GESCHIEDENIS VAN DEN HAAG ALS STAD VAN VREDE EN RECHT
1
Den Haag staat internationaal bekend als stad van Vrede en Recht. Ruim 19.500 mensen in zo’n 160 internationale organisaties werken hier aan één gemeenschappelijk doel: een vreedzame en rechtvaardige wereld. De opening van het Vredespaleis in 1913 is één van de mijlpalen in de geschiedenis van Den Haag als stad van Vrede en Recht. Door de bundeling van internationale organisaties en kennisinstellingen door de jaren heen, kregen Den Haag en Nederland de reputatie van expertisecentrum op dit gebied. De Haagse vredesconferenties Tijdens de eerste Haagse wereldvredesconferentie, die in 1899 in Den Haag plaatsvond, kwamen afgevaardigden uit 26 landen naar Den Haag om te spreken over vrede en internationaal recht. Zij waren uitgenodigd door de Russische tsaar Nicolaas II, die de rampzalige gevolgen van oorlogen voor zowel het volk als de financiën van Rusland wilde aanpakken. Bij de keuze voor Den Haag als gaststad speelden diverse factoren een rol. Zo toonde Den Haag zich in 1893 en 1894 een goed gastheer, toen de stad de Internationale Conferentie voor Privaatrecht organiseerde. Bovendien was Nederland een neutraal land, dat goed bereikbaar was over zee en over land. En, niet onbelangrijk, Koningin Wilhelmina was familie van de tsaar. Het resultaat van de eerste Haagse vredesconferentie was de Haagse Conventie. Daarin stonden afspraken over het indammen van oorlogsvoering.
#vrederecht
Vredespaleis Een ander resultaat van de conferentie was de oprichting van het Permanente Hof van Arbitrage. Staten konden dit hof vragen te bemiddelen in conflicten. Om het Permanente Hof van Arbitrage onderdak te bieden, werd besloten tot de bouw van een ‘Vredestempel’ of een ‘Huis van de Vrede’ met internationale uitstraling en allure. Tijdens de tweede Haagse vredesconferentie, op 30 juli 1907, werd de eerste steen gelegd. Al snel kreeg het gebouw zijn naam: Vredespaleis. De bouw van het Vredespaleis werd met name mogelijk gemaakt door een gift van de Amerikaanse weldoener Andrew Carnegie. Hij schonk 1,5 miljoen dollar. Dit geld werd ondergebracht in wat nu de Carnegie-stichting is. Tot op de dag van vandaag is deze stichting verantwoordelijk voor het beheer van het Vredespaleis. Op 28 augustus 1913 werd het paleis in aanwezigheid van koningin Wilhelmina geopend. In 2013 vierden we dat het Vredespaleis honderd jaar bestond. Sinds de opening van het Vredespaleis komen politieke leiders van over de hele wereld naar Den Haag om met elkaar te spreken over vrede en internationaal recht en om recht te spreken over conflicten. De Haagse Academie voor Internationaal Recht en de beroemde bibliotheek, die gevestigd zijn in het Vredespaleis, spelen hierin een belangrijke rol. Het Vredespaleis wordt sinds haar opening dan ook gezien als het kloppend hart van Den Haag als stad van Vrede en Recht. Geen enkel buitenlands staatshoofd dat Den Haag bezoekt, slaat het Vredespaleis over.
WERKEN AAN EEN BETERE WERELD Den Haag is de internationale stad van vrede en recht. Tienduizenden mensen werken hier elke dag samen aan een vrediger, rechtvaardiger en veiliger wereld. In zo’n 160 organisaties, honderden bedrijven en kenniscentra. Ook in het Vredespaleis, al meer dan 100 jaar het symbool voor internationale gerechtigheid. Den Haag is dé plek waar conflicten worden voorkomen en vreedzaam opgelost. Gaststad voor internationale conferenties en ontmoetingsplek voor dialoog en debat. Voor iedereen. Nu en in de toekomst.
#vrederecht
Internationaal Gerechtshof In 1922 werd naast het Permanente Hof van Arbitrage nog een hof opgericht: het Permanente Hof van Internationale Justitie. Dit was het rechtsorgaan van de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties. De Volkenbond besloot dit Hof in Den Haag te vestigen. Maar, voordat dit hof zich goed en wel ontwikkeld had, brak de Tweede Wereldoorlog uit. Na de Tweede Wereldoorlog richtten 51 landen de Verenigde Naties op. Hoewel alle organen van de VN hun officiële hoofdkantoor in New York kregen, viel de keus voor huisvesting van het VN-rechtsorgaan, het Internationaal Gerechtshof, opnieuw op het Vredespaleis. Een mooi voorbeeld van de vruchten die de stad toen al plukte van haar internationale status.
2
vijandelijkheden; misbruik, waaronder verkrachting en seksslavernij;moord en plundering. Meer dan 200 landen zijn aangesloten bij de ICC. Zowel hun vertegenwoordigers als hun waarnemers wonen elk jaar een bijeenkomst bij van het verdrag van Rome die wordt gehouden in Den Haag of New York.
Den Haag als expertisecentrum Vrede en recht
International Criminal Court
De vestiging van prestigieuze internationale juridische organisaties in Den Haag leidde ertoe dat de stad steeds vaker in één adem genoemd werd met vrede en recht. Langzaam maar zeker zette zich een beweging in waardoor de stad steeds aantrekkelijker werd voor organisaties van over de hele wereld. De synergie met de reeds in Den Haag gevestigde organisaties speelde daarbij een grote rol.
Het ICC opende zijn deuren in Den Haag op 1 juli 2002. Het is de eerste permanente internationale rechtbank, opgericht door een internationaal verdrag (Verdrag van Rome)dat probeert individuen te vervolgen voor genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Decennia lang was de oprichting ervan een wens van de internationale gemeenschap die getuige was van de verschrikkelijke gevolgen van gruwelijke misdaden tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Voorgangers van het ICC zijn het tribunaal van Neurenberg en het tribunaal van Tokyo, evenals de speciale ad hoc tribunalen, zoals het Joegoslavië-tribunaal en het Rwandatribunaal.
Door de concentratie van steeds meer internationale organisaties kregen Den Haag en Nederland de reputatie van expertisecentrum op het gebied van Vrede en Recht. Om die reden vestigen ook veel non-gouvernementele organisaties (NGO’s) zich in de stad. Zij richten zich op hele uiteenlopende kwesties: van internationale wetgeving tot veiligheid en van ontwikkelingssamenwerking tot vrede. Zij zorgen hierbij voor een levendig debat in de stad en op online platforms. Den Haag biedt, samen, met de regio momenteel onderdak aan zo’n 22 internationale organisaties en 135 nongouvernementele organisaties. Tien jaar geleden waren dat er nog zestig.
Over de jaren vervolgde het ICC individuen die werden beschuldigd van het begaan van misdaden in ten minste acht verschillende landen. Veelvoorkomende aanklachten zijn het dwingen van kinderen onder 16 jaar om deel te nemen aan
De bundeling van zoveel internationale organisaties gericht op Vrede en Recht trekt ook kennis-, opleidingsen onderzoeksinstellingen aan. Deze instellingen, die goede banden hebben met de gevestigde internationale
organisaties, dragen op hun eigen manier bij aan een vreedzame en rechtvaardige wereld. Voorbeelden zijn The Hague Institute for Global Justice, de diverse internationale opleidingen van de Haagse Hogeschool, het Institute for Social Studies en de campus van de Universiteit Leiden, waar studenten van over de hele wereld les krijgen in internationaal recht en diplomatie. Een aantal van deze instellingen verenigt zich in de Haagse Academische coalitie.
Vrede en Recht conferenties Door zijn aanzien op het gebied vrede en recht is Den Haag ook vaak gaststad voor belangrijke internationale conferenties. In de keuze voor Den Haag speelt de reputatie van internationale stad van Vrede en Recht een grote rol, met onder meer de Haagse Vredesconferenties als inspirerende voorgangers. Daarnaast zijn de ervaring met veiligheid, infrastructuur voor de pers, aanwezigheid van vele ambassadeurs en faciliteiten, uitstekende ligging en bereikbaarheid van de stad van belang. Een goed voorbeeld is de Afghanistan Conferentie, die op 31 maart 2009 plaatsvond. Wereldleiders uit 73 landen kwamen in Den Haag bijeen om de toekomst van Afghanistan te bespreken. In 2014 was de stad wederom gastheer van een grote conferentie, The Nuclear Security Summit. Deze conferentie ging over de dreiging van nucleair terrorisme en het tegengaan van illegale handel in nucleair materiaal. Opnieuw was de stad het decor van internationaal overleg over vrede en recht op het allerhoogste politieke niveau.
Verankering van Vrede en Recht in Den Haag Den Haag presenteert zich als internationale stad van Vrede en Recht. De stad laat graag zien wat het in huis heeft op dit gebied. Zo vierde de stad in
#vrederecht
2013 dat het Vredespaleis 100 jaar geleden werd geopend. Bovendien viert Den Haag elk jaar op 21 september de VN Dag van de Vrede en organiseert het in dezelfde maand de Haagse Internationale Dag, waarop veel internationale organisaties hun deuren openen voor publiek. Sinds 2012 mag Den Haag officieel de wapenspreuk ‘Vrede en Recht’ voeren. De Hoge Raad van Adel gaf de stad dit recht vanwege haar rol in het bereiken van een vreedzame en rechtvaardige wereld gedurende de afgelopen honderd jaar. Voor het eerst sinds 1948 werd bij Koninklijk besluit een wapenspreuk aan een stad toegewezen. Een kroon op het werk van de ruim 19.500 mensen die zich in Den Haag dagelijks inzetten voor een wereld waarin vrede en recht vanzelfsprekend zijn.
Dit is een uitgave van de gemeente Den Haag en het Ministerie van Buitenlandse Zaken, maart 2015. Meer informatie over Den Haag, de internationale stad van vrede en recht, vindt u op de website www.denhaagvrederecht.nl. De teksten en beelden op deze site kunt u rechtenvrij gebruiken om uw eigen verhaal over vrede en recht te vertellen.
www.denhaagvrederecht.nl www.thehaguepeacejustice.com www.lahayepaixjustice.fr
3
