Zo revolutionair was het Huis van de Toekomst

Zo revolutionair was het Huis van de Toekomst door Laurens Lammers

leestijd: 8 min

Het in 1989 in Rosmalen geopende Huis van de Toekomst toonde hoe slim wonen er in de toekomst uit zou zien. Maar hoe goed of slecht was initiatiefnemer Chriet Titulaer met zijn voorspellingen? Op internet is hij niet meer te vinden. Alleen met enig geluk is hij via Marktplaats te verkrijgen: de ruim 25 jaar oude folder over het Huis van de Toekomst in het Autotron in Rosmalen die aan bezoekers van het huis werd uitgedeeld. In de folder wordt op een tekening van het huis een overzicht gegeven van ruim dertig technologieën en gadgets in het twee verdiepingen tellende showproject. Reeds bij binnenkomst was de motor van het revolutionaire centrale stofzuigsysteem te zien, waarmee in elke kamer van de woning gestofzuigd kon worden door een slang in een 'stofcontact' in de muur te steken en het stof met grote snelheid af te laten zuigen naar een tank in de kelder. In de woonkamer op de begane grond konden bezoekers verder kennismaken met een beeldtelefoon en een personal computer met een ingebouwde telefax en een ISDN-aansluiting. Centraal in de woonkamer stond een grote televisie, in de

folder omschreven als "wandbrede televisie die veel scherper is dan de huidige tv's", waarmee een soort voorloper van de HDTV werd gepresenteerd. Voor beeld en geluid op de televisie was een goudkleurige compactdiscspeler in gebruik.

Spraakgestuurde bediening In de hypermoderne keuken verderop op de begane grond was vrijwel alles te bedienen via een beeldscherm aan de muur. Met een druk op de knop was een heel kookboek tevoorschijn te toveren. Uniek was ook een chip die recepten kon voorlezen. In een aparte hoek van de keuken was verder plaats ingeruimd voor gescheiden afvalinzameling. Wat de toekomst allemaal ging brengen, was voor bezoekers ook goed te zien op de eerste etage van het huis (te bereiken per trap of via een unieke transparante schroeflift). Op de kinderkamer stond onder meer een CD-i-speler en een hieraan gekoppelde videoprinter. Andere opvallende zaken waren verder een spraakgestuurd toilet, een computergestuurd bad (met Spirlpool!), een terminal met telematicadiensten als telewinkelen en telebankieren, zonnepanelen boven grote glazen deuren en een glazen dak dat geopend kon worden door "Dak open" te roepen. Zelfs buiten waren moderne snufjes te vinden, zoals een grote trechter voor het opvangen van regenwater waarmee binnen de wc werd doorgespoeld.

250-tal nieuwe technologieën Zeven jaar lang was het Huis van de Toekomst, een initiatief van wetenschapper, tv-maker en technologiefreak Chriet Titulaer, een drukbezochte showroom van futuristische technieken. Maar liefst 250 nieuwe technologieën zouden in het huis worden gedemonstreerd. In 1995 werd het door architect Cees Dam ontworpen huis (bouwkosten: ruim tien miljoen gulden) echter alweer gesloten. Na 3,5 miljoen bezoekers was de koek op. Volgens initiatiefnemer

Titulaer was het huis niet meer innovatief genoeg. Contracten met participerende bedrijven liepen bovendien af. Ruim 25 jaar later ogen veel technologische snufjes uit het Huis van de Toekomst tamelijk alledaags. Al zouden lang niet alle snufjes het redden. Faxen bijvoorbeeld zijn anno 2015 nauwelijks nog in gebruik. De destijds nog onbetaalbare CD-i-speler is tegenwoordig voor 25 euro te koop op Marktplaats. In de oude folder over het huis blijken verder twee belangrijke woorden te ontbreken: internet en digitaal. Een mogelijke verklaring? Internet zou pas twee jaar na de opening van het huis voor iedereen beschikbaar komen. Internetgebruik zou zich echter nog beperken tot het browsen op het World Wide Web. Digitale diensten en producten (voor in huis) moesten verder nog grotendeels worden uitgevonden.

Komst smartphone Titulaer voorspelde niet alle toekomstige technieken. Niet al zijn voorspellingen waren ook even scherp. De destijds coolste nerd van het land had het soms ook mis. Met zijn meeste voorspellingen bleek hij een goede ziener. Zo voorspelde hij dat in huiskamers veel meer elektronische apparaten gebruikt zouden gaan worden. Titulaer voorzag bovendien de komst van televisies met talrijke themakanalen, interactieve encyclopedieën, slimme alarmsystemen en de aansluiting van huizen op het glasvezelnet. Gelijk kreeg hij ook met afvalscheiden in huis, het gebruik van zonnepanelen en het benutten van regenwater. Wat Titulaer alleen niet voorzag, was het gebruik van mobiele internetapparaten en handige apps. Vooral door de komst van de smartphone, het hart van het huis van de toekomst van nu, zou de werkelijkheid er toch anders uit komen te zien.

Onzichtbare technologie Anno 2015 staan in slimme woningen geen grote apparaten met ongekende features meer. Alles is plat en mobiel. Technologie is verder vrijwel onzichtbaar geworden. Zo ook in het 'Huis van de Toekomst van nu', de ultramoderne eengezinswoning van Verdi Heinz (39) in Teteringen. Drie jaar geleden verhuisde Heinz naar zijn zeer energiezuinige en milieuvriendelijke woning, waarin tegenwoordig allerlei experimenten met de nieuwste technologische snufjes plaatsvinden. Een groot deel van die snufjes wordt daarbij bediend met de smartphone. "Ik wil laten zien dat iedereen eenvoudig en betaalbaar een eigen 'huis van de toekomst' kan realiseren. En nog duurzaam ook", zegt Heinz. Om dat te bereiken, richtte hij de website Huis van de toekomst nu op en benaderde hij fabrikanten om nieuwe producten in bruikleen te krijgen en thuis uit te proberen. Het idee om van zijn huis een proeftuin van huisautomatisering te maken, was voor de Brabander een jongensdroom die uitkwam. "Het huis van Chriet Titulaer vormde hierbij een grote inspiratiebron", aldus Heinz. De gemiddelde eengezinswoning van nu lijkt nog niet bepaald op het door Titulaer voorgespiegelde huis. Zag Titulaer de toekomst dus toch niet helemaal goed?

"Nee, dat kun je niet zeggen. Titulaer zette een huis neer waarin van alles mogelijk was. Maar niet met het idee dat alles wat er stond in de toekomst bij iedereen in huis gebruikt zou gaan worden. Bepaalde dingen vind je nu nog terug in slimme huizen, alleen niet in eenendezelfde woning. Het Huis van de Toekomst was ook meer een showcase, bedoeld om industrieën te stimuleren meer na te denken over toekomstige technologieën. Dat doel is zeker bereikt." Het Huis van de Toekomst zat boordevol techniek en gadgets. Welke daarvan herinner jij je als toen echt revolutionair? "Titulaer wist onder meer de HDTV te voorspellen. Toen was dat echt een revolutie. Een ander ding was de stofzuiginstallatie met zogenaamde stofcontacten in elke kamer. Dat systeem zou nooit iets worden, want totaal onpraktisch, maar het idee vond ik wel erg leuk en creatief. Revolutionair was ook de afvalscheiding die in het huis plaatsvond en het gebruik van regenwater voor het doorspoelen van de wc. Het huis was verder helemaal van glas en had mogelijk ook dubbele beglazing. Thuis heb ik nu al ramen met driedubbelglas."

Verdi Heinz van het 'Huis van de Toekomst van nu'.

Meerdere dingen in Titulaers huis waren spraakgestuurd, zoals het toilet en het dak. Was Titulaer ook hiermee zijn tijd ver vooruit? "Zeker. Lichten automatisch aan en uit doen op timers of de locaties van je smartphone is al een paar jaar voor jan en alleman beschikbaar. Maar spraakbesturing komt nu pas voor het eerst om de hoek kijken. Met behulp van Siri en Apple HomeKit-apps kun je nu apparaten met elkaar laten samenwerken. Je kunt de Apple TV met je stem besturen of 'lichten aan, lichten uit' roepen om de verlichting in huis te regelen."

De grootste vergissing van Titulaer was volgens mij de CD-i-speler. Die zou snel achterhaald zijn. Welke andere zaken bleken achteraf gezien toch niet zo revolutionair? "De CD-i-speler werd inderdaad een grote flop voor Philips. Al waren ze daarmee in 1989 nog best wel innovatief. Dat de speler geflopt is, lag ook niet aan de gebruikte techniek maar eerder aan de timing. Het apparaat was ook loodzwaar. De producten van de toekomst zouden alleen maar lichter worden. Het centrale stofzuigsysteem zou later snel worden ingehaald door het gebruik van de stofzuigrobot, die je nu voor 130 euro bij de Aldi koopt." In het huis was ook een elektronisch systeem dat werkte met beeldschermen aan de muur. Zo kon je in de keuken bijvoorbeeld naar kookrecepten zoeken. Hoe werkte dat systeem, want in 1989 was er nog geen internet? "Dat weet ik niet precies. In het huis stond een pc met een ingebouwde fax en een ISDNaansluiting. Daarmee kon je brieven elektronisch versturen. Samen met het gebruik van een beeldtelefoon kwam dat het dichtst bij het gebruik van internet zoals we dat nu kennen. Spraak en data werden verder samengevoegd om te kunnen telewinkelen en telebankieren." Had Titulaer volgens jou ook de komst van tablets, smartphones en mobiele applicaties moeten kunnen voorzien? "Die vraag zou je hem zelf moeten stellen. Over mobiele telefoons heeft hij echter wel ooit een item gemaakt. Een van de grappigste filmpjes op mijn website is een filmpje waarin Titulaer op een Oudhollandse fiets zit en daarop een enorm log apparaat toont: de mobiele telefoon van toen. Het ding was erg zwaar om mee te nemen. Maar Titulaer kon vanaf zijn fiets wel mobiel bellen." Video: https://www.youtube.com/watch?v=zh-kMbuFgbM Critici van zogenaamde huizen van de toekomst zeggen tegenwoordig: in de huizen van de toekomst van nu kun je zien wat er in 2025 bij de kringloopwinkels ligt. Mee eens of niet? "Het hangt ervan waar het om gaat. Je hebt tegenwoordig allerlei manieren om de verlichting met je smartphone te bedienen. Vier jaar geleden was dat nog bijzonder. Maar nu begint het gewoon te worden. Over tien jaar is het zelfs zo gemeengoed dat je in de kringloopwinkels de apparaten vindt die nu hiervoor worden gebruikt. Al zul je er dan geen lamp vinden voor de Hue-verlichting van Philips. Die zullen door de meeste mensen gewoon zijn weggegooid." Jouw huis is geïnspireerd op het Huis van de Toekomst in Rosmalen. Wordt jouw smarthome ook helemaal gesponsord? "We hadden wel sponsors, maar dat zijn nu partners geworden. Die partners geven ons hun spullen in bruikleen. Dat zijn spullen die nog maar net uit zijn of binnenkort op de markt komen. Thuis spelen we hier met hartenlust mee. En iedereen heeft er een kritische mening over. Niet alleen ik, maar ook mijn vrouw en kinderen. We kunnen door onze partners ook hypermodern wonen. Achterin de tuin kunnen we nu met een router van Linksys films op

Netflix streamen. Ook ben ik veel met smartcams in de weer. Die filmen de hele dag in full-HD en met nightvision alles wat er in en om het huis gebeurt. Een smartcam kan een samenvatting van twee minuten maken van het feestje dat je net hebt gehouden. Je slaat zo makkelijk leuke herinneringen op. Je kinderen doen bovendien een stuk spontaner dan als je met de camera achter ze aan loopt. Het is een leuk nieuw item in huis. Al hebben vrienden het altijd eerst over het Big Brother-gevoel. Ze vinden het bezwaarlijk dat je alles kunt zien. Als mensen in hun neus zitten te peuteren, staat dat er ook op. Die weerstand had ik vroeger ook. Toch vind ik dat je al die producten moet uitproberen. En uiteindelijk zie ik ook in mijn omgeving dat mensen toch een smartcam gaan gebruiken." In het Huis van de Toekomst van Titulaer waren 250 demonstraties van nieuwe technologieën te zien. Hoeveel smarthome-toepassingen zijn in jouw huis te bewonderen? "Wow, dat moet ik toch nog een keer uitzoeken door ze allemaal te tellen. Maar het zijn er zeker geen 250. Titulaers huis werd ook gesponsord door meer dan honderd bedrijven. Het had bovendien een groot oppervlak om te vullen. Mijn smarthome is veel kleiner. Ik heb echter het geluk dat fabrikanten me aardig vinden en me hun dingen opsturen." Zijn er in jouw huis ook bepaalde technologieën in gebruik die ook 25 jaar geleden in het Huis van de Toekomst werden toegepast? "Ja, de HDTV. Al hebben wij hier nu 4K Ultra HDTV. Die televisie is intussen ook veel verder ontwikkeld in vergelijking met ruim 25 jaar geleden." Wat zijn de grote verschillen tussen de huizen van de toekomst toen en nu? "Een heel belangrijk verschil is dat in 1989 veel technologieën en gadgets nog onbetaalbaar waren. En tien jaar daarna nog steeds. Veel apparaten kon je bovendien niet zelf installeren. Er werd verder vrijwel geen rekening gehouden met stroomverbruik en het productieproces, dus ook niet met Cradle to Cradle of de carbon footprint als duurzaamheidsaspect. Daar werd toen nog helemaal niet over nagedacht. Nu kun je ook elke elektronicawinkel binnenlopen voor een setje Hue-lampen. De peperdure afstandsbediening uit domoticaprojecten heb je verder helemaal niet nodig. Die afstandsbediening heb ik al in mijn binnenzak, namelijk de smartphone. Thuis schroef je de lampen erin en je bent klaar. Dat soort dingen zijn nu makkelijker en betaalbaar geworden. En het zelf installeren van apparaten is heel gewoon. Een ander groot verschil is dat in mijn huis ook echt mensen wonen. Dat was in Rosmalen niet. Titulaer gaf verder geen feedback aan fabrikanten over de gebruikte spullen, zodat ze aanpassingen konden doen aan hun soft- of hardware. Dat doen wij weer wel." Als Chriet Titulaer nu zijn Huis van de Toekomst had laten bouwen, welke gadgets en technologieën had hij dan volgens jou getoond? "Dat is moeilijk te zeggen. Bij Titulaer ging het om: wat kunnen we over 25 jaar? Dat was ver in de toekomst kijken. Maar ik denk dat hij niet had gekozen voor dingen die in de smarthomes van nu zijn te zien. Hij had een hele andere insteek gehad. Misschien had hij iets gedaan met

de Hololens van Microsoft. Daarmee kun je, met de Hololens op, met je handen een gigantisch groot tv-scherm maken. Of je kunt spelletjes doen met figuurtjes die virtueel over tafel lopen. Mogelijk had hij ook iets gedaan met nieuwe apparaten voor duurzame energiewinning en opslag. Bijvoorbeeld met de Tesla Powerwall, een batterij waarin je energie van zonnepanelen kunt opslaan. Of met Solar Paint, een verf voor op de ramen waarmee je zonlicht kunt omzetten in elektriciteit. Van die verf op de ramen zie je helemaal niets. En misschien had Titulaer nu ook wel een zelfrijdende auto voor de deur gezet." ​Deze speciale editie van Bright Ideas word je aangeboden door Eneco.

AUTEUR

Laurens Lammers is freelance journalist en schrijft veel over internettechnologie, internetcultuur en beginnende internetbedrijven.

© 2016 RTL Nederland BV · Gebruikersvoorwaarden · Privacy- en cookie-statement · FAQ · Bright Ideas v1.2 · [email protected]