Geografische spreiding investeringen Incofin

jaarverslag

2008

Geografische spreiding investeringen Incofin

Kazachstan Georgië

Bosnië - Herzegovina Montenegro

Armenië

Azerbeidzjan

Kyrgyzstan Tadzjikistan

Jordanië India

Mexico Guatemala Nicaragua

El Salvador

Ghana

Nigeria

Cambodja

Oeganda Kenia

Ecuador

DR Congo Peru

Tanzania

Bolivia

Argentinië

Meer informatie over microfinanciering www.microfinancegateway.org www.microcreditsummit.org www.microcapital.org www.mixmarket.org www.incofin.be

Zuid-Afrika

Fotograaf Herman Selleslags bracht, in opdracht van Incofin, klanten van de Keniaanse microfinancieringsinstelling KWFT in beeld. Een selectie hiervan is opgenomen in dit jaarverslag.

I

S

P

In

d

o

d

li

K

Jane Mugambi

–

In

g

t

k

w

a

v

B

s

M

V

H

h

2

u

k

d

fi

S

e

D

d

Jennifer Kariuki

t

v

v

In

IM

in

b

e

o

d

Salome Kimae

k

F

In

o

“

Incofin: belangrijkste evoluties in 2008

Significante groei van de portefeuille onder beheer

van Incofin IM verwerven. Incofin cvso wordt de stille

Per einde 2008 bedroegen de activa onder beheer door

vennoot van Incofin IM. Het overgehevelde personeel

Incofin 120 miljoen euro (169 miljoen Amerikaanse

van Incofin cvso brengt zelf — via een door het perso

dollar). Dit is een groei met 56 miljoen euro (+ 86%) ten

neel gekapitaliseerd vehikel (Incoteam) — 49% van het

opzichte van 2007. De investeringen zijn verdeeld over

kapitaal van Incofin IM aan. Incoteam wordt de zaak

de eigen balans van Incofin en over de 4 fondsen en faci

voerder van Incofin IM.

liteiten in beheer.

De redenen voor de splitsing zijn drieërlei. Ten eerste wil Incofin naar de investeerders toe een duidelijke schei

Kapitaal van Incofin overschrijdt 10 miljoen euro

ding tot stand brengen tussen de eigen portefeuille

– Balanstotaal 20 miljoen euro

en het fondsenbeheer. Ten tweede wil Incofin door de

In de loop van 2008 is het kapitaal van Incofin toe

splitsing de risico’s beperken die voorvloeien uit de

genomen met 2,5 miljoen euro. Per 31 december 2008

managementovereenkomsten met de fondsen in beheer.

telde Incofin 296 aandeelhouders, die gezamenlijk een

En ten slotte wil Incofin een duidelijk onderscheid tot

kapitaal verstrekten van 10,5 miljoen euro. Grote nieu

stand brengen tussen de sociale dimensie.

we aandeelhouders zijn ACV Metaal (thans de grootste aandeelhouder van Incofin), Umicore, het Sociaal Fonds

Succesvolle kapitaalsverhoging Impulse

van de Bedienden van de Voedingsindustrie en de Duitse

De kapitaalsronde werd in mei 2008 gestart en afge

Bank im Bistum Essen. Het balanstotaal van Incofin

rond in september 2008. Het globale resultaat was een

steeg van 13 miljoen euro naar 20 miljoen euro.

bijkomende intekening op 22,5 miljoen euro: 4,5 miljoen euro kapitaal, 7 miljoen euro mezzanine notes en 11 mil

Meer kapitaalsparticipaties

joen euro senior notes. Hiermee verhoogt Impulse zijn

Vanuit de MFI sector stijgt de vraag naar participaties.

totale activa tot 42,5 miljoen euro.

Het tekort aan eigen vermogen is een belemmering in hun ontwikkeling. Vandaar dat Incofin in de loop van

Meting van sociale en ecologische performantie:

2008 zijn portefeuille van aandelenparticipaties verder

Incofin ECHOS©

uitbouwde. Via het Rural Impulse Fund werd een eerste

Incofin hecht veel belang aan de sociale dimensie van

kapitaalsparticipatie genomen in India. Verspreid over

zijn investeringen. Volgens Incofin volstaat het niet in

de diverse fondsen participeert Incofin nu in 8 micro

MFI’s te investeren om aldus als “sociale investeerder”

financieringsinstellingen.

te kwalificeren. Daarvoor is meer nodig. Zo wil Incofin in de sociaal meest performante MFI’s investeren. Dit kan

Splitsing tussen directe investeringsactiviteit

enkel indien Incofin meet welke MFI’s op sociaal vlak het

en fondsenbeheer

beste presteren.

De Raad van Bestuur besliste principieel om een schei

Incofin heeft een meetinstrument ontwikkeld (Incofin

ding tot stand te brengen tussen de investeringsac

ECHOS©) dat diverse dimensies van de sociale perfor

tiviteit en de activiteit inzake fondsenbeheer. In uit

mantie van een MFI in kaart brengt.

voering van deze beslissing zal Incofin cvso in de loop van 2009 een afzonderlijke vennootschap oprichten:

Nieuwe markten

Incofin Investment Management (of kortweg “Incofin

In 2008 investeerde Incofin voor het eerst in Armenië,

IM”). Incofin cvso zal de bedrijfstak “fondsenbeheer”

Georgië, Guatemala, India, Jordanië, Kyrgystan, Mexico

in Incofin IM inbrengen. Incofin IM zal instaan voor het

en ZuidAfrika. Met deze uitbreiding is Incofin aanwezig

beheer van de portefeuille van Incofin cvso (middels

in 27 landen.

een nog af te sluiten managementovereenkomst) en zal ook de bestaande managementovereenkomsten met

Nieuwe website en nieuwsbrief

de fondsen in beheer overnemen (d.w.z. de overeen

Om de communicatie met stakeholders te optimalise

komsten met Impulse Microfinance Fund, Rural Impulse

ren heeft Incofin in 2008 een vernieuwde website gelan

Fund, VDK spaarbank en Volksvermogen).

ceerd. Ook het concept van de Nieuwsbrief werd opge

Incofin IM wordt een commanditaire vennootschap

frist. Deze twee instrumenten faciliteren een open en

op aandelen. In ruil voor de inbreng van de bedrijfstak

transparante communicatie.

“fondsenbeheer” zal Incofin cvso 51% van de aandelen

Incofin — jaarverslag 2008

2

3

Inleidend woord

2008 zal de economische geschiedenis ingaan als één van de meest turbulente periodes van de laatste hon derd jaar. Door de kredietcrisis zijn talrijke financi ële instellingen in moeilijkheden geraakt. Hierdoor kwam een neerwaartse spiraal op gang en wereld wijd zagen beleggers en investeerders een aanzien lijk deel van hun patrimonium in rook opgaan. Onverantwoorde spelers uit de financiële sector heb ben deze crisis uitgelokt door producten te constru eren, waarvan het uiteindelijke kredietrisico nog nauwelijks identificeerbaar was. Jammer genoeg ondervinden ook de ontwikkelings landen de repercussies van deze kredietcrisis. Ze worden immers geconfronteerd met kredietschaars te, dalende grondstoffenprijzen, depreciërende munten en verslechterende ruilvoeten. Het is be treurenswaardig dat arme landen mede de lasten moeten dragen van ontspoorde praktijken van de westerse kapitaalmarkten. Het voorbije jaar heeft bewezen dat kleinere financi ële instellingen, die hun klanten persoonlijk kennen en zich toeleggen op de traditionele intermediatie functie tussen sparen en krediet, in grote mate bui ten schot bleven. Microfinancieringsinstellingen (mfi’s) zijn financi ële instellingen die bij uitstek hun klanten kennen en eenvoudige, transparante producten aanbieden. Dit verklaart waarom de mfi’s minder door de crisis wer den aangetast. Daarenboven verlenen de mfi’s kre dieten aan ondernemers die weerbaar zijn, van aan pakken weten en gewoon zijn om zelfs in de moeilijk ste omstandigheden verder te groeien. Incofin is fier om via investeringen in microfinanciering te kunnen bijdragen tot deze ontwikkeling van onderuit. De kerncijfers van Incofin illustreren dat de micro financieringssector in 2008 zijn elan heeft behou den. Het balanstotaal nam van 13 miljoen euro toe tot 20 miljoen euro, een stijging met 53 % . De winst na belastingen steeg met 22 % tot 320.045 euro. Hierdoor zal onze vennootschap het dividend dit jaar kunnen verhogen tot 1,5 % per aandeel. Op die

manier bewijst Incofin dat een investering in micro financiering een weliswaar bescheiden financieel rendement levert, maar anderzijds resistent is tegen de crisis. De activa in beheer door Incofin (d.i. de som van de verschillende door Incofin beheerde investerings portefeuilles) verdubbelde quasi van 64 miljoen euro naar 120 miljoen euro. Hiermee positioneert Incofin zich ondertussen wereldwijd als een middelgrote speler. De groei deed zich op alle fronten voor : Rural Impulse Fund werd verder uitgebouwd, de porte feuille in opdracht van vdk spaarbank nam sterk toe, de geslaagde kapitaalsverhoging van Impulse Microfinance Investment Fund leverde nieuwe zuur stof op en ten slotte noteerde ook de portefeuille van Incofin zijn sterkste groeicijfer ooit. De Raad van Bestuur heeft een bijzonder druk jaar achter de rug. Tijdens een strategisch seminarie in april 2008 werd beslist om de nodige aanpassing en door te voeren, die het mogelijk moeten maken dat Incofin zijn succesvolle activiteit van fondsen beheer verder uitbouwt. Met het oog daarop werd principieel beslist om de activiteit inzake fondsen beheer van Incofin af te scheiden en in een afzon derlijke vennootschap in te brengen, van waaruit nieuwe fondsen zullen worden ontwikkeld. Deze beslissing was wenselijk vanuit het standpunt van behoorlijk bestuur. Deze diepgaande structuur wijziging zal in 2009 worden geconcretiseerd. Op deze manier zal Incofin zijn partnership met grote internationale investeerders verder kunnen uit bouwen, ten voordele van de verdere groei van de microfinancieringssector.

Frans Verheeke voorzitter

4

inhoud

inleiding 3

Inleidend woord

1

de onderneming

8

12

Het managementteam Info over de managementstructuur Raad van Bestuur Aandeelhouders Incofin

2

de activiteiten

18

34

De essentie van microfinanciering De aanpak van Incofin Het fondsenbeheer Incofin Impulse Microfinance Investment Fund Rural Impulse Fund vdk mfi Loan Portfolio Volksvermogen Voorbeelden

3

de resultaten

38

Kerncijfers mfi’s Toelichting bij de rekeningen Waarderingsregels Risicobeheer Balans Incofin Resultatenrekeningen Incofin

9 10

18 22 24 26 28 30 32

40 42 44 46 48

5

6

7

1 de onderneming

≤ Jane Mugambi startte in 1997 met 5 kg zaaigoed een handeltje. Tien jaar later heeft ze, onder meer dankzij de microkredieten van KWFT, een goeddraaiende boerderij. Hierdoor creëert ze nu zelf ook werkgelegenheid en zorgt ze voor een goede schoolopleiding voor haar kinderen.

8

Het managementteam

achteraan van links naar rechts David Dewez, investment manager Nicolas Blondeau, investment manager Patrick d’Huart, investment manager Loïc De Cannière, managing director Geert Peetermans, chief investment officer midden van links naar rechts Peter Bereschka, investment manager Dominiek Deconinck, private equity manager Wim Van Looveren, financial analyst Kathy Laisnez, desk manager vooraan van links naar rechts Kris Van Look, private equity manager Achim Deviaene, financial officer Mieke Winne, administration and communication manager Rita Van den Abbeel, chief financial officer Susana Gonzalez, legal officer

9

Info over de managementstructuur

Auditcomité Roland Van der Elst (voorzitter) Marc Timbremont Henri Vansweevelt

Bestuurscomité Frans Verheeke (voorzitter) Loïc De Cannière Jos Daniëls Eric Delecluyse Yvan Dupon Paul Steppe Ann Van Impe

Commissaris Deloitte Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Frank Verhaegen & Maurice Vrolix

Investeringscomité Frans Verheeke (voorzitter) Loïc De Cannière Johan De Schamphelaere Jozef Lambrechts Tony Janssen Walter Vandepitte

Managementcomité Loïc De Cannière, managing director Geert Peetermans, chief investment officer Rita Van den Abbeel, chief financial officer

figuur 1 De managementstructuur

A LG EMENE VERGADERING 1 × per jaar

R AAD VAN BESTUUR 4 × per jaar

I N V EST E R I N G S C O M I T É

BESTUURSCOMITÉ

AUDITCOMITÉ

8 × per jaar

8 × per jaar

2 × per jaar

M ANAGEMENTCOMITÉ 1 × per week

10

Raad van Bestuur

De Raad van Bestuur heeft in 2008 viermaal verga derd. Door de snelle ontwikkelingen in de sector van de microfinanciering dient Incofin de vinger aan de pols te houden. Tijdens een tweedaagse vergadering (11 en 12 april 2008) heeft de Raad van Bestuur de strategie van Incofin geëvalueerd en bijgestuurd. Bij het uitstippelen van de strategie wordt voortdurend aandacht besteed aan het specifieke sociale oogmerk van Incofin. Het voorliggende verslag toont aan hoe dit oogmerk tijdens 2008 werd gerealiseerd.

vooraan van links naar rechts Peter Van den Brock, Eric Delecluyse, Tony Janssen, Herman Van de Velde, Rein De Tremerie, Frans Verheeke, Martine Verluyten, Willy Bosmans, Henri Vansweevelt, Walter Vandepitte achteraan van links naar rechts Jan Bevernaege, Loïc De Cannière, Johan De Schamphelaere, Benoît Braeckman, Paul Steppe, Yvan Dupon, Erik Bruyland, Frank Vereecken

niet op de foto Jos Daniëls, Majin de Froidmont, Emmanuel Doutrepont, Jozef Lambrechts, Fanny Machiels, Marc Timbremont, Roland Van der Elst, Ann Van Impe, Lyn Verelst, Dirk Vyncke, André Sarens

11

tabel 1 Raad van Bestuur

namens bedrijf/organisatie

functie

Onafhankelijke

Voorzitter Volksvermogen, Voorzitter Hogeschool Gent

Jan Bevernaege

Volksvermogen

Lid Raad van Bestuur Volksvermogen

Benoît Braeckman

Suez / Fonds Maria Janssens - Braeckman

Voormalig hoofd patrimoniumbeheer Electrabel

Erik Bruyland

Roularta Media Group

Senior journalist bij Trends

Jos Daniëls

VKW Synergia vzw

Erevoorzitter Raad van Bestuur KBC verzekeringen

Loïc De Cannière

Incofin

Gedelegeerd bestuurder Incofin

Johan De Schamphelaere

VDK spaarbank

Voorzitter Directiecomité VDK spaarbank

Rein De Tremerie

Volksvermogen

Algemeen secretaris ACV-CSC Textura

Eric Delecluyse

ACV Voeding en Diensten

Voormalig voorzitter ACV Voeding en Diensten

Emmanuel Doutrepont

Viafonds: Sociale Fondsen Voedingsnijverheid

Ondervoorzitter Sociaal Fonds Voedingsnijverheid

Yvan Dupon

Yvan Dupon Consult BVBA

Zaakvoerder

Tony Janssen

ACV Metaal

Voormalig Voorzitter ACV Metaal en Europese Metaalbond

Jozef Lambrechts

Voorzitter Felixfonds vzw

Ere-gedelegeerd bestuurder Kredietbank (nu KBC)

Fanny Machiels

Group Machiels

Bestuurder-Directeur Group Machiels

Paul Steppe

KBC groep

Voorzitter Directiecomité Centea

Marc Timbremont

Volksvermogen

Algemeen directeur Huisvesting Het Volk

Herman Van de Velde

VKW

Gedelegeerd bestuurder N.V. Van de Velde

Peter Van den Brock

Pax-Bank

Directeur Pax-Bank - Vorstand Pax-Bank-Stiftung

Voorzitter Frans Verheeke Bestuurders

Majin de Froidmont

Roland Van der Elst

Voormalig hoogleraar EHSAL, Voormalig bestuurder Vlaamse Federatie van Beleggingsclubs en Beleggers

Ann Van Impe

VDK spaarbank

Juridisch adviseur VDK spaarbank

Walter Vandepitte

MRBB & AVEVE

Erevoorzitter Group AVEVE

Henri Vansweevelt

Bekaert

Voormalig directeur Latijns-Amerika Bekaert groep

Frank Vereecken

VDK spaarbank

Onderdirecteur Afdeling Effecten VDK spaarbank

Lyn Verelst

Solid

Algemeen Manager Solid

Martine Verluyten

Umicore

Chief Financial Officer Umicore

Dirk Vyncke

Vyncke Energietechniek n.v.

Bestuursvoorzitter Vyncke Energietechniek

Willy Bosmans

WB Management BVBA

Zaakvoerder

André Sarens

Suez-Tractebel

Directeur Belgische Netparticipaties

Te benoemen bestuurders

Ere-bestuurders Frank Lambert

Directeur Kofi Annan Business Schools Foundation

Guido Lamote

Bestuurder Trias

12

Aandeelhouders Incofin

totaal € 10.545.828

100%

2,61%

(14,37%) 90

€ 275.404 PA R T I C U L I E R E N V I A 1/ 2 0 A A N D E L E N

Incofin geeft aandelen uit ter waarde van 2.604 euro per aandeel (nominale waarde van 2.480 euro + uitgiftepremie van 5 %) en 1/20° aandelen van 130,20 euro (nominale waarde van 124 euro + uitgiftepremie van 5 %). De gewone Incofin aan delen zijn er voor grotere investeerders, terwijl de 1/20° aandelen veeleer bestemd zijn voor parti culiere investeerders.

80

27,34% € 2.883.372 BANKEN & HOLDINGS

70

60

25,90%

Het aandeelhouderskapitaal van Incofin nam in 2008 toe met 2.456.316 euro en bedraagt per einde december 2008 10.545.828 euro. Het aantal aandeelhouders steeg tot 296. De kapitaalsgroei voor Incofin blijft belangrijk om te kunnen vol doen aan de stijgende vraag naar aandelenpartici paties vanuit de microfinancieringsinstellingen.

€ 2.730.852

50

B E R O E P S O R G A N I S AT I E S

40

19,44% € 2.050.340

30

INDUSTRIE & BEDRIJVEN

20

18,18% € 1.917.164

15,57%

PA R T I C U L I E R E N

10

(85,63%)

9,14%

€ 1.641.760

€ 964.100

PA R T I C U L I E R E N V I A 1/1 A A N D E L E N

STICHTINGEN

0

grafiek 2 Actuele verdeling aandeelhouders volgens oorsprong grafiek 1 Evolutie kapitaal en aantal aandeelhouders Incofin

1992

1997

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

99,20 1

124,00 3

471,20 8

897,76 16

1.941,84 28

2.386,75 92

3.490,23 193

5.223,75 227

6.769,28 257

8.089,51 282

10.545,83 296

totaal kapitaal in ’000 euro aantal aandeelhouders

13

tabel 2 De grootste aandeelhouders in functie van hun aandeel in het kapitaal per 2008/12/31

aandeelhouder

achtergrond

ACV Metaal

Beroepsorganisaties

1.202.800 €

11,41 %

Volksvermogen

Banken & Holdings

1.091.200 €

10,35 %

VDK spaarbank

Banken & Holdings

595.200 €

5,64 %

ACV Voeding en Diensten

Beroepsorganisaties

496.000 €

4,70 %

KBC Private Equity

Banken & Holdings

407.960 €

3,87 %

Umicore

Industrie & bedrijven

379.440 €

3,60 %

Yvan Dupon Consult BVBA

Particulieren

285.200 €

2,70 %

Pax-Bank

Banken & Holdings

285.200 €

2,70 %

VKW Synergia vzw

Beroepsorganisaties

263.500 €

2,50 %

Suez - Tractebel


248.000 €

2,35 %

Sociaal Fonds Voedingsnijverheid

Beroepsorganisaties

248.000 €

2,35 %

Van der Elst Roland

Particulieren

248.000 €

2,35 %

de Froidmont Majin

Particulieren

248.000 €

2,35 %

Sociaal Fonds Bedienden Voedingsnijverheid

Beroepsorganisaties

248.000 €

2,35 %

Stiftungfonds Kirche und Caritas der Bank im Bistum Essen

Banken & Holdings

248.000 €

2,35 %

WB Management

Particulieren

248.000 €

2,35 %

Koinon


238.080 €

2,26 %

Stichting Gillès

Stichtingen, cooperatieven & vzw’s

215.760 €

2,05 %

Stichting Maria Janssens Braeckman


202.368 €

1,92 %

MRBB

Beroepsorganisaties

177.320 €

1,68 %

AVEVE


177.320 €

1,68 %

Willemen Johan

Particulieren

148.800 €

1,41 %

Vandersanden Constant

Particulieren

148.800 €

1,41 %

Zusters van Maria Pittem


136.400 €

1,29 %

Roularta


124.000 €

1,18 %

Bekaert


124.000 €

1,18 %

Solid


124.000 €

1,18 %

KBC

Banken & Holdings

124.000 €

1,18 %

de Kade


119.040 €

1,13 %

Economat des Missions de la Compagnie de Jésus


99.200 €

0,94 %

Ethias


96.720 €

0,92 %

van Gansewinkel Groep


74.400 €

0,71 %

Vyncke


60.884 €

0,58 %

Vandeputte Gilbert

Particulieren

54.932 €

0,52 %

Reynaers Martine

Particulieren

52.824 €

0,50 %

Aandeelhouders < 0,5 % totaal

kapitaal

percentage

1.304.480 €

12,37 %

10.545.828 €

100,00 %

14

figuur 2 Logo’s aandeelhouders

15

16

17

2 de activiteiten

≤ In 1997 kreeg Jennifer Kariuki van KWFT een krediet van 30.000 Keniaanse Shilling, zo’n 300 euro, op 12 maanden terug te betalen. Op dat moment kocht ze stoffen op de markt en verkocht deze elders door. Momenteel heeft Jennifer een eigen stoffenzaak met 5 werknemers.

18

De essentie van microfinanciering

De aanpak van Incofin

Ongeveer één miljard mensen moet het stellen met minder dan 1 usd per dag. Zonder mogelijkheid om een lening aan te gaan is puur overleven voor hen de enige optie. Zij beschikken niet over voldoende onderpand of een vast inkomen om klant te worden bij gewone commerciële banken. Zij beschikken wel over ideeën, energie, kracht en doorzettingsvermo gen om hun leven in handen te nemen. En net deze mensen zijn het doelpubliek van microfinancierings instellingen. De ervaring toont aan dat, eenmaal zij via microfinanciering toegang krijgen tot kapitaal, ze wel degelijk in staat zijn om kleinschalige econo mische activiteiten te ontwikkelen waardoor hun inkomen verhoogt en waardoor ze hun lening kun nen terugbetalen. De globale terugbetalinggraad bij microfinancieringsklanten ligt immers boven 95 % . Microkredieten vormen slechts een onderdeel van het microfinancieringsaanbod. Veel microfinancie ringsinstellingen bieden allerlei op maat gemaakte financiële producten aan die stuk voor stuk kunnen bijdragen aan de verbetering van de levenskwaliteit van de klanten : spaarsystemen, microverzekering en, aangepaste leningen voor schoolgeld, bouw van een huis of de opstart van een zaakje. Dit leidt ertoe dat mensen via microfinanciering meer controle krij gen over hun eigen financiële situatie. De trots, de zelfvoldoening, de hoop die dit met zich meebrengt is een inspirerende stimulans.

Een perfecte balans tussen klantgericht en winstgericht denken Incofin investeert in mfi’s die bewezen hebben dat ze solvabel en duurzaam zijn. Bij elke onderhande ling komen de wensen en de vragen van de klant uit voerig aan bod. De overeenkomsten (voor leningen of aandelenparticipaties) met de mfi’s zijn maatwerk en worden op de specifieke behoeften van elke mfi afgestemd. Tegelijkertijd beantwoorden ze aan de rendementsvereisten van Incofin. Contractueel wor den transparante en duidelijke voorwaarden over eengekomen die stipt moeten worden nageleefd.

Wereldwijd bereikt microfinanciering vandaag 150 miljoen armen. Incofin werkt samen met 64 micro financieringsinstellingen in 27 landen en is daarmee de belangrijkste Belgische investeerder in micro financiering. Op wereldvlak is Incofin een middel groot investeringsfonds.

Een duidelijk zicht op de klanten Incofin wil zijn klanten kennen. Geen enkele inves tering wordt uitgevoerd zonder dat een investment manager van Incofin voorafgaandelijk ter plekke een grondige doorlichting (due diligence) van de mfi heeft uitgevoerd. Op die manier leren beide partijen elkaar beter kennen en worden er goed doordachte investeringsbeslissingen genomen. Eens het con tract afgesloten is, wordt de evolutie van de klant goed opgevolgd, onder meer door periodieke finan ciële rapportering en door jaarlijkse bezoeken ter plekke. Een goede kennis van de markt en de marktniches Het is voor Incofin belangrijk te weten wat er leeft in de microfinancieringssector : welke zijn de lo kale noden, welke zijn de globale tendensen en hoe kan Incofin zich innovatief opstellen? Incofin blijft op de hoogte van het reilen en zeilen door veelvul dige contacten met de microfinancieringsinstel lingen, door deelname aan internationale confe renties en door overleg met andere, internationale fondsenbeheerders.

19

Een gevarieerd aanbod Incofin biedt zijn klanten een waaier van producten en fondsen aan : leningen, kapitaalsparticipaties, ga ranties en dit via verschillende fondsen, elk met een specifiek profiel. In een eerste fase worden voornamelijk leningen verleend aan microfinancieringsinstellingen. In een verdere fase van de relatie met Incofin (en vaak ook van de eigen ontwikkeling van de mfi) gaan vele in stellingen op zoek naar bijkomend aandelenkapitaal. Een kapitaalsparticipatie vergt een grote betrokken heid van Incofin bij de instellingen. In het geval van een participatie tekent Incofin mede de langeter mijnstrategie van de instelling uit. Hoewel Incofin nooit meerderheidsaandeelhouder van een mfi wordt, impliceert de kapitaalsinbreng dat Incofin

actief wordt in de Raad van Bestuur van de mfi. Om redenen van efficiëntie en kostenbeperking, duidt Incofin bovendien een lokale vertegenwoordiger aan die Incofin in de Raad van Bestuur vertegenwoordigt wanneer de eigen medewerker van Incofin niet aan wezig kan zijn. Een transparante communicatie Incofin biedt zijn aandeelhouders een duidelijke rap portering over de investeringen en de resultaten. De aandeelhouders ontvangen de nieuwsbrief en het jaarverslag en worden jaarlijks uitgenodigd op de Algemene Vergadering. Grote aandeelhouders zijn vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur.

20

Een uitgesproken sociale focus: Meting van sociale performantie van mfi’s via “Incofin echos©” Incofin hecht veel belang aan de sociale dimensie van zijn investeringen. Volgens Incofin volstaat het niet in mfi’s te investeren om aldus als “sociale investeer der” te kwalificeren. Daarvoor is meer nodig. Zo wil Incofin in de sociaal meest performante mfi’s inves teren. Dit kan enkel indien Incofin meet welke mfi’s op sociaal vlak het beste presteren. Incofin heeft een meetinstrument ontwikkeld (Incofin echos©) dat diverse dimensies van de soci ale performantie van een mfi scoort. Dit gebeurt aan de hand van een vragenlijst, die de investment mana ger van Incofin invult tijdens zijn doorlichting van de mfi ter plaatse. De vragenlijst omvat 44 vragen en peilt naar de vol gende 5 dimensies :

Incofin echos© werd ondertussen op meer dan 40 mfi’s toegepast. Daaruit blijkt dat de populatie van gescreende mfi’s een gemiddelde sociale score haalt van 74 % . mfi’s met een score van minder dan 50 % komen niet voor financiering door Incofin in aanmerking. Het universum van de door Incofin gescreende mfi’s werd intern statistisch geanalyseerd teneinde ver banden te kunnen ontwaren tussen de sociale per formantie van een mfi en andere factoren. Incofin heeft hierover ook gepubliceerd in vaktijdschriften. Ten gevolge hiervan worden vertegenwoordigers van Incofin regelmatig op internationale confe renties uitgenodigd om hun bevindingen te komen toelichten.

tabel 3 Dimensies ECHOS

Dimensie

Weging

Belangrijkste aspecten

Sociale missie en visie

10 %

Mate van explicitering van de sociale missie, betrokkenheid van personeel in uitvoering van de sociale missie, hanteren van meetinstrumenten inzake sociale impact

Bereik en toegankelijkheid

25 %

Gemiddeld kredietbedrag (zowel absoluut als in vergelijking met BNP per capita), reikwijdte, toegankelijkheid van producten, afwezigheid van belemmeringen

Kwaliteit van de dienstverlening

30 %

Meting van klantentevredenheid, aangepastheid van productengamma, snelheid van dienstverlening, beleid inzake bescherming van de klanten en verantwoordelijke kredietverstrekking

HRM-beleid

20 %

Uitgewerkt HRM-beleid, antidiscriminatieregels, eerlijke verloning, opleidingsmogelijkheden, beleid inzake retentie van personeel

Bijdrage tot samenleving en milieu

15 %

Gebruik van uitsluitingcriteria inzake onaanvaardbare sociale of ecologische praktijken, interne milieumaatregelen, beleid inzake ondersteuning van de lokale gemeenschap

Totaal

100 %

21

22

Het fondsenbeheer

Incofin beheert naast zijn eigen portefeuille ook an dere microfinancieringsfondsen, elk met een eigen profiel : - Impulse Microfinance Investment Fund - Rural Impulse Fund - vdk mfi Loan Portfolio - Volksvermogen

Voor het beheer van deze fondsen ontvangt Incofin een marktconforme vergoeding. Per eind december 2008 bedroeg de totale por tefeuille van Incofin en de fondsen in beheer 120.656.193 euro.

23

figuur 3 Fondsenbeheer

INCOFIN

portefeuille beheer / participatie

portefeuille beheer

I N C O FIN

IMPULSE

RURAL

VDK MFI

P O RT E F E UILLE

MICROFINANCE

IMPULSE

LOAN

INVESTMENT

FUND

PORTFOLIO

VOLKSVERMO G E N

FUND

leningen / participaties

MICROFINANCIERINGSINSTELLINGEN

microkredieten

3.000 .000 MICRO-ONDERNEMERS

2008

2007

2006

2005

Volksvermogen Rural Impulse Fund VDK MFI Loan Portfolio Impulse Fund Incofin

€ 150.000.000

€ 120.000.000

€ 90.000.000

€ 60.000.000

€ 30.000.000

grafiek 3 Evolutie fondsen in beheer van Incofin (in euro)

24

Het fondsenbeheer

Incofin Geïn vesteerde p ortefeuille per 20 08/12 /31

De grafieken hiernaast

EUR 19.151.177

illustreren voor de Incofin-portefeuille de

T y pe fonds

geografische spreiding

Ontwikkelingsfonds

van de investeringen, de opsplitsing per

Focus va n de in vesteringen

investeringsinstrument

Leningen en kapitaalsparticipaties aan kleine en middelgrote MFI’s

en de verdeling van de investeringen per munt.

Geografische focus

Ontwikkelingslanden J uridische stru ct u ur

Coöperatieve Vennootschap met Sociaal Oogmerk L a nd va n registratie

België T y pe in vesteerders

Privébedrijven, verenigingen en particulieren

25

grafiek 4 Incofin, geografische spreiding investeringen, per 2008/12/31

14 %

B olivia

13 %

Per u

9 %

Tad z jikista n

8 %

Nicarag u a

5 %

L u x emb u rg *

5 %

B elgi ë *

5 %

Nigeria

4 %

K e n ia

4 %

C ambodja

3 %

J orda n i ë

3 %

G eorgi ë

3 %

A rme n i ë

3 %

K a z achsta n

3 %

Ta n z a n ia

3 %

dr C o n go

59 %

A merikaa n se D ollar

3 %

A rge n ti n i ë

15 %

E u ro

3 %

M o n te n egro

9 %

B olivia n o

2 %

V ere n igde S tate n *

5 %

Per u aa n se N u evo S ol

2 %

E c u ador

3 %

Nigeriaa n se Naira

2 %

M e x ico

3 %

Ta n z a n iaa n se S hilli n g

1 %

G ha n a

3 %

A rge n tij n se Peso

1 %

A z erbeid z ja n

2 %

M e x icaa n se Peso

1 %

Z u id - A frika

1 %

Z u id - A frikaa n se R a n d

* D e investeringen in België, Luxemburg en de Verenigde Staten omvatten de participaties in respectievelijk Impulse Microfinance Investment Fund, Rural Impulse Fund en MFX Fund.

grafiek 5 Incofin, opsplitsing per investeringsinstrument, per 2008/12/31

65 %

Lening

35 %

K a p itaals partici patie

grafiek 6 Incofin, verdeling van de investeringen per munt, per 2008/12/31

26

Het fondsenbeheer

Impulse Microfinance Investment Fund Volume fonds

In 2008 organiseerde Impulse een

EUR 42.500.000

kapitaalsverhoging. Dit leidde tot een inschrijving van 22,5 miljoen

Geïn vesteerde p ortefeuille per 20 08/12 /31

euro. Het globale resultaat was

EUR 29.803.661

een bijkomende intekening op 22,5 miljoen euro: 4,5 miljoen

T y pe fonds

euro kapitaal, 7 miljoen euro

Commercieel fonds

mezzanine notes en 11 miljoen euro senior notes. Hiermee komt

Fondsbeheerder

het totale kapitaal van Impulse

Incofin

op 42,5 miljoen euro. Deze kapitaalsverhoging is opmerkelijk

Focus va n de in vesteringen

in een periode van turbulentie op

Leningen aan en kapitaalsparticipaties in middelgrote MFI’s

de financiële markten. Net als in de vorige jaren, heeft Impulse

Geografische focus

ook in 2008 een mooi financieel

Ontwikkelingslanden

resultaat gerealiseerd, in lijn met de projecties die bij de oprichting

J uridische stru ct u ur

van het fonds werden gemaakt.

Naamloze Vennootschap De grafieken hiernaast illustreren L a nd va n registratie

voor de Impulse Microfinance

België

Investment Fund portefeuille de geografische spreiding van de

T y pe in vesteerders

investeringen, de opsplitsing per

Financiële instellingen en particulieren

investeringsinstrument en de verdeling van de investeringen

Bela ngrijkste in vesteerders

KBC Private Equity, VDK spaarbank, Ethias, BIO, Incofin, Boerenbond, Volksvermogen, ACV Metaal, ACV Voeding en Diensten, Kringloopfonds, Pax-Bank, Bank im Bistum Essen, Bank für Kirche und Caritas, Pensioenfonds Vlaams Parlement, Psychiatrisch Ziekenhuis Sint-Jozef, VKW Synergia, Solid, Cera

per munt.

27

grafiek 7 Impulse, geografische spreiding van de investeringen, per 2008/12/31

22 %

B olivia

17 %

A z erbeid z ja n

13 %

B os n i ë e n H er z egovi n a

12 %

Nicarag u a

7 %

Per u

6 %

Tad z jikista n

5 %

E l S alvador

3 %

M o n te n egro

3 %

O ega n da

3 %

Nigeria

3 %

C ambodja

3 %

dr C o n go

3 %

E c u ador

grafiek 8 Impulse, opsplitsing per investeringsinstrument, per 2008/12/31

grafiek 9 Impulse, verdeling van de investeringen per munt, per 2008/12/31

87 %

Lening

68 %


9 %

G ara n tie

24 %

E u ro

4 %


4%


2 %

A z erbeid z jaa n se M a n at

2 %

Nigeriaa n se Naira

28

Het fondsenbeheer

Rural Impulse Fund Volume fonds

Rural Impulse Fund is een

USD 38.000.000

innovatief fonds dat in rurale, commercieel leefbare MFI’s


investeert. In de loop van 2008

USD 32.903.788

steeg het balanstotaal van Rural Impulse Fund van 9,73 miljoen USD

T y pe fonds

tot 33,06 miljoen USD. Het fonds

Quasi-commercieel fonds

bereikte hierdoor, veel sneller dan verwacht, zijn vooropgezette

Fondsen beheerder

omvang. Rural Impulse Fund

Incofin

investeert zowel in participaties als in leningen. Per einde 2008 had

Focus va n in vestering

het fonds aandelen onderschreven

Lening aan en kapitaalsparticipaties aan rurale MFI’s

in 2 MFI’s: Asomi (India) en Confianza (Peru). Daarnaast

Geografische focus

verstrekte het fonds 19 leningen.

Ontwikkelingslanden met een minimum van 25 % in ACP-landen (hoofdzakelijk Sub-Sahara Afrika)

Rural Impulse Fund ontving in 2008 het Lux-Flag label.


Dit is een kwaliteitslabel

SICAV-FIS

dat wordt toegekend aan microfinancieringsfondsen.

L a nd va n registratie

Het label is een initiatief van de

Luxemburg

Europese Investeringsbank, van de Luxemburgse regering en van ALFI,

T y pe in vesteerders

de associatie van Luxemburgse

Internationale ontwikkelingsbanken en financiële instellingen

vermogensbeheerders. Het label geeft aan investeerders de

Bela ngrijkste in vesteerders

garantie dat fondsen met dit label

BIO, EIB, FMO, IFC, KBC Private Equity, Incofin

verantwoord in microfinanciering investeren en zo bijdragen tot duurzame financiering. De grafieken hiernaast illustreren voor de Rural Impulse Fund portefeuille de geografische spreiding van de investeringen, de opsplitsing per investeringsinstrument en de verdeling van de investeringen per munt.

29

grafiek 10 Rural Impulse Fund, geografische spreiding van de investeringen, per 2008/12/31

15 %


13 %

K y rgy z sta n

9 %

G eorgi ë

8 %

B olivia

6 %

G u atemala

6 %

Ta n z a n ia

6 %

Per u

5 %

Nicarag u a

5 %

I n dia

5 %

A rme n i ë

5 %

K e n ia

5 %

Tad z jikista n

3 %

C ambodja

3 %

Nigeria

2 %

A z erbeid z ja n

2 %

E c u ador

2 %

G ha n a

grafiek 11 Rural Impulse Fund, verdeling van de investeringen per munt, per 2008/12/31

71 %


15 %

E u ro

5 %

I n diase R oe p ie

3 %

Nigeriaa n se Naira

3 %


3 %

T haise B ath

grafiek 12 Rural Impulse Fund, opsplitsing per investeringsinstrument, per 2008/12/31

81 %

Lening

11 %

Q u asi - ka p itaal

8 %


30

Het fondsenbeheer

VDK MFI Loan Portfolio Volume faciliteit

In 2008 besliste VDK spaarbank

EUR 75.000.000

om zijn portefeuille van kredieten aan MFI’s verder


uit te bouwen (VDK MFI Loan

EUR 45.597.313

Portfolio). Het beschikbare bedrag werd verhoogd van 50

A dviseur

miljoen euro naar 75 miljoen

Incofin

euro. Incofin treedt op als bemiddelaar voor deze faciliteit.

Focus va n in vestering

De taak van Incofin bestaat

Lening aan grotere MFI’s

erin om grotere, kwaliteitsvolle microfinancieringsinstellingen

Geografische focus

te selecteren die op zoek

Ontwikkelingslanden

zijn naar schuldfinanciering. Incofin ontvangt voor deze


bemiddelingsactiviteit een

Faciliteit op balans van VDK spaarbank

vergoeding. Per einde 2008 omvatte de

L a nd va n registratie

VDK MFI Loan Portfolio 16

België

investeringen voor een totaal bedrag van 45 miljoen euro. De grafieken hiernaast illustreren voor de VDK MFI Loan Portfolio de geografische spreiding van de investeringen en de verdeling van de investeringen per munt.

31

grafiek 13 VDK MFI Loan Portfolio, Geografische spreiding van de investeringen, per 2008/12/31

16 %


12 %

A z erbeid z ja n

11 %

Per u

10 %

B olivia

9 %

C ambodja

9 %

M o n te n egro

9 %

Nicarag u a

5 %

E c u ador

5 %

K a z akhsta n

4 %

A rme n i ë

4 %

Ta n z a n ia

3 %

E l S alvador

3 %

Tad z jikista n

Grafiek 14 VDK MFI Loan Portfolio, verdeling van de investeringen per munt, per 2008/12/31

70 %


30 %

E u ro

32

Het fondsenbeheer

Volksvermogen De Gentse investeringsmaatschappij Volksvermogen beschikt over een ei-

grafiek 15 Volksvermogen, geografische spreiding van de investeringen, per 2008/12/31

gen investeringsportefeuille in MFI’s en KMO-fondsen in ontwikkelingslanden. Per einde 2008 bedroeg de portefeuille 2.433.955 euro. Voor de identificatie, selectie, onderhandeling en opvolging van deze investeringsportefeuille doet Volksvermogen

59 %

Per u

32 %

O ega n da

9 %

E c u ado R

een beroep op Incofin. Incofin ontvangt hiervoor een managementvergoeding. De grafieken hiernaast illustreren voor de Volksvermogen-portefeuille de

grafiek 16 Volksvermogen, verdeling van de investeringen per munt, per 2008/12/31

geografische spreiding van de investeringen, de verdeling van de investeringen per munt en de opsplitsing per investeringsinstrument.

37 %


32 %

O ega n dese S hilli n g

31 %


grafiek 17 Volksvermogen, opsplitsing per investeringsinstrument, per 2008/12/31

91 %

ka p itaals partici patie

9 %

le n i n g

33

34

Met het ruime aanbod aan fondsen kan Incofin elke klant de gepaste financiering aanbieden. Hieronder een aantal concrete voorbeelden die dit duidelijk maken.

Asomi

Ineco Bank

L a nd

India

L a nd

Armenië

In vesteringsprodu ct

Kapitaalsparticipatie


Lening

Munt

Amerikaanse dollar

Munt

In vesteerder

Rural Impulse Fund

In vesteerder

In december 2008 ondertekende Rural Impulse Fund een overeenkomst met Asomi, de grootste microfinancieringsinstelling in Assam (staat in Noord-Oost India). Rural Impulse Fund verwerft door de overeenkomst 34 % van het kapitaal van deze microfinancierings instelling. De kapitaalsinjectie is een eerste fase in het groeiproces van Asomi. De komende jaren zal bijkomend kapitaal worden aangetrokken, zowel van de lokale partner als van nieuwe investeerders. Voor Incofin betekent deze transactie een eerste investe ring in India. Asomi is één van de weinige microfinancierings banken in Assam. De microfinancieringsinstelling heeft een netwerk van 40 kantoren met 150 mede werkers en bereikt 30.000 klanten. Asomi wordt geleid door Subhra Bharali, een 31-jarige dynamische ondernemer die de ngo oprichtte in 2001. Subhra Bharali is zeer enthousiast over de samenwerking met Incofin : “Van bij het begin was er een uitste kende verstandhouding met de medewerkers van Incofin. Het viel me op dat zij een zeer goed inzicht hadden in de specificiteit van Asomi. Ze waren steeds bereid om mee te zoeken naar oplossingen. Afstand en culturele verschillen speelden geen enkele rol. Ik ben ervan overtuigd dat Incofin, met zijn interna tionaal netwerk en zijn uitstekende reputatie in de microfinancieringswereld, een grote toegevoegde waarde zal zijn voor Asomi.”

Amerikaanse dollar VDK MFI Loan Portfolio

Ineco Bank werd in 1996 in Armenië opgericht, een vijftal jaar na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Er was toen een zeer grote vraag naar kapitaal om privé-initiatieven op te starten. De oprichters wil den specifiek de private sector ondersteunen met ondernemingskredieten. Vandaag is Ineco Bank een gevestigde waarde in de Armeense sector van microfinanciering. Door het feit dat de instelling een zeer goede portefeuille kwaliteit kan voorleggen, hebben verschillende in ternationale partners geïnvesteerd. Via 7 kantoren bereikt Ineco zo’n 50.000 klanten. De gemiddelde lening bedraagt 650 euro. Ineco Bank richt zich voornamelijk tot een stedelijk cliënteel en is actief in diverse urbane centra. Een belangrijk deel van de klanten (75 %) is in de hoofdstad Yerevan ge vestigd. De meesten van hen zijn actief in de klein handel. Ineco Bank werkt steeds met individuele leningen. De bank biedt een tiental verschillende producten aan. Dit ruime aanbod maakt de bank zeer klantgericht en is een grote troef om ook in de toekomst nog meer klanten aan te trekken. Ineco Bank is een sprekend voorbeeld van hoe microfinan ciering in een zich snel ontwikkelende economie een katalysatorrol speelt.

35

AB Nigeria Microfinance Bank

Semisol

L a nd

Nigeria

L a nd

Mexico


Kapitaalsparticipatie


Lening

Munt

Nigeriaanse naira

Munt

Mexicaanse peso

In vesteerder

Incofin

In vesteerder Impulse Microfinance

Investment Fund

In juli 2008 trad Impulse Microfinance Investment Fund als aandeelhouder toe tot een net opgerichte microfinancieringsinstelling in Nigeria. De nieuwe microfinancieringsbank ab Nigeria Microfinance Bank werd opgericht onder impuls van het Duitse Access Microfinance Holding ag, een gespecialiseer de organisatie op het vlak van microfinanciering. Incofin en de door Incofin beheerde fondsen investe ren normaal gesproken niet in nieuwe mfi’s (“green fields”), omdat de hieraan verbonden risico’s vrij groot zijn. In het geval van Nigeria besliste Impulse toch om te investeren in een nieuwe Nigeriaanse mfi, omdat de promotor van het initiatief een zeer gereputeerde instelling is, die reeds herhaaldelijk bewezen heeft succesvol te zijn geweest in de oprich ting van nieuwe mfi’s (onder andere in Azerbeidzjan, Tanzania, Madagaskar, Mozambique). Daarnaast is de markt van microfinanciering in Nigeria, een land met 120 miljoen inwoners, ook bijzonder groot. ab Nigeria Microfinance Bank zal in de eerste ja ren kunnen genieten van aanzienlijke financiële steun (technische assistentie) door de Duitse over heid (kfw), de Wereldbank (ifc), en de Afrikaanse Ontwikkelingsbank (adb). Deze drie partijen wor den ook de drie medeaandeelhouders in de bank, naast Access Microfinance Holding ag en Impulse. ab Nigeria Microfinance Bank biedt enkel individu ele kredieten aan en mikt op een gemiddeld krediet per ontlener van ongeveer 700 euro. Binnen de 5 jaar wil de bank de volgende doelstellingen berei ken : 50.000 klanten en een kredietportefeuille van 13 miljard Naira (ongeveer 81 miljoen euro). De bank startte met een kantoor in Lagos, in het stadsdeel Ikeja dat bruist van micro-ondernemingsactivitei ten. Nadien zal de bank uitbreiden over de hele stad.

Met een portefeuille van 1,5 mio Amerikaanse dollar en iets meer dan 5.000 klanten is Semisol een kleine, maar zeer goed georganiseerde microfinancierings instelling in Mexico. Semisol werd in 2004 opgericht met als hoofd aandeelhouder “Investisseur & Partenaire pour le Développement”, een Franse sociale investeerder. Samen met het management werd geopteerd voor een geleidelijke, maar zeer doordachte en kwalita tieve groei. Semisol staat voor Semilla Solidaria (Zaad van Solidariteit). Met een gemiddeld krediet van 165 Amerikaanse dollar bereikt deze microfinan cieringsinstelling de armste bevolkingslagen. De achterstallige betalingen bedragen minder dan 0,5 % , wat wijst op een goede kwaliteit van de kredietportefeuille. Semisol stelt 55 mensen tewerk en is met 6 kantoren aanwezig in de stedelijke gebieden aan de Oostkust van Mexico, vlakbij de grens met Guatemala. Dit is een zeer bergachtig gebied. De economische acti viteit (voornamelijk kleinhandel in dagdagelijkse producten) concentreert zich in enkele steden. Er worden voornamelijk groepsleningen aangeboden. Sinds kort biedt Semisol ook individuele leningen aan. Met de lening, verstrekt door Incofin, zal Semisol zijn portefeuille uitbreiden. Omwille van het wis selkoersrisico vroeg Semisol deze lening aan in Mexicaanse Peso. Via een wisselkoersindekking kon Incofin aan deze vraag tegemoetkomen.

36

37

3 de resultaten

≤ KWFT verleende in 2005 aan een groepje vrouwen in Kibwezi een krediet van 50.000 Keniaanse Shilling (500 euro). Salome Musi gebruikte de lening om naai machines te kopen. Dit vormde de basis voor een bloeiende kledingwinkel met naaiatelier.

38

Kerncijfers MFI’s

Incofin investeert via de fondsen in beheer in 64 mfi’s, verspreid over 27 landen. Samen bereiken deze mfi’s 2.993.954 klanten. Hiervan zijn 65,25 % vrouwen. De inschakeling van deze lokale inter mediairen zorgt voor een zeer groot hefboom effect voor de Incofin investeringen. De som van de kredietportefeuilles van de instellingen waarin Incofin investeert, bedraagt 2.130 miljoen euro.

De mfi’s uit de portefeuille van Incofin zijn gezonde en performante financiële instellingen : ze beschik ken over een kredietportefeuille van goede kwaliteit (met beperkte achterstallen), ze houden hun alge mene kosten onder controle en ze zijn rendabel. De tabel hiernaast verschaft geaggregeerde gegevens voor de gehele portefeuille.

2003

2004

2005

2006

2007

2008

114.551

243.853

691.646

1.154.248

1.765.203

2.993.954

aantal klanten

grafiek 18 Aantal klanten, per 2008/12/31

39

tabel 4 Financiële indicatoren

Statistieken portfolio Incofin en fondsen in beheer

Financiële indicatoren Portfolio at risk 30 days (delinquent loans as % of loan portfolio) Operating expense ratio (operating costs as % of loan portfolio) Operational self-sufficiency Return on Equity (ROE) excluding donations Som van de portefeuilles van de MFI’s Gemiddelde lening Aantal MFI’s Kleine instellingen (Portfolio < € 5 mio )

2008/12/31

2,84 % 15,27 % 126,32 % 21,47 % € 2.130.000.000 € 982 64 9

Middelgrote instellingen (Portfolio € 5-20 mio)

28

Grote instellingen (Portfolio > € 20 mio)

27

Klein klantenbestand (met < 10.000 klanten)

10

Middelgroot klantenbestand ( met 10.000 tot 20.000 klanten)

13

Groot klantenbestand (met > 20.000 klanten)

41

Zeer lage gemiddelde leningen ( < € 500)

23

Lage gemiddelde leningen (€ 500 - € 1.000)

22

Middelmatige gemiddelde leningen (€ 1.000 - € 2.000)

11

Hoge gemiddelde leningen ( > € 2.000)

8

Aantal MFI-klanten Percentage vrouwen

2.993.954 65,25 %

40

Toelichting bij de rekeningen

Toelichting bij de balans van Incofin voor het boekjaar 2008 Per einde 2008 bedroeg het balanstotaal van Incofin 19.949.760 euro, dit is een stijging met 53 % ten op zichte van vorig jaar. Het eigen vermogen van Incofin bedroeg op het einde van het boekjaar 11.237.337 euro en nam tegenover het vorige boekjaar met 2.761.900 euro toe (+33 %). Deze toename is in hoofdzaak te danken aan de kapitaalsverhoging ten belope van 2.456.316 euro (tot 10.545.828 euro) en tevens aan de uitgiftepremie, de over te dragen winst en reserve ringen van het boekjaar. Daarnaast stelt de Raad van Bestuur van Incofin voor om ook in 2008 de aandeelhouders een vergoe ding van het kapitaal te bieden a rato van 1,5 % op het ingelegde kapitaal. Dit is 50 basispunten hoger in vergelijking met vorig jaar. De vennoten die tijdens het boekjaar hun kapitaal hebben verhoogd zullen hiervoor pro rata worden vergoed volgens artikel 35 van de statuten. De schulden van Incofin namen in de loop van 2008 toe tot 8.165.000 euro, hoofdzakelijk als gevolg van de opname van kredietlijnen bij vdk spaarbank en kbc en nieuwe leningen van acv Metaal en lbc. De opname van deze leningen kadert binnen de strate gie van Incofin om het totale vermogen van de on derneming te verhogen door middel van het aantrek ken van vreemd vermogen (evenwel beperkt tot een bedrag dat nooit hoger kan zijn dan het eigen vermo gen van Incofin). Aan de actiefzijde van de balans bedroeg de bruto investeringsportefeuille voor waardeverminderin gen op het jaareinde 19.072.819 euro. Die portefeuil le bestaat voor 6.704.740 euro uit deelnemingen en voor 12.368.079 euro uit leningen. Globaal groeide de investeringsportefeuille met 59 % in 2008. De bijkomende investeringen in deelnemingen betref fen verhogingen van de participaties in Peru, Bolivië, Argentinië, Tanzania, Rural Impulse Fund en mfx, een fonds dat Incofin toegang geeft tot wisselkoers indekkingen in vreemde munten om de mfi-klanten nog betere diensten te kunnen bieden. Het overige

deel van de portefeuille omvat leningen, hoofdza kelijk aan mfi’s. Ook de leningsportefeuille kende opnieuw een sterke groei. Belangrijke nieuwe le ningen werden toegekend aan microkredietinstel lingen in Peru, Ghana, Georgië, Armenië, Jordanië, Cambodja, Mexico, dr Congo en Nicaragua. Er dient evenwel opgemerkt te worden dat de netto investe ringsportefeuille slechts 18.644.571 euro bedraagt op het einde van het boekjaar omdat op vraag van de cbfa de algemene voorzieningen voor eventuele risi co’s in de portefeuille niet langer als een provisie op het passief worden geboekt maar wel als een waarde vermindering op het actief. Voor de lening aan de Nigeriaanse mfi “lapo” werd een specifieke waardevermindering aangelegd van 102.795 euro. Gezien de historisch sterke koers evolutie van de Nigeriaanse naira ten opzichte van de Amerikaanse dollar en de goede vooruitzichten van deze koers, die sterk gerelateerd is aan de olie prijzen, werd bij wijze van uitzondering beslist deze lening in Nigeriaanse naira uit te geven, zonder in dekking van het naira/ A merikaanse dollar wissel risico. Het muntrisico tussen de Amerikaanse dollar en de euro werd daarbij wel ingedekt. Aangezien de Nigeriaanse naira als gevolg van de financiële cri sis op substantiële, en wellicht onomkeerbare wijze is gedeprecieerd ten aanzien van de Amerikaanse dollar, werd beslist een waardevermindering op deze lening te boeken. De waardevermindering is vol ledig aan de muntsituatie en niet aan de toestand van de mfi zelf te wijten. De waardevermindering werd geïmputeerd op de in 2008 aangelegde alge mene provisie en beïnvloedt derhalve niet het resul taat over 2008. Er dient benadrukt te worden dat in alle andere gevallen de wisselr isico’s voor kredie ten aan mfi’s in de portefeuille van Incofin volledig werden ingedekt, zowel wat betreft hoofdsom als intreststromen. De liquiditeiten en beleggingen van Incofin bedroe gen per einde boekjaar 367.604 euro. Dit stemt over een met 1,84 % van het balanstotaal van Incofin. De liquiditeiten werden tot een minimum beperkt, ten einde de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk te herinvesteren in microkredietinstellingen.

41

Als buitenbalansverplichtingen van Incofin per einde 2008 vermelden wij de contracten met kbc Bank in de vorm van termijnverrichtingen (te verko pen deviezen/ forwards) ter indekking van de wissel koersrisico’s voor de uitstaande leningen aan mfi’s. Hierbij werden zowel de intrest als kapitaalstromen in de vorm van Amerikaanse dollar, Zuid-Afrikaanse rand en Mexicaanse peso ingedekt voor een totaal notioneel volume van 12.371.734 euro aan slotkoers.

Door de reeds vermelde buitenbalansverplichtin gen in de vorm van termijnverrichtingen (te ver kopen deviezen/ forwards) ter indekking van de wisselkoersr isico’s voor de uitstaande leningen aan mfi’s worden in de resultatenrekening de nega tieve wisselkoersverliezen volledig gecompenseerd door de positieve wisselkoersopbrengsten. De res terende kost betreft voornamelijk bankkosten en swapkosten.

Toelichting bij de resultatenrekening van Incofin voor het boekjaar 2008 Incofin sluit het boekjaar af met een nettoresultaat van 320.045 euro. Dit resultaat ligt 22 % hoger dan het resultaat van vorig jaar en houdt — net zoals vorig jaar — rekening met een algemene provisie van 1 % van de investeringsportefeuille. Deze werd aangelegd om mogelijke toekomstige wanbetalin gen en valutaschommelingen op te vangen. Op vraag van de cbfa wordt deze nu aangelegd als waardever mindering. De in 2008 aangelegde provisie bedraagt 190.728 euro. De Raad van Bestuur besliste in 2005 om jaarlijks 1 % van de portefeuille te provisioneren totdat een reserve van 5 % van de portefeuille wordt bereikt.

De winst van het boekjaar en de overgedragen winst van vorig boekjaar wordt als volgt toegewezen :

De totale inkomsten van Incofin (zowel bedrijfs opbrengsten als financiële opbrengsten) zijn in 2008 gestegen tot 3.339.765 euro. De inkomsten van Incofin bestonden in 2008 voor 55 % uit financiële inkomsten, voor 43 % uit vergoedingen voor fund management en consultancy, en slechts voor 2 % uit andere opbrengsten (hoofdzakelijk giften & door rekening kosten). De sponsoringcontracten liepen af in 2007 en dus beperken de inkomsten uit giften voor 2008 zich tot slechts 0,6 % . De totale uitgaven (bedrijfskosten en financiële kosten, met uitzondering van uitzonderlijke uitga ven) stegen tot 3.007.138 euro, vooral als gevolg van de personeelsuitbreiding. De kosten van Incofin bestonden in 2008 voor 28 % uit personeelskosten, voor 29 % uit financiële kosten en voor 43 % uit ande re kosten (onder meer huur, ict, reizen, consultancy, diverse diensten,…).

Te bestemmen winstsaldo - Te bestemmen winst van het boekjaar - O vergedragen winst van het vorig boekjaar

372.520 euro 320.045 euro 52.475 euro

Toevoeging aan het eigen vermogen - Toevoeging aan de wettelijke reserve - Toevoeging aan onbeschikbare reserves

175.560 euro 16.003 euro 159.557 euro

Over te dragen resultaat Over te dragen winst Uit te keren winst Vergoeding van het kapitaal

59.652 euro 59.652 euro 137.308 euro 137.308 euro

42

Waarderingsregels

Onverminderd de hierna vermelde specifieke waar deringsregels, gelden de waarderingsregels zoals deze bepaald worden overeenkomstig de bepalin gen van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschap pen, meer bepaald boek ii, titel i, hoofdstuk ii met betrekking tot de waarderingsregels. Tenzij anders vermeld, verwijzen de artikelnummers naar de des betreffende artikelen van voornoemd Koninklijk Besluit van 30 januari 2001. Waardering van activa Onverminderd de hierna vermelde specifieke waar deringsregels wordt elk actiefbestanddeel afzonder lijk gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde en voor dat bedrag in de balans opgenomen, onder aftrek van de afschrijvingen en waardeverminderingen op het betrokken actiefbestanddeel (art. 35, eerste lid). Immateriële vaste activa Immateriële vaste activa worden geboekt aan aan schaffingswaarde, exclusief bijkomende kosten. Ze worden afgeschreven over de economische levens duur van de activa, met name 5 jaar voor software. Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden geboekt aan aanschaf fingswaarde, exclusief bijkomende kosten. Ze wor den afgeschreven over de economische levensduur van de activa, met name : - Burotica 5 jaar - Computer 3 jaar - Meubilair 10 jaar Deelnemingen en aandelen Deelnemingen en aandelen worden gewaardeerd te gen aanschaffingsprijs, exclusief de bijkomende kos ten (art. 41, §2). Er wordt tot waardevermindering overgegaan ingeval van duurzame minderwaarde of ontwaarding, verantwoord door de toestand, de ren tabiliteit of de vooruitzichten van de vennootschap waarin de deelnemingen of de aandelen worden aan gehouden (art. 66, §2 – k.b. 30.01.2001). De deelne mingen en aandelen die onder de financiële vaste activa voorkomen worden niet geherwaardeerd

(art. 57, §1). Eens tot waardevermindering werd over gegaan, zal voor de desbetreffende deelneming op nieuw tot waardevermeerdering worden overgegaan tot maximaal het niveau van de originele aanschaf fingsprijs indien de toestand, de rentabiliteit of de vooruitzichten van de vennootschap (te beoordelen door de Raad van Bestuur) dit verantwoordt. Om rekening te houden met het bijzonder krediet risico dat ontstaat omwille van deelnemingen en vor deringen op bedrijven gelegen in risicolanden met een onstabiel economisch en politiek klimaat wordt jaarlijks een globale waardevermindering aangelegd van 1 % van de uitstaande investeringsportefeuille totdat 5 % van de portefeuille gedekt is. Het niveau van deze waardevermindering kan aangepast wor den op basis van historische verliesgegevens. Vastrentende effecten Vastrentende effecten worden gewaardeerd aan aanschaffingswaarde. Het verschil tussen de aan schaffingswaarde en de terugbetalingswaarde wordt op lineaire basis pro rata temporis in resultaat opgenomen. Vorderingen Onverminderd de bepalingen van de artikels 67, §2, 68 en 73, worden vorderingen geboekt tegen hun no minale waarde (art. 67, §1) op datum van afsluiting van het boekjaar. Vorderingen op meer en op minder dan één jaar Onverminderd de bepalingen van de artikels 67, §2, en 73 worden vorderingen geboekt tegen hun nomi nale waarde (art. 67, §1). Conform artikel 68 worden waardeverminderingen aangelegd, zo er voor het geheel of een gedeelte van de vordering onzekerheid bestaat over de betaling er van op de vervaldag. Om rekening te houden met het bijzonder krediet risico dat ontstaat omwille van de kredietverstrek king aan risicolanden met een onstabiel econo misch en politiek klimaat wordt jaarlijks een glo bale waardevermindering aangelegd van 1 % van de uitstaande investeringsportefeuille totdat 5 % van de portefeuille gedekt is. Het niveau van deze

43

waardevermindering kan aangepast worden op basis van historische kredietverliesgegevens. Geldbeleggingen en liquide middelen Worden opgenomen aan hun aanschaffingswaarde of aan de realisatiewaarde op datum van de jaarafslui ting indien deze lager is (art. 74). Waardering van passiva Voorzieningen voor risico’s en kosten Voorzieningen worden aangelegd teneinde naar hun aard duidelijk omschreven verliezen of kosten te dekken die op de balansdatum waarschijnlijk of ze ker zijn, doch waarvan het bedrag echter niet vast staat (art. 50 – k.b. 30.01.2001).

Schulden op meer en op minder dan één jaar Onverminderd de overige bepalingen van artikels 77, 67, §2, en 73 worden schulden geboekt tegen hun no minale waarde (art. 67, §1). Omrekening van vreemde valuta (art. 34) Financiële schulden en vorderingen worden op ba lansdatum omgerekend tegen de slotkoers op de contantmarkt op balansdatum of laatst beschikbare koers vóór balansdatum. Het omrekeningsverschil wordt in het resultaat opgenomen.

44

Risicobeheer

De investeringen van Incofin zijn blootgesteld aan diverse soorten risico’s. Incofin investeert in ontwikkelingslanden, die on derhevig zijn aan aanzienlijke landenrisico’s. Deze risico’s omvatten enerzijds het politieke risico (bij voorbeeld oorlog of burgeroorlog) en anderzijds het transferrisico (onmogelijkheid om de geïnves teerde middelen uit het land te recupereren wegens deviezenschaarste of andere overheidsmaatrege len). Om deze risico’s in te dekken, heeft Incofin een verzekeringspolis afgesloten met de Nationale Delcrederedienst (ndd), de Belgische exportkrediet verzekeraar, die de volledige investeringsportefeuil le van Incofin tegen hogervermelde risico’s verze kert (met een franchise van 10 %). De investeringen zijn ook blootgesteld aan markten omgevingsrisico’s, die verzekeringstechnisch niet indekbaar zijn. Deze risico’s omvatten onder meer de economische omgevingsfactoren, de rechtszeker heid en de kwaliteit van de lokale reglementering op mfi’s. Incofin analyseert deze aspecten nauwgezet en hanteert daarenboven een gezonde geografische spreiding in de samenstelling van de portefeuille, teneinde dit risico zo veel mogelijk te beperken. Incofin investeert in mfi’s, die op hun beurt kre dieten toekennen aan personen, die vaak geen reële zekerheden kunnen voorleggen. Het valt dus niet uit te sluiten dat de mfi’s, waarin Incofin investeert, op een gegeven ogenblik insolvabel zouden zijn, waar door de investering van Incofin in deze mfi’s verlo ren zou kunnen gaan. Dit is het zogenaamde com merciële risico. Incofin mitigeert dit laatste risico door : - het uitvoeren van een rigoureuze financiële analyse; - het beoordelen van de bedrijfsplanning; - het evalueren van het management en het bestuur; - een regelmatige opvolging ter plaatse. De investeringsbeslissingen van Incofin worden door het Investeringscomité genomen, bestaande uit een gekwalificeerd team van experts, die een grote expertise hebben op het vlak van financiële en

juridische aangelegenheden, vertrouwd zijn met de sector van de microfinanciering en de risico’s van een investering goed kunnen beoordelen. Incofin beheert ook op een actieve wijze het wissel koersrisico door gebruik te maken van indekking technieken (zoals currency swaps). Het wissel koersrisico op de participaties in lokale munt is niet indekbaar. Maar in die gevallen overtreft het rende ment op de investering meestal de depreciatie van de betrokken munt. De intresten liquiditeitsrisico’s worden door Incofin actief beheerd. Het Investeringscomité en het Auditcomité volgen de evolutie en het beheer van alle risico’s die hierbo ven werden beschreven op de voet.

45

46

Balans Incofin per 31 december 2008, in euro

activa

2008

2007

6.692.319

4.729.467

Vaste activa

32.760

37.918

Immaterieel

24.480

33.860

8.280

4.058

Financiële vaste activa

6.659.560

4.691.548

Deelnemingen

6.704.740

4.736.729

-45.181

-45.181

13.257.440

8.303.949

Vorderingen op meer dan één jaar

7.337.621

4.744.732

Kredietportefeuille

7.617.894

4.744.732

Algemene waardevermindering

- 280.273

0

5.258.308

2.779.804

529.699

275.055

4.647.390

2.430.681

Belastingen & BTW

67.200

74.068

Overige vorderingen

14.018

0

VA S T E AC T I VA III

Materieel IV

Waardeverminderingen deelnemingen V L O T T E ND E AC T I VA V

VII

Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen Netto kredietportefeuille

VIII

Geldbeleggingen

0

0

IX

Liquide middelen

367.604

603.432

86.032

432.254

Zichtrekeningen

281.572

171.178

Overlopende rekeningen

293.908

175.981

26.825

16.802

264.815

155.686

2.268

3.493

19.949.760

13.033.415

Spaar- & renterekeningen

X

Over te dragen kosten Toe te rekenen intresten Verkregen opbrengsten T O TA A L AC T I VA

De Commissaris heeft een goedkeurende verklaring zonder voorbehoud gegeven met betrekking tot de statutaire jaarrekening van Incofin.

47

passiva

I

2008

2007

EIGEN VERMOGEN

11.237.337

8.667.771

Kapitaal

10.545.828

8.089.512

Geplaatst kapitaal

8.089.512

6.769.284

Kapitaalsverhoging

2.456.936

1.325.808

- 620

- 5.580

Kapitaalsvermindering II

Uitgiftepremies

189.137

66.290

IV

Reserves

442.721

267.160

36.038

20.035

406.683

247.125

59.652

52.475

0

192.334

V R E E MD V E R M O G E N

8.712.422

4.365.645

Schulden op meer dan één jaar

6.515.000

3.985.000

0

0

Andere leningen

6.515.000

3.985.000

Schulden op ten hoogste één jaar

2.054.341

323.461

Financiële schulden

1.650.000

29.874

Handelsschulden

117.993

88.020

Belastingen en bezoldigingen

124.041

82.710

Dividenden over het boekjaar

137.308

72.759

25.000

50.099

143.081

57.183

0

9.042

Toe te rekenen intresten

84.312

48.141

Over te dragen opbrengsten

58.768

0

19.949.760

13.033.415

Wettelijke reserves Andere onbeschikbare reserves V VII

VIII

Overgedragen resultaat Voorzieningen

Indekkingsleningen

IX

Overige schulden X

Overlopende rekeningen Toe te rekenen kosten

T O TA A L PA S S I VA

48

Resultatenrekening Incofin per 31 december 2008, in euro

resultatenrekening

2008

2007

B edrijfso p bre n gste n

1.494.889

917.689

A. Omzet

1.427.365

704.281

100.811

67.905

1.326.554

636.376

D. Andere bedrijfsopbrengsten

67.524

213.408

Representatie-opbrengsten

11.211

11.019

Sponsoring en giften (Fonds KBS, …)

21.399

146.842

Uitvoering projecten (BRS, Gillès)

0

25.625

Andere (Kerstkribbententoonstelling, doorrekening kosten, …)

34.914

29.922

B edrijfskoste n

2.131.357

1.440.528

B. Diensten en diverse goederen

1.062.757

775.546

Consultancy opdrachten (Bank im Bistum Essen, BRS, …)

Fund management (Impulse, Rural Impulse, VDK, Volksvermogen)

Kantoorkosten

160.827

98.912

Transport- en reiskosten

286.833

159.577

Erelonen, vertalingen, beheerskosten en andere prestaties

435.509

454.413

Verzekeringen (BA, Delcredere, Pensioen, …)

58.266

33.775

Andere bedrijfskosten (deelname congressen, lidgelden, …)

121.322

28.869

837.573

521.333

12.327

11.538

383.067

0

- 192.334

118.670

27.966

13.442

- 636.468

- 522.839

C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen D. Afschrijvingen op vaste activa E. Waardeverminderingen voor investeringsrisico’s F. Voorzieningen voor risico’s en kosten G. Andere bedrijfskosten (registratierechten, wettelijke formaliteiten, …) > B ed r i j f s r es u lta at

49

resultatenrekening

2008

2007

1.844.876

1.108.733

1.302.697

952.450

0

0

15.831

14.171

526.348

142.111

F in a n cië le koste n

875.781

334.783

Intresten op leningen

327.741

149.678

Andere financiële kosten (negatieve koersverschillen, bankkosten, swapkosten, …)

548.041

185.105

969.095

773.949

Uit zo nderlijke o p bre n gste n

0

10.301

Uit zo nderlijke koste n

0

0

> U i t zo nd er li j k r es u lta at

0

10.301

> R es u lta at va n he t b o ek ja a r vo o r b el as tin gen

332.627

261.411

-12.582

460

320.045

261.871

F in a n cië le o p bre n gste n

Opbrengsten uit investeringsportefeuille

Inkomgeld aandeelhouders

Opbrengsten Belgische beleggingen

Andere financiële opbrengsten (positieve wisselkoersverschillen, …)

> Fin a n c ieel r es u lta at

Belastingen op het resultaat

> R es u lta at va n he t b o ek ja a r n a b el as tin gen

50

Dit jaarverslag werd volledig gedrukt op Arctic the Volume papier, dat een FSClabel kreeg (certificaat SGS-COC-2086). De Forest Stewardship Council (FSC) is een onafhankelijke, niet-gouvernementele organisatie die streeft naar verantwoord bosbeheer wereldwijd. Verantwoord bosbeheer houdt rekening met het milieu, heeft een sociale dimensie en is economisch haalbaar. FSC werd in 1993 opgericht door boseigenaren, de houtsector, sociale bewegingen en milieuorganisaties. Van alle certificerende organen hanteert de FSC de strengste criteria voor het ecologisch beheer van bossen, en de naleving van deze criteria wordt in de bossen zelf gecontroleerd. De aanpak van de FSC is internationaal, zodat er ook verantwoordelijkheid opgenomen wordt in de ontwikkelingslanden. De FSC erkent bovendien dat ecologische problemen ook het gevolg kunnen zijn van menselijke problemen, en hanteert daarom als enige organisatie eveneens sociale criteria. De FSC wordt dan ook op zijn beurt erkend door milieuorganisaties over de hele wereld.

design www.duall.be

Incofin cvso Sneeuwbeslaan 20 2610 Wilrijk België t +32 (0)3 829 25 36 f +32 (0)3 740 78 28 [email protected] www.incofin.be

Geografische spreiding investeringen Incofin

Recommend Documents