GETEKEND DOOR DE OORLOG – ILLUSTRATED BY THE WAR
tentoonstelling en boek met illustraties bij verhalen uit WOI in de Westhoek Van 4 april tot 27 september loopt in De Kinderbrouwerij in Reningelst een tentoonstelling met werk van zes Belgische illustratoren. Drie seniors: Gerda Dendooven, Randall Casaer en Kitty Crowther, drie juniors: Trui Chielens, Liesbeth De Stercke en Ward Zwart. Zij illustreerden elk een historisch verhaal dat zich afspeelt in het dorp Reningelst of in de onmiddellijke omgeving, tijdens de Eerste Wereldoorlog. In elk van de verhalen speelt een kind de hoofdrol, behalve in dat ene waarin een Zuid-Afrikaanse baviaan de hoofdrol opeist. “Getekend door de oorlog” is niet zomaar een tentoonstelling met beeldende kunst, het is een tentoonstelling die waar gebeurde verhalen uit de Eerste Wereldoorlog op een zeer toegankelijk manier aanschouwelijk maakt voor een zeer breed publiek. De bijgevoegde greep uit de werken toont aan dat het om zeer sterke illustraties gaat, maar toch is het de link met de historische verhalen die deze tentoonstelling zo bijzonder maakt. Daarom stellen we graag de zes verhalen heel kort aan u voor: EMMA – GERDA DENDOOVEN Gerda Dendooven illustreerde het verhaal van Emma Vanspranghe.
Emma was dienster in Au Casino, het café van haar oom, in de Poperingestraat in Reningelst. Daar leerde ze Ernest Birt kennen, een Britse soldaat. De twee raakten verliefd op elkaar en na een onschuldig dansje, gebeurden ook andere dingen. Toen de ronding van haar buik een zwangerschap verklapte, beslisten Emma en Ernest om te trouwen. Daags na de plechtigheid moest Emma vertrekken naar Calais om er de boot te nemen naar Engeland. Ze moest nog ruim een jaar wachten op haar soldaat-‐echtgenoot, bij haar schoonouders in Stoke-‐on-‐Trent.
JULIENNE – RANDALL CASAER Randall Casaer illustreerde het verhaal van de Kinderen Bulteel.
Op 5 december 1916, rond middernacht laat een Duits vliegtuig drie bommen vallen op de wijk De Hemelstraat, net buiten de dorpskom van Reningelst. Eén ervan valt op het huisje van de familie Bulteel. Op de zolder slapen vier kinderen. Charles is op slag dood, Julienne is zwaar gewond en wordt nog afgevoerd naar het hospitaal van ’t Couthof in Proven, waar ze de volgende dag overlijdt. Jerome blijft als bij wonder ongedeerd en Maria raakt zwaar gewond maar zal het overleven. Op de benedenverdieping slapen, in het grote bed, de ouders met tussen hen in hun jongste kindje: Maurice. De zware kop van de bom slaat door de zoldering en treft het kindje, dat onmiddellijk sterft. De volgende dag zal de moeder van de drie gestorven kinderen een nieuw kindje ter wereld brengen, een meisje. Ze noemen het naar haar dode zusje: Julienne.
RACHEL – KITTY CROWTHER Kitty Crowther illustreerde het verhaal van Rachel Battheu.
In het huis van de familie Battheu, in de Pottestraat in Poperinge, zijn er vier dochters. Het jongste kindje doet nog een middagdutje. Wanneer er een bombardement dreigt, vlucht het hele gezin naar de kelder. Moeder Battheu tilt Rachel haastig uit haar bedje. Het bombardement is zeer hevig, het huis naast de Battheus wordt in puin gelegd. Wanneer ze na een uur de donkere kelder verlaten, kan Rachel niet meer op haar beentjes staan. Ze staart wezenloos voor zich uit en eet moeilijk. De ouders halen er een Britse dokter bij. Die onderzoekt haar en zegt: “You may spoil her, she will die”. En inderdaad, de weken nadien valt de ene functie na de andere weg bij Rachel: ze wordt doof en blindt en zal sterven als een dovend kaarsje. Een oorlogsslachtoffer, zonder één schrammetje te hebben!
DE TSJINGS – TRUI CHIELENS Trui Chielens illustreerde het verhaal van de Chinezen.
Vanaf 1917 was er een kamp van het Chinese Labour Corps op de wijk De Busseboom in Reningelst. De Chinezen werkten er in dienst van het Britse leger aan het maken en herstellen van loopgraven, wegen en spoorlijnen. De lokale bevolking keek zeer vreemd op van de totaal onbekende cultuur van de Chinezen. De Chinezen bleven ook na de oorlog, tot 1920, in het dorp, om het front op te ruimen. In 1920 werd Germain geboren. Hij had zeer herkenbare Chinese gelaatstrekken, ook al beweerde zijn moeder dat de wind was gedraaid tijdens de bevalling... Germain werd in de volksmond zijn leven lang “den Tsjing” genoemd.
MARIE KADUL – LIESBETH DE STERCKE Liesbeth De Stercke illustreerde het verhaal van het café chantant La Renaissance.
De familie Houwen hield café in de Pastoorstraat in Reningelst. Voor de oorlog was La Renaissance al bekend voor zijn café chantants. Ook tijdens de oorlog werd er veel gezongen en op de piano gespeeld. Zowel door de Britse soldaten als door de kinderen Houwen. André, die tien was toen de oorlog uitbrak, werd later kerkkoster van Reningelst en zijn jongere zusje Maguerite kon fraai zingen, zelfs Engelse soldatenliedjes. De soldaten waren gul met drinkgeld, vooral op de avond voor ze opnieuw naar het front moesten optrekken. “Over there” had je geen geld van doen. En achteraf...
JACKIE, DE BAVIAAN – WARD ZWART Ward Zwart illustreerde het verhaal van de Zuid-‐Afrikaanse aap Jackie.
In 1915 brengt Albert Marr zijn huisdier mee wanneer hij zich aanmeldt bij het derde Zuid-‐Afrikaanse Infanterie Regiment. Het is een baviaan. Tijdens de opleiding in Engeland wordt Jackie geadopteerd als officiële mascotte van het regiment. Tijdens de slag bij Agagia in Egypte redde hij zijn baasje door zijn kwalijke schotwonde voortdurend schoon te likken om ze te vrijwaren van infecties. Bij de slag aan de Kemmelberg in april 1918 raakte eerst Jackie en daarna Albert gewond. Beiden werden verzorgd in de medische hulppost van de Ouderdom. Dokter Woodsend amputeerde er een poot van de baviaan. Op Groote Beek Cemetery, op de wijk de Ouderdom, ligt Daniel Mc Arthur van de South African Infantry, gesneuveld tijdens de slag aan de Kemmelberg. Ook het pootje van Jackie moet daar zijn achtergebleven.
Deze tentoonstelling vindt plaats op een historische plek in de onmiddellijke omgeving van de plaatsen waar de zes verhalen zich afspeelden. De Kinderbrouwerij is met name gehuisvest in de voormalige dorpsbrouwerij St.-‐Joris. Tijdens de oorlog werden de kuipen van de brouwerij een paar dagen per week opgeëist om er Britse soldaten in te laten baden. De andere dagen werd er gewoon weer in gebrouwen! Bij de tentoonstelling hoort ook een boek dat wordt uitgegeven door Manteau. De historische verhalen werden literair geïnterpreteerd door Karla Stoefs. Aan de tentoonstelling zal ook een fietstocht worden gekoppeld die je voert langs de zes plekken waar de zes historische verhalen zich afspelen. De tocht wordt genavigeerd via de APP “De Groote Beweging”. Voor gezinnen met kinderen is er een simpel zoektochtje om het bezoek aan de tentoonstelling wat aangenamer te maken en de kinderen te leren kijken naar details in de illustraties. Timing: De tentoonstelling loopt van 4 april tot 27 september, telkens op zaterdag en zondag van 14u tot 18u30. In juli en augustus ook op woensdag en donderdag, ook van 14u tot 18u30. Het boek wordt officieel voorgesteld op zaterdag 9 mei, om 14u. De App wordt operationeel vanaf juni. De toegang bedraagt €2 pp of €5 per gezin. Gratis voor elk gezin met kinderen die een WesthoekKD armbandje of button hebben. Eveneens gratis voor leden van de Gezinsbond en gezinnen die een groepsreservatie doen bij de Kinderbrouwerij. Meer weten over de Kinderbrouwerij: http://kinderbrouwerij.com meer info: 0496/279658 of
[email protected] Deze tentoonstelling wordt gerealiseerd met de steun van Toerisme Vlaanderen. Ze maakt ook deel uit van GoneWest, de culturele herdenking van WOI door de Provincie West-‐Vlaanderen. Meer info op www.gonewest.be
