Giant
Trek Elite 9.9 SSL
XTC Advanced SL0
Cannondale Flash Team Deze bikes kunnen het verschil maken tussen winnen en verliezen.
70 BIKE & TREKKING
T
R
I
O
T
E
S
T
Carbon hardtails
HIGH-END HARDTAILS Licht, snel en exclusief FOTO’S: JACCO BOGAERDS/WWW.200MM.NL, TEKST: JORIS BIRNIE TESTCOÖRDINATIE: JORIS BIRNIE EN PETER-ALEXANDER VAN ’T HOF
Strak insturen, de binnenkant van de bocht precíes goed raken. Woef... beetje driften, drie trappen en hatsee, zo weer op dertig kilometer per uur! Maar ze zitten nog in je wiel en willen voorbij. Mooi niet! De benen zijn goed, vandaag komen ze er niet langs. In de pedalen, even doorhalen richting veertig. Ze gaan breken, die mannen achter je, dat voel je. Een klimmetje, net naar de bocht. Nog even aanzetten. Je hebt het helemaal uitgedokterd. Even opschakelen, staan... je bent weg! De rest kan niet volgen. Mmm, dat voelt goed... Daar staan we dan aan de start van onze wekelijkse toertocht. Altijd leuk, nu nog leuker, want niet met onze gewone bikes, maar met drie exclusieve en peperdure racebikes. Nog geen meter gereden en nu al zijn heel wat ogen op ons gericht. Nou ja, niet op ons natuurlijk, maar op onze bolides. Wat wil je, er zijn heel wat medefietsers die in de gaten hebben dat we op een nagelnieuw 2010 model zitten. Als ze het niet aan de kleuren van de carbon frames zien, dan wel aan de Sram XX groep. Want die is
nog maar erg dun gezaaid in het toertochtpeloton en dus erg opvallend. En daarom gaan we maar snel van start, we moeten tenslotte laten zien wat we waard zijn. Wég zijn we, op naar het eerste gedeelte van het parcours! Links en rechts, omhoog en omlaag, slalommen we door het eerste deel. Ik merk dat de bikes na iedere bocht accelereren als een malle. De testrijder op de Trek Elite 9.9 SSL startte wat traag en is hekkensluiter, maar de Amerikaanse bolide stuurt als een scheermes door de kombochten, waardoor hij langzaam inloopt op de Cannondale Flash Team en de Giant XTC Advanced SL0. Toch komt de Trek er niet voorbij; het snelle maar fijne nopjesprofiel van de Bontrager banden komt zo nu en dan tractie te kort op het toch wel gladde parcours. Daarom is het vooral oppassen voor de Trek op de rechte stukken; wat is ’ie dan snel! Zelf rijd ik deze toertocht op de Giant. En wat zit die goed! Sportief, maar niet té, zodat je volop kracht kunnen zetten, maar niet het gevoel hebt dat je op een strekbank zit. Het frame is prettig stijf; trapenergie wordt effectief op de achteras overgebracht. En tegelijkertijd komen harde klappen
CARBON: DE VOOR- EN NADELEN VOORDELEN: Composietmaterialen op basis van carbonvezels en kunstharsen maken het mogelijk zéér lichte en extreem stijve constructies te maken. Grootste pluspunt van koolstofvezels is de extreme treksterkte. Die is ongeveer vier keer hoger dan bij de hoogwaardigste staallegeringen, bij ongeveer een kwart van het gewicht. Die treksterkte maakt het ook mogelijk met de eigenschappen van een frame te ‘spelen’. Door gericht plaatsen van vezels in een bepaalde richting, is het mogelijk frames te bouwen, die in één richting heel erg stijf zijn en in een andere richting juist soepel (lees: comfortabel). De enorme vormvrijheid die carbon constructeurs biedt is daarbij een groot voordeel. In tegenstelling tot metalen is koolstofcomposiet nauwelijks gevoelig voor materiaalvermoeiing - de zogenaamde metaalmoeheid bij metalen - waardoor in theorie de levensduur langer is. NADELEN: De enorme treksterkte van carbonvezels werkt maar in één richting. De constructeur moet dus de krachten die op een frame inwerken exact kennen. Niet alleen de grootte van die krachten, maar óók de richting. Alleen dán kunnen de vezels optimaal gepositioneerd worden. Het produceren van een carbonframe is voor een groot deel handwerk en daarom liggen fabricagefouten op de loer. En die zijn vaak niet met het blote oog zichtbaar! Hetzelfde geldt overigens voor beschadigingen die na een val kunnen optreden; ook die kunnen onzichtbaar zijn. Tot slot schade bij overbelasting, bijvoorbeeld bij een sprong. In de regel verbuigt metaal dat soort situaties. Carbon daarentegen kan in extreme gevallen onverwacht breken. Vooral extreem lichte en stijve hoog modulaire vezels zijn daar gevoelig voor.
niet zo hard door als op de Trek Elite. Veel sneller dan gebruikelijk rollen we het tweede deel van de toertocht in. Veel rechte stukken met af en toe een serieuze klim. Aanzetten, snelheid krijgen, het gaat eigenlijk vanzelf. Wel merk ik dat de Mavic Crossmax wielen op de XTC Advanced niet de stijfheid hebben van de wielen van de concurrenten. Daar zijn carbon velgen troef. Die Crossmaxen dragen wel bij aan het comfort dat de Giant biedt. Die eigenschap maakt de Taiwanese racer ook zeer geschikt voor de langere toertochten en marathons.
“Wat een acceleratie leveren deze bikes!” - Joris Birnie, testrijder BIKE & trekking
Voor me zie ik de mooie achterkant van de Cannondale Flash. We zijn unaniem over deze Amerikaan: z’n frame is een beauty. Wel een beetje vreemd, met die lange eenpootsvork. Maar die 110 mm veerweg van de Lefty vork is beslist geen nadeel. Integendeel! Gaat het omlaag, dan loopt de Flash steevast uit op de rest! Wat een controle. Dat ligt niet alleen aan die vork; het frame is voelbaar het meest comfortabele van de drie, terwijl toch iedere trap raak lijkt en de bike vlijmscherp stuurt. Die kwaliteiten komen in een bochtig wortelpad goed naar voren. De Flash loopt uit en ik kan niet meer volgen. Ik heb m’n handen vol aan het onder controle houden van m’n bike. Even niet opletten en je wordt hier direct afgestraft. Ook de Trek houdt de Cannondale hier niet bij. Op zich is de Amerikaan snel genoeg, maar op dit soort paden geeft het harde frame alle klappen vól door aan de berijder. Het is onmiskenbaar: is het terrein ruig en technisch, dan is de Cannondale Flash superieur aan de Trek Elite en de Giant XTC Advanced. Het laatste stuk van de tocht heeft flink wat korte maar steile klimmetjes en snelle kombochten. Ik ga volle bak om weer bij te komen en maak langzaam maar zeker het gat weer dicht, met de Trek in m’n wiel. Tegen het einde van de tocht zijn we weer aardig bij elkaar gekomen en bijna gelijktijdig komen we aan.
BIKE & TREKKING
71
T
R
I O
T
E
S
T
Carbon Hardtails
1 Kenmerkend voor de Rock Shox SID in de XX-uitvoering: de lock-out laat zich razendsnel met een hydraulisch aangestuurde knop bedienen.
1
2
2 Dat een huismerk niet inferieur is aan A-merken bewijst Giant met z’n eigen carbon onderdelen. Stuur, stuurpen en zadelpen zijn licht en stijf. Alleen hadden we problemen met de fixatie van het zadel aan de zadelkop. Bij de seriemodellen is dit probleem opgelost. 3 De doorlopende zitbuis met kort zadelpennetje is volgens Trek lichter dan een conventionele set-up. Alleen: de constructie beperkt ook merkbaar het comfort. 4 Onvoorstelbaar dat het houdt. De ultradunne seatstays van de Cannondale bieden comfort zónder dat dit ten koste van de efficiëntie gaat. 5 Klein onderdeel met grote impact. Of beter: weinig impact, want de dunne zadelpen op de Flash absorbeert merkbaar klappen en trillingen. 6 De sectie rond de trapas is bij de Flash een verzamelpunt van innovaties. Let
even op de holle, huiseigen crank, de in het frame geïntegreerde trapaslagers, de doorvoer van de versnellingskabel en bevestiging van de voorderailleur aan de zitbuis. 7 Het tweeblads K-Force Light crankstel van FSA staat z’n mannetje. Licht, stijf en met een smallere Q-factor. Kortom, de FSA kan zich meten met Sram’s XX. Alleen als het gaat om pure schakelprestaties - met name onder belasting - is XX nét wat beter. 8 De Lefty Speed Carbon SL op de Flash doet in het geheel niet onder voor de concurrentie van Rock Shox en Fox. Sterker, op het vlak van gewicht, stijfheid en beschikbare veerweg is de Lefty zelfs beter. 9 Blijkbaar moet hier andere tekst komen?!? Blijkbaar moet hier andere tekst komen?!? Blijkbaar moet hier andere tekst komen?!? Blijkbaar moet hier andere tekst komen?!? Blijkbaar moet hier andere tekst komen?!?
72 BIKE & TREKKING
5
6
7
Conclusie Tijd voor het gebruikelijke pintje in de kroeg. En napraten over onze bevindingen met deze exclusieve racebolides. Wie onze gezichten ziet weet voldoende. Drie dikke smiles, ondanks de bijtende kou. Want wat zijn dit fantastische bikes! Technisch geavanceerd, superlicht en bloedsnel. Maar ook elk met hun eigen karakter. Zo is de Trek razendsnel en superstabiel, maar ook het minst comfortabel en met 8,9 kg de zwaarste van het testtrio. En terwijl momenteel alle merken voor hun topracers kiezen voor afmontage met Sram XX, gaat Trek voor een mix van Shimano XTR en FSA. Ook erg licht en erg goed. Alleen aan de voorkant is Sram XX qua schakelen toch echt beter. Natuurlijk, we praten hier over minimale nuances, maar toch, het verschil is er wel.
CARBON: DE FABRICAGE Hoe worden ze gemaakt? We keken even in de fabriek van Trek in Waterloo, Wisconsin USA. Textiel als bouwmateriaal. Carbon vezelmatten worden uitgerold op een snijtafel, waar een lasersnijder er voorgeprogrammeerde vormen uitsnijdt. Trek werkt met zogenaamd prepeg carbon, waarbij de vezels al vooraf zijn geïmpregneerd met epoxyhars. Zo kan er nooit teveel hars gebruikt worden en is het eindproduct dus lichter én sterker. Bij de fabricage van de Elite SSL wordt zogenaamd hoog modulair carbon gebruikt. Dit type carbonvezel is lichter en sterker dan ‘normaal’ carbon, maar stelt nóg hogere eisen aan de precisie van het verwerkingsproces. Ook in de Cannondale Flash en de Giant XTC Advanced is dit hi-mod carbon verwerkt.
“De Flash is zó licht en zó efficiënt, dat je naar boven toe niet eens hoeft terug te schakelen!”
Bakken in een vorm. De gesneden vormen worden handmatig in meerdere lagen in een metalen mal gelegd (hier de zadelpen-lug). Alle stukjes carbonweefsel worden uiterst secuur op een vooraf bepaalde plaats gelegd, in overeenstemming met het verloop van de krachten zoals die later op het frame gaan inwerken. Dan gaat er een soort ballon in en wordt de mal gesloten. Vervolgens wordt de ballon op druk gebracht om de losse delen goed tegen elkaar aan te persen en gaat de mal een oven in om uit te harden.
- Peter-Alexander van ’t Hof, testrijder BIKE & trekking
Giant heeft qua afmontage een makkelijker weg gekozen. Gewoon full Sram XX, inclusief een Rock Shox SID XX. Het lichte frame van de Giant is perfect in balans en biedt een behoorlijke mate van comfort zonder dat dit ten koste gaat van de efficiëntie. Maar hoe goed de Trek Elite en de Giant XTC Advanced ook zijn, de Cannondale Flash is ze de baas. Niet zomaar, maar op alle fronten. De Flash is lichter, stijver, comfortabeler en sneller. En duurder. Niet zomaar een beetje ook! Tussen de Cannondale en de Giant zit vijftienhonderd euro, tussen de Cannondale en de Trek zelfs tweeduizend euro. En dat is heel veel geld. Vraag is, of je dat ervoor over hebt. Da’s een keus die je zelf moet maken. Wij weten in elk geval zeker: met elk van deze testfietsen kan je races winnen. Nu alleen de benen nog... >>
Puzzelstukjes. Hier hangen de uitgebakken onderdelen. In een volgende productiefase worden lugs, trapasbehuizing, framebuizen en achterpatten samengevoegd tot een compleet frame. Verschillende framematen hebben allemaal verschillende lugs. Deze zijn per framemaat gesorteerd. Compleet. Alle losse onderdelen worden met epoxyhars samen gelijmd tot één frame. Lijmresten worden vóór het uitharden verwijderd. Het frame staat ingeklemd in een stijve metalen stellage. Dat maakt een nauwkeurige uitlijning van het frame mogelijk tijdens het lijmen. Het gelijmde en uitgelijnde frame gaat inclusief de uitlijnstellage een oven in.
Goedkopere alternatieven Voor minder dan twee of drie maandsalarissen een carbon racer rijden kan ook. Natuurlijk, de frames van die fietsen zijn van een iets minder dure carbon variant en wegen daarom meer dan de topframes, maar licht blijven ze. En zelfs in de goedkoopste uitvoeringen die we hier presenteren is de afmontage heel behoorlijk, waardoor een gewicht van tien kilo geen utopie is.
Afwerking. Frames die zijn uitgehard worden zorgvuldig glad geschuurd en indien nodig bijgewerkt, zodat ze klaar zijn om later voorzien te worden van lak in de fabriek. Ook dit is allemaal handwerk en vereist een grote mate van precisie. Immers: als te veel materiaal weggeschuurd wordt, kan de constructie verzwakken.
3
CANNONDALE FLASH CARBON 4 € 2.499.-
4
Helaas is de instapper in de Flash-wereld niet uitgerust met een Lefty. Aan de andere kant: met een Rock Shox SID sla je ook beslist geen slecht figuur en blijft het totaalgewicht rond tien kilo. De afmontage is met een mix Sram, Shimano en FSA wild maar functioneel.
GIANT XTC ADVANCED 3 € 2.199.Ook hier een prachtig frame met een doelmatige uitrusting. De Fox 32 F100 voorvork is het neusje van de zalm en met de aandrijflijn van Shimano XT en SLX is ook helemaal niks mis. Mavic Crossride wielen en fijn doseerbare Avid remmen maken het geheel af. 8
9
TREK ELITE 9.7 € 2.199.Ook bij de ‘budget’ Elite vinden we bij de aandrijving een mix van Shimano XT en SLX en wordt stopkracht geleverd door Avid. Aan de voorkant hangt een Rock Shox Reba SL. Die is een tikkie zwaarder dan een SID uit dezelfde stal, maar tegelijkertijd ook comfortabeler.
BIKE & TREKKING 73
T
R
I O
T
E
S
T
Carbon Hardtails
Cannondale Flash Team We reden vorig jaar al met de Flash Hi-Mod 2. Opstappen op de Flash Team was dus een Aha Erlebnis, maar dan nog beter. Want met 7,5 kilo is deze fiets lichter dan de meeste racefietsen! En dat met schijfremmen en een voorvork met ruim 10 cm veerweg. Niet normaal! Dat geldt overigens ook voor de prijs, die met achtduizend euro de pijngrens flink overschrijdt. Of de Flash Team die hoge prijs waard is? Al na de eerste meters ben je geneigd luidkeels ‘ja!’ te roepen. Want deze bike is ook qua rijeigenschappen buitengewoon. De zitpositie is niet eens super racy. Eerder comfortabel, prettig in balans, met goed overzicht. En desondanks gaat de bike haast moeiteloos, als in een flits, vooruit. Het cliché ‘elke trap is raak’ is hier zéker van toepassing. De meetwaarden bevestigen wat de benen en armen al voelen: trapas en balhoofd leveren de hoogste stijfheidswaarden in deze triotest. Bijzonder, maar het is eigenlijk maar de helft van het verhaal. Het meest speciale is, dat de Flash bij klimmen en dalen onvoorstelbaar comfortabel is. De formidabele Lefty speelt daarbij de hoofdrol, maar de dunne, naar achteren meebewegende zadelpen draagt voel- en zichtbaar z’n steentje bij, evenals het ingenieus geconstrueerde frame - let op de extreem dunne staande achtervork - dat schokken en klappen voor de berijder lijkt te absorberen. En dat hebben we nog niet eerder, bij geen enkele andere bike, meegemaakt.
Giant XTC Advanced SL0 Prijs Maten Info
€6.499.XS/S/M/L/XL www.giant-bicycles.com
Framemateriaal T-800 Carbon Vork Rock Shox SID XX 100 mm Versnelling Sram XX Remmen Sram XX 160/160 mm Trapas Sram XX GXP Crankset Sram XX 42/28 Stuur/stuurpen Giant Contact SL/R Carbon Zadelpen Giant Contact SL/R Carbon ø 30.9 mm Zadel Fizik Antares met carbon rail Wielen Mavic Crossmax SLR Banden Maxxis Larsen TT 2.0” Gewicht compleet Gewicht frame Lengte bovenbuis/stuurpen Zitbuis/balhoofdhoek Lengte zitbuis Lengte balhoofdbuis Lengte liggende achtervork Wielbasis
8,7 1124 gram 594/100 mm 73º/70,5º 457 mm 129 mm 424 mm 1077 mm
Cannondale Flash Team
Framemateriaal Hi-mod carbon Vork Lefty Speed Carbon SL 110 mm Derailleurs Sram XX Remmen Sram XX 160/140 mm Trapas Cannondale BB30 Ceramic Crankset Cannondale SI Hollowgram/Sram XX 42/28 Stuur/stuurpen FSA K-Force XC flat/Cannondale SI Zadelpen Flash carbon ø 27.2 mm Zadel Fizik Antares Wielen DT Swiss XCR 1.2 Carbon Banden Schwalbe Furious Fred 2.0” Gewicht compleet Gewicht frame Lengte bovenbuis/stuurpen Zitbuis/balhoofdhoek Lengte zitbuis Lengte balhoofdbuis Lengte liggende achtervork Wielbasis
7.5 kg 961 g 585/100 mm 73,5º/70º 432 mm 134 mm 422 mm 1081 mm
Giant XTC Advanced SL0 De Trek Elite is de racemachine van het Trek-Brentjens MTB Team. Dat is niet voor niets. Dat ziet er strak uit! Het huiseigen carbon frame van de Giant XTC Advanced SL mag dan niet zoals het Flash frame onder de 8.5 kilo duiken, maar met het uiterlijk en de afwerking is niets mis! Giant weet duidelijk waar Abraham de mosterd haalt. En dat is natuurlijk gewoon in de eigen fabriek, want de Taiwanezen weten als geen ander hoe frames van koolstofcomposiet gebouwd moeten worden. Ook de meetwaarden van het frame zijn dik in orde. Niet zo extreem hoog als die van de Flash, maar ruim voldoende. Met name rondom de trapas voelt de bike solide aan en dat is fijn, want dankzij de omlaaggebogen, huiseigen carbon stuurnok biedt de bike een sportieve, aanvallende fietshouding. Niet voor niets dat deze fiets vooruit en omhoog wil! En het is daarbij verbazingwekkend hoe speels de Giant zich ondanks die sportieve zit door lastige, bochtige passages laat sturen. Snel, wendbaar en voorspelbaar. Ondanks alle racekwaliteiten is Giant bij de XTC niet vergeten rijplezier in te bouwen. Dat merk je ook als het omlaag gaat. Dankzij de uitgebalanceerde geometrie krijgt nervositeit geen kans. Net als bij de Flash is de afmontage met 100% Sram XX helemaal state-of-the-art. Alleen de wielen blijven daarbij toch wat achter. Relatief gezien, want de Mavic Crossmaxen zijn natuurlijk tópwielen. Alleen zijn de carbon wielsets van de Cannondale en de Trek gewoon lichter en stijver.
Trek Elite 9.9 SSL Alhoewel de meetwaarden bij trapas en balhoofd van de Elite 9.9 de laagste van het testtrio zijn, zitten ze nog steeds dik in het groene bereik. Dat wil zeggen: de fiets trapt erg efficiënt en stuurt als een scheermes. Wat dat betreft doet de Trek niet onder voor de Cannondale en de Giant. Alleen op het vlak van comfort blijft de Trek wat achter. Of het nu komt door de dikkere zadelpen/zitzuilcombinatie of door de constructie van het frame, bij de Trek komen klappen relatief het hardst door. Op de Elite 9.9 zit géén Sram XX. No worries, de alternatieve onderdelen zijn minstens net zo goed (en exclusief). Zo beschikt het ultrastijve, tweebladige carbon crankstel van FSA over een smallere Q-factor. Ook de rest van de afmontage, met Shimano XTR en peperdure carbon Bontrager wielen, laat niets te wensen over, alhoewel weight weenies wellicht wat gewicht zouden kunnen besparen bij de Fox voorvork. Die is duidelijk zwaarder dan de vorken op de Cannondale en de Giant. Wij zeggen: niet doen, want de Fox F100 is zo’n beetje de beste racevork die op dit moment te koop is en past perfect bij het karakter van de Elite 9.9 SSL. De relatief gestrekte geometrie maakt de bike namelijk vertrouwwekkend koersvast. Zelfs snelle downhills brengen de Trek niet van slag. Daarmee is dit een bike die het niet alleen goed doet op de snelle xc-parcoursen, maar ook marathonambities toont.
74 BIKE & TREKKING
€7.999.S/M/L/XL www.cannondale.com
Prijs Maten Info
Trek Elite 9.9 SSL Prijs Maten Info Framemateriaal Vork Versnelling Remmen Trapas Crankset Stuur/stuurpen Zadelpen Zadel Wielen Banden
€5.999.15,5/17,5/18,5/19,5/21,5” www.trekbikes.com OCLV Red Hi-mod Carbon Fox 32 F100 Remote RL 100 mm Shimano XTR Shimano XTR 160/140 mm FSA BB30 Ceramic FSA K-Force Light 42/29 Bontrager Race XXX Lite Bontrager Race XXX Lite ø 34 mm Bontrager Race X Lite Bontrager Race XXX Lite Bontrager XR 1 Team 2.0”
Gewicht compleet Gewicht frame Lengte bovenbuis/stuurpen Zitbuis/balhoofdhoek Lengte zitbuis Lengte balhoofdbuis Lengte liggende achtervork Wielbasis
8,9 kg 1298 g 609/100 mm 73º/70º 467 mm 122 mm 424 mm 1098 mm
