Godsdienst-Pastoraal werk Voltijd, duaal en deeltijd

Opleidingsspecifiek deel van het Studentenstatuut, waarin is opgenomen de onderwijs- en examenregeling 2011-2012 van de voltijd, duale en deeltijd bacheloropleidingen van Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing, lesplaats Utrecht en Hengelo Officiele naam bacheloropleiding Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs tweede graad in godsdienst Godsdienst-Pastoraal werk

Opleidingscode 35441

Voltijd, duaal, deeltijd Voltijd, duaal en deeltijd

35146

Voltijd, duaal en deeltijd

Het opleidingspecifiek deel van het Studentenstatuut is vastgesteld door de instituutdirecteur op 24 augustus 2011, na instemming van de IMR op 24 augustus 2011. De onderwijs- en examenregeling van de opleiding is een uitwerking van het algemene deel van de onderwijs- en examenregeling voor bacheloropleidingen van Fontys. Voor het studiejaar 2011-2012 is dit algemene deel vastgesteld door het College van Bestuur op 18 januari 2011, onder voorbehoud van instemming van de studentenfractie van de CMR. Deze instemming is verleend op 8 maart 2011.

Inhoudsopgave A – Onderwijs- en examenregeling ................................................................................................................................ 3 Paragraaf 1 Algemene bepalingen.................................................................................................................................. 3 Artikel 1 Definities ................................................................................................................................................................................. 3 Paragraaf 2 Toelating bacheloropleiding..................................................................................................................... 6 Artikel 2 Eisen vooropleiding .............................................................................................................................................................. 6 Artikel 3 Eisen bezitters buitenlandse diploma‟s/internationale studenten ........................................................................... 7 Artikel 4 Eisen werkkring .................................................................................................................................................................... 7 Paragraaf 3 Intake assessment, vrijstellingen, versnelling ....................................................................................... 7 Artikel 5 Intake assessment ................................................................................................................................................................. 7 Artikel 6 Vrijstellingen .......................................................................................................................................................................... 7 Artikel 7 Versnelling/maatwerk ......................................................................................................................................................... 7 Paragraaf 4 Inhoud onderwijs ......................................................................................................................................... 7 Artikel 8 Opleidingsprofiel – afstudeerrichtingen/differentiaties - beroepsvereisten .......................................................... 8 Artikel 9 Inhoud opleiding ................................................................................................................................................................... 8 Artikel 10 Overzicht onderwijseenheden en studiepunten .......................................................................................................... 8 Artikel 11 Inhoud Minors en andere speciale programma‟s ........................................................................................................ 8 Artikel 12 Onderwijsactiviteiten ......................................................................................................................................................... 8 Paragraaf 5 Studieloopbaanbegeleiding, functiebeperking, bestuurlijk activiteiten, topsport ........................ 9 Artikel 13 Studieloopbaanbegeleiding ............................................................................................................................................... 9 Artikel 14 Bijzondere voorzieningen voor studenten met een functiebeperking................................................................... 9 Artikel 15 Bestuurlijk actieve studenten ........................................................................................................................................... 9 Artikel 16 Topsport..............................................................................................................................................................................10 Paragraaf 6 Toetsen, beoordelen en studievoortgang .............................................................................................10 Artikel 17 Toetssoorten ......................................................................................................................................................................10 Artikel 18 Overzicht toetsen ..............................................................................................................................................................10 Artikel 19 Toetsen en beoordelen ....................................................................................................................................................10 Artikel 20 Tijdsduur toets en hulpmiddelen toets .......................................................................................................................10 Artikel 21 Deelname competentie-examens...................................................................................................................................10 Artikel 22 Aanmelding toetsen .........................................................................................................................................................11 Artikel 23 Legitimatie bij toetsen .....................................................................................................................................................11 Artikel 24 Normering toetsen ...........................................................................................................................................................11 Artikel 25 Uitslag toetsing .................................................................................................................................................................11 Artikel 26 Verhindering van deelname aan toetsen .....................................................................................................................11 Artikel 27 Verzoek tot herziening ....................................................................................................................................................11 Artikel 28 Herkansing .........................................................................................................................................................................11 Artikel 29 Geldigheidsduur behaalde resultaten ..........................................................................................................................12 Artikel 30 Afstudeerscriptie - Kennisbank .....................................................................................................................................12 Artikel 31 Studievoortgang ................................................................................................................................................................12 Artikel 32 Studieadvies ........................................................................................................................................................................12 Artikel 33 Aanvullende bepalingen afwijzend studieadvies .......................................................................................................13 Paragraaf 7 Afsluiting opleiding ..................................................................................................................................14 Artikel 34 Examens – getuigschriften – diploma supplement ..................................................................................................14 Artikel 35 Verklaring bij vertrek ......................................................................................................................................................14 Artikel 36 Doorstroom ........................................................................................................................................................................14 Paragraaf 8 Onregelmatigheden en fraude ................................................................................................................15 Artikel 37 Onregelmatigheden en fraude .......................................................................................................................................15 Paragraaf 9 Examencommissie, beroepsmogelijkheid .............................................................................................15 Artikel 38 - Examencommissie..........................................................................................................................................................15 Artikel 39 - Beroepsmogelijkheid .....................................................................................................................................................15 Paragraaf 10 Bewaring en hardheidsclausule ............................................................................................................15 Artikel 40 Bewaring .............................................................................................................................................................................15 Artikel 41 Hardheidsclausule .............................................................................................................................................................16 Paragraaf 11 Slot- en invoeringsbepalingen ..............................................................................................................16 Artikel 42 Inwerkingtreding, wijziging, bekendmaking en citeertitel ...................................................................................16 Artikel 43 Overgangsbepalingen ......................................................................................................................................................16 Artikel 44 Onvoorziene gevallen ......................................................................................................................................................16 B - Studieopbouw en ondersteunende faciliteiten ....................................................................................................18 C - Interne klachtenprocedure ......................................................................................................................................18

2

A – Onderwijs- en examenregeling Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Definities Afstudeerrichting Assessment Assessor Associate degree Beroepsvereisten CMR Cohort

College van beroep voor de examens College van Bestuur Competentie

Competentie-examen CROHO

Deeltijdse opleiding

Deficiëntie Differentiatie Diplomasupplement

Duale opleiding

DUO ECTS

Eindkwalificaties EVC Examen

Een specialisatie binnen een opleiding. Verzamelnaam voor toetsen die gericht zijn op het beoordelen van competenties in zo authentiek mogelijke beroepssituaties. Examinator, degene die in een assessment beoordeelt in welke mate de student competenties heeft verworven. Het associate degree (AD) is een tussenniveau in het hoger beroepsonderwijs tussen „mbo-4‟ en „hbo-bachelor‟. Vereisten die voor de uitoefening van een bepaald beroep op grond van een wettelijk voorschrift worden gesteld. (artikel 7.6 van de Wet) Centrale medezeggenschapsraad. De groep studenten die op dezelfde peildatum en voor de eerste maal is ingeschreven voor een opleiding waarop de op dat moment geldende OER van toepassing is. Bij inschrijving in een hoger jaar wordt per student bepaald bij welk cohort hij kan aansluiten. Het College zoals bedoeld in de artikelen 7.60 t/m 7.63 van de Wet en artikel 45 en 46 van het studentenstatuut. Inrichting, taken en bevoegdheden zijn geregeld in het door het College van beroep vastgestelde Reglement van orde dat door het College van Bestuur is vastgesteld. Het leidinggevend bestuurlijk orgaan van Fontys, als zodanig beschreven in de statuten en de Wet. Een cluster van verwante kennis, vaardigheden en houdingen die van invloed is op een belangrijk deel van iemands taak, die samengaat met de prestatie op de taak, die kan worden gemeten en getoetst aan aanvaardbare normen en die kan worden verbeterd door middel van training en ontwikkeling. Toetsing waarbij wordt beoordeeld of een student bepaalde competenties bezit. Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs, waarin alle opleidingen zijn vermeld, die, indien met voldoende resultaat zijn afgelegd, een officieel getuigschrift HBO-onderwijs opleveren met de daarbij behorende graad (associate degree, bachelor of master). Een opleiding die zodanig is ingericht dat rekening is gehouden met de mogelijkheid dat de student ook in beslag kan worden genomen door andere werkzaamheden dan onderwijsactiviteiten. Tekort(en) in de vereiste vooropleiding. Deel van een bacheloropleiding dat bijdraagt aan de generieke of specifieke competenties, gericht op een verdieping in een bepaalde richting van het werkveld. Document volgens het Europees vastgestelde format dat aan het getuigschrift wordt toegevoegd, waarop wordt vermeld de aard, het niveau, de context, de inhoud en de status van de opleiding. Een duale opleiding is een opleiding, die zodanig is ingericht dat het volgen van onderwijs gedurende één of meer periodes wordt afgewisseld met beroepsuitoefening in verband met dat onderwijs. De opleiding bestaat uit een onderwijs- en een beroepsuitoefeningsdeel. De beroepsuitoefening is onderdeel van het studieprogramma van de opleiding. Dienst uitvoering onderwijs, organisatie waarin de IB-Groep is ondergebracht. European Credit Transfer System. Het systeem om de studiepunten aan te duiden zodanig dat internationale vergelijking mogelijk is. Zie ook: studiepunt Kwalificaties waarover de student moet beschikken wanneer hij de opleiding heeft afgerond. Erkenning van eerder Verworven Competenties. Afsluiting van (de propedeutische fase van) een opleiding of van het associate degree programma. Het afsluitend examen kan tevens omvatten een aanvullend onderzoek dat door de examencommissie zelf wordt verricht 3

Examencommissie Examinator

Exit-assessment Fontysminor FOS-commissie FOS-regeling

Fraude

Getuigschrift Grondslag

IELTS IMR Instelling Instituut

Instituutsdirecteur Intake assessment

Major

Minor Minorregeling

Nt2-diploma

OER

Onderwijseenheid

Onderwijsactiviteiten

Het college van personen als bedoeld in artikel 7.12 van de Wet. Lid van het personeel, door de examencommissie aangewezen voor het afnemen van toetsen en het vaststellen van de uitslag daarvan, alsmede deskundigen van buiten de instelling. Deel van een competentie-examen dat op verzoek van de student plaatsvindt als hij tussentijds met zijn opleiding wenst te stoppen. Een minor die toegankelijk is voor alle studenten van Fontys en waarin overstijgende en profilerende thema‟s centraal staan. Commissie die door het College van Bestuur belast is met de uitvoering van de Regeling Financiële ondersteuning studenten (FOS-regeling). Regeling die betrekking heeft op ondersteuning van studenten, in de vorm van toekenning van afstudeersteun, bestuursbeurs of vacatiegeld uit het profileringsfonds. http://www.fontys.nl/facilitairbedrijf/regelingen.28049.htm. Elk handelen (waaronder het plegen van plagiaat), of nalaten, waarvan een persoon wist of behoorde te weten, dat het op de juiste wijze vormen van een oordeel over iemands kennis, inzicht, vaardigheden, competenties, (beroeps)houding, reflectie e.d. geheel of gedeeltelijk onmogelijk maakt. Het getuigschrift zoals bedoeld in artikel 7.11 van de Wet. Elke opleiding wordt aangeboden op de grondslag algemeen bijzonder (ab) of rooms katholiek (rk) of protestants christelijk (pc) dan wel een combinatie van algemeen bijzonder, rooms katholiek en protestants christelijk (ab/pc/rk). International English Language Testing System, instrument ten behoeve van het vaststellen van de taalvaardigheid in de Engelse taal. Instituutsmedezeggenschapsraad. Fontys Hogescholen De operationele eenheid binnen Fontys, waarbinnen met name de kerncompetenties van Fontys zijn georganiseerd en die het primaire proces uitvoert. Het personeelslid dat belast is met de leiding van een instituut van Fontys. Assessment dat op verzoek van de student plaatsvindt voor aanvang van de opleiding als de student denkt te beschikken over eerder verworven competenties. Op basis van de resultaten van het intake assessment kunnen vrijstellingen verleend worden door de examencommissie. Dat deel van een bacheloropleiding met een studielast van 210 studiepunten dat bijdraagt aan de competenties van een bacheloropleiding en rechtstreeks verband houdt met de registratie van de opleiding(en) in het CROHO. Keuzeprogramma binnen een bacheloropleiding met een studielast van 30 studiepunten dat bijdraagt aan generieke of specifieke competenties. Regeling waarin is beschreven de inhoud, de onderwijsactiviteiten, de toetsing en de afronding van de minor. Alle minorregelingen van Fontysminors zijn te vinden via de website van Fontys (www.fontys.nl/minors). De minorregelingen van opleidingsminors zijn als bijlage opgenomen bij de OER van de opleiding. Diploma van het officiële Staatsexamen Nt2 (Nederlandse Taal als tweede taal) waarvan het programma II als richtlijn geldt voor de toelating tot het hoger onderwijs. Onderwijs- en examenregeling. De OER bestaat uit algemene informatie voor alle opleidingen van Fontys Hogescholen waaraan opleidingsspecifieke informatie is toegevoegd en is onderdeel van het opleidingsspecifieke deel van het Studentenstatuut. Onderdeel van een opleiding dat met een tentamen wordt afgesloten, als bedoeld in artikel 7.3 lid 2 van de Wet of een aanvullend onderzoek uitgevoerd door de examencommissie als bedoeld in artikel 7.10 lid 2 van de Wet. Onderwijseenheden kunnen betrekking hebben op de beoordeling van (een) competenties(s), van een onderdeel van competenties (kennis, inzicht, vaardigheden, houding), van een combinatie van competenties of van de minor. Na het behalen van het tentamen van een onderwijseenheid worden de studiepunten behorende bij de onderwijseenheid toegekend. Het onderwijs dat wordt aangeboden dat de student kan benutten om zijn 4

Onderwijsperiode Opleiding

Opleidingscommissie

Opleidingsminor Opleidingsprofiel Penvoerend instituut Portfolio Postpropedeuse Propedeuse Student Studentendecaan

Studenten Loopbaancentrum Studentenstatuut

Studieadvies

Studiejaar Studielast Studieloopbaanbegeleider Studieloopbaanbegeleiding

Studieprogramma Studiepunt

Tentamen

Toets Topsportregeling

leerproces te ondersteunen. Periode in een studiejaar waarin onderwijs wordt aangeboden. Een onderwijsperiode is in de Fontys jaaragenda aangeduid als studiekwartaal. Een samenhangend geheel van onderwijseenheden, gericht op de verwezenlijking van welomschreven doelstellingen op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden waarover degene die de opleiding voltooit, dient te beschikken. Commissie voor advies en beoordeling betreffende het onderwijs en de OER (zie Reglement opleidingscommissies). http://www.fontys.nl/diensten/reglement.opleidingscommissies.28384.htm Een minor die alleen gevolgd kan worden door studenten uit een bepaald domein of van een bepaalde opleiding en waarin een specifiek thema centraal staat. Het totaal van eindkwalificaties waarvoor de opleiding opleidt, dat wil zeggen de beroepscompetenties op het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. Het penvoerend instituut is het Fontys Instituut dat eindverantwoordelijk is voor de ontwikkeling, uitvoering, toetsing en verbetering van het minorprogramma. (Digitale) verzameling van bewijsstukken waarin de student kan aantonen dat hij de competenties van een bepaalde opleiding beheerst. Tweede fase in een bacheloropleiding. Eerste fase in een bacheloropleiding. Degene die bij de instelling ingeschreven is als bedoeld in artikel 7.32 t/m 7.34 van de Wet. Het door het College van Bestuur benoemde personeelslid belast met het behartigen van de belangen van studenten, het verlenen van hulp bij voorkomende problemen en het informeren en adviseren. De decaan is ondergebracht bij de Dienst Studentenvoorzieningen. Voorziening van de Dienst Studentenvoorzieningen, bedoeld om studenten te begeleiden bij vraagstukken met betrekking tot instroom, doorstroom en uitstroom. Het statuut waarin de rechten en plichten van studenten staan vermeld. Het studentenstatuut bestaat uit een instellingsspecifiek en een opleidingsspecifiek deel. http://www.fontys.nl/diensten/studentenstatuut.28130.htm Een advies dat door de bacheloropleiding op het einde van het eerste jaar van de propedeutische fase aan de student wordt uitgereikt over de voortzetting van zijn studie binnen of buiten de opleiding; aan dit advies kan ook een bindende afwijzing verbonden zijn. De periode van 1 september tot en met 31 augustus van het daarop volgende jaar. De genormeerde tijdsinvestering in eenheden van 28 studiebelastingsuren verbonden aan het studieprogramma. Begeleider van een student bij o.a. de planning, de aanpak, de te maken keuzes en de voortgang van de studieloopbaan. Begeleidingssysteem waarbij de ontwikkeling van de individuele student centraal wordt gesteld. De student wordt gestimuleerd te reflecteren op de eigen ontwikkeling als toekomstig beroepsbeoefenaar en zelf de verantwoordelijkheid voor zijn ontwikkeling te nemen. Samenhangend geheel van onderwijsactiviteiten die een student volgt in het kader van zijn opleiding. Een studiepunt is gelijk aan 28 genormeerde studiebelastingsuren. Studiepunten worden toegekend indien het tentamen van een onderwijseenheid met goed gevolg is afgelegd. Internationaal wordt hiervoor de term ECTS credits gebruikt. Een onderzoek naar kennis, inzicht, vaardigheden en/of competenties bij de afsluiting van een onderwijseenheid alsmede de beoordeling van de uitkomsten van dit onderzoek. (artikel 7.10 lid 1 van de Wet) Een tentamen kan bestaan uit één of meerdere toetsen. Activiteit op grond waarvan wordt beoordeeld of een student bepaalde kennis, inzicht, vaardigheden en / of competenties bezit. Regeling, waarin is vastgelegd welke studenten in aanmerking komen voor deze regeling en op welke faciliteiten een beroep kan worden gedaan. http://www.fontys.nl/diensten/topsportbeleid.en.regeling.43743.htm 5

Uitvoerend instituut Voltijdse opleiding

Vrijstelling WEB Wet

Een Fontys instituut dat een minor uitvoert. Een voltijdse opleiding is een opleiding die is ingericht zonder dat rekening is gehouden met het verrichten van andere werkzaamheden dan onderwijsactiviteiten. Gehele of gedeeltelijke ontheffing om te voldoen aan inschrijvings- en / of toelatingsvoorwaarden en / of het afleggen van tentamens. Wet Educatie en Beroepsonderwijs (Staatsblad 1995, 501 en de latere aanvullingen en wijzigingen). Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW Staatsblad 593, 1992 en de latere aanvullingen en wijzigingen).

Paragraaf 2 Toelating bacheloropleiding Artikel 2 Eisen vooropleiding 1. Voor de inschrijving bij een bacheloropleiding geldt als vooropleidingseis het bezit van een diploma vwo, havo (met profielen) of een mbo-diploma van een middenkaderopleiding, een specialistenopleiding of een bij ministeriële regeling aangewezen vakopleiding. (art. 7.24 van de Wet) 2. Een getuigschrift van een propedeuse of afsluitend examen van een HBO- of WO-opleiding geeft eveneens recht op inschrijving voor een bacheloropleiding aan een hogeschool. Studenten dienen wel te voldoen aan eventuele nadere vooropleidingeisen (lid 4) en eventuele aanvullende eisen (lid 5). (art. 7.28 van de Wet) 3. Elke burger die toegang heeft tot het wetenschappelijk of hoger onderwijs in het land van een verdragspartij die het Verdrag inzake de erkenning van kwalificaties betreffende hoger onderwijs in de Europese regio heeft geratificeerd, heeft eveneens recht op inschrijving bij een bacheloropleiding, onverlet het bepaalde in lid 4 en lid 5 van dit artikel en het bepaalde in artikel 3. Dit recht op inschrijving bestaat niet wanneer het instellingsbestuur een aanzienlijk verschil kan aantonen tussen de algemene eisen betreffende de toegang op het grondgebied van het bedoelde land en de algemene eisen bij of krachtens de Wet. (art. 7.28 van de Wet) 4. Voor inschrijving bij de bacheloropleiding gelden de volgende nadere vooropleidingseisen eisen. (art. 7.25 van de Wet) Een student die niet aan het vereiste profiel voldoet of niet het juiste vak heeft gevolgd kan worden toegelaten wanneer in een onderzoek vóór aanvang van het onderwijs is vastgesteld dat hij dan inhoudelijk daarmee vergelijkbare eisen heeft voldaan. (artikel 7.25 lid 4 van de Wet) De eisen waar de student aan moet voldoen zijn: Er gelden geen nadere vooropleidingseisen. 5. Voor inschrijving bij de bacheloropleiding gelden de volgende aanvullende eisen. (art. 7.26 en 7.26a van de Wet) Er gelden geen aanvullende eisen. Studenten die bij hun start bij de opleiding 21 jaar of ouder zijn en niet voldoen aan de vooropleidingseisen en niet hier van zijn vrijgesteld kunnen op grond van een toelatingsonderzoek van deze vooropleidingseisen vrijgesteld worden. (art. 7.29 van de Wet) (zie ook artikel 3, lid 6). Bij dit onderzoek wordt nagegaan of de student blijk geeft van geschiktheid voor het onderwijs in de bacheloropleiding en beschikt over voldoende beheersing van de Nederlandse taal. Bij het toelatingsonderzoek moet de student voldoen aan de volgende eisen: De kandidaat behaalt voor de Differentiële Aanleg Test (DAT) minimaal 36 punten (de scoremogelijkheid bij elk van de acht onderdelen van de DAT varieert van 1 punt („zeer laag‟) tot 9 punten („zeer hoog‟). Daarbij geldt de aanvullende eis van een 5 („gemiddeld‟) of hoger op de onderdelen „Woordbeeld‟, „Taalgebruik‟,„Analogieën‟, „Figuren & Reeksen‟ en „Snelheid & Nauwkeurigheid‟.

6.

7.

8.

Voor meer informatie zie: http://www.fontys.nl/studentenvoorzieningen/slc.plus.toelatingsonderzoek.363853.htm De uitslag van het toelatingsonderzoek wordt de student binnen twee weken meegedeeld. Wanneer de student wordt toegelaten op basis van een EVC-procedure wordt in deze procedure nagegaan of de student blijk geeft van geschiktheid voor het onderwijs in de bacheloropleiding en beschikt over voldoende beheersing van de Nederlandse taal. „Oude‟ havo- en vwo-diploma‟s met vakkenpakketten zijn door het College van Bestuur tenminste gelijkwaardig verklaard aan de „nieuwe‟ diploma‟s met profieleisen. Bezitters van genoemde diploma‟s kunnen derhalve op grond van een dergelijk diploma toegelaten worden. Studenten dienen wel te voldoen aan eventuele nadere vooropleidingeisen (lid 4) en eventuele aanvullende eisen (lid 5).(art. 7.28 van de Wet) Ten aanzien van andere dan bovengenoemde genoemde diploma‟s beslist de instituutsdirecteur of het diploma op grond waarvan de student om toelating verzoekt gelijkwaardig is en toelating biedt tot de opleiding. Studenten dienen wel te voldoen aan eventuele nadere vooropleidingeisen (lid 4) en eventuele aanvullende eisen (lid 5). (art. 7.28 van de Wet) Voor de student die wordt toegelaten op basis van een diploma als bedoeld in lid 2, 7 of 8 van dit artikel wordt via een aanvullend onderzoek nagegaan of hij over de kennis en vaardigheden bezit, waarop de eisen als bedoeld in lid 4 en / of 5 van dit artikel betrekking hebben. (art. 7.28 van de Wet) De student dient aan de eisen van dit onderzoek te hebben voldaan voordat hij kan worden ingeschreven. 6

9.

De opleiding kent geen numerus fixus conform de artikelen 7.53, 7.54, 7.56a en 7.57a van de Wet.

Artikel 3 Eisen bezitters buitenlandse diploma’s/internationale studenten 1. Een bezitter van een buitenlands diploma mag niet deelnemen aan toetsen met studiepunten van de propedeuse van een Nederlandstalige opleiding voordat hij de examencommissie het bewijs heeft geleverd van voldoende taalbeheersing van het Nederlands. (art. 7.28 van de Wet) Zie lid 2. 2. De instituutsdirecteur kan eveneens bepalen dat een bezitter van een buitenlands diploma pas wordt ingeschreven als hij bewijs heeft geleverd van voldoende beheersing van de Nederlandse taal. (art. 7.28 van de Wet) Bezitters van een buitenlands diploma kunnen pas worden ingeschreven indien zij voldoen aan de volgende voorwaarde: beheersing van de Nederlandse taal op Europees niveau B2, aan te tonen door middel van een diploma Staatsexamen NT2 volgens examenprogramma II of een Europees Taalportfolio. 3. Buitenlandse studenten, die 18 jaar of ouder zijn op de datum van eerste inschrijving moeten beschikken over een geldige verblijfsvergunning. (art. 7.32 van de Wet) 4. Voor buitenlandse studenten met een verblijfsvergunning geldt de eis dat ze jaarlijks minimaal 50% van de studiepunten behaald moeten hebben. Bij een lagere score zal melding aan de IND plaatsvinden, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden waardoor de student niet aan zijn verplichtingen heeft kunnen voldoen. Per opleiding kan een dergelijke melding één maal achterwege blijven.1 5. Voor bezitters van een buitenlands diploma geldt voor toelating op basis van het toelatingsonderzoek als bedoeld in artikel 2, lid 6 een leeftijdsgrens van 21 jaar. Artikel 4 Eisen werkkring 1. Voor een inschrijving aan een duale opleiding dient een individuele leer-arbeidsovereenkomst gesloten te worden tussen opleiding, beroepsorganisatie en student, waarin o.a. wordt vastgesteld welke onderwijseenheden de student zal behalen in het onderwijsdeel en welke onderwijseenheden tijdens de beroepsuitoefening.(art. 7.7 van de Wet) Bij duale opleidingen wordt het opleidingsdeel en het beroepsdeel per individuele student bepaald

Paragraaf 3 Intake assessment, vrijstellingen, versnelling Artikel 5 Intake assessment 1. Bij de instroom in een opleiding kan een intake assessment plaatsvinden als er mogelijk sprake is van eerder verworven competenties. Het bewijs van de eerder verworven competenties kan de student inbrengen in zijn portfolio dat tijdens het intake-assessment beoordeeld wordt of kan hij gebruiken als onderbouwing van een verzoek om vrijstelling bij de examencommissie. 2. Studenten die zich herinschrijven nadat ze eerder al een deel van de opleiding hebben gevolgd, krijgen een intake assessment op basis waarvan bepaald wordt welk deel van het studieprogramma nog moet worden gevolgd. Wanneer de instroom in de propedeuse plaatsvindt worden er tevens afspraken gemaakt over de tijd die de student nog krijgt alvorens hij een studieadvies ontvangt. 3. Uitgaande van de waardering van de eerder verworven competenties wordt een studieprogramma opgesteld dat door de examencommissie moet worden goedgekeurd. Artikel 6 Vrijstellingen 1. De instituutsdirecteur kan vrijstelling verlenen van het propedeutisch examen op grond van het bezit van een tenminste gelijkwaardig Nederlands of buitenlands diploma. (art. 7.30 van de Wet) 2. Wanneer een student denkt in aanmerking te komen voor vrijstelling van toetsen dient hij hiervoor een verzoek in bij de examencommissie. Vrijstelling kan worden verkregen op basis van eerder verworven competenties, gelijkwaardige diploma‟s, getuigschriften, behaalde resultaten bij een hbo- of wo-opleiding en/of bestuurlijke activiteiten. Verleende vrijstellingen worden geregistreerd in het studievoortgangssysteem. Artikel 7 Versnelling/maatwerk 1. Elke student die van mening is dat hij via een versneld traject zijn opleiding kan vervolgen en/of voltooien kan hiertoe een onderbouwd verzoek indienen bij de examencommissie. Dit verzoek moet voorzien zijn van een advies van zijn studieloopbaanbegeleider. 2. Het versnelde programma moet kunnen plaatsvinden binnen de reguliere onderwijsorganisatie van de opleiding. 3. Elke student kan een verzoek indienen bij de opleidingscoördinator om een zg intake-assessment af te laten nemen. Tijdens een intake-assessment vindt een globale beoordeling plaats van de student ter voorbereiding op een competentie-examen of een verzoek tot vrijstelling.

Paragraaf 4 Inhoud onderwijs

1

Op het moment van de totstandkoming van deze OER was nog niet duidelijk wanneer deze wetgeving in werking zal treden.

7

Artikel 8 Opleidingsprofiel – afstudeerrichtingen/differentiaties - beroepsvereisten 1. De opleiding is gebaseerd op een opleidingsprofiel. In het opleidingsprofiel zijn de eindkwalificaties van de opleiding beschreven. Het opleidingsprofiel is te vinden in bijlage 4: Competentieprofielen. 2. De opleiding kent geen differentiaties en/of afstudeerrichtingen. 3. De opleiding wordt aangeboden op de grondslag Rooms-Katholiek 4. Voor de opleiding gelden de volgende specifieke beroepsvereisten: De wettelijke beroepsvereisten van de lerarenopleiding zijn vastgelegd in de wet op de beroepen in het onderwijs (wet BIO) en uitgewerkt in de zeven competenties van de Stichting Beroepskwaliteit Leraren. Voor het nominale voltijds- en deeltijdsprogramma van de tweedegraads lerarenopleidingen geldt dat de vakinhoudelijke en vakdidactische kennis waarover de startbekwame docent moet beschikken is vastgelegd in de kennisbasis die landelijk is overeengekomen (zie bijlage) Voor de bacheloropleiding Godsdienst-pastoraal werk is een omschrijving van het beroepsprofiel gemaakt in overleg met het werkveld. Het competentieprofiel is afgeleid van de SBL competenties en wijkt af voor competentie 5 en 6 (5. Competent in samenwerking met collega's en 6. Competent in samenwerking met omgeving is gewijzigd in: 5. Competent in samenwerking en 6. Competent in hermeneutiseren). Voor de opleiding Godsdienst-pastoraal werk is er een beroepsprofiel dat geaccordeerd is door de Nederlandse Bisdommen, getiteld “Een professional met diepgang”. Artikel 9 Inhoud opleiding 1. Elke bacheloropleiding heeft een propedeutische fase, met een omvang van 60 studiepunten, die wordt afgesloten met een propedeuse examen. De propedeuse heeft een oriënterende, selecterende en verwijzende functie. 2. Een bacheloropleiding heeft een omvang van 240 studiepunten. Voor de cohorten 2010-2011 en 2011-2012 geldt dat de bacheloropleiding bestaat uit een major en een minor. De major omvat 210 studiepunten. De minor omvat 30 studiepunten. Artikel 10 Overzicht onderwijseenheden en studiepunten 1. Elke opleiding bestaat uit een samenhangend geheel van onderwijseenheden, onderdelen van een opleiding die met een tentamen worden afgesloten. Onderwijseenheden hebben een maximale omvang van 30 studiepunten. 2. Aan onderwijseenheden worden hele studiepunten toegekend. In onderstaand overzicht is de verdeling van studiepunten vermeld. Voor cohorten 2010 t/m 2011, zie bijlage 1 Voor cohorten 2007 t/m 2009, zie bijlage 2. Voor cohorten 2007-2009 geldt dat studiepunten gekoppeld zijn aan competenties en slechts via competentie-examens behaald kunnen worden. Artikel 11 Inhoud Minors en andere speciale programma’s 1. De student is vrij om te kiezen welke minor hij wil volgen, een opleidingsminor of een Fontysbrede minor, mits deze minor geen overlap vertoont met het programma van de major. De opleiding biedt onderstaande opleidingsminor aan. - Diversiteit en Levensbeschouwing De onderstaande minors mogen niet gevolgd worden vanwege overlap met de major: - Binnen de lerarenopleiding Godsdienst en de opleiding Godsdienst-pastoraal werk mag de minor Filosofie en Ethiek niet gevolgd worden. - Binnen de lerarenopleiding mag de minor Onderwijskunde niet gevolgd worden. 2. 3. 4. 5. 6.

De student die een buitenlandminor of een externe minor wil volgen, dient voor aanvang van de minor toestemming te vragen en te verkrijgen bij de examencommissie voor zijn persoonlijke invulling van deze minor. Voor deelname aan een minor dient de student de propedeuse behaald te hebben, tenzij de examencommissie toestemming verleent om de minor te volgen. De minor is in het tweede of derde studiejaar gepositioneerd. De student moet zich voor de minor aanmelden voor de startdatum zoals vermeld in het planningoverzicht van de verschillende minoren op het intranet van Fontys. Studenten hebben de mogelijkheid een minor te volgen boven op de reguliere opleiding van 240 studiepunten. Een met succes afgeronde extra minor wordt vermeld in het diploma supplement. Alternatieve trajecten worden vastgesteld door de examencommissie na overleg met de student.

Artikel 12 Onderwijsactiviteiten 1. Hieronder is een overzicht opgenomen van de onderwijsactiviteiten die door de opleiding worden aangeboden. In de studiegids per opleiding is een overzicht opgenomen van het standaard curriculum. 2. De onderwijsactiviteiten van de minors staan beschreven in de minorregelingen. De minorregelingen van Fontysbrede minors zijn te vinden via de website, www.fontys.nl/minors. De minorregeling van opleidingsminor is opgenomen als bijlage 3 bij deze OER. 3. Als er ingangseisen zijn gesteld om te kunnen deelnemen aan een onderwijsactiviteit zijn deze in het overzicht als bedoeld in lid 1 opgenomen. 4. Deelname aan onderwijsactiviteiten in de postpropedeuse is toegestaan wanneer de student de propedeuse van de opleiding heeft behaald of aan het einde van het eerste jaar een voorwaardelijk positief studieadvies 8

5. 6. 7.

(indicatie B) heeft gekregen. De examencommissie kan een student die de propedeuse nog niet behaald heeft en aan het einde van het eerste jaar een voorwaardelijk afwijzend studieadvies (indicatie C) heeft gekregen toegang tot de postpropedeuse verlenen. (art. 7.30 van de Wet) Aanmelding voor onderwijsactiviteiten is niet vereist. Het lesrooster wordt bekend gemaakt via de portal uiterlijk 1 week voor aanvang van de lessen. Een student die zich heeft aangemeld voor een onderwijsactiviteit neemt de verplichting op zich te voldoen aan de eisen die worden gesteld voor deelname aan deze onderwijsactiviteit. Wanneer de eisen betrekking hebben op verplichte aanwezigheid kan een student die in aanmerking komt voor de Topsportregeling verzoeken om in een parallelgroep aan deze verplichting te mogen voldoen of verzoeken om ontheffing van deze verplichting (zie ook artikel 16).

Paragraaf 5 Studieloopbaanbegeleiding, functiebeperking, bestuurlijk activiteiten, topsport Artikel 13 Studieloopbaanbegeleiding 1. Elke student wordt begeleid door een studieloopbaanbegeleider. 2. De student bepaalt in overleg met zijn studieloopbaanbegeleider op welke manier hij zich wil ontwikkelen en op welke wijze hij invulling geeft aan zijn leerproces. 3. De student overlegt met zijn studieloopbaanbegeleider over de voortgang van zijn leerproces. In overleg met de studieloopbaanbegeleider bepaalt de student of en wanneer hij zal deelnemen aan het competentie-examen. Ten behoeve van het studieadvies dat de student in het eerste jaar ontvangt moet de student in zijn eerste jaar van inschrijving deelnemen aan het competentie-examen van de propedeuse. 4. De studieloopbaanbegeleider voert in de propedeuse begeleidings- en verwijzingsgesprekken met de student. Van deze gesprekken wordt een verslag opgesteld. Een afschrift van het verslag wordt aan de student verstrekt. De student tekent het verslag voor gezien of akkoord, eventueel met de aantekening „gezien, maar niet akkoord‟. 5. De student kan een verzoek indienen bij de instituutsdirecteur om hem een andere studieloopbaanbegeleider toe te wijzen als hij hiervoor zwaarwegende argumenten kan aandragen. 6. In het eerste jaar van de propedeuse kunnen studenten voor wie Nederlands de tweede taal is de examencommissie verzoeken om hen extra tijd toe te kennen voor het maken van toetsen. Toekenning van deze voorziening vindt uitsluitend plaats als studenten kunnen aantonen gebruik te maken van voorzieningen om te komen tot een betere beheersing van het Nederlands. Artikel 14 Bijzondere voorzieningen voor studenten met een functiebeperking 1. Studenten met een functiebeperking hebben op grond van wettelijke bepalingen recht op doeltreffende aanpassingen tenzij deze voor de instelling een onevenredige belasting vormen. (art. 7.13 van de Wet) 2. Aanpassingen dienen er toe belemmeringen weg te nemen of te beperken en de zelfstandigheid en volwaardige participatie van de student zoveel mogelijk te bevorderen. De aanpassingen kunnen betrekking hebben op studieprogramma (inclusief de stages), studieroosters, onderwijswerkvormen, toetsing en leermiddelen. 3. De student die aanspraak wil maken op aanpassingen dient daartoe tijdig een schriftelijk en gemotiveerd verzoek in bij de examencommissie. De examencommissie wint zo nodig deskundig advies in (bv. bij een studentendecaan) alvorens te beslissen. Wanneer de examencommissie dit voor het te nemen besluit noodzakelijk acht kan zij, op basis van geheimhouding, inzage krijgen in de medische verklaring die mogelijk bij een studentendecaan beschikbaar is mits de student heeft aangegeven hier geen bezwaar tegen te hebben. De examencommissie besluit binnen vier werkweken na ontvangst van het verzoek, tenzij een verzoek nader onderzoek vergt. In dat geval wordt de student uitsluitsel gegeven wanneer duidelijkheid omtrent zijn verzoek kan worden gegeven. 4. Bij een langdurige of chronische handicap is het verzoek slechts eenmaal per studiejaar nodig, in andere gevallen per toetsperiode. In de toekenning van de voorzieningen kan de examencommissie ook bepalen dat de toegekende voorzieningen gelden voor de hele studie of dat de student jaarlijks in overleg met zijn studieloopbaanbegeleider nagaat of de voorzieningen nog toereikend zijn. 5. Aan het begin van het studiejaar informeert de opleiding de studenten over de mogelijkheden voor bijzondere voorzieningen. De student wordt gewezen op de mogelijkheid om een studentendecaan te raadplegen. Artikel 15 Bestuurlijk actieve studenten 1. Een student kan zijn bestuurlijke activiteiten inbrengen in zijn portfolio. De student dient daarbij in overleg met zijn studieloopbaanbegeleider aan te geven hoe deze bestuurlijke activiteiten kunnen bijdragen aan het verwerven van één of meerdere competenties van zijn bacheloropleiding. Het Studentencentrum bevestigt op het verslag van de student die bestuurlijk actief is geweest voor OC, IMR, CMR of FSR, dat hij deze bestuurlijke activiteiten heeft verricht. 2. Wanneer een student van mening is dat hij met zijn bestuurlijke activiteiten heeft laten zien te beschikken over kennis, inzicht en vaardigheden etc. die worden getoetst via toetsen met studiepunten dan kan hij op grond van deze bestuurlijke activiteiten een vrijstelling aanvragen bij de examencommissie. 3. Wanneer een student zijn bestuurlijke activiteiten niet wil inzetten in het onderwijs zoals bedoeld in lid 2 kan hij een beroep doen op de FOS-regeling en bij zijn instituut een verzoek indienen om vacatiegeld of bij de FOScommissie een bestuursbeurs aanvragen. 9

4.

Bestuurlijke activiteiten kunnen worden vermeld op het diploma supplement. De student vraagt de vermelding zelf 4 weken voorafgaand aan de diploma-uitreiking aan, via de onderwijsadministratie van de opleiding.

Artikel 16 Topsport Studenten die in aanmerking komen voor de Topsportregeling kunnen bij de examencommissie voorzieningen vragen met betrekking tot de aanpassing van toetsen of toetsroosters, tot een aangepaste regeling met betrekking tot de aanwezigheidsplicht voor onderwijsactiviteiten, het werken in groepen, en voor een aangepaste stage. Deze voorzieningen moeten aangevraagd worden bij de examencommissie.

Paragraaf 6 Toetsen, beoordelen en studievoortgang Artikel 17 Toetssoorten 1. De opleiding kent de volgende categorieën toetsen:  Toetsen met studiepunten leiden tot directe toekenning van studiepunten wanneer deze zijn behaald. Een competentie-examen is een speciale vorm van toets met studiepunten.  Toetsen zonder studiepunten leveren bewijs dat ingebracht kan worden in het portfolio dat tijdens een competentie-examen beoordeeld kan worden. 2. Elke toets omvat het door de examinator te verrichten onderzoek naar de kennis, het inzicht, de vaardigheden en / of competenties van de student alsmede de beoordeling van de uitkomsten van dat onderzoek. 3. Toetsen worden schriftelijk of mondeling afgenomen of op een gecombineerde manier (bv. product en presentatie/gesprek). 4. Een mondelinge toets wordt afgelegd bij tenminste twee examinatoren, waarbij één van de examinatoren op aanwijzing van (de voorzitter van) de examencommissie als eerste examinator fungeert. Bij een mondelinge toets wordt altijd een verslag van de toets gemaakt, zodat ook achteraf de kwaliteit van de toets kan worden beoordeeld. Eén examinator is toegestaan, na instemming van de examencommissie én bij een verklaring van geen bezwaar van de student. Een mondelinge toets is openbaar. Belangstellenden die de mondelinge toets als toehoorder wensen bij te wonen, dienen daarvoor echter minimaal twee weken tevoren een verzoek in bij de examinator(en). De examinator informeert de student die getoetst wordt. Als de student aangeeft hier bezwaar tegen te hebben wordt het verzoek om de mondelinge toets als toehoorder bij te wonen in elk geval afgewezen. De examinator beslist gemotiveerd bij afwijzing. Wanneer de examencommissie een extra, mondelinge, toetsgelegenheid aanbiedt ter vervanging van een reguliere toets wordt deze toets altijd afgenomen en beoordeeld door twee examinatoren. Artikel 18 Overzicht toetsen Bij de opleiding worden de volgende toetsen aangeboden. Voor een overzicht van de manier waarop modules worden getoetst wordt verwezen naar de modulenboeken die als bijlagen aan de studiegids is toegevoegd. Artikel 19 Toetsen en beoordelen 1. Het toetsrooster wordt bekend gemaakt via de portal van de hogeschool (www.fhtl.nl/portal) uiterlijk 1 week voor aanvang van de betreffende toetsperiode. 2. Voor elke toets wijst de examencommissie één of meer examinatoren aan. Een examinator kan ook een deskundige van buiten de instelling zijn. Aan elk competentie-examen neemt minimaal één assessor deel die niet is betrokken bij de studieloopbaanbegeleiding van de betreffende student. 3. De toetsing van minors is beschreven in de minorregeling. Door de examinator van de minor wordt vastgesteld of de toetsen zijn behaald. De examencommissie van het penvoerend instituut, dat de minor aanbiedt, stelt vast of de student de minor heeft behaald en zorgt ervoor dat de student een certificaat ontvangt voor de behaalde minor. Het resultaat van de minor wordt doorgegeven aan de onderwijsadministraties van de opleidingen waar de studenten staan ingeschreven. Artikel 20 Tijdsduur toets en hulpmiddelen toets 1. De examinator bepaalt de voor het afleggen van de toets beschikbare tijdsduur en de hulpmiddelen waarvan de student tijdens het afleggen van de toets gebruik kan maken, binnen de richtlijnen en de aanwijzingen die door de examencommissie zijn vastgesteld, en vermeldt dit op de toetsopgaven. Artikel 21 Deelname competentie-examens 1. Voorafgaand aan deelname aan een competentie-examen overlegt de student met zijn studieloopbaanbegeleider. De studieloopbaanbegeleider geeft de student een (niet-bindend) advies omtrent zijn verzoek tot deelname aan het competentie-examen. 2. Om deel te kunnen nemen aan het laatste competentie-examen van de opleiding dient de student aan te tonen dat hij de minor heeft behaald of hiervan vrijstelling heeft gekregen. 3. De examencommissie stelt, zo nodig in overleg met de examinator, vast of voldaan is aan de voorwaarden voor toelating tot een competentie-examen, onverminderd de verantwoordelijkheid van de student zelf om na te gaan of hij aan de voorwaarden voldoet. 10

4.

Bij tussentijdse uitstroom kan op verzoek van de student een deel van een competentie-examen worden afgenomen. (exit-assessment).

Artikel 22 Aanmelding toetsen 1. De student moet zich voor ieder competentie examen aanmelden bij de studieloopbaanbegeleider. Voor de overige toetsing geldt de volgende procedure: Elke student is bij deelname aan een onderwijsactiviteit automatisch aangemeld voor de toets van die onderwijsactiviteit. Bij herkansing dient de student zich uiterlijk 7 dagen voor de herkansingsdatum per email aan te melden bij het secretariaat 2. Een student die niet heeft gehandeld conform de beschreven aanmeldingsprocedure kan niet deelnemen aan de toets. Artikel 23 Legitimatie bij toetsen 1. De student legitimeert zich bij elke toets met behulp van zijn studentenkaart of een geldig identiteitsbewijs. Artikel 24 Normering toetsen 1. De opdrachten, opgaven, beoordelingsnormen en beoordelingscriteria worden door de examinatoren vastgesteld binnen de richtlijnen en de aanwijzingen die door de examencommissie zijn vastgesteld. De examinator neemt de toets af en stelt de uitslag daarvan vast. 2. Indien één en dezelfde toets door meer dan één examinator wordt afgenomen en de uitkomst daarvan wordt beoordeeld, ziet de examencommissie er op toe, dat die examinatoren deze toets beoordelen aan de hand van dezelfde normen. Artikel 25 Uitslag toetsing 1. De uitslag van de toets dient, behoudens vooraf kenbaar gemaakte uitzonderingen, binnen 15 werkdagen na de datum van toetsing aan de student bekend te zijn gemaakt, tenzij in de modulebeschrijving een andere termijn wordt gehanteerd. Bekendmaking van toetsresultaten vindt plaats via de onderwijsadministratie. 2. De student heeft de mogelijkheid elke beoordeelde toets en beoordelingsnormen in te zien en feedback te krijgen op zijn resultaat. 3. Inzage vindt plaats volgens onderstaande procedure. De beoordeelde tentamens / werkstukken zijn gedurende een maand in te zien bij het secretariaat. Daarna worden de gemaakte tentamens / werkstukken toegevoegd aan het dossier van de student en is het werk gedurende zes maanden enkel nog in te zien op afspraak samen met de studieloopbaanbegeleider/opleidingscoördinator 1. Feedback wordt gegeven volgens onderstaande procedure. Indien de student daartoe verzoekt gedurende de termijn waarbinnen beroep kan worden aangetekend, geeft de examinator de kandidaat aan de hand van het gemaakte werk inzicht in wat hij goed en wat hij nog niet goed gedaan heeft 4. Minimaal één keer per jaar ontvangt de student een schriftelijk overzicht van zijn behaalde resultaten. Artikel 26 Verhindering van deelname aan toetsen 1. Indien de student heeft gehandeld conform de in artikel 22 beschreven aanmeldingsprocedure maar buiten zijn wil om verhinderd is aan de toets deel te nemen, dit ter beoordeling van de examencommissie, dan kan betrokkene een verzoek indienen om de toets alsnog binnen een te stellen termijn af te leggen. 2. Het verzoek als bedoeld in het voorgaande lid wordt schriftelijk, onder overlegging van de nodige bewijsstukken, ingediend bij de voorzitter van de examencommissie. De examencommissie beoordeelt en deelt zijn beslissing schriftelijk aan betrokkene mede. Indien de beslissing positief is, houdt deze tevens in een opgave van datum, tijdstip en plaats van de nieuwe gelegenheid. Indien de beslissing negatief is, worden de redenen van afwijzing vermeld en wordt de student gewezen op zijn beroepsmogelijkheid. Belemmering van de studievoortgang en de persoonlijke omstandigheden van de student zijn voor de examencommissie de belangrijkste aspecten waarop het verzoek wordt getoetst. 3. Wanneer een dergelijk verzoek betrekking heeft op een toets binnen een Fontysbrede minor richt de student dit verzoek tot de examencommissie van het penvoerend instituut dat de minor verzorgt, zoals vermeld in de minorregeling van de minor. Artikel 27 Verzoek tot herziening 1. Wanneer een student het niet eens is met een beoordeling heeft hij de mogelijkheid om binnen drie werkweken na bekendmaking van het resultaat een verzoek tot herziening in te dienen bij de examencommissie (zie artikel 44 van het Studentenstatuut.). Hij heeft ook de mogelijkheid om rechtstreeks een beroep in te dienen bij het College van beroep voor de examens (zie artikel 45 en 46 van het Studentenstatuut). 2. De examencommissie doet vervolgens uiterlijk binnen vier werkweken uitspraak. Artikel 28 Herkansing 11

1.

Een toets wordt minimaal twee keer per studiejaar aangeboden. Voor onderstaande, praktijkgerelateerde toetsen, vindt de herkansing pas in het volgende studiejaar plaats: - Oriënterende stage propedeuse - Hoofdfasestage - Afrondende stage Startbekwaamfase Een student die een toets wil herkansen waar hij/zij al een voldoende voor heeft gehaald, heeft per toets recht op één herkansing. Het recht op herkansen van een voldoende gemaakte toets geldt tot uiterlijk een jaar na de toetsdatum waarop de student de voldoende heeft behaald. Daarbij geldt dat het hoogste cijfer telt.

2.

3.

Onderdeel van elk competentie-examen is de bespreking van de mogelijkheid om nog niet verworven competenties op een later tijdstip opnieuw te laten beoordelen. In overleg met de student wordt bepaald wat er nog moet gebeuren, wanneer en hoe de student kan laten zien dat hij er aan gewerkt heeft en wanneer hij deze competenties alsnog heeft verworven. Een student die op basis van het competentie-examen van de propedeuse een voorwaardelijk studieadvies krijgt (positief of afwijzend) krijgt gedurende maximaal één jaar de mogelijkheid het resultaat te verbeteren. Indien nodig dient de student aan het eind van zijn tweede jaar inschrijving opnieuw het competentie-examen van de propedeuse af te leggen. Afhankelijk van het resultaat van deze herkansing wordt het voorwaardelijk studieadvies gevolgd door een positief of een bindend afwijzend studieadvies.

Artikel 29 Geldigheidsduur behaalde resultaten 1. De geldigheidsduur van behaalde toetsen is tien jaar De examencommissie heeft de mogelijkheid om deze termijn te verlengen. Artikel 30 Afstudeerscriptie - Kennisbank 1. Indien tijdens de opleiding een afstudeerscriptie wordt geschreven dient deze afstudeerscriptie digitaal, in één document, aangeleverd te worden, zodat deze kan worden opgenomen in één of meerdere digitale kennisbank(en). Bij aanlevering van de afstudeerscriptie voegt de student het ondertekende „Toestemmingsformulier tot opname en beschikbaarstelling afstudeerscriptie in digitale kennisbank‟ bij. Hiermee geeft de student toestemming tot opname van de afstudeerscriptie in de kennisbank en tot beschikbaarstelling voor potentiële gebruikers binnen en buiten de hogeschool. Student en / of opdrachtgever/stagebiedende organisatie kunnen bij het aanleveren van de digitale scriptie aangeven niet akkoord te gaan met opname van de scriptie in de databank Of een scriptie wordt aangeboden ter opname in de databank is aan de opleidingscoördinator om te beslissen, op grond van kwaliteit. In beginsel worden alleen die scriptie aangeboden die een waardering 7 of hoger hebben behaald. Artikel 31 Studievoortgang 1. De resultaten van toetsen worden, onder verantwoordelijkheid van de opleiding, geregistreerd in de onderwijsadministratie. Daarnaast houdt de student de resultaten van deze toetsen zelf bij in zijn portfolio. 2. In het eerste jaar van de propedeuse ontvangt de student vier keer per jaar een bericht over zijn studievoortgang. Hierbij wordt aangegeven welke indicatie van toepassing is: A – de studievoortgang ligt op schema B – er is sprake van een beginnende studieachterstand C – er is sprake van aanzienlijke studieachterstand, reden tot zorg D – er is sprake van ernstige studieachterstand, zeer zorgwekkend In de propedeuse is de indicatie van het tweede en vierde voortgangsbericht gekoppeld aan de criteria van het voorlopig studieadvies en het studieadvies dat aan het eind van het eerste jaar wordt uitgebracht. In het studievoortgangssysteem wordt geregistreerd welk studievoortgangsbericht is afgegeven. 3. Na het eerste jaar inschrijving in de propedeuse ontvangt de student twee keer per jaar een bericht over zijn studievoortgang. 4. De bepalingen in lid 2 en 3 zijn niet van toepassing voor studenten in een deeltijdse opleiding. Artikel 32 Studieadvies In het eerste jaar van inschrijving in de propedeutische fase van een opleiding wordt voor aanvang van het tweede semester een voorlopig advies, positief of negatief, uitgebracht. (art. 7.8b van de Wet) Dit voorlopig studieadvies kan ook gegeven worden in een mondeling gesprek met de studieloopbaanbegeleider, mits de student duidelijk wordt gemaakt dat er sprake is van een voorlopig studieadvies als bedoeld in dit artikel en er van dit gesprek een verslag wordt gemaakt dat door de student mede wordt ondertekend. Het voorlopig studieadvies wordt gebaseerd op de studieresultaten van de student en wordt schriftelijk vastgelegd. De student krijgt een voorlopig positief studieadvies en de indicatie A in onderstaande gevallen: - Als de voorbereiding op de stage positief is, en - Als alle toetsen behaald zijn 12

1. 2.

De student krijgt een voorlopig positief studieadvies en de indicatie B in onderstaande gevallen: - Als de voorbereiding op de stage positief is, en - Als minimaal 80% van alle toetsen (maar niet 100%) behaald is De student krijgt een voorlopig negatief studieadvies en de indicatie C in onderstaande gevallen: - Als de voorbereiding op de stage negatief is, of - Als minder dan 80% van alle toetsen behaald is De student krijgt een voorlopig negatief studieadvies en de indicatie D in onderstaande gevallen: - Als de voorbereiding op de stage negatief is, en - Als minder dan 60% van alle toetsen behaald is Wanneer een C of een D wordt verstrekt is er sprake van een waarschuwing dat er bij ongewijzigde voortgang mogelijk aan het eind van het eerste jaar een bindend afwijzend studieadvies verstrekt zal worden. De opleiding verstrekt aan elke student voor het eind van diens eerste jaar van inschrijving (12 maanden) in de propedeuse een schriftelijk studieadvies. Naast een advies over het al dan niet voortzetten van de opleiding, kan het advies ook betrekking hebben op de te volgen afstudeerrichting. Aan het studieadvies kan een afwijzing verbonden zijn. Dit betekent dat de inschrijving van de student in de desbetreffende opleiding wordt beëindigd en dat hij zich niet opnieuw kan inschrijven bij dezelfde opleiding. Beide opleidingen hebben een gemeenschappelijke propedeuse. Het studieadvies dat wordt uitgebracht bij de gemeenschappelijke propedeuse geldt voor de opleidingen die de propedeuse gemeenschappelijk hebben. Het studieadvies is gebaseerd op de studieresultaten van de propedeuse. De examencommissie adviseert de instituutsdirecteur over het uit te brengen studieadvies. Bij het studieadvies wordt rekening gehouden met bijzondere omstandigheden van de student. De student dient bijzondere omstandigheden te melden bij zijn studieloopbaanbegeleider of een studentendecaan zodra deze omstandigheden zich voordoen. De student krijgt een positief studieadvies en de indicatie A in onderstaande gevallen: De student heeft een positief oordeel ontvangen op het propedeuse competentie examen, waarmee hij alle onderdelen van het studiepakket met goed gevolg heeft afgerond en de vereiste 60 studiepunten heeft behaald. De student krijgt een voorwaardelijk positief studieadvies en de indicatie B in onderstaande gevallen: De student heeft nog niet voldaan aan de eisen van de propedeuse, maar hij heeft wel voldaan aan de minimale eis na het eerste studiejaar: hij heeft minimaal 50 studiepunten behaald en de stage is met voldoende resultaat afgerond. Student moet aan het einde van zijn tweede jaar van inschrijving de propedeuse behaald hebben. Student mag op basis van een voorwaardelijk positief studieadvies deelnemen aan onderwijsactiviteiten uit de postpropedeutische fase. De student krijgt een voorwaardelijk afwijzend studieadvies en de indicatie C in onderstaande gevallen: In slechts uitzonderlijke gevallen en dan alleen door een besluit van de examencommissie zal worden afgeweken van de norm van 50 studiepunten en met voldoende resultaat afgeronde stage een voorwaardelijk afwijzend advies worden afgegeven. Hiertoe dient de student een schriftelijk verzoek te doen aan de examencommissie. Student mag op basis van een voorwaardelijk afwijzend studieadvies alleen met toestemming van de examencommissie deelnemen aan onderwijsactiviteiten uit de postpropedeutische fase.

3. 4.

5.

6. 7.

De student krijgt een bindend afwijzend studieadvies en de indicatie D in onderstaande gevallen: Student heeft minder dan 50 studiepunten behaald en/of de stage is niet met voldoende resultaat afgerond. Het beoefenen van topsport door studenten die in aanmerking komen voor de Topsportregeling wordt gezien als een bijzondere omstandigheid, op grond waarvan een voorwaardelijk studieadvies wordt gegeven. Een student die aan het eind van het eerste jaar een voorwaardelijk studieadvies heeft ontvangen, ontvangt aan het eind van het tweede jaar inschrijving een positief of een bindend afwijzend studieadvies. De student ontvangt een positief studieadvies als hij zijn propedeuse heeft behaald. In de andere gevallen krijgt de student aan het eind van zijn tweede jaar van inschrijving alsnog een bindend afwijzend studieadvies, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden, waardoor (nog) geen bindend afwijzend studieadvies kan worden gegeven. Uitsluitend na advies van Juridische Zaken beslist de examencommissie of het tijdstip om aan de gestelde voorwaarden van het voorwaardelijk studieadvies te voldoen, kan worden uitgesteld (tot meer dan 24 maanden inschrijving). Bijzondere omstandigheden van de student kunnen reden zijn voor het geven van een extra termijn om aan de gestelde eisen te voldoen. Eveneens is advies van de Juridische Zaken nodig om een student die na het tweede jaar van inschrijving (dat wil zeggen na meer dan 24 maanden inschrijving) geen bindend afwijzend studieadvies heeft ontvangen en nog niet zijn propedeuse heeft behaald alsnog een afwijzend studieadvies te geven. Aan studenten die te kennen geven dat zij zich uitschrijven tijdens het eerste jaar van inschrijving wordt door de directeur een waarschuwing meegegeven als hij verwacht dat de student mogelijk niet geschikt is voor de opleiding. De directeur wint hiervoor advies in bij de examencommissie. Tevens wordt vastgelegd hoeveel maanden inschrijving de student nog tot zijn beschikking heeft voordat hem een studieadvies wordt uitgebracht, wanneer hij zich op een later tijdstip weer voor dezelfde opleiding zou willen inschrijven. (zie ook artikel 35).

Artikel 33 Aanvullende bepalingen afwijzend studieadvies 13

1. 2. 3. 4. 5.

Indien de opleiding een afwijzend studieadvies wil uitbrengen, kan dat alleen als de opleiding voorzieningen heeft getroffen die onder meer rekening houden met de persoonlijke omstandigheden van de student en die gericht zijn op het waarborgen van een goede studievoortgang. Het bindend afwijzend studieadvies geldt voor de termijn van 5 jaar. Op verzoek van de student kan de instituutsdirecteur deze termijn wijzigen c.q. het afwijzend advies intrekken zoals bedoeld in 7.8b lid 3 van de Wet. Een afwijzend advies heeft betrekking op de voltijdse, deeltijdse en duale vorm van de betreffende opleiding, tenzij in het advies anders is aangegeven. In elk afwijzend studieadvies wordt uitdrukkelijk vermeld dat de afwijzing uitsluitend betrekking heeft op de genoemde opleiding. Aan elk afwijzend studieadvies wordt bij wijze van advies een verwijzing toegevoegd, hetzij naar een andere opleiding, hetzij naar de decaan of naar het Studenten Loopbaancentrum.

Paragraaf 7 Afsluiting opleiding Artikel 34 Examens – getuigschriften – diploma supplement 1. Het examen, van de propedeuse of de opleiding, is behaald, zodra de student alle onderwijseenheden, behorende tot de propedeuse of de opleiding, zoals vermeld in artikel 10, heeft behaald. (art. 7.10 van de Wet) 2. Bij de opleiding worden op de volgende momenten getuigschriften verstrekt:  na het behalen van het propedeutisch examen;  na het behalen van het afsluitend examen van de opleiding. 3. Het getuigschrift wordt slechts afgegeven nadat is vastgesteld dat de student ingeschreven staat en zijn collegegeld van alle inschrijvingsjaren heeft betaald. (art. 7.11 van de Wet) 4. Nadat het examen is behaald, reikt de examencommissie het getuigschrift uit, tenzij de student heeft verzocht om uitstel van zijn uitreiking. Bij het getuigschrift van de opleiding wordt een diploma supplement uitgereikt. Het getuigschrift wordt namens de examencommissie ondertekend door de (plaatsvervangend) voorzitter, de (plaatsvervangend) secretaris, de geëxamineerde en indien van toepassing door een (externe) deskundige. (artikel 7.11 van de Wet). Bij het examen van de opleiding verleent de examencommissie tevens namens het instellingsbestuur de graad van de opleiding. 5. Voor het examen van de opleiding Godsdienst pastoraal werk wordt de graad Bachelor of Theology verleend. Voor het examen van de opleiding Leraar Godsdienst Levensbeschouwing wordt de graad Bachelor of Education verleend. 6. De uitreiking van het getuigschrift vindt plaats op een door de opleiding te bepalen tijdstip. 7. Indien de student het examen van de opleiding heeft behaald en heeft verzocht om uitstel van de uitreiking van zijn getuigschrift kan hem al wel een verklaring worden verstrekt dat hem de graad van zijn opleiding is toegekend. (art. 7.11 van de Wet) 8. De student krijgt een van de hieronder genoemde judicia vermeld op zijn getuigschrift op basis van meer dan gewone prestaties. Het judicium „cum laude‟ geldt als het hoogst haalbare. De student krijgt het judicium „cum laude‟ indien hij heeft voldaan aan de volgende eisen: Indien de student voor alle toetsen een 8 of hoger heeft behaald en bij het competentie-examen ten minste voor 6 competenties een hoger niveau heeft bereikt dan gevraagd, kan dit voor de examencommissie aanleiding zijn het predicaat cum laude toe te kennen De student krijgt het judicium „met genoegen‟ indien hij heeft voldaan aan de volgende eisen: Indien de student voor alle toetsen een 8 of hoger heeft behaald en bij het competentie-examen ten minste voor 3 competenties een hoger niveau heeft bereikt dan gevraagd,, kan dit voor de examencommissie aanleiding zijn het predicaat „met genoegen‟ toe te kennen Het College van Bestuur meldt aan de DUO welke student het afsluitend examen van de opleiding met goed gevolg heeft afgelegd. Artikel 35 Verklaring bij vertrek 1. Aan elke student die meldt dat hij zijn inschrijving beëindigt zonder dat hij het afsluitend examen van de opleiding heeft afgerond wordt een gesprek aangeboden. 2. Op verzoek van de student kan hem een verklaring meegegeven worden met reeds behaalde resultaten. Wanneer het gaat om resultaten voor toetsen zonder studiepunten kan de studielast van reeds behaalde toetsresultaten worden vertaald naar een equivalent van studiepunten. (art. 7.11 van de Wet) 3. In de verklaring wordt vermeld dat behaalde toetsresultaten in principe zeven jaar geldig zijn. In de verklaring kan een voorbehoud gemaakt worden voor het geval er sprake is van een grondige wijziging van de opleiding. Artikel 36 Doorstroom 1. Ten behoeve van een vlotte doorstroming naar een masteropleiding kan de student gebruik maken van de minor Academische Oriëntatie. 2. Indien er voor de bacheloropleiding specifieke afspraken gemaakt zijn met één of meerdere universiteiten voor een goede doorstroom naar een universitaire masteropleiding zijn deze hieronder uitgewerkt. 14

Paragraaf 8 Onregelmatigheden en fraude Artikel 37 Onregelmatigheden en fraude 1. Indien een student zich ten aanzien van (een onderdeel van) het examen aan een onregelmatigheid (hieronder wordt verstaan een afwijking van voorgeschreven regels of algemeen geldende gedragsregels) schuldig heeft gemaakt, kan de examencommissie bepalen dat aan die student het recht wordt ontnomen één of meer toetsen van de opleiding af te leggen gedurende een door de examencommissie te bepalen periode van ten hoogste één jaar. Indien de toets al was beoordeeld wordt het resultaat ongeldig verklaard. 2. Bij ernstige fraude kan de examencommissie het College van Bestuur voorstellen de inschrijving van betrokkene definitief te beëindigen. (art. 7.12b van de Wet) 3. Indien de onregelmatigheid pas na afloop van het examen wordt ontdekt kan de examencommissie de student het getuigschrift van de opleiding onthouden of terugvorderen en kan zij bepalen dat de betrokken student het getuigschrift slechts kan worden uitgereikt na een hernieuwde toets of een hernieuwd examen in de door de examencommissie aan te wijzen onderdelen en op een door haar te bepalen wijze. 4. Alvorens een beslissing te nemen, hoort de examencommissie de student en eventuele belanghebbenden. Van dit horen wordt een verslag gemaakt, dat door de student ondertekend wordt voor gezien of akkoord, eventueel met de aantekening „gezien, maar niet akkoord‟. De examencommissie deelt haar beslissing onverwijld mede aan de student, zo mogelijk mondeling en in ieder geval schriftelijk. Tevens wordt de beroepsmogelijkheid voor de student aangegeven. 5. De examencommissie maakt van de beslissing en van de feiten waarop deze steunt, een rapport op.

Paragraaf 9 Examencommissie, beroepsmogelijkheid Artikel 38 - Examencommissie 1. Door de instituutsdirecteur wordt voor beide bacheloropleidingen één examencommissie ingesteld. 2. De taken en verantwoordelijkheden van de examencommissie zijn vastgelegd in de Wet. (artikel 7.12, 7.12b en 7.12c). Dit zijn o.a. de volgende taken en verantwoordelijkheden: - verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van toetsing; - verantwoordelijkheid voor de (gang van zaken rondom) toetsing van een opleiding; - het vaststellen of een student het examen behaald heeft; - het uitreiken van het getuigschrift en het diploma supplement; - het vaststellen van alternatieve trajecten; - het oordelen over verzoeken om vrijstelling, verzoeken tot herziening, verzoeken om speciale voorzieningen en verzoeken om extra herkansing toe te kennen; - het bepalen dat een tentamen op een andere manier wordt afgelegd, dan bepaald in de OER; - het goedkeuren van de invulling van een buitenlandminor of een externe minor; - het uitbrengen van een advies aan de instituutsdirecteur over het uit te brengen studieadvies. 3. De samenstelling van de examencommissie is als volgt: Chris ‟t Mannetje, voorzitter Jos de Pater, secretaris Freek Fenijn, lid Joke Brinkhof, lid voor studenten Hengelo 4. Een verzoek aan de examencommissie kan ingediend worden bij de secretaris (zie ook artikel 27). Artikel 39 - Beroepsmogelijkheid 1. Een student die het niet eens is met een besluit van de examencommissie heeft de mogelijkheid om binnen zes kalenderweken na datum van het besluit beroep aan te tekenen bij het College van beroep voor de examens (zie artikel 45 en 46 van het Studentenstatuut, http://www.fontys.nl/diensten/studentenstatuut.28130.htm). (art. 7.61 van de Wet)

Paragraaf 10 Bewaring en hardheidsclausule Artikel 40 Bewaring 1. De examencommissie draagt zorg voor de bewaring van verslagen van vergaderingen van de examencommissie, toetsopgaven en beoordelingsnormen voor een periode van 10 jaar. 2. De door examinatoren opgestelde lijsten met behaalde resultaten en de door de examencommissie afgegeven verklaringen met behaalde resultaten worden 10 jaar bewaard. 3. De examencommissie draagt er zorg voor dat van elke student de volgende gegevens gedurende 50 jaar bewaard blijven in het archief van de instelling.  persoonsgegevens met inachtneming van de wetgeving op het gebied van bescherming persoonsgegevens; 15



4.

5.

gegevens over het behaald hebben van een propedeutisch getuigschrift en / of een getuigschrift hoger beroepsonderwijs en bijbehorende cijferlijsten. De overige gegevens, waaronder gemaakte toetsen, het digitaal assessmentportfolio, met uitzondering van hieronder genoemde werkstukken, kunnen worden vernietigd of teruggegeven aan de student na het verstrijken van tenminste zes maanden na de bekendmaking van de beoordeling. Deze termijn wordt verlengd indien dat nodig is in verband met een beroepsprocedure. Ten behoeve van de externe beoordeling van de opleiding in het kader van de accreditatie blijft een representatieve set van toetsen, inclusief beoordelingen, gedurende een termijn van zes jaren bewaard. Daarnaast worden alle afstudeerscripties gedurende een periode van zes jaren bewaard. Toelichting: bij toetsen moet ook gedacht worden aan opdrachten, portfolio‟s en verslagen van competentieexamens, stageverslagen en projectverslagen en onder afstudeerscripties worden ook verstaan afstudeerverslagen, verslagen van afstudeeronderzoeken, -projecten e.d. Voor studenten die zonder getuigschrift vertrekken wordt de verklaring van behaalde resultaten 10 jaar bewaard.

Artikel 41 Hardheidsclausule 1. De examencommissie is bevoegd tegemoet te komen aan onbillijkheden van zwaarwegende aard die zich bij de toepassing van deze regeling mochten voordoen, alsmede beslissingen te nemen in zaken waarin deze regeling niet voorziet. Om te bepalen of de hardheidsclausule toegepast moet worden weegt de examencommissie de belangen van de student en die van de opleiding. Voor gevallen waaromtrent een onmiddellijke beslissing noodzakelijk is, beslist de voorzitter van de examencommissie of diens plaatsvervanger. In het laatste geval doet deze zo spoedig mogelijk melding aan de leden van de examencommissie. 2. De student richt daartoe een met redenen omkleed schriftelijk verzoek aan de examencommissie conform het gestelde in artikel 44 van het Studentenstatuut. De examencommissie beslist op het verzoek en deelt de beslissing schriftelijk en gemotiveerd aan betrokkene mede, onder vermelding van de beroepsmogelijkheid.

Paragraaf 11 Slot- en invoeringsbepalingen Artikel 42 Inwerkingtreding, wijziging, bekendmaking en citeertitel 1. De OER is van toepassing op alle studenten die aan de betreffende opleiding staan ingeschreven in het studiejaar 2011-2012 2. Het algemene deel van deze regeling en wijziging hiervan worden vastgesteld door het College van Bestuur, nadat de studentengeleding van de Centrale Medezeggenschapsraad daarmee heeft ingestemd. Op basis van dit algemene deel van de OER wordt voor elke opleiding een opleidingsspecifieke OER opgesteld die ter advisering wordt voorgelegd aan de examencommissie en de (gemeenschappelijke) opleidingscommissie. De (gemeenschappelijke) opleidingscommissie brengt advies uit aan de instituutsdirecteur en stuurt dit ter kennisname aan de IMR. Vaststelling en wijziging van de opleidingsspecifieke OER geschieden op voorstel van de opleiding en behoeven de instemming van de studentenfractie van de bevoegde IMR. http://www.fontys.nl/diensten/medezeggenschapsreglement.28383.htm (zie art. 10.20 en 7.13 van de Wet) 3. Indien door tussentijdse wijziging van de regeling de belangen van individuele studenten worden geschaad, kan de student een schriftelijk onderbouwd verzoek indienen bij de examencommissie tegen toepassing van de betreffende wijziging van de regeling. De examencommissie onderzoekt het verzoek en motiveert in zijn uitspraak de afweging tussen het individuele belang van de student en het belang van de kwaliteit van de opleiding. 4. De instituutsdirecteur stelt vóór 1juni voorafgaand aan het studiejaar het opleidingsdeel van de OER vast voor het studiejaar dat op 1 september van start gaat en draagt er zorg voor dat het opleidingsspecifieke deel van deze regeling en elke wijziging daarvan worden gepubliceerd door ter inzage legging bij het opleidingssecretariaat en plaatsing op de website. De OER is te vinden op www.fontys.nl/theologie/ Toelichting: hier de vindplaats van de OER op internet opnemen (nb OER moet ook voor aanstaande studenten, externen, beschikbaar zijn!) 5. De tekst van de OER kan aangepast worden indien wijziging(en) in de organisatie of organisatieonderdelen daar aanleiding toe geeft / geven, rekeninghoudend met hetgeen in lid 3 is beschreven. 6. Deze regeling kan worden aangehaald als “ Algemeen deel van de Onderwijs- en examenregeling Fontys. De citeertitel van de OER van de bacheloropleiding is Opleidingsspecifiek deel van het Studentenstatuut, waarin is opgenomen de onderwijs- en examenregeling 2011-2012 van de voltijd, duale en deeltijd bacheloropleidingen van Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing . Artikel 43 Overgangsbepalingen Bij een grondige wijziging van de opleiding wordt de volgende overgangsregeling getroffen. Na het laatste reguliere aanbod van het „oude‟ onderwijs en de daarbij behorende toets, wordt de betreffende toets nog twee maal als herkansing aangeboden. Daarna wordt bepaald welke toets uit het „nieuwe‟ onderwijs een student moet afleggen ter vervanging van het „oude‟ onderdeel. Artikel 44 Onvoorziene gevallen 16

In gevallen waarin het opleidingsspecifieke deel van de OER niet voorziet beslist de examencommissie, tenzij het gaat om onderwerpen die behoren tot de bevoegdheid van de instituutsdirecteur.

17

B - Studieopbouw en ondersteunende faciliteiten 1. Opzet, organisatie en uitvoering van het onderwijs Informatie over de opzet, de organisatie en de uitvoering van het onderwijs is te vinden op de volgende plaatsen: de digitale studiegids van de opleiding de Onderwijs- en Examenregeling (zie onder A.) 2. Studentenvoorzieningen Informatie over studentenvoorzieningen is te vinden op de volgende plaatsen: - het instellingsdeel van het Studentenstatuut van Fontys (www.fontys.nl/regelingen) - de website van Studentenvoorzieningen (http://www.fontys.nl/studentenvoorzieningen) - de website van FIO (pm adres van nieuwe website opnemen) - de digitale studiegids van de opleiding -

3. Studiebegeleiding Informatie over studiebegeleiding is te vinden op de volgende plaatsen: - de Onderwijs- en Examenregeling (zie onder A.) - de digitale studiegids van de opleiding -

C - Interne klachtenprocedure De student die rechtstreeks in zijn belang is getroffen door handelingen die door een lid van het personeel of een student jegens hem zijn verricht, of organisatorische zaken heeft het recht hierover een klacht in te dienen bij het College van Bestuur, zoals beschreven in artikel 47 van het Studentenstatuut.

18

Bijlage 1: cohorten 2010 t/m 2011, verdeling studiepunten over onderwijseenheden per opleiding Propedeuse Bachelor GPW en Bachelor Lerarenopleiding Geloof op zoek naar inzicht God ter sprake + beroepsproduct 2 Godsdienstpedagogiek/ vakdidactiek (KG in het VO) + beroepsproduct 1 Praktische theologie Inleiding en teksten lezen Kerk- en theologiegeschiedenis Inleiding filosofie en ethiek Inleiding sociale wetenschappen Inleiding spiritualiteit en bronnen Religie en levensbeschouwing Assessment Beroepsoriëntatie Stage propedeuse Training: gespreksvaardigheid Training: observeren Training: presentatievaardigheden Training: stemgebruik Training: studievaardigheden

2199PRCL31 2199PRBP41 2199PRBP21 2199PRCL33 2199PRCL41 2199PRCL13 2199PRCL42 2199PRCL21 2199PRCL12 2199PRCL11 2199PRAS41 2199PRBO21 2199PRST31 2199PRVL31 2199PRVL21 2199PRVL12 2199PRVL32 2199PRVL11

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 1 2 2 1 1 1 1 1

Hoofdfase Bachelor GPW Kerk- en theologiegeschiedenis - capita Patristiek Natuur, zonde en genade Exegese: Torah en vroege profeten Training: parochiecatechese Training observeren GPW Liturgie actuele vormgeving Categoriaal pastoraat Stage hoofdfase Systematische filosofie Theologische Godsleer en christologie Inleiding canoniek recht Exegese: Synoptici en handelingen Training: werken in en met groepen Studieloopbaanbegeleiding hoofdfase Godsdienstsociologie en -psychologie Oecumenica en interreligieuze dialoog Wijsgerige ethiek Exegese: Late profeten en geschriften Exegese: Johannes en Paulus Geschiedenis van de wijsbegeerte Minor

2199HCL11 2199HCL12 2199HCL13 2199HCL14 2199HVL12 2199HVL13 2199HCL15 2199HCL16 2199HST21 2199HCL21 2199HCL22 2199HCL23 2199HCL24 2199HVL22 2199HSL11 2199HCL31 2199HCL32 2199HCL33 2199HCL34 2199HCL35 2199HCL36

5 5 5 5 2 2 2 2 10 5 5 5 5 2 2 5 5 5 5 5 3 30

2199HCL11 2199HCL12 2199HCL13 2199HCL14 2199HCL15 2199HCL16 2199HVL11

5 5 5 5 3 2 3

Hoofdfase Bachelor Lerarenopleiding Kerk- en theologiegeschiedenis - capita Patristiek Natuur, zonde en genade Exegese: Torah en vroege profeten Algemene en vakdidactiek Analyse van lesmethodes Training: vakdidaktiek

19

Stage hoofdfase Systematische filosofie Theologische Godsleer en christologie Inleiding canoniek recht Exegese: Synoptici en handelingen Training: observeren Lero Studieloopbaanbegeleiding hoofdfase Godsdienstsociologie en -psychologie Oecumenica en interreligieuze dialoog Wijsgerige ethiek Exegese: Late profeten en geschriften Exegese: Johannes en Paulus Geschiedenis van de wijsbegeerte Minor

2199HST21 2199HCL21 2199HCL22 2199HCL23 2199HCL24 2199HVL21 2199HSL11 2199HCL31 2199HCL32 2199HCL33 2199HCL34 2199HCL35 2199HCL36

10 5 5 5 5 2 2 5 5 5 5 5 3 30

Startbekwaamfase bachelor GPW Contextueel opbouwwerk Diaconie Pastoraat en media Verkondiging en verkondiger Kerk en sacramenten Jodendom en Islam Wijsbegeerte en levensbeschouwing Inleiding moraaltheologie Studieloopbaanbegeleiding afstudeerfase Schrijven professioneel profiel Stage afstudeerfase Beroepsessay Bijzondere moraaltheologie Hermeneutiek Wijsgerige godsleer

2199ACL11 2199ACL12 2199ACL13 2199ACL14 2199ACL15 2199ACL16 2199ACL17 2199ACL18 2199ASL21 2199ABO21 2199AST21 2199AIL21 2199ACL21 2199ACL22 2199ACL23

3 2 3 2 5 5 5 5 1 2 10 5 5 4 3

2199ACL19 2199ACL110 2199ACL111 2199ACL15 2199ACL16 2199ACL17 2199ACL18 2199ASL21 2199ABO21 2199AST21 2199AIL21 2199ACL21 2199ACL22 2199ACL23

5 2 3 5 5 5 5 1 2 10 5 5 4 3

Startbekwaamfase bachelor Lerarenopleiding Onderwijs en media Ontwikkelingspsychologie Godsdiensten in het voortgezet onderwijs Kerk en sacramenten Jodendom en Islam Wijsbegeerte en levensbeschouwing Inleiding moraaltheologie Studieloopbaanbegeleiding afstudeerfase Schrijven professioneel profiel Stage afstudeerfase Beroepsessay Bijzondere moraaltheologie Hermeneutiek Wijsgerige godsleer

20

Bijlage 2: Competentiematrices cohorten 2007 - 2009 Bacheloropleiding docent godsdienst voortgezet onderwijs tweedegraad Propedeuse docent godsdienst voortgezet onderwijs tweedegraad Competentie nummer Studiepunten Propedeuse Inhoudelijk competent 1 10 Competent in reflecteren en persoonsontwikkeling

2

8

Competent in begeleiden (to guide)

3

8

Competent in het functioneren binnen een organisatie

4

8

Competent in samenwerken met de omgeving

5

8

Competent in communiceren

6

10

Competent in organiseren

7

8 60

hoofd en startbekwaamfase docent godsdienst voortgezet onderwijs tweedegraad Competentiegebied nummer Studiepunten Studiepunten Hoofdfase Startbekwaamfase Interpersoonlijk competent 1 12 4 Pedagogisch competent

2

22

12

Vakinhoudelijk en didactisch competent

3

64

26

Organisatorisch competent

4

6

4

Competent in samenwerken met collega‟s

5

2

4

Competent in samenwerken met de omgeving

6

4

3

Competent in reflectie en ontwikkeling

7

10 120

7 60

21

Bacheloropleiding godsdienst-pastoraal werk Propedeuse godsdienst - pastoraal werk (en geestelijke verzorging) Competentie nummer Studiepunten Propedeuse Inhoudelijk competent 1 10 Competent in reflecteren en persoonsontwikkeling

2

8

Competent in begeleiden (to guide)

3

8

Competent in het functioneren binnen een organisatie

4

8

Competent in samenwerken met de omgeving

5

8

Competent in communiceren

6

10

Competent in organiseren

7

8 60

hoofd- en startbekwaamfase godsdienst - pastoraal werk (en geestelijke verzorging) Competentie nummer Studiepunten Studiepunten Hoofdfase Startbekwaamfase Hermeneutisch competent 1 48 34 Leiderschap gemeenteopbouw

2

16

8

leiderschap pastorale zorg

3

14

5

Mystagogisch competent

4

22

1

Competent in communiceren

5

8

3

Competent in reflecteren

6

4

4

Competent in het werken aan eigen spirituele- en beroepsontwikkeling

7

8

5

120

60

22

Bijlage 3: Minor Diversiteit en Levensbeschouwing Over levensbeschouwelijke begeleiding in het licht van de hedendaagse cultuur en levensbeschouwelijke diversiteit. Doel en focus Ondanks de secularisatie zijn religie en levensbeschouwing niet verdwenen uit de samenleving. Het veld van religie en levensbeschouwing is weliswaar grotendeels verbannen naar het private domein. Desalniettemin dringt het met regelmaat het publieke domein binnen. De samenleving kan daarom niet om religie en levensbeschouwing heen. De minor Diversiteit en Levensbeschouwing wil HBO professionals de competentie van levensbeschouwelijke begeleiding aanleren. Deze competentie is op de eerste plaats van belang voor ieder die beroepsmatig in het veld van religie en levensbeschouwing werkzaam is: de docent Godsdienst Levensbeschouwing, de categoriaal parochiële medewerker en de geestelijke verzorger. Maar deze minor kan ook een waardevolle aanvulling zijn op de opleiding van HBO professionals die indirect hiermee te maken kunnen krijgen; docenten in het basisonderwijs, in verplegende beroepen etc. Voor de competentie levensbeschouwelijke begeleiding is enerzijds kennis van verschillende godsdiensten, religies, levensbeschouwelijke stromingen van belang, anderzijds het vermogen hierop persoonlijk te reflecteren en hierover met anderen in gesprek te gaan. In deze minor leer je het levensbeschouwelijk gesprek te voeren in het licht van de moderne cultuur, ook als vindplaats van uitdrukkingen van levensbeschouwing. Levensbeschouwelijk begeleiden doe je vooral door het voeren van levensbeschouwelijke gesprekken. Vooronderstelling is dat je een levensbeschouwelijk gesprek alleen goed kunt voeren als je bereid en in staat bent te reflecteren op je eigen levensbeschouwelijke positie en in staat bent deze op een niet bedreigende manier in het gesprek in te brengen. Doelgroep Studenten Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing, bachelor Lerarenopleiding of Bachelor Godsdienst pastoraal Werk. De minor is zo opgezet dat deze in de toekomst ook te volgen is voor HBO bachelorstudenten van andere (theologie)opleidingen. Als ingangseis voor bachelorstudenten van FHTL geldt een afgeronde propedeuse of een voorwaardelijk positief studieadvies aan het einde van het eerste jaar van inschrijving (cf Onderwijs- en Examenregeling, artikel 32 lid 2). Als ingangseis voor HBO bachelorstudenten van andere opleidingen geldt een afgeronde propedeuse. Omvang De totale studielast van de minor bedraagt 30 ec, en omvat 5 modules van 140 sbu plus een afstudeeropdracht van 112 sbu. Er is voorzien in studieloopbaanbegeleiding met een omvang van 28 sbu. De minor wordt te beginnen met het studiejaar 2011-2012 eens in de twee jaar aangeboden in het voorjaarsemester. Afronding De modules worden met een schriftelijke toets, werkstuk of presentatie afgerond. De hele minor wordt afgesloten met een afstudeeropdracht.

23

Bijlage 4: Competentieprofielen met prestatieindicatoren Competentieprofiel Leraar godsdienst / levensbeschouwing De bacheloropleiding Leraar godsdienst / levensbeschouwing leidt theologen op voor functies in het onderwijs en het educatieve veld. Deze route leidt tot een tweedegraads bevoegdheid voor het voortgezet onderwijs. Het competentieprofiel Leraar godsdienst / levensbeschouwing is gebaseerd op de zeven SBL-competenties voor het leraarschap, waaraan door de FHTL domeinspecifieke aanvullingen zijn gegeven voor de leraar godsdienst / levensbeschouwing. Dit competentieprofiel is in maart 2006 vastgesteld door de FHTL (uit: Brondocument FHTL, opgesteld in maart 2006), en met één wijziging overgenomen door de projectgroep VO. Deze wijziging betreft de toevoeging van de inhoudelijke competentie als competentie 1. Competentie 3 (“vakinhoudelijk en didactisch competent”) is als gevolg daarvan gewijzigd in “vakdidactisch competent”. Ook de prestatieindicatoren zijn overgenomen uit het document van maart 2006. Door de projectgroep is een lijst met kenmerkende beroepssituaties toegevoegd. Overzicht Competenties 1. Inhoudelijk competent De leraar godsdienst / levensbeschouwing bezit een gedegen vakinhoudelijke kennis en onderkent het belang ervan voor zijn functioneren. Hij is theologisch geletterd en zo in staat om op zelfstandige en authentieke wijze inzichten, concepten en methoden uit het domein van de christelijke theologie en de daarbij behorende vakdisciplines toe te passen in kenmerkende beroepssituaties. Hij heeft daarbij oog voor de pluraliteit van religieuze bronnen en tradities zoals die in de Nederlandse context vorm krijgt. 2. Interpersoonlijk competent De leraar voortgezet onderwijs en bve moet ervoor zorgen dat er in de groepen waarmee hij werkt, een prettig leef- en werkklimaat heerst. Een leraar die interpersoonlijk competent is, geeft op een goede manier leiding. Zo'n leraar schept een vriendelijke en coöperatieve sfeer en brengt een open communicatie tot stand. Hij heeft inzicht in de rol die hij met het oog op levensbeschouwelijke communicatie kan en wil spelen. Communicatie waarbinnen ruimte is voor leerlingen om zich kwetsbaar op te stellen, waarbinnen zij ervaringen met betrekking tot levensbeschouwelijke opvattingen, levensvragen en uitingen daarvan kunnen uitwisselen. Zo'n leraar bevordert de zelfstandigheid van de leerlingen/deelnemers en zoekt in zijn interactie met leerlingen/deelnemers een goede balans tussen: - leiden en begeleiden; - sturen en volgen; - confronteren en verzoenen; - corrigeren en stimuleren 3. Pedagogisch competent De leraar voortgezet onderwijs en bve moet de leerlingen/deelnemers helpen een zelfstandig en verantwoordelijk persoon te worden die onder andere een goed beeld heeft van zijn ambities en mogelijkheden. Een leraar voortgezet onderwijs en bve die pedagogisch competent is, biedt de leerlingen/deelnemers in een veilige leer- en werkomgeving houvast en structuur bij de keuzes die zij moeten maken en hij bevordert dat zij zich verder kunnen ontwikkelen. Hij weet de belemmeringen, die leerlingen in hun sociaal-emotionele, levensbeschouwelijke en ethische ontwikkeling ervaren, voor hen in een breder kader te plaatsen. Zo'n leraar zorgt ervoor: - dat de leerlingen/deelnemers weten dat ze erbij horen, welkom zijn en gewaardeerd worden; - op een respectvolle manier met elkaar omgaan en uitgedaagd worden om verantwoordelijkheid voor elkaar te nemen; - initiatieven kunnen nemen en zelfstandig kunnen werken; - hun affiniteiten en ambities leren ontdekken en op basis hiervan keuzes kunnen maken met betrekking tot hun studie en loopbaan. 4.

Vakdidactisch competent 24

De leraar voortgezet onderwijs en bve moet de leerlingen/deelnemers helpen zich de leerinhouden van een bepaald vak of beroep eigen te maken en vertrouwd te raken met de manier waarop die in het dagelijkse leven en in het werk gebruikt worden. Ook helpt hij de leerlingen/deelnemers zicht te krijgen op wat zij in de samenleving en in de wereld van het werken kunnen verwachten. Een leraar die vak- of beroepsinhoudelijk en didactisch competent is, creëert een krachtige leeromgeving, onder andere door het leren in verband te brengen met realistische en voor de leerlingen/deelnemers relevante toepassingen van kennis in beroep en maatschappij. Zo'n leraar: - stemt de leerinhouden en ook zijn doen en laten af op de leerlingen/deelnemers en houdt rekening met individuele verschillen; - bepaalt met de leerling diens (individuele) leertraject, met bijvoorbeeld mogelijkheden voor leren in en buiten school en leren in de context van de beroepsuitoefening; - motiveert de leerlingen/deelnemers voor hun leer- en werktaken, daagt hen uit om er het beste van te maken en helpt hen om ze met succes af te ronden; - leert de leerlingen/deelnemers leren en werken, ook van en met elkaar, om daarmee onder andere hun zelfstandigheid te bevorderen; - herkent de levensbeschouwelijke en morele sensibiliteit van de leerling. 5. Organisatorisch competent De leraar voortgezet onderwijs en bve draagt zorg voor organisatorische zaken die samenhangen met zijn onderwijs en het leerproces van de leerlingen / deelnemers in de school en op de leerwerkplek. De leraar voortgezet onderwijs en bve die organisatorisch competent is, zorgt ervoor dat de leerlingen/deelnemers een ordelijke en taakgerichte omgeving treffen. Waar het leren zich op verschillende plaatsen afspeelt (bijvoorbeeld op verschillende plaatsen in de school, stages, leerbedrijf, buitenschoolse projecten) zorgt de leraar (eventueel in samenspraak met andere begeleiders) voor afstemming tussen die verschillende plaatsen. Zo'n leraar zorgt er dus voor dat de leerlingen/deelnemers: - weten waar ze aan toe zijn en welke ruimte ze hebben voor eigen initiatief; - weten wat ze moeten (of kunnen) doen, hoe en met welk doel ze dat moeten (of kunnen) doen. 6. Competent in samenwerking met collega’s De leraar voorgezet onderwijs en bve moet ervoor zorgen dat zijn werk en dat van zijn collega’s in de school goed op elkaar zijn afgestemd. Hij moet ook bijdragen aan het goed functioneren van de schoolorganisatie. Een leraar die competent is n het samenwerken met zijn collega’s, levert zijn bijdrage aan een goed pedagogisch en didactisch klimaat op zijn school, aan goede onderlinge samenwerking en aan een goede schoolorganisatie. Hij kan in beperkte mate bijdragen aan het realiseren en de ontwikkeling van de (brede) levensbeschouwelijke en ethische identiteit van de school. Dat wil zeggen dat zo’n leraar: - goed met zijn collega’s communiceert en samenwerkt; - een constructieve bijdrage levert aan vergaderingen en andere vormen van schooloverleg en aan de werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd om de school goed te laten functioneren; - een bijdrage levert aan de ontwikkeling en verbetering van zijn school met name waar het gaat om de (brede) levensbeschouwelijke en ethische identiteit. 7. Competent in samenwerking met de omgeving De leraar voortgezet onderwijs en bve moet contacten onderhouden met de ouders of verzorgers van de leerlingen/deelnemers, met collega’s van (leer)bedrijven en instellingen en met de geïnstitutionaliseerde levensbeschouwingen waar zijn school voor het onderwijs en de leerlingen/deelnemerszorg mee samenwerkt. Hij moet er ook voor zorgen dat zijn professionele handelen en dat van anderen buiten de school goed op elkaar afgestemd zijn. Bovendien moet hij eraan meewerken dat de samenwerking van zijn school met die bedrijven en instellingen goed verloopt. Zo’n leraar zorgt ervoor dat: - er een goede communicatie en afstemming is met de ouders of verzorgers van de leerlingen/deelnemers; 25

- er -in overleg met de leerling- een goede communicatie en afstemming is tussen school, leerling en bedrijven of instellingen waar de leerling (in het kader van zijn opleiding) mee te maken heeft; - er doeltreffend gebruik gemaakt wordt van het professionele netwerk van de school als het gaat om de opleiding van de leerling of de zorg voor de leerling; - hij de contacten namens de school op een verantwoordelijke en zorgvuldige wijze onderhoudt met de omgeving van de school en met de geïnstitutionaliseerde levensbeschouwingen 8. Competent in reflectie en ontwikkeling De leraar voortgezet onderwijs en bve moet zich voortdurend verder ontwikkelen en professionaliseren. Een leraar die competent is in reflectie en ontwikkeling, denkt regelmatig na over zijn beroepsopvattingen, zijn beroepsethiek en spiritualiteit en zijn professionele bekwaamheid. Zo ’n leraar streeft ernaar zijn beroepsuitoefening bij de tijd te houden en te verbeteren. Zo ’n leraar: - weet goed wat hij belangrijk vindt in zijn leraarschap en van welke waarden, normen en onderwijskundige opvattingen hij uitgaat; - heeft een goed beeld van zijn eigen competenties, zijn sterke en zwakke kanten; - werkt op een planmatige manier aan zijn verdere ontwikkeling, waaronder zijn spirituele ontwikkeling; - stemt zijn eigen ontwikkeling af op het beleid van zijn school en benut de kansen die de school biedt om zich verder te ontwikkelen. Kenmerkende beroepssituaties voor de leraar godsdienst / levensbeschouwing Elke kenmerkende beroepssituatie veronderstelt/vraagt om meerdere competenties, de gekozen beroepssituaties bevatten samen alle competenties en het totaal omvat globaal het gehele beroepsdomein. 1. Werken in standaard onderwijssituaties De student verzorgt standaardlessen uit een gangbare lesmethode op het gebied van godsdienst en levensbeschouwing. Hij hanteert daarbij de drieslag voorbereiding, uitvoering en reflectie. Hij toont daarbij een gevarieerd gebruik van didactische strategieën, werkvormen en instructiewijzen. Hij creëert ruimte voor differentiatie en hij helpt de leerlingen zelfstandig te worden. Hij kan verschillende toetsvormen inzetten en uitvoeren. 2. Passende pedagogische interventies De student speelt adequaat in op actuele levensbeschouwelijke en ethische kwesties die in de klas aan de orde komen en/of bij individuele leerlingen spelen, ook als daarbij sterke emoties en/of tegenstellingen aan de orde zijn. Hij weet hoe hij daarbij op professionele wijze moeten opereren in een interreligieuze setting. 3. Arrangeren en partieel ontwikkelen van rijke leeromgevingen De student arrangeert onderdelen van een rijke (relevante, interessante en aantrekkelijke) leeromgeving ten behoeve van het onderwijs op het gebied van godsdienst en levensbeschouwing. 4. Het verantwoorden, inpassen en organiseren van buitenschoolse leeractiviteiten De student organiseert en leidt een excursie of leerstage, al of niet in samenwerking met buitenschoolse participanten. 5. Communiceren en profileren van het vak naar binnen en buiten De student legt met behulp van goed gekozen communicatieve strategieën, bijvoorbeeld op open dagen, aan zeer verschillende doelgroepen (ouders, collega’s, andere betrokkenen) uit, hoe het vak goddienst en levensbeschouwing samenhangt met de missie van de school, wat de zin van het vak is en welke godsdienstpedagogische visie en keuzes aan de feitelijke uitvoering van het vak op school ten grondslag liggen. 6. Samenwerken in en bijdragen aan de vaksectie

26

De student denkt beargumenteerd en weloverwogen mee met onderwijskundige en godsdienstpedagogische keuzes die binnen de vaksectie van de school gemaakt worden, onder andere m.b.t. de keuze van een nieuwe methode. 7. Vakoverschrijdend en vakintegrerend denken en handelen De student toont aan hoe hij op evenwichtige manier onderdelen en benaderingen uit het leergebied van godsdienst en levensbeschouwing kan integreren in andere vakken en benaderingen op school en vice versa. 8. Deskundig participeren aan de schoolorganisatie De student neemt op basis van een doordachte visie actieve medeverantwoordelijkheid voor het beleid en de organisatie van de school. 9. Zichzelf professioneel verder ontwikkelen De student weet te verwoorden op welke punten hij zich professioneel verder wil of zou moeten ontwikkelen en kan dat vertalen in concrete professionaliseringstrajecten en activiteiten. Elke situatie kan onderscheiden worden naar prestatieniveau: 1) oriënterend; 2) onder begeleiding; 3) zelfstandig. Prestatie-indicatoren Hier volgen de prestatie-indicatoren behorend bij de competenties voor het leraarschap in het vakgebied godsdienst /levensbeschouwing. Alleen de prestatie-indicatoren op niveau 2 en 3 worden weergegeven(niveau 1 is onderdeel van de propedeuse). 1.

Inhoudelijk competent

Eisen niveau 2 (B1) De student beschikt over kennis van de centrale thema’s, concepten en theorieën van de verschillende vakgebieden van de theologie. Dit betreft de volgende disciplines: systematische theologie, praktische theologie, wijsbegeerte, bijbelwetenschap, kerkgeschiedenis, sociale wetenschappen (i.c. godsdienstsociologie en –psychologie) en religiewetenschappen, met als bijzondere aandachtsvelden cultuurwetenschap, spiritualiteit en ethiek. Prestatie-indicatoren B1.1 kan door onderwijs of literatuur aangereikte kennis correct en adequaat reproduceren, in eigen woorden samenvatten, en in nieuwe contexten toepassen; B1.2 is in staat van deze kennis gebruik te maken bij het maken van beroepsproducten. Eisen niveau 3 (C1) De leraar in opleiding weet zijn theologische kennis aan te wenden in de praktijk van het voortgezet onderwijs. Prestatie-indicatoren C1.1 is in staat zijn kennis voor anderen te ontsluiten C1.2 is in staat van deze kennis gebruik te maken in diverse beroepssituaties C1.3 is in staat zelfstandig zijn kennis te vermeerderen en deze te presenteren in een beroepsessay 2.

Interpersoonlijk competent

Eisen niveau 2 (B2)De student stimuleert, bij welwillende groepen, leerlingen tot gewenst gedrag zowel individueel als groepsgewijs zodat er een op samenwerking gerichte sfeer ontstaat waarbinnen ruimte is voor leerlingen om zich kwetsbaar op te stellen, waarbinnen zij ervaringen met betrekking tot levensbeschouwelijke opvattingen, levensvragen en uitingen daarvan kunnen uitwisselen. 27

Hij beheerst enkele professionele gespreksvaardigheden waarbinnen leerlingen op basis van tolerantie en respect onderling gevoelens en argumenten kunnen uitwisselen. Dit alles met toezicht en onder begeleiding. Prestatie-indicatoren B1.1 communiceert effectief door het hanteren van verbale (bijv. volume, tempo, articulatie, melodie) en non-verbale technieken bijv. mimiek, uiterlijk, lichaamshouding) B1.2 beheerst en hanteert vaardigheden als spreken, lezen, schrijven en rekenen B1.3 bevordert communicatie door bijv. te luisteren, samen te vatten en door te vragen B1.4 toont persoonlijke betrokkenheid en enthousiasme bij individuele leerlingen en groepen B1.5 onderhoudt contact met leerlingen binnen de context van de school B1.6 herkent en benoemt prestatiepatronen van individuele leerlingen en van groepen B1.7 corrigeert ongewenst prestatie en waardeert gewenst prestatie B1.8 motiveert zijn handelen in begrijpelijke taal aan leerlingen B1.9 nodigt leerlingen uit om hun gevoelens, meningen, positieve en negatieve ervaringen te uiten B1.10 accepteert onvoorwaardelijk de persoon van de leerling en laat zien dat hij vertrouwen heeft in de persoonlijke groeikracht van de leerling Eisen niveau 3 (C1)De leraar in opleiding stimuleert, ook in ietwat lastige groepen, leerlingen tot gewenst gedrag en spreekt hen zowel individueel als groepsgewijs aan op hun prestatie zodat er een op samenwerking gerichte sfeer ontstaat waarbinnen ruimte is voor leerlingen om zich kwetsbaar op te stellen, waarbinnen zij ervaringen met betrekking tot levensbeschouwelijke opvattingen, levensvragen en uitingen daarvan kunnen uitwisselen. Hij beheerst diverse professionele gespreksvaardigheden en past deze zelfstandig toe en is in staat zichzelf kwetsbaar op te stellen door authentiek en open te laten zien op welke wijze hij zelf omgaat met levensbeschouwelijke zaken. Ook is hij in staat het onderwijsleerproces zo te begeleiden dat een op samenhang en onderlinge uitwisseling van argumenten en gevoelens gerichte sfeer ontstaat op basis van tolerantie en respect. Prestatie-indicatoren C1.1 communiceert effectief door het hanteren van verbale (bijv. volume, tempo, articulatie, melodie) en non-verbale technieken bijv. mimiek, uiterlijk, lichaamshouding) C1.2 beheerst en hanteert vaardigheden als spreken, lezen, schrijven en rekenen C1.3 bevordert effectieve communicatie door bijvoorbeeld te luisteren, samen te vatten en door te vragen op zowel inhoud als betrekkingsniveau C1.4 toont persoonlijke betrokkenheid en enthousiasme bij individuele leerlingen en groepen C1.5 gaat professionele, persoonlijke relaties aan met leerlingen C1.6 herkent en benoemt prestatiepatronen van individuele leerlingen en de groep en maakt deze inzichtelijk voor de leerlingen C1.7 corrigeert ongewenst gedrag en waardeert gewenst gedrag C1.8 motiveert zijn handelen in begrijpelijke taal aan leerlingen C1.9 doet recht aan levensbeschouwelijke overeenkomsten en verschillen tussen leerlingen C1.10 toont zijn eigen gevoelens, meningen, positieve en negatieve ervaringen C1.11 bewaakt voor leerlingen de grenzen waarbinnen zij gevoelens, meningen, positieve en negatieve ervaringen uiten C1.12 hanteert binnen zijn communicatie een professionele spanning tussen afstand en nabijhei 3.

Pedagogisch Competent

Eisen niveau 2 (B2)De student heeft een beeld van het sociale klimaat binnen groepen leerlingen en verbetert met hulp van de leraar het leef- en werkklimaat door de situatie te analyseren en een aanpak te kiezen. Verder heeft de student een duidelijk beeld van individuele leerlingen en de zorgstructuur en benoemt de meest voorkomende, alledaagse ontwikkelings- en prestatieproblemen en verleent steun aan deze leerlingen. Hij heeft een beeld van de belemmeringen, die leerlingen ervaren in hun sociaalemotionele, levensbeschouwelijke en ethische ontwikkeling. 28

Hij verantwoordt zijn opvattingen en vanuit welke normen en waarden hij daar vorm aangeeft. Dit alles met toezicht en onder begeleiding. Prestatie-indicatoren B2.1 ziet erop toe dat leerlingen en leraren elkaar respectvol behandelen B2.2 zorgt voor een leersituatie waarin leerlingen een eigen inbreng kunnen tonen B2.3 gebruikt de inbreng van leerlingen in het onderwijsleerproces B2.4 bespreekt normen en waarden met leerlingen B2.5 daagt leerlingen uit om mee te denken over hun eigen leerprocessen B2.6 analyseert en definieert verschillen tussen leerlingen in cultureel, sociaal en emotioneel opzicht B2.7 onderzoekt en toetst enige mogelijkheden om het sociale klimaat in een groep te verbeteren B2.8 herkent en benoemt enkele ontwikkeling- en prestatieproblemen bij leerlingen en bespreekt die met zijn begeleider B2.9 beschrijft de zorgstructuur in de school en handelt volgens de afspraken die daarbinnen gemaakt worden B2.10 verantwoordt pedagogische opvattingen B2.11 stimuleert het bespreken van levensbeschouwelijke opvoedingsproblemen door leerlingen naar hun ervaringen te vragen. B2.12 reikt informatie(-bronnen) aan die waardevol zijn voor de zoektocht van leerlingen naar hun eigen levensbeschouwelijke identiteit Eisen niveau 3: (C2)De leraar in opleiding heeft een duidelijk beeld van de sociale verhoudingen en het sociale klimaat binnen een groep (lastige) leerlingen, analyseert deze en handelt zelfstandig op basis van de bevindingen en reageert zelfstandig op de belemmeringen, die leerlingen ervaren in hun sociaalemotionele, levensbeschouwelijke en ethische ontwikkeling. Verder heeft hij een goed beeld van individuele leerlingen en signaleert eventuele ontwikkelingsen/of prestatieproblemen, diagnosticeert deze met hulp. Hij begeleidt deze leerlingen en evalueert de gekozen aanpak (met coaching). Hij verantwoordt zijn pedagogische opvattingen en de gekozen aanpak. Prestatie-indicatoren C2.1 biedt een veilig klimaat waarin leerlingen en docenten elkaar respectvol behandelen C2.2 zorgt voor een leersituatie waarin leerlingen een eigen inbreng kunnen tonen C2.3 gebruikt op systematische wijze de input van leerlingen in het onderwijsleerproces C2.4 stimuleert het bespreken van normen en waarden tussen leerlingen C2.5 daagt leerlingen uit om mee te denken over hun eigen ontwikkelings- en leerprocessen C2.6 houdt rekening met verschillen tussen leerlingen in cultureel, sociaal en emotioneel opzicht C2.7 onderneemt waar nodig actie om het sociale klimaat in de groep te verbeteren C2.8 signaleert en benoemt ontwikkelings- en prestatieproblemen bij leerlingen en verwijst zonodig door C2.9 voert in samenspraak een vastgestelde aanpak bij ontwikkelings- en prestatieproblemen uit. C2.10 verantwoordt pedagogische opvattingen en de gekozen aanpak C2.11 verbindt de levensbeschouwelijke opvoedingsproblemen met de zoektocht van leerlingen en hun opvoeders naar de eigen levensbeschouwelijke identiteit. C2.12 begeleidt en stimuleert de leerlingen bij hun zoektocht naar de eigen levensbeschouwelijke identiteit. C2.13 geeft betekenis aan de processen van identiteitsvorming, zingeving en waardenontwikkeling bij de leerlingen en wijst op de culturele bepaaldheid daarvan. 4.

Vakdidactisch competent

Eisen van niveau 2: (B3)De student laat zien dat hij boven de leerstof staat. Hij legt verbanden tussen praktijk en theorie, maar ook tussen zijn eigen leerstof en aanverwante leerstof. 29

Hij ontwerpt complexe leertrajecten en bij de uitvoering ervan zorgt hij voor variatie, heldere opbouw, ondersteuning en evaluatie van het leerproces. Hij betrekt hierbij de leerlingen, rekening houdend met de levensbeschouwelijke en morele ontwikkeling van de leerling. Dit alles met toezicht en onder begeleiding. Prestatie-indicatoren Ontwerpen: B3.1 zorgt voor betekenisvolle en toepassingsgerichte leeractiviteiten B3.2 ontwerpt complexe leertrajecten B3.3 ontwerpt zowel individuele als groepsactiviteiten B3.4 ontwikkelt eenvoudige beoordelingsinstrumenten B3.5 gebruikt doelgericht schriftelijke, audiovisuele en digitale leermiddelen B3.6 past leermiddelen aan (met vragen, suggesties, voorbeelden) Aanbieden: B3.7 geeft een heldere opbouw in de leerstof aan B3.8 maakt actief gebruik van voorkennis en sluit aan bij de belevingswereld van leerlingen B3.9 hanteert verschillende werk- en discussievormen waarbinnen leerlingen communiceren over levensbeschouwing en ethiek B3.10 schakelt waar nodig tussen theorie en praktijk B3.11 verwerkt actualiteit en praktijk in de onderwijsactiviteit Begeleiden: B3.12 analyseert hoe leerlingen zelf hun leerproces vorm geven B3.13 ondersteunt de leerlingen in hun leerproces door leervragen te signaleren, B3.14 reflecteert het leerproces met de leerlingen op resultaten en bijbehorend proces B3.15 observeert en analyseert (vakspecifieke) leerproblemen Vakdomein: B3.16 legt relaties tussen de leerinhouden van zijn vakdomein en die van verwante vakken B3.17 staat boven de stof (zie kennisbasis) B3.18 gebruikt actuele toepassingen van zijn vakgebied B3.19 verantwoordt het nut van het vak voor de ontwikkeling van de leerlingen Evalueren: B3.20 evalueert het leerproces en de leerresultaten van leerlingen B3.21 verantwoordt zijn didactische opvattingen Eisen niveau 3: (C3)De leraar in opleiding staat boven de leerstof. Hij legt verbanden tussen praktijk en theorie. Daarbij ontwerpt hij zelfstandig onderwijsleeractiviteiten die recht doen aan verschillen tussen leerlingen, met aandacht voor differentiatie en gevarieerde werkvormen. Hij gaat bij de uitvoering flexibel om met het proces, evalueert dit en betrekt bij dit alles ook de leerlingen. Hij stimuleert de ontwikkeling van de levensbeschouwelijke en morele sensibiliteit van leerlingen en begeleidt hen bij het opstellen en verantwoorden van levensbeschouwelijke en ethische redeneringen. Prestatie-indicatoren Ontwerpen: C3.1 zorgt voor betekenisvolle en toepassingsgerichte leeractiviteiten C3.2 ontwerpt verschillende leertrajecten om tegemoet te komen aan verschillen tussen leerlingen C3.3 ontwerpt zowel individuele als groepsactiviteiten C3.4 ontwikkelt beoordelingsinstrumenten C3.5 gebruikt schriftelijke, audiovisuele en digitale leermiddelen om leerdoelen te bereiken C3.6 past bestaande leermiddelen zelf aan en breidt ze uit met eigen inbreng (vragen, suggesties, voorbeelden) Aanbieden: 30

C3.7 geeft een heldere opbouw in de leerstof aan C3.8 maakt actief gebruik van voorkennis en sluit aan bij de belevingswereld van leerlingen C3.9 hanteert verschillende werk- en discussievormen om tegemoet te komen aan verschillen tussen leerlingen (leerstijlen, niveau van cognitieve, levensbeschouwelijke en morele ontwikkeling en wijze van werken) C3.10 schakelt waar nodig tussen theorie en praktijk en combineert daarbij oog voor detail met overzicht C3.11 verwerkt actualiteit en praktijk in de onderwijsactiviteit C3.12 begeleidt de levensbeschouwelijke en morele uitingen van zijn leerlingen C3.13 plaatst de levensbeschouwelijke cq. religieuze betekenisverlening in het algemeen en die van de leerling in een breder kader door deze te ordenen, uit te leggen en te duiden (hermeneutiek) op basis van relevante kennis van de theologie en verwante wetenschappen Begeleiden: C3.14 stimuleert de leerling om zelf zijn leerproces vorm te geven C3.15 ondersteunt de leerlingen in hun leerproces, door leervragen en leerproblemen te signaleren, te benoemen en er op te reageren C3.16 reflecteert systematisch het leerproces met de leerlingen op resultaten en bijbehorend proces C3.17 analyseert (vakspecifieke) leerproblemen en speelt adequaat daarop in met gerichte opdrachten en/of vragen Vakdomein: C3.18 legt relaties tussen de leerinhouden van zijn vakdomein en die van verwante vakken C3.19 staat boven de stof C3.20 gebruikt huidige toepassingen van zijn vakgebied C3.21 verantwoordt de functies van het vak in de ontwikkeling van de leerlingen C3.22 stelt binnen andere vakgebieden levensbeschouwelijke en ethische componenten aan de orde Evalueren C3.23 evalueert het leerproces en de leerresultaten van leerlingen C3.24 verantwoordt zijn vakdidactische opvattingen en de gekozen aanpak 5.

Organisatorisch competent

Eisen niveau 2: (B4)De student hanteert een voor leerlingen bruikbare vorm van time- en taakmanagement. Hij richt de leerwerkruimte op een veilige, doelmatige manier in en stemt activiteiten en leeromgeving op elkaar af waarbij hij ruimte biedt aan de leerlingen. Ook houdt hij de leerling-administratie bij. Hij is actief betrokken bij de organisatie van buitenschoolse activiteiten. Dit alles onder toezicht en met begeleiding. Prestatie-indicatoren B4.1 stelt een draaiboek op met aandacht voor inhoud, vorm, structuur en relevantie van de (binnen- en buitenschoolse) activiteiten B4.2 houdt zich aan de regels en spreekt ook de leerlingen daarop aan B4.3 geeft eenduidige opdrachten aan leerlingen en geeft aan welke ondersteuning zij kunnen verwachten B4.4 stelt prioriteiten en verdeelt de beschikbare tijd efficiënt, zowel voor zichzelf als voor de leerlingen B4.5 weet om te gaan met beperkte mogelijkheden van de leeromgeving, B4.6 zet leerlingen aan tot eigen controleerbare leerplanning en draagt zorg voor leerling administratie B4.7 legt in eigen woorden de organisatie en de aanpak van klassenmanagement van zijn onderwijs uit Eisen niveau 3: 31

(C4)De leraar in opleiding hanteert zelfstandig een efficiënte vorm van time- en taakmanagement m.b.t. activiteiten binnen en buiten de les, voor zichzelf en voor de leerlingen. Hij richt de werkruimtes op een veilige en doelmatige manier in en stemt de activiteiten van uiteenlopende leeromgevingen op elkaar af. Hij treedt regulerend en ordenend op in onverwachte situaties. Hij administreert relevante informatie (niet alleen leerling-administratie). Prestatie-indicatoren C4.1 geeft duidelijk aan wat de inhoud, vorm, structuur en relevantie van de (onderwijs)activiteit is C4.2 is consequent in het hanteren van regels en afspraken C4.3 maakt afspraken over de taken van de leerlingen en geeft aan welke ondersteuning zij kunnen verwachten C4.4 stelt prioriteiten en verdeelt de beschikbare tijd efficiënt, zowel voor zichzelf als voor de leerlingen C4.5 weet om te gaan met beperkte mogelijkheden van de leeromgeving, en beschikt bij knelpunten over alternatieven C4.6 bewaakt de planning samen met de leerlingen C4.7 verantwoordt zijn opvattingen, aanpak van klassenmanagement en de organisatie van zijn onderwijs 6.

Competent in samenwerking met collega’s

Eisen niveau 2: (B5)De student neemt deel aan een team binnen de school en werkt volgens de afspraken van de school en herkent de wijze waarop de medewerkers van de school hun bijdrage leveren aan haar (brede) identiteitsopvatting. Verder neemt hij deel aan (intervisie-)bijeenkomsten e.a. Dit alles met toezicht en onder begeleiding Prestatie-indicatoren B5.1 stelt zichzelf dienstbaar op ten opzichte van het team B5.2 vraagt hulp van en biedt hulp aan collega’s B5.3 stelt eigen grenzen vast: is duidelijk over wat hij (niet) wil of kan B5.4 neemt verantwoordelijkheid voor zijn taak B5.5 werkt volgens de in de organisatie geldende afspraken, procedures en systemen zoals bij. Leerlingvolgsysteem en kwaliteitszorg B5.6 verkent en beschrijft de visie en de ontwikkeling van zijn school B5.7 verwoordt zijn opvattingen en werkwijze aangaande samenwerken met collega’s binnen de schoolorganisatie B5.8 beschrijft de praxis rond de (brede) identiteit van de school Eisen niveau 3: (C5)De leraar in opleiding neemt zelfstandig en actief deel aan verschillende vormen van overleg binnen de school, te denken valt aan rapportvergaderingen, teamoverleg, studie(mid)dagen etc. en kan in beperkte mate bijdragen aan het realiseren en ontwikkelen van de (brede) levensbeschouwelijke en ethische identiteit. Hij gaat en ontvangt collegiale consultatie en intervisie. Prestatie-indicatoren C5.1 stelt teambelang boveneigenbelang C5.2 vraagt hulp van en biedt hup aan collega’s C5.3 stelt eigen grenzen vast: is duidelijk over wat hij (niet) wil of kan C5.4 neemt verantwoordelijkheid voor de taak (van anderen) C5.5 werkt volgens de in de organisatie geldende afspraken, procedures en systemen bijvoorbeeld leerlingvolgsysteem en kwaliteitszorg C5.6 levert een bijdrage aan de ontwikkeling en verbetering van zijn school C5.7 verantwoordt zijn opvattingen en werkwijze aangaande samenwerken met collega’s binnen de schoolorganisatie 32

C5.8 plaatst, in het licht van eventuele aanvullingen, de (brede) identiteit van de school in een ruimer kader C5.9 geeft met collega’s van eigen sectie en/of andere secties vorm en in houd aan vakoverstijgende projecten. 7.

Competent in samenwerking met de omgeving

Eisen niveau 2: (B6)De student is betrokken bij het overleg tussen school, leerling en bedrijven of instellingen waar de leerling (in het kader van zijn opleiding) mee te maken heeft. Dit alles onder begeleiding. Prestatie-indicatoren B6.1 hanteert relevante gesprekvaardigheden en – technieken (bijvoorbeeld overleg in het kader van leerling-stages) B6.2 raadpleegt reeds aanwezige informatie en registreert nieuwe informatie B6.3 geeft -in het belang van de leerling- aan anderen binnen de school informatie en houdt rekening met privacyregels B6.4 verwoordt zijn opvattingen en werkwijze ten overstaan van anderen binnen de school of in de directe werkomgeving van de school, zoals geïnstitutionaliseerde levensbeschouwingen en past in gezamenlijk overleg zonodig zijn werk aan Eisen niveau 3: (C6)De leraar in opleiding neemt zelfstandig en actief deel aan overleg met mensen en instellingen buiten de school, te denken valt aan ouderavonden, open dagen, bedrijfsstages, zorgstructuuroverleg enzovoort. Prestatie-indicatoren C6.1 hanteert relevante gespreksvaardigheden en – technieken (bijv. slecht-nieuwsgesprek, adviesgesprek) C6.2 raadpleegt reeds aanwezige informatie, registreert nieuwe informatie en stelt anderen in de gelegenheid hier gebruik van te maken C6.3 geeft aan ouders en andere belanghebbenden in het belang van de leerling informatie en doet dit met respect C6.4 verantwoordt zijn professionele opvattingen, werkwijze en benadering aan ouders en andere belanghebbenden, zoals geïnstitutionaliseerde levensbeschouwingen, en past in gezamenlijk overleg zonodig zijn werk aan. C6.5 verheldert de betekenis van godsdienst en levensbeschouwing voor de oriëntatie van de leerling op de samenleving aan ouders en belangstellenden en organiseert, indien nodig, daartoe bijeenkomsten. 8. Competent in reflectie en ontwikkeling Eisen niveau 2: (B7)De student onderzoekt met hulp van collega’s en begeleiders zijn werkzaamheden en zijn opvattingen. Hij benoemt in zijn portfolio en POP de sterke en zwakke punten. Hij illustreert leervragen met voorbeelden en ervaringen uit verschillende kenmerkende situaties. Hij onderkent het belang van het ontwikkelen van de eigen spiritualiteit in relatie tot de beroepspraktijk en van het ontwikkelen van een eigen beroepsethiek. Hij legt verbanden tussen praktijk en theorie. Dit alles met toezicht en hulp van zijn begeleider. De student verwoordt zijn beroepsopvattingen en vanuit welke waarden en normen hij daar vorm aan geeft. Prestatie-indicatoren B7.1 beschrijft gericht op feitelijke situaties de eigen kwaliteit en beperkingen B7.2 reflecteert systematisch op eigen gedrag en betrekt in zijn reflectie de feedback van anderen B7.3 geeft aan op welke punten de eigen competentie(ontwikkeling) verbeterd kan worden B7.4 werkt op een planmatige manier aan zijn eigen ontwikkeling B7.5 stemt het eigen handelen af op het beleid van de school 33

B7.6 is flexibel: past zich aan veranderende omstandigheden aan en beschikt over enkele alternatieven B7.7 volgt ontwikkelingen rond zijn vak en docentschap B7.8 staat open voor andere visies en ideeën en probeert die daadwerkelijk uit B7.9 brengt onder woorden wat hij belangrijk vindt in zijn docentschap en van welke waarden, normen en onderwijskundige opvattingen hij uitgaat. B7.10 geeft in intervisie aan welke raakvlakken hij tegenkomt tussen (de eigen) spiritualiteit en de beroepspraktijk B7.11 geeft in intervisie aan welke waarden en normen een rol spelen in de eigen beroepspraktijk en welk gedrag daaruit voortvloeit Eisen niveau 3: (C7)De leraar in opleiding onderzoekt zelfstandig en systematisch zijn werk en betrekt daarbij de feedback van collega’s en begeleiders. Hij benoemt sterke en zwakke punten en leervragen, beschrijft kenmerkende situaties waarin hij daaraan heeft gewerkt. Hij legt verbanden tussen praktijk en theorie. De leraar in opleiding denkt mee over schoolrelevante thema’s. Hij is op de hoogte van actuele ontwikkelingen binnen het onderwijs. Hij is in staat te reflecteren en kan zo een bewustzijn ontwikkelen van de eigen spiritualiteit in relatie tot de beroepspraktijk en is in staat te reflecteren op de ethische aspecten van zijn leraarschap. De leraar in opleiding verwoordt zijn beroepsopvattingen en vanuit welke waarden en normen hij daar vorm aan geeft. Prestatie-indicatoren C7.1 beschrijft gericht op de feitelijke situaties de eigen kwaliteit en beperkingen C7.2 reflecteert systematisch op eigen gedrag en betrekt in zijn reflectie de feedback van anderen C7.3 weet aan te geven op welke punten de eigen competentie(ontwikkeling) verbeterd kan worden C7.4 werkt op een planmatige manier aan zijn eigen ontwikkeling C7.5 stemt zijn ontwikkeling af op het beleid van de school C7.6 is flexibel en stressbestendig: past zich aan veranderde omstandigheden aan en beschikt over alternatieven C7.7 volgt nieuwe ontwikkelingen rond zijn vak en docentschap op de voet C7.8 staat open voor andere visies en ideeën en probeert die daadwerkelijk uit. C7.9 brengt onder woorden wat hij belangrijk vindt in zijn docentschap en van welke waarden, normen en onderwijskundige opvattingen hij uitgaat C7.10 geeft in intervisie aan wat voor hem in het leraarschap belangrijk is en vanuit welke spiritualiteit hij werkt C7.11 geeft in intervisie aan op welke wijze hij zijn beroepsethiek ontwikkelt.

Competentieprofiel opleiding Godsdienst Pastoraal werk (GPW) • Competentieprofiel Kerkelijk Werk • Competentieprofiel Geestelijke Verzorging De bacheloropleiding GPW kent twee afstudeerprofielen, die voor Kerkelijk Werk en die voor Geestelijke Verzorging. Het profiel Kerkelijk Werk is de aangewezen studieroute voor theologen die een functie ambiëren binnen de geloofsgemeenschap op locaal of regionaal niveau. Deze route leidt tot startbekwaamheid voor functies op bachelorniveau, in het bijzonder binnen de R.K. Kerk; tevens tot een doorstroombewaamheid voor een masteropleiding op dit terrein. Het profiel Geestelijke Verzorging is bestemd voor theologen die opteren voor een bachelorfunctie binnen het categoriaal pastoraat c.q. voor een masteropleiding in de Geestelijke Verzorging. 34

De competentieprofielen Kerkelijk Werk en Geestelijke Verzorging zijn beide gebaseerd op de domeincompetenties voor de Bachelor of Theology, zoals geformuleerd door het Landelijk Overleg Opleidingen Theologie (LOO, Een professional met diepgang. Domeincompetenties voor de Bachelor of Theology, Ede 2006). Deze domeincompetenties zijn door de gezamenlijke HBO-opleidingen theologie vastgesteld, dit in nauw overleg met de betrokken werkvelden, die de competenties hebben gevalideerd. Voor deze set van competenties is gekozen, omdat deze als enige beroepscompetenties op bachelorniveau omschrijft. Bovendien is aangetoond, dat de competenties volledig de opleidingscompetenties dekken die landelijk voor het sociaal-agogisch domein zijn vastgesteld. De LOO-competenties worden door elke theologische hogeschool, aangesloten bij het landelijk overleg, nader ingevuld met het oog op de eigen kleur en kerkelijke verbondenheid. Voor de FHTL is daarbij richtinggevend het competentieprofiel voor de pastoraal werker (m/v), dat in februari 2006 in samenwerking met de R.K. Kerk in Nederland werd vastgesteld. Voor beide profielen is rekening gehouden met het Profiel van de pastoraal werk(st)er in de Nederlandse Rooms –katholieke kerkprovincie. Kader voor opleiding en vorming (2005). Voor het profiel Kerkelijk Werk is tevens gekeken naar het Beroepsprofiel Parochiepastor (VPW, 29 september 2005), en voor het profiel Geestelijke Verzorging naar de Beroepsstandaard voor de geestelijk verzorging in zorginstellingen (VGVZ, september 2002). Overzicht van de competenties van de profielen Kerkelijk Werk en Geestelijke Verzorging, zowel gemeenschappelijk als specifiek De beide profielen hebben op het niveau van de opleidingscompetenties een grote mate van gemeenschappelijkheid. Dat blijkt uit de volgende omschrijving. 1. Inhoudelijk competent Gemeenschappelijk: De theoloog bezit een gedegen vakinhoudelijke kennis en onderkent het belang ervan voor zijn functioneren. Hij is theologisch geletterd en zo in staat om op zelfstandige en authentieke wijze inzichten, concepten en methoden uit het domein van de christelijke theologie en de daarbij behorende vakdisciplines toe te passen in kenmerkende beroepssituaties. Hij heeft daarbij oog voor de pluraliteit van religieuze bronnen en tradities zoals die in de Nederlandse context vorm krijgt. 2. Hermeneutisch competent Gemeenschappelijk: De theoloog bezit het vermogen om over religieuze bronnen en tradities die centraal zijn in de geloofsgemeenschap waarvoor hij werkt, te reflecteren en te communiceren. Hij brengt een vruchtbare wisselwerking tot stand tussen enerzijds deze bronnen en tradities en anderzijds eigentijdse bestaanservaringen. Sporen van God ziet hij in beide. In het bijzonder kan hij christelijke geloofsvoorstellingen vertolken in kenmerkende beroepssituaties. Hij onderkent de invloed van godsdiensten, vooral christendom, Jodendom en islam, op de WestEuropese cultuur. Specifiek voor geestelijke verzorging Hij is bij uitstek competent in het reflecteren op de betekenis van religieuze bronnen ten behoeve van pastoranten in crisissituaties (ziekte, detentie, verblijf in een instelling voor langdurige zorg). 3. Pastoraal competent Gemeenschappelijk: De theoloog is in staat om mensen, zowel in individuele contacten als groepsgewijs, op hermeneutisch verantwoorde wijze te begeleiden op het terrein van geloof en levensbeschouwing. Hij kan mensen voorbereiden op de viering van sacramenten. Hij kan op adequate wijze inschatten wanneer een verwijzing naar hulpverlenende instanties en personen noodzakelijk is. Specifiek voor kerkelijk werk: Hij houdt in zijn werk rekening met de belevingswereld en levensbeschouwelijke ontwikkeling van de pastorant en met de context van de christelijke geloofsgemeenschap of kerkelijke organisatie van waaruit hij werkt. Specifiek voor geestelijke verzorging 35

Hij houdt in zijn werk rekening met de belevingswereld en levensbeschouwelijke ontwikkeling van de pastorant en met de specifieke context (zoals zorgcentrum, penitentiaire inrichting) waarbinnen werkt. 4. Liturgisch competent Gemeenschappelijk: De theoloog bezit het vermogen om religieuze vieringen, verschillend naar aard en doelstelling, voor te bereiden, te organiseren en mee te werken aan de uitvoering ervan. Hij beschikt over vaardigheden om daarbij samen te werken met anderen. Hij weet het inzicht dat ‘vieren’ een wezenlijke dimensie van het menselijk bestaan is en kenmerkend voor alle religies, concreet te maken in beroepskenmerkende situaties. Hij kan door middel van ritueel handelen gestalte geven aan religieuze communicatie. 5. Agogisch competent Specifiek voor kerkelijk werk: De theoloog bezit het vermogen om vanuit de geloofsgemeenschap of kerkelijke organisatie waarin en waarvoor hij werkt op een bewuste, doelgerichte, procesmatige en systematische wijze mee te werken aan de opbouw van de geloofsgemeenschap c.q. kerkelijke organisatie. In het bijzonder beschikt hij over inzichten en vaardigheden om vrijwilligers individueel en in groepen te begeleiden met het oog op te bereiken doelen. Specifiek voor geestelijke verzorging De theoloog bezit het vermogen om op een bewuste, doelgerichte, procesmatige en systematische wijze mee te werken aan het functioneren en de zichtbaarheid van de dienst geestelijke verzorging van de organisatie waarin hij werkt. In het bijzonder beschikt hij over inzichten en vaardigheden om vrijwilligers individueel en in groepen aan te sturen met het oog op te bereiken doelen. 6. Educatief competent Gemeenschappelijk: De theoloog is in staat om een krachtige leeromgeving voor individuen en groepen te creëren. Hij maakt leer- en vormingsprocessen op levensbeschouwelijk en ethisch gebied mogelijk en begeleidt afzonderlijke personen en groepen daarin. Hij beschikt daartoe over didactische, catechetische en pedagogische kwaliteiten. Hij is deskundig op het gebied van de christelijke geloofsleer en zijn historische ontwikkeling en weet deze te vertolken in de context van de moderne, religieus-pluriforme samenleving. 7. Missionair competent Gemeenschappelijk: De theoloog bezit het vermogen om religieuze en morele overtuigingen van de geloofsgemeenschap of kerkelijke organisatie van waaruit hij gezonden is met anderen te communiceren ten dienste van het maatschappelijke welzijn. Specifiek voor kerkelijk werk: In het bijzonder is hij in staat om op een open en uitnodigende wijze contacten te leggen, op te bouwen en te onderhouden met maatschappelijke en levensbeschouwelijke organisaties in een maatschappij met levensbeschouwelijke pluriformiteit. Specifiek voor geestelijke verzorging: In het bijzonder is hij in staat om op een open en uitnodigende wijze contacten te leggen, op te bouwen en te onderhouden met andere geledingen en/of diensten van de instelling of organisatie, ook als deze gekenmerkt wordt door levensbeschouwelijke pluriformiteit. 8. Communicatief competent Gemeenschappelijk: De theoloog heeft het vermogen om adequaat te communiceren met individuele personen, groepen en organisaties, zowel mondeling als schriftelijk, verbaal als non-verbaal. Hij beschikt over kennis van en heeft ervaring met groepsdynamische processen. Hij is in staat een leef- werkklimaat te realiseren dat gekenmerkt wordt door samenwerken en respectvol omgaan met verschillende overtuigingen. Hij kan deskundig gebruik maken van moderne communicatiemiddelen. Specifiek voor kerkelijk werk: 36

Hij zet deze in ter bevordering van een goede communicatie zowel binnen de geloofsgemeenschap als ‘ad extra’. Specifiek voor geestelijke verzorging: Hij zet deze in ter bevordering van een goede communicatie zowel binnen de organisatie waarin hij werkt als ook ten behoeve van het contact met externe relaties. 9. Persoonlijk competent Gemeenschappelijk: De theoloog kan zijn opvattingen, bekwaamheden en attitude ten aanzien van de verschillende aspecten van zijn beroepsuitoefening onderzoeken en ontwikkelen. Hij beschikt over het vermogen om zijn eigen spiritualiteit te ontwikkelen in relatie tot de beroepspraktijk en tot de organisatie waarin hij werkt. 3.2 De kenmerkende beroepssituaties van beide profielen De navolgende lijst van kenmerkende beroepssituaties spitst de competenties toe op een concreet takenpalet. Hoewel niet uitputtend, zijn de genoemde beroepssituaties representatief voor de functies van de bachelor theoloog, die werkzaam is binnen een geloofsgemeenschap op lokaal of regionaal niveau ofwel in de geestelijke verzorging. De functies zijn nog in ontwikkeling en periodieke bijstelling van deze lijst zal dan ook wenselijk zijn. De kenmerkende beroepssituaties van beide profielen zijn zo verschillend dat ze afzonderlijk worden beschreven In alle beroepssituaties zijn inbegrepen de voorbereiding, uitvoering als evaluatie van de activiteiten. Kenmerken beroepssituaties voor Kerkelijk Werk (taken) Er worden vijf velden van beroepsactiviteiten onderscheiden, namelijk diaconie, catechese, liturgie en verkondiging, pastoraat, en geloofscommunicatie. Bij elk veld wordt een aantal voorbeelden van kernmerkende beroepssituaties genoemd. Training en toetsing vinden in de opleiding plaats voor alle vijf de velden. Diaconie 1. Uitvoeren en coördineren van een diaconaal project conform het parochiële c.q. diocesane beleid; 2. Coördinatie van de Parochiële Caritas Instelling, met daarbij het aansturen van vrijwilligers, activiteiten voorstellen en uitvoeren, (inter)parochiële diaconale werkgroepen en MOV-groepen ondersteunen; 3. Voorbereidende werkzaamheden voor het diaconale beleid (op parochieel, dekenaal en/of diocesaan niveau), o.a. op basis van onderzoek van de locale situatie en in afstemming met de maatschappelijke hulpverlening; 4. Uitvoeren van activiteiten voor het katholiek maatschappelijk activeringswerk en andere katholieke maatschappelijke organisaties. Catechese 1. Uitvoeren en begeleiden van een catecheseproject dat voorbereidt op doopsel, eerste communie, vormsel of de ziekenzalving, op basis van bestaande methodes; hiervoor een cursusplan maken; aansturing van betrokken vrijwilligers; 2. Uitvoeren en begeleiden van een catechetisch project voor kinderen, jongeren of volwassenen, op basis van bestaande methodes; hiervoor een cursusplan maken; aansturing van betrokken vrijwilligers; 3. Verzorgen van een onderdeel catechetische vorming op openbare scholen BO, op basis van bestaande materialen; 4. Een werkplan maken voor het catechetisch beleid (op parochieel, dekenaal en/of diocesaan niveau). Liturgie en verkondiging 37

1. Voorgaan in avondwake of gebedsviering, inclusief het verzorgen van een overweging; 2. Coördineren van de voorbereiding van een avondwake of gebedsviering (afstemming met en aansturing van vrijwilligers, koor, koster); 3. Medewerking verlenen aan en/of begeleiden van een liturgische werkgroep, binnen het kader van bestaand beleid. Pastoraat 1. Het voorbereiden, voeren en evalueren van een pastoraal gesprek; 2. Deelname aan een pastoraatsgroep of welkomstcommissie; 3. Afleggen van huisbezoek, bij ziekte, rouw of jubileum; 4. Voorbereiding op het sacrament der zieken, individueel en/of in groepsverband; 5. Voorbereidende werkzaamheden voor het pastorale beleid (op parochieel, dekenaal en/of diocesaan niveau). Geloofscommunicatie 1. Schrijven van een informatieve, inspirerende of opiniërende bijdrage voor media van parochie, dekenaat of diocees (parochieblad, website, nieuwsbrief); 2. Idem ten behoeve van externe media (bijvoorbeeld ingezonden stuk voor kerkpagina van een dagblad); 3. Vertegenwoordiging van de parochie in een oecumenische werkgroep of interkerkelijk missionair beraad; 4. Vertegenwoordiging van de parochie in het interreligieus overleg; 5. Organisatie van het debat binnen de geloofsgemeenschap over maatschappelijke en ethische thema’s, en publieke stellingname daarvan stimuleren. 3.2.2 Kenmerken beroepssituaties voor Geestelijke Verzorging (taken) Pastoraat 1. Het voeren van gangbare pastorale gesprekken met individuele pastoranten en (voor wat betreft de krijgsmacht) hun familie; 2. Het opzetten en begeleiden van pastorale groepsgesprekken; 3. Voorbereiding op het sacrament der zieken en het doopsel; 4. Voorbereidende werkzaamheden voor het pastorale beleid van de organisatie of instelling; 5. Deelname aan disciplineoverschrijdend overleg (o.a. afstemming met maatschappelijk werk, afdelingsoverleg in zorgcentra e.d.). Liturgie en verkondiging 1. Voorgaan in gebedsvieringen, inclusief het verzorgen van een overweging; 2. Voorgaan in avondwakes en voorbereiden van uitvaarten (afstemming met de familie, aansturing van vrijwilligers); 3. Voorbereiden en verzorgen van meditatieve bijeenkomsten en vieringen voor een levensbeschouwelijk diverse doelgroep, op periodieke basis en/of bij gebeurtenissen van algemeen of persoonlijk belang. Levensbeschouwelijke vorming 1. Verzorgen van lessen levensbeschouwing en ethiek voor beroepskrachten in opleiding (o.a. voor militairen en verpleegkundigen); 2. Verzorgen van thema-bijeenkomsten over ethische en levensbeschouwelijke onderwerpen voor professionals van andere disciplines en/of familie van bewoners. Geloofscommunicatie 1. Schrijven van informatieve, inspirerende en opiniërende bijdragen voor interne media (nieuwsbrief, website); 2. Idem ten behoeve van externe media (o.a. ingezonden stukken); 38

3. Vertegenwoordiginig van de instelling of organisatie bij het plaatselijke diaconaal of missionair beraad; 4. Organisatie van het interne debat over over maatschappelijke en ethische thema’s, en publieke stellingname daarvan stimuleren. Catechese 1. Uitvoeren en begeleiden van catechetische projecten voor bewoners van zorginstellingen; 2. Uitvoeren en begeleiden van catecheseprojecten die voorbereiden op doopsel, eerste communie, vormsel, en de ziekenzalving, op basis van bestaande methodes; hiervoor een cursusplan maken, aangepast aan de (verblijfs)situatie van de pastoranten. 3.3 Prestatie- Indicatoren Voor elk niveau van de opleiding worden per competentie prestatie-indicatoren gegeven. Het betreft het propedeuse-nievau (eind jaar 1), het hoofdfase-niveau (eind jaar 3) en het startbekwaam-niveau (eind jaar 4). Hier worden alleen de prestatie-indicatoren voor de niveau 2 en 3 benoemd. De prestatie-indicatoren voor de propedeuse zijn te vinden onder het (geïntegreerde) competentieprofiel voor de propedeutische fase. 3.3.1 Prestatie-indicatoren voor Kerkelijk Werk en Geestelijke Verzorging, gemeenschappelijk en specifiek (N.B. Nog niet uitgesplitst naar specifiek voor een van beide) 1. Inhoudelijk competent Eisen niveau 2 (B1) De student beschikt over kennis van de centrale thema’s, concepten, theorieën en methodes van de verschillende vakgebieden van de theologie. Dit betreft de volgende disciplines: systematische theologie, praktische theologie, wijsbegeerte, bijbelwetenschap, kerkgeschiedenis, sociale wetenschappen (i.c. godsdienstsociologie en –psychologie) en religiewetenschappen, met als bijzondere aandachtsvelden cultuurwetenschap, spiritualiteit en ethiek. Prestatie-indicatoren B1.1 kan door onderwijs of literatuur aangereikte kennis correct en adequaat reproduceren, in eigen woorden samenvatten, en in nieuwe contexten toepassen; B1.2 is in staat van deze kennis gebruik te maken bij het maken van beroepsproducten. Eisen niveau 3 (C1) De theoloog in opleiding weet zijn theologische kennis aan te wenden in de praktijk van het kerkelijk werk c.q. de geestelijke verzorging. Prestatie-indicatoren C1.1 is in staat zijn kennis voor anderen te ontsluiten C1.2 is in staat van deze kennis gebruik te maken in diverse beroepssituaties C1.3 is in staat zelfstandig zijn kennis te vermeerderen en deze te presenteren in een beroepsessay 2. Hermeneutisch competent Kan wat betreft levensbeschouwelijke vragen Niveau 2 B2.1 deze vragen van mensen onderkennen; B2.2 deze vragen verhelderen; B2.3 deze in verband brengen met godsdienstige bronnen en tradities; B. 2.4 is in staat om van een verbatim te maken van een gevoerd gesprek en daarvan te leren; Etc. Kan catechetisch materiaal beoordelen op bruikbaarheid voor een specifieke doelgroep; o Kan gebruik maken van geëigende hulpmiddelen bij de voorbereiding van een liturgische samenkomst. Niveau 3 39

B3.1 kan levensbeschouwelijke thema’s benoemen en er zinvol gebruik van maken bij het begeleiden van individuen en groepen; Etc. Heeft inzicht in de referentiekaders van anderen en betrekt zijn/haar eigen geschiedenis en achtergrond zinvol bij de interpretatie van de situatie van anderen; o Kan adequaat omgaan met catechetisch materiaal in een groep die hij/zij begeleidt; o kan een liturgische overweging maken waarin het menselijke bestaan belicht wordt met behulp van bijbelse verhalen; o is in staat bij de duiding van maatschappelijke en culturele verschijnselen de invloed van godsdienstige achtergronden op een zinvolle wijze te verhelderen; o Reflecteert op en geeft uitdrukking aan de betekenis van zijn/haar religieuze traditie voor de huidige cultuur en samenleving. 3. Pastoraal competent Als boven Niveau 2: o Kan het onderscheid duidelijk maken tussen een gewoon gesprek, hulpverlening en pastoraat; o Kan gebruik maken van verschillende passende vormen van gesprekstechniek; o Kan pastorale gesprekken initiëren en afronden; o Kan in een verbatim het verhaal van de pastorant weergeven zonder vooringenomenheid en eigen oordeel; o Kan het verhaal van de pastorant de leidraad laten zijn voor het pastorale gesprek; o Kan omgaan met de religieuze en ethische dimensie van levensvragen; o Kan onder begeleiding initiatief nemen tot, op gang houden van, grenzen stellen in samenvatten van en conclusies trekken uit een pastoraal gesprek. Niveau 3: o Kan communicatiestoornissen tijdens gesprekken herkennen, benoemen en helpen opheffen; o Is in staat grenzen van eigen bevoegdheid en handelen te bewaken; o Weet wat het beroeps/ambtsgeheim inhoudt en kan het hanteren; o Kan eigen gevoelens en opvattingen herkennen en hanteren ten dienste van de gesprekspartner; o Kan op basis van eigen analyse verwijzen naar derden zoals hulpverleningsinstanties binnen en buiten de geloofsgemeenschap; o Heeft inzicht in menselijk gedrag, psychologische en geestelijke processen en heeft oog voor de pastoranten in hun context; o Gaat integer en ethisch verantwoord om met pastoranten en hun situatie, is nabij en leeft mee maar houdt gepaste professionele afstand; o Appelleert aan het zelfoplossend vermogen van pastoranten en maakt hen bewust van hun situatie; o Kan aan religieuze bronnen en tradities refereren wanneer dat zinvol is voor de pastorant of wanneer deze er om vraagt; o Kan in samenspraak met de pastorant gebruik maken van riten, symbolen en gebeden; o Kan de pastorant voorbereiden op vieringen van sacramenten door de betekenis ervan te verhelderen en te verduidelijken wat er bij deelname wordt verwacht; o Kan deelnemers aan een groepsgesprek zowel individueel als gezamenlijk aanspreken op hun gedrag en een op samenwerking gericht gedrag stimuleren. 4. Liturgisch competent Niveau 2: o Is in staat de kernelementen van een viering te beschrijven; o Is in staat onderscheid te maken tussen verschillende vormen van vieringen; o Is in staat de confessionele achtergrond van diverse typen vieringen te herkennen; o Is in staat het belang van de kerkelijke jaarcyclus aan te geven; o Kan symbolen en rituelen binnen en buiten de geloofsgemeenschap herkennen en beschrijven; o Kan onder begeleiding van een pastorale professional een viering van geloof voorbereiden en er aan meewerken; o Houdt rekening met beschikbare tijd en mogelijkheden bij het organiseren van vieringen; o Is in staat een liturgieboekje voor de viering te maken; o Is in staat tot verstaanbare communicatie in woord en gebaar; 40

o Kan omgaan met de officiële regels die er in de rooms-katholieke kerk en andere kerken gelden ten aanzien van de vieringen van sacramenten; Niveau 3: o Kan zelfstandig op passende wijze en aansluitend bij de gegeven context vormgeven aan liturgische vieringen; o Is in staat om bij de voorbereiding van liturgische vieringen met anderen (pastores, vrijwilligers in liturgiegroepen, vrijwilligers voor bloemschikken, kerkmusici, koster, te overleggen en samen te werken; o Kan sturing geven aan een liturgische werkgroep; o Kan op verantwoorde wijze uit liturgische bronnen en tradities putten, zoals Bijbel, liturgisch directorium, missaal, brevier, zondagsmissaaltjes, religieuze liederen en andere muzikale vormen, leesroosters, dienstboeken, gebedenboeken, liturgische en exegetische tijdschriften; o Is in staat een liturgische overweging te maken, rekening houdend met de eigen aard van de betreffende bijeenkomst; o Weet op overtuigende wijze de gemaakte overweging te houden; o Is in staat passende gebeden te formuleren (passend bij de aard en thematiek van de viering; situatie van de deelnemers; balans tussen persoonlijk en algemeen); o Kan de tot stand gekomen viering evalueren en lering trekken uit deze evaluatie; o Kan de tot stand gekomen viering verantwoorden ten overstaan van de parochie of instelling waarin de viering heeft plaats gevonden; o Kan op authentieke wijze een viering leiden; o Kan expressief en stijlvol rituelen begeleiden; o Kan geloof gestalte geven in gebed en gezang; o Kan individuele personen en groepen voorbereiden op het vieren van verschillende sacramenten; o Kan anderen begeleiden in de ontwikkeling van symboolgevoeligheid en religieuze taal. 5. Agogisch competent Niveau 2: o Kan planmatig en doelgericht werken; o Kan proces- en taakgericht denken en werken; o Kan feedback geven en staat open voor het ontvangen van feedback; o kan op gestructureerde wijze voorgenomen plannen en activiteiten uitvoeren; o Toetst eigen handelen aan vooraf opgestelde eisen; o Kan in een groep een prettig leef- en werkklimaat bevorderen; o Beheerst moderne communicatiemiddelen (tekstverwerking; email; audiovisuele media enz) en kan ze toepassen; o Weet te enthousiasmeren en te mobiliseren. Niveau 3: o Kan groepen begeleiden en groepsprocessen initiëren en begeleiden; o Kan bijdragen aan het doelmatig functioneren van de organisatie waarvoor hij werkt door zich te houden aan afspraken en procedures; o Kan bestaande situaties analyseren en op basis van deze analyse plannen ter verbetering ontwerpen; o Maakt gebruik van evaluatiecriteria bij reflectie op de uitvoering van proces en product; o Kan constructief bijdragen aan het behalen van gemeenschappelijke doelen in groepen en samenwerkingsverbanden; o Kan in het kader van een beleidsplan samen met vrijwilligers en collega’s activiteiten ontwikkelen; o Kan onder begeleiding een beleidsplan ontwikkelen en formuleren; o Is in staat de wijze van samenwerking met collega’s en andere organisaties en instellingen te motiveren en te verantwoorden. o Kan bijdragen aan de identiteit van de instelling of organisatie (parochie, bisdom, etc.) onder wier verantwoordelijkheid hij werkt; o Is in staat relaties te leggen met relevante organisaties, instellingen en individuen, bouwt deze uit, onderhoudt deze en behartigt daarbij de belangen van de eigen organisatie waarvoor hij werkt; o Kan vrijwilligers begeleiden en speelt daarbij in op groepsdynamische processen; 41

o Maakt gebruik van ecclesiologische en godsdienstsociologische inzichten bij de opbouw van de geloofsgemeenschap. 6. Educatief competent Niveau 2: o Kan voor diverse individuen en groepen leer- en ontwikkelingsdoelen formuleren; o Ontwerpt betekenisvolle leeractiviteiten; o Staat open voor reflectie en feedback van de lerende(n) en is flexibel in het aanpassen van leeractiviteiten; o Speelt in op groepsdynamische processen; o Kan onder begeleiding bestaand catechetisch materiaal afstemmen op een specifieke doelgroep; o Kan een relatie leggen tussen actuele bestaanservaringen en de geloofsverhalen uit Schrift en Traditie; Niveau 3: o Begeleidt individuen en groepen in hun leerproces; o Is in staat de beginsituatie van de lerende(n) in te schatten en kan religieuze ontwikkelingen en ervaringen herkennen en kiest op basis daarvan leerinhoud en werkvormen; o Kan individuen en groepen motiveren in hun religieuze leervragen, daagt hen uit en begeleidt hen waar nodig zodat zij in staat zijn het eigen leer- en vormingsproces te sturen; o Is in staat vrijwilligers toe te rusten om taken uit te voeren in parochie of andere organisatie; o Kan impulsen geven tot levensbeschouwelijke ontwikkeling; o Kan gelovigen en geloofsleerlingen inwijden in de gelovige interpretatie van het leven zoals dat in Bijbel en traditie vorm heeft gekregen; o Kan leiding geven aan een individueel of groepsgesprek waarin deelnemers hun eigen gelovige positie onder woorden brengen; o Kan zijn eigen gelovige positie onder woorden brengen in een individueel gesprek of in een groepsgesprek; 7. Missionair competent Niveau 2: o Is in staat relaties van de eigen instelling, parochie of organisatie met andere geïnstitutionaliseerde levensbeschouwingen te verkennen en te beschrijven; o Is betrokken op en heeft actuele kennis van maatschappelijke en (multi)culturele ontwikkelingen in de plaatselijke en Nederlandse context; o Vertolkt op respectvolle wijze de eigen religieuze traditie in gesprek met personen die deze traditie niet delen; o Legt contacten met mensen van buiten de eigen geloofsgemeenschap; o Kan een kaart maken van maatschappelijke voorzieningen in de eigen omgeving; o Is in staat met de ‘missionaire agenda’ van de rooms-katholieke kerk te werken; o Kan sociale omstandigheden lezen en duiden. Niveau 3: o Is in staat vanuit de eigen religieuze traditie te reflecteren op ontwikkelingen in cultuur en samenleving; o Organiseert activiteiten voor verschillende doelgroepen waarbij diverse opvattingen en religieuze tradities met elkaar in contact en gesprek worden gebracht; o Levert een bijdrage aan een interreligieuze dialoog; o Levert een bijdrage aan het debat in Nederland betreffende ethische thema’s; o Rust mensen toe tot een missionaire houding; o Kan mensen begeleiden bij hun diaconale inzet; o Kan opvattingen over de rol van de kerk in de samenleving, zoals die leven binnen de organisatie waarvoor hij werkt, vertolken; o Kan noden onderkennen in kerk en samenleving en in dat kader gepaste activiteiten ontwikkelen; o Weet diaconale activiteiten een plaats te geven binnen andere kerkelijke activiteiten; o Is in staat diaconale activiteiten af te stemmen op het maatschappelijke hulpverleningscircuit. 8. Communicatief competent Niveau 2: 42

o Kan gebruik maken van symbolen, beelden en voorbeelden om levensbeschouwelijke onderwerpen ter sprake te brengen en uit te leggen; o Kan signalen van individuen en groepen verstaan en duiden en waar nodig om verduidelijking vragen; o Kan zich in de gedachten, gevoelens en situaties van anderen inleven; o Kiest de juiste communicatie die past bij de doelgroep; o Maakt gebruik van actuele informatie- en communicatietechnologie; o Kan op adequate wijze verslagen maken van bijgewoonde en gevoerde gesprekken; o Bezit redactionele vaardigheden voor schriftelijke en digitale communicatie; o Heeft inzicht in de eigen aard van een parochieblad en weet er aan bij te dragen. Niveau 3: o Brengt eigen standpunten overtuigend en met enthousiasme onder woorden. Hij legitimeert deze standpunten vanuit diverse inzichten daarbij respect tonend voor de ander; o Kan heldere teksten schrijven met een duidelijke structuur en opbouw; o Kan contact maken individuele personen en met groepen. Hij zorgt er voor dat zij zich bij hem op hun gemak voelen; o Kan professionele gespreksvaardigheden hanteren in individuele contacten en in contacten met groepen. 9. Persoonlijk competent Niveau 2: o Kan in ruime mate reflecteren op zijn studie en leerstijl om daarmee zijn bekwaamheid verder ten ontwikkelen; o Weet bij zijn ontwikkeling gebruik te maken van feedback van begeleiders en medestudenten bijvoorbeeld tijdens intervisie of groepssupervisie; o Kan onder woorden brengen vanuit welke spiritualiteit hij werkt; o Analyseert het eigen functioneren en heeft daardoor een goed beeld van zijn/haar competenties en blijft planmatig werken aan de ontwikkeling ervan; o Reflecteert op de eigen religieuze en spirituele ontwikkeling; o Toont relativeringsvermogen en kent zijn/haar grenzen; o Verantwoordt zijn/haar gemaakte keuzes. Niveau 3: o Is in staat met behulp van theologische concepten te reflecteren op persoonlijke ontwikkeling in het perspectief van de eigen levensvisie en ethische visie; o Kan een analyse maken van sterke en zwakke punten in zijn eigen bekwaamheid en die in verband brengen met omgevingsfactoren (kansen/bedreigingen); o Kan benoemen welke waarden en normen een rol spelen in de eigen beroepsethiek en welk gedrag daaruit voortvloeit; o Kan met behulp van theologische concepten zijn eigen handelen evalueren; o Ontwikkelt een visie op het beroep, op basis van theologische inzichten, eigen levensovertuiging en ervaringen in de beroepsuitoefening, passend binnen de religieuze traditie en/of organisatie die hij/zij vertegenwoordigt; o Reflecteert op de religieuze traditie, inclusief de daartoe behorende geschriften, gebruiken en symbolen, van de organisatie die hij/zij vertegenwoordigt en weet deze op waarde te schatten; o Geeft persoonlijk gestalte aan zijn/haar identiteit, is daarin evenwichtig en handelt op een authentieke, integere en ethisch verantwoorde wijze.

43