Glasbewassing. Een onderzoek naar duurzame inzetbaarheid. Belasting van de Arbeid in de glazenwassersbranche

Glasbewassing Een onderzoek naar duurzame inzetbaarheid

Belasting van de Arbeid in de glazenwassersbranche Achtergrond en toekomstvisie van duurzame inzetbaarheid voor de medewerkers in de glazenwassersbranche Definitieve versie van het tussenrapport na onderzoek en analyse Spiladvies BV 2013

onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

Glasbewassing Een onderzoek naar duurzame inzetbaarheid Hoe te komen tot duurzame inzetbaarheid van de individuele medewerkers in de glazenwassersbranche

Aan dit onderzoek werkten mee: Cas Knibbeler Preventned BV, Enschede

Suzan Robroek Anne Rongen Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Arnold Scholten Duco Molenaar Spiladvies BV, Breda Stuurgroep AWOG HBA OSB

Coördinatie en projectleiding Spiladvies BV 2013


Spiladvies

bv

2013

1

Inhoudsopgave

Aanleiding van het project

4

Conclusies 5 Aanbevelingen 12 Onderzoeksgegevens 14 1. Ergonomie 14 2. Literatuuronderzoek 21 2.1. Achtergrond 21 2.2. Methode 21 2.3. Resultaten 22 2.4. Discussie 27 3. Werkvermogen 28 3.1. Inleiding WerkVermogensMonitor® 28 3.2. Verminderd werkvermogen 28 3.3. De methode 29 3.4. De resultaten 29 Bijlage 1 Enkele richtlijnen 34 Bijlage 2 Tijdsbesteding taken 35 Bijlage 3 Literatuur 38 Bijlage 4 Zoekstrategie literatuuronderzoek 40


Spiladvies

bv

2013

Aanleiding van het project

Enkele jaren geleden ontstond het idee voor de ontwikkeling van een Arbeidsmonitor. Na verschillende besprekingen met belangenpartijen heeft dit idee geleid tot de uitvoering van dit onderzoek. Het onderzoek geeft inzicht in de werkbelasting van vier werkmethodes in de glas- en gevelreiniging. Dit zijn: werken met de wassteel als hulpmiddel, werken met een staande ladder, werken vanuit een hoogwerker en werken met gondel. Het staand werken wordt met name in de bespreking van de arbeidsbelasting bij het werken vanuit de gondel besproken. Het Hoofd Bedrijfschap Ambachten (HBA) financiert het project. Het doel van het onderzoek is om te komen tot een systeem waarbij de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers in de branche versterkt of verbeterd kan worden. Dit is tijdens dit onderzoek de Arbeidsmonitor genoemd. Deze monitor is bedoeld om medewerkers te helpen hun werkzaamheden gezond te kunnen blijven uitvoeren en lichamelijke klachten te verminderen; ofwel het verbeteren van de inzetbaarheid van medewerkers. Dit moet geldend worden voor zowel de werknemers in de bedrijven als voor de zzp’ers in de branche. Het rapport dat voor u ligt geeft een visie op de ontwikkelingen vanuit de wetenschap, de ergonomie en het werkvermogen van de medewerkers.

Het onderzoek dat moet leiden tot een Arbeidsmonitor bestaat uit drie onderdelen:

1. ergonomie:

2. literatuuronderzoek:

3. werkvermogen:

hierin zijn de metingen en analyses uit de praktijk weergegeven. Deze hebben plaatsvonden bij medewerkers van de zeven bedrijven uit de Technische Commissie van het OSB-segment Awog en bij een aantal zzp’ers. De resultaten van dit onderdeel zijn beschreven vanaf blz. 14

hierin staan de resultaten van eerder uitgevoerde onderzoeken beschreven in de glazenwassersbranche maar ook in aanverwante branches. De resultaten van dit onderdeel zijn beschreven vanaf blz. 21

dit is een vragenlijst naar de beleving van de arbeidsbelasting die de medewerkers ervaren: Het beschrijft de resultaten van een vragenlijstonderzoek dat bij de medewerkers in de glasbewassing is uitgevoerd. De resultaten van dit onderdeel zijn beschreven vanaf blz. 28 Om de leesbaarheid van de resultaten conclusies en aanbevelingen te vergroten is de structuur van het rapport ook in de afzonderlijke hoofdstukken opgebouwd uit deze drie onderzoeksonderdelen.


Spiladvies

bv

2013

4

Conclusies

Samenvattende conclusie

In dit deel zijn voor de snelle lezer van dit rapport de conclusies geplaatst. De conclusies zijn getrokken uit de resultaten van de drie onderdelen van het onderzoek. De resultaten van het onderzoek staan weergegeven na de aanbevelingen.

De medewerkers in de glazenwassersbranche lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van lichamelijke klachten. Dit wordt in deze onderzoeksrapportage aangetoond. Vanuit het ergonomische onderzoek en de literatuurstudie blijkt dat vooral lichamelijke klachten zich in de loop van het leven ontwikkelen. De verschillende onderzoeken zijn echter beperkt: Ze geven namelijk slechts inzicht in een detail van de arbeidsbelasting. Bijvoorbeeld; knieklachten bij ladderwerk, nek/schouderklachten bij wassteelwerk etc.. Extra onderzoek op het gebied van ‘ergonomische belasting’ zal ons inziens op dit moment geen nieuwe inzichten opleveren die kunnen bijdragen aan de verbetering van de totale arbeidsbelasting.

Het is duidelijk dat de arbeidsbelasting van de glazenwasser een verhoogd risico op lichamelijke klachten met zich meebrengt. Deze conclusie lijkt een open deur. Maar de aanbeveling die hieruit volgt laat zien dat de vorm, om te komen tot een meer verantwoorde arbeidsbelasting, op een geheel andere wijze dient te worden aangepakt dan tot op heden gebeurt.

Ergonomie

De ergonomische belasting en de fysieke belasting van de vier onderzochte werkmethoden staan hierna weergegeven. In het algemene beeld van de fysieke belasting van de glazenwasser valt het op dat er regelmatig ‘sterke overbelasting’ is gevonden. Deze overbelasting is met name in lichaamsregio’s gevonden. Bijvoorbeeld de belasting op de nek en de schouders bij het werk met de wassteel en de belasting van de arm en schouder bij het wissen van de ramen.

De geldende normen in de branche die gesteld zijn aan ‘verantwoord en gezond’ werken in de branche worden door het onderzoek bevestigd. Dit houdt in dat de gevonden fysieke belasting bekend is in de branche en dat er op dat terrein geen grote nieuwe inzichten zijn opgedaan. Een andere belangrijke conclusie is dat het stellen van grenzen zodanig moeten zijn dat ze in de praktijk ook gecontroleerd kunnen worden. In de branche gelden grenzen in het uitvoeren van werk die gerelateerd zijn aan vierkante meters. De vuistregel daarin is dat er gemiddeld 50 vierkante meter per uur kan worden gewassen. Deze regel kan toegepast worden op de uitkomst van het ergonomisch onderzoek waarin tijd (duur van de werkuitvoering) een factor in de arbeidsbelasting is.

Het ergonomische onderzoek heeft aangetoond dat in de glazenwassersbranche de fysieke belasting hoog is. Voor alle vier de werkmethoden is deze belasting in kaart gebracht. In de navolgende tabel is een overzicht weergegeven waarin verschillen in fysieke belasting helder gemaakt worden. De tabel geeft ook inzicht in de rangorde die gevonden is in de mate van de belasting. De werkmethode die aangemerkt wordt als ‘het meest fysiek belastend’ en met het ‘hoogste’ risico’s op klachten is het (langdurig) werken met de wassteel. Het ‘laagste’ risico op klachten is gevonden bij het werk in de gondel. onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

5

De volgende werkmethoden worden besproken:

1 Werken met de wassteel 2 Werken met een staande ladder 3 Werken vanuit een hoogwerker 4 Staand werk vanuit de gondel. Werken met de wassteel De medewerker werkt met een wassteel waarbij de ramen met ‘osmosewater’ worden gereinigd. De werkhoogte is afhankelijk van de lengte van de steel. De steel is in de meeste gevallen in delen uitschuifbaar of verlengbaar. De medewerker staat te werken (soms van voren naar achteren lopend). En beweegt met de armen de steel op en neer. Daarnaast moet de borstel regelmatig van het raam ‘getrokken’ worden om naar het volgende raam te gaan. Resultaat uit observaties, vragenlijst en gesprekken

Conclusie en advies

De fysieke belasting van deze werkmethode bestaat uit

Repeterend werk. Werken boven de 13,5 m is zeer risico-

een belastende werkhouding. De medewerker kijkt om-

vol. De kans is zeer groot om fysieke klachten te krijgen

hoog en belast zo de nek terwijl er met de armen kracht

in nek, schouder en armregio’s, ongeacht duur van de

wordt uitgeoefend om de wasbeweging te maken. De be-

werkzaamheden en type wassteel.

lasting wordt (door benodigde spierkracht) verzwaard als

Ons advies bevestigt de norm:

de medewerker verder van het object staat. De nek wordt

niet boven de 13,5 meter met de wassteel werken en

dan wel iets minder zwaar belast. Dit effect is omgekeerd

daaronder alleen toepassen als dit niet met een andere

bij het dichter bij het object staan.

werkmethode mogelijk is (arbeidshygiënische strategie).

De gemeten (beweeg)kracht bij een wassteellengte tot 13,5m bedraagt circa 18 kg (180 Nm) bij een naar boven gerichte was-beweging’: gestelde grenswaarde tot 2 uur per dag. NB. In de praktijk is er ook gesignaleerd dat er op grotere hoogten wordt gewerkt met de wassteel. Hoewel dit volgens de normen niet mag, gebeurt het wel. Om die reden is hierna de meting van de benodigde kracht weergegeven Wassteellengte 17m: Beweegkracht boven de 25 kg (250 Nm) gemeten gewicht bij een naar boven gerichte wasbeweging’.


Spiladvies

bv

2013

6

Werken met de ladder In de praktijk worden de houten en aluminium ladder gebruikt. Deze zijn in diverse vormen gevonden en zijn vaak met meerdere ladderdelen te verlengen. De lengte wordt in sporten en in delen weergegeven, dus bijvoorbeeld; ‘de 3x11 hout’ betreft een houten ladder met drie delen van 11 sporten. Daarnaast werkt de medewerker met een handwasser en een emmer waarin het water voor de reiniging zit. Resultaat uit observaties, vragenlijst en gesprekken

Conclusie en advies

De fysieke belasting van het werken met de ladder

Repeterend werk.

kenmerkt zich door het tillen van de ladder, ingeschoven

Tillen van met name houten ladders.

maar ook uitstaand, door het tillen van de emmer bij het

Aluminiumladders zijn bij tillen buiten beschouwing

klimmen, kniebelasting en reiken bij het wassen. De was-

gehouden.

beweging zelf is een repeterende handeling.

Werkmethode is kritisch. Belasting op de knieën is hoog (stijgen en dalen) en ook op de pols (bij dragen van de

De gemeten gewichten van de houten ladders zijn het

ladder in uitgeschoven positie). Het werken met de lad-

hoogste ten opzichte van die van aluminium. Vandaar dat

der vormt daarnaast ook een veiligheidsprobleem (risico;

de gewichten van de houten ladder hierna staan weerge-

valgevaar).

geven. Daarbij moet aangemerkt worden dat het verplaat- Ons advies: sen van een staande ladder door een goede werkmethode

Werkzaamheden zoveel mogelijk afwisselen om fysieke

bij een houten ladder minder belastend is

klachten te voorkomen. De methode van werken is kri-

dan bij een aluminium ladder. Door de veerkracht van

tisch en vraagt een gedegen opleiding.

de houten ladder te gebruiken komt de ladder zonder noemenswaardige belasting van de gevel.

Werken met de ladder wordt sterk afgeraden boven de 10 meter. Dit is conform de voor het werken op ladders

Tillen van een houten ladder: tot 40 kg tilgewicht (houten

gestelde normafspraak.

ladder 3x11) 2x7 is 16 kg 3x9 is 30 kg


Spiladvies

bv

2013

7

Werken met de Hoogwerker In de praktijk zijn er veel verschillende hoogwerkers die gebruikt worden. Tot op grote hoogten en horizontaal bereik is werken met de hoogwerker mogelijk. Er kan veelal vanaf de straat met de hoogwerker gewerkt worden. De medewerker werkt volgens een terugkerende vaste systematiek. Dit omvat in eerste instantie het innemen van een stabiele positie van de hoogwerker tot en met de washandelingen vanuit de hoogwerker zelf. De washandelingen worden uitgevoerd met een wisser. Dit gebeurt meestal met een emmer met wasmiddel, maar soms ook met een korte wassteel om moeilijk bereikbare plaatsen te reinigen. Resultaat uit observaties, vragenlijst en gesprekken

Conclusie en advies


Repeterend werk. Kans op overbelasting van schouder en

staan (meestal op een klein plateau) in het bakje van de

armregio’s. Daarnaast de statische belasting van het staan.

hoogwerker. En uit de washandeling zelf, waarbij regel-

Ons advies:

matig gereikt wordt om de verplaatsing van het bakje te

Deze werkzaamheden zoveel mogelijk afwisselen met

beperken.

andere werkmethoden om fysieke klachten te voorkomen.

Werken met de Gondel De gondel is bij elk gebouw anders. Het standaard concept is echter vergelijkbaar en levert de medewerker de mogelijkheid om met een laag veiligheidsrisico hoge gebouwen te wassen. De werkmethode lijkt sterk op de werkmethode van de hoogwerker met dit verschil dat de medewerker in de gondel iets meer bewegingsvrijheid heeft om stappen te zetten. Resultaat uit observaties, vragenlijst en gesprekken

Conclusie en advies

De fysieke belasting van de medewerker die vanuit een


gondel wast, kenmerkt zit door een staande werkhouding

armregio’s. De sta-belasting is iets lager dan bij de hoog-

waarbij de reikafstand belangrijk is. De washandeling zelf

werker door de iets grotere bewegingsvrijheid.

bepaalt een groot deel van de belasting. Een bijzonder

Ons advies:

punt is dat veel medewerkers de neiging hebben om de


gondel handmatig bij het gebouw te houden. Dit levert


een statische trekbelasting van één arm op.


Spiladvies

bv

2013

8

Literatuuronderzoek

Er blijkt zeer beperkt wetenschappelijk onderzoek te zijn verricht naar de fysieke belasting van glazenwassers, alsmede naar de invloed van maatregelen op arbeidsproductiviteit en ziekteverzuim. De studies die er zijn geven echter ruim voldoende aanwijzingen tot noodzaak van vermindering van de fysieke belasting van glazenwassers. Op basis van studies in andere beroepsgroepen (bijvoorbeeld Van der Molen e.a., 2005) is het gerechtvaardigd te veronderstellen dat een vermindering van fysieke belasting zal leiden tot minder klachten van het bewegingsapparaat en daardoor tot een hogere productiviteit op het werk, minder ziekteverzuim en een lagere toetreding tot arbeidsongeschiktheid. In totaal zijn drie wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke onderzoeken naar glazenwassers geïdentificeerd, die specifiek de invloed van diverse werkmethoden op de fysieke belasting bestudeerden. Uit deze studies komt naar voren dat er geen eenduidige conclusie te trekken is met betrekking tot de sportafstand bij ladders. De twee andere onderzoeken concluderen beiden dat bij werken op een geringe hoogte (lager dan 10m, dan wel lager dan 13,5m) het wassteel systeem een geschikte werkmethode lijkt. Er wordt op deze hoogte weinig verschil gevonden in fysieke belasting met het gebruik van een ladder, alsook tussen diverse wassteel/telescoopsystemen. Bij het gebruik van een wassteel systeem wordt met name een verhoogde belasting van de nekspieren gerapporteerd. Naast de fysieke belasting zijn er nog andere factoren die mee kunnen spelen in de keuze van een werkmethode, zoals het valrisico.

In de wetenschappelijke literatuur zijn o.i. geen relevante studies verschenen naar de effecten van maatregelen om productiviteitsverlies of ziekteverzuim bij glazenwassers te voorkomen.

Werkvermogen

Hierna staan de conclusies vermeld die getrokken kunnen worden uit het uitgevoerde vragenlijst onderzoek. Een belangrijk thema in de vragenlijst is het werkvermogen van de medewerkers. Onder ‘werkvermogen’ wordt verstaan: de mate waarin een medewerker zowel lichamelijk als geestelijk (psychisch) in staat is om te werken. Het werkvermogen van de medewerkers in de branche laat het volgende beeld zien: • • • •

De deelnemers scoren 4% gunstiger op werkvermogen dan de benchmark*; Op zelfstandigheid en productiviteit is 1% ongunstiger gescoord dan de benchmark*; Afwisseling in het werk (5%) en werkdruk (3%) scoren gunstiger dan de benchmark*; De fysieke belasting scoort 16% slechter dan de benchmark* (*uitleg: zie blz 31)

Leefstijl uit de vragenlijst

Op de leefstijl-items wordt in de glazenwassersbranche, in vergelijking tot de benchmark, ongunstig gescoord. Met name kan worden genoemd dat de medewerkers in de branche minder fruit en groenten eten dan gemiddeld. Daarnaast wordt er door de medewerkers vaker alcohol gebruikt en ook drinken ze vaker meer dan 10 glazen alcohol per week. De medewerkers geven aan vaker dan gemiddeld te roken. En ook rookt men gemiddeld vaker 20 sigaretten per dag. Als laatste kan gemeld worden dat de glazenwassers minder bewegen dan volgens de zogenaamde ‘beweegnorm’ gezond zou zijn. onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

9

Fysieke belasting uit de vragenlijst

De ervaren fysieke belasting wordt door de medewerkers in de vragenlijst als ‘hoog’ aangegeven. Deze score bepaalt in sterke mate het verhoogde arbeidsrisico op het ontstaan van klachten. Het ergonomische onderzoek komt overeen met deze uitslag.

Thema Wassteel werkmethode uit de vragenlijst

In de vragenlijst is er specifiek naar een aantal werkmethoden gevraagd. De belangrijkste hier genoemde conclusies hebben betrekking op de wassteel werkmethode. De resultaten van de overige werkmethoden zijn in de bijlagen weergegeven. Er is specifiek naar een aantal kenmerken van de wassteel-werktaken gevraagd. Het betreft dus een beeld van wat de medewerkers zelf in de praktijk aan werkzaamheden zeggen uit te voeren. Hier komt uit naar voren dat een groot deel van de medewerkers regelmatig boven de norm van 13,5 m werkt. In de onderstaande tabel staan kenmerken beschreven van de medewerkers die meer uren per dag met de wassteel werken dan de richtlijn aangeeft. Het gaat hierbij om de medewerkers die 2 of 3 uur met de 10 m wassteel werken en daarnaast gemiddeld een uur of langer met een 17 m wassteel werken. Kenmerken

Resultaat uit de vragenlijst

Aantal medewerkers

15

Gemiddeld aantal uren wassteel (17m)

2,1 uur


1,4 uur

Gemiddelde leeftijd

27 jaar

Gemiddeld aantal werkdagen per week

4,9

Gemiddeld werkvermogen

42,4 (WVM indexcijfer is 8% gunstiger dan de benchmark)

Verzuim in de afgelopen 12 maanden: 0 dagen

4 medewerkers (27%)

1-9 dagen

11 medewerkers (73%)

Aandoeningen bewegingsapparaat

4 medewerkers (27%)

Opvallend in de scores die in de tabel hiervoor staan weergegeven is de gemiddelde (jonge) leeftijd van de medewerkers. Echter, in verband met het lage aantal deelnemende medewerkers kan dit niet als algemeen geldend verklaard worden voor de branche. Het navolgende overzicht geeft inzicht in de leeftijdsverdeling van de totale groep. Leeftijdscategorie

Totaal aantal

Deelnemers verminderd

Percentage

deelnemers

werkvermogen

<30 jaar

37

3

8%

30-45 jaar

45

10

22%

>45 jaar

15

4

27%

Totaal

97

17

18%


Spiladvies

bv

2013

10

Van alle deelnemers geeft 18% aan een verminderd werkvermogen te hebben; dit komt overeen met andere beroepsgroepen. Echter, de gegevens van de aparte leeftijdsgroepen kunnen, in verband met het lage aantal medewerkers in die deelgroepen, niet als algemeen geldend verklaard worden voor de branche. Gezien het totale beeld van de onderzochte arbeidsbelasting en de verdeling van de leeftijd hierin, trekken wij de conclusie dat het uitvoeren van het werk in de glazenwassersbranche moeilijker wordt bij het toenemen van de leeftijd. Met name de ervaren fysieke belasting bij glazenwassers lijkt hierin sterk individueel bepaald te zijn. Wij zijn dan ook van mening dat een individuele monitoring op werkvermogen en werkbeleving zijn vruchten zal afwerpen. Ook het verschil in beleving van de arbeidsbelasting lijkt een belangrijke maat in de voorspelling van het ontstaan van (ernstige) fysieke klachten. Hiermee wordt bedoeld dat de ene medewerker sneller klachten heeft dan de andere medewerker. Dit is een belangrijke conclusie voor de aanpak van de arbeidsbelasting in de glazenwassersbranche.

Tot slot

Het individuele werkvermogen kan als maat dienen om medewerkers te helpen inzetbaar te blijven voor hun werk of kan hen handvatten bieden bij het zoeken naar alternatieven als het werk te ‘zwaar’ wordt. Dit kan o.i. alleen bereikt worden als de prikkel voor deze zogenaamde duurzame inzetbaarheid bij de medewerkers zelf komt te liggen.


Spiladvies

bv

2013

11

Aanbevelingen

De volgende aanbevelingen zijn direct gebaseerd op de conclusies van het onderzoek. Ze leiden weer naar de resultaten en vormen zo, met elkaar, een geheel. De aanbevelingen worden zo praktisch mogelijk gericht op het behalen van de doelstelling van het project. Deze doelstelling is: komen tot een situatie waarin we de medewerkers in de glazenwassersbranche duurzaam inzetbaar kunnen houden. Gebaseerd op de conclusies van dit onderzoek komen we tot de volgende centrale aanbeveling:

Ontwikkel een arbeidsmonitor die specifiek op de glazenwasser is gericht. De ervaren arbeidsbelasting en het werkvermogen van medewerkers zullen hierin de speerpunten zijn. De doelstelling van een dergelijk systeem is: het in stand houden en verbeteren van de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers in de branche. In de periode december 2013 tot en met maart 2014 is de hiervoor genoemde ‘Arbeidsmonitor Glazenwasser’ ontwikkeld. In de bijlagen zijn de daarvoor ontwikkelde stukken opgenomen. Met inachtneming van de hierna genoemde randvoorwaarden wordt de ‘Arbeidsmonitor Glazenwasser’ vanaf 7 april in de branche geïntroduceerd. •

Uitgangspunten voor de ‘arbeidsmonitor glazenwasser en gevelreiniging’ zowel voor de zzp’er als voor de medewerkers in een groter glazenwassersbedrijf moet o.i. via een monitorsysteem de beleving van de individuele ervaring gekoppeld worden aan de algemeen bekende factoren van ergonomische belasting in de branche.

•

met deze aanpak zal de ‘individuele component’ een essentieel onderdeel vormen van de monitoring. Dit betekent dat de ene medewerker op zijn 35e levensjaar misschien al kan constateren dat de belasting te zwaar wordt. Terwijl de andere medewerker fluitend zijn pensioen kan halen zonder klachten.

•

• - - - - - - -

het resultaat van het onderzoek, zoals dit in het rapport is beschreven, vormt o.i. een goede start om een dergelijke monitor te ontwikkelen. De arbeidsmonitor moet tot stand komen met inachtneming van alle stakeholders in de branche en zal dan een ‘verplichtend’ karakter moeten krijgen in de uitvoering ervan.

deze aanpak moet o.i. wel in het huidige stelsel van afspraken uitgevoerd worden en niet in de plaats komen van allerlei gezondheids - en arbo afspraken. Er moet dus sprake zijn van een ‘én én beleid’.

Enkele voorwaarden voor een succesvolle implementatie van de arbeidsmonitor De arbeidsmonitor moet eenvoudig in gebruik zijn. De deelnemer moet direct een individuele terugkoppeling en persoonlijk advies krijgen. De gegevens moeten wetenschappelijk verantwoord zijn en leiden tot juiste beleidskeuzes voor de branche in het kader van duurzame inzetbaarheid. De branche moet samen met alle ‘stakeholders’ een communicatieplan maken en uitvoeren. Er moet een stuurgroep met de belangrijkste stakeholders opgericht worden om de inhoud van het bovenstaande mede te ontwikkelen en in te voeren. De arbeidsmonitor moet specifiek op de beleving van de medewerkers in de branche gericht worden. Stimuleren en voorwaarden scheppen dat alle medewerkers deelnemen aan de arbeidsmonitor. En niet alleen ‘gezonde medewerkers zonder klachten’, om het ‘healthy worker’ effect daarmee zo veel mogelijk te beperken.


Spiladvies

bv

2013

12

Wat levert de invoering van een arbeidsmonitor op.

Voor de werkgever zullen de algemene gegevens inzicht geven in de risico’s op ‘vroegtijdige’ uitval. Hierbij zullen de werkgevers invloed krijgen op de beste stappen die gezet kunnen worden om de medewerkers inzetbaar te houden. Voor de werknemer en zzp’er levert de monitor ‘een individuele spiegel’ op, die een start kan zijn voor het verbeteren van de inzetbaarheid. Het inzicht dat deze spiegel levert, is vaak confronterend, maar leidt veelal tot directe actie op individueel niveau. Positieve resultaten met een dergelijk systeem zijn wetenschappelijk aangetoond en in de praktijk al talloze malen door ons met succes toegepast.

Toekomst

De invoering van de arbeidsmonitor vraagt een intensieve begeleiding van de stakeholders. De arbeidsmonitor zal een ‘vast’ onderdeel moeten worden in de aanpak en de keuzes die gemaakt worden in het belang van de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers in de branche.


Spiladvies

bv

2013

13

Onderzoeksgegevens

1.1 Inleiding

1. Ergonomie

Onder fysieke belasting wordt het belasten van het menselijk bewegingsapparaat verstaan. Het bewegingsapparaat omvat het hele stelsel van spieren, botten, pezen en gewrichten. Fysieke belasting is in hoofdlijnen mechanisch- of energetisch van aard. Mechanische belasting kan leiden tot lokale problematiek. Dit betreft vaak spieren die overbelast zijn (bijvoorbeeld ‘spit’ in de rug) of spier/pees/bot verbindingen die pijn doen (bijvoorbeeld bij een tennisarm). In het werk kan mechanische belasting ontstaan door tillen en dragen van gewichten, duwen en trekken, trillende apparaten, ongunstige werkhoudingen of het steeds uitvoeren van dezelfde bewegingen. Bij energetische belasting is de energievoorziening van het hele lichaam de beperkende factor. Dit leidt tot een gevoel van algehele vermoeidheid. Energetische belasting ontstaat tijdens langdurig dynamisch zwaar werk (bijvoorbeeld de combinatie traplopen en tillen) of tijdens het werken in extreme temperaturen (bijvoorbeeld werken bij ovens). We onderscheiden de volgende vormen van fysieke belasting: - tillen en dragen - duwen en trekken - trillen en schokken - werkhoudingen - repeterende bewegingen - energetische belasting Bij het ontstaan van klachten van het bewegingsapparaat is vaak sprake van een combinatie van fysiek belastende factoren. Zo’n combinatie kan zijn: tillen in een slechte werkhouding of één houding lang vasthouden en tegelijk veel kracht moeten leveren of steeds dezelfde bewegingen uitvoeren terwijl men ook nog ver moet reiken.

Fysiek belastende factoren kunnen leiden tot klachten aan het bewegingsapparaat. Klachten aan het bewegingsapparaat vormen de belangrijkste oorzaak voor verzuim en arbeidsongeschiktheid.

In Nederland is het ‘Besluit Fysieke belasting’ van kracht. Het Besluit geeft aan dat de fysieke belasting geen gevaren voor de gezondheid van de werknemers met zich mee mag brengen en, indien dit wel het geval is, de werkgever maatregelen moet nemen om de risico’s af te wenden. Ook geeft het besluit aan dat de gevaren geïnventariseerd moeten worden (eventueel als onderdeel van de risico-inventarisatie en evaluatie) en dat de werknemers adequate voorlichting moeten ontvangen over de risico’s van hun werk en over hoe het werk ‘gezond’ uitgevoerd kan worden. Om de risico’s af te wenden geeft het besluit aan waar eventueel ingegrepen moet worden: • de organisatie van de arbeid; • de inrichting van de arbeidsplaats; • de productie- en werkmethode; • toepassing hulpmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen.

De definitie van fysieke belasting is breed; het besluit heeft betrekking op: in te nemen werkhoudingen, uit te voeren bewegingen of uit te oefenen krachten. Hier vallen alle relevante vormen van fysieke belasting onder. onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

14

1.2 De methode van onderzoek De gehanteerde methode van onderzoek in dit project heeft vier kenmerken:

1. In dit onderzoek naar fysieke belasting wordt de eigen inschatting van werknemers gekoppeld aan de kennis en ervaring van de onderzoekers. De uitkomsten zijn een combinatie van subjectief ervaren belasting gekoppeld aan objectief gemeten fysieke belasting. Dit verhoogt niet alleen de kwaliteit van de methode maar vergroot bij de werknemers vooral de acceptatie van de uitkomsten.

2. Door alle onderwerpen van fysieke belasting binnen één systeem te integreren wordt de kwaliteit van de oplossing verhoogd. Vaak resulteert een oplossing voor één onderwerp (bijvoorbeeld het verlagen van het tilgewicht) in een nieuw knelpunt voor een ander onderwerp (bijvoorbeeld door het verlagen van het tilgewicht wordt vaak de handelingsfrequentie verhoogd, waardoor repeterende handelingen in de hand worden gewerkt). Dit kan in een geïntegreerde toepassing worden voorkomen.

3. De laagdrempelige aanpak maakt zelfwerkzaamheid van bedrijven mogelijk. Dit is met name van toepassing bij bedrijven zonder eigen arbodienst of bedrijven die een minimaal dienstenpakket van de arbodienst afnemen (m.n. in het midden- en klein bedrijf). 4. De normering is helder. Echter in de discussie van hoofdstuk1.3 wordt uitgelegd dat ‘deze helder heid’ niet direct leidt tot duidelijkheid.

1.3 De vier onderzochte werkmethoden.

Er is in dit project gekozen om de vier meest voorkomende werkmethoden te onderzoeken. In de hierna weergegeven tabellen zijn de onderzochte werkmethodes beschreven. Daarnaast is het resultaat van het onderzoek direct gekoppeld weergegeven in de tabel

1. Wassteel 2. Ladder 3. Hoogwerker 4. Gondel

De vier onderzochte werkmethoden zijn:


Spiladvies

bv

2013

15

Werken met de wassteel De medewerker werkt met een wassteel waarbij de ramen met ‘osmosewater’ worden gereinigd. De werkhoogte is afhankelijk van de lengte van de steel die in de meeste gevallen in delen uitschuifbaar of verlengbaar is. De medewerker staat te werken (soms van voren naar achteren lopend). En beweegt met de armen de steel op en neer. Daarnaast moet de borstel regelmatig van het raam ‘getrokken’ worden om naar het volgende raam te gaan. Resultaat uit observaties, vragenlijst en gesprekken

Conclusie en advies


Repeterend werk. Werken boven de 13,5 m is zeer risico-

een belastende werkhouding. De medewerker kijkt om-

vol. De kans is zeer groot om fysieke klachten te krijgen

hoog en belast zo de nek terwijl er met de armen kracht

in nek, schouder en armregio’s, ongeacht duur van de

wordt uitgeoefend om de wasbeweging te maken. De be-

werkzaamheden en type wassteel.

lasting wordt (door benodigde spierkracht)verzwaard als

Ons advies bevestigt de norm:

de medewerker verder van het object staat. De nek wordt

niet boven de 13,5 meter met de wassteel werken en

dan wel iets minder zwaar belast. Dit effect is omgekeerd

daaronder alleen toepassen als dit niet met een andere

bij het dichter bij het object staan.

werkmethode mogelijk is (arbeidshygiënische strategie).

De gemeten (beweeg)kracht bij een wassteellengte tot 13,5m bedraagt circa 18 kg (180 Nm) bij een naar boven gerichte was-beweging’: gestelde grenswaarde tot 2 uur per dag. NB. In de praktijk is er ook gesignaleerd dat er op grotere hoogten wordt gewerkt met de wassteel. Hoewel dit volgens de normen niet mag, gebeurt het wel. Om die reden is hierna de meting van de benodigde kracht weergegeven Wassteellengte 17m: Beweegkracht boven de 25 kg (250 Nm) gemeten gewicht bij een naar boven gerichte wasbeweging’.


Spiladvies

bv

2013

16

Werken met de ladder In de praktijk worden de houten en aluminium ladder gebruikt. Deze zijn in diverse vormen gevonden en zijn vaak met meerdere ladderdelen te verlengen. De lengte wordt in sporten en in delen weergegeven, dus bijvoorbeeld; ‘de 3x11 hout’ betreft een houten ladder met drie delen van 11 sporten. Daarnaast werkt de medewerker met een handwasser en een emmer waarin het water voor de reiniging zit.

Resultaat uit observaties, vragenlijst en gesprekken

Conclusie en advies

De fysieke belasting van het werken met de ladder

Tillen van met name houten ladders.

kenmerkt zich door het tillen van de ladder, ingeschoven

Aluminiumladders zijn bij tillen buiten beschouwing

maar ook uitstaand, door het tillen van de emmer bij het

gehouden.

klimmen, kniebelasting en reiken bij het wassen. De was-

Werkmethode is kritisch. Belasting op de knieën is hoog

beweging zelf is een repeterende handeling.

(stijgen en dalen) en ook op de pols (bij dragen van de ladder in uitgeschoven positie). Het werken met de lad-

De gemeten gewichten van de houten ladders zijn het

der vormt daarnaast ook een veiligheidsprobleem (risico

hoogste ten opzichte van die van aluminium. Vandaar

valgevaar).

dat de gewichten van de houten ladder hierna staan

Ons advies:

weergegeven. Daarbij moet aangemerkt worden dat het

Werkzaamheden zoveel mogelijk afwisselen om fysieke

verplaatsen van een staande ladder door een goede werk-

klachten te voorkomen. De methode van werken is kri-

methode bij een houten ladder minder belastend is dan bij tisch en vraagt een gedegen opleiding. een aluminium ladder. Door de veerkracht van de houten ladder te gebruiken komt de ladder zonder noemenswaar-

Werken met de ladder wordt sterk afgeraden boven de

dige belasting van de gevel.

10 meter. Dit is conform de voor het werken op ladders gestelde normafspraak.

Tillen van een houten ladder: tot 40 kg tilgewicht (houten ladder 3x11) 2x7 is 16 kg 3x9 is 30 kg


Spiladvies

bv

2013

17

Werken met de Hoogwerker In de praktijk zijn er veel verschillende hoogwerkers die gebruikt worden. Tot op grote hoogten en horizontaal bereik is werken met de hoogwerker mogelijk. Er kan veelal vanaf de straat met de hoogwerker gewerkt worden. De medewerker werkt volgens een terugkerende vaste systematiek Dit omvat in eerste instantie het innemen van een stabiele positie van de hoogwerker tot en met de washandelingen vanuit de hoogwerker zelf. De washandelingen worden uitgevoerd met een wisser. Dit gebeurt meestal met een emmer met wasmiddel, maar soms ook met een korte wassteel om moeilijk bereikbare plaatsen te reinigen. Resultaat uit observaties, vragenlijst en gesprekken

Conclusie en advies



staan (meestal op een klein plateau) in het bakje van de

armregio’s. Daarnaast de statische belasting van het staan.

hoogwerker. En uit de washandeling zelf, waarbij regel-

Ons advies:

matig gereikt wordt om de verplaatsing van het bakje te


beperken.


hoogwerker

gondel

Werken met de Gondel De gondel is bij elk gebouw anders. Het standaard concept is echter vergelijkbaar en levert de medewerker de mogelijkheid om met een laag veiligheidsrisico hoge gebouwen te wassen. De werkmethode lijkt sterk op de werkmethode van de hoogwerker met dit verschil dat de medewerker in de gondel iets meer bewegingsvrijheid heeft om stappen te zetten. Resultaat uit observaties, vragenlijst en gesprekken

Conclusie en advies

De fysieke belasting van de medewerker die vanuit een


gondel wast, kenmerkt zit door een staande werkhouding

armregio’s. De sta-belasting is iets lager dan bij de hoog-

waarbij de reikafstand belangrijk is. De washandeling zelf

werker door de iets grotere bewegingsvrijheid.

bepaalt een groot deel van de belasting. Een bijzonder

Ons advies:

punt is dat veel medewerkers de neiging hebben om de


gondel handmatig bij het gebouw te houden. Dit levert


een statische trekbelasting van één arm op.


Spiladvies

bv

2013

18

1.4 Het resultaat en richtlijn In dit onderdeel zijn de meetresultaten gekoppeld aan de huidige richtlijnen én de ervaring en beleving van de medewerker. Item

Meest belastende meetresultaten

Aanbevelingen

Uit Observaties,Vragenlijst,Gesprekken Wassteel

‘Beweegkracht’ tot 18 kg (180 Nm) gemeten gewicht bij 1 was-

Ons advies: Werken met de wassteel

handeling naar boven (wassteel: 13,5 m): gestelde grenswaarde

tot 13,5 m maximaal 2 uur per dag (geen

tot 2 uur per dag.

Norm).

‘Beweegkracht’ boven de 25 kg (250 Nm) gemeten gewicht bij

Werken boven de 13,5 m is zeer risicovol.

1 washandeling naar boven (wassteel: 17 m): belasting bij 1 uur

Kans op fysieke klachten is zeer groot

per dag zit al ver boven gestelde grenswaarden.

ongeacht de duur van werkzaamheden

Dit wordt met name veroorzaakt door: 1. de

en het type wassteel.

grote kijkhoek van het hoofd (cosinus maal de hoek geeft rela-

Ons advies: niet hoger dan 13,5 m

tief grote toename van de belasting, Bron: van Dieën).

werken.

en 2. de wrijvingsverhoging borstel/gevel bij toename van de hoek van de wassteel ten opzichte van de gevel. De verhoogde zwaartekrachtcomponent op de steel lijdt direct tot een relatief hoge wrijvingstoename. Daarnaast is bij wasstelen langer dan 13,5 m sprake van een voelbaar sterke toename van zijwaartse krachten*. Deze krachten zijn in het kader van dit onderzoek niet gemeten. Voor ‘Uitleg van krachten bij werken met de wassteel’ . (zie bijlage 3) Ladder

Tillen: tot 40 kg tilgewicht (houten ladder 3x11)

Werkmethode is kritisch. Belasting van

2x7 is 16 kg

de knieën, tilarm en wasarm zijn hoog.

3x9 is 30 kg

Advies is om de werkzaamheden zo veel

De 2 draag-/verplaatstechnieken van ingeschoven ladder

mogelijk af te wisselen met de andere

die zijn gezien: houding hand: ‘binnenlangs of gedraaid’; bij

werkmethoden.

de eerst genoemde is vaak sprake van hinderlijke druk op de onderarm. En de laatst genoemde geeft grote kans op peesklachten aan pols en of elleboog van de onderste ‘tilhand’ (deze techniek wordt meestal uitgevoerd met een uitgeschoven ladder). Bij een laddergewicht boven de 25 kg in combinatie met ladderwerk langer dan 2 uur per dag, komt de mechanische belasting ver boven de gestelde grenswaarde uit*. Reiken Kniebelasting Hoogwerker

Meer dan 4 uur per dag Staan en Reiken.

Werkzaamheden zoveel mogelijk afwis-

Tijdens de geobserveerde was/trek-bewegingen zijn geen

selen om fysieke klachten te voorko-

grenswaarden qua krachten overschreden. Echter, het repete-

men.

rende karakter van het werk kan op termijn klachten veroorzaken in de schouder, arm en polsregio’s*.


Spiladvies

bv

2013

19

Gondel

Meer dan 4 uur per dag Staan, Reiken en Trekken

Werkzaamheden zoveel mogelijk afwis-

Tijdens de geobserveerde was/trek-bewegingen zijn geen

selen met andere werkzaamheden om

grenswaarden qua krachten overschreden. Echter, het repete-

fysieke klachten te voorkomen.

rende karakter van het werk kan op termijn klachten veroorzaken in de schouder, arm en polsregio’s.

* Discussie: de hiergenoemde grenswaarden zijn gebaseerd op normen van staand werk. Deze normen zijn o.i. om de volgende vier redenen niet direct op alle geobserveerde werktechnieken toepasbaar: 1. 2. 3. 4.

verschillen in toegepaste werktechnieken, verschillen in snelheid van werken, tillen, verplaatsen etc., verschillen in werkmaterialen, geen vastgestelde rustmomenten.

Het is o.i. daarom niet goed mogelijk om een goed afgebakende en betrouwbare duur-norm van de verschillende werkzaamheden te geven. Met de huidige onderzoeksgegevens hebben wij wel getracht een overzicht te maken waarin de (meest belastende) werkzaamheden zo goed mogelijk verdeeld worden. Het opstellen van een meer betrouwbare duur-norm kan o.i. wel worden gerealiseerd als binnen de sector een uitgebreide arbeidsmonitor wordt opgezet.


Spiladvies

bv

2013

20

2. Literatuuronderzoek

2.1. Achtergrond

Klachten en aandoeningen aan het bewegingsapparaat komen vaak voor binnen de Nederlandse beroepsbevolking (Koppes e.a. 2012), en kunnen leiden tot ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (2010) blijkt dat bijna één op de vijf mensen met een beroep op elementair of lager niveau zijn gezondheid als matig of slecht ervaart, bij oudere werknemers (50-65 jaar) is dit zelfs meer dan 25%. Voor mensen met een beroep op hoger of wetenschappelijk niveau, geldt dit voor één op de tien. De verwachting is dat met het verschuiven van de pensioenleeftijd het aantal werkenden met chronische gezondheidsproblemen toeneemt, voornamelijk in beroepen op elementair of lager niveau. Om klachten aan het bewegingsapparaat te voorkomen zijn effectieve preventiestrategieën van groot belang. Inzicht in de voorspellende factoren van aandoeningen aan het bewegingsapparaat geeft aangrijpingspunten voor preventieve maatregelen. Uit diverse onderzoeken bij werknemers in diverse beroepen blijkt dat het verrichten van fysiek zwaar werk (bijv. zware lasten tillen, werken in belastende houdingen) een belangrijke risicofactor is voor klachten aan het bewegingsapparaat (Burdorf & Sorock 1997, National Research Council and the Institute of Medicine, 2001). Daarnaast is fysiek zwaar werk een belangrijke risicofactor voor verminderde arbeidsproductiviteit, ziekteverzuim en uitstroom uit werk (Otten e.a., 2012). Werknemers in de schoonmaakbranche hebben te maken met fysiek belastend werk, en hebben daarmee een verhoogd risico op aandoeningen van het bewegingsapparaat (Unge e.a. 2007, Woods & Buckle 2006). De inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid publiceerde in 2011 een brochure over arbeidsrisico’s in de glazenwassersbranche. In deze brochure worden de volgende factoren als belangrijkste arbeidsrisico’s benoemd: fysieke belasting, valgevaar, aanrijdgevaar, en werkdruk (Arbeidsinspectie 2010). Dit literatuuronderzoek richt zich op de risicofactor ‘fysieke belasting’ bij glazenwassers. De arbeidsinspectie noemt zowel fysieke werkfactoren (repeterende handelingen, ongunstige werkhouding, tillen, duwen en trekken) als meer psychosociale werkfactoren (werkdruk, ongunstige en onregelmatige werktijden) als belangrijkste oorzaken van fysieke overbelasting (Arbeidsinspectie 2010). In recente rapporten van de Gezondheidsraad wordt aangetoond dat tillen tijdens het werk (rapport 2012/36) en kracht zetten, duwen en trekken in werksituaties (rapport 2012/37) belangrijke risicofactoren zijn voor het optreden van klachten van het bewegingsapparaat. Tevens stelt de Gezondheidsraad dat elke toename van blootstelling aan deze risicofactoren zal leiden tot een verhoogd risico op klachten van het bewegingsapparaat. Er is echter beperkt inzicht in de grootte van de fysieke belasting van glazenwassers en eventuele maatregelen om productiviteitsverlies of ziekteverzuim ten gevolge van aandoeningen in het bewegingsapparaat binnen deze beroepsgroep te voorkomen. Doel van dit literatuuronderzoek is inzicht te krijgen in (1) de fysieke belasting van glazenwassers en, (2) effectieve maatregelen om productiviteitsverlies of verzuim ten gevolge van aandoeningen in het bewegingsapparaat in deze groep te voorkomen.

2.2. Methode

Door middel van een uitgebreide en gestructureerde zoekstrategie in twee databases voor internationale wetenschappelijke literatuur (PubMed en Embase) zijn relevante artikelen geselecteerd. Aangezien de wetenschappelijke literatuur gericht op de fysieke belasting van glazenwassers zeer beperkt bleek, is besloten de zoekstrategie uit te breiden naar glazenwassers en schoonmakers. Echter, de aard van de werkzaamheden, en daarmee de fysieke belasting, verschilt tussen beide groepen. Er werd gezocht op zoektemen gerelateerd aan de beroepsgroep (bijvoorbeeld ‘window washer’, ‘cleaner’) gecombineerd met zoektermen gericht op de fysieke belasting (bijvoorbeeld ‘physical demands’, ‘mechanical load’). Zoektermen naar specifieke werkmethoden, zoals ‘tucker pole’ of ‘long pole’, leidden niet tot relevante resultaten in de wetenschappelijke literatuurdatabases, en zijn daarom uit de zoekstrategie verwijderd. Zie Bijlage 1 voor de toegepaste zoekstrategie voor het identificeren van potentieel relevante artikelen. onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

21

De zoekstrategie resulteerde in 969 titels, waarvan de overgrote meerderheid na screening van titels irrelevant bleek voor de beantwoording van de onderzoeksvragen. Deze studies werden uitgevoerd onder patiëntenpopulaties, in een andere beroepsgroep, of waren gericht op blootstelling aan chemische schoonmaakmiddelen. Uiteindelijk zijn 17 artikelen als relevant beoordeeld voor de beantwoording van de onderzoeksvragen. Vanwege het beperkt aantal relevante studies in de wetenschappelijke literatuur, is de zoekstrategie verder uitgebreid naar de Nederlandse niet-wetenschappelijke (‘grijze’) literatuur. Dit leverde een TNO rapport op naar ergonomische criteria voor het glazenwassen met wasstelen (Kuijt-Evers e.a., 2005) en een rapport naar de vergelijking van de fysieke belasting bij glasbewassing met verschillende werkmethoden (Augustijn & Huppes, 2002). De belangrijkste bevindingen uit de wetenschappelijke studies alsmede uit de grijze literatuur worden in het volgende hoofdstuk samengevat.

2.3. Resultaten

Fysieke belasting en werkmethoden bij glazenwassers

Slechts één internationaal gepubliceerde wetenschappelijke studie rapporteert over de fysieke belasting van glazenwassers, waarin specifiek de invloed van de sportafstand van een ladder werd bestudeerd (Hoozemans e.a. 2005). Hiervoor zijn ladders met een sportafstand van 30 cm vergeleken met ladders met een sportafstand van 35 cm. De resultaten waren niet eenduidig: de mechanische belasting op heup, knie en enkel blijkt hoger bij de grotere sportafstand, maar de subjectief ervaren inspanning en discomfort was groter bij de ladder met een 30 cm sportafstand. De auteurs beschrijven dat een ladder met een grotere sportafstand eenvoudiger te dragen is, en dat het mogelijk is met de knieën tussen de staanders te lopen. Echter, de meeste glazenwassers blijken ook bij een grotere afstand met de knieën buiten de staanders te lopen. In een Nederlandstalig rapport wordt de fysieke belasting bij glasbewassing met een telescoopsteel vergeleken met werken met een ladder en hoogwerker. Naar aanleiding van literatuurstudie, gesprekken met deskundigen en gebruikers, en observaties in de praktijk concluderen de auteurs dat tot een werkhoogte van 10 meter de fysieke belasting weinig verschilt tussen het werken met een ladder en een telescoopsteel. Echter, bij werken tussen 10 en 15 meter hoogte wordt het werken met een telescoopsteel als zwaarder beoordeeld dan werken met een hoogwerker. De volgende factoren zijn hierin geïdentificeerd als belangrijkste oorzaken bij het gebruik van de telescoopsteel: de stand van nek/hoofd, tillen en verplaatsen van de steel, en ongunstige houding bij inkorten/uitschuiven van de steel. In onderzoek van TNO (Kuijt-Evers e.a., 2005) is door middel van observaties, krachtmetingen, en het oordeel van deskundigen de fysieke belasting bij het gebruik van verschillende wassteelsystemen met elkaar vergeleken: de aluminium telescoopsteel, de koolstofvezel telescoopsteel met glasvezel handvat, en de wassteel bestaande uit carbon- en titaniumdelen die met een schroefverbinding aan elkaar worden verbonden. Zij concluderen dat, bij het gebruik van ergonomisch geschikte was/telescoopstelen en ergonomisch verantwoorde werkorganisatie, glasbewassing voor geoefende glazenwassers verantwoord is tot een hoogte van 13,5m. Gezien de hoge nekbelasting wordt geconcludeerd dat de taakduur bij het wassen met dergelijke werkmethoden maximaal 4 uur per dag mag bedragen.

Fysieke belasting in de schoonmaakbranche

Twee systematische literatuuronderzoeken naar fysieke belasting in de schoonmaakbranche beschrijven dat er een gebrek is aan studies waarin de blootstelling aan fysieke belasting wordt gemeten (Charles e.a., 2009), en dat er behoefte is aan onderzoek naar efficiënt en ergonomisch design van schoonmaakhulpmiddelen (Kumar & Kumar, 2008). Het doen van repetitieve bewegingen met arm/hand en statische werkhoudingen zijn als risicofactoren voor klachten aan het bewegingsapparaat geïdentificeerd (Kumar & Kumar, 2008). onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

22

Aandoeningen aan het bewegingsapparaat in de schoonmaakbranche

Diverse studies onderzoeken het vóórkomen van aandoeningen in het bewegingsapparaat bij werknemers in de schoonmaak (zie Tabel 1). Uit deze studies in de schoonmaakbranche blijkt dat aandoeningen aan het bewegingsapparaat bij schoonmakers ruim tweemaal zo vaak voorkomen als bij zorgpersoneel (Alagmir & Yu, 2008; Salwe e.a., 2011). Veel voorkomende klachten betreft klachten aan de rug, nek, schouder, elleboog en hand (Krause e.a., 2005; Unge e.a., 2007; Burgel e.a., 2010; Holtermann e.a., 2009). Uit Noors onderzoek blijkt dat schoonmakers relatief vaker arbeidsongeschiktheid worden dan werknemers in andere, qua niveau vergelijkbare beroepen (Gameriene e.a., 2003). Twee studies onderzoeken het verband tussen psychosociale werkkenmerken en klachten aan het bewegingsapparaat bij werknemers in de schoonmaak. Hieruit kwam naar voren dat disbalans tussen werk en privé geassocieerd was met schouderklachten (Burget e.a., 2010), en dat in organisaties waarin medewerkers meer verantwoordelijkheid en een bredere werkinhoud hadden minder klachten aan schouders en nek werden gerapporteerd dan in een organisatie waar dit niet het geval was.


Spiladvies

bv

2013

23

Tabel 1: Overzicht van geselecteerde studies gericht op fysieke belasting in de schoonmaakbranche. Studie

Doelgroep

Belangrijkste bevindingen

Schoonmakers in diverse settings

Klachten aan het bewegingsapparaat zijn geassoci-

Literatuuronderzoek Charles e.a., 2009 VS

eerd met werken in ongunstige houdingen, ergonomische factoren en psychosociale stressoren. Aantal studies specifiek naar risico’s voor werknemers in de schoonmaakbranche zeer beperkt. Studies waarin blootstelling aan bijv. fysieke belasting wordt gemeten zeer beperkt.

Kumar & Kumar, 2008


Repetitieve arm/hand bewegingen en statische

Canada

werkhoudingen zijn geïdentificeerd als risicofactoren voor aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Geconcludeerd wordt dat onderzoek naar efficiënt en ergonomisch design van schoonmaakhulpmiddelen zeer beperkt is.

Longitudinaal Alamgir & Yu, 2008

Schoonmakers in ziekenhuis (N=n/a)

Canada

Letsel aan het bewegingsapparaat vaakst voorkomende werkgerelateerde letsel bij schoonmakers. Risico op letsel aan het bewegingsapparaat 2.2x zo groot bij schoonmaakpersoneel (19 per 100 persoonsjaren) als bij zorgpersoneel.

Gamperiene e.a., 2003


Incidentie van arbeidsongeschiktheid bij schoonma-

Noorwegen

(N=34.189)

kers 1.4x zo hoog als bij niet-schoonmakers.

Salwe e.a., 2011

Schoonmakers in ziekenhuis (N=106)

Letsels komen 2.6x zo vaak voor bij schoonmaakper-

VS Woods & Buckle, 2006

soneel (36 per 100 fte) als bij zorgpersoneel. Schoonmakers in diverse settings

74% klachten aan bewegingsapparaat gedurende

(N=1216)

afgelopen 12 maanden, 23% heeft in die periode daarvoor verzuimd.

Dwarsdoorsnede Burgel e.a., 2010

Schoonmakers in hotel (N=941)

VS

3x zo vaak schouderklachten wanneer er sprake is van disbalans tussen inspanning en waardering in vergelijking met schoonmakers zonder deze disbalans.

Chang e.a., 2012


Bijna 90% van de respondenten heeft klachten aan

Taiwan

(N=180)

het bewegingsapparaat, en een kwart (25.6%) heeft in de 12 maanden voorafgaande aan het onderzoek verzuimd als gevolg van dergelijke klachten.


Spiladvies

bv

2013

24

Holtermann e.a., 2009

Schoonmakers in ziekenhuizen en

16-18% van de respondenten heeft minimaal 30

Denemarken

universiteit

dagen gedurende de afgelopen 12 maanden klach-

(N=141)

ten aan de lage rug, nek, schouders, elleboog, hand. Klachten aan het bewegingsapparaat komen minder voor bij personen die aangeven invloed te hebben op hun werkzaamheden.

Krause e.a., 2005

Schoonmakers in hotel (N=941)

47% ervoer in gedurende afgelopen 30 dagen erge

VS

tot zeer erge pijnklachten, voornamelijk in de onderen bovenrug. Schoonmakers met een hoge fysieke werkbelasting hadden 3.2-4.6x zo vaak pijnklachten in vergelijking met schoonmakers met een lage fysieke werkbelasting.

Unge e.a., 2007

Schoonmakers in ziekenhuis (N=246)

Zweden

In traditionele organisatie had 64% gedurende afgelopen 7 dagen klachten aan nek/schouders ten opzichte van 49% in organisatie met bredere werkinhoud en meer verantwoordelijkheid.

Maatregelen om productiviteitsverlies of ziekteverzuim in de schoonmaakbranche te voorkomen In de wetenschappelijke literatuur zijn geen studies verschenen naar de effecten van maatregelen om productiviteitsverlies of ziekteverzuim bij glazenwassers te voorkomen. In de afgelopen jaren zijn wel diverse studies uitgevoerd met als doelgroep werknemers in de schoonmaak. Deze interventiestudies zijn grofweg in twee categorieën in te delen: studies om de belastbaarheid te vergroten (bijvoorbeeld door fysieke training, Jorgensen e.a. 2011; Korshoj e.a. 2012), en studies om de arbeidsbelasting te verlagen (Landstad e.a. 2000, Samani e.a. 2012). Eén van de twee studies naar het vergroten van de belastbaarheid, door het aanbieden van coördinatietraining en een training gebaseerd op cognitieve gedragstherapie, lijkt wel tot een vermindering van chronische pijn aan het bewegingsapparaat te leiden, maar leidt niet tot een verbetering van het werkvermogen of een vermindering van het ziekteverzuim (Jorgensen e.a. 2011). Van de andere studie zijn de uitkomsten nog niet bekend (Korshoj e.a., 2012). Beide studies naar het verlagen van de arbeidsbelasting lijken positieve effecten te hebben op de fysieke en cardiovasculaire werkbelasting (Samani e.a. 2012) en de ervaren werkbelasting (Landstad e.a. 2000).


Spiladvies

bv

2013

25

Tabel 2: Overzicht van geselecteerde studies gericht op maatregelen voor het verminderen van de fysieke belasting in de schoonmaakbranche Studie

Doelgroep

Interventiecomponenten en effecten

Jorgenson e.a., 2011

Schoonmakers in diver-

FINALE: preventie van mismatch tussen fysieke capaciteiten en

Protocol:

se settings (N=758)

fysieke werkeisen door middel van fysieke coördinatietraining of

Holtermann e.a., 2010

training gebaseerd op cognitieve gedragstherapie (om beter om

Denemarken

te gaan met (angst voor) klachten aan het bewegingsapparaat) met als doel klachten aan het bewegingsapparaat te verminderen, werkvermogen te vergroten, en ziekteverzuim te verminderen. De fysieke coördinatie training lijkt tot een vermindering van het aantal schoonmakers met chronische pijn aan het bewegingsapparaat te leiden. Echter, zowel de fysieke coördinatietraining als de cognitieve gedragstherapie leidde niet tot verbeteringen in werkvermogen of ziekteverzuim. Implementatie was niet optimaal.

Korshoj e.a., 2012

Schoonmakers in diver-

Fysieke training gericht op uithoudingsvermogen

Denemarken

se settings (N=n/a)

Resultaten nog niet bekend. Uitkomstmaten: o.a. pijn aan bewegingsapparaat, zelfgerapporteerde arbeidsproductiviteit.

Landstad e.a., 2000

Schoonmakers in zie-

Interventie bestaande uit meerdere componenten: leiderschaps-

Zweden

kenhuissetting (N=99)

programma, introductie van verbeterde schoonmaakmethode en training, lezingen en activiteiten gericht op fysieke en mentale ontwikkeling en welzijn, ideeënbox, werkgroep om een programma voor de werkomgeving te creëren. Interventie lijkt tot vermindering van ervaren werklast te leiden.

Samani e.a., 2012

Schoonmakers, onder-

Denemarken

zoek in laboratoriumset- tot lagere fysieke en cardiovasculaire werklast.

Volgen van ergonomische richtlijnen (laboratoriumsetting) leidt

ting (N=18)


Spiladvies

bv

2013

26

2.4. Discussie

Er blijkt zeer beperkt wetenschappelijk onderzoek te zijn verricht naar de fysieke belasting van glazenwassers, alsmede naar de invloed van maatregelen op arbeidsproductiviteit en ziekteverzuim. Op grond van de zoektocht in de wetenschappelijke literatuur kan geconcludeerd worden dat er onvoldoende informatie is om specifieke conclusies te kunnen trekken over de fysieke belasting van glazenwassers en maatregelen om productiviteitsverlies op het werk en ziekteverzuim in deze beroepsgroep te verminderen. Wel geven de studies ruim voldoende aanwijzingen tot noodzaak van vermindering van de fysieke belasting van glazenwassers. Op basis van studies in andere beroepsgroepen (bijvoorbeeld Van der Molen e.a., 2005) is het gerechtvaardigd te veronderstellen dat een vermindering van fysieke belasting zal leiden tot minder klachten van het bewegingsapparaat en daardoor tot een hogere productiviteit op het werk, minder ziekteverzuim en een lagere toetreding tot de arbeidsongeschiktheid. In totaal zijn drie wetenschappelijke (N=1) en niet-wetenschappelijke (N=2) onderzoeken naar glazenwassers geïdentificeerd, die specifiek de invloed van diverse werkmethoden op de fysieke belasting bestudeerden. Uit deze studies komt naar voren dat er geen eenduidige conclusie te trekken is met betrekking tot de sportafstand bij ladders (Hoozemans e.a. 2005). De twee niet-wetenschappelijke onderzoekers concluderen beide dat bij werken op een geringe hoogte (lager dan 10m, danwel lager dan 13,5m) het wassteelsysteem een geschikte werkmethode lijkt (Augustijn & Huppes, 2002; Kuijt-Evers e.a., 2005). Er wordt op deze hoogte weinig verschil gevonden in fysieke belasting met het gebruik van een ladder, alsook tussen diverse wassteel/telescoopsystemen. Bij het gebruik van een wassteelsysteem wordt met name een verhoogde belasting van de nekspieren gerapporteerd. Naast de fysieke belasting zijn er nog andere factoren die mee kunnen spelen in de keuze van een werkmethode, zoals het valrisico. De studies kenmerken zich door een kleine onderzoekspopulatie en zijn grotendeels gebaseerd op observaties. Door het objectief meten van de handelingen en daarmee gepaard gaande krachten kan beter inzicht worden verkregen in de fysieke arbeidsbelasting bij het glasbewassen. Hierbij dient niet alleen rekening te worden gehouden met de specifiek werktaken, maar ook met de specifieke werkomgeving. De eigenschappen van het gebouw zullen mede bepalend zijn voor de keuze in hulpmiddelen en de arbeidsbelasting. Meer onderzoek is verricht naar de fysieke belasting van schoonmakers. Echter, gezien de verschillen in de aard van de werktaken tussen schoonmakers en glazenwassers zijn de gepresenteerde resultaten niet zomaar te generaliseren naar glazenwassers. Uit de studies bij werknemers in schoonmaakbedrijven blijkt dat klachten aan het bewegingsapparaat een veel voorkomend probleem is. Hierbij gaat het om klachten aan rug, nek, schouder, elleboog, en handen. Het doen van repetitieve bewegingen met arm/ hand en statische werkhoudingen zijn als belastende fysieke werkfactoren bij werknemers in de schoonmaak geïdentificeerd (Kumar & Kumar, 2008). Bij werknemers in de schoonmaakbranche is een vergroot risico gevonden op arbeidsongeschiktheid in vergelijking met werknemers in andere beroepsgroepen (Gamperiene e.a., 2003). Eerder onderzoek onder werknemers in diverse beroepen toont aan dat klachten aan het bewegingsapparaat een risicofactor zijn voor productiviteitsverlies, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid (Alavinia e.a. 2009, Van den Berg e.a. 2010). Enkele studies onderzochten de invloed van psychosociale werkfactoren op klachten aan het bewegingsapparaat, en vonden dat een ongunstige psychosociale werkomgeving geassocieerd was met klachten aan het bewegingsapparaat (Burgel e.a., 2010; Unge e.a., 2007). Deze bevindingen benadrukken het belang van een integrale benadering, met oog voor zowel de fysieke als psychosociale kenmerken. Deze combinatie komt ook aan bod in de brochure van de inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de belangrijkste arbeidsrisico’s, waarin expliciet de combinatie van fysieke belasting met werken onder tijdsdruk wordt benoemd. Twee gepubliceerde literatuuronderzoeken beschrijven dat er een gebrek is aan studies waarin de blootstelling aan fysieke belasting goed wordt gemeten (Charles e.a., 2009), en dat er behoefte is aan onderzoek naar efficiënt en ergonomisch design van schoonmaakhulpmiddelen (Kumar & Kumar, 2008). In de wetenschappelijke literatuur zijn geen studies verschenen naar de effecten van maatregelen om productiviteitsverlies of ziekteverzuim bij glazenwassers te voorkomen. In onderzoek onder mede onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

27

werkers in de schoonmaakbranche zijn er interventies om de belastbaarheid te vergroten door fysieke training, en interventies om de arbeidsbelasting te verlagen door het aanbieden van een programma bestaande uit diverse componenten of het volgen van ergonomische richtlijnen. Geen van de aangeboden interventieprogramma’s laat een duidelijk effect zien op arbeidsproductiviteit en/of ziekteverzuim. Wel zijn er aanwijzingen dat de activiteiten leiden tot een vermindering van klachten aan het bewegingsapparaat (Jorgensen e.a. 2011, Samani e.a. 2012, Landstad e.a. 2000). Met een verplichte risico-inventarisatie en –evaluatie bij bedrijven met meer dan 25 werknemers, waarbij volgens de arbeidshygiënische strategie een plan van aanpak voor verbetering dient te worden opgesteld, is de verwachting dat in de praktijk diverse maatregelen worden ondernomen ter preventie van fysieke belasting of het verminderen van de fysieke belasting. Er is echter onvoldoende inzicht in de effecten van dergelijke maatregelen op zowel de arbeidsbelasting als op de arbeidsproductiviteit en ziekteverzuim. Conclusie Een hoge fysieke werkbelasting is een veel voorkomend probleem bij glazenwassers. Er is echter zeer beperkt onderzoek gedaan naar de fysieke belasting bij glazenwassers en de invloed daarvan op klachten van het bewegingsapparaat. Ook is er een gebrek aan effectieve maatregelen om productiviteitsverlies en ziekteverzuim ten gevolge van fysieke belasting te verminderen. Het – op lagere hoogte – werken met een wassteel/telescoopsysteem lijkt tot een vergelijkbare fysieke belasting te leiden als het werken met ladders. Op basis van studies in andere beroepsgroepen is de verwachting dat een vermindering van fysieke belasting zal leiden tot minder klachten van het bewegingsapparaat en daardoor tot een hogere productiviteit op het werk, minder ziekteverzuim en een lagere toetreding tot de arbeidsongeschiktheid.

3. Werkvermogen

3.1 Inleiding WerkVermogensMonitor®

In het kader van het onderzoek naar de inzetbaarheid van de glasbewassingsmedewerkers is er een onderzoek uitgevoerd naar het werkvermogen van de medewerkers. Onder ‘werkvermogen’ wordt verstaan: de mate waarin een medewerker zowel lichamelijk als geestelijk (psychisch) in staat is om te werken. De deelnemers hebben aan de hand van een gestandaardiseerde vragenlijst informatie verstrekt over hun werkvermogen en de diverse factoren die daaraan mogelijk gerelateerd zijn. Het doel van het onderzoek is om het werkvermogen, de werkomstandigheden de gezondheid en de productiviteit van zowel de individuele medewerker als de organisatie in beeld te brengen.

3.2 Verminderd werkvermogen

Het is wetenschappelijk aangetoond dat een verminderd werkvermogen leidt tot een verhoogde kans op uitval. Tijdige herkenning van medewerkers met een verminderd werkvermogen en de juiste aanpak daarop zullen leiden tot een reductie van uitval (A. Burdorf, Erasmus MC, 2003). Dit onderzoek is gericht op de signalering van medewerkers (individueel en groepsverband) die een verhoogd risico lopen om uit te vallen. Met de uitkomsten kunnen medewerkers met een verminderd werkvermogen adviezen krijgen over hun gezondheid en hun werk. Ook kan gerichte ondersteuning worden gegeven om mogelijk arbeidsuitval door ziekte of arbeidsongeschiktheid te vermijden. De onderzoek naar werkvermogen kan betrouwbaar de kostenrisico’s bij verminderde gezondheid, productiviteit en inzetbaarheid inzichtelijk maken.


Spiladvies

bv

2013

28

3.3 De methode

De WerkVermogensMonitor® (WVM) die toegepast is bestaat uit verschillende vragen die zijn te verdelen in 2 categorieën: 1. Vragen met betrekking tot de 6 factoren die van invloed zijn op het werkvermogen zoals werktempo en werkhoeveelheid, afwisseling in het werk, zelfstandigheid in het werk, arbeidsomstandigheden, leefstijl en productiviteit op het werk. 2. Vragen die van invloed kunnen zijn op het werkvermogen. Hierin zijn de vragen opgenomen naar de taakuitoefening van de medewerkers in de glasbewassing.

3.4 De resultaten

De individuele score van het werkvermogen van een medewerker wordt vastgelegd in punten. Deze score bepaalt het individuele risico op uitval (verzuim, arbeidsongeschiktheid, productiviteitsafname) als volgt: Score

Beoordeling

7 – 27 punten Rood 28 – 36 punten Oranje 37 – 49 punten Groen

Betekenis

De medewerker heeft een laag werkvermogen. Het is voor deze medewerker noodzakelijk om vervolgonderzoek te doen om de dreigende uitval te voorkomen. De medewerker heeft een matig werkvermogen. Er zijn diverse ervaren knelpunten die de medewerker het idee geven het werk minder goed aan te kunnen. Deze punten kunnen voor de medewerker op termijn een reden vormen om uit te vallen. De medewerker ervaart geen problemen. Hoewel er altijd uitval kan plaatsvinden wordt dat op dit moment in ieder geval niet als zodanig door de medewerker ervaren. Er is geen actie noodzakelijk.

De uitslag van het werkvermogen voor de groep glazenwassers is hierna weergegeven.

Opmerkingen: • Het percentage rode scores (1%) is gunstiger dan bij andere organisaties in de schoonmaak en reinigingsbranche (gemiddeld 7%); • Het percentage oranje scores (16,5%) is gunstiger dan bij andere organisaties in de schoonmaak en reinigingsbranche (gemiddeld 21%).

In het hiervoor weergegeven resultaat valt op dat de deelnemers gemiddeld positief scoren ten opzichte van vergelijkbare beroepsgroepen. Bij het uitzetten van de vragenlijsten hebben de onderzoekers geen invloed gehad op de wijze van uitzetten. Hierin kan een mogelijk ‘healthy worker’ effect van toepassing zijn op deze resultaten. Dit effect beschrijft dat medewerkers met klachten niet deelnemen omdat zijn mogelijk bang zijn voor de gevolgen. Om die reden is het percentage gezonde medewerkers dan hoger. onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

29

Scores op werkvermogen, productiviteit en de arbeidsomstandigheden

De WVM vragenlijst bestaat naast het onderdeel werkvermogen uit items die een mogelijke samenhang met werkvermogen hebben. Hieronder wordt een overzicht weergegeven van de verschillende groepsscores voor de totale groep op de andere items dan het werkvermogen, te weten: Zelfstandigheid, Afwisseling, Werkdruk, Fysiek belasting en Productiviteit. Verder worden resultaten getoond op de items A. Leefstijl, B. BMI en C. ‘Opmerkelijke kenmerken werken met wassteel’. De scores zijn vergeleken met de resultaten van andere schoonmaak en reinigingsbedrijven uit de database van PreventNed.

*Correlatie met werkvermogen

Opmerkingen bij de tabel ‘Groepsscores ten opzichte van de benchmark’::

- -

Discussie: De gunstiger scores op Afwisseling in het werk en de Werkdruk dragen bij aan een beter Werk vermogen. Het feit dat Fysieke belasting ongunstiger scoort dan de benchmark* (uitleg: zie blz 31) maar niet correleert* met werkvermogen zou o.i. te maken kunnen hebben met de relatief jonge leeftijd van de deelnemers. Zij ervaren wel een zware fysiek belasting maar ervaren (nog) geen klachten.

• • • • • •

De deelnemers scoren 4% gunstiger op Werkvermogen dan de benchmark; De items Afwisseling in het werk (5%) en Werkdruk (3%) scoren gunstiger dan de benchmark; Afwisseling in het werk en Werkdruk correleren met werkvermogen; Op Zelfstandigheid in het werk is overeenkomstig met de benchmark gescoord. Op Productiviteit is 1% ongunstiger gescoord dan de benchmark; Op Fysieke belasting is 16% ongunstiger gescoord dan de benchmark;


Spiladvies

bv

2013

30

*

Uitleg benchmark

*

Uitleg correlatie

Een benchmark is een verzameling gegevens om prestaties mee te vergelijken. In het geval van de WVM wordt op verschillende niveaus (werkvermogen, BMI, zelfstandigheid in het werk etc.) een vergelijking gemaakt met de Nederlandse schoonmaakbranche. De benchmark Nederlandse schoonmaakbranche omvat 1.200 werknemers. Bij de onderdelen waar sprake is van een benchmark betekent een gunstige (groene) score dat deze score beter is dan van de branche werknemers waarmee is vergeleken (de benchmark). Een gemiddelde (gele) score betekent een score overeenkomstig met de benchmark en een ongunstige (rode) score betekent een score minder dan de benchmark.

Een correlatie betekent dat er een wetenschappelijk vastgesteld verband is tussen twee variabelen. In het geval van de WVM gaat het om verbanden tussen werkvermogen enerzijds en de overige items (bijv. werktempo, afwisseling, arbeidsomstandigheden, etc.) anderzijds. Een correlatie kan positief of negatief zijn. Een positieve correlatie betekent dat het merendeel van de mensen die slechter scoren op een bepaald item, meestal ook slechter scoren op werkvermogen. Dit geldt uiteraard ook andersom (item beter = werkvermogen beter, maar dus ook item slechter = werkvermogen slechter). Een negatieve correlatie betekent dat het merendeel van de mensen die slechter scoren op een bepaald item, meestal beter scoren op werkvermogen (item slechter = werkvermogen beter, maar dus ook item beter = werkvermogen slechter). Leefstijl In onderstaande tabel is aangegeven welke proportie werknemers een bepaalde leefstijl hebben. Bij de kolom benchmark staat tussen hekjes [ ] de score die nodig is om de behaalde beoordeling te ontvangen. Zo geldt voor het gebruik van Fruit een percentage van 77 of hoger als gunstig [>76]. Leefstijl

Percentage

Benchmark

Fruit of vruchtensap meer dan 5 dagen/per week

61%

Ongunstig [<76]

Groenten meer dan 5 keer per week

59%

Ongunstig [<78]

Alcohol

70%

Ongunstig [>41]

Meer dan 10 glazen alcohol per week

19%

Ongunstig [>10]

Roken

57%

Ongunstig [>39]

Meer dan 20 sigaretten per dag

16%

Ongunstig [>9]

Minimaal 30 minuten per dag bewegen of sporten

55%

Ongunstig [<60]

Voldoende slaap 82% Gunstig [>80] Opmerkingen en discussie: • Op de leefstijlitems fruit, groenten, alcohol, alcohol >10, roken, roken >20 en bewegen wordt ongunstig gescoord ten opzichte van de benchmark. Er is geen correlatie met Werkvermogen gevonden. Opvallend is wel dat de relatief jonge glazenwassers aangeven een meer ongezonde leefstijl te ervaren; • Het leefstijlitem voldoende slaap scoort gunstig ten opzichte van de benchmark. onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

31

Body Mass Index

Hiermee wordt berekend of een medewerker een gezond gewicht heeft. De score is een berekening gebaseerd op lichaamsgewicht en lichaamslengte. De gemiddelde score van de gemeten groep medewerkers is Oranje (ONGUNSTIG).

Opmerking en discussie:

Opmerkelijke kenmerken van werken met de wassteel

De gemiddelde Body Mass Index (25,1) ligt boven de grens van overgewicht (25). Het percentage personen met overgewicht (40%) ligt boven het gemiddelde in Nederland (34%). Het percentage personen met ernstig overgewicht (9%) ligt onder het gemiddelde in Nederland (12%). Er is geen correlatie met Werkvermogen gevonden.

In de onderstaande tabel worden een aantal opmerkelijke kenmerken van de medewerkers die meer uren per dag werken met de wassteel (10 en 17 meter) dan in de richtlijn staat beschreven. Het gaat hierbij om de medewerkers die 2 of 3 uur per dag met de wassteel (10m) en daarnaast gemiddeld een uur per dag of langer met een wassteel (17m) werken. Kenmerken

Resultaat uit de WVM*

Aantal medewerkers

15


2,1 uur


1,4 uur

Gemiddelde leeftijd

27 jaar

Gemiddeld aantal werkdagen

4,9

Gemiddeld werkvermogen:

42,4 (8% gunstiger dan de benchmark)

Verzuim in de afgelopen 12 maanden 0 dagen 1-9 dagen

4 medewerkers (27%) 11 medewerkers (73%)

Aandoeningen bewegingsapparaat:

4 medewerkers (27%)

*In verband met het beperken van de omvang van het rapport zijn andere taken in deze tabelvorm verder niet weergegeven. Zo is een overzicht van de tijdsbesteding van taken weergegeven in bijlage 3.


Spiladvies

bv

2013

32

Tabel leeftijd en werkvermogen

Leeftijdscategorie

Totaal aantal deelnemers

Deelnemers verminderd werk-

Percentage

<30 jaar

37

3

8%

30-45 jaar

45

10

22%

>45 jaar

15

4

27%

Totaal

97

17

18%

vermogen

Hierboven staan de resultaten weergegeven van de medewerkers met een verminderd werkvermogen per leeftijdscategorie. Opvallend is dat in totaal het percentage medewerkers met een verminderd werkvermogen overeenkomt met andere beroepsgroepen. De medewerkers met een hogere leeftijd hebben een minder hoog werkvermogen en daarmee ook een hoger uitvlasrisico en zijn daardoor minder productief. Ook dit komt overeen met andere fysiek belastende beroepsgroepen.


Spiladvies

bv

2013

33

Bijlage 1 Enkele richtlijnen Deze zijn niet uitputtend weergegeven aangezien daar al zeer veel documentatie van bestaat. Huidige richtlijnen(•) in relatie tot fysieke belasting Item

Inhoud richtlijn

opmerkingen

Gondel

Naast veiligheid richtlijnen: maximale

Handmatig verplaatsen van dakwagen

reikmaat 0,5m

(balk) maximale duw en trekbelasting 25 kg. Advies is om niet langer dan 5 uur per dag en maximaal 3 maal per week* dit werk uit te voeren. Dit is geen Norm.

Wassteel

Maximale werk(hand)hoogte:

Werkhoogte tot 7m max. 200 m2

13,5m

Werkhoogte tot 13,5 m max. 100 m2 Werkhoogte boven 13,5 m Verboden.

Ladder

Maximale werkhoogte 10m

Werkduur moet zoveel mogelijk beperkt worden (volgens project RI&E). Hogere werkhoogte bij voorkeur hoogwerker of hangladder

Hoogwerker

Naast veiligheid richtlijnen: geen

Advies is om niet langer dan 5 uur per dag en maximaal 3 maal per week* dit werk uit te voeren. NB. Dit is geen Norm.

(•) Handleiding: Aboma plus Keboma. Veilig Glazenwassen. 2007 (•) Glazenwaskosten: Bouw en Infra, Reed Business Information 2006


Spiladvies

bv

2013

34

Bijlage 2 Tijdsbesteding taken In de onderstaande grafiek staan het gemiddeld aantal uren die de medewerkers per werkdag besteden aan bepaalde taken. Hierbij wordt uitgegaan van een 8-urige werkdag.

• • •

Opmerkingen en discussie: Men gebruikt het meest de wassteel: 10m: 32% 1uur, 16% 2 uur en 1% 3 uur En de 17 m: 38% 1 uur, 5% 2 uur en 1% 3 uur. Aangezien het merendeel van de medewerkers met beide stelen werkt is bij 15 deelnemers sprake van een overschrijding van de urenrichtlijn. Gebruik ladder: 27% 1 uur, 24% 2 uur en 5% 3 tot 4 uur Gebruik hoogwerker: 31% 1 uur, 16% 2 uur en 6% 3 tot 4 uur

Taken en werkvermogen Bij de onderstaande tabellen wordt het gemiddelde werkvermogen weergegeven per taakbesteding. Er is gekeken naar de leeftijdscategorie tot en met 45 jaar en die vanaf 46 jaar. Bij wasstelen is ook gekeken naar de leeftijdscategorie tot en met 40 jaar en die vanaf 41 jaar. Ladder Leeftijdscategorie t/m 45 jaar 46 + jaar t/m 45 jaar 46 + jaar

Uren Aantal 0 t/m1 23 0 t/m 1 7 2 t/m 4 25 2 t/m 4 4

Werkvermogen 41,26 39,71 41,44 42,25

Werken met wassteel (10m) Leeftijdscategorie Uren Aantal t/m 45 jaar 0 5 46 + jaar 0 5 t/m 45 jaar 1 28 46 + jaar 1 4 t/m 45 jaar 2 t/m 3 15 46 + jaar 2 t/m 3 2

Werkvermogen 40,40 40,80 41,07 41,50 42,20 38,50


Spiladvies

bv

2013

35

Werken met wassteel (10m) Leeftijdscategorie Uren Aantal t/m 40 jaar 0 3 41 + jaar 0 9 t/m 40 jaar 1 23 41 + jaar 1 9 t/m 40 jaar 2 t/m 3 13 41 + jaar 2 t/m 3 2

Werkvermogen 43,30 39,43 41,30 40,67 42,20 38,50

Werken met wassteel (17m) Leeftijdscategorie Uren Aantal t/m 45 jaar 0 9 46 + jaar 0 6 t/m 45 jaar 1 t/m 3 39 46 + jaar 1 t/m 3 5

Werkvermogen 39,44 40,00 41,79 41,40

Werken met wassteel (17m) Leeftijdscategorie Uren Aantal t/m 40 jaar 0 6 41 + jaar 0 9 t/m 40 jaar 1 t/m 3 35 41 + jaar 1 t/m 3 9

Werkvermogen 40,67 39,00 41,97 40,89

Onderhoud materiaal Leeftijdscategorie Uren Aantal Werkvermogen t/m 45 jaar 0 t/m 2 48 41,35 46 + jaar 0 t/m 2 11 40,64 Administratie Leeftijdscategorie t/m 45 jaar 46 + jaar t/m 45 jaar 46 + jaar

Uren Aantal 0 9 0 2 1 t/m 2 39 1 t/m 2 9

Werkvermogen 41,56 40,00 41,31 40,78

Werken op hoogwerker Leeftijdscategorie Uren Aantal t/m 45 jaar 0 t/m1 29 46 + jaar 0 t/m 1 8 t/m 45 jaar 2 t/m 4 19 46 + jaar 2 t/m 4 3

Werkvermogen 41,52 41,25 41,11 39,00


Spiladvies

bv

2013

36

Rijden in auto/bus Leeftijdscategorie Uren Aantal t/m 45 jaar 0 t/m 1 40 46 + jaar 0 t/m 1 8 t/m 45 jaar 2 8 46 + jaar 2 3 Overige werkzaamheden Leeftijdscategorie Uren Aantal t/m 45 jaar 0 t/m 1 34 46 + jaar 0 t/m 1 7 t/m 45 jaar 2 t/m 3 14 46 + jaar 2 t/m 3 4 • • •

Werkvermogen 41,68 40,50 39,75 41,00 Werkvermogen 41,38 40,29 41,29 41,25

Opmerkingen en discussie:

Medewerkers tot en met 45 jaar hebben over alle taken een gemiddelde WAI van 41,5. Medewerkers vanaf 46 jaar hebben over alle taken een gemiddelde WAI van 41. Bij de ladder en de wassteel ligt dit nog iets hoger, echter het aantal deelnemers is hier klein. De 15 deelnemers waarbij sprake is van een overschrijding van de urenrichtlijn hebben een gemiddelde WAI van 42,4 en een gemiddelde leeftijd van 27 jaar. Dit is 8% gunstiger dan de benchmark.


Spiladvies

bv

2013

37

Bijlage 3 Literatuur Alamgir H, Yu S. Epidemiology of occupational injury among cleaners in the healthcare sector. Occup Med 2008; 58:393-399. Alavinia SM, Van den Berg TIJ, Van Duivenbooden C, Elders LAM, Burdorf A. Impact of work-related factors, lifestyle, and work ability on sickness absence among Dutch construction workers. Scand J Work Environ Health 2009;35:325-333. Arbeidsinspectie. Arbeidsrisico’s in de glazenwassersbranche. Utrecht: Arbeidsinspectie, 2010. Augustijn CD, Huppes G (2002). Telescoopsteel of ladder/hoogwerker? Vergelijking van de fysieke belasting bij glasbewassing met verschillende werkmethoden. Den Haag: vhp ergonomie. Burdorf A, Sorock G. Positive and negative evidence of risk factors for back disorders. Scand J Work Environ Health 1997; 23: 243-56. Burgel BJ, White MC< Gillen M, Krause N. Psychosocial work factors and shoulder pain in hotel room cleaners. Am J Indus Med 2010; 53: 743-756. Chang J, Wu J, Liu C, Hsu D. Prevalence of musculoskeletal disorders and ergonomic assessment of cleaners. Am J Indus Med 2012; 55: 593-604. Charles LE, Loomis D, Demissie Z. Occupational hazards experienced by cleaning workers and janitors: a review of the epidemiologic literature. Work 2009; 34: 105-116. Centraal Bureau voor de Statistiek. Mensen met beroepen van lager niveau voelen zich minder gezond. Webmagazine, 2010: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheid-welzijn/publicaties/artikelen/ archief/2010/2010-3177-wm.htm Gamperiene M, Nygard JF, Brage S, Bjerkedal T, Bruusgaard D. Duration of employment is not a predictor of disability of cleaners: a longitudinal study. Scand J Public Health 2003; 31: 63. Gezondheidsraad. Kracht zetten, duwen en trekken in werksituaties. Den Haag: Gezondheidsraad, 2012; publicatienr. 2012/37. Gezondheidsraad. Tillen tijdens werk. Den Haag: Gezondheidsraad, 2012; publicatienr. 2012/36. Holtermann A, Blangsted AK, Christensen H, Hansen K, Sogaard K. What characterizes cleaners sustaining good musculoskeletal health after years with physically heavy work? Int Arch Occup Enviro Health 2009; 82: 1015-1022. Holtermann A, Jorgensen MB, Gram B, Chrisensen JR, Faber A, Overgaard K, Ektor-Andersen J, Mortensen OS, Sjogaard G, Sogaard K. Worksite interventions for preventing physical deterioration among employees in jobgroups with high physical work demands: background, design and conceptual model of FINALE. BMC Public Health 2010; 10: 120. Hoozemans MJM, De Looze MP, Kingma I, Reijneveld KCN, De Korte EM, Van der Grinten MP, Van Dieën JH. Workload of window cleaners using ladders differing in rung seperation. Applied Ergonomics 2005; 36: 275282. Jorgenson MB, Faber A, Hansen JV, Holtermann A, Sogaard K. Effects on musculoskeletal pain, work abilty and sickness absence in a 1-year randomised controlled trial among cleaners. BMC Public Health 2011; 11: 840. Koppes L, De Vroome E, Mol M, Janssen B, Van Zwieten, Van den Bossche S. Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2011: Methodologie en globale resultaten. Hoofddorp: TNO, 2012. Korshoj M, Krustrup P, Jorgensen MB, Prescott E, Hansen AM, Kristiansen J, Skotte JH, Mortensen OS, Sogaard K, Hotlermann A. Cardiorespiratory fitness, cardiovascular workload and risk factors among cleaners; a cluster randomized worksite intervention. BMC Public Health 2012; 12: 645. Krause N, Scherzer T, Rugulies R. Physical workload, work intensification, and prevalence of pain in low wage workers: results from a participatory research project with hotel room cleaners in Las Vegas. Am J Indus Med 2005; 48: 326-337. Kuijt-Evers LFM, Koningsveld EAP, Bosch T, Eikhout SM. Ergonomische criteria voor het glazenwassen met wasstelen. TNO rapport R0418627/018-40386, 2005. Kumar R, Kumar S. Musculoskeletal risk factors in cleaning occupation – a literature review. Int J Indus Ergonomics 2008; 38: 158-170. onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

38

Landstad BJ, Ekholm J, Broman L, Schüldt K. Working environmental conditions as experienced by women working despite pain. Work 2000; 15: 141-152. National Research Council and the Institute of Medicine. Musculoskeletal Disorders and the Workplace: Low Back and Upper Extremities. Panel on Musculoskeletal Disorders and the Workplace. Commission on Behavioral and Social Sciences and Education. Washington, DC: National Academy Pres, 2001.

Otten F, Arts K, Schuring M, Burdorf A. Het effect van werkbelasting op voortijdige arbeidsuittreding bij ouderen. Sociaaleconomische trends 2012;4:53-59. Salwe K, Kumar S, Hood J. Nonfatal occupational injury rates and musculoskeletal symptoms among housekeeping employees of a hospital in Texas. J Environ Public Health 2011; 1-7. Samani A, Holtermann A, Sogaard K, Holgermann A, Madeleine P. Following ergonomics guidelines decreases physical and cardiovascular workload during cleaning tasks. Ergonomics 2012; 55: 295-307. Unge J, Ohlsson K, Nordander C, Hansson G, Skerfving S, Balogh I. Differences in workload, psychosocial factors and musculoskeletal disorders between two groups of female hospital cleaners with two diverse organizational models. Int Arch Occup Environ Health 2007; 81: 209-220. Van den Berg TIJ, Schuring M, Avendano M, Mackenbach JP, Burdorf A. The impact of ill health on exit from paid employment in Europe among older workers. Occup Environ Med 2010; 67: 845-852.

Van der Molen HF, Sluiter JK, Hulshof CTJ, Vink P, Frings-Dresen MHW. Effectiveness of measures and implementation of measures and implementation strategies in reducing physical work demands due to manual handling at work. Scand J Work Environ Health 2005; 31: 75-87. Woods V, Buckle P. Musculoskeletal ill health amongst cleaners and recommendations for work organizational change. Int J Indus Ergon 2006; 36: 61-72.

Bijlage 4 Zoekstrategie literatuuronderzoek Glazenwassen/schoonmaak

PubMed

Embase

(window cleaner* [tiab] OR clean*

((‘window cleaner’:ab,ti OR

[tiab] OR window washer* [tiab] OR

cleaner:ab,ti OR cleaners:ab,ti

((ladder*[tiab] OR stair*[tiab] ) AND

OR ‘window washer’:ab,ti) OR

((climb*[tiab] OR ascent [tiab] OR

((ladder*:ab,ti OR stair*:ab,ti)

descent [tiab]))) Fysieke belasting, klachten aan het

AND (discomfort* [tiab] OR

AND (climb*:ab,ti OR ascent:ab,ti OR

bewegingsapparaat

ergonomic*[tiab] OR musculoske-

descent:ab,ti))) AND ((discomfort:ab,ti

letal* [tiab] OR hazard* [tiab] OR

OR ergonomic*:ab,ti OR

workload* [tiab] OR ((physical* [tiab]

musculoskeletal*:ab,ti OR

OR mechanical* [tiab] OR occupa-

workload:ab,ti OR hazard*:ab,ti) OR

tional* [tiab] OR work* [tiab]) AND

((physical*:ab,ti OR mechanical*:ab,ti

(strain [tiab] OR load* [tiab] OR expo-

OR occupational*:ab,ti OR

sure* [tiab] OR demand* [tiab] ))

aerobic:ab,ti OR work*:ab,ti OR job*:ab,ti) AND (strain:ab,ti OR load*:ab,ti OR exposure*:ab,ti OR demand*:ab,ti)))

o n d e r z o e k

arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

39

Bijlage 4 Zoekstrategie literatuuronderzoek

Glazenwassen/schoonmaak

PubMed

Embase

(window cleaner* [tiab] OR clean*

((‘window cleaner’:ab,ti OR

[tiab] OR window washer* [tiab] OR

cleaner:ab,ti OR cleaners:ab,ti

((ladder*[tiab] OR stair*[tiab] ) AND

OR ‘window washer’:ab,ti) OR

((climb*[tiab] OR ascent [tiab] OR

((ladder*:ab,ti OR stair*:ab,ti)

descent [tiab]))) Fysieke belasting, klachten aan het

AND (discomfort* [tiab] OR

AND (climb*:ab,ti OR ascent:ab,ti OR

bewegingsapparaat

ergonomic*[tiab] OR musculoske-

descent:ab,ti))) AND ((discomfort:ab,ti

letal* [tiab] OR hazard* [tiab] OR

OR ergonomic*:ab,ti OR

workload* [tiab] OR ((physical* [tiab]

musculoskeletal*:ab,ti OR

OR mechanical* [tiab] OR occupa-

workload:ab,ti OR hazard*:ab,ti) OR

tional* [tiab] OR work* [tiab]) AND

((physical*:ab,ti OR mechanical*:ab,ti

(strain [tiab] OR load* [tiab] OR expo-

OR occupational*:ab,ti OR

sure* [tiab] OR demand* [tiab] ))

aerobic:ab,ti OR work*:ab,ti OR job*:ab,ti) AND (strain:ab,ti OR load*:ab,ti OR exposure*:ab,ti OR demand*:ab,ti)))


Spiladvies

bv

2013

40

Bijlage 5

Arbeidsmonitor voor glazenwassers. Welke weg kies jij op weg naar je pensioen? Je hebt een keuze! We willen allemaal gezond en fit blijven tijdens ons leven en daar kun je zelf ook veel aan doen. Doe mee met de Arbeidsmonitor voor de glazenwasser en meld je aan!

Wat is de arbeidsmonitor precies? De arbeidsmonitor geeft inzicht in de duurzame inzetbaarheid van de glazenwasser. Van invloed op de inzetbaarheid zijn de leefstijl en de werkmethoden. In de arbeidsmonitor worden de werkbelasting van de wassteel, de staande ladder, de hoogwerker en staand werk vanuit de gondel in beeld gebracht. Daarnaast geeft de monitor informatie over de oorzaken van mogelijke vroegtijdige uitval. Als glazenwasser heb je je eigen gezondheid deels in eigen hand. Tips om je daarbij te helpen, zullen gegeven worden nadat je de vragenlijst hebt ingevuld. Dus werkgever: wijs je glazenwassers op het aanmeldingsformulier voor de arbeidsmonitor op www.osb.nl/arbeidsmonitor!


Spiladvies

bv

2013

411

Betreft: uitnodiging Arbeidsmonitor®

Beste deelnemer,

Hierbij ontvang je de vragenlijst van de Arbeidsmonitor®.

Deze vragenlijst ontvang je in het kader van een onderzoek dat georganiseerd wordt door het HBA en de brancheorganisatie OSB. Door deel te nemen aan dit onderzoek krijg je meer inzicht in je arbeidsbelasting en kunnen we je advies geven voor een gezonde werkuitoefening. Hoe gaat dit in zijn werk?

Vul de antwoorden in de bijgaande vragenlijst in en stuur de ingevulde vragenlijst met de retourenvelop terug. Je hoeft er geen postzegel op te plakken! Na het verwerken van de vragenlijst, ontvang je een terugkoppeling van de resultaten. Je rapport geeft inzicht in je werkvermogen, werkfactoren en leefstijl. Het invullen duurt ongeveer 10 tot 15 minuten. Mocht uit het onderzoek blijken dat je belemmeringen ervaart, dan staat in de uitslag die je later per post zult ontvangen met welke deskundige je daarover in overleg kunt. Denk aan je leidinggevende en/of je huisarts. Privacy Je resultaten zijn anoniem en alleen bij ons als onderzoeksbureau bekend. De onderzoeksgegevens worden gehanteerd met inachtneming van de Wet Bescherming persoonsgegevens en het privacyreglement.

Mocht je nog vragen hebben, dan kun je contact met ons opnemen via [email protected]. Wij wensen je veel succes met invullen. Met vriendelijke groet,

Hans Nelson algemeen secretaris HBA


Spiladvies

bv

2013

421

Uitslag van de arbeidsmonitor Glazenwasser

Inleiding

Je hebt deelgenomen aan de arbeidsmonitor voor de glazenwassers. Dit is een vragenlijst waarmee je werkvermogen wordt gemeten. Werkvermogen wordt in dit rapport weergegeven als een score. Deze score geeft aan of je zowel mentaal (geestelijk) als fysiek (lichamelijk) in staat bent om het werk uit te voeren.

We willen allemaal gezond en fit blijven tijdens ons leven maar daar kun je zelf ook veel aan doen. De punten in dit rapport zijn bedoeld om knelpunten op te sporen en actie te ondernemen. Als glazenwasser heb je je eigen werkvermogen grotendeels in eigen handen. Tips daarvoor staan in dit rapport.

Bescherming van persoonlijke gegevens

Je persoonlijke gegevens worden gehanteerd met inachtneming van de Wet Bescherming Persoonsgegevens. De onderzoeksgegevens kunnen alleen door de onderzoekers worden ingezien.

Disclaimer Alle uitslagen zijn gebaseerd op je antwoorden uit de vragenlijst. Foutieve beantwoording leidt tot onjuiste uitslagen. Hiervoor kunnen we geen verantwoordelijkheid nemen. Je persoonlijke situatie is uitgangspunt voor een gezond leven. Het is belangrijk de resultaten in dit verslag kritisch en in het licht van je persoonlijke situatie te bekijken. Blijf je eigen inzicht gebruiken bij het in stand houden van je gezondheid en welbevinden.


Spiladvies

bv

2013

43

Resultaten en conclusies van het onderzoek

Hierna volgen je uitslagen op de volgende onderdelen van de vragenlijst: • Werkvermogen • Werkomstandigheden • Leefstijl • Lichaamsgewicht • Gezondheid en werkuitvoering • Taakuitvoering en geldende normen

Voor een aantal onderdelen geldt dat een score in het rode en/of oranje gebied een belangrijk signaal is om aan het betreffende onderdeel te gaan werken. Per onderdeel wordt uitleg gegeven wat je zou kunnen doen om je werkvermogen en gezondheid te verbeteren of te behouden. De scores en betekenissen zijn als volgt: Rood is een verhoogd risico en een signaal voor jou; Oranje is een matig risico en is ongunstiger dan gemiddeld; Groen is een gunstige score en is gunstiger dan gemiddeld. Dit teken (>) geeft aan wat je score is.

Werkvermogen Onder “werkvermogen” wordt verstaan: de mate waarin je als glazenwasser zowel fysiek (lichamelijk) als geestelijk (psychisch) in staat bent om het werk uit te voeren. Indien je ervaart dat je je werk niet meer optimaal kunt uitvoeren dan is het mogelijk dat je een oranje of rode score hebt.

Werkvermogen uitslag

Rood Je hebt een laag werkvermogen. Je ervaart diverse knelpunten op lichamelijk en/of geestelijk gebied die je het idee geven het werk niet goed aan te kunnen. Het is belangrijk om een vervolgonderzoek te doen om dreigende uitval te voorkomen. Indien de ervaren knelpunten met het werk te maken hebben, is het raadzaam om met je leidinggevende en/of HR-adviseur in gesprek te gaan.

Oranje Je hebt een matig werkvermogen. Er zijn diverse ervaren knelpunten die je het idee geven het werk minder goed aan te kunnen. Deze punten kunnen op termijn een reden vormen om uit te vallen. Het is raadzaam om bij knelpunten die met het werk te maken hebben in gesprek te gaan met je leidinggevende en/of HRadviseur. Groen Je ervaart geen (grote) problemen met je werkvermogen. Zowel lichamelijk als geestelijk ben je in staat om het huidige werk uit te voeren. Hoewel er altijd uitval kan plaatsvinden, is op dit moment geen actie noodzakelijk. Het is natuurlijk wel van belang om je huidige werkvermogen in stand te houden.


Spiladvies

bv

2013

44

Werkomstandigheden De onderstaande grafiek laat op 4 factoren zien hoe je je werkomstandigheden ervaart. De score geeft aan of je vindt dat de factor binnen je functie veel of weinig voorkomt. In mijn functie ervaar ik:

Onder grafiek werkomstandigheden Werkvermogen is de belangrijkste voorspeller voor verminderde inzetbaarheid. Bij een verminderde inzetbaarheid kunnen bovenstaande factoren eventueel een verklaring geven. Ervaar je problemen met één of meer van deze factoren, dan kan het raadzaam zijn hierover in gesprek te gaan met je leidinggevende en/of HR-adviseur. Indien je als zelfstandige glazenwasser aan het werk bent en je vindt je werk te zwaar worden, is het belang om je op je beroep te beraden. Een andere mogelijkheid als zzp’er is dat je eens advies vraagt aan een collega of aan een adviseur arbeidsomstandigheden.

Leefstijl Je leefstijl heeft te maken met wat je doet op het gebied van beweging en ontspanning. Mocht er op een van deze gebieden voor jou verbetering mogelijk zijn dan worden deze hieronder aangegeven. Bewegen (ja) Je geeft aan voldoende te bewegen. Om gezond te blijven, dien je minimaal vijf dagen per week een half uurtje te bewegen. Heb je overgewicht, beweeg dan 60 minuten.

Bewegen (nee) Voor je gezondheid is het belangrijk om voldoende te bewegen. Beweging helpt afvalstoffen af te voeren, spanning te verminderen en je lichaam gezond en sterk te houden. Hierbij is de norm 30 minuten beweging per dag. Probeer meer te bewegen. Voldoende slaap (ja) Je geeft aan voldoende slaap te krijgen. Voldoende slaap (nee) Voldoende slapen heeft een positieve werking op het herstel van je lichaam en geest. Mocht je regelmatig moeilijk in slaap kunnen komen, zoek dan hulp bij de huisarts.


Spiladvies

bv

2013

45

Lichaamsgewicht.

Aan de hand van je lengte en gewicht wordt berekend of je een gezond gewicht hebt. Dit wordt de body mass index (BMI) genoemd

BMI (laag) Je hebt een te laag gewicht. Het is belangrijk om je gewicht aan te passen om klachten te voorkomen. Misschien moet je besluiten om deskundig advies te vragen bij de huisarts of een diëtiste. BMI (matig laag) Je hebt een matig te laag gewicht. Aan jou de keuze om actie of geen actie te ondernemen. BMI (goed) Je hebt een gezond gewicht.

BMI (matig hoog) Je hebt een matig verhoogd gewicht. Aan jou de keuze om actie of geen actie te ondernemen.

BMI (hoog) Je hebt een te hoog gewicht. Het is belangrijk om je gewicht aan te passen om klachten te voorkomen. Misschien moet je besluiten om deskundig advies te vragen aan je huisarts of een diëtiste.

Gezondheid en werkuitvoering

Klachten (Ja) Je geeft aan klachten te hebben die je werkuitvoering kunnen belemmeren. Dit is een belangrijk signaal voor jou om na te denken of dit werk op de langere termijn nog door jou gedaan kan worden. Neemt contact op met je huisarts om dit te bespreken. Ga nadenken over een andere baan of misschien kun je een opleiding volgen die het je mogelijk maakt een andere baan te nemen. Klachten (Nee) Je geeft aan geen klachten te ervaren. Je wordt dus niet belemmerd in je werk door klachten. Taakuitvoering en geldende normen Je geeft aan je werktijd als volgt te besteden Xx uur xx Xx uur xx Etc.

Uitvoering van de taken in relatie tot de arbo afspraken.

Van belang is om op te merken dat er voor de glazenwassers belangrijke afspraken zijn gemaakt met de werkgevers in de branche, de arbeidsinspectie en met de vakbonden. We raden je aan om deze spelregels te lezen en er zoveel mogelijk in je werk rekening mee te houden. Bekijk de in 2013 herziene versie van de module Glas- en Gevelreiniging, die onderdeel is van de arbocatalogus, op www.ras.nl/arbo/rie-schoonmaak/module-veilig-werken-op-hoogte en/of op www.rieschoonmaak.nl. onderzoek arbeidsbelasting glasbewassing hba/osb

Spiladvies

bv

2013

46

Vragenlijst Arbeidsmonitor Glazenwassers De vragen in deze vragenlijst gaan over uw werk, gezondheid en het verloop van uw carrière. Het kan zijn dat een aantal vragen lijkt op andere vragen. Voor een goede beoordeling is het toch noodzakelijk dat u alle vragen zorgvuldig invult. Neemt u rustig de tijd om alle vragen te beantwoorden en sla geen vragen over, tenzij dit staat aangegeven. Als u (lang) twijfelt bij een vraag, dan is vaak de eerste indruk de beste. Met zwarte pen of potlood een kruisje in het juiste vierkantje plaatsen.

De ingevulde vragenlijst kunt u door middel van de retourenvelop terugsturen aan Spiladvies BV.

Algemeen 1. Wat is uw leeftijd?

jaar

2. Wat is uw geslacht?

man

3. Welke beroepsopleiding tot glazenwasser heeft u afgerond?

SVS Vakopleiding

vrouw

SVS Uitzonderingssituaties VCA Anders, namelijk (naam van de opleiding weergeven)

4. Wat is de hoogste opleiding die u heeft afgemaakt?

geen opleiding gevolgd, afgemaakt basisonderwijs (lagere school) VMBO (LBO/MAVO)

HAVO/VWO

middelbaar beroepsonderwijs (MBO)

hoger beroepsonderwijs (HBO)

wetenschappelijk onderwijs (universiteit)

5. Wat is uw lengte? Wat is uw gewicht?

cm kg

Werk Hoeveel jaar doet u uw huidige werk al bij deze werkgever?

jaar

Hoeveel uur per week werkt u volgens uw arbeidscontract? Hoe lang bent u als glazenwasser in de branche werkzaam?

uur jaar

Werkomstandigheden - Zelfstandigheid in het werk Wilt u hieronder aankruisen hoe vaak bepaalde zaken aan de orde zijn? U kunt kiezen uit de antwoordmogelijkheden: nooit, soms, vaak en altijd. nooit

soms

vaak

altijd

soms

vaak

altijd

soms

vaak

altijd

Heeft u invloed op de planning van uw werkzaamheden? Heeft u invloed op snelheid waarin u moet werken (werktempo)? Kunt u zelf bepalen hoe u uw werk uitvoert?

Afwisseling in het werk Wilt u hieronder aankruisen hoe vaak bepaalde zaken aan de orde zijn? U kunt kiezen uit de antwoordmogelijkheden: nooit, soms, vaak en altijd. nooit Is voor uw werk creativiteit vereist? Is uw werk gevarieerd (afwisselend)? Maakt u tijdens uw werk voldoende gebruik van al uw vaardigheden en capaciteiten?

Werktempo en werkhoeveelheid Wilt u hieronder aankruisen hoe vaak bepaalde zaken aan de orde zijn? U kunt kiezen uit de antwoordmogelijkheden: nooit, soms, vaak en altijd. nooit Moet u extra hard werken om iets af te krijgen? Werkt u onder tijdsdruk? Heeft u problemen met de werkdruk?

Fysieke belasting Wilt u hieronder aankruisen welke werkomstandigheden zelden of nooit, af en toe, vrij veel of heel veel in uw huidige functie voorkomen? Zelden Af of nooit en toe 1.

Lasten (meer dan 25 kg) tillen of dragen

2.

Kracht zetten met armen of handen

3.

In een ongemakkelijke houding werken

4.

Langdurig in dezelfde houding werken

Vrij veel

Heel veel

Leefstijl Wilt u hieronder aankruisen hoe gezond of ongezond u leeft ten aanzien van de onderstaande factoren? Ja 1. Komt u toe aan voldoende slaap (slaapt u voldoende)? 2.

Nee

Beweegt of sport u in uw vrije tijd minimaal 30 minuten per dag?

Productiviteit Op de schaal hieronder kunt u aangeven hoeveel werk u tijdens uw laatste werkdag hebt gedaan in uw normale tijd ten opzichte van een normale werkdag. 1. 0

Een 0 betekent dat u niets kon doen en een 10 dat u evenveel als normaal kon doen. 1

2

3

4

Niets

5

6

7

8

9

1o

Evenveel als normaal

Werkvermogen Een aantal van de onderstaande vragen hebben betrekking op uw werkvermogen. Met werkvermogen’ bedoelen we de mate waarin u zowel lichamelijk als geestelijk (psychisch) in staat bent om te werken. 0

1

Niet in staat om te werken

2

3

4

5

6

7

Werkvermogen - Aandoeningen

8

9

1o

Werkvermogen in uw beste periode

Werkvermogen - Aandoeningen Geef in de onderstaande lijst aan welke aandoeningen of verwondingen u heeft. Geef zowel aan hoe u dat zelf ervaart (‘eigen mening’) als in hoeverre aandoeningen of verwondingen door een arts zijn vastgesteld of behandeld. Aandoeningen die u nu heeft Vastgesteld en/ofbehandeld door arts 2.1

Ja

Nee

Aandoeningen van het bewegingsapparaat bv. van rug, knie, schouder, nek, elleboog, hand, voet etc.

2.2 Aandoeningen aan de luchtwegen bv. luchtweginfecties (bv. keelontsteking, bronchitis), astma, longemfyseem, keel- of voorhoofdsholteontsteking, tbc etc. 2.3

Psychische aandoeningen bv. depressiviteit, angstig, gespannen, slapeloosheid etc.

2.4

Andere aandoeningen

Werkvermogen Vormen aandoeningen, ziekten of verwondingen een beperking voor de uitoefening van uw werk? Kruis aan indien van toepassing: (meerdere antwoorden mogelijk) 3.1

Er is geen beperking/ik heb geen aandoeningen, ziekten, klachten

3.2

Ik kan mijn werk uitoefenen, maar heb daarbij wel enige klachten

3.3

Ik moet soms langzamer werken of mijn manier van werken veranderen

3.4

Ik moet vaak langzamer werken of mijn manier van werken veranderen

3.5

Door mijn aandoening, ziekte of verwonding ben ik alleen in staat om part-time te werken

3.6

Naar mijn mening, ben ik geheel niet in staat om te werken

4.

Hoeveel hele dagen heeft u de afgelopen 12 maanden in totaal niet kunnen werken als gevolg van een gezondheids probleem (ziekte, opname of onderzoek)?

0 dagen 1-9 dagen 10-24 dagen 25-99 dagen 100-365 (niet ziek geweest) dagen

Toekomstverwachting

Toekomstverwachting

Ja

1

Verwacht u tot uw pensioen gezond als glazenwasser te kunnen werken?

2

Verwacht u de leuke dingen in het leven, ook na uw pensioen, te kunnen blijven doen?

3

Bent u van plan om een andere (minder zware) baan te nemen?

4

Bent u bereid om uw om te scholen (naar ander werk) als nodig is?

5

Ik weet welke baan ik ga nemen (na mijn huidige baan als glazenwasser).

6

Ik vind het belangrijk om gezond te leven?

7

Ik ben van plan om in de komende maand gezonder te gaan leven.

8

Wat zou u graag willen verbeteren of veranderen in uw werk? (u kunt dat hieronder opschrijven)

Nee

Wilt u hieronder aankruisen hoe vaak bepaalde zaken aan de orde zijn? Verdeel uw 8-urige werkdag over dit uren-schema. 0 uur 1 uur 2 uur 3 uur 4 uur 5-6 uur 7-8 uur 1

Werken op een ladder lager dan 10 meter

2

Werken op een ladder hoger dan 10 meter

3

Werken op een hoogwerker

4

Werken met een wassteel vanaf de grond tot 13,5 m

5

Werken met een wassteel vanaf de grond hoger dan 13,5 m

6

Werken in een gondel

7

Onderhoud materiaal

8 Administratie 9

Rijden in een auto/bus

10

Overige werkzaamheden

Dank u voor het invullen!

Glasbewassing. Een onderzoek naar duurzame inzetbaarheid. Belasting van de Arbeid in de glazenwassersbranche

Recommend Documents