Gent 16c
Waalse Krook, walpoortstr Koophandelsplein, Schouwburgstraat
De toekomst van de Waalse Krook zal er zo uitzien
Ketelvest
Eerst dacht ik dat het een foto was van een schilderij maar dat is niet zo. Kijk zelf. Pieter Frans De Noter (1779-1842) schilderde hier één van de oude grensposten van het St Pietersdorp de “Walpoort”
Grote Huidervettershoek en de Walpoortbrug
Hoek Grote Huidevettershoek Walpoortstr
Het huisje uit 1733 was ingestort door nutsleidingen te leggen
Hier kom de hedendaagse situatie van het gebouw rechts
Grote Huidevettershoek en kleine van de Walpoortbrugstraat tot de Lammerstraat. Reeds vernoemd in de Stadsrekening van 1322. De lage grond, die hier aan de draai de verbinding door de Ketelvest, van Schelde en de Leie ligt, schijnt vroegtijdig door leertouwers en huidevetters ingenomen geweest te zijn: vandaar de naam. Hier verbleef lang de stookplaats voor de Gas-verlichting zoals Stayaert schreef in 1857. Een gedeelte van de Huidevettershoeks was geheten “Tussen Walle” ( uit jaarregister uit 1372) In het Frans heet die hoek Le Toquet (1812) een zeer scherpe bocht.
www.heruitgeverij.be
24-1-1787. De bewoners die in de voorsteden (buiten de poorten) wonen moeten net als de Gentenaars die binnen de muren wonen, hun deel betalen in de kosten van het Kasseien der stad. 3-8-1792. Een deel van de Huidevettershoek wordt voor het eerst gekasseid. In 1792 waren een groot aantal straten nog steeds niet gekasseid. De Gentenaars die buiten de muren woonden en die mee moesten betalen aan het kasseien van de straten van de stad protesteerden tegen dat kasseien. Tussen Walle was de plaats gelegen buiten de Walpoort, nl een gedeelte van de huidige Huidevettershoek. De Wal, waarvan hier sprake is, betekent de gegraven gracht der Ketelvest, de Ketelgracht; en anderszins, de kromming van de Schelde op het ogenblik dat zij de Poort gaat binnendringen (Reep, thans het overwelfde gedeelte van het Laurentplein)
Kaart van 1534
Foto 1908. Kleine Huidevettershoek (petit toquet) heden Platteberg
?
De Zuid, Muinkschelde, Waalse krook Ketelvest
Vlgd dia
De Grote Huidevettershoek, nog niet voorzien van kaaimuren. Hier werd in 1827 de eerste gasfabriek te Gent opgericht
?
Reeds was het Studentenhuis een gebouw van de universiteit van Gent. Naast het studentenhuis had je een privé kliniek uit 1912 die opgedoekt werd in 1935 en kwam zo ook in de handen van de unif. Die het tot restaurant omtoverde.
Privé kliniek v/d vorige dia
Grote Huidevettershoek
Oud textielfabriek uit 1840
Walpoortstraat Op 27 juni 1847 werd de MINARD schouwburg plechtig ingehuldigd. Van 1849 tot 1870 was K. Miry verbonden als dirigent aan de eerste Vlaamse schouwburg ‘Minard’ Op 5 november 1876 is hier een nieuwigheid ingevoerd geweest. Voortaan zal bij het begin van de voorstelling een bel op Electric rinkelen die geplaatst wordt buiten en binnenin de foyer en in het koffiehuis naast de schouwburg.
In 1848 (het jaar van de Parijse Revolutie) werd hier officieel in de Minard de eerste opvoering gegeven van de Vlaamse Leeuw gecomponeerd door K. Miry en de tekstschrijver H. Van Peene
Hier in het quartier-latin passen we ook zeer goed op voor de velodieven, net zoals 1941 (was zijn eerste opvoering)!!!
Aangevuld door Roger Caufrier. Fijn. Blijkbaar is deze onderste situatie niet meer te lokaliseren. Er stond op de foto Walpoortstr. Een vergissing? Misschien weet jij het?
Aanvulling werd gegeven door de speurneus Roger Caufrier.
Walpoortstraat 29
Zicht vanaf de zuid.
Om zich aan te passen aan de moderniteit hebben ze toen grotere ramen gestoken
Boven rechts . De West-Vlaming, bouwmeester Roeland, geboren (1786) in Nieuwpoort, heeft onder het Frans bewind in Parijs gestudeerd en vele ideeën meegebracht (justitie paleis, het operagebouw enz) Maar ook zoals vele West-Vlamingen, ook een zakenman. Hij was de eerste die een gasfabriek heeft opgericht voor de verlichting met gas(+/-18). Tot rond de eerste wereldoorlog werden ook de huizen verlicht met gas. Na de oorlog elektriciteit. Hier zien we zijn eerste fabriek aan de Waalse Krook aan de Muinkschelde (zicht vanaf het winkel-centrum zuid). De fabriek uit 1824 werd opgedoekt in 1881, einde contract. Dan is de fabriek naar de Gasmeterslaan (vandaar de naam) verhuisd, waar de resten zijn beschermd. De concurrentie om piano’s te maken kwam v d vroegere Oostbloklanden. Heden” Made in China” De Waalse Krook in betere en slechtere tijden. Op dit stuk bouwgrond wil het Stadsbestuur het één en het ander verwezenlijken (nieuwe bib). Alles is nu verdwenen
Anno 2007
Anno 1883
Heden en verleden Zicht vanuit het St Pietersdorp (Ketelvest) richting Braemgaten Anno 1912
De Reep gezien vanaf de Grote Huidevettershoek in 1820. De brug over de Reep is de Brabantdam
Kadasterkaart van 1835 overgenomen van het Nederlands bewind
Muinkschelde . Naar de Reep.
Ketelvest
De Muinkschelde aan de Waalse Krook
In Gent hangen er nog 3 of 4 fakkeldovers aan de gevel. Eén in de Savaanstr (St Pietersdorp) en de andere in de Nederpolder. Vóór de gasverlichting werkte men met olie en daarvoor met fakkels. Om ze te doven gebruikte men fakkeldovers. Wiens over-over-grootvader was geen gasaansteker, een jobke dat veel aan ouderlingen werd toevertrouwd omdat het pensioen niet bestond, en zo wat leefgeld hadden.
Alles werd afgebroken om het Urbis- project mogelijk te maken. Zeg maar ‘t zuid St-Pietersabdij
St Pietersnieuwstraat nr 3
De Grote Huidevettershoek. Hier woonden Leertouwers en Huidevetters, vandaar de naam. De Franse vertaling van deze naam luidde “Le Toquet. Deze vertaling was correct. Toquet betekent een plotse bocht in een rivier en vanuit het oogpunt van de Waalse schippers die van Doornik via de Schelde naar Gent kwamen en plots moesten indraaien in de Ketelvest was dit dus “Un toquet”
Coliander of beter Coriander, van de Walpoortstraat tot de Grote Huidevettershoek Zou monumentenzorg het verkeerde huisje laten verdwijnen en het andere oude laten integreren in een vernieuwbouw?
De Koreanderstr. Een zijstraat van de Walpoortstraat. Hier stond één van de eerste katoenspinnerijen opgericht door De Gandt-Van-der Schueren in 1839 en werd 2 jaar later uitgebreid met een vlasspinnerij. Die is gedeeltelijk blijven staan. (deels ingenomen door de bouw van het “Nieuw Circus” rond 1895). Thans een van de oudste textielfabrieken van Vlaanderen. Vele jaren later (1905) werd er een fabriek opgericht waar men gaskousjes maakte, voor verlichting op gas die toen in volle ontwikkeling was. Denk aan het kousje van campinggas. Het kousje werd uitgevonden in 1885 en met weinig gas had men door dit systeem te gebruiken, veel meer licht. (een tewerkstelling van een 300 man, hoofdzakelijk vrouwen en jonge meisjes en met veel buitenlandse bestellingen. Vb in 1925 verkocht men meer dan 5 miljoen kousjes ) Het gaskousje heeft de komst van de elektrische verlichting ietjes vertraagd. In 1953 werd er op de gemeenteraad beslist volledig over te schakelen op elektriciteit voor de openbare verlichting. Deze fabriek werd stopgezet in 1973. Heden een heel andere bestemming.
Het St Pietersdorp
De Ketelvest Waalse Krook en de die eigendom was van de stad
Stad Gent
In de Middeleeuwen bestond het huidige Gent uit verschillende eigendommen van graven of abten. Langzamerhand werden gebieden bij Gent gevoegd. De laatste grote stadsuitbreiding is gekomen met de Franse Revolutie waar het St Pietersdorp bij Gent is toegevoegd (buiten de kanaalzone en fusie van gemeenten).
De Ketelvest. Met de hand gegraven kanaal in de vroege middeleeuwen tussen de 2 belangrijkste rivieren, de Schelde en de Leie, die een deel uitmaakten v/d tweede stadsomwalling.
Ik denk dat ze de waterleiding aan het doortrekken zijn die van de Kattenberg komt? Links, een groten berg aarde om het water tegen te houden?
Werken aan de Ketelvest rond 1894. Wat ze uitspookten weet ik ook niet, weet jij het? In ieder geval waren ze met velen, 29 mankrachten. De bazen van nu zouden een hartinfarct krijgen als ze vandaag de wettelijke lonen van al deze mensen zouden moeten uitbetalen.
Het Koophandelsplein is waar het Justitiepaleis staat. Foto’s rond 1840 en 1910 en 2010
De “Midi” op de hoek Veldstraat met de zonnestraat voor en tijdens de afbraak in 1927 op deze plaats bouwde men Samdam winkel. Het café verhuisde naar het Koophandelsplein waar het zich nog steeds bevindt Tram 3. De paardentram liep van de Vlasmarkt via Vrijgdagmarkt , Langemunt , Veldstraat, Koophandelsplein, Nederkouter naar de Kortrijksepoort en zo terug.
Koophandelsplein anno 1929
In 1860 werd het plein aangelegd met een afsluiting. Later op het plein had de inhuldiging plaats 1886 van het standbeeld van H. Metdepenningen.
Koophandelsplein zo werd het oude Recolettenplein gedoopt omdat men daar het nieuwe justitiepaleis heeft gebouwd. Tot 1898 werd daar de Beurs ingericht en was dus een Koophandelsplaats. Later werd de Beurs overgebracht naar de Kouter en vandaar dat men op de Kouter veel banken aantreft.
Koophandelsplein in 1956
Zonnestraat
Veldstraat
Koophandelsplein aan het oude justitiepaleis
Hier zal de huidige situatie komen te staan
Toch is het hoekhuis het één en ander veranderd. Maar toch kan je het gebouw herkennen.
Foto van een schilderij begin 19de eeuw van Boulanger
Je kan alles thuis bekijken op het internet. www.sint-pietersdorp.be
Links de Veldstraat in 1927
Zonnestraat
Het einde van de Veldstraat
St Barbarakerk Het gebouw v/d belastingen. Het begin v/d Nederkouter Leie en Ketelvest
We weten dat de dakspanten voor het Vleeshuis aan de Groentenmarkt gemaakt werden op de koer van dit klooster en getransporteerd werd langs de Leie.
Het verdwenen klooster der Minderbroeders, Franciscanen, Recolletten (waren volgelingen van Franciscus van Assisi) begon in Gent in 1220. Het werd opgege-ven en afgebroken in 1797 tijdens het Frans bewind, toen we nog deel uitmaakten van Frankrijk. Achter het klooster zie je de kapel van de Vrije Schippers.Boven de voorgevel op de punt van de muur zie je nog een schip, het symbool van hun gilde. Deze kapel stond waar nu de Schouwburgstraat is. Na meer dan 40 jaar braak terrein werd het Justitiepaleis gebouwd in 1846. Ps. Ook hier heeft men met de Beeldenstorm af te rekenen gehad.
Nr 4
Justitiepaleis opera veldstraat
Één tramspoor
Koophandelsplein
Voor en na de brand van het justitiepaleis in 1926. Alleen de buitenmuren zijn blijven staan. Gans het dak was ook door de brand vernield. De zaal waar de brand ontstond was toen de grootste zaal van Europa met 1 overspanning . 46m lang 15m breed en 15 m hoog. De zaal werd gebruik als feestzaal maar was nooit succes geweest.
Eén van de vele verhuizen van Justitiepaleis of stadhuis Vanaf 1857 as de Krijgsraad in het stadhuis ondergebracht. In 1867 verhuisde ze naar de Hoofdwacht op de Kouter en terug 10 jaar later, in 1887 naar het Justitiepaleis. De werkrechtersraad die in het stadhuis was gevestigd verliet dit in het jaar 1876 om naar de Kleine Sikkel te verhuizen naar de Hoogpoort(nu muziekconservatorium) Omdat er veel verhuist werd wegens plaats gebrek had men rap een overeenkomst met de staat ,dat de staat het gebouw(en) zouden overnemen. Men geraakte vlug eens over het principe. Maar terug was het zaniken over de prijs natuurlijk. In 1898 werd het een staatsgebouw. Ik denk dat stad Gent blij was er vanaf te zijn.
Het Recollettenklooster is afgebroken geweest in 1797. Van al de aangeslagen vooral kloosters en kerken was dit één van de weinige gebouwen die dit lot heeft ondergaan naast ook de O.L.V. kerk op het nu St Pietersplein. Vele andere gebouwen hebben een andere bestemming gehad, zoals kazernes. Bib, het Pand van de Dominicanen of het Pand in het Patershol kregen een woonfunctie. De privé van de nonnen van het ziekenhuis de Byloke werden stadsbezit en maakten deel uit van het ziekenhuis.( later kwamen de nonnetjes wel terug) op Ekkergem waar nu de Politie zit was vroeger een klooster en werd omgevormd tot een militair hospitaal. Enz…
Schilderij van onze Hollandse soldaat Wijnands uit 1822 Resten de oude stadsversterking aan de Ketelvest
Voor de bouw van het Justitiepaleis stuitte men onmiddellijk ok grote moeilijkheden. De grond bleek te bestaan op aangeslibde grond. Men moest minstens 3 meter afgraven. De bouw van het paleis zou 10 jaar duren. Van het prijskaartje gaan we wel zwijgen hé. Ze schatten zoveel, en het is bijna het dubbele. Men zeg dat de tijden veranderen maar op dit gebied is er niks veranderd.
Foto na de brand in 19 maart 1926. De brand zou zijn ontstaan wellicht door kortsluiting in het Hof van Beroep. Je moet weten dat elektriciteit nog in zijn kinderschoenen stond. Rond deze tijd was er nog veel gasverlichting in de huizen. Met de komst van de radio hebben vele mensen dan de overschakeling gemaakt. Ja je kon geen radio beluisteren met gas. In oktober 1930 was het nieuwe justitie klaar en kon de verhuis beginnen naar hun nieuw gebouw.
De feestzaal heeft nauwelijks of bijna nooit succes gehad. 80 jaar hebben de mensen bijna in het donker moeten werken die centraal in het gebouw zaten. Na de brand is er geen feestzaal meer gekomen en kwam er dan meer licht binnen in het enorme gebouw.
Het Justitiepaleis
Het justitiepaleis voor en na vlak na de brand
Alleen de buitenmuren zijn blijven staan. Bij heropbouw binnenin is alles na 1926. Enkel 1 kenmerk van buiten verraad dat de foto van voor 1926 dateert namelijk de bult op het justitie paleis. Waar vroeger een hoge zaal was is er nadien gekozen voor een grote binnentuin.
De enorme grote zaal vòòr de brand
Met de huidige communicatie middelen zijn de antennes al lang verdwenen op het Justitiepaleis
Optocht van de arbeiders naar het St Pietersplein n.a.l.v. de grote staking van 1895(6)
Betoging van algemeen stemrecht in 1893. Dat was dan nog enkel voor de mannen. Vrouwen moesten nog meer dan 50 jaar wachten namelijk in 1948 . Weet je dat de vrouwen in Nieuw Zeeland rond 1900 reeds stemrecht hadden!
Gedurende wereldoorlog1 werd het paleis ingenomen door het Duitse leger. En konden de gerechtzaken terug elders plaat vinden. Er verbleven in gent ongeveer 12.000 soldaten in Gent
Het wapenschild van de vrije schippers. Rechts ziet men de toren die vroeger deel uit maakte van de verdedigingsvesten. Plaats? Waar het oude justitie paleis staat. Wie meester was over het kuipgat beheerste daar de scheepvaart op de Leie en Schelde. Het Justitie paleis aan de Ketelbrug(poort)
1 2 3 4 5 6 7
De Leie en de heden gedempte Oude Houtleie Poel
Hoogstr
Anno 1547
Rechts, een tekening rond 1778. De linkerkant van het Sint-Pieters-dorp was nog weinig bebouwd. Deze tekening, schilderij is zeker van vóór de bouw van het justitie-paleis want 1836 is men namelijk maar met de bouw begonnen van het gerechtsgebouw. 50 jaar later zijn al de beplantingen reeds verdwenen
Je kan alles thuis bekijken op het internet. www.sint-pietersdorp.be
Op beide oevers v/ d Ketelvest bevonden zich nog 2 stadspoorten gesloopt na 1778.
Het Kuipgat in 1778.. De nutteloze Ketelpoort werd ge-sloopt in 1778 . Op de vrijgekomen grond heeft men dan 3 huizen gebouwd die terug werden afgebroken in 1857 want op 17 april werd op de gemeenteraad daarover een beslissing genomen. Daar heeft men ook een grenssteen gevonden die St Pieters scheidde van stad Gent
Kuipgat is de plaats rond de Kuipbrug. De brug was gelegen opzij van het Justitiepaleis over de Leie. Werd deels afgebroken 1752 en de laatste resten verdwenen in 1875
Klooster van de Recol- letten of Minderbroeders. Heden staat het oude Justitiepaleis op deze plaats. Ja want het nieuwe Justitiepaleis bevind zich heden op de Opgeëistenlaan
Het Koophandelsplein heette vroeger de Recollettenplaats . De aquarel is van 1822 van onze Hollandse soldaat, schilder Wijnands. Bemerk het plein over het water. Daar zou 20 jaar later het Justitiepaleis komen te staan. De schilder zat op de Oordeelrug, waar vroeger het begin was van de Oude Houtlei is juist niet te zien
Comediestrate thans de Schouwburgstraat
De opera werd in het begin verlicht met gas en eind van de 19de eeuw was de opera een van de 1ste openbare gebouwen die verlicht was met elektriciteit. Ps. tot zelfs 1976 waren er nog mensen die niet beschikten over elektriciteit!!!
Schouwburgstraat eind de jaren zestig begin de jaren zeventig. Deze straat werd aangelegd rond 1836 en noemde de Comediestraat. Misschien een passende naam voor de Wetstraat in Brussel, in 1849 sprak men van Rue du Théatre
Je kan alles thuis bekijken op het internet. www.sint-pietersdorp.be
De 1ste opera werd gebouwd in 1698 maar brandde af in 1715 en 2 jaar later bouwde men op de Kouter een voorlopige houten schouwburg. De voorganger van onze huidige schouwburg opende zijn deuren in 1737 en was het werk architect Bernard De Wilde. Na 100 jaar , in 1837 is men begonnen met de oude operagebouw, de St- Sebastiaansschouwburg af te breken. Onze huidige opera gebouw was klaar in 1840, stadsarchitect Roeland.
De opera
De opera
www.sint-pietersdorp.be
Einde van gent 16c
