voor de komende vakantie.
€ 3,99 App Store
Fruit van de boom Een originele manier om de klassieke fruitmand te vervangen is ontworpen door Laurens van Wieringen. Hij kwam op het idee toen een elfjarig meisje hem vertelde dat appels uit de supermarkt komen. Met het idee om de oorsprong mee te nemen in zijn design, kwam hij uit op de fruitboom. Appels en ander fruit kunnen nu zo vanaf de boom gepakt worden.
€ 110,sitondesign.be
Doe Maar Dicht Maar
‘Ik heb mijn gedicht geschreven in de trein’
UNIEK Op de grond liggen witte boekjes met poëtische teksten en aan de muur hangen posters waarop gedichten in beeld worden gebracht. Het is de gang naar de zaal in de Groningse Oosterpoort waar de zevenentwintigste editie van het Doe Maar Dicht Maar festival plaats vindt. De op en top creatieve avond is een samenstelling van dans, toneel en muziek. Optredens van de Jeugd Theaterschool Groningen, dichter Nyk de Vries, rapper Kraantje Pappie en zangeres Démira Jansen, die een gedicht verwerkte tot een songtekst, zorgen voor een afwisselend programma. Maar waar het natuurlijk allemaal om gaat is de poëzie. De rode draad van het Doe Maar Dicht Maar festival is immers een dichtwedstrijd waar scholieren tussen de twaalf en negentien jaar aan mee konden doen. Duizenden uitzendingen kwamen er binnen, wat resulteerde in de negen finalisten uit heel Nederland, en zelfs eentje uit België, die vanavond hopen tot winnaar gekroond te worden.
in Groningen. Met groot applaus worden de jonge dichters ontvangen. En terecht, want het niveau is indrukwekkend. Zo vindt ook de jury als het aan het einde van de avond tijd is voor de prijsuitreiking. Een zeskoppige jury bestaande uit drie professionele poëten en drie ex-winnaars van Doe Maar Dicht Maar hebben verschillende winnaars voor verschillende prijzen gekozen. Zo krijgen Henrike Vellinga en David Westera een zitzak voor hun mooie woorden. ‘Gelukkig ben ik niet op de fiets’, lacht David, erg blij met zijn prijs. De Belgische Aline Gailliaert gaat er op haar jonge leeftijd al vandoor met de Belcampo oeuvre prijs, omdat haar drie ingezonden gedichten samen het hoogste niveau van allemaal hebben.
Allemaal dragen ze hun geschreven gedicht voor, begeleid door levendige en kleurrijke animaties gemaakt door studenten van de Academie Minerva
Hoogtepunt van de avond is ten slotte de verkiezing van de eerste Jonge Dichter des Vaderlands. Jongeren tussen de zestien en achttien jaar oud konden hun
13
gedicht inzenden waarna er door een vakjury drie finalisten werden gekozen. Deze vakjury, bestaande uit onder andere presentator Arie Boomsma, dichter Nyk de Vries en Tweede Kamerlid Frans Timmermans, vond Sannemaj Betten, Kenza Bolsius en Joanne Hoekstra de allerbeste. Naar aanleiding van een masterclass poëzie schreven de drie meiden vervolgens een gedicht waarop gestemd kon worden door het publiek. ‘Het moest gaan over haven, zee en water’, legt Joanne Hoekstra uit. De zeventienjarige dichter uit het Friese Augsbuurt is de gelukkige winnares en mag zich vanaf nu twee jaar lang de Jonge Dichter des Vaderlands noemen. Daarbij wordt ze gecoacht door prijswinnende dichter
en mede Fries Tsead Bruinja. ‘Ik had het echt niet verwacht!’ Het is het eerste wat ze zegt op het moment dat ze de trofee in ontvangst mag nemen. Dolgelukkig staat ze het toegestroomde publiek te woord, omringd door haar familie en grote groep meegekomen vriendinnen. ‘Ik dacht dat Kenza zou winnen, omdat zij ver voorliep met de stemmen die we in het begin konden zien. Dit is echt een totale verrassing.’ Haar gedicht is dan ook niet met heel veel moeite ontstaan. ‘Ik heb het geschreven in de trein. Het kwam opeens in me op en toen heb ik het snel in mijn agenda gekrabbeld.’ De Jonge Dichter des Vaderlands is al lang bezig met poëzie en dat betaalt zich nu uit. ‘Ik heb het altijd leuk gevonden, eigenlijk schrijf ik al sinds
Winnende gedicht, Joanne Hoekstra
Deze achtendertigjarige dichter, acteur, schrijver en regisseur werd in 2009 voor een periode van vier jaar benoemd tot de volwassen Dichter des Vaderlands van Nederland. De Rotterdammer is daarmee de opvolger van Driek van Wissen en zal de aankomende twee jaar dus veel optrekken met Joanne. ‘Er komt van alles aan, ja’, lacht de jonge woordenkunstenaar. ‘Maar eerst komt er zeker een feestje.’ Dat wordt luidkeels toegejuicht door haar vriendinnen.
toen het water zijn lichaam omarmde,
In het hoofd van haar broer
In het hoofd van haar broer kwam nog een laatste gedachte op
zijn hoofd verborg in de golven.
Ze had willen redden Maar de schepen voeren nog, boeien dreven. En ook zij was in gedachten verzonken.
15
UNIEK
ik twee jaar oud was.’ Toch is poëzie voor Joanne niet iets waar ze later haar geld mee wil gaan verdienen. ‘Ik wil wel een dichtbundel uitbrengen, want ik vind het gewoon heel leuk om te doen, maar ik wil er niet mijn beroep van maken. Ik ga na mijn havo iets met kunst doen. Poëzie blijft een hobby.’ Een hele serieuze hobby dan wel, want de aankomende twee jaar mag de Friezin optreden tijdens verschillende gelegenheden, schrijft en presenteert ze vier keer per jaar een nieuw gedicht over een actuele gebeurtenis en mag ze tijdens officiële gelegenheden aantreden naast Ramsey Nasr.
Standpunt van de werkvloer COLUMN
Poëzie Opgroeiend in het Groningse Uithuizen, pal aan het spoor, heb ik geen moment gedacht dat daar mijn toekomstige werk zou liggen. Mijn interesse lag in eerste instantie in de IT-wereld. En bij kerkorgels. Daar kom ik zo op terug. Ik had een leuke baan in de IT tot de 11 september aanslagen in 2001 plaatsvonden. De gebeurtenissen hadden wijd en zijd hun weerslag op de economie. Vanaf toen ging het ook bergafwaarts met de ontwikkelingen in mijn vakgebied. Even later raakte ik mijn baan kwijt en werd ik met lege handen naar huis gestuurd.
Het prachtige gedetailleerde snijwerk, die lange orgelpijpen, maar vooral de klanken die eruit kwamen. Diepe lage tonen uit de lange pijpen en lichte, hoge tonen uit de korte pijpen. En daarnaast de vrijwel onuitputtelijke mogelijkheden tot schakeringen in klank. Ik wist op dat moment dat ik orgel wilde leren spelen.
Via het uitzendbureau stuitte ik op een vacature voor rangeerder in Groningen. Ik greep die kans met beide handen aan. Na een tijdje werkzaam te zijn geweest in die functie, kreeg ik het aanbod om in vaste dienst te komen, mits ik mijn machinistpapieren zou halen. Daar ging ik maar al te graag op in.
Tegenwoordig word ik regelmatig uitgenodigd door verschillende kerkgenootschappen om bij hen te komen spelen. Een beetje selectief ben ik wel. Een orgel moet iets bijzonders hebben. Een prachtige Arp Schnitgerorgel uit 1701, zoals in Uithuizen, wekt mijn aandacht, net als een pneumatisch orgel uit de late negentiende eeuw of vroege twintigste eeuw. Maar mocht er nood aan de man zijn, kom ik meestal wel hoor.
Inmiddels werk ik al weer heel wat jaartjes bij Arriva en heb ik mijn bekwaamheden behoorlijk uitgebreid. Zo heb ik vele cursussen gevolgd, waardoor ik nu bevoegd ben om 48-uurs controles (voldoet het treinstel nog aan de veiligheid) op treinen uit te voeren, bevoegd ben om naar Duitsland te rijden (traject Leer) en ook als mentor voor machinisten in opleiding mag optreden. Buiten al deze werkzaamheden om ben ik ook nog lid van de OR van Arriva. In die hoedanigheid denk ik mee in processen en buig ik me samen met de andere OR-leden over bepaalde ontwikkelingen binnen het bedrijf, waarover we dan gezamenlijk een standpunt uitbrengen. Daarnaast ben ik actief in het vakbondswerk. Elk OR-lid heeft een heel dik wetboek als naslagwerk, waar alle regels instaan. Heel interessant om op die wijze dieper in te gaan op de materie, maar bepaald geen poëzie. Nee, voor poëzie zoek ik mijn toevlucht bij kerkorgels. Als vierjarig jongetje ging ik met mijn vader de net gerestaureerde kerk van Uithuizen bezoeken en maakte het orgel in deze kerk voor het eerst grote indruk op mij. Bijzonder vond ik, dat jaren later, in 2001, de dag nadat het orgel van Uithuizen gerestaureerd werd opgeleverd, onze oudste dochter is geboren.
Als treinmedewerker heb ik mijn draai helemaal gevonden en vind ik uitdaging door de vele afwisseling in taken. Het werk voor een treinbedrijf en de passie voor kerkorgels lijken in eerste instantie misschien twee uitersten maar het grappige is dat ik het vaker tegenkom. Zo ken ik genoeg musici die als hobby weer een modeltrein hebben. Blijkbaar manifesteren beide interesses zich in een bepaald type mens. Een goed orgel bestaat mijns inziens uit drie elementen: Allereerst straalt het een zekere grootsheid uit. Daarnaast moet het een helder geluid kunnen produceren. Het laatste element is poëzie. Die fijnzinnigheid van klanken. Tedere geluiden met grote zeggingskracht. Wanneer een orgel al die elementen bevat, krijg ik kippenvel en kan ik haast niet stoppen met spelen. Dat is mijn poëzie. Ties Wildeboer, treinmedewerker Arriva in Groningen en organist
17
Wat zit er in jouw tas
‘Het is een hele vrolijke tas toch’, zegt de studente lerarenopleiding Geschiedenis aan de Hoge School van Rotterdam. Ze haalt met plezier haar rugzak leeg. ‘Vandaag zit er niet zoveel in. Normaal gesproken heb ik er ook nog wat kleding bij, maar ik kom nu van mijn vriend in Dordrecht en ben op weg naar huis, dus hoefde ik niks in te pakken.’ De laptop van Nelleke is bedrukt met allerlei stickers. ‘Dat vind ik leuk en vrolijk. Een van de stickers is trouwens van een bedrijf van vrienden die hun eigen kledingmerk hebben. Je zou kunnen zeggen dat ik wat reclame voor ze maak’, grijnst ze. De oplader heeft ze altijd bij zich omdat de batterij van de laptop snel leeg is. Het boek van Stephen King is leesvoer voor onderweg en de rode agenda heeft Nelleke speciaal gekocht voor haar studie. ‘Ik vond het een mooie kleur en een leuk formaat. Hij is niet te groot. Ik zit nu in het eerste jaar van de opleiding en wil in deze agenda alle aantekeningen van dit jaar schrijven. Ik hoop dat hij groot genoeg is, want ik schrijf er heel veel in op. De studie is ontzettend leuk en ik heb altijd wel iets te noteren.’ De agenda zal dan geen vier jaar meegaan, maar de tas met de hondjes moet het zeker nog tot het eind van de studie uithouden. ‘Ik ben heel erg gehecht aan de tas. Ik kreeg hem van mijn moeder toen ik in de tweede klas van de middelbare school zat. Hij heeft al heel wat doorstaan en zoals je ziet valt hij bijna uit elkaar.’ Nelleke toont de eerdere reparaties aan de tas, en de scheur die nu bij het handvat zit. ‘Dat wordt dus weer naald en draad pakken om dit dicht te naaien. Tot de volgende scheur.’ De studente is stellig op de vraag of ze de rugzak weggooit als hij inderdaad helemaal de geest zal geven. ‘Nee, ik denk dat ik hem dan ergens onder in een kast leg en bewaar. Hoe lang? Dat weet ik nog niet, maar ik weet wel dat het me veel moeite zal kosten om hem uiteindelijk in de vuilnisbak te gooien.’
Nelleke den Daggelder Leeftijd: 19 Woonplaats: Zaltbommel Soort tas: grote Vans rugzak, bedrukt met kleine hondjes Inhoud tas: laptop, oplader voor de laptop, rode agenda, water, krantje, tasje met make-up, boek van Stephen King, pakje tissues.
19
WAT ZIT ER IN JOUW TAS?
Aan haar schouder hangt een klein zwart tasje. ‘Daarin zit alleen een portemonnee’, zegt Nelleke. De rest zit in mijn rugzak en eigenlijk heb ik die ook altijd bij me.’ De rugzak valt op door de opvallende print, die bij nader inzien bestaat uit allemaal kleine hondjes.
Rapper Sef
‘Ik neem graag een loopje met de taalregels, juist omdat ik ze ken’
Voor sommigen is poëzie een ver-van-mijnbed-show, een hoogdravende en vooral onbegrijpelijke manier van taalgebruik. Anderen zien juist weer heel erg de esthetische waarde ervan in. Maar poëzie heeft natuurlijk vele verschijningsvormen. In de jongerencultuur komen de rap en hiphop waarschijnlijk het dichtst in de buurt en die maken de taalkunst op hun eigen manier toegankelijk. Rapper Sef ziet de vele parallellen ook, al zou hij zichzelf niet snel een dichter noemen.
Soms balen, soms huilen, soms, soms liever niet naar buiten, soms, soms bang zijn voor later, soms, soms mis ik mijn vader, soms soms crisis, Soms verdriet, soms soms eventjes niet, soms, soms even een dip. En soms helemaal niks. Dit is de leven. En ik weet dat dit de leven is. En ik weet niet of het nog lang duurt. Maar zolang het er nog even is, geniet ik ervan, elke dag. Het nummer De Leven van Sef, dat als titelsong voor de Nederlandse film Rabat werd gebruikt, is zonder meer een gedicht op muziek.
Ook zijn jeugd in De Pijp in Amsterdam is een bron om uit te putten. ‘Nu is het een echte yuppenwijk maar destijds was het een echte volksbuurt met heel veel verschillende culturen. Uiteraard ben ik deels door die omgeving gevormd en heb ik me daar ook door laten inspireren.’ De voorliefde voor taal was altijd al latent aanwezig. ‘Mijn vader schreef gedichten, misschien dat het daar ook een beetje vandaan komt. Ik heb me er in elk geval in geïnteresseerd en gezorgd dat ik de Nederlandse taal goed beheers.’
‘Als ik een droevig verhaal vertel zit er ook vaak een grapje in en vice versa. Dat doe ik omdat ik het zelf heel moeilijk vind om naar eenzijdige verhalen te luisteren. Ik ben continu bezig die balans tussen twee kanten te vinden. Diezelfde balans zoek ik in de combinatie van muziek en tekst. Zo vind ik het bijvoorbeeld interessant om een vrolijke melodie onder een sombere tekst te zetten.’
‘Wat ik vooral leuk vind bij het bedenken van teksten is om een loopje te nemen met de taalregels. In mijn beleving kun je dat pas doen als je de regels in eerste instantie goed kent. Pas dan kan en mag ik ze voor mijn gevoel ook breken.’ De single De Leven is daar een goed voorbeeld van. Sef weet heus wel dat het in correct Nederlands gewoon Het Leven hoort te zijn. ‘Ik vond Het Leven te zwaar voor wat ik wilde vertellen. Ik ben nog maar 27 dus het zou gek zijn als ik zou pretenderen al een heel leven achter me te hebben liggen. Het is meer een overzicht van hoe het er nu voorstaat en hoe ik daarover denk.’
In De Leven refereert Sef onder meer aan zijn vader, die tien jaar geleden overleed. Het is een onderwerp dat ook in een ander nummer genaamd De Groeten naar voren komt. Toch zijn dit soort zwaardere thema’s niet per se belangrijker voor hem geworden naarmate hij ouder werd. ‘Ik maak weliswaar andere muziek dan tien jaar geleden. Ik heb me ontwikkeld. Maar ik word niet serieuzer. Het zijn periodes waarin ik een tijdje met diepere onderwerpen bezig ben, en daarna weer de luchtige en grappige kant op zoek.’ Hij laat zich bij het bedenken van teksten vooral inspireren door het dagelijkse leven om hem heen. ‘Als ik op straat loop, als ik een kroeg zit; ik ben continu alert op wat er om me heen gebeurt en wat er wordt gezegd. Die indrukken laat ik dan een tijdje op me inwerken en op een gegeven moment heb je dan een heel grote gereedschapskist waar je allerlei materiaal uit kunt halen.’
Boven tekstschrijver is Sef toch vooral rapper en muzikant. Want de liefde voor muziek zit diep in zijn hart geworteld. Teksten die hij maakt, al dan niet symbolisch, zullen altijd in muzikale gedaante naar buiten komen. En daar kunnen we over een tijdje weer nieuw materiaal van verwachten want de rapper is volop bezig met het maken van nieuwe muziek. Wat dat precies wordt, moeten we geduldig afwachten. ‘Zelfs al zou ik het weten, dan zou ik het nog niet vertellen’, lacht de artiest. Voor wie niet kan wachten: naast het maken van nieuwe muziek is Sef regelmatig aan het optreden.
Jong als hij is, doet Sef (echte naam Yousef Gnaoui) al weer heel wat jaartjes mee in de muziekwereld. De rapper uit Amsterdam richtte in 2004 samen met zijn buurjongen The Flexican de groep Flinke Namen op. Ondertussen maakte Sef naam door als rapper mee te werken aan platen met bekende hiphopformaties als The Opposites, The Partysquad, en rapper Dio. In 2009 kwam het debuutalbum van Flinke Namen uit, met daarop hits als Als Zij Langs Loopt en Wolken. Vorig jaar kwam Sefs langverwachte solodebuutalbum De Leven uit. Vooral de gelijknamige single van het album werd goed ontvangen, ook door de criticasters van de muziekwereld. Bij de State Awards 2011 viel de track meerdere malen in de prijzen. Nu is De Leven ook in België uit. Zijn nieuwste single De Wereld In is een tijdje geleden in Nederland uitgebracht. Hij rapt over het verlangen de wijde wereld in te willen trekken en te ontdekken wat hij nog meer kan bereiken. Treinanekdote ‘Ik heb vroeger veel gereisd met de trein. Tegenwoordig lukt het niet zo goed meer vanwege alle drukte maar ik kan er nog steeds van genieten, vooral als ik een lange reis buiten Nederland maak. Ik vind het vooral leuk om het landschap om me heen te zien veranderen en zo een beetje weg te dromen.’
21
REISBEKEN(D)tenissen
Maar Sef gaat niet aan het werk met de gedachte een prachtig gedicht te schrijven. ‘Als je een tekst lostrekt van de muziek wordt het al snel poëzie. Zo denk ik alleen niet als ik een tekst schrijf of muziek maak. Wel voel ik me in zekere zin verwant met poëzie. Ik weeg mijn woorden nauwkeurig, ben altijd aan het kijken hoe ik woorden en zinnen het beste kan toepassen. Soms gebruik ik woordspelingen als grap, maar daar staat dan meestal weer een serieuzere zinsnede tegenover. Ik houd van contrasten.’
Kids
‘Poep van de stoep. Onder mijn schoen. Wat moet ik doen?!’ Dit schud jij toch ook in een minuutje uit je mouw, maar dan veel beter? Mooi! Want we dagen je uit voor een heuse dichtwedstrijd. Lees hier eerst wat tips&weetjes en ga daarna volledig de strijd aan. Succes!
Dichtuitje
Dit keer vertellen we je niet waar je een leuk museum kunt bezoeken of welk festival hartstikke leuk is. Nee, dé tip is lekker veel trein te reizen. Want wist je al dat je tot en met 11 jaar gratis reist in de schoolvakanties en ‘2 voor de prijs van 1’ reist op koopzondagen? Neem je moeder, vader, tante, opa of wie je maar kunt bedenken om de beurt mee de trein in en vergeet vooral niet je kladblok en pen in je rugzak te stoppen. En dichten maar! Het beste kun je namelijk schrijven wanneer je veel meemaakt op een dag en waar doe je dat beter dan ... precies; in de trein. Heb je een paar tips nodig om op te starten? Hebben we! • Je gedicht mag echt overal over gaan. • Gedichten mogen mysterieus zijn. Dus je hoeft niet eens zelf te begrijpen waar je over schrijft! • Je moet een beetje spelen met woorden en klanken en het vooral net even anders zeggen dan normaal. • Schrijf niet teveel woorden op één regel en maak het gedicht niet te lang. • Sla soms eens een regel over. Dat heet een witregel. • Herhaal sommige woorden, zodat ze extra belangrijk klinken. • Je gedicht hoeft niet altijd te rijmen.
Weet je?
Heel vroeger hadden de mensen nog geen pen en papier en natuurlijk al helemaal geen computers om iets op te schrijven. Toch wilden ze wel eens een verhaal doorvertellen of vonden ze iets zó belangrijk dat het sowieso onthouden moest worden. Hier bedachten ze een heel slim trucje voor: ze zetten het verhaal op rijm! In de Middeleeuwen had je bijvoorbeeld de troubadours die van dorp tot dorp trokken om verhalen verder te vertellen. Ze gingen midden op het dorpsplein staan en vertelden complete verhalen in dichtvorm. En als de mensen uit het dorp mazzel hadden, deed zo’n troubadour het zelfs zingend!
11je
Gedichten zijn er in alle soorten en maten. Eén van de leukste is misschien wel het elfje. Dit is een gedicht met (je raadt het vast al!) 11 woorden. Leuk en ook nog eens heel makkelijk om te maken, want het hoeft niet eens te rijmen. Een kort lesje: Stap 1) Over wie of wat gaat jouw elfje? Kies een ding, dier of mens en beschrijf in 1 woord de naam, kleur of bijvoorbeeld geur hiervan. Stap 2) Hoe is hij, zij of het? Schrijf dit in 2 woorden op. Stap 3) Schrijf in 3 woorden waar hij, zij of het is. Stap 4) Wat doet jouw ding, dier of mens? Je hebt hier 4 woorden voor. Stap 5) Leuke afsluiter; schrijf in 1 woord een geluid of gevoel dat bij jouw elfje past. Eitje toch? Kijk maar! Knuffel Heel zacht Op mijn kussen Hij past op mij Lief!
Eetgedichten
Heel, maar dan ook echt heel veel bekende gedichten gaan over eten. Let daar vanaf nu maar eens op! Maar veel leuker dan het lezen van al die letters is natuurlijk ze opeten ... Huh? Jazeker! Van Sinterklaas krijg je vaak samen met een klein gedichtje een lekkere chocoladeletter. Maar ken je ook de alfabetsoepen? Het maakt niet uit welke soep jouw vader of moeder maakt, overal kun je van die lekkere lettervermicelli ingooien. Welke woorden drijven er in jouw soepkom en wie maakt de langste? Leuk wedstrijdje tijdens het eten!
Nu jij!
Heb jij al hele gedichtenbundels vol geschreven of lijkt het je juist leuk ook eens iets uit te proberen? Dan is dit het moment! Wij dagen je uit om in je pen te klimmen en voor ons een gedicht te schrijven. Het onderwerp? De trein natuurlijk! Welke vorm het gedicht heeft maakt niets uit. Een raadselrijm, elfje, rapsodie, limerick; alles mag. Stuur jouw gedicht in voor sluitingsdatum volgende Goede Reis. Het winnende gedicht plaatsen we in de volgende Goede Reis!
23
De woorden hieronder zitten in alle richtingen in de puzzel verstopt. Van boven naar beneden, van links naar rechts en ook nog eens schuin! Let op: ze kunnen elkaar ook overlappen. Zoek ze op en streep ze af. De letters die overblijven vormen de oplossing.
BOEKJE BUNDEL COUPLET DICHTER ELFJE GRAPPIG HAIKU HUMOR KOMMA LACHEN LEUK LEZEN MOOI NADENKEN PLEZIER PUNT RIJMEN SCHRIJVEN TAAL TITEL VERDRIETIG VERSJE VOORDRAGEN ZIN
O V E R S J E J K E O B
H P F S C H R IJ V E N U
U N E G A R D R O O V N
M C G I P P A R G T T D
O O K T
R U O E
E P M I
L L M R
IJ N S E
IJ M N L
M I E T
L U H N
F E A D E T S R K A C U
J T Z R E I Z E L P A P
E I R E T H C I D E L T
N T I V N E K N E D A N
recept Ingrediënten: Halve kilo farfalle, 274 gram spinazie, feta, rode ui, zwarte olijven (zonder pitten en in stukjes), zes eetlepels olijfolie, drie eetlepels balsamico azijn, vier teentjes knoflook (jazeker), sap van één citroen en één afgestreken theelepel zwarte peper. Voor acht porties.
Pastasalade met spinazie en feta Ideaal voor de picknick!
Bereiding: Kook de farfalle al dente. Doe de spinazie in een vergiet. Giet wanneer de farfalle klaar is het kookwater van de pasta af en over de spinazie heen, zodat die licht gekookt wordt. Schud het vergiet om zoveel mogelijk water kwijt te raken. Pak vervolgens een grote kom en roer hierin pasta, spinazie, feta, rode ui en olijven door elkaar. Klop in een kleine kom de olie, azijn, knoflook, citroensap en peper met een garde door elkaar. Giet het mengsel over de salade en laat het twee uurtjes in de koelkast staan.
De pastasalade komt nog meer tot zijn recht als het een dag van tevoren is gemaakt. De smaken mengen dan beter met elkaar. Is goed te eten met een lichte wijn erbij of bij de barbecue. Nog beter: neem de salade mee naar het park voor een picknick!
25
Lezen, luisteren & online vertier Overdag uit het raam staren, een boek lezen, muziek luisteren of surfen op het net als de trein een wifi-verbinding heeft. Allemaal manieren om heerlijk te ontspannen tijdens de treinreis. Goede Reis! maakt elke editie een selectie uit het digitale schap van bol.com en iTunes en tipt daarnaast over online vertier. Poëzie, Zo Moeilijk Nie ‘Als je heel diep over iets nadenkt dan kom je altijd uit op iets wat niet klopt. Probeer maar eens, klopt altijd.’ De versjes en teksten van Herman Finkers zorgen voor veel leesplezier en kunnen prima mee in de tas richting de vakantiebestemming. Vorig jaar ontving Finkers de Groenman-taalprijs van het Genootschap Onze Taal. De gelegenheid is aangegrepen om vertelsels en kronkels van Herman en Wilfried Finkers in twee gebonden boekjes op papier te zetten. In Poëzie, Zo Moeilijk Nie komen vooral gedichten voor waarbij zelfs in enige wat serieuzere stukken, altijd de humor van Finkers te vinden is .
96 pagina’s | Thomas Rap | maart 2012 | bol. com prijs € 14,90 Einde En Begin Verzamelde Gedichten Wislawa Szymborska is helder, nuchter, soms grappig en treft altijd doel. Daardoor blijven gedichten bij en vormen ze stof tot nadenken. De Poolse dichteres kreeg in 1996 terecht de Nobelprijs waarna Nederlandse vertalingen van haar poëzie vrijkwamen. In dit boekwerk zijn al haar gedichten die ze sinds 1957 heeft geschreven gebundeld. Dat zijn er zo’n tweehonderd in totaal, want de Poolse schrijft gemiddeld zo’n vijf gedichten per jaar. De gedichten zijn origineel en toegankelijk en daarom een must voor elke liefhebber van poëzie.
386 pagina’s | J.M Meulenhoff | oktober 2011 | bol.com prijs € 17,50
Universele reisgids voor moeilijke landen Enorm droog is de humor van Jelle Brandt Corstius in zijn nieuwe reisgids. Wat je moet doen wanneer een aap je berooft, is niet meteen een les die iedereen moet leren voor het vliegtuig wordt gepakt. Maar genoeg waardevolle lessen zitten er ook in het handboek. Bijvoorbeeld hoe je moet afdingen en hoe om te gaan met schrijnende armoede. De reisgids van Brandt Corstius is een absolute aanrader voor de fanatieke reiziger die op zoek is naar handige tips en herkenbare situaties. Voor thuisblijvers die een keer goed willen lachen, zijn de hilarische situaties die de oudpresentator van Zomergasten schetst, ook prima leesvoer.
224 pagina’s | Promotheus | april 2012 | bol.com prijs € 15,00
Born and Raised – John Mayer Op de nieuwe plaat van John Mayer moest een paar jaar gewacht worden, maar de kritieken zijn bijna allemaal lovend. De popsongs met een flinke hoeveelheid blues zijn een stuk rustiger en introverter dan de uitbundige voorganger Battle Studies. De plaat vormt komende tijd de enige kans voor fans om zijn muziek te beluisteren. Mayer heeft zijn tour moeten afzeggen vanwege een aandoening aan zijn keel. Het album is veelzijdiger dan eerdere albums en bewijst dat de muziek van Mayer, net als hij zelf, een stuk volwassener is geworden.
€ 9,99 op iTunes Heroes – Willie Nelson Bijna tachtig jaar is countrylegende Willie Nelson inmiddels. Een klassiek country album is dan te verwachten en dat is ook waarmee Nelson en zoon Lukas mee op de proppen komen. Toch zijn er genoeg samenwerkingen die de plaat niet puur country maken. Onder meer Snoop Dogg en Kris Kristofferson hebben meegewerkt aan het album van Nelson. Zoon Lukas Nelson verzorgt de zang bij veel van de nummers op het album waardoor hij eigenlijk als co-artiest genoemd zou moeten worden.
€ 10,99 op iTunes
Not Your Kind of People – Garbage Na een stilte van zeven jaar, is het eigenlijk een verrassing dat Garbage überhaupt nog een vijfde album uitbrengt. Hoewel de muziek sinds dat eerste album met Only Happy When It Rains veranderd is, knalt de muziek weer als vanouds. ‘Het klinkt compleet anders, maar er is een energie die aan het eerste album doet denken’, volgens zangeres Shirley Manson in Spin. ‘Het album herbergt een soort honger.’ De geluiden van het kwartet zijn herkenbaar Garbage met de krachtige stem van Manson en de elektrische gitaren die volop tot hun recht komen. Toch is de rock een stukje directer geworden dan voorheen. Een comebackalbum dat niet weg te wuiven is!
€ 9,99 op iTunes of € 12,99 voor de deluxe versie
Dichthulp In het Engels dichten, is zo makkelijk nog niet. Een klein beetje valsspelen mag dan ook wel en daar komt de Poet’s Pad handig bij van pas. De app biedt niet alleen een rijmwoordenboek, maar geeft zelfs complete zinnen die verband houden met je stemming. Daarnaast worden verschillende gedichtpatronen gegeven om mee te starten.
Te verkrijgen voor Android, iPhone en iPad voor € 7,99
Poëzie Voor iedereen die een enorme passie voor poëzie heeft, of juist maar heel af en toe wat leest, is deze app een uitkomst. De Poetry Foundation heeft echt werk gemaakt van de applicatie en de hoeveelheid gedichten in de digitale bibliotheek is indrukwekkend. Bovendien wordt de database steeds aangevuld met dichtwerken van William Shakespeare tot César Vallejo. Met een druk op spin kan willekeurig gekozen worden of er kan gezocht worden op stemming, dichter of onderwerp. Favoriete gedichten zijn te delen met anderen via mail, facebook of twitter.
Te verkijgen in de App Stores van iPhone en Android.
27
Een dag met Vincent, medewerker in de Arriva Store op station Leeuwarden
‘Iedere dag is anders, je weet nooit wat er komt’
Je kunt een treinkaartje kopen, tegoed op je OV-chipkaart laten zetten of een verloren voorwerp ophalen. Toen Vincent stopte met zijn studie verwachtte men dat hij zou solliciteren bij de plaatselijk supermarkt, maar hij stapte naar de Arriva Store. Hij kon direct beginnen en dat is niet zo gek. Vincent is sociaal, spreekt zijn talen en is vooral een goede multitasker. Dat is maar goed ook, want hij weet nooit wat voor gekke dingen er op een dag kunnen gebeuren. 12:45: ‘Ik stap op de fiets richting station Groningen om daar de trein naar Leeuwarden te pakken. Eigenlijk had ik gesolliciteerd in Groningen, maar omdat ze me in Leeuwarden meer nodig hadden werk ik nu daar. Reizen vind ik geen punt.’ 14:00: ‘Ik heb vandaag een middagdienst. Gelukkig, want als ik een ochtenddienst heb gaat om vier uur mijn wekker, erg vroeg! Zodra ik de deur binnenkom zet ik mijn kassa en printer aan en dan zien we wel. Het is automatisme inmiddels, ik werk hier nu twee jaar. Jammer dat het vandaag zo warm is, want dan is het meestal rustig. In vakanties gaan mensen een dagje met de trein en bus en boot naar Ameland of Harlingen, maar nu zit iedereen op school of het werk. Er zijn nu ook weinig toeristen. Jammer, want ik vind het leuk om toeristen te helpen, dan kan ik mijn talen bijhouden.’ 14:20: ‘Een oude dame vraagt naar de dienstregeling van Leeuwarden naar Stavoren. Geen probleem, de eerste klant van de dag is geholpen. Vlak na haar komt een minder makkelijk te helpen reiziger binnen. Een meisje is heel boos en moet zelfs huilen. Ze mag gratis reizen met haar studenten OV, maar heeft niet ingecheckt dus dat is geen geldig vervoerbewijs. Ze krijgt een boete maar gaat daar niet mee akkoord. Ik laat haar even uitrazen en doe rustig mijn verhaal, ze snapt het.’ 15:45: ‘Een mevrouw in een rolstoel komt binnenrijden. Ze heeft haar telefoon in de trein laten liggen en hoopt dat hij gevonden is. Als ik vraag hoe hij eruit ziet antwoordt ze lachend: ‘lelijk’. Het is inderdaad de telefoon die op mijn balie ligt, wat een mazzel. Ik zit hier alleen dus het contact met mensen vind ik heel fijn. Ik heb er wel eens over nagedacht om machinist te worden, maar dan zit je stil in ’de cabine, Je hebt dan minder contact met mensen en dat zou ik jammer vinden.’
16:05: ‘Het is opeens heel druk wanneer een verontruste vrouw binnenkomt met drie andere klanten in haar kielzog. De vrouw staat al een tijdje te wachten op haar bus en vraagt zich af of hij nog komt. Ik raad haar aan om een buschauffeur te vragen, die weet het wel. De drie reizigers na haar willen alleen hun OV-chipkaart opladen, zo gedaan gelukkig. Klanten komen altijd tegelijk, maar dat hoort erbij. Je blijft lekker alert. 16:30: ‘Een geschrokken meisje komt de deur door. Ze heeft een boete betaald, maar krijgt toch een brief dat ze nog moet betalen. Ik zoek het op in de computer, maar kan niets vinden. De brief en de betaling hebben elkaar gekruist dus de boete is gewoon betaald. Niets aan de hand. Het meisje is opgelucht en koopt een treinkaartje richting huis. Even later komt er nog een reiziger met een probleem naar me toe. Mevrouw heeft een kortingsabonnement aangeschaft, maar merkt dat ze wel de volledige prijs betaalt. Ze heeft het abonnement niet geactiveerd, zo blijkt. Ik verwijs haar naar de klantenservice, waar ze dit kan doen.’ 18:30: ‘Het is etenstijd dus ik loop snel naar de supermarkt om wat te kopen. In de kantine haal ik nog een kopje koffie en kan ik even zitten.’ 19:20: ‘Het is inderdaad een rustige dag. Na een uur of zeven merk je sowieso vaak dat het rustig wordt. Meestal krijg ik dan nog hooguit drie klanten.’ 21:45: ‘Ik ben klaar voor vandaag dus ik stap in de eerstvolgende trein richting Groningen. Nog even van mijn avond genieten.’
29
Reizigersinterviews Of het nou een paar handgeschreven zinnetjes op een memoblaadje zijn of een compleet gevulde dichtbundel: poëzie is overal. Maar hoe poëtisch zijn de reizigers van Arriva eigenlijk?
M
et een rugzak en een plastic tasje stapt Maria in Sliedrecht de trein in. Ze is van Brandwijk op weg naar Delft, waar ze woont en studeert. ‘Mijn moeder heeft me naar het station gebracht’, zegt ze. ‘Ik was bij haar langs gegaan na mijn weekendje zeilen in Friesland.’ De zeiltocht was georganiseerd door Christelijke Studentenvereniging, waar Maria lid van is. ‘We waren met twintig mensen en voeren in vijf boten. Ondanks het wat ruwe weer is er niemand overboord gevallen’, lacht ze. Maria is een ervaren zeilster. ‘Ik doe het al een jaar of zes. De eerste keer was toen ik met mijn vader en zusjes in Friesland op een camping stond en we een zeilbootje huurden. Toen kreeg ik het zeilvirus te pakken en probeer ik zoveel mogelijk het water op te gaan.’ Water zit dus duidelijk in het bloed van de tweedejaars studente Maritieme Techniek. Ze is niet alleen op, maar als lid van een zwemvereniging ook geregeld in, het water te vinden. ‘En mijn studie heeft dus ook te maken met water. Ik kende iemand die het ook studeerde en het leek me een leuke studie. Dat is het ook. Wat ik er later mee ga doen dat weet ik nog niet. Misschien wel werken op een werf met boten, of offshore, op zo’n platform. Lijkt me ook wel wat. Ik zie wel. Voorlopig moet ik eerst nog een paar jaar naar school.’ De studente leest veel praktische boeken en heeft, ‘niet zoveel’ met poëzie. ‘Verwerkte poëzie vind ik wel mooi, zoals dichtregels op een plint. Of de plaat die bij mijn ouders voor het raam hangt met het gedicht ‘Denkend aan Holland’ van Marsman. Daar houdt het eigenlijk wel mee op.’ Maria de Jong (19) Woonplaats: Delft
reizigersinterviews
‘W
Marcel (45) en Manja Uit Amsterdam en Groningen
at poëzie voor mij betekent? Niets!’ Daar is Marcel stellig in. ‘Ik heb er niet zoveel mee.’ Hij is op bezoek bij een vriendin in Groningen, Manja. Het is een zeldzaam treinbezoek, want normaal pakt hij liever de auto of zijn motor. ‘Nu moest de auto voor reparatie in Leeuwarden zijn dus ik ben daar op de trein gestapt, het komt gewoon zo uit.’ Manja is verontwaardigd over de felle reactie van Marcel tegen poëzie. ‘Ik lees heel vaak gedichtjes aan je voor door de telefoon en je bent ook wel eens met me mee geweest naar een festival. Het betekent wel íets voor je’, protesteert ze. Marcel haalt zijn schouders op. ‘Ik heb meer met muziek.’ Hij is een echte stadsboer uit Amsterdam. ‘Mijn tuin en kippen zijn mijn grootste hobby. Ik heb de eieren en een krop sla in mijn tas zitten, mooi he?’, lacht hij. Het blijft echter bij een hobby, want Marcel heeft zijn eigen horecabedrijf waar het jaarlijkse Feest der Poëzie gehouden wordt. Hier kreeg hij vorig jaar zelfs ruzie met de Dichter des Vaderlands, Ramsey Nasr. Heeft hij dan echt niets met poëzie? ‘Ik word bijna gedwongen er iets mee te hebben’, lacht hij. ‘Ik vind het wel mooi, maar ik zou het uit mezelf niet gaan lezen.’
31
pa k die pen &
MA AK K ANS € 5 0 ,-
Even niks te doen of gewoon toe aan een momentje voor uzelf? Pak dan snel een pen en begin aan deze puzzels. Deze keer hebben we een woordzoeker (de prijspuzzel), een Sudoku en een Zweedse puzzel voor u bedacht.
op een b o e ke n b o
Schrijf uw antwoord op een (brief-)kaart en stuur deze, voorzien van uw naam en adres, naar Goede Reis! Antwoordnummer 1004, 8440 VB Heerenveen. Insturen per e-mail kan ook. Mail uw oplossing naar
[email protected]. De sluitingsdatum is 1 augustus.
30 wandversiering 32 buisverlichting 33 onmeetbaar getal 34 numero 35 laatstleden 37 tam 39 dartel 42 tennisterm 44 kosmos 47 dierengeluid 49 spil 50 eikenschors 52 aanwijzend vnw. 53 per adres 54 dierengeluid 55 Schotse stam 56 land in Afrika 57 vrucht 58 hectare 59 voorzetsel 61 waagstuk
Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer. Horizontaal: 2 gevoel 5 land in Europa 11 deel v.h. hoofd 16 stekel 17 fijn weefsel 18 hap 20 wending 21 Griekse letter 22 vrees 23 op elkaar 24 voordat 26 land in Azië 27 omslag 28 zangstem 1
2
3
4
5
16
6
8
17
24
11
31
19
33
40
48
41
49
50
60
42
35
43
36 45
52
53
62 68
74
81 88
89
70 77
78
79
82
22
62
100
38
7
80
85
96
86
87
92
97
98
100
86
72
91
95
65
71
90
99
54
64
84
94
99
76
83
93
27
63
69
75
82
46
57
67
73
29
37
44
61
66
15
20
56 59
14
28
34
51
55 58
13
27
32
39
12
23
26
30
47
10
22
25
38
9
18
21
58
7
62 vierhandig zoogdier 64 muziekschijfje 65 domina 66 assistent 68 pers. vnw. 70 vrucht 73 heftig 74 deo volente 75 familielid 76 landbouwwerktuig 78 trekdier 79 sterke drank 81 vallei 83 liefdesgod 84 kuip 86 bouwland 88 tragedie 90 naam 91 houtdeeltje 93 schande 94 zuiver 96 Ierland
101
11
61
28
85
96
15
20
43
1
55
46
44
30
2
81
26
101
66
90
50
57
n t .w.v.
98 familielid 99 kerkgebruik 100 overgeleverd verhaal 101 soort gebak. Verticaal: 1 plan 2 fakkel 3 behoeftig 4 sip 5 Europese Unie 6 deel v.h. hoofd 7 balsport 8 afwezig 9 zuiver gewicht 10 lidwoord 12 verheven stand 13 vlaktemaat 14 waterweg 15 band 17 leest 19 wc 25 water in Friesland 29 maanstand 31 soort hond 32 voorzetsel 36 Frans lidwoord 37 deel v.d. week 38 schijnsel 40 boom 41 Spaanse titel 43 man van adel 44 leemte 45 langspeelplaat 46 cijfer 48 op de wijze van 51 geluidje 52 projectieplaatje 54 offerte 60 namelijk 61 onheil 63 Europese vrouw 64 circa 66 duidelijk 67 per dag 68 vis 69 direct 71 motorschip 72 rangtelwoord 73 zangnoot 75 amendement 77 rij 80 de onbekende 81 levenloos 82 inwendig orgaan 85 magma 87 boterton 89 koordans 92 vaartuig 95 oude lengtemaat 97 zangnoot.
5 6
7 3
2 9 3 1
Sudoku moeilijk
1 5
puzzelen
Sudoku eenvoudig
6
6 2 9 2 9 3 8 1 5 7
1
6 4
8 7 4
5
6
4
3 9 4
1 9
5 7
5
6 7
8
9
2 4 8 9 7 6 8 3 2 1
4 9
Zweedse puzzel bijbelse vrouw fototoestel
korte notitie strijdgewoel
garantie
vrucht
muziekinstrument
cadans
vorderen knaagdier
om die reden
muzikant
bijbelse koning
eentonig
handvat vogel grote hoeveelheid fijn weefsel
kei
het geheel
hoogte witkalk
viseter
bijwoord
eikschiller
pl. in Limburg
arts
domoor
deel v.d. hand
tak van sport
bloemenoptocht
klimaatregelaar plaaggeest
plan vertrager
kleur
bouwland
deel v.e. fiets schaapkameel
in opdracht
of dergelijke
vaartuig
landhuis
knokploeg
deel v.d. voet
aansteekkoord
riv. in Spanje
rekband op de wijze van bijbelse figuur waterkering
soortelijk gewicht kort verhaal
armholte
allee
pl. in de Betuwe Verenigde Staten
vuurmond
visbeen
Uitslag puzzel! De oplossing van de prijspuzzel uit de vorige editie van Goede Reis!: LIEFDE MAAKT EEN SMAL BED BREED Uit alle inzendingen zijn 5 winnaars getrokken. Zij ontvangen ieder een boekenbon t.w.v. € 50,-.
deel v.e. viool
De winnaars van de puzzel uit de vorige editie zijn: 1. Laurens Smid, ’s-Gravenhage 2. Marieke Bakema, Papendrecht 3. K. Barelds, Veendam 4. A.A Broekema, Groningen 5. W.F. Hoekstra, Leeuwarden
33
Zomer aanraders
Wat een Geluk
‘Geluk’ is een cultureel evenement rondom het leven en werk van Anton Tsjechov. Decor voor dit bijzondere evenement is de Zuidwending in Veendam, met uitzicht op de uitgestrekte landerijen van de veenkoloniën. Vanaf 19 mei is een gevarieerd programma met toneelvoorstellingen, muziek, lezingen, films en workshops aan de gang. De toneelvoorstelling ‘Geluk’ maakt onderdeel uit van dit programma en is een intieme theaterbelevenis, gebaseerd op de korte verhalen van Anton Tsjechov. www.gelukscompagnie.nl vanaf 20 juni t/m 8 juli
Nieuw familiefestival voor het goede doel
Bewoners en muziekliefhebbers van de Woonschepenhaven in Delfzijl kwamen onafhankelijk van elkaar op hetzelfde idee: het organiseren van een festival! Havenpop 2011 is een familiefestival geworden waarvan de opbrengsten naar het goede doel Kika zijn gegaan. Havenpop 2012 staat in het teken van het UMCG Kanker Research Fonds. Ook dit jaar is er weer van alles te doen voor jong en oud. Optredens van gevestigde bands en nieuw regionaal talent, dansvoorstellingen, demonstraties van de brandweer en het duikersteam, eten en drinken, speeltoestellen, springkussens en een opblaasbaar voetbalveld voor de kinderen. Teveel om op te noemen. www.havenpop.nl 14 juli
Voordelig naar Muziek aan Zee in Harlingen Muziek aan Zee is een gratis muziekfestival op het strand achter de Westerzeedijk bij Harlingen. Artiesten als Ellen ten Damme, Hind en Syb van der Ploeg passeerden voorgaande edities de revue. Ga mee naar Muziek aan Zee en reis met ‘2 voor de prijs van 1’; koop een retour naar Harlingen of Harlingen Haven en neem iemand gratis mee! ‘2 voor de prijs van 1’, oftewel twee personen mogen op 1 retour treinkaart reizen. De actie geldt alleen wanneer een retour is gekocht met de eindbestemming Harlingen/Harlingen Haven. Vertrek is vanaf elk Arriva-treinstation mogelijk! www.muziekaanzee.com 7 juli
Drukken in de oorlogstijd Nooit werd het dagelijks leven in Nederland zo sterk beïnvloed door drukwerk als tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het wel of niet bezitten van een stukje papier kon soms het verschil maken tussen leven en dood. In het Grafisch Museum in Groningen is een expositie te zien over ‘Drukken in Oorlogstijd’. De expositie vertelt het verhaal van het legale en illegale drukwerk uit Groningen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Welke kranten werden er tijdens de Tweede Wereldoorlog opgericht en door wie? En wat waren hun standpunten? Deze en vele andere vragen worden tijdens de expositie beantwoord. www.grafischmuseum.nl tot 26 augustus
Noordelijke lijnen Groningen Europapark Zondagochtend 24 juni vinden in de vroege ochtend onderhoudswerkzaamheden plaats op station Groningen Europapark. Tussen 06.45 en 08.35 uur worden bussen ingezet. Daarna rijden de treinen weer volgens dienstregeling. Groningen - Leer en Groningen - Veendam Zondagochtend 24 juni tot 09:00 uur geldt een aangepaste treindienst en rijden er bussen tussen Groningen en Leer en Groningen en Veendam. Groningen - Roodeschool Zaterdag 30 juni tot en met zondag 1 juli vinden onderhoudswerkzaamheden plaats op het traject Sauwerd - Roodeschool. Reizigers richting Roodeschool reizen met de Delfzijl-trein mee tot aan Sauwerd, waar zij kunnen overstappen op bussen Op zaterdag 30 juni en zondag 1 juli rijden tussen Sauwerd en Groningen de gehele dag bussen in plaats van treinen.
dienstregeling
Werkzaamheden aan het spoor Groningen - Leeuwarden Zaterdag 18 augustus starten onderhoudswerkzaamheden aan het spoor tussen Groningen en Buitenpost. Deze buitendienststelling duurt zeven dagen, tot en met zaterdag 25 augustus. Er worden bussen ingezet. Zaterdag 25 augustus starten onderhoudswerkzaamheden tussen Leeuwarden en Buitenpost en op het emplacement Leeuwarden. Deze duren maar liefst 9 dagen; tussen Leeuwarden en Buitenpost worden bussen ingezet. Maandag 3 september rijden de treinen weer volgens dienstregeling.
MerwedeLingelijn Dordrecht - Geldermalsen Op zaterdag 7 juli en zondag 8 juli vinden onderhoudswerkzaamheden plaats en rijden er tussen Dordrecht en Geldermalsen de gehele dag bussen in plaats van treinen.
Kijk voor een actueel overzicht van geplande werkzaamheden aan het spoor op arriva.nl
Dagje Borkum Ook dit jaar zal AG Ems weer een bus laten rijden vanaf de stad Groningen naar de Eemshaven. U kunt dan aansluitend de veerboot naar Borkum nemen. De bus vertrekt tegenover het Centraal Station, nabij de brug naar het Groninger museum en de rondvaartboten. Periode: 7 juli tot en met 2 september 2012: Van Groningen naar de Eemshaven-Borkumkaarten dagelijks: V: Groningen CS (bus) 09.10 uur A: Eemshaven 10.00 uur V: Eemshaven (veerboot) 10.15 uur A: Borkum haven 11.05 uur Van Eemshaven-Borkumkaarten naar Groningen: dagelijks: V: Borkum station (trein) 08.30 uur A: Eemshaven 09.45 uur V: Eemshaven (bus) 10.10 uur A: Groningen 10.00 uur
15.45 uur 16.35 uur 16.45 uur 17.35 uur
17.40 uur 18.55 uur 19.10 uur 20.00 uur
V = vertrek A = aankomst COMBIKAART: (bus, boot, treintje/bus v.v.) Dagretour / enkele reis: Volwassene € 25,50 Jeugd, 12-17 jaar € 23,50 Kind, 4-11 jaar € 17,50 Kinderen tot en met 3 jaar worden gratis vervoerd. Deze combikaart geeft recht op vervoer per bus vanaf Groningen Centraal Station naar de Eemshaven, de overtocht naar Borkum en het vervoer van de veerhaven Borkum naar het centrum van Borkum per bus of treintje v.v. Deze dagkaarten zijn verkrijgbaar bij het VVV kantoor aan de Grote Markt en bij de Arriva Store op het Centraal Station in Groningen. De tickets voor volwassenen zijn incl. € 2,00 toeristenbelasting Borkum. U kunt gratis met de bus mee naar de Eemshaven wanneer u in het bezit bent van een collegekaart. Voor uw bootkaartje kunt u terecht aan het loket in de Eemshaven of bij één van de VVV-kantoren.
35
Handig om te weten! Voor reis- en prijsadvies op maat gaat u naar 9292ov.nl of belt u met de 0900 – 9292 (€ 0,70 p.m., met een maximum van € 14,-). Mobiele bellers ontvangen vervolgens het reisadvies (optioneel) per sms. Arriva Klantenservice Telefoon: 0900 - 202 20 22 (€ 0,10 p.m.) Postadres: Postbus 626, 8440 AP Heerenveen www.arriva.nl Kijk voor geplande werkzaamheden aan het spoor op arriva.nl Disclaimer Aan dit magazine zijn geen rechten te ontlenen. Zet- en drukfouten, alsmede prijswijzigingen voorbehouden.
5 6 8 2 9 3 4 1 7
2 4 3 7 8 1 6 5 9
7 9 1 6 5 4 2 8 3
8 3 5 1 4 7 9 2 6
1 2 4 8 6 9 3 7 5
9 7 6 3 2 5 8 4 1
S M C A M E R R E M S A L O M E O S T E E N O K O A T L E T A A R O D A M O L A A N O V E R S J E J K E O B
H P F S C H R IJ V E N U
U N E G A R D R O O V N
M C G I P P A R G T T D
O O K T
IJ N S E
R U O E
IJ M N L
E P M I
M I E T
4 1 9 5 3 2 7 6 8
6 5 2 9 7 8 1 3 4
3 8 7 4 1 6 5 9 2
F R I D A G I T A M A O T T E R U O P L A M I E K N K A K S E L G R A L L M R
L U H N
F E A D E T S R K A C U
J T Z R E I Z E L P A P
E I R E T H C I D E L T
N T I V N E K N E D A N
6 7 3 2 8 4 5 1 9
4 1 9 6 3 5 7 8 2
8 5 2 9 7 1 3 4 6
2 3 4 5 9 8 1 6 7
K E E R I S S S A E R E N P K E L A N O N N O A T
5 6 8 7 1 2 4 9 3
7 9 1 4 6 3 2 5 8
3 8 5 1 2 9 6 7 4
R G A I R T O B E G E N I O P V S T I E L V E L S N A
1 2 6 8 4 7 9 3 5
9 4 7 3 5 6 8 2 1
B C O O R R G S O D O E K S T L E A R
Begin vorige maand rolde de eerste nieuwe trein voor de regio Achterhoek Rivierenland van de band bij het Zwitserse Stadler. In totaal worden er 24 GTW DMU treinen geleverd. Dit is hetzelfde type trein als waarmee we in Groningen en Friesland rijden.
Goede Reis! Magazine is een uitgave van Arriva Nederland en wordt verspreid in de treinen van Arriva in Friesland, Groningen en op de MerwedeLingelijn (het treintraject tussen Dordrecht en Geldermalsen) Oplage 8.500 exemplaren Vormgeving Jeroen Groen Uitgever Het Bladmanagement Telefoon 050 - 549 67 49 www.hetbladmanagement.nl Fotografie Het Bladmanagement Jan Buwalda, Siese Veenstra, Madeleine van de Wouw, Jaap Spieker Puzzels Henk Hokke Redactievoering Het Bladmanagement Irene Bentum Samenstelling en eindredactie Arriva Nederland Yvonne Dubben, Esther van der Mei, Joyce Pieterman en Roos Zevenboom Redactieadres Arriva Nederland Afdeling PR & Communicatie Postbus 626, 8440 AP Heerenveen
[email protected]
37
