Geneesmiddelen: vriend of vijand?

Geneesmiddelen: vriend of vijand?

Inhoudsopgave Ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen

Enkele tips voor goed geneesmiddelengebruik

Wettelijke procedures

Bijsluiter

Het afgewerkt geneesmiddel

Bewaring geneesmiddel

Verpakking

Bijwerkingen

Therapietrouw

Interacties

Waarom loopt er zoveel fout bij het gebruik van medicatie ?

Besluit

Categorieën

Credits

Onderzoek naar nieuwe geneeskrachtige grondstoffen

De juiste grondstof selecteren Onderzoek

 op ziekten  naar stoffen die ziekten kunnen behandelen of voorkomen.

De juiste grondstof selecteren  Uit de natuur  Ontwikkeld in het laboratorium  De stoffen kunnen inwerken op verschillende niveaus.

De juiste grondstof selecteren Formules kunnen via de computer gewijzigd worden.

De juiste grondstof selecteren

Slechts 1 stof op 1000 is beloftevol!

Proefnemingen (in vitro) In het laboratorium  Onderzoek op een cel  Onderzoek op geïsoleerd orgaan

Proefnemingen (in vivo) Dierproeven Geven een eerste idee over de werking van het nieuwe product

Proefnemingen (klinische studies) Proefnemingen bij de mens  vrijwilligers

 zieken

Wettelijke procedures

Wettelijke procedures  Registratie  Prijszetting  Terugbetaling

Wettelijke procedures Registratie Ministerie van Volksgezondheid

 geneesmiddelencommissie  Minister registratienummer

Wettelijke procedures Prijszetting Ministerie van Economische Zaken

Wettelijke procedures Terugbetaling Wordt bepaald door het RIZIV

Wettelijke procedures CATEGORIE

Persoonlijk aandeel (actieven) (WIGW)

A (a)

gratis

gratis

B (b) C (c) Cs (s) Cx (x)

25% 50% 60% 80%

15% 50% 60% 80%

Wettelijke procedures Terugbetaling: RIZIV  Remgeld = persoonlijk aandeel + supplement  Plafond voor de geneesmiddelen van categorie B en C.  Regels, criteria, attesten  Aparte regeling voor magistrale bereidingen  Extra honoraria  Maximum factuur

Wettelijke procedures

Wettelijke procedures

Wettelijke procedures

Unieke barcode  ieder doosje heeft een uniek identificatienummer  terugnemen onmogelijk

Het afgewerkt geneesmiddel

De productie

Kwaliteitscontrole  Fabrikant moet voldoen aan strenge eisen opgelegd door overheid.  Industrieapotheker staat in voor de kwaliteit.  Regelmatige inspecties

Kwaliteitscontrole

Kwaliteitscontrole  In de apotheek: verpakking

Verpakking

Verpakking

 Gedeponeerde benaming  Actieve stof

 Firma  Hoeveelheid  Registratienummer

Verpakking

lotnummer B.v.: 99 A 23 (= 23 januari 99)

Verpakking

vervaldatum meestal voorafgegaan door EX

B.v.: Ex 08-2005 Ex 04B25 ……...

Verpakking

Wijze van gebruik

Verpakking

formule

Therapietrouw

Therapietrouw  Na zoveel jaren onafgebroken inspanning en onderzoek is een geneesmiddel echt wel een waardevol product.

 Gebruik het dus op de juiste manier!

Therapietrouw  Voor alle geneesmiddelen (met of zonder voorschrift):

Algemene regel: gebruiksaanwijzing volgen!

Therapietrouw Enkele gemaakte fouten:  “klein pilletje” kan toch geen kwaad.  “antibioticakuur”: ik voel me beter, dus ik stop de medicatie.  “4 per dag” : is wat veel, ik neem er maar 3 per dag.

Therapietrouw  Tijdstip van inname niet gerespecteerd.  Regelmaat niet gerespecteerd.  Onderbroken therapie.

 Geneesmiddel wordt vriend of vijand

Waarom loopt er zoveel fout bij het gebruik van medicatie ?

Waarom loopt er zoveel fout bij het gebruik van medicatie ?  Medical shopping  Restanten in de apotheekkast  Symptoomgeneeskunde  Abonnementsgeneeskunde

 Invloed media  Gebrek aan communicatie

 De gewoonte  De toedieningswijze is ingewikkeld.vb: Turbohaler

Categorieën

Categorieën 1. Het preventief geneesmiddel.

2. Het oorzakelijk geneesmiddel. 3. Het stabiliserend geneesmiddel. 4. Het symptomatisch geneesmiddel.

Categorieën

Categorieën 1. Het preventief geneesmiddel.  griepvaccins (en alle andere vaccins)  Cardio-Aspirine®, Asaflow®

Categorieën

Categorieën 2. Het oorzakelijk geneesmiddel  antibioticum

Categorieën

Categorieën 3. Het stabiliserend geneesmiddel  insuline-inspuitingen  suikerverlagende medicatie  bloeddrukverlagende medicatie

Categorieën

Categorieën 4. Het symptomatisch geneesmiddel  Pijnstillers: zijn nuttig o.a. voor de pijnbestrijding bij kanker- of reumapatiënten  Kalmeer- en slaappillen  Hoeststillers

 ….

Categorieën: voorschriftplicht Voorschriftplicht maakt een betere opvolging van de patiënt en zijn aandoening mogelijk Vrij te verkrijgen geneesmiddelen zijn niet altijd onschadelijk.

Enkele tips voor goed geneesmiddelengebruik

Enkele tips voor goed geneesmiddelengebruik 1. Speel nooit zelf voor dokter.

2. Beperk zelfmedicatie. 3. Geef uw geneesmiddelen niet door. 4. Laat medicatie in originele verpakking.

Enkele tips voor goed geneesmiddelengebruik 5. Let op de vervaldatum. 6. Niet voor elke klacht bestaat er een passend geneesmiddel. 7. Bespreek met uw arts of u geen overbodige medicatie inneemt. 8. Klachten na medicatie: arts raadplegen.

Enkele tips voor goed geneesmiddelengebruik 9. Uitgeschreven behandelingsschema vragen. 10. Pillendoos gebruiken bij veel medicatie. 11. Medicatie zonder voorschrift:

Vraag raad aan uw apotheker!

Enkele tips voor goed geneesmiddelengebruik 12. Neem de juist dosis in: 1 theelepel 1 koffielepel 1 dessertlepel 1 soeplepel

= 2,5 ml = 5 ml = 10 ml = 15 ml

Bijsluiter

Bijsluiter Vermeldingen:          

Gebruiksaanwijzing Nevenwerkingen Interacties Samenstelling Eigenschappen van het geneesmiddel Indicaties Contra-indicaties Zwangerschap - borstvoeding Wat doen bij overdosering Bewaring

Bewaring geneesmiddel

Bewaring geneesmiddel  Droge + koele plaats

 Bij vermelding "koel bewaren": in frigo  Buiten bereik van kinderen

Bewaring geneesmiddel  Geen vervallen geneesmiddelen bewaren  Sommige geneesmiddelen zijn ook beperkt houdbaar: belangrijk om de vervaldatum te weten

Bewaring geneesmiddel  Vermelding vervaldatum op verpakking:  EX. 11C06 (vervalt: op 6 maart 2011)

 Geen vermelding vervaldatum:  aan te nemen bewaartijd: 5 jaar (te tellen aan de hand van het lotnummer). B.v.: Lot 09A02 (= gemaakt op 2 januari 2009) Vervaldatum = 2 januari 2014

Bewaring geneesmiddel Geneesmiddelen beperkt houdbaar na eerste gebruik: oogdruppels - oogzalf: houdbaar 1 maand na begin gebruik !

Bewaring geneesmiddel Geneesmiddelen beperkt houdbaar na eerste gebruik: bij aflevering klaargemaakte geneesmiddelen vb. antibioticasiropen

14 dagen kamer t°

14 dagen in frigo

Bewaring geneesmiddel Geneesmiddelen beperkt houdbaar na eerste gebruik:  antibiotica  neusdruppels

3 weken houdbaar na start

1 maand houdbaar na start

Bewaring geneesmiddel Magistrale bereidingen:  de vervaldatum hangt af van de bereidings”vorm”  siroop ( 6 maand) – crème/zalf ( 1 jaar) …

Bijwerkingen

Bijwerkingen Bloeddrukmiddel ZESTRIL® is soms oorzaak van droge hoest

Bijwerkingen Zelfde werkzaam bestanddeel: bupropion  WELLBUTRIN®: als antidepressivum  ZYBAN®: als rookstop begeleiding

Bijwerkingen Minoxidil ® (tegen hoge bloeddruk)  nevenwerking: overtollige haargroei  indicatie: tegen haarverlies (in lotion)

Bijwerkingen: oorzaak  Het geneesmiddel zelf

 De patiënt zelf

Oorzaak bijwerkingen: geneesmiddel zelf Soms erg storende bijwerkingen:  Aspirine: maagirritatie (veel bij drinken)  uitputtende hoest bij gebruik van Zestril® (= anthypertensivum).  slapeloosheid na gebruik middel tegen neusverkoudheid (bv. Cirrus®). (laatste inname best vóór 18u)

Oorzaak bijwerkingen: patiënt zelf  Patient kan een overgevoeligheid (= allergie) voor een bepaald geneesmiddel vertonen:  penicilline-allergie  aspirine-allergie

Oorzaak bijwerkingen: patiënt zelf  Zwangere vrouw of vrouw die borstvoeding geeft.  Kinderen en zuigelingen

 Bejaarden

Oorzaak bijwerkingen: patiënt zelf  Patiënt met astma  opletten met bepaalde geneesmiddelen! B.v.: hoestflessen (zonder codeïne), ….

Met codeïne

Zonder codeïne

Oorzaak bijwerkingen: patiënt zelf  Patiënt met hoge bloeddruk  opletten met sommige hoestflessen  opletten met sommige verkoudheidsmiddelen  ……

Oorzaak bijwerkingen: patiënt zelf  Door verkeerd gebruik:  Misbruik van eetlustremmers om te vermageren → producten verboden (vb. Captagon®)

Oorzaak bijwerkingen: patiënt zelf  Pas na jaren gebruik:    

AVANDIA® DEPRONAL® REDUCTIL® ACOMPLIA®

 Allemaal uit handel genomen

Bijwerkingen Bijsluiter vermeldt alle (gekende) bijwerkingen

Interacties

Interacties: geneesmiddel + geneesmiddel Norit® + orale contraceptiva

Interacties: geneesmiddel + geneesmiddel Het antischimmelmiddel Sporanox® versterkt bij orale inname de werking van de bloedverdunner Marcoumar® → meer kans op bloedingen

Interacties: geneesmiddel + geneesmiddel Middelen tegen maagzuur + ijzerpreparaten

Interacties: geneesmiddel + geneesmiddel Middelen tegen maagzuur + bepaalde antibiotica

Interacties: geneesmiddel + geneesmiddel Slijmverdunner

+

hoestfles

Interacties: geneesmiddel + geneesmiddel Motilium® +

krampwerend middel

Interacties: geneesmiddel + geneesmiddel Orale middelen tegen neusverstopping + geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk

Interacties: alcohol + geneesmiddel Flagyl ® → Antabuse® -effect: geen alcohol tot 48 u na laatste inname (ook geen likeurpraline!)

Interacties: alcohol + geneesmiddel  Afbraaksysteem van de lever neemt af door (overmatig) alcoholgebruik  Alcohol + chronisch gebruik van hoge dosissen pijnstillers: veel sneller leverbeschadiging  Alcohol + slaap-kalmeermiddelen: verhoogde sedatie

Interacties: voeding + geneesmiddel  Inwerking van enzymes

 Vorming van onoplosbare complexen

Interacties: plant + geneesmiddel  Pompelmoessap

 Sint-Janskruid

Besluit  Er bestaan geneesmiddelen voor alles en nog wat  rust - slaap - fitheid - eetlust…

 Volg echter altijd de raad van uw arts en apotheker

Credits • auteurs: apr. E. Foulon, herbewerkt door aprs. J. Dexters en L. Leyssens

• alle rechten voorbehouden KLAV