GHB, van “onschuldige” partydrug tot gevaarlijke harddrug
Pieter ten Holt, verslavingsarts Brijder Hoofddorp Presentatie 8 oktober 2012
Hein Sigling januari 2009
Wat is GHB • GHB = Gamma Hydroxy Butyraat – Endogene korte keten vetzuur, aanwezig in czs
• GBL = Gamma butyrolacton en BD = 1,4 butaandiol – In lichaam omgezet in GHB
Hein Sigling januari 2009
Effecten • Psychisch – Gelukzalig gevoel, ontspanning – Angsten en remmingen verdwijnen – Praterig, sexuele opwinding, (10-40 mg/kg)
• Lichamelijk – – – – –
Gevoelig voor aanraking, spierverslapping Duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid (40-70 mg/kg) Stuiptrekkingen ledematen en gezicht (>70 mg/kg) Onbedwingbare slaap, bewustzijnsverlies Ademhalingsremming
Hein Sigling januari 2009
Effecten
Hein Sigling januari 2009
Gebruik • Medicijn (1961) – Narcose middel, bij slaapstoornissen (Xyrem) • Effect – na 5 minuten, houdt ongeveer 2-3 uur aan – T ½ = ong 30 (!)min – Inhiberend effect op de hersenen
Hein Sigling januari 2009
Gebruikers • Prevalentie in 2009: 1.3 % heeft ooit GHB gebruikt • Meer mannen dan vrouwen (1.6 resp 0.9) • Meest tussen 25-44 • Incidentie over 2009: 0,4 % • Vaker onder bezoekers trendy (sex) clubs en party- en festivalbezoekers Hein Sigling januari 2009
Kinetiek • Opname via de lever • Afbraak is razend snel – Na 8 uur niet meer in het bloed – Na 12 uur niet meer in de urine
Hein Sigling januari 2009
eliminatie Lactonase GBL GHB Alcohol dehydrogenase 1,4 BD GHB
Hein Sigling januari 2009
Risico’s • Korte termijn – Moeheid, geheugen vermindering, misselijkheid, braken, stuiptrekkingen, spierslapte, buikpijn, nachtmerries, depressie, hallucinaties, hypotermie,agressie, hyperglycemie, amnesie – Out gaan (stikken, aspiratie) – Ademhalingsremming Hein Sigling januari 2009
Risico’s • Lange termijn – Nog weinig bekend – Verslaving
Hein Sigling januari 2009
Verslaving • Psychisch • Lichamelijk – Tolerantie ontwikkeling – Onthoudingsverschijnselen
• Ontwenningsverschijnselen – – – –
Trillingen, angsten, slapeloosheid Ernstige agitatie, verwardheid,psychose Insulten, spiertrekkingen, tachycardie Delirium, hypertensie Hein Sigling januari 2009
achtergronden • Eerste berichten over het middel in de verslavingszorg waren weinig verontrustend: Behalve dat het moeilijk te doseren is zijn er weinig bijwerkingen/geen kater • Vooral in dance scene als alternatief voor xtc
Hein Sigling januari 2009
achtergronden • Eind 2003 in korte tijd meerdere incidenten in het uitgaanscircuit, waarbij GHB in het spel was • In de jaren daarna toename van GHB gebruikers • Eerst in “de provincie”problemen met heftige onthoudingsbeelden
Hein Sigling januari 2009
achtergronden • Tussen 2007 en 2009 verschillende onderzoeken naar prevalentie en profiel gebruikersgroepen • Conclusie: -meer mannen dan vrouwen (3:2) -in de dance scene, maar daarnaast veel thuisgebruik, (sex)clubs, swingersparty’s en homo scene
Hein Sigling januari 2009
achtergronden • De laatste jaren zie je een toename van prevalentie van gebruik • Hoewel nog relatief lage landelijke prevalentie (0.2%) van gebruik wel forse toename drugsgerelateerde incidenten met GHB (1/5de van alle drugsgerelateerde incidenten in 2009/2010)
Hein Sigling januari 2009
Hein Sigling januari 2009
achtergronden • Sinds 2007 toename van GHB verslaafden die zich melden in de verslavingszorg • Hevige onthoudingsbeelden ondanks (dan nog) zeer hoge doses benzodiazepines • Relatief hoog percentage “ontspoorde” ontgiftingen (delier) Hein Sigling januari 2009
Overzicht opnames O&D Hoofddorp 2007-2009 • 14 opnames met als doel ontgiften ghb • Groot deel patienten gebruikt ook andere middelen (xtc, cocaine/amfetamine/cannabis/alcohol) • 8 van de 14 ontgiftingen leidden tot delier, in sommige gevallen met opnames GGZ en ICU. Hein Sigling januari 2009
Werkwijze Brijder Hoofddorp • Bepalen dosis illegale GHB voor opname (tot 2012) • Eerste dag instellen op geleide van sterkte en anamnese • Controles mbv de Ciwa-ar, RR, P • Afbouwen met 2/3 ml per gift per dag • Naast GHB zo nodig Baclofen 10 mg, 3-4 dd1 en βblokkers. Ook (laaggedoseerd) Benzo’s • Korte lijnen naar GGZ ingeest en ICU Sp Zh
Hein Sigling januari 2009
Werkwijze Brijder Hoofddorp • Resultaten zijn goed: ontgifting verloopt betrekkelijk ongecompliceerd. • Sinds start in 2010 geen delieren meer gehad bij reguliere opnames.
Hein Sigling januari 2009
GHB intoxicaties
Hein Sigling januari 2009
GHB intoxicaties Onderverdeling in: • gastro-intestinale -Misselijkheid, braken (cave aspiratie) • cardiovasculaire - Bradycardieën, verlaagd HMV • centrale effecten -Vermindering ademhaling, mentale status en bewustzijn, coma, apneu Verder: agressie! Hein Sigling januari 2009
GHB intoxicaties Behandeling: • ondersteunende maatregelen • Soms beademing nodig • Kenmerkend: snel ontwaken (korte T ½ ) • uit coma met amnesie Hein Sigling januari 2009
Casus • 28-jarige vrouw, werkt als kapster in kapsalon • Tijdens werkzaamheden heeft ze een wegraking, reageert matig op prikkels • Collega belt 112, mevrouw wordt naar SEH overgebracht
Hein Sigling januari 2009
Casus • Op SEH komt pte bij. Het is onduidelijk wat er aan de hand is. Besloten wordt mw ter observatie een nacht te houden • In de loop van de nacht wordt pte toenemend onrustig. Er wordt (beperkt ) benzodiazepines verstrekt, zonder duidelijk effect Hein Sigling januari 2009
Casus • De volgende ochtend is pte verward. Er is sprake van wisselend bewustzijn, pte heeft betrekkingsideeen, overplaatsing PAAZ • Uit hetero anamnese komt naar voren dat pte bekend is met GHB gebruik • Beleid met hoge doses benzodiazepines en antipsychotica wordt ingezet Hein Sigling januari 2009
Casus • Een dag later wordt contact opgenomen met mij, om mee te denken over beleid. • Ik heb pte op locatie beoordeeld, ben gestart met GHB welke ik had mee genomen. Tevens presentatie gehouden voor personeel Paaz. • Pte herstelt binnen 2 dagen van het delirante beeld. GHB wordt klinisch afgebouwd Hein Sigling januari 2009
Casus • Pte is daarna terug gegaan naar haar werk. Werkgever is niet op de hoogte van redenen opname • Pte krijgt nazorg bij brijder verslavingszorg • Inmiddels alweer geruime tijd abstinent.
Hein Sigling januari 2009
GHB Onthoudingssyndroom • Bij laagfrequent gebruik geen onthoudingsverschijnselen • Onthoudingsverschijnselen beschreven vanaf gebruik 1x/8 uur/ > 2 weken • In literatuur onthouding: meestal gebruik om de 2-4 uur • Symptomen lijken op symptomen bij onthouding van alcohol, maar heviger
Hein Sigling januari 2009
GHB Onthoudingssyndroom
Hein Sigling januari 2009
Casus • Patiente, 31 jr, verslaafd aan GHB, benzodiazepines en amfetamine (im). • VG: eerdere opnames GHB, langdurige amfetamine afhankelijkheid, depressieve klachten. Cluster b trekken(?) • Pte staat op de wachtlijst voor ontgifting van GHB in de kliniek te hoofddorp. • Pte wordt gezien op het spreekuur van brijder den Haag met op dat moment (rand) psychotische klachten(?).
Hein Sigling januari 2009
Casus • Pte gebruikt veel GHB, elke 3 kwartier 10 ml • Ze is eerder 2 keer gezien door de crisisdienst na 2 maal een ts met GHB en medicatie • Beide keren na mogelijke psychotische decompensaties bij GHB en amfetamine gebruik • Tijdens het gesprek is ze onrustig, ze heeft hallucinaties. Gezien ook de tssen van voor het weekend wordt een opname noodzakelijk geacht
Hein Sigling januari 2009
Verschillen GHB intoxicatie en onthouding • Bij intoxicatie: moeilijk wekbaar/wisselend bewustzijn, afgewisseld met agitatie, angst en agressie. • Bij (ernstige) onthouding: wisselend bewustzijn, agitatie, angst, hallucinaties, wanen, agressie • Het onderscheid is tijd: intoxicatie is na ongeveer 2 uur over (verlengd bij combi met alc of benzo’s). Hein Sigling januari 2009
GHB en werk, signalen? • • • • •
Veelvuldig te laat komen Frequente ziekmeldingen Vermoeide prikkelbare indruk Wisselend beeld over de dag Intoxicatiebeeld wat snel ontstaat en weer verdwijnt • Vreemd gedrag Hein Sigling januari 2009
Vragen
Hein Sigling januari 2009