GietbouwNieuws. Heijmans en Ballast Nedam bouwen Project Intermezzo in Tilburg

GietbouwNieuws Heijmans en Ballast Nedam bouwen Project Intermezzo in Tilburg

Voorbereiding tunnelploeg met 3D animatieshow en slipcursus

1

Heijmans en Balast Nedam bouwen Project Intermezzo in Tilburg

Kennismaking met vak betontechnologie werkt als eyeopener

2

Betonbranche werkt samen met beroepsonderwijs

3

Richtlijn Steigers bundelt beschikbare kennis

3

Gietbouwploeg in beeld Haveneiland-Oost Amsterdam

4

Spartaans maar uiterst leefbaar

5

Zelfverdichtend beton voor 568 kolommen Snelle start door op de bouwplaats te prefabriceren

Themabijeenkomsten Gietbouwcentrum vernieuwd

5

˘

In mei 2007 is de Bouwcombinatie Intermezzo Vof, bestaande uit Heijmans Bouw Breda en Ballast Nedam Eindhoven, gestart met de realisatie van het nieuwbouw project ‘Intermezzo’ in het centrum van Tilburg. Om de mogelijke knelpunten te kunnen beheersen is het hele gietbouwproces gevisualiseerd door alle processtappen in 3D te tekenen. Door alle betrokken medewerkers bij het tunnelen deze animatiebeelden te tonen konden zij vanuit hun praktijkervaring vooraf commentaar geven op bijvoorbeeld de wijze van kistinzet.

Het project Intermezzo bestaat uit 422 woon-

menten. De bouwplaats is gesitueerd op het terrein van de het voormalige Interpolis kantoor bij

Glasvezelwapening KOMOgecertificeerd

NS-station West in Tilburg. Opdrachtgever is woningbouwcorporatie Wonen Breburg. Het

˘

Elektronische terugslaghamer

˘

Nieuw verloren bekistingssysteem voor funderingen

˘

Voorbereiding tunnelploeg met 3D animatie show en slipcursus

eenheden voor studenten en 125 andere apparte-

Produktnieuws

6

Woningbouw

Nummer 1 / 2009

Inhoud

Betonsterktemeting met mobiele sensoren

grootschalig complex heeft een oppervlak van

54.000 m2. Het geheel bestaat naast de woon-

eenheden en appartementen uit een groot aantal

werkvoorbereiding verder uitgewerkt worden.

daarbij behorende voorzieningen bijzonder

andere diensten. Verder is in het plan een onder-

zo goed mogelijk beheersbaar te kunnen maken

locatie bovendien rondom omsloten wordt door

opgenomen.

van Summeren, coördinator werkvoorbereiding bij

commerciële ruimtes voor kantoren, horeca en

grondse parkeergarage met 356 parkeerplaatsen

De oplevering van de studenteneenheden moet

beslist voor het begin van het nieuwe schooljaar in augustus 2009 plaatsvinden. Dit is dan ook een hard uitgangspunt bij de planning van de voorbereiding en de uitvoering. De gebruiksklare

oplevering van het gehele complex staat overigens voor 31 maart 2010 gepland.

Bouwteam

Om een groot project als Intermezzo in een

relatief kort tijdsbestek te kunnen realiseren

moet natuurlijk extra aandacht worden besteed

Om de eventuele knelpunten in de uitvoering

is door het bedrijfsbureau, met name door Jeroen Heijmans Bouw Breda, tenslotte het hele giet-

bouwproces gevisualiseerd. Dit is gedaan door

alle processtappen in 3D te tekenen. Door bij het

tunnelen alle betrokken medewerkers vervolgens deze animatiebeelden van de geprogrammeerde gietcyclus te tonen, konden zij vanuit hun

praktijkervaring vooraf commentaar geven op de wijze van bijvoorbeeld de kistinzet. Zodoende is het mogelijk geworden een vrijwel waterdichte

planning te maken van de dagcyclus en de kraaninzet.

aan de voorbereiding. Van alle betrokken par-

Samenwerken is geven en nemen

wat betreft hun kennis en ervaring. Mede daar-

groot belang gebleken dat alle betrokken partijen

stadium het project Intermezzo in bouwteam

een optimale afweging van prijs en kwaliteit

tijen wordt een optimale inbreng verwacht voor om is er voor gekozen om vanaf het vroegste verband te ontwikkelen. De leden van het

bouwteam dat verantwoordelijk is voor de

ontwikkeling en uitvoering van dit grote bouwproject zijn, naast Heijmans Bouw Breda en

Ballast Nedam Eindhoven: Storimans Wijffels

Architecten, Adviesbureau Tielemans (constructeur) en Cauberg-Huygen (installatie-adviseur). Breman Zuid en Hees Electra leveren hun

bijdrage als adviseurs en hoofdaannemers voor respectievelijk de werktuigbouwkundige en de elektrotechnische installaties.

3D animaties

De korte beschikbare bouwtijd heeft er toe

geleid dat voor het vervaardigen van de ruwbouw gekozen is voor de toepassing van tunnelgiet-

bouw. Door alle uitvoeringstechnische disciplines in de ontwerpfase te betrekken, moest zeker

Bij de ontwikkeling van Intermezzo is het van

gekozen het binnenterrein dat boven de onder-

grondse parkeergarage is gelegen, zodanig uit te voeren dat het al tijdens de bouw berijdbaar is voor zwaar transport. Laden en lossen gebeurt zodoende direct onder de bouwkranen en uitsluitend vanaf het binnenterrein, zodat alle

omliggende wegen goed bereikbaar blijven. Project

▶ pag.2

Haveneiland-Oost IJburg Blok 56B

balkons die oorspronkelijk van een betonnen

borstwering waren voorzien. Gezien het tempo

van de inzet van het toegepaste tunnelbekistingssysteem was het ontwerp van de balkons in de

ogen van de Bouwcombinatie Intermezzo echter een verstorende factor voor de geplande bouw-

snelheid. Bovendien gaf het een extra probleem

voor het waarborgen van de veiligheid tijdens de uitvoering. In gezamenlijk overleg is er nu voor

gekozen om houten spouwbladen met een fraaie

gevelbeplating aan te brengen ter plaatse van de

balkons. Bovendien zijn de terrasscheiding (buurbalkons) en de oplegvoorziening van de balkons geïntegreerd in de betonnen wandschijven.

Alles over gietbouw op WWW.

de uitvoeringsrisico’s zo goed mogelijk geanaly-

genomen door het te bebouwen oppervlak.

tiële probleemgevallen door de mensen van de

overleg met de constructeur is er daarom voor

bekleding met baksteen en de vorm van de

lost in de voorbereiding was het gegeven, dat

.NL

een uitgekiend logistiek plan noodzakelijk. In

pende architect veel belang aan een gevel-

worden om de krap bemeten bouwtijd ook daad-

seerd en benoemd. Daarna konden deze poten-

fietsers en voetgangers, was het opstellen van

mogelijk. Zo hechtte Hans Wijffels als ontwer-

Uitgekiend logistiek plan

werkelijk te kunnen halen. Om te beginnen zijn

wegen met intensief verkeer, waaronder veel

begrip tonen voor elkaars belangen. Alleen dan is

gesteld worden dat deze op zichzelf al snelle

bouwmethodiek, zo goed mogelijk voorbereid zou

moeilijk, zo niet onmogelijk. Omdat de bouw-

Een ander probleem dat moest worden opge-

vrijwel de gehele bouwplaats in beslag wordt

Hierdoor is er vrijwel geen ruimte voor opslag van materialen en is het laden en lossen met de

▶ pag.3

GietbouwNieuws Woningbouw nummer 1 / 2009

1

▶

Betonbranche werkt samen met beroepsonderwijs

vervolg van pag.1

Kennismaken met vak betontechnologie werkt als eyeopener

pompen en kranen, kunnen tijdelijk op het binnen­

Stortcycli op www. gietbouwcentrum.nl

Onderstempeling van een ander deel van het

stortcycli van de ruwbouw woonappartemen­­ten

maaiveldniveau te prefabriceren en complete

zijn uitgebeeld in een stappenplan met een

Ook grote en zware voorzieningen, zoals beton­

terrein worden opgesteld en verplaatst.

binnenterrein maakt het mogelijk vlechtwerk op vloervelden en wanden naar de gewenste hoogte te hijsen. Hiermee wordt natuurlijk veel kraantijd

Op www.gietbouwcentrum.nl vindt u de

en de ruwbouw studentenwooneenheden. Deze duidelijke 3D-animatie.

gewonnen.

Invloed gietbouwploeg

Gedegen voorbereiding tunnelploeg

tunnelen deze animatiebeelden te tonen konden

bouw zijn de verschillende medewerkers die direct

geven op de wijze van bijvoorbeeld de kist­inzet.

Voorafgaand aan de uitvoering van de ruw­

betrokken zijn bij het gietbouwproces terdege

voorbereid. Op basis van de 3D animatie zijn de

Door alle betrokken medewerkers bij het

zij vanuit hun praktijkervaring vooraf commen­taar Een voorbeeld van deze invloed treft u hier aan. In het midden van het gebouw loopt een

mensen van de tunnelploeg, de ijzervlechters en

gang die gespaard moest worden in de tunnel­

wijze waarop de afdeling werkvoorbereiding de

losse schot­ten, worden doorgaans met krukken

de installateurs gezamenlijk voorgelicht over de

dagcyclus voor de studentenappartementen (6 tot 7 bouwlagen) en de woontoren (22 verdiepingen) had bepaald. Door deze ervaren praktijkmensen

aan te laten geven waar zij moge­lijke verbeterin­

gen zagen, is het giet­program­ma waar dat zinvol

bleek, aan­gepast. Ter verhoging van de teamspirit hebben de mannen gezamenlijk een slipcursus

gevolgd met afsluitend een etentje. Door vooraf de mensen informeel met elkaar kennis te laten maken wordt een goede basis gelegd voor een hopelijk

foutloze uitvoering van het tunnelgiet­bouw­proces

dat ruim een jaar in beslag zal nemen. ó

wanden. Sparingbekistingen, bestaande uit drie

het probleem praten,’ zegt Jan Heuveling van het

tweede stort voor, omdat de stortnaad in de

Nederlandse betoncentrales. ‘Zij willen hun

kwam echter zo­­wel deels in de eerste als in de gangzone ligt. Na stort 1 zouden normaal gespro­ ken de krukken van de bekisting losgedraaid

moeten worden. De tunnel zou worden door­

geschoven, waarna de sparings­kistdelen weer

worden vastgezet aan de tunnel­wand van stort 2; ditmaal in de doorgeschoven positie.

De terechte opmerking vanuit de tunnelploeg

was hierbij dat men in de doorgeschoven positie, de gaten van de bekisting/schotten nooit terug

Pakket

Het vak Betontechnologie kreeg weer een

Gietbouwcentrum, het kenniscentrum van de

plaats op de Haagse Hogeschool. In twee groepen

studenten graag kennis meegeven over beton­

centrales van Mebin en Cementbouw bezocht. Er

technologie, maar zien hiertoe eigenlijk geen

mogelijk­heden. En weten vaak ook niet hoe ze het moeten aanpakken. Het afgelopen jaar hebben

we enkele initiatieven ontwikkeld waar zowel het middelbaar als het hoger beroeps­onderwijs hun voordeel mee kunnen doen.’ Ook voor dit jaar

staan er diverse gastcolleges op het programma. Onlangs nog is een samenwerkingsproject

zou kunnen vinden om de sparingskist weer vast

op de Haagse Hogeschool afgerond. Sinds de

plan op positie blijven bij het doorschuiven. De

betontechno­logie als vast onderdeel niet meer op

sparingskist zou in dit geval los komen te staan

onder­wijsvernieuwing in 2000 stond de

het rooster. Maar binnen het projectonderwijs is

hebben de studenten op enkele middagen de

zijn proeven gedaan met mengselberekeningen,

vervolgens zijn de mengsels gemaakt en ook weer

beproefd. ‘Deze middagen zijn echt bedoeld als een eerste kennismaking met betontechno­logie,’ zegt

docent Johan Kousemaker. ­‘Een gelegenheid om te ontdekken of dit vakgebied interessant genoeg is om er misschien je specialisme van te maken.

Bovendien vind ik het belangrijk dat wanneer deze

jonge mensen later in de praktijk aan de slag gaan, zij ten minste kennis hebben van enkele basis­ begrippen.’

In de achterliggende jaren kwam het vak

het vak prima inpasbaar.

betontechnologie bij het berekenen van construc­

de gangsparing steviger aan elkaar zijn bevestigd

in de materie tijdens de Haagse Betondagen. Ze

met dat verschil dat de focus dan met name lag op

de kist bij de eerste stort tevens middels een

gastcolleges bij die verzorgd werden door experts

tijdens stort 2, wat natuurlijk niet acceptabel

was. Dit heeft er toe geleid dat de schotten van dan een normale sparings­kist. Bovendien wordt ankerbus vastgestort in/aan de eerste wand,

zodat bij het doortrekken de kist gefixeerd blijft staan op de juiste positie.

Projectgegevens

Acht weken lang verdiepten de studenten zich

bezochten betonmortelcentrales en woonden

van onder meer het Gietbouwcentrum en beton­ fabrikanten. En ze doken vooral in de praktijk .

Want de Haagse Betondagen waren bedacht rond een seriematig woningbouwproject waarin de gietbouw een prominente plaats heeft. In dit

project lag de focus op het uitvoerend bouw­bedrijf. De studenten ontvingen een uitnodigings­brief om

Ontwikkeling

mee te doen aan een aanbesteding met

Opdrachtgever

nemers. Heuveling: ‘We hebben in dat project de

In Bouwteam met opdrachtgever WonenBreburg Architect

Storimans Wijfels Architecten, Tilburg Aannemer

Bouwcombinatie Intermezzo vof, bestaande uit Heijmans Bouw 2/3 + Ballast Nedam 1/3 Constructeur

Adviesbureau Tielemans Installatie E

Van Hees, Tilburg Installatie W

Breman Zuid, Sprang-Capelle

voorafgaande selectie van diverse grote aan­

strategische keuzes die ten aanzien van de bouw­ methodiek gemaakt moeten worden centraal

gesteld. Maar tegelijkertijd is het ook belangrijk

Oplevering bouw maart 2010

had in vroegere jaren nog een mooi laboratorium maar dat is ook geslachtofferd voor het project­ onderwijs. ‘Ik wil beslist niet beweren dat het

projectonderwijs funest is voor het kennis­­niveau

waarop wij onze studenten afleveren. Want in de

vakken die wel aan bod komen, kunnen we nu meer diepte aanbrengen. Maar voor een aantal onder­ werpen is er simpel­weg geen ruimte meer.

Bovendien leerden HTS-ers vroeger wel het een en ander over beton­technologie, maar toen was het

ondenkbaar dat iemand uit het bedrijfs­leven hen over de ins en outs kwam vertellen.’

Zwolle heeft het Gietbouwcentrum modules ver­

bekend raken met de grote invloed die de keuze

een combinatie van gastcolleges en excursies. De

dag wil storten en ontkisten. Van belang is dat zij voor gietbouw heeft op de strategie. Dat het een bepalende factor kan zijn of er een werk mee wordt binnengehaald of niet.’

Het project heeft voor vele studenten als een

van het beton, hadden velen niet verwacht. Ze

jan 2008 (vanaf peil)

uitvoering komen te liggen. De Haagse Hogeschool

met het beton moeten gebeuren als je in een halve

Start bouw

Start ruwbouw

de constructie. Nu is het accent weer echt op de

Deltion College

studenten moeten weten dat er speciale dingen

eyeopener gewerkt. Dat de kleinste wijziging in de

1 juni 2007

ties altijd wel heel even om de hoek kijken, echter

dat studenten het chemische proces snappen. De

Tunnelleverancier

Heijmans Materieel Beheer

GietbouwNieuws Woningbouw nummer 1 / 2009

‘We horen het beroepsonderwijs te vaak over

vastgezet aan de tunnelwanden. Deze sparing

te zetten. De sparingskist zouden volgens het

2

De wijze waarop de betonsector haar bijdrage levert aan de kennisoverdracht binnen het beroepsonderwijs, wordt zowel door de onderwijsinstellingen als het bedrijfsleven omarmd. En studenten reageren enthousiast op de projecten die het Gietbouwcentrum samen met de onderwijsinstellingen opzet.

receptuur zo bepalend kan zijn voor de kwali­teit

zullen na dit project niet meer lichtzinnig omgaan met enkele tientallen milliliters plastifi­ceerders meer of minder in de mortel, omdat ze gezien

hebben dat het de mortel totaal kan vernietigen.

En ze zijn zich nu veel meer bewust van de invloed van temperatuur tijdens het gieten.

In samenwerking met het Deltion College in

zorgd voor het mbo-onderwijs. Ook hier betrof het studenten bezochten betonwapenings­centrales,

constructeurs, mortelcentrales en producenten van prefab betonelementen. Jan Heuveling: ‘Het doel is tweeledig. Enerzijds geven we hen praktische

wetenswaar­dig­heden mee over betonbouw, maar

we willen ook laten zien dat mensen met verstand

van beton lang niet altijd in de uitvoering hoeven te

werken. Want dat beeld heerst sterk. Vele studenten realiseren zich niet dat er volop moge­lijkheden zijn om met kennis van beton in een kantooromgeving te werken. Ze kunnen later aan het werk bij een constructeur, buigstaten opstel­len bij een

vlechtcentrale of als laborant in een centrale.’ ó

Richtlijn Steigers bundelt beschikbare kennis Op 12 februari 2009 was het dan zover: tijdens het Happy Hour op het VSB-Plein tijdens de Internationale Bouwbeurs 2009 startte de verkoop van het Handboek Richtlijn Steigers. Een mijlpaal voor de Vereniging van Steiger-, Hoogwerken Betonbekistingbedrijven (VSB) en Bouwend Nederland die de handen ineensloegen voor dit project. Er is door circa zestig personen maar liefst tien jaar gewerkt aan de Richtlijn Steigers. De inhoud werd afgestemd met partijen als TNO, universiteiten, het Ministerie van Sociale Zaken, de Arbeidsinspectie, Arbouw en Aboma+Keboma.

Het leveren, verhuren en monteren van

steigers is een specialisme. Hieraan worden door de gebruiker, de opdrachtgever en de wetgever

Voordelen Richtlijn Steigers

• Uniforme rekenregels, zodat er eenduidig-

heid is in de wijze waarop steigers moeten worden berekend.

• Uniforme definiëring van steigertypes,

zodat er geen spraakverwarring meer zal zijn over wat er bedoeld wordt met een

hangsteiger, een rolsteiger, een staande steiger, een uitbouwsteiger, etc.

• Heldere uitgangspunten voor de berekening voor wat betreft windbelasting, anker krachten, etc.

• Betere uitnutting van de constructies, waar door er in principe economischer kan worden gebouwd.

• Meer uniformiteit in de praktijk, waardoor deze gemakkelijker te begrijpen is voor de gebruiker, hetgeen de veiligheid weer bevordert.

hoge eisen gesteld. Dagelijks werken immers

• Veel aandacht voor veilig bouwen van

zoals gietbouwploegen, metselaars, timmer-

Koppeling mogelijk aan een uniform

uiteenlopende beroepsgroepen op een steiger, lieden, voegers en schilders. Zij moeten kunnen

vertrouwen op de kwaliteit en de veiligheid van

de steiger. Bovendien stelt de Arbowet eisen aan veilig en gezond werken.

Voor een ieder die regelmatig betrokken is bij

de bouw of het gebruik van steigers zijn er tot

dusverre zeer veel uiteenlopende normen, wetsteksten, voorschriften, veiligheidsbladen en

steigers en het voorkomen van valgevaar. opleidingstraject.

Gecompleteerd met twee A-bladen (Steigerbouw en Steigergebruik).

Arbeidsinspectie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Naast het boek is er ook een CD en een

de website de inhoud van de Richtlijn Steigers

de Europese als de Nederlandse regelgeving,

eind aan deze onduidelijkheid en geeft de stand

model. TNO Bouw tekende voor de controle op

werken op veelal stalen, staande steigers in de

tijdens de Internationale Bouwbeurs 2009 officieel in de verkoop gegaan.

direct te maken krijgt met de steiger.

bronnen elkaar tegen of werkt deze onduidelijk-

van de techniek weer over het bouwen van en het

(links) van de VSB en de heer Van Tuinen (rechts) van Bouwend Nederland. Vervolgens is de richtlijn

website: www.richtlijnsteigers.nl. Om te zorgen

nieuwe richtlijn is bedoeld voor iedereen die (in)

Rekenmodel

heid in de hand. De Richtlijn Steigers maakt een

(midden) kreeg de Richtlijn Steigers op 2 december in Den Haag uitgereikt door de heren Ten Doeschate

bouw, industrie en vele andere branches. De

cursusmateriaal, waaruit de informatie gehaald

moet worden. Vaak spreekt de informatie uit die

• De toenmalig staatssecretaris van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid A. Aboutaleb

Om zoveel mogelijk aan te sluiten bij zowel

heeft het boek vorm gekregen in een rekencorrectheid en compleetheid van het rekenmodel. Dit op dringend verzoek van de

Reacties op de Richtlijn Steigers op www.gietbouwcentrum.nl Op www.gietbouwcentrum.nl vindt u de

dat de informatie actueel is én blijft, wordt op

reacties van mr. J. van Tuinen, Algemeen

voortdurend bijgehouden. In dit kader kan via de

Doeschate, Voorzitter sectie Steigerbedrijven

website ook commentaar kenbaar worden gemaakt. Het handboek is een los bladige

uitgave, waardoor ook het handboek eenvoudig geactua liseerd kan worden. Parallel aan de

Richtlijn Steigers verscheen bij Arbouw een

Directeur Bouwend Nederland, J.H.A. ten

van de VSB en A. Aboutaleb, toenmalig staats-

secretaris van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op de nieuwe Richtlijn Steigers.

tweetal publicaties: de A-bladen ‘Steiger bouw’ en ‘Steigergebruik’. ó

Gietbouwploeg in beeld Bouwen met beton is een vak apart. Gietbouwers werken dagelijks met beton. Vaak in een strakke dagcyclus, waarbij een gebouw verbluffend snel uit de grond verrijst. Dit prachtige vak wil de redactie van het GietbouwNieuws laten zien aan haar lezers. Bent u trots op uw werk? Neem dan contact op met Remco Kerkhoven, telefoon 0318-557478 of mail naar [email protected]

Op Haveneiland-Oost waait het altijd Op een gure woensdagmorgen in maart

vergaderen Jan Hokse, Sjonnie van Griethuizen

(Casco Bouw Nederland) en Leo Vosselman (Van Driesten Bouw) over de planning van het werk.

Ze zitten in de mooiste bouwkeet van 2008, het zenuwcentrum op stalen poten in een gracht in het Amsterdamse IJburg. Rechts van de gracht

verrijzen zestig gestapelde appartementen, 500 vierkante meter commerciële ruimte en een

parkeergarage. Door de harde wind kan daar

vandaag geen tunnel gestort worden en wordt de planning aangepast. Mehmet Ozdogan en Onder Koc (Bouwstaal Matten Centrale BMC) beginnen

vandaag met het vlechtwerk van een verhoogde kim van 25 geschakelde herenhuizen en 22

appartementen die aan de andere kant van de

gracht komen. In ongeveer een kwartier hebben zij de klus geklaard en voert Leo een laatste

controle uit waarna de kist gesteld kan worden. Ondanks het weer verlopen de werkzaamheden

voorspoedig. De mannen van BMC gaan naar de

6e etage van de zestig gestapelde appartementen en werken daar vandaag verder. Dat het hard

waait is boven duidelijk te merken maar Mehmet en Onder vlechten geconcentreerd verder.

Mehmet zegt: ‘Op IJburg waait het altijd, wij zijn het wel gewend.’ ó

GietbouwNieuws Woningbouw nummer 1 / 2009

5

3

Spartaans, maar uiterst leefbaar

Een particuliere opdrachtgever wilde een woning met hoogwaardige en bijzondere architectuur, die uniek en vernieuwend moest zijn. Bij een bezoek aan de architect bleek men erg gecharmeerd van zijn schoonwerk betonnen kantoor. Dit vormde de aanleiding voor het ontwerp van een bijzondere kubistische woning met schoonwerk betonnen buitengevel en enkele schoonwerk binnenwanden.

De woning is gelegen in de nieuw ontwikkel-

de woonwijk Hegeman te Almelo. Binnen dit plan waren negen kavels beschikbaar voor de vrije

verkoop. Deze kavels liggen op een speciale plek

in de wijk: aan het kanaal, met vrij zicht op bos en weilanden. Gevraagd werd om hier hoogwaardige en bijzondere architectuur te realiseren die uniek en vernieuwend is.

Tijdens het eerste bezoek van de opdracht-

gever aan Van der Jeugd Architecten in Enschede, bleek men erg gecharmeerd van het schoonwerk

betonnen kantoor van de architect. De bewoners zijn grote liefhebbers van moderne kunst en industriële vormgeving. Dit vormde volgens

bij de in het werk gestorte betontrappen.

De verdiepingsvloeren bestaan uit breedplaat-

vloeren die tussen de betonnen gevels ‘hangen’

door middel van Cret-deuvels en Demu-stekken. De deuvels en stekken zorgen voor een goede

verbinding tussen de vloer en wand. Het dak van

gepositioneerde wand en dakopeningen, die het

uitzicht vanuit de woning optimaliseren en leiden tot een bijzondere lichtval in de woning.

Uitvoering

De complete gevel van de woning is uitge-

voerd in schoonwerkbeton. Tevens is voor enkele wanden op de begane grond voor schoonwerk-

beton gekozen. ‘Kennis en ervaring van schoon-

werkbetonbouw werden ingezet in zowel ontwerp

als productieproces. Dit heeft geleid tot een reeks

doordachte en ingenieuze details en een door ons bureau sterk in de hand gehouden uitvoeringstraject’, aldus collega architect Ruud van der Koelen.

De gevels zijn aan de binnenzijde voorzien

van geïsoleerde houtskeletbouw voorzetwanden. De wanden zijn op traditionele wijze uitgekist

met houten bekistingsplaten en houten stijl- en regelwerk. De laagbouw aan de achter- en

rechterzijde van de woning is geheel opgetrokken uit houtskeletbouw wanden, die aan de buiten-

4

GietbouwNieuws Woningbouw nummer 1 / 2009

bouwfase apart aan te besteden. De reden hier-

van het beton en het vervolgens plaatsen van de houtskeletbouw wanden en kozijnen elkaar

opvolgden. Dit leidde tot een aanzienlijke kostenbesparing, maar tevens tot een grotere verant-

woordelijkheid en betrokkenheid van de architect bij het uitvoeringsproces.

Hierbij was vooral het tijdig inschakelen van

aangestorte dakranden.

immers al vroegtijdig bepaald te worden, om

breedplaatvloeren die rondom zijn voorzien van

voorbeeld beïnvloed door de detaillering van de

Opvallend aan de woning zijn de strategisch

Ontwerp

Tijdens de prijsvormingfase is ervoor gekozen

de installateur van groot belang. Leidingverloop

is doorgevoerd. Strategisch zijn hemelwater-

noemen verschijningsvorm.’

Procesbeheersing

zowel de hoofdbouw als de laagbouw bestaat uit

zijn de bouwfysische aspecten. Van der Koelen:

resulterend in een Spartaanse en bijna grafisch te

Opdrachtgever

voor was dat de werkzaamheden voor het storten

ter plaatse van het toilet op de begane grond en

Een belangrijk aandachtspunt bij deze woning,

‘De keuze voor een warm of koud dak werd bij-

en posities van wandcontactdozen dienden

deze op te nemen in de te storten wanden. Nadat de betonfase gereed was, konden de aannemer

voor de afbouw en de installateur gezamenlijk de werkzaamheden voortzetten, gevolgd door de leverancier van de aluminium kozijnen.

Met betrekking tot de uitvoering van het

dakrand; isolatie op de dakvloer zorgde voor extra

schoonwerkbeton is gekozen voor een aannemer

Daarnaast is er sprake van overgangen van

werkbeton, met name op het gebied van civiel-

koudebruggen en constructieve problemen.

verdiepingsvloeren naar balkon, inpandige hemelwaterafvoeren en doorgaande betonwanden van buiten naar binnen. Daarom is in een vroeg stadium van het ontwerp een bouwfysisch

adviseur ingeschakeld. Deze heeft aan de hand

van de zogenaamde Glaser-methode (computer-

simulatie) voor specifieke details het condensatierisico bepaald. Aan de hand van deze simulatie is

met veel ervaring in het uitvoeren van schoontechnische werken. De aannemer verzorgde de

contacten met de betoncentrale, waarbij expliciet is aangegeven dat de benodigde beton voor

schoonwerk gebruikt zou gaan worden. Belangrijke randvoorwaarde voor het beton was dat er geen

menggranulaat in mocht zitten. Er is beton C20/25 (sterkteklasse) en XC2 (milieuklasse) toegepast. Door toepassing van traditionele houten

er op detail niveau een bouwfysisch advies

bekisting was er volgens Van der Koelen meer

koudebruggen. Om koudebruggen te voorkomen

platen en posities van kozijnopeningen. Tevens

gegeven over eventuele condensatiepunten en

is er bijvoorbeeld 50 mm Kooltherm hardschuim isolatie tussen de aansluitingen van wanden en vloeren geplaatst, zodat er dankzij de gesloten

celstructuur van het hardschuim een zeer hoge isolatiewaarde ontstaat. De balkons zijn verder

gekoppeld aan de vloeren door middel van Demu stekken met daartussen Kooltherm isolatie of met behulp van geïsoleerde Schock Isokorf elementen.’

De aannemer voor het beton is al in een

vroeg stadium bij het ontwerp betrokken zodat alle uitvoeringsaspecten besproken konden

Projectgegevens

de details.

constructieve binnenwand zichtbaar toegepast

(Eternit). Het schoonwerk beton is tevens als

woning: ‘De woning is ruimtelijk krachtig, met

afvoeren, leidingwerk en elektra weggewerkt,

posities van de conussen en uitvoerbaarheid van

geen hoofdaannemer aan te stellen, maar elke

Bouwfysische aspecten

een esthetisch minimalisme dat tot op het detail

andere afmetingen van het betonplex, stortnaden,

zijde zijn voorzien van vezelcementplaten

architect Paul Van der Jeugd van het projectteam,

de aanleiding voor het ontwerp van een betonnen

worden. Aandachtspunten hierbij waren onder

ontwerpvrijheid qua maatvoering van betonkon men met deze bouwmethode de exacte

positie van de conussen bepalen. ‘De bekistings-

platen waren verder dermate glad en strak dat er

hierdoor geen hogesterktebeton of zelfverdichtend beton toegepast hoefde te worden. Door de

gevels vervolgens te verdelen in verschillende

storten van één à anderhalve verdieping en dit

goed te verdichten met behulp van trilnaalden, is er een gladde betonwand ontstaan.’

Om te grote verschillen in samenstelling en

kleur van het beton tegen te gaan, werden de bekistingsplaten maar één keer ingezet. Dit

Familie Meijer, Almelo Van der Jeugd Architecten, Enschede Projectteam

Paul van der Jeugd, Ruud van der Koelen, Mirjam Wiggers Constructeur

Ingenieursbureau Bartels, Enschede Aannemer beton

Aannemingsbedrijf Platenkamp b.v., Borne Aannemer afbouw

Combibouw Almelo b.v., Almelo Installateur

Vasterink installatiebureau b.v., Weerselo Betonmortelcentrale

Betoncentrale Twente, Almelo Bouwkosten € 475.000,-

tevens vanwege specifieke en nauwgezette

maatvoering van de bekistingsplaten en het

resulterende patroon in het zichtwerk-beton. Ook het vullen van de conusgaten en overige betonreparaties werden uitgevoerd met dezelfde

cement en toeslagstoffen, wederom om kleur-

verschillen zo minimaal mogelijk te houden. Van

der Koelen besluit: ‘Mede door toepassing van de bouwwijze met schoonwerkbeton, de keuze voor aluminium kozijnen, gevelbekleding van vezelcementplaten en kunststof dakbedekking is er

een geheel onderhoudsvrije woning ontstaan. Dit gebouw is meer dan een woning. Het is een

ingetogen en minimalistische, maar uiterst leefbare woonmachine en die actief de ervaringswereld van de bewoners verrijkt.’ ó

Meer informatie over schoonbeton? Bestel de brochure Uitvoering schoon beton via www.gietbouwcentrum.nl

Snelle start door op de bouwplaats te prefabriceren

Zelfverdichtend beton voor 568 kolommen Goossens wonen & slapen heeft een indrukwekkend distributiecentrum in Veghel laten bouwen. Het oppervlak is 59.000 vierkante meter (twaalf voetbalvelden) en de hoogte is twintig meter. Bouwbedrijf Van de Ven heeft ervoor gekozen de 568 kolommen en hetzelfde aantal balken met zelfverdichtende beton op de bouwplaats te prefabriceren. Een hoge bouwsnelheid en zeer snelle bouwstart waren bepalend voor deze keuzes. Goossens wonen & slapen behoort tot de

top-3 meubelbedrijven in de Benelux. Acht jaar

geleden bouwde Van de Ven al tot volle tevreden­

heid een distributiecentrum voor Goossens in Erp, waardoor het Veghelse bouwbedrijf ook nu in

beeld kwam voor deze thuiswedstrijd. De beton­ mortelleverancier zit op een steenworp afstand

van de bouwlocatie, wat logistiek grote voordelen bood. ‘In totaal is hier maar liefst 22.000 m3

beton gestort. ‘Een goede logistiek was op dit project dan ook de grootste uitdaging’, zegt

uitvoerder Jan Kanters van het bouwbedrijf.

Snel starten

Het project in Veghel kent bijzondere oplos­

singen voor het storten van de balken en kolom­ men. De kolommen zijn namelijk gestort met

zelfverdichtende beton C45/55 F7 (consis­ten­tie­

klasse). De balken (C28/35) zijn op twee plaatsen

op het werkterrein eerst gestort in speciale balk­ bekistingen. Vervolgens zijn deze balken ontkist en als prefab balken op de plaats gehesen. De

uitvoerder legt uit waarom voor deze werkwijze is gekozen: ‘De belangrijkste reden is tijdwinst. Na

het tekenen van het contract moesten we direct beginnen. Ook bij de zes liftkernen, die rond het magazijn in de ombouw liggen, is voor snelheid gekozen. Deze zijn ver­vaardigd met dubbele

breedplaatwanden (holle wanden) van VAVAVeghel BV. Na het plaatsen is de holle ruimte tussen de buitenschillen vol­gestort.

Kanters vertelt dat een goede logistiek van

groot belang was om dit grote gebouw eind

januari 2009 te kunnen opleveren: ‘We zijn april 2008 gestart. De totale bouwtijd was met 40

werkweken zeer kort. Eerst is begonnen met het

heien van de palen onder de poeren. Een week

later zijn we begonnen met het storten van de

poeren en weer een week later kwamen we daar achteraan met het storten van de kolommen.

Vervolgens zijn de balken gesteld en de verdie­ pingsvloeren gelegd. Ook de tweede laag is op

deze wijze gesteld. Alles liep als een trein achter

elkaar en ik moet zeggen; dat liep perfect. Dat is

toch een groot voordeel van gietbouw; je kunt het proces zelf in de hand houden en bent veel minder afhankelijk van andere partijen.’

Kolommen storten

De 568 kolommen zijn 500 x 500 mm en

hebben een hoogte van 4,20 meter. De kolommen zijn gestort met behulp van een NOE Vario 2000

baarheid van de uitvoering groot. Trillen is niet

gekozen voor zelfverdichtend beton. Rob de Jong,

het leggen van de balken ontstonden. ‘Voordeel is

benodigde bouwtijd en de hoeveelheid arbeid.

commercieel manager van de betonmortel­

leverancier licht de keuze toe: ‘Van de Ven wilde met twee mensen acht kolom­men per dag

storten. Als je traditionele beton­mortel gebruikt moet je trillen en duurt de stort circa twee uur

weer gebruikt bij de ‘natte knooppunten’, die na

dat je weer niet hoeft te trillen en het knooppunt goed wordt gevuld. Vervolgens heb je een stijf

knoppunt, waardoor we geen onder­stempeling hoefden te plaatsen’, aldus de uitvoerder.

per kolom. Dan kom je niet verder dan vier kolom­

Terugblik

niet te trillen en kun je een kolom in een uur

tevreden gevoel terug op het project. De Jong: ‘De

men per dag. Bij zelfverdichtende beton hoef je storten. Dan haal je er wel acht.’

Kanters vult aan: ‘Het voordeel van zelf­

verdichtende beton is verder dat het een hoge aanvangssterkte heeft. Hierdoor is de kans op schade aan het betonoppervlak tijdens het

ontkisten veel kleiner. Bovendien komen de

kolom­men superglad uit de kist. Dat is belangrijk, want het is allemaal schoonwerk.’

Balken storten

middenterrein, waar later het magazijn is verrezen, zijn de balken voor de twee binnenste rijen

gestort. Aan de buitenzijde zijn de balken voor de twee buitenste rijen gestort. De bekis­tingen zijn

gesteld op een tijdelijke werkvloer van beton. De balken zijn 930 mm breed en 610 mm hoog. De lengte varieert van 7,00 tot 10,46 meter. Het gewicht is acht tot veertien ton.

Er zijn tien balken per dag gestort. Voor het

storten van de balken is traditionele betonmortel

beheersen.’

het werk gestorte verdiepingsdragende betonbalken en 4.430 m2 gestorte betonwand. verdichtende beton te gebruiken. Dit werd wel

is dat hierbij in overleg met de betoncentrale is

men en zijn op twee plaatsen gestort. Op het

werk te storten kon ik het proces veel beter

beton, ruim 1.350.000 kg betonstaal wapening, 568 in het werk gestorte betonkolommen, 5,5 kilometer in

kolombekisting met 22 mm multiplex. Bijzonder

De balken liggen in vier rijen over de kolom­

• Jan Kanters: ‘Door de kolommen en balken op het

• De nieuwbouw van Goossens wonen & slapen in Veghel. Goed voor ruim 22.000 m3 in het werk gestorte

gebruikt. Kanters: ‘Omdat we een voorraad balken konden storten, hadden we minder haast dan bij de kolommen. Dan heeft het geen zin om zelf­

Kanters en De Jong kijken met een zeer

nodig en met als gevolg een verminderen van de Het heeft bovendien een gunstig effect op de

arbeidsomstandigheden en het geluidsniveau op de bouwplaats. Het betonoppervlak is van hoge kwaliteit en wandafwerking is nauwelijks meer nodig. Dit biedt voordelen bij de afbouw van bijvoorbeeld woningen. ó

Projectgegevens

bouwplaats moet natuurlijk wel geschikt zijn

voor deze methodiek, maar het biedt veel voor­

delen. Je hebt ook geen afval, want de wagen rijdt

Opdrachtgever

terug.’ Kanters vult aan: ‘Iedereen wist voort­

Architect

na het storten met de eventuele restbeton weer

Goossens wonen & slapen, Erp

durend wanneer en waar hij moest zijn. Daar

Architectenburo ir. C.J.J. Pepers BV, Helmond Constructeur

hadden we een duidelijk schema voor gemaakt. Verder hebben we vroegtijdig overlegd met de

Bouw- en Adviesburo van der Zanden,

betontechnologen over de mortelsamenstelling.

Helmond

Aannemer

Een goede procesbeheersing; daar gaat het om bij een korte bouwtijd. Gietbouw bood hier uitkomst.’

Bouwbedrijf Van de Ven, Veghel Betonleverancier

De toepassing van zelfverdichtend beton heeft bij dit distributiecentrum economische voordelen

Van Nieuwpoort Betonmortel BV, Gouda,

opgeleverd en mogelijk biedt het ook kansen voor

betoncentrale Veghel

sommige woningbouwprojecten. Door de vloei­

baarheid van zelfverdichtend beton is de betrouw­

Themabijeenkomsten Gietbouwcentrum vernieuwd Grote of kleine aannmers, ontwikkelaars, ingenieursbureaus, ontwerpers, ze weten steeds vaker de weg naar het Gietbouw­centrum te vinden. Letterlijk, zo bleek dinsdag 10, woensdag 11 en donderdag 12 maart tijdens de vernieuwde thema­bijeenkomst tunnelen met praktijk­gedeelte.

die nog niet zo veel ervaring in gietbouw

hebben en dan met name calculatoren, werk­

voorbereiders en junior projectleiders. Met een in-company-bijeenkomst, waarbij het

Gietbouwcentrum naar de bouwbedrijven toe gaat, kan meer maatwerk geleverd worden. Binnenkort staan de thema­bijeenkomsten wanden-breedplaat en installaties op het

programma. Kijk voor het programma en voor

Het Gietbouwcentrum was te gast op het

meer informatie op de website

bouw –en infrapark te Harderwijk. Ervaren

www.gietbouwcentrum.nl

deskundigen uit de praktijk hielden presentaties over het bouwsysteem tunnelgietbouw en aan

˘ Wand- en Breedplaatsystemen

de deelnemers zelf ervaren hoe met deze bouw­

08-04-2009

de hand van diverse praktijkvoorbeelden konden methode het bouwproces geoptimaliseerd kan

worden. Vooraf werd begonnen met een praktijk­­ Konosch BV en Hendriks BV hadden diverse tunnels neergezet.

Het Gietbouwcentrum geeft al een aantal

• Het enorme gebouw is 195 meter breed en 158 meter diep. Het hart wordt gevormd door het bijna twintig meter hoge magazijn. Daaromheen liggen aan drie zijden de expeditieruimten in drie lagen. In de beide hoeken aan de voorzijde bevinden zich ook nog enkele kantoorruimten, kleedruimten en kantine.

jaren themabijeenkomsten over diverse onder­ werpen waarbij gemikt wordt op deelnemers

Harderwijk

23-04-2009

Veldhoven

Hoofddorp

˘ Installaties in de Gietbouw

gedeelte. Adviseurs van bekisting­fabrikanten

Basiskennis voor beginners

07-04-2009

12-05-2009

Harderwijk

14-05-2009

Veldhoven

13-05-2009

Hoofddorp

Deelname is gratis. Schrijf snel in op www.gietbouwcentrum.nl (max. 25 deelnemers).



GietbouwNieuws Woningbouw nummer 1 / 2009

55

Gietbouw

Colofon

ProductNieuws

GietbouwNieuws 1/2009, maart 2009

Glasvezelwapening KOMO-gecertificeerd De Schöck ComBAR® glasvezelstaven voor toepassing als wapening in beton zijn sinds kort voorzien van een officiële KOMO erkenning voor duurzaam gewapende betonconstructies. De glasvezelstaven hebben een treksterkte

boven de 1000 N/mm2 en een elasticiteits-

ISSN 1571-943X GietbouwNieuws is een uitgave over ontwikkelingen, innovaties en interessante projecten in gietbouw in de woningbouw. GietbouwNieuws verschijnt 4 x per jaar.

zeer goede thermisch isolerende eigenschappen. In combinatie met de sterkte-eigenschappen,

Redactie

samenwerking met beton en verwerkings-

ing. J.J. van den Engel, Adviesburo Nieman

vriendelijkheid is het voor specifieke toepassin-

ing. F. de Groot, Bureau BouwCommunicatie

gen een aanwinst voor de bouw.

J.B. Helms, Inbo adviseurs J. Heuveling, Gietbouwcentrum

Ontwerpen betonconstructies

E. Hoogstad, Van Geest Betontechniek

Ontwerpen en dimensioneren van beton-

ing. J.H. Köhne, Cement&BetonCentrum

modulus van 60.000 N/mm2. De aanhechtings-

constructies met de glasvezelstaven is mogelijk

betonstaal. Het materiaal heeft een gegaran-

bepalingen op NEN 6720 (VBC). De aanvullende

R. Kerkhoven, Gietbouwcentrum

KOMO-attest-met-productcertificaat opgenomen.

Voor opmerkingen en vragen over de inhoud, of

eigenschappen zijn vergelijkbaar met normaal

deerde duurzaamheid van meer dan vijftig jaar

en voldoet aan de geldende NEN normen en het Bouwbesluit.

De glasvezelstaven zijn corrosiebestendig,

chemisch resistent, niet-elektrisch geleidend en niet-magnetisch. Daarnaast kent het materiaal

P.C.G. Rijnbeek, BAM Materieel

met de officieel goedgekeurde aanvullende

H. Speelman, Konosch Nederland

bepalingen en rekenregels zijn als bijlage in het De staven zijn leverbaar in verschillende dia-

tips voor interessante onderwerpen, mail naar

meters en eenvoudig op lengte te zagen. Ook is

r. [email protected].

de wapening in gebogen vorm of met een eindverankering leverbaar. ó

Informatie: www.schock.nl

Elektronische terugslaghamer Macben introduceert een volledig elektronische terugslaghamer; de originele Silver Schmidt. Met dit apparaat kunt u met hoge nauwkeurigheid de betonsterkte meten. De nieuwe terugslaghamer heeft ruimte

mogelijkheden. De omzettingsgrafieken zijn

voorzien van een brede waaier van betonsterktes, inclusief beton met lage of hoge weerstand fc<10N/mm2 (1.450psi) en tot 170 N/mm2

(24.650psi). De omzettingsgrafieken voor

verschillende types modern beton zijn in het apparaat aanwezig, gebaseerd op testen

uitgevoerd door onafhankelijke instituten. Het apparaat slaat de gegevens op en verwerkt de

Ontwerp en opmaak springvorm – concept en design Druk Schotanus & Jens Utrecht bv

testresultaten volgens de belangrijkste internationale normen.

Abonnementen Abonnementen op GietbouwNieuws zijn gratis.

Betrouwbare meetresultaten

De uitgave wordt zoveel mogelijk op persoonsnaam

De hoge nauwkeurigheid is toe te schrijven

toegestuurd. Aanmeldingen voor abonnementen of

aan een differentiële optische absolute snel-

adreswijzigingen kunt u doorgegeven via de Gietbouw

afhankelijk van de inslagrichting, zodat er geen

[email protected].

heidsregistratie. De meetresultaten zijn niet

correcties nodig zijn. De ingebouwde correctie

Infolijn: 0800 022 52 11, of per e-mail naar:

voor carbonatie en vormfactor geeft een verhoog-

controle van functionaliteit door het meten van

Registratie van de werkelijke terugslagcoëfficiënt

energieverbruik en hoge capaciteit door de

de meetnauwkeurigheid van de meetresultaten. levert een verhoogde resolutie over een groter

bereik. De Silver Schmidt kan ook de klassieke ‘R’ waarde tonen.

Verder is er sprake van een automatische

de inslagenergie. De hamer heeft een laag

elementen zijn te verlengen door de korven met een overlap aan elkaar te koppelen met vlechtdraad. Door de toepassing van dubbelzijdige

PE-folie is het systeem licht in gewicht. Er is dan ook geen kraan nodig bij het plaatsen. Het PE-

folie is aan de wapeningsstaven versmolten; dat proces vindt plaats in een speciale smeltoven.

Uitvoering

De korven zijn beschikbaar in een U- en

L-vormig profiel, als enkele plaat of met hoekstuk.

een initiatief van de betonmortelfabrikanten die zijn aangesloten bij de brancheorganisatie VOBN.

zonder onderhoud. ó

GIETBOUWCENTRUM

Informatie: www.macben.eu

Postbus 383

instrument maakt meer metingen mogelijk

Een universeel verloren bekistingssysteem dat bestaat uit krachtig PE-folie, versterkt met een geraamte van wapeningstaal. Dat is het nieuwe Makoform bekistingssysteem voor funderingen. Dit systeem wordt met name gebruikt bij strokenfundering, balkenfundering en poeren. Ook is het goed als werkvloer te gebruiken. Het bekistingselement van 2,25 meter wordt

GietbouwNieuws is een uitgave van het Gietbouwcentrum,

lithium-ion batterij. Het stevig afgesloten

Betonsterkte- Nieuw verloren bekistingssysteem voor funderingen meting met mobiele sensoren kant-en-klaar op de bouwplaats aangeleverd. De

Uitgever

3900 AJ Veenendaal t 0318 55 74 74 f 0318 55 74 70 e [email protected] w www.gietbouwcentrum.nl Gietbouw Infolijn Voor meer informatie over gietbouw kunt u terecht bij de gratis Gietbouw Infolijn, 0800 022 52 11 of op www.gietbouwcentrum.nl.

GIETBOUW 0800 022 52 11 INFOLIJN ÿ Vraag gratis aan:

Gietbouwpocket 2009 Geh herz eel i uitg ene ave

Ronde profielen zijn vanaf een doorsnede van

2 meter mogelijk; kleinere formaten worden in de toekomst mogelijk. De hoogte en breedte van de

kisten varieert tussen respectievelijk 300 en 1000

mm, in stappen van 50 mm. De wapening bestaat uit breedtestaven (hoofdwapening) Ø 5- 100 en De ConSensor is een draadloos meetsysteem

lengtestaven Ø- 4 –100.

Het gewicht van de bekisting bedraagt maxi-

dat met behulp van mobiele sensoren de hard-

maal 2 kilo per m2. De kist neemt geen trekkracht

uit een databox en een sensor. De databox wordt

voor extra versteviging aan de bovenzijde. Bij te

heid van beton kan bepalen. Het apparaat bestaat na het storten op de bekisting geptaatst; de

sensor er juist in. Het apparaat meet continu en

de gegevens zijn automatisch via GPRS te ontvan-

gen. Hiermee zijn fouten als gevolg van het hand-

buitenzijde met grond aanvullen of schoorbalken aanbrengen.

Het systeem is met name bedoeld voor

de meetresultaten te corrigeren. Aannemers

kopere bekisting voor kleinere toepassingen. ó

juiste sterkte van het beton is bereikt. De ConSensor is verkrijgbaar bij Verboom Betontechniek uit Moordrecht. ó

Informatie: www.consensor.nl

66

GietbouwNieuws Woningbouw nummer 1 / 2009

Vertrouwde informatie in een nieuw jasje. Bezoek de nieuwe website www.gietbouwcentrum.nl

verwachten hoge betondruk de zijwanden aan de

aannemers en onderaannemers. Bij deze doel-

kunnen kiezen een SMS te ontvangen wanneer de

of bel 0800 022 52 11

op. Eventueel U-vormige beugels aanbrengen

matig uitlezen geëlimineerd, terwijl het grote

aantal metingen de mogelijkheid biedt afwijken-

ÿ Ga naar www.gietbouwcentrum.nl

groepen is behoefte aan een snellere en goedInformatie: www.hakron.nl

GietbouwNieuws 2/2009 verwachte verschijningsdatum:

JUNI 2009