Globemaster iii geïntroduceerd

Nummer 28 I 6 augustus 2009 I Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 3 Pápa: de moeder van het strategische luchttransport

Pagina 4 93ste editie van de Vierdaagse weer sportief succes

Pagina 5 Patriot: geneeskundige keten in actie

Defensie klaar voor Mexicaanse griep DEN HAAG - In Nederland is tot nu toe sprake van een beperkte toename van het aantal patiënten met Nieuwe Influenza a(h1n1), ook wel Mexicaanse griep geheten. Wereldwijd neemt het aantal besmettingen echter gestaag toe. De verwachting is dat de pandemie zal doorzetten en dat ons land in het najaar te maken krijgt met een sterke toename van het aantal nieuwe griepgevallen. Ook Defensie heeft al enkele griepgevallen gehad. Gelukkig hebben deze tot op heden een mild beloop gekend. De eerste patiënten zijn al weer hersteld en hebben het werk hervat. De maatregelen die Defensie neemt rond een mogelijke grieppan-

demie, liggen in lijn met de maatregelen die Rijksbreed worden genomen door de overheid. Hierbij tracht men de besmetting zoveel mogelijk beperkt te houden en te zorgen dat het nor­male leven gewoon doorgaat. Daarin speelt Defensie een belangrijke

rol, dus het is voor de Nederlandse samenleving van groot belang dat zij tijdens een grieppandemie haar taken kan blijven uitvoeren. Dit vereist de inzet van zowel organisatie als personeel. Lees verder op pagina 2

NAVO onder nieuwe leiding

Foto: NAVO

BRUSSEL - Jaap de Hoop Scheffer heeft vrijdag 31 juli op het hoofdkwartier in Brussel afscheid genomen als secretaris-generaal van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. Voor zijn vertrek legde hij in aanwezigheid van de ambassadeurs van de navo-landen bloemen bij het monument voor de gevalle­nen. De Hoop Scheffer, die is opgevolgd door de Deense oudpremier Anders Fogh Rasmussen, leidde de alliantie sinds begin 2004. Het aantal lidstaten groeide in tijd van 19 naar 28.●

De nog nieuw ruikende C-17 (SAC 01) tijdens de officiële presentatie bij de ‘Heavy Airlift Wing’ op de vliegbasis Pápa in Hongarije. Foto: Monique van Rijen-Bos

Globemaster iii geïntroduceerd PÁPA - “Zo’n bak kan alles. Het lijkt een strategische kist, maar is veel meer dan dat”, liet luitenant-generaal Jac Jansen zich tevreden ontvallen na de presentatie, op 27 juli in Hongarije, van de eerste Boeing c-17 Globemaster iii voor twaalf gezamenlijke gebruikers. Die plechtigheid markeerde tevens de geboorte van de c-17 Heavy Airlift Wing op de vliegbasis Pápa. Er maken 21 Nederlandse militairen deel vanuit, van zowel lucht- als landmacht.

Operatie Atalanta is de eerste maritieme missie van de eu. Deze richt zich op het terugdringen van piraterij voor de Somalische kust.

Bij de officiële indienststelling van het gloednieuwe toestel, plus de oprichting van de 131 militairen tellende eenheid, gaven naast Commandant Luchtstrijdkrachten Jansen onder anderen ook de Nederlandse ambassadeur in Boedapest, Robert Milders, en de Militaire Luchtvaartautoriteit generaal-majoor b.d. Peter Vorderman acte de présence. Logisch, want Nederland mag zich met Bulgarije, Estland, Finland, Hongarije, Litouwen, Noorwegen, Polen, Roemenie, Slovenië, Zweden en de Verenigde Staten medeeigenaar van de c-17 noemen. En niet zo’n klein beetje. Met vijfhonderd vlieguren per jaar is ons land na de Verenigde Staten met duizend uur en Zweden met 550 uur de voornaamste deelnemer in het c-17 project.●

Lees verder op pagina 2

Lees verder op pagina 3

Van Uhm nieuwe commandant TFU HR.MS. Evertsen naar Somalische wateren

TARIN KOWT - Brigadegeneraal Tom Middendorp, commandant tfu vi, heeft maandag het bevel overgedragen aan brigadegeneraal Marc van Uhm. Dat gebeurde onder toeziend oog van generaal-majoor Mart de Kruif, commandant Regional Command South. Ook gouverneur Assadullah Hamdam van Uruzgan was erbij aanwezig. Het Provinciaal Reconstructie Team kreeg in Michel Rentenaar eveneens een nieuwe leider. Vertrekkend commandant Middendorp (r.) sprak over een intense periode van samenwerking. “Ik heb

geleerd hoe belangrijk het is om een goede balans te vinden tussen het tonen van militaire kracht en het be-

waren van geduld waardoor ontwikkeling kan worden bewerkstelligd.” En tot de militairen van de tfu: “Jullie zijn scherp en gemotiveerd gebleven tot de laatste dag.” Van Uhm (l.) hoopt de op de bevolking gerichte focus van tfu vi over te nemen. “Alleen door samenwerking valt een toekomst van verbeterde veiligheid, een goed bestuur en meer ontwikkeling binnen Uruzgan te behalen.” Dat werd beaamd door Hamdam, die zich verheugd toonde dat de veiligheidssituatie door de goede samenwerking met de coalitietroepen al verder is verbeterd.●

DEN HELDER - Hr.Ms. Evertsen fungeert vanaf 13 augustus gedurende vier maanden als vlaggenschip van de eu-operatie Atalanta. Afgelopen zondag vertrok het luchtverdedigings- en commandofregat vanuit Den Helder richting Indische Oceaan. Commandeur Pieter Bindt voert het commando over Atalanta. Naast Nederland doen België, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Luxemburg, Noorwe-

gen, Spanje en Zweden mee. In totaal leveren zij de komende maanden tien fregatten, veelal uitgerust met helikopters, en twee tot vier maritieme patrouillevliegtuigen.

6 augustus I Pagina 2

LEEUWARDEN - Even hinkt adjudant Dik te Lindert op twee gedachten. Nadat de zes aan Jordanië verkochte tweezitters van de vliegbasis Leeuwarden zijn opgestegen, zegt de rastechneut met weemoed dat het “bepaald geen slechte toestellen waren.” Tegelijkertijd kwalificeert hij het vorige week nagenoeg afgeronde afstotingsproject als één van de betere klussen in zijn carrière. “Die Jordaniërs zijn geen domme jongens. En niets is leuker dan een klant die weet wat hij wil.” TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO’S: SGT-MAJ. MAURITS KRAAK

Te Lindert maakt deel uit van de projectorganisatie Afstoting f-16’s. Als onderdeel van de Defensie Materieel Organisatie (dmo) legt deze zich toe op het gereed stellen van te verkopen materieel. De zes ‘Jordaanse’ f-16’s vormden de allereerste klus die de pasgebakken organisatie in een een-tweetje met het Commando Luchtstrijd-

Projectorganisatie Afstoting F-16’s klaart eerste klus Met de verkoop van zes ‘duals’ aan Jordanië en de geplande afstoting van nog eens achttien toestellen naar Chili beschikt de KLu straks over nog 87 jachtbommenwerpers.

Tweezitters naar Jordanië

krachten (clsk) klaarde. In 2007 kwam het renoveren van achttien f-16’s voor Chili voornamelijk voor rekening van het (gelegenheids)Project Afstoting f-16, hoofdzakelijk uitgevoerd door personeel van de inmiddels gesloten vliegbasis Twente. Rubricering

Tijdens de ‘Jordaanse’ klus maakten de zes tweezitters een toertje langs verschillende velden. Zo verzamelde het clsk de toestellen op de vliegbasis Volkel, waarna ‘Afstoting’ en het basispersoneel ze vlieggereed maakte. Conform het contract kregen de f-16’s onder meer een nieuw landingsgestel, nieuwe

Ridder MWO overleden SASKATCHEWAN (CAN) Wilfred Herman Kirk, sergeant bij het Canadian Infantry Corps, is begin deze maand in een ziekenhuis in Saskatchewan overleden. Kirk mocht zich de oudste drager van de Militaire Willems-Orde noemen. Toen kapitein Marco Kroon de onderscheiding op 29 mei ontving, was hij daarvoor nog naar Den Haag gekomen. Kirk, geboren op 18 februari 1918, werd Ridder 4e klasse der Militaire Willems-Orde bij Koninklijk Besluit van 8 december

De ex-Nederlandse F-16’s vlogen via Italië en Griekenland naar Jordanië.

1945. Waarom hij deze kreeg, stond te lezen in de Canadese Gazette van 22 december 1945: “Tijdens de gevechten ter bevrijding van het bezette Nederlandsche grondgebied heeft Wilfred Herman Kirk zich onderscheiden door het bedrijven van uitstekende daden van moed, beleid en trouw. Daarbij heeft hij herhaaldelijk blijk gegeven van buitengewone plichtsbetrachting en groot doorzettingsvermogen in alle opzichten. Door een loffelijk voorbeeld te zijn, is hij een inspiratie geweest voor allen in die roemvolle dagen.”●

taxilichten en cockpitruiten met goudcoating. Vanwege ruimtegebrek werden ze vervolgens op afroep naar de vliegbasis Woensdrecht gedirigeerd voor de technische acceptatie. In die fase verving men de Nederlandse software, voor onder meer de aansturing van de sensoren en wapensystemen, door Jordaanse. In verband met de rubricering controleerde een vertegenwoordiger van de Amerikaanse ambassade de werkzaamheden achteraf. Pas daarna kregen de Jordaniërs toegang tot hun vliegtuigen. Aansluitend gingen de f-16’s over naar ‘Leeuwarden’. Dat was nodig omdat de hoofdbaan van ‘Woensdrecht’ momenteel groot onderhoud krijgt. Ook in Friesland werkte het basispersoneel actief mee. Onder hen techneuten, torenbemanningen en leden van de cross servicing, vertelt projectleider luitenant-kolonel Ciska Schoofs. Vliegers van de KLu speelden eveneens een grote rol. Tijdens de op Leeuwarden afgewerkte operationele acceptatie bestuurden zij de f-16’s, omdat de luchtvaartwet verbiedt dat Jordaanse vliegers in Nederlandse militaire toestellen vliegen. Inkrimpen

Waar sommige landen de omvang van hun luchtmacht uitbreiden, krimpt de KLu verder in. Mede door de verplaatsing van de conversietraining voor de f-16 naar Springfield (Ohio)

Mede door de ‘export’ van de F-16 conversietraining naar Springfield (Ohio) werd er minder met de zes tweezitters gevlogen.

werd er steeds minder met de voornamelijk voor opleiding bedoelde - tweezitters gevlogen en was verkopen ervan de aangewezen optie. Overigens verhuizen rond 2010/2011 nog eens achttien toestellen naar Chili. Tegen die tijd heeft de Koninklijke Luchtmacht nog 87 jachtbommenwerpers over.●

KL neemt taken mariniers over WILLEMSTAD - De eerste compagnie van het Commando Landstrijdkrachten is 3 augustus aangekomen op Curaçao. De eenheid, gelegerd op Marinebasis Parera, zorgt nu voor de territoriale verdediging en ondersteuning van de civiele autoriteiten in het Caribische gebied. Ze heeft die taken overgenomen van de voormalige 31ste Infanteriecompagnie van het Korps Mariniers.●

Hr.Ms. Evertsen Militairen bij Gay Pride AMSTERDAM - Voor het eerst deden dit jaar militairen in uniform mee aan de Gay Pride op de Amsterdamse grachten. De Canal Parade trok zaterdag 1 augustus enkele honderdduizenden bezoekers. Dit vormt één

van de hoogtepunten van het jaarlijkse homofestival. Vanaf het Westerdok voeren de boten over de Prinsengracht naar de Amstel en langs de Stopera. Foto: Olav Liedmeijer●

Vervolg van pagina 1 DEN HELDER - De Evertsen gaat voedseltransporten van het World Food Programme (wfp) begeleiden naar het door burgeroorlogen geteisterde Somalië. Tevens escorteert het fregat andere scheepvaart in het gebied en bestrijdt het de zeerovers. Voor de Koninklijke Marine is zo’n missie voor de kust van Somalië niet nieuw. Vorig jaar begeleidde eerst Hr.Ms. Evertsen en vervolgens Hr.Ms. De Ruyter op verzoek van de Verenigde Naties ook al schepen van het wfp. Van april tot juni maakte Hr.Ms. De Zeven Provinciën nog deel uit van de navo-missie Allied Protector.●

Vervolg van pagina 1

Mexicaanse griep DEN HAAG - De eerste soort maatregelen, die de werknemer zelf dient uit te voeren, is inmiddels gecommuniceerd via nieuwsberichten op intranet. Bovendien vindt u op het intranetportaal, onder de centrale kolom ‘Snel naar’, een link naar de informatiepagina over griep. Daar staan een aantal simpele gedragsregels, waarmee de Defensiewerknemer de kans kan verkleinen om zelf besmet te raken of anderen te besmetten. Ook kunt u voor deze informatie altijd terecht bij uw Gezondheidscentrum of uw bedrijfsarts. De tweede soort maatregelen, die Defensie pleegt om haar eigen inzet te garanderen, maar ook om Nederland draaiende te houden in een situatie waarin zeer veel personen tegelijk ziek zijn, is uitgewerkt in het Continuïteitsplan Defensie. Hierin zijn de werkzaamheden geïdentificeerd die zeker door moeten kunnen gaan en dus prioriteit krijgen. Dit zijn vooral de taken in het uitzendgebied, maar ook de middelen die in het kader van de derde hoofdtaak worden aangeboden aan de civiele auto­riteiten. Te denken valt aan noodhospitalen of het beschikbaar stellen van kazernes voor de opvang van burgers. Om deze continuïteit mogelijk te maken,

moet Defensie haar inzetbare eenheden op peil houden. Afgezien van de maatregelen van de eerste soort, gaat het daarbij om onderlinge bijstand en wijzigingen in de manier waarop eenheden worden gevuld en ingezet. Via hun commandanten wordt het personeel dat hierbij direct en indirect betrokken is, geïnformeerd zodra dat van toepassing mocht zijn. Alle relevante informatie over de griep, zowel die voor persoonlijke maatregelen als over de manier waarop Defensie tijdens een pandemie haar derde hoofdtaak, het ondersteunen van de civiele autoriteiten, gaat uitvoeren, is terug te vinden op het Informatiepunt Griep op intranet.●

6 augustus I Pagina 3

Links: V.l.n.r: Generaal-majoor b.d. Peter Vorderman, kapitein-vlieger Pieter, ambassadeur Robert Milders en Commandant Luchtstrijdkrachten luitenantgeneraal Jac Jansen tijdens de introductie van de C-17 Globemaster III. Jansen vertegenwoordigde de minister en de CDS.

Pápa: de moeder van het strategische luchttransport PÁPA - Met de c-17 ‘Strategic Airlift Capability’ (sac) is volgens kenners een gewél­ dig toestel binnengehaald. Dit type luchttransport, komt niet alleen tegemoet aan de grote behoefte binnen de navo en de Europese Unie, maar biedt tevens enorme mogelijkheden. “Dit samenwerkingsverband is een efficiencyslag in het strategisch luchttransport”, aldus luitenant-generaal Jac Jansen. De Globemaster iii kan onder meer ladingen van 76 ton vervoeren en landen op onverharde of beschadigde banen van slechts één kilometer en binnen een half uur weer weg zijn. De c-17 is voorzien van zelfbeschermingsmiddelen en kan daardoor opereren in vijandelijk gebied, bijvoorbeeld voor de International Security Assistance Force in Afghanistan of elders in de wereld voor de European Union Battle Group. Prettige bijkomstigheid: het toestel valt in de lucht bij te tanken. Het zou het meest overzichtelijk zijn als de twaalf naties een jaarplan overhandigen met de voor hen in te vullen uren. Projectofficier kapitein-luitenant ter zee Albert-Jan Sleijster van de Defensie Materieel Organisatie zegt echter geruststellend dat als iemand een spoedklus heeft, die natuurlijk altijd valt in te plannen. Maar er is ook nog zoiets als een prioriteitenlijstje. Zo staan met stip op één de zogenoemde life savings-missies; bijvoorbeeld een reddingsvlucht om in het nauw gedreven personeel van een van de twaalf landen te ontzetten. Het opstarten van een uitzending naar een crisisgebied, alle hieraan gerelateerde zaken en het afbreken ervan bezetten de plekken twee, drie en vier.

Zware weken

Dat Pápa is uitverkoren om de c-17 Heavy Airlift Wing onder te brengen, heeft volgens Sleijster te maken met het feit dat Hongarije als enige de vinger opstak. “Het was moedig genoeg om zijn landsvlag op de staart te zetten, oftewel de Globemasters te registreren (en dus een stuk verantwoordelijkheid te nemen - red.). Hongarije stelde wel als voorwaarde dat de toestellen op zijn grondgebied worden gestationeerd. “ En daarmee is Boedapest een belangrijk aanspreekpunt voor de machine, die 1 juli uit de Boeing fabriek in Long Beach rolde. Hierna volgen er nog twee. Sleijster: “Ik verwacht dat de Heavy Airlift Wing eind 2011 volledig operationeel is.”

Nederlandse vliegers zijn de kapiteins Christian, Dennis en Pieter. Laatstgenoemde fungeert tevens als Senior National Representative. Het trio is in afzonderlijke klassen gedurende drieënhalve maand opgeleid in het Amerikaanse Altus (Oklahoma). Pieter: “De eerste zes weken waren zwaar. Er zat veel in die korte periode en alles liep via computers. Op dag drie zit je al in de simulator: eerst voer je 25 trips proceduretraining uit, dan ga je 25 uur vliegen.” Na een hele dag plannen volgde de eerste echte vlucht begin juni. “Dat was een low level met een maximale hoogte van driehonderd voet. Daarna kwam een nachtvlucht met night vision goggles. De derde vlucht is een examen.” Niks mooier

De deelnemers in het c-17 project zijn overeengekomen de toestellen gedurende dertig jaar gezamenlijk te onderhouden. Ze bepalen natuurlijk wel zelf waarvoor zij ze willen inzetten. De Globemasters transporteren onder meer troepen en vracht en worden gevlogen door een multinationale bemanning. De eerste drie

Volgens Pieter vliegt het ruim 53 meter lange bakbeest heel makkelijk. “Anders is dat je bijvoorbeeld gas geeft voor de landing”, verduidelijkt hij. “Dit is het mooiste toestel dat ik ooit heb gevlogen.” Kapitein Erik Kos valt hem

TEKST EN FOTO’S: MONIQUE VAN RIJEN-BOS

Rechts: Projectofficier kapiteinluitenant ter zee Albert-Jan Sleijster: “Ik verwacht dat de ‘Heavy Airlift Wing’ eind 2011 volledig operationeel is.” Rechts: Kapitein Kos: “Je kunt er heel snel mee in en uit de shit, dat maakt hem veilig.”

daarin bij, ook al is hij geen vlieger, maar Air Movement Officer en verantwoordelijk voor het laden en lossen. Daarvoor beschikt hij over een tienkoppige internationale laad- en losploeg. “Alles wordt gemeten en gewogen”, vertelt hij. “Als het moet, bijvoorbeeld vanwege de veiligheidssituatie, kun je de goederen droppen. Dat gaat via aluminiumplaten op zo’n zes meter boven de grond. Hoger kan ook, maar dan gebruik je een parachute. Geen enkel toestel kan wat deze kist kan. Je merkt dat hier over alles heel goed is nagedacht. Lessons learned van andere toestellen, bijvoorbeeld de c-130, zijn hierin gebruikt. Je kunt van strategisch naar tactisch en dus heel snel in en uit de shit, dat maakt hem veilig. Wel zijn we kien op transport van ge-

vaarlijke stoffen en vormt zeker munitie een klasse apart. Werken met de c-17! Niks mooier dan dit. Alleen is het Hongaars moeilijk, maar de mensen zijn heel vriendelijk en het wonen hier is goed.”●

Links: Jansen: “Dit samenwerkingsverband is een efficiencyslag in het strategisch luchttransport.”

Onder: De twaalf landen in het SACproject.

6 augustus I Pagina 4

Links: Er liepen vier detachementen leerlingen mee van klassen Vrede en Veiligheid. Foto: Han Welles Rechts: Op de Via Gladiola

TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS FOTO’S: ROB GIELING

93ste editie van de Vierdaagse weer sportief succes

‘We gingen volledig op in de feestvreugde’ NIJMEGEN - Donkere wolken hangen dreigend boven de Via Gladiola. Als daaruit een kletteren­de bui valt, is een groot deel van de 37.106 wan­delaars die dit jaar de Vierdaagse uitliepen al binnen. Onder hen 3879 militairen, die dagelijks vanaf Heumensoord zijn gestart. Generaal Peter van Uhm, de luitenant-generaals Rob Bertholee, Rob Zuiderwijk, Dick van Putten en generaal-majoor Jake Franken als vertegenwoordiger van de Commandant Luchtstrijdkrachten hebben hen met de hand aan de pet begroet. Onder hen die de finish halen, zit warempel ook kolonel Paul Bomers, waarnemend directeur Planning en Control bij het luchtmachthoofdkwartier in Breda. Vorig jaar riep hij nog ‘nooit meer’. “Toch ging het weer kriebelen”, verklaart hij. Met majoor Dirk Jonkman van de stafgroep Vliegveiligheid, Kwaliteit, Arbo en Milieu legde hij ruimschoots meer dan de verplichte veertig kilometer per dag af. “We hebben alle rotondes tweemaal omcirkeld”, zegt Jonkman. Per abuis deden ze ook de steilste heuvel dubbel doordat ze een rustpunt voorbijstaken, daar wel behoefte aan hadden en dus terugkeerden. “Het mooist is dat we twee man van luchtmobiel eruit liepen”, lacht Bomers. Iemand eruit lopen, was niet de doelstelling van wachtmeester 1 Jan de Poorter van District Zuid. De marechaussee had genoeg te stellen met zichzelf. En ondanks dat het verstandig is nooit ‘nooit’ te zeggen, doet hij het toch. “Het was zwaar en sinds gisteren hééél zwaar. Toen heb ik mijn knie aan gort gelopen. Dit was de eerste keer, maar gelijk de laatste. Echt waar!” Doordat De Poorter ondanks zijn ellende wist vol te houden, telt zijn groep slechts één uitvaller. De zestien resterende militairen halen de eindstreep. Helaas voor hen komen zij niet in aanmerking voor het vaantje, een prijs van de Commandant Koninklijke Marechaussee voor het best lopende detachement. Dat reikt luitenant-generaal Van Putten uit aan het District Schiphol. In totaal had de marechaussee vier eenheden diehards afgevaardigd. Van de 72 wandelaars zijn er maar twee afgehaakt. “Alle detachementen lopen er dit jaar bovendien keurig bij”, is luitenant-kolonel Henk Hoebink opgevallen. Als voorzitter van de Interne Beoordelings- en Controlecommissie zat hij er bovenop. Na negen jaar voor het

laatst trouwens. Luitenant-kolonel Hennie Boele neemt het van hem over. Hoebink: “Qua kleding is het niveau de afgelopen jaren steeds meer omhooggegaan. Een militair is geen kerstboom, dus volgen we het tenuevoorschrift. Uiteindelijk ben je wel een visitekaartje voor de krijgsmacht.” Daarbij speelt snelheid geen allesbepalende rol, zoals het 28 leden tellende Schipholdetachement laat zien. Dat arriveert als laatste, maar wel voltallig. “We gingen volledig op in de feestvreugde”, luidt het excuus van marechaussee Freek Schulp. Vaantjes

Die feestvreugde krijgt bij 20 Natresbataljon Zuid-Holland een piepklein dompertje als blijkt dat zij het, in tegenstelling tot zeer veel andere jaren, moeten stellen zonder het vaantje van de Commandant Landstrijdkrachten. Dat geeft luitenantgeneraal Bertholee aan 130 Clustercompagnie van het 100 Bevoorradings- en Transportbataljon uit Garderen. Bij de Koninklijke Marine gaat het om een competitie tussen drie detachementen van het Mariniers Opleidingscentrum. Dat van eerste luitenant der mariniers Sjors van Hullenaar blijkt het best te hebben gepresteerd en krijgt dus de hoofdprijs van Commandant Zeestrijdkrachten, luitenant-generaal Zuiderwijk. Generaal-majoor Franken huldigt de Groep Geleide Wapens. Deze scoorde het best onder de detachementen van de luchtmacht, die met slechts vier loopgroepen overigens wel wat magertjes is vertegenwoordigd. Ook secretaris-generaal Ton Annink brengt zijn Vierdaagse tot een goed eind. Dat geldt niet voor zijn schoenen, die de buien van een dag eerder niet overleefden. “Kon ik niks meer mee, dus die heb ik weggegooid. Verder ging het heel goed en heb ik geen enkele blaar.” Dat kon niet iedereen van zijn groepje zeggen, maar gehaald hebben ze het allemaal: luitenant-generaal Freek Meulman, vice-admiraal Michiel van Maanen, de brigadegeneraals Kees van den Heuvel, Leanne van den Hoek, Richard Tieskens en Hoofddirecteur Financiën en Control Hanneke Schuiling. Of Annink volgend jaar de nog ontbrekende marechausseegeneraal weet te charteren voor de Vierdaagse is nog maar de vraag. Volgens Van Putten moet de secretaris-generaal echt nog wel even blijven zoeken.● Er liepen dit jaar 61 Nederlandse militaire detachementen mee, inclusief zes van studentenweerbaarheden, vier met roc-leerlingen Vrede & Veiligheid, één met reservisten en één Unifildetachement. De Koninklijke Landmacht wist er 29 te formeren, de Koninklijke Marine twaalf en de Koninklijke Luchtmacht en Koninklijke Marechaussee allebei vier.●

Onder de luchtmachtdetachementen bleek de Groep Geleide Wapens de beste lopers binnen de gelederen te hebben.

Er liepen 29 detachementen van de KL mee. Daarvan presenteerde 130 Clustercompagnie van 100 Bevoorradings- en Transportbataljon zich als beste.

Eerste luitenant der mariniers Sjors van Hullenaar neemt de prijs in ontvangst van luitenant-generaal Zuiderwijk.

Luitenant-generaal Van Put­ten reikt het vaantje uit aan District Schiphol, het best lopende mare­ chausseedetachement.

V.l.n.r: De luitenant-generaals Bertholee en Zuiderwijk, generaal Van Uhm, generaal-majoor Franken en luitenant-generaal Van Putten staan paraat om alle binnenkomende militairen te groeten.

Wachtmeester Kim Kootkar komt op haar tandvlees aan en kan de emoties niet langer bedwingen.

Ook voeten van Defensieautoriteiten hebben tijdens de Vierdaagse te lijden. V.l.n.r: Boven vóór aanvang en onder gedurende de tocht: secretaris-generaal Ton Annink, brigadegeneraal Kees van den Heuvel, Hanneke Schuiling, brigadegeneraals Leanne van den Hoek en Richard Tieskens, luitenant-generaal Freek Meulman, vice-admiraal Michiel van Maanen en hun verzorger korporaal 1 Sjam Kalpoe.

6 augustus I Pagina 5

Links: ...daarna begint een van beiden met de brancard voor zich, en onder begeleiding van een colle­ ga boven en beneden hem, behoedzaam aan de afdaling...

Rechts: De luchtgewondentransportarts en -verpleegkundige laten zich kort briefen over hun ‘pakketje’. Ze zijn speciaal opgeleid en getraind om patiënten tijdens de vlucht stabiel te houden en kunnen indien nodig medisch ingrijpen.

Patriot: geneeskundige keten in actie

Medische estafette VOLK FIELD - Chinooks, Black Hawks, c-130’s en een c-17. Het geneeskundig personeel van de luchtmacht kan zich tijdens de oefening ‘Patriot’ in de Amerikaanse staat Wisconsin helemaal uitleven in het luchtgewondentransport. Daarnaast komt ook de rest van de medische keten aan bod. Genezeriken in de Role 1 en Casualty Staging Unit, bergredders en een handjevol medisch personeel van de landmacht, geneeskundige officieren in de commandovoering en de medisch specialisten in beide Amerikaanse veldhospitalen krijgen het flink voor de kiezen. TEKST: INGMAR KOOMAN FOTO’S: RUUD MOL-AVDD

Behangen met brancarddelen, karabiners, touwen en ander klimgerei arriveert de vijf man sterke bergreddingseenheid boven op de rotspartij. Zweetpareltjes en wat rood aangelopen hoofden, de klau-

Links: Dankzij het ‘chatsysteem’ mIRC kunnen alle schakels in de geneeskundige keten elkaar op de hoogte houden van zaken als inkomende gewonden, beschikbare bedden en medische voorraden. Rechts: Aan boord van de C-17 gaat de medische zorg gewoon door.

terpartij op de grillige mergelpuist heeft het bloed van de mannen al aardig opgewarmd. Tijd voor het echte werk. De kersverse ploeg van 11 Luchtmobiele Brigade is opgeroepen om twee gewonden van de hoge rots te halen. De twee combat life savers of medics ontfermen zich over de slachtoffers. De gapende hoofdwond van de man en het gebroken been van de vrouw springen direct in het oog, maar ze worden ook gecontroleerd op andere blessures. Formeel een diagnose stellen, is er niet bij, want hoewel de geneeskundige achtergrond van de medics verder reikt dan de basale Zelf Hulp Kameraden Hulp, mogen ze alleen in beperkte omstandigheden medisch handelen. In hachelijke situaties zoals deze echter staat het hen vrij, aan de hand van geneeskundige proto-

collen, in te grijpen. “Zonder deze mannen waren ze al dood”, zegt eerste luitenant Bert Wennekes, commandant van de search and rescue-eenheid. “Stabiliseren en afvoeren, daar gaat het om.” De medics verbinden de wonden, doen de slachtoffers een nekkraag om en zetten hen vast op een zogeheten spineboard. In de tussentijd stippelen de bergspecialisten de beste route naar beneden uit en helpen bij het transportgereed maken van het zwaarst gewonde slachtoffer. Een van de medics vraagt met een nine-liner een luchtgewondentransport (aeromedevac) aan. (Coördinaten en aard van de landingszone, aantal slachtoffers, de zwaarte van hun letsel en informatie over eventuele vijandige eenheden, de meest basale gegevens zijn voldoende.) Een medic en Een Black Hawk brengt de gewonden naar het Role 1 hospitaal.

een bergredder hijsen zich in hun klimtuig en zetten de slachtoffers een scherfbril en helm op tegen vallend gesteente. Daarna begint een van beiden met de brancard voor zich, en onder begeleiding van een collega boven en beneden hem, behoedzaam aan de afdaling. Eenmaal bij de landingszone noteren de medics nog snel de belangrijkste data als het soort verwondingen, de gegeven behandeling en vitale waarden. De overdracht aan de aeromedevac-collega’s verloopt daardoor soepel. “Infusen zitten erin, de meest noodzakelijke gegevens hebben we en de gewonden zijn gestabiliseerd. Al wat wij hoeven te doen, is hen aansluiten op de apparatuur en we kunnen weg”, zegt sergeant-majoor Arjan Kieboom. In een mum van tijd hangt de Amerikaanse Black Hawk dan ook weer in de lucht en zet koers naar de Role 1, de volgende schakel in de medische keten. Life, limb and eyesight

Daar blijkt pas hoe paars de Nederlanders hun deelname aan Patriot invullen. Het geneeskundig personeel van de luchtmacht verzorgt met behulp van Amerikaans vliegend materieel het luchtgewondentransport vanaf Volk Field en Fort McCoy in Wisconsin. Verder ontfermen ze zich in de zoge-

noemde Role 1 over de inkomende gewonden. “Life, limb en eyesight saving is het, meer niet”, stelt projectofficier kapitein Sander Zwanenburg. “In deze oefening is de Role 1 de eerste stop achter het front. Gewonden worden gestabiliseerd en kunnen dan voor verdere behandeling door naar een van de veldhospitalen.” Daar pakken de chirurgische teams van het Instituut Defensie Relatieziekenhuizen het stokje over. Zes weken per jaar werken anesthesisten, chirurgen, intensive care verpleegkundigen en operatiekamerassistenten van twaalf civiele ziekenhuizen in dienst van Defensie. Tijdens Patriot bieden twaalf van hen de meer specialistische medische zorg vanuit twee Amerikaanse veldhospitalen. Maar ook slechts tot een zeker niveau, maakt kolonel-anesthesioloog Michel Los duidelijk. “Het is voor ons zaak dat we de gewonden snel behandelen, zodat we ze ook zo spoedig mogelijk weer kunnen afvoeren.” Detachementcommandant luitenant-kolonel Rob Meijering legt uit waarom tempo zo van belang is. “Vroeger verleenden we een groot deel van de zorg in het missiegebied. Nu willen we patiënten vooral zo stabiel mogelijk krijgen om ze zo vlug als het kan naar het thuisland te transporteren. Eenmaal terug in Nederland vindt na-

melijk geen onderbreking meer plaats in de zorg doordat daar alle medische voorzieningen aanwezig zijn. Dat verkort de duur van het herstel en vergroot ook de kwaliteit ervan.” Vanuit de ziekenhuizen stromen de patiënten door naar de Casualty Staging Unit voor een vlucht naar huis. “Je kunt ons wel de wachtkamer noemen”, zegt eerste luitenant Robbert Groot. “Hier houden we patiënten stabiel en bereiden ze voor op de aeromedevac.” Zodra een vliegtuig voor een medische evacuatie binnenkomt, is het een kwestie van vlot handelen. Vlak voordat de c-17 zijn landing inzet, worden de patiënten in de csu voorzien van stofbril, oordopjes, dekens en de meest recente medische papieren. In een ietwat macabere optocht rijden ze vervolgens naar de flightline. Iedereen helpt mee: de verpleegkundige, de commandant, zelfs het logistiek personeel. Als de vliegende reus eenmaal tot stilstand is gekomen, bespreekt de aeromedevac arts het laadplan met de medische bemanning. Vervolgens brengt het geneeskundig personeel onder het geloei van de turbines de gewonden in de afgesproken volgorde aan boord. De loadmasters zetten elke patiënt goed vast en daarna gaat de laadklep weer omhoog. De laatste etappe van de medische estafette kan beginnen.●

6 augustus I Pagina 6

KORT INTERNATIONAAL NIEUWS

Bemand of onbemand

Typhoon heeft wind in de rug BRIDGEPORT - De a/mh-6m Little Bird, bestemd voor operaties met de Special Forces, heeft al enige tijd een kleiner broertje, de Unmanned Little Bird (ulb). Die naam is enigszins misleidend, want er passen desgewenst twee vliegers in. Wat niet wegneemt dat de ulb ook op afstand bediend

kan worden en dan dus inderdaad onbemand is. Men kan hem zelfs programmeren om zelfstandig te opereren. Het toestel leent zich voor veelsoortige missies, waaronder het herbevoorraden van de troepen en het afvoeren van gewonden.

MUNCHEN - De vier Europese landen in het Eurofighter-consortium hebben 31 juli een contract gesloten voor de levering van 112 Eurofighters ter waarde van ruim 9 miljard euro. De Typhoon wordt gebouwd door een consortium van bedrijven: het Europese eads (Spanje en Duitsland), het Britse bae Systems en het Italiaanse Finmeccanica. Het aantal bestellingen voor de jachtbommenwerper overstijgt nu de zevenhonderd, waaronder 72 toestellen voor Saudi-Arabië. In het contract is ook een overeenkomst verwerkt ad 1,4 miljard euro voor motoren voor de Eurofighter. Foto: BAE Systems ●

Foto: Keith A. Stevenson, U.S. Marine Corps●

Puma gaat in productie

Boogschutter voor Singapore KARLSKRONA - De eerste van twee door Singapore aangekochte Zweedse Västergötland-klasse onderzeeboten is recentelijk na grondige modificaties op de werf van Kockums te water gelaten. De rss Archer beschikt nu over een

eersteklas gevechtsleiding en moderne sensors. Daarnaast hebben de Zweden een Air Independent Propulsion module ingebouwd, waardoor de boot langer onder water kan blijven. De Archer kent een lengte van 60,5 meter en een

waterverplaatsing van 1400 (oppervlakte) tot 1500 (ondergedoken) ton. De snelheid bedraagt respectievelijk 8 en 15 knopen. De bewapening bestaat uit negen torpedobuizen en de bemanning telt 28 koppen. Foto: Kockums●

KASSEL - Het Duitse leger en Projekt System & ma­ nagement GmbH hebben onlangs een contract afgesloten voor de levering van 405 Puma infanteriegevechtsvoertuigen. De leveranties moeten in 2010 beginnen en kennen een looptijd van tien jaar. De Puma heeft een brutogewicht van 31,5 ton en is bewapend met een 30 mm Mk30-2 abm Mauser kanon en een

5.56 mm mitrailleur. De onbemande toren is ook uitgerust met een thermisch vizier voor de schutter en een panoramavizier voor de commandant alsmede rookgranaatwerpers. De Puma, die door de lucht vervoerd kan worden met een a400m transportvliegtuig, biedt betere bescherming tegen mijnen en antitankwapens dan de Marder die hij moet vervangen. Foto: Rheinmetall●

Pakistaanse vloot vernieuwt KARACHI - De Pakistaanse marine heeft er sinds 30 juli een nieuw fregat bij: van de f-22p Zulfiqar-klasse (Zwaard). Het werd gebouwd door de Hudong Zhonghua werf in Sjanghai en de Chinezen hebben er nog drie onder constructie, nummer 2 is al bezig met proefvaarten. De bewapening van het fregat bestaat onder meer uit een 76,2 mm snel-

Derde variant JSF van stapel FORT WORTH - Bij Lockheed Martin is vorige week de eerste van de productielijn gerold, bestemd voor de Amerikaanse marine. Die krijgt met deze variant van de Joint Strike Fighter, bestemd om vanaf vliegkampschepen te opereren, haar eerste stealthjager. Het toestel, bekend als de cf-1, zal een serie uitgebreide beproevingen ondergaan vóór de luchtdoop eind dit jaar. Het is het negende testvliegtuig, de andere acht zijn f-35a (conventioneel) en f-35b (short takeoff/vertical landing) versies. Die hebben er al meer dan honderd vlieguren op zitten. De drie varianten van de Lightning ii, zoals de jsf is gedoopt, zullen minstens dertien vliegtuigtypes van bij elkaar elf naties gaan vervangen. Foto: Lockheed Martin● f-35c

TEKST: WIEBREN TABAK

vuurkanon en twee vierling lanceerinstallaties met acht c-803 anti-schipraketten of cy anti-onderzeebootraketten dan wel een combinatie van beide. Verder een nabijverdedigingssysteem van twee Type 703b zevenloops 30 mm Gatling mitrailleurs aan weerskanten van de hangar. Dit close-in weapon system kan worden opgewaardeerd door twee lanceer-

buizen voor fire and forget fl-3000n raketten op de affuiten te monteren. De Zulfiqar heeft tevens een Harbin z-9ec helikopter aan boord, uitgerust met geleide wapens. Saillant detail: erfvijand India liet óók vorige week de eerste van vijf nucleair aangedreven onderzeeboten van stapel lopen.●

6 augustus I Pagina 7

IN HET KORT

Dekaatjes

Verzorger gezocht

heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.

DEN HAAG - Het Bureau Internationale Militaire Sport (bims) zoekt met spoed een verzorger voor de Nationale Militaire Equipe triatlon. Geïnteresseerden dienen uiterlijk 3 september te reageren. Stuur een sportief cv en een begeleidende (motivatie)brief naar het Commando DienstenCentra, t.a.v. Bureau Internationale Militaire Sport, dhr. H. Blikman. MPC 58L, Postbus 20703, 2500 ES Den Haag. Meer informatie bij de chef d’équipe van de Nationale Militaire Equipe triatlon: majoor John Knijnenburg (e-mail: JG.Knijnenburg@mindef. nl) of via website: www.defensie.nl/ cdc/sport, kies in de navigatie voor equipes triatlon. Voor gegevens over de sollicitatieprocedure: hoofd bedrijfsbureau bims, H. Blikman (e-mail: [email protected]).●

WONINGEN

Vierdaagse in Uruzgan

pular Defence Force, was de gelukkige. Hij kreeg een Delfts blauwe beker uit handen van de unmis-jmt-leider luitenant-kolonel Ton Bosman. Het Soedanese ddr-programma is een pilot voor zowel de Soedanese regering als de vn. Naast de Blue Nile Sector zijn ook provincies als Southern Kordofan en Central Equatoria ermee begonnen. Eind dit jaar speelt de Blue Nile Sector wederom een voortrekkersrol. Vanaf dan worden 20.000 soldaten ontwapend volgens fase twee van de ddr-strategie. Zoals overeengekomen in het in 2005 tussen de strijdende partijen afgesloten vredesverdrag, blijft er uiteindelijk één leger over: Joint Integrated Units (jiu’s), tenminste als de bevolking van Zuid-Soedan kiest voor een verenigd Soedan. De militairen van zowel het regerings- als het rebellenleger moeten overgaan naar deze jiu’s of een burgerbaan zoeken.●

Vijfde op Schaakkampioenschap

Meer aspirant officieren DEN HELDER - Rond de 170 jongens en meiden beginnen 18 augustus als adelborst aan hun opleiding tot marineofficier (zie foto) bij het Koninklijk Instituut voor de Marine (kim) in Den Helder. Vorig jaar kwamen er 128 naar dit onderdeel van de Nederlandse Defensie Academie. Bij de Koninklijke Militaire Academie (kma) in Breda treden in augustus 274 cadetten aan voor een opleiding tot officier bij de landmacht, luchtmacht of marechaussee, 22 meer dan in 2008. De hoge instroom van cadetten en adelborsten heeft niet alleen te maken met extra wervingsinspanningen, maar ook met de economische crisis. Foto: Peter van Bastelaar - AVDD●

Vijfde Army regatta

BREDA - De vijfde Army regatta staat voor zaterdag 19 september op de agenda. Het lustrum van deze Defensiestrijd wordt gehouden in het botenhuis van de Cadetten Roei- en Zeilvereniging Dudok van Heel bij de kma in Breda. De vereniging nodigt alle (oud)leden uit om dit mee te maken. Wie zin heeft, kan mee roeien. Na afloop is er een barbecue. Opgeven kan bij cadetsergeant Henk Gerdes, email: [email protected]●

DDR-programma

ED DAMAZIN (Soedan) - Het Joint Monitoring Team (jmt) voor Disarmament, Demobilisation and Reintegration (ddr) heeft de 4000ste kandidaat toegelaten. Dit gebeurde afgelopen maand in Ed Damazin, de hoofdstad van de Blue Nile Sector in oostelijk Soedan. Ahmed Abker Babker Adam, een ex-soldaat in de Po­

HAMMELBURG (D) - Nederland is tijdens het onlangs gehouden navo Schaakkampioenschap in Hammelburg vijfde geworden. Er deden 95 schakers uit zeventien landen mee. De uitslag was gebaseerd op de resultaten van de vier beste spelers per land. Duitsland zegevierde. Noorwegen eindigde op de tweede plaats en Polen op de derde. Individueel won de Duitser Andreas Schenk het toernooi, de sterkste speler sinds jaren. Eric de Haan bleek de beste Nederlander en was goed voor een zevende plaats, gevolgd door Wouter van Rijn als 21ste. Laatstgenoemde bereikte echter de tweede plaats in het afsluitende snelschaaktoernooi met zeventig deelnemers. Na het eerste navo Schaakkampioenschap in 1989 vond deze twintigste editie net als destijds in Hammelburg plaats. Volgend jaar organiseert Denemarken het kampioenschap in Køge en in 2011 is Litouwen aan de beurt. Op 3 oktober volgt nog het nk Bedrijvenschaak bij tnt Post in Den Haag waaraan Defensie met twee teams hoopt deel te nemen. Op 7 december staat de traditionele wedstrijd tegen het Binnenhof op de agenda. Geïnteresseerden kunnen zich melden bij luitenant-kolonel Johan Engelen. Zie verder www.natochess.com/nlchess●

Opletten graag

SOESTERBERG - Defensiepersoneel zou meer alert moeten zijn tijdens het tanken van diesel of benzine. Geregeld wordt de verkeerde brandstof gebruikt in huurauto’s met (vervolg)schade als consequentie. De Firma Budget stelt Defensie hiervoor aansprakelijk. De Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie (dvvo) zou het daarom op prijs stellen dat mensen zich er eerst van overtuigen of zij wel de juiste peut gebruiken.●

TARIN KOWT - Meer dan honderd militairen wilden, ook al zijn ze uitgezonden naar Zuid-Afghanistan, de Vierdaagse niet missen. Dus liepen zij met verschillende routes om Kamp Holland hun eigen variant (zie foto). Zelfs voor de Zeven Heuvelenweg was met de grote bult bij de Heavy Weapon Range een alternatief gevonden. De militairen waren bewapend, wat verplicht is in de buitenring van de compound. Niet alleen Nederlanders liepen een vierdaags traject, ook Australische en Slowaakse collega’s waagden zich eraan. Dat deze Vierdaagse net even anders was dan in Nederland moge duidelijk zijn. Zand in plaats van asfalt en temperaturen die zelfs in de vroege ochtend al de dertig graden aantikken. Kapitein Remco, medeorganisator van de trip en zelf fervent wandelaar, laat weten dat het parcours daarom aanzienlijk korter was dan in Nederland. “We liepen hier twaalf kilometer per dag. Een bewuste keuze, onder deze omstandigheden moet je geen veertig kilometer willen lopen.”●

CWID 09 toont voortrekkersrol

LILLEHAMMER (N) - De Coalition Warrior Inter­­­ operability Demonstration 2009 (cwid 09) heeft aangetoond dat Nederlandse command & control-systemen bij internationale operaties goed functioneren. Ook bleek bij de omvangrijke verbindingsoefening in Lillehammer dat de kl en km op het gebied van interoperabiliteit een voortrekkersrol vervullen. Aan cwid 09 deden twaalf navo- en twee Partnership for Peacelanden mee. De regie lag bij het Allied Command Transformation (act). Met Noorwegen zorgde deze navo-instantie voor een omgeving om c4I-systemen (Command, Control, Commu­ nication, Computers) te testen. Negentig systemen van land-, lucht-, en zeemacht werden onder meer met elkaar verbonden om de interoperabiliteit te bekijken. De km nam het Mobile Adhoc Relayed Network (marlin) mee, dat voorziet in een netwerk zonder satcom en breedband tactisch internet. Het c2 Support Centre van de kl bracht het Integrated Staff Information System (isis) in. Dit werd gekoppeld met het Multilateral Interoperability Pro­ gramme Gateway en met andere nationale c2-systemen. Gevechtsinformatie, -mededelingen en updates vielen zo tegelijk met alle aangesloten apparatuur te benaderen.●

Korps Militair Pistool

ROOSENDAAL - De kapiteins Herman Vaalburg, Pieter Lazaroms en soldaat 1 Erik Geel zijn onlangs Nederlands kampioen geworden met het korps Militair Pistool. Dat gebeurde op de schietbanen van sv Engelbrecht van Nassau. “Al enige tijd hadden we onze zinnen gezet op deze discipline, ook al omdat het Militair Pistool heet. Als dat dan lukt, is het een overwinning waar we trots op kunnen zijn”, zei de teamcoach. Lazaroms eindigde individueel als derde en nam een bronzen plak mee. Vaalburg eindigde als 22ste met 225 punten en Geel bereikte de 31ste plaats met 222 punten. Als trio waren ze echter goed voor goud.●

Bermbom

TARIN KOWT - Twee Nederlandse militairen zijn vorige week lichtgewond geraakt toen zij tijdens een voetpatrouille werden getroffen door een Improvised Explosive Device (ied). Dat gebeurde ten noorden van Tarin Kowt in het gebied Deh Rashan. Het duo is daarna overgebracht naar het Role 2 ziekenhuis op Kamp Holland.●

Commandowisselingen Uruzgan

TARIN KOWT - Luitenant-kolonel Joost Doense voert sinds 28 juli het commando over de Battlegroup van Task Force Uruzgan (tfu). Hij nam het bevel over van zijn ranggenoot Ton Nijkamp. “Wij hebben verschil kunnen maken en de insurgents (oproerlingen - red.) onze wil opgelegd. We namen en behielden het initiatief dankzij onze operaties”, zei Nijkamp bij zijn afscheid. Luitenant-kolonel Pier Schipmölder is de nieuwe commandant van het Apachedetachement op Tarin Kowt. Hij nam op 2 augustus het bevel over van luitenant-kolonel Martin Hogervorst. Die refereerde in zijn toespraak onder meer aan het harde werk dat zijn mannen en vrouwen de afgelopen tijd leverden. Schipmölder op zijn beurt toonde zich verheugd over de goede staat van onderhoud waarin de Apaches verkeren.●

Te koop: Boxtel, Banier 66, ruim luxe afge­werkt 3-kmr appartement op 4e verd. Balkon en riant besloten binnenterrein. Fraaie complete badkmr incl 2e toilet. Bgg: 2e berging en inp. parkeerpl. Kaz. Oirschot 20 km, Vught 10 km. Vr.pr. ¤ 247.500,-k.k. Zie www.funda.nl of 0411 - 67 64 48. Te koop: Boxtel, Kasteellaan 7, goed onderhouden hoekwoning met ga­ rage. Op 1e verd. 3 slpkmrs, zolder dakkpl met 4e slpkmr. Loopafst. van ns-station, kaz. Oirschot op 15 km, kaz. Vught 10 km. Vr.pr.: ¤ 269.000,k.k. Info : 0411 - 678 011 of www. funda.nl Te koop: Delfgauw zh, Melkdragerhof 143, 3-kmrappartement met kelderbox. Op 1e verd. naast lift. Bushalte en winkelcentrum op loopafst. Nabij a13. Vr.pr. ¤ 185.900,- k.k. Zie www. funda.nl Te koop: Driebergen, Aalscholver 7, 3-kmr appartement met terras op z en inp. (fietsen)berging Beg.gr., zeer goed onderhouden, gunstig in midden v/h land bij a12 en ns sta­tion. Gezon­ de actieve vve. Vr.pr. ¤ 219.000,- k.k. A.i.o. Zie www.funda.nl. Te koop: Etten-Leur, nb, Klaroenring 201, tussenwoning met 4 slpkmrs, stenen berging en zonnige ca 12 m diepe achtertuin op zw. Rustig gelegen in wijk ‘Grauwe Polder’. Na­bij winkels en scholen. Vr.pr. ¤ 209.000,- k.k. Direct beschikbaar. Zie www. zegersmakelaardij.nl Te koop: Loon op Zand, Hellebaardstraat 22, royale 2/1 kaphoekwoning met oprit, achtertuin op z. l-vorm. woonkmr 15 m² met uitb., keuken met inb.app., 4 slpkmrs, garage en carport, achtertuin op z. Inf.: 0416 36 1 8 86 of 06 - 55 152 238. Te koop: Oss, Professor Regoutstraat 15, ruime 4-kmr maisonnette aan rand van centrum. Opp 100 m². Ind.: hal, toilet, gesloten keuken v.v. inb. app., terras, woonkmr, balkon. 2e verd.: 3 slpkmrs, badkmr, 2 bal­kons. Vr.pr. ¤ 175.000,- k.k. Aanv. per direkt. Zie: www.mijnhuisuwhuis.nl of tel 06 - 549 530 43. Te koop: Utrecht, De Meern, St. Pie­tersberg 1, ruim (7 kmrs) en comf. Herenhoekhuis. Nabij scholen, kinderopvang, winkels, ov. Tuin op z. Bjr 2001. Afst.Kromhoutkaz.: 15 min, Camp New Amsterdam: 25 min. Vr.pr. ¤ 359.000,- k.k. Inf.: 06 - 517 834 43 of [email protected] Te koop: Veenendaal, Parallelweg 43, unieke onder architectuur geb. hoekwoning. Bjr 1999. Drie woonlagen. Inh.: 390 m³, woonopp. 140 m². Woonkmr, open keuken 45 m², 3 slpkmrs, badkmr, dakterras, vliering,. Tuin met houten berging. Vr.pr. ¤ 289.500,-k.k. Info: www.funda.nl Te huur: Breda, hartje Ginneken, per direct. Karakteristiek pand met stadstuin. Gemeub.: 3 slpkmrs, woonkmr, eetkmr, keuken: 120 m² woonopp. Winkels, scholen en bijz. natuurgebied op loopafst. Inf: 06 - 457 345 69. Te huur: Breda, hartje Ginneken, per 1 nov. Karakteristiek pand met tuin. Gestoff.: 2 slpkmrs, woonkmr, eetkmr, keuken, kelder: 110 m² woonopp. Winkels, scholen en bijz. natuurgebied op loopafst. Inf: 06 - 30 3 257 28. Te huur: Rotterdam, wijk Charlois, 3-kmr. hoekappartement in portiek­ flat. Totaal 50 m². Balkon op z. Gas­­haard, geiser. 3 min. lopen van

metrostation Zuidplein. Per direct. Huurpr. ¤ 350,- p.m. excl. Inl.: 06 51 054 281.

DIVERSEN Gezocht: Voor het Defensie Uniform Privé Museum. Alle vormen van schenkingen/giften van niet nader benoemde defensie attributen etc. zijn een welkome aanvulling. Dat wat u niet meer nodig heeft of kunt gebruiken krijgt dan een goede bestemming. E-mail: [email protected] Vacature: Binnen de Stichting het Veteraneninstituut te Doorn ontstaat op korte termijn een vacature voor de functie van Controller. Gezocht wordt naar kandidaten met ervaring op het gebied van financiën bij de Rijksoverheid, m.n. Defensie. Geïnteresseerd? kijk op: www.veteraneninstituut.nl

RECREATIE Te huur: Ermelo, voll. inger. 4-6 per­­soons chalet met 2 slpkmrs, tv, draadloos internet, douche, fietsenschuur. Wasmachine i.o. Veluwemeer, Dolfinarium, heide en bos op fiets­ afstand. Midweek ¤ 150,-. Week ¤ 225,-. Nog div perioden vrij. Info: 06 29 508 086 / 06 42 169 875, [email protected] Te huur: Zandvoort, 4-pers. Stacaravan met douche en toilet. 5 min. van strand, ns-station en binnenstad. Vrij aug., sept. en okt. Huurpr. ¤ 250,- per week. Info: 06 29 603 791 of [email protected] Te huur: Italië, romantisch chalet Bella Hele­na op camping in het pitoreske dorpje Porlezza. Ca 60 m van het strand, Lago di Lugano. Nog enkele weken beschikbaar in 2009, ook voor 2010 al te boeken. Inf.: www.bellahelena.nl

REÜNIE Reünie Phase Vlb Leeuwarden Op 8 april 2010 is het 30 jaar geleden dat de eerste f-16 Phase hier uitrolde. De voorbereidingen voor de reünie in april/mei 2010 zijn begonnen U kunt zich hiervoor opgeven via Kap. J.K. Theocharis, 920 Squadron pve Base Maintenance, J.K. [email protected] o.v.v. naam, adres, registratienr, functie en gewerkte periode. Reünie Charlie Compagnie Dutchbat Unifil van de periode maart ‘82 - okt. ‘82 wordt op 19 sept. gehouden op de locatie Stichting Dorstige Types te Gorichem. Aanmelden of inl.: Hans van Lent, 06 - 212 457 92 of [email protected] De Veteranendag Militaire Administratie en de Dodenherdenking korps Militaire Administratie wordt gehouden op 8 oktober in de Du Moulinkazerne te Soest. Het Korps ma roept vooral (oud )Administrateurs en m.n. jonge ma-veteranen op, w.o. Sinaï-, Libanon-, Bosnië-, Irak- en Afghanistan veteranen, die niet bij het Korps geregistreerd staan.Info Korpsadj. G.J.M. Houterman tel. 033 - 421 90 03 of mw Hemmers tel: 033 - 421 93 05. 1 NL/BE transportbat rotatie T1 houdt op 24 oktober een reünie. Alle informatie hierover bij Stephan Hoonakker 06 - 361 496 07 of Coco Wemmenhoeve 06 - 250 70357. Of zie http://transportbatrotatiet1. come2me.nl●

6 augustus I Pagina 8

Dichtbundel voor achterblijvers DEN HAAG - Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm was al onder de indruk van de inspanningen die Astrid Horstink voor het thuisfront verricht. Maar dat zij daarnaast als directiesecretares­se én moeder ook nog kans zag een dichtbundel voor de achterblijvers van uitgezonden militairen te schrijven,

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel.

vond hij ronduit uitzonderlijk. Afgelopen donderdag kreeg Van Uhm in Den Haag uit handen van Horstink het eerste exemplaar uitgereikt. De bundel, getiteld ‘Onze kanjers in uitzendgebied’, bevat gedichten die allemaal door haar zijn geschreven om thuisblijvers een hart onder de riem te steken. Daarnaast beheert de Doetinchem­se, samen met een andere moeder, een drukbezochte Hyvespagina voor ouders van militairen. Daarop kan het thuisfront terecht voor zomaar een praatje of voor onderling contact. De dichtbundel is voor ¤ 16,50 (incl. verzendkosten) te koop. isbn 978-90484-0709-5.

Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 339 - 78 05) Redactie: Evert Brouwer (070 - 339 78 04) Jack Oosthoek (070 - 339 78 01) Monique van Rijen-Bos (070 - 339 78 03) André Twigt (06 - 109 465 44) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Defensiesite: www.defensie.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Binckhorsthof Binckhorstlaan 135, 2516 BA Den Haag

Foto: Sjoerd Hilckmann-AVDD.

Postadres: Postbus 20703, 2500 ES Den Haag, MPC 58L

Legermuseum aangekaart DELFT - Het landelijke thema van de Open Monumentendagen op 12 en 13 september is ‘Op de kaart’. Een mooie gelegenheid om het Legermuseum op beide dagen van 12.00 tot 17.00 uur eens vanuit een andere invalshoek te bekijken. Hoe is het gebouw door de eeuwen heen in beeld gebracht en welke rol speelde het? Aan de Korte Geer in Delft bouwden de Staten van Holland en WestFriesland in 1602 het Armamentarium als wapenmagazijn. In 1692 kwam er een opslagplaats bij. In de panden, die altijd eigendom van Defensie zijn gebleven, werd in 1986 het Legermuseum gehuisvest. Dit voor Delft zo gezichtsbepalende gebouw vinden we door de eeuwen heen terug op landkaarten, plattegronden, stadsgezichten, topografische kaarten, uitbreidingsplannen, gravures en ontwerptekeningen. In de leeszaal van het Collectie Informatie Centrum valt een aantal hiervan te zien. Tijdens het museumweekeinde vinden er speciale rondleidingen door het gebouw plaats. De zaterdag wordt extra feestelijk opgeluisterd door optredens. Van 12.00 tot 12.30 uur en tussen 13.30 en 14.00 uur speelt

de q Big Band Delft. De saxofoongroep ‘Saxomania’ staat van 12.45 tot 13.15 uur op het toneel en de Aspiranten van de Koninklijke Harmoniekapel uit Delft treden op van 14.30 tot 15.15 uur. Meer te weten komen over de krijgshistorie van Delft kan ook, want dit weekeinde wordt kosteloos een plattegrond verstrekt voor een stadswandeling langs markante militaire gebouwen. Of neem de boot die op zaterdag gratis van en naar de Schiehallen vaart. Het museum is deze dagen bovendien vrij toegankelijk! Foto: Wiebren Tabak●

...het Verenigd Koninkrijk vormt een uitzondering... Een Britse Challenger tank in opmars.

Recessie brengt europese defensie-uitgaven omlaag DEN HAAG - De recessie laat de defensie-uitgaven in Europa niet ongemoeid. Hadden de

Europese landen in 2008 nog een slordige 306 miljard dollar te spenderen, eind 2009 slinkt dat bedrag met vier miljard. Onder meer Spanje, Griekenland, Duitsland, Italië, Polen, maar ook Tsjechië en Finland hebben te maken met een krimpend budget. Het Verenigd Koninkrijk vormt een uitzondering. De Britten voegen nog eens 1,4 miljard dollar toe aan een toch al indrukwekkende 75 miljard. Volgens een studie in Jane’s Defence Weekly is de neergaande lijn van tijdelijke aard. In 2013 stijgen de uitgaven weer naar zo’n 326 miljard. Die verhoging met een dikke zeven procent heeft te maken met vervanging

van verouderd materieel en investeringen in nieuwe projecten. De eerstkomende jaren ziet het er echter niet rooskleurig uit voor de Europese defensieindustrie. Het behoud van banen en in stand houden van de huidige militaire capaciteit heeft momenteel prioriteit. Voor de toekomst ziet Jane’s mogelijkheden om de veelal nationaal georiënteerde Europese defensiebedrijven meer te laten samenwerken. Zeker in zware economische tijden is dat onvermijdelijk. Maar dan moet er op het gebied van regelgeving nog wel het nodige veranderen, vindt het blad.●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementen­ kalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 2 augustus: Racing Team Koninklijke Landmacht neemt deel aan de Dutch Power Pack, Zandvoort.

14 augustus: Lezing ‘Mariniers en Vogue’ in Mariniers­ museum, Rotterdam 21 augustus: Lezing ‘Mariniers en Vogue’ in Mariniers­ museum, Rotterdam 22 augustus: Concert Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso, Zweeloo 28 augustus: Optreden Koninklijke Militaire Kapel Johan

Willem Friso tijdens ploegenpresentatie Ronde van Spanje, Assen 28 augustus: Optreden Marinierskapel tijdens de Visse­ rijdagen, Den Oever Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Activiteiten.●

De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Oplage: 41.000 Abonnementen: Per jaar H 13,61. Voor het buitenland H 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www. aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics Zoetermeer BV, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808