Gewichtsklassensporten
Sportvoedingscongres Friesland Campina & VSN
Papendal, 20 november 2015 Jessica Gal, sportarts
Gewicht Maken onder Nederlandse wedstrijdjudoka’s Een studie naar de ernst en aard van gewicht maken en de consequenties op de gezondheid en prestatie van Nederlandse wedstrijdjudoka’s Drs. J.S.I. Gal, Dr. A.P. (Karin) de Bruin, Prof. Dr. P.J. Beek
Inhoud Presentatie Hoe gaan gewichtsklassensporters met voeding om?
1.
Waarom wordt gewicht gemaakt?
2.
Hoe wordt gewicht gemaakt?
3.
Hoe groot is het probleem?
4.
Wat zijn gevolgen van gewicht maken?
5.
Persoonlijke ervaringen
Hoe zorgt de diëtist in de praktijk voor het juiste gewicht?
Gewichtsklassensporten
•
•
Eerlijke competitie minimaliseren verschillen in kracht en weerstand. Trainingsgewicht meestal hoger dan wedstrijdgewicht.
Waarom wordt gewicht gemaakt? • Om voordeel te hebben ten opzichte van lichtere en zwakkere tegenstanders. • Kwalificatie in een lagere gewichtsklasse.
• Ontlopen van een sterke tegenstander. • Druk van de coach of ouders
• Kopiëren van gedrag van idolen. • Het hoort erbij. Als je afziet ben je een echte topsporter. • Het werkt!
Hoe wordt gewicht gemaakt?
Gezonde methoden • Geleidelijk afvallen
Afname energie inname, toename energieverbruik Verlies van vetmassa, behoud spiermassa Starten 6-8 weken voor de wedstrijd Maximaal 2% vochtverlies.
Onderzoek laat zien dat veel sporters een paar dagen voor de wedstrijd nog veel gewicht kwijt moeten raken.
Ongezonde methoden (rapid weight loss) • Crash diëten
Vasten, maaltijden overslaan, calorie en KH arm •
Dehydratie:
Beperken vochtinname
Trainen met zweetpakken
Sauna’s, hete baden
• Pathologische methoden
Laxeermiddelen, braken, dieetpillen, diuretica (doping)
Hoe groot is het probleem?
Wat gebeurt er in Nederland? • Hoge prevalentie: 79.2% valt af (topjudoka’s 84,1%) • 2.6% lichaamsgewicht, oplopend tot 10.5% • Gemiddeld 6x per seizoen in 10.4 dagen.
• Voor het eerst op gemiddeld 13.6 jarige leeftijd, zelfs vanaf 6 jaar • Extreme methoden: – Laxantia 8.3% , braken 5.6%, diuretica 3%, – ± 5% gebruikte deze methoden in het verleden – onderrapportage?
Wat bepaalt ernst en agressiviteit gewicht maken? • Demografische factoren – Topjudoka’s > recreanten – senioren > junioren – > • Hoe langer met afvallen bezig, des te ernstiger en agressiever • De ervaren moeite met geleidelijk afvallen maakt dat judoka’s op het laatst toch overgaan tot onverantwoord afvallen.
Wat zijn de gevolgen van gewicht maken?
Fysieke gevolgen • Menstruatiestoornissen • Verhoogd risico op blessures • Hormonale invloeden (GH, cortisol, geslachtshormonen)
• Hoofdpijn, duizeligheid, misselijk, bloedneuzen, opvliegers, etc. • Immuun systeem. • Extreme dehydratie en elektrolytstoornissen kunnen leiden tot hitte overbelasting, hartritmestoornissen • Diverse gevallen bekend waarin extreem afvallen leidt tot sterfte
Gevolgen voor de prestatie • Afname aeroob en anaeroob vermogen • Afname spierkracht, -vermogen en neuromusculaire functie • Geen effect op explosiviteit • Wedstrijdprestaties: tegenstrijdige resultaten • Sporters geven zelf aan dat extreem afvallen heeft geleid tot blessures en verminderde prestaties.
Mentale gevolgen • 25% heeft moeite het wedstrijdgewicht te halen. • ↑ spanning, vermoeidheid, boosheid, angst, verwarring (POMS) • Toename depressieve klachten Sterker bij geleidelijk afvallen dan bij snel gewichtsverlies. • Obsessie met eten, controleverlies, eetstoornissen (boulimia) • Afvallen wordt ook als iets positiefs ervaren!
Persoonlijke ervaringen
Hoe zorgt de diëtist in de praktijk voor het juiste gewicht?
Richtlijnen verantwoord gewicht maken • Gewichtsreductie 0.5-1 kg per week • ↓ intake of ↑ verbruik van 500-1000kcal /dag • Eiwit inname tot 2,3g/kg (60 energy%), voldoende KH inname • Afvallen ontmoedigd bij kinderen en adolescenten • Gewicht < 3% boven gewichtsklasse tijdens het seizoen • Maximale dehydratie 2% lichaamsgewicht.
• Richtlijnen voor rehydratie na de weging.
De praktijk van de sportdietist ‐ Afvallen gebeurt veelal onbegeleid: 79.9%, 59.5% ‐ Veel onwetendheid onder ouders, trainers en jeugd ‐ Senioren weten vaak veel van voeding en afvallen, maar verantwoord afvallen is moeilijke en vergt discipline. ‐ Sporters komen bij de dietist nadat ze zijn vastgelopen. ‐ Verschillende judoka’s voelen zich goed begeleid door hun krachttrainer. Negatieve ervaringen met sportdietisten.
Er is geen begeleiding of de begeleiding sluit niet aan.
“...ik ben wel eens naar een diëtiste geweest en daar kreeg je dan voedingsadvies bij en daar keek je dan naar. En wat je dan in een dag moest eten at je normaal gesproken niet eens in een week tijd…”.
Hoe dan wel? ‐ Inleven in belevingswereld van de sporter ‐ Metabolisme is al verstoord, judoka is waarschijnlijk al uitgedroogd. ‐ Flexibel met richtlijnen, doe het samen ‐ Afvallen zit in judocultuur cultuuromslag is nodig. ‐ Starten bij de jeugd ‐ Bewustwording positieve invloed voeding
www.wedstrijdgewicht.nl
