GEMEENTELIJK RUP MARIAHOF. STAD BREE Provincie Limburg

GEMEENTELIJK RUP MARIAHOF

Vrijthof 10 - 3960 BREE Tel.: 089 46 29 21 Fax: 089 46 23 93

STAD BREE Provincie Limburg

Dossiernr.: 000112 Projectnr.: 000112 Versie: E november 2008

ARCADIS Belgium nv Vroentestraat 2b 3290 DIEST (Schaffen) Tel.: 013 35 55 70 Fax: 013 55 69 48

Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

Revisiestatus: Versie

Datum

Opmerking

A

sept. ‘07

Eerste uitgave – schetsontwerp/discussienota

B

dec. ‘07

Concept voorontwerp

C

apr. ‘08

Voorontwerp

D

jun. ‘08

Ontwerp – aanpassing na PV dd. 22/05/2008

E

nov. ‘08

Definitief – aanpassingen na openbaar onderzoek dd. 04/08/2008 – 02/10/2008

Opgesteld: Afd. / Discipline Ruimte en Verkeer

Functie Projectverantw. Ruimtelijk Planner

Naam

Handtekening

Datum

Handtekening

Datum

Bart Antheunis

Geverifieerd: Afd. / Discipline Ruimte en Verkeer

Functie Projectverantw. Ruimtelijk Planner

Naam Bart Antheunis

Bestand: s:\projecten\zzzz_projectenanderefirmas\24_0112_bree_mariahof\rapportage\rapporten\000112-rap-001e.doc Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - – Versie E

november 2008 Pagina 2 van 50

ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

fkelraplmd^sb= fkelraplmd^sb= INLEIDING.....................................................................................................................................................5 SITUERING VAN HET PLANGEBIED ................................................................................................................. 5 AANLEIDING TOT OPMAAK VAN HET RUP ..................................................................................................... 5 AFBAKENING VAN HET PLANGEBIED ............................................................................................................. 6 1.

EEN RUP TER UITVOERING VAN HET GEMEENTELIJK STRUCTUURPLAN..........................7 1.1. RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAANDEREN (RSV) .......................................................................... 7 1.2. RUIMTELIJKE VISIE VOOR LANDBOUW, NATUUR EN BOS ...................................................................... 8 1.3. HET RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN PROVINCIE LIMBURG (RSPL)......................................................10 1.3.1. Algemeen ................................................................................................................................10 1.3.2. Specifiek voor de hoofdruimte Maasland en de deelruimte de vlakte van Bocholt......................11 1.4. HET GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN BREE ..................................................................12

2.

ANDERE BELEIDSPLANNEN MET RUMTELIJKE RELEVANTIE..............................................14 2.1. 2.2. 2.3.

3.

BESTAANDE FEITELIJKE EN JURIDISCHE TOESTAND ............................................................18 3.1. 3.2. 3.3.

4.

BEHOEFTE AAN BIJKOMENDE ACCOMMODATIE VOOR NATUURRECREATIE EN NATUUREDUCATIE .........26 BEHOEFTE AAN BIJKOMENDE ACCOMMODATIE VOOR NATUURBEHEER ...............................................27

VISIE, DOELSTELLINGEN EN RUIMTELIJKE UITGANGSPUNTEN.........................................29 5.1. 5.2.

6.

EVOLUTIE VAN HET PLANGEBIED ......................................................................................................18 BESTAANDE FEITELIJKE TOESTAND ...................................................................................................20 BESTAANDE JURIDISCHE TOESTAND ..................................................................................................23

BEHOEFTEONDERZOEK..................................................................................................................26 4.1. 4.2.

5.

GRENSOVERSCHRIJDEND LANDSCHAP STAMPROYERBROEK EN OMGEVING (GRENSPARK KEMPEN~BROEK) ............................................................................................................................14 EEN VISIE EN EEN PLAN VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE IN HET KEMPEN~BROEK ........................15 LANDINRICHTINGSPROJECT NOORDOOST-LIMBURG...........................................................................16

ONTWIKKELING VAN HET PLANGEBIED EN ZIJN OMGEVING ................................................................29 SPECIFIEKE ONTWIKKELING VAN HET GEBOUWENCOMPLEX MARIAHOF..............................................29

ONDERZOEK NAAR DE EFFECTEN OP ZIJN OMGEVING.........................................................35 6.1. DECREET INTEGRAAL WATERBEHEER – WATERTOETS ........................................................................35 6.1.1. Beschrijving van de watergerelateerde aspecten ......................................................................35 6.1.2. Conclusie – milderende maatregelen .......................................................................................36 6.2. EFFECTEN OP HET ECOLOGISCH SYSTEEM ..........................................................................................37 6.2.1. Beschrijving van de huidige aanwezige ecologische waarden:..................................................37 6.2.2. Ligging in Speciale Beschermingszones ...................................................................................39 6.2.3. Ecologische waarden in de toekomst en motivatie van het project ............................................40 6.2.4. Beschrijving van de effecten en invloed op het ecologisch systeem – milderende maatregelen ............................................................................................................................41 6.3. EFFECTEN OP HET LANDSCHAP ..........................................................................................................41 6.3.1. Beschrijving bestaande landschappelijke waarden...................................................................41 6.3.2. Beschrijving van het effect op het landschap ............................................................................42

7.

MAATREGELEN TER REALISATIE ................................................................................................43

8.

RUIMTEBALANS ................................................................................................................................43

9.

OP TE HEFFEN VOORSCHRIFTEN .................................................................................................43

ART 1.

OVERDRUKZONE VOOR NATUURCENTRUM .............................................................45



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

ART 2.

OVERDRUKZONE VOOR PARKING ...............................................................................47

ART 3.

OVERDRUKZONE VOOR ERFTOEGANGEN.................................................................47

ifgpq=jbq=q^_biibkI=cfdro ifgpq=jbq=q^_biibkI=cfdrobk cfdrobk=bk=h^ôqbk bk=bk=h^ôqbk= =bk=h^ôqbk= Tabel 1: Toetsingstabel bestaande juridische toestand .......................................................................23 Tabel 2: Overzicht vergunningtoestand constructies binnen plangebied .............................................25 Figuur 1: Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos - vlakte van Bocholt ...................................8 Figuur 2: gewenste ruimtelijk structuur provincie limburg.................................................................10 Figuur 3: De hoofdruimte Maasland met de deelruimte Vlakte van Bocholt.......................................11 Figuur 4: Deelruimtes van de gewenste ruimtelijke structuur.............................................................12 Figuur 5: De deelruimte: Aabeekvallei - St. Martensheide .................................................................13 Figuur 6: Synthese van de gewenste ruimtelijke structuur..................................................................13 Figuur 7: Schematisch overzicht van de verschillende processen in het buitengebied ........................14 Figuur 8: Situering van de bezoekerscentra van 1ste en 2de niveau binnen het grenspark Kempen~Broek .........................................................................................................................16 Figuur 9: Oorspronkelijke functie van de gebouwen ..........................................................................18 Figuur 10: Functies van de gebouwen voor de aankoop door de stad Bree .........................................19 Figuur 11: Overzicht vertrekplaatsen en wandelroutes St. Maartensheide - De Luysen.......................27 Figuur 12: Overzicht beheerders natuurgebieden ...............................................................................28 Figuur 13: Wandelingen binnen het natuurgebied St.-Maartensheide en de Luysen............................30 Figuur 14: Ontwikkeling van het NME en beheercentrum Mariahof ..................................................32 Figuur 15: Delen in gebruik door private eigenaars............................................................................33 Figuur 16: Ontsluiting en parkeerfaciliteiten......................................................................................34 Kaart 1: Situering van het RUP in de gemeente ...................................................................................5 Kaart 2: Situering van het Mariahof binnen het Kempen~Broek ........................................................14 Kaart 3: Huidige functies van de gebouwen (na aankoop stad Bree) ..................................................20 Kaart 4: Bestaande feitelijke toestand, orthofoto................................................................................20 Kaart 5: Bestaande juridische toestand - Gewestplan, water, natuur, BWK, Landschap en overige.....25 Kaart 6: Bestaande juridische toestand – Watertoetskaarten...............................................................25



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

fkibfafkd= fkibfafkd= páíìÉêáåÖ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ= páíìÉêáåÖ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ= Het Mariahof is in het noordoosten van de gemeente Bree gelegen in de onmiddellijke omgeving van de buurgemeenten Kinrooi en Bocholt en het Nederlandse Weert. Het plangebied maakt deel uit van het groter aangesloten grensoverschrijdend natuurgebied Kempen~Broek. De ontsluiting van het Mariahof gebeurt via de Mariahofstraat, een verharde lokale weg, die via de kern van Beek (Kerkstraat – Vrijheidslaan) ontsloten wordt naar het centrum van Bree. Vanuit Bree wordt het plangebied ontsloten naar de ruimere regio (o.a. via N76 en N73). Kaart 1: Situering van het RUP in de gemeente

^~åäÉáÇáåÖ=íçí=çéã~~â=î~å=ÜÉí=orm ^~åäÉáÇáåÖ=íçí=çéã~~â=î~å=ÜÉí=orm= =íçí=çéã~~â=î~å=ÜÉí=orm= In 2005 kocht de stad Bree een deel van de gebouwen op het domein Mariahof aan. De vijvers op het domein werden aangekocht door Natuurpunt. Een deel van het gebouw werd aangekocht door een private persoon die functioneert als conciërgeconservator voor de omliggende natuurgebieden. Een deel van het domein en de gebouwen bleven in handen van een private partner die het mogelijk maakte dat het domein Mariahof kon aangekocht worden. Door deze aankoop werd een einde toegebracht aan de recreatieactiviteiten die er voordien plaatsvonden (verblijfsrecreatie en visrecreatie). Hierdoor ontstond de gelegenheid om de omliggende natuurgebieden met elkaar te verbinden, wat ook de achterliggende doelstelling was van de stad Bree. Het domein Mariahof was immers een ontbrekende schakel in het geheel van natuurgebieden (natuurreservaten Stamprooierbroek en De Luysen, bosreservaat Grootbroek en het mozaïeklandschap Urlobroek). In de toekomst kan het domein een grote meerwaarde betekenen voor de omgeving (inclusief St. Maartensheide).

Voorste Luysmolen

Stamprooierbroek

De Luysen

Maria hof

St. Maartensheide

Lossing

vijvers Grootbroek

Urlobroek Abeek

Van bij de aankoop was het de bedoeling van de stad Bree om in de gebouwen een natuureducatief centrum en een beheercentrum onder te brengen. Deze zouden uitgebaat worden door de vzw Natuurpunt. Om deze omvorming mogelijk te maken werd door de stad Bree in 2006 een aanvraag tot stedenbouwkundig attest ingediend. Hierin stelde het Vlaams Gewest dat deze problematiek diende opgelost te worden via het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Dit is zo gebeurd.



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van de stad Bree werd goedgekeurd door de bestendige deputatie op 11/05/2006. Dit GRS voorziet in de opmaak van een gemeentelijk RUP Mariahof. De ontwikkelingen voor het Mariahof zullen in nauw overleg met het Vlaams Gewest vastgelegd worden.

^ÑÄ~âÉåáåÖ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ= ^ÑÄ~âÉåáåÖ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ= Het RUP heeft betrekking op de onmiddellijke omgeving van het Mariahof of het zuidelijk deel van het voormalige gebied met de vijvers. Het RUP wordt als volgt begrensd: in het zuiden door de Mariahofstraat, in het oosten door het bosreservaat ‘Uitbreiding Grootbroek’, in het noorden door de grens van het natuurreservaat op het gewestplan (o.a. Stamprooierbroek), in het westen door de onverharde voetweg die naar het natuurreservaat De Luysen leidt.



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

qlbifèqfkdpklq^= qlbifèqfkdpklq^=

NK

bbk=orm=qbo=rfqslbofkd=s^k=ebq=dbjbbkqbi bbk=orm=qbo=rfqslbofkd=s^k=ebq=dbjbbkqbifgh=pqor`qrromi^k kd=s^k=ebq=dbjbbkqbifgh=pqor`qrromi^k= fgh=pqor`qrromi^k=

NKNK

N oìáãíÉäáàâ=píêìÅíììêéä~å=sä~~åÇÉêÉå=EopsF oìáãíÉäáàâ=píêìÅíììêéä~å=sä~~åÇÉêÉå=EopsF =

Het plangebied wordt in het RSV onderverdeeld in het buitengebied. Het RSV omschrijft de buitengebieden als gebieden waarin de open (onbebouwde) ruimte overweegt. De buitengebieden omvatten natuur- en bosgebieden, agrarische gebieden, nederzettingen en verkeersinfrastructuren. Als belangrijkste doelstelling geldt dat het buitengebied gevrijwaard moet worden voor haar essentiële functies door de ontwikkelingsmogelijkheden van de structuurbepalende activiteiten en functies (landbouw, bos, natuur, wonen en werken) te garanderen. Wonen en werken bundelen in de kernen, versnippering vermijden. Ontwikkeling van de natuurlijke structuur Het Mariahof werd als onderdeel van het ruimer gebied Stamprooierbroek, Sint-Maartensheide en omgeving in de eerste afbakeningsronde van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) opgenomen als Grote Eenheid Natuur (GEN - volgnummer 407) In het RSV worden volgende ontwikkelingsperspectieven opgenomen voor het GEN: het beleid is er gericht op de ruimtelijke ondersteuning van het behoud en de verdere ontwikkeling van de huidige biologische waarde. Dit betekent het behoud en de versterking van: • Het niet-bebouwd karakter • • •

Het kenmerkend abiotisch milieu Het kenmerkend biotisch milieu De kenmerkende ruimtelijke relaties tussen een waterloop en de omgevende vallei

Ontwikkeling van de toeristisch-recreatieve structuur Bij de ontwikkeling voor toeristisch-recreatieve infrastructuur in het buitengebied is het van groot belang rekening te houden met de draagkracht van de omgeving. Stiltegebieden Een afstemming tussen milieu en ruimtelijke ordening kan gebeuren door het afbakenen van stiltegebieden. Vanuit ruimtelijk oogpunt liggen deze het best in of aansluitend bij de natuurlijke structuur en in gave landschappen. Vanuit dit oogpunt werd ‘Noordoost-Limburg’ als potentieel stiltegebied aangeduid. Strategische projecten in het buitengebied Deze projecten hebben tot doel een samenhangende ontwikkeling uit te werken voor de natuurlijke, agrarische, landschappelijke en nederzettingsstructuur. Het zijn projecten die een voorbeeldfunctie hebben.

1

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, 1997



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Het plangebied is een onderdeel van het landinrichtingsproject ‘Noordoost-Limburg’. Dit project wordt in het RSV aangeduid als een strategisch project in het buitengebied. Ook sectorale inrichtingsinstrumenten kunnen in strategische projecten worden ingezet. Hieronder wordt het regionaal landschap Kempen en Maasland aangeduid.

NKOK

oìáãíÉäáàâÉ=îáëáÉ=îççê=ä~åÇÄçìïI=å~íììê=Éå=ÄçëO=

Begin 2006 werd het planningsproces voor landbouw, natuur en bos voor het gebied van de Limburgse Kempen en Maasland opgestart. De verkenningsnota van dit planningsproces lag tot 15 mei 2007 ter inzage bij de betrokken gemeenten, provincies en andere belangengroepen. Het plangebied ligt in de deelruimte Maasland, meer specifiek in de vlakte van Bocholt. De gewenste ontwikkeling van de open ruimte voor de omgeving van het plangebied wordt als volgt vastgelegd: Figuur 1: Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos - vlakte van Bocholt

2

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos, verkenningsnota, mei 2007



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Behoud en versterking van natuurwaarden in natte milieus en herstel laagveencomplexen. Stamprooierbroek en omgeving vormen een natuurlijke depressie in de Vlakte van Bocholt. Van nature uit komen hier natte milieuomstandigheden voor met broekbossen, open water, moeras en laagveen. Het gebied vormt een kerngebied voor herstel van laagveen in Vlaanderen. Dit vereist een aangepast waterbeheer en afstemming met aangrenzende (landbouw)gebieden op het gebied van waterbeheer, ruimte voor kleine landschapselementen, beperking eutrofiërende invloeden… Behoud en versterking van (complexen van) ecologisch zeer waardevolle graslanden als natuurkern.

Behoud en versterking van uitgesproken natuurwaarden in valleien met ruimte voor natuurlijke waterberging.

Ontwikkeling van landschappelijk en ecologisch waardevolle lineaire elementen. De Lossing is een kunstmatig gegraven afwateringskanaal dat de centrale broekgebieden (Stamprooierbroek, Urlobroek, Grootbroek…) ontwatert naar de Maas. Het ruimtelijk beleid is gericht op het behoud van de hoofdfunctie waarin deze elementen zijn gelegen, maar vrijwaart voldoende ruimte voor het realiseren van een hydrologische, landschappelijke en ecologische basiskwaliteit die de verbindende functie mee ondersteunt. Vrijwaren en versterken van waardevolle landschappen en erfgoedwaarden.



ARCADIS Belgium nv

NKPK 1.3.1.

Projectnummer:

000112

eÉí=oìáãíÉäáàâ=píêìÅíììêéä~å=mêçîáåÅáÉ=iáãÄìêÖ=EopmiFP= Algemeen

In het RSPL worden de visie, categorisering en taakstelling van het RSV overgenomen en genuanceerd. Het RSPL neemt het RRV als kader en projecteert hierin volgende hoofddoelstellingen: • Beschermen, beheren en versterken van de groene waarden • • • •

Versterken van het stedelijk draagvlak met een concentratie van (nieuwe) diensten en meer kwaliteitsvolle stedelijke en geconcentreerde woonvormen Limburg als een economisch te diversifiëren regio, waarbij de provincie streeft naar een duurzame verankering van de bestaande bedrijven en een endogene groei om tot een breed en minder kwetsbaar economisch profiel te komen. Een grensoverschrijdende ruimtelijke context Meer aandacht voor kwaliteit van o.m. hoogwaardige bedrijventerreinen, toeristischrecreatieve voorzieningen, betere wegen…. De bestaande landschappelijke verschillen en cultuurhistorische rijkdom moeten behouden blijven. Figuur 2: gewenste ruimtelijk structuur provincie limburg

3

Ruimtelijk structuurplan van de provincie Limburg (goedgekeurd bij besluit van de Vlaamse Regering 12 februari 2003)



ARCADIS Belgium nv

1.3.2.

Projectnummer:

000112

Specifiek voor de hoofdruimte Maasland en de deelruimte de vlakte van Bocholt Figuur 3: De hoofdruimte Maasland met de deelruimte Vlakte van Bocholt

Het plangebied ligt binnen de hoofdruimte Maasland, maar specifiek bevindt het zich in de deelruimte Vlakte van Bocholt. De vlakte van Bocholt wordt beschouwd als een voor de provincie belangrijk open ruimtegebied waarin hoogdynamische ontwikkelingen worden tegengegaan. De natuurlijke en landschappelijke structuur wordt behouden en versterkt, de beekvalleien worden gevrijwaard. Een concreet streefdoel is het maximaal behoud van het grensoverschrijdend stilte- en bosgebied en het grensoverschrijdend Benelux-landschap Stamprooierbroek. Toerisme en recreatie worden er niet ontwikkeld. De bestaande zachte toeristisch-recreatieve infrastructuur kan blijven. De gewenste natuurlijke structuur Een bijzonder gebied waar de verweving van natuurontwikkeling moet worden geoptimaliseerd, is de omgeving van Stamprooierbroek met de Brand, het gebied van de Abeek-Lossing-Itterbeek en Jagersborg in Noordoost Limburg. Voorgaand onderzoek naar mogelijkheden voor natuurverweving gebeurt in samenspraak met de Vlaamse overheid in functie van de afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur. De gewenste recreatieve structuur Het beleid stelt hier de beheersing van de zachte recreatie voorop. Het plangebied valt binnen een snoer van rustgebieden waar nieuwe toeristische recreatieve structuur niet wordt ontwikkeld.



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

NKQK

000112

eÉí=dÉãÉÉåíÉäáàâ=oìáãíÉäáàâ=píêìÅíììêéä~å=_êÉÉQ=

De opmaak van het RUP Mariahof is een uitvoering van de bindende bepaling 24 uit het GRS Bree. Hier wordt gesteld dat de stad Bree, in nauw overleg met de Vlaamse overheid, een RUP opstelt voor de herbestemming van het Mariahof. Deze herbestemming houdt het toelaten van een zachte recreatievorm (vb natuureducatie) in dit bestaand gebouw in. In de richtinggevende bepalingen worden volgende elementen opgenomen met betrekking tot het Mariahof: Het plangebied behoord tot de deelruimte Aabeekvallei – St. Martensheide. Deze deelruimte wordt verder opgesplitst in twee subruimten. Het plangebied ligt in de meest noordelijke subruimte: “Aabeek - Luysen – Mariahof”, een gemeentegrensoverschrijdend natuurgebied dat op Europees niveau erkend wordt (beter gekend onder de naam Kempen~Broek). Het gebouwencomplex van het Mariahof kan om deze reden slechts beperkt ontwikkeld worden tot laagdynamische activiteiten zoals: boswachterwoning, conciërgewoning, klein natuureducatief centrum met startpunt voor natuurwandelingen, vergaderzalen voor verenigingen en instellingen uit de natuursector, opslagplaatsen van materialen voor uitvoeren van natuurbeheerwerken… Verblijfsrecreatie wordt niet toegelaten. Betreffende mogelijke ontwikkelingen wordt overleg gepleegd met het Vlaams Gewest. In de gebouwengroep5 bevinden zich twee vergunde woningen, gezien ze beiden in gebruik genomen werden voor de wet op de stedenbouw van 1962. Het Mariahof wordt tevens aangeduid als een waardevol gebouw binnen de gemeente Bree. Omwille van het landschappelijk en toeristisch belang van het behoud en de ontwikkeling van de landschappelijke kwaliteiten van deze gebouwen wordt er een beleid gevoerd om de beeldbepalende en landschappelijke waarde van deze gebouwen te behouden. Wanneer het gaat om zonevreemde gebouwen kunnen deze mee opgenomen worden in het RUP. Figuur 4: Deelruimtes van de gewenste ruimtelijke structuur 1. 2. 3. 4.

5. 6.

VERSTEDELIJKT GEBIED OPEN LANDBOUWVLAKTE VALLEI VAN DE SOERBEEK AABEEKVALLEI – ST.MARTENSHEIDE (GRENSOVERSCHRIJDEND) VALLEI VAN DE ITTER NAALDBOSGEBIED “SOLTERHEIDE” (GRENSOVERSCHRIJDEND)

4

Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Bree, goedgekeurd door de bestendige deputatie op 11/05/2006

5

Een gebouwengroep bevat minstens drie gebouwen of gebouwencomplexen, al dan niet aan dezelfde kant van de straat gelegen, die samen geen functioneel, maar wel een ruimtelijk aaneengesloten geheel vormen.



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Figuur 5: De deelruimte: Aabeekvallei - St. Martensheide

Gewenste toeristisch-recreatieve structuur Binnen de gewenste toeristisch-recreatieve structuur wordt het Mariahof aangeduid als een “poort” naar het natuurgebied. Ze wordt als vertrekpunt beschouwd voor natuureducatie, (geleide) wandelingen… gekoppeld aan het Kempen~Broek. Hier kunnen uiteenzettingen over natuurprojecten en –initiatieven die hier plaatsvinden, bosklassen… georganiseerd worden. Er moet op toegezien worden dat de ontwikkeling van deze “poort” steeds op mensenmaat blijft. Door een divers aanbod van activiteiten (weliswaar van laagdynamische aard) te voorzien, wordt een breed publiek aangesproken. Verblijfsrecreatie is hier niet gewenst. Figuur 6: Synthese van de gewenste ruimtelijke structuur



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

OK

000112

^kabob=_bibfapmi^kkbk=jbq=orjqbifghb=obi ^kabob=_bibfapmi^kkbk=jbq=orjqbifghb=obibs^kqfb k=jbq=orjqbifghb=obibs^kqfb= bs^kqfb=

Figuur 7: Schematisch overzicht van de verschillende processen in het buitengebied

BUITENGEBIED

Strategische projecten Afbakening Natuurlijke structuur Landinrichting Noordoost-Limburg VEN

Natuurrichtplannen

Regionaal Landschap Kempen en Maasland Kempen~Broek

Natuurinrichtingsprojecten Agenderingsnota Mariahof - Luysen

Wandelgebied De Luysen

Visie rond NME-centra

OKNK

dêÉåëçîÉêëÅÜêáàÇÉåÇ=i~åÇëÅÜ~é=pí~ãéêçóÉêÄêçÉâ=Éå=çãÖÉîáåÖ= dêÉåëçîÉêëÅÜêáàÇÉåÇ=i~åÇëÅÜ~é=pí~ãéêçóÉêÄêçÉâ=Éå=çãÖÉîáåÖ= EdêÉåëé~êâ=hÉãéÉåú_êçÉâF dêÉåëé~êâ=hÉãéÉåú_êçÉâF= hÉãéÉåú_êçÉâF=

Het plangebied is gelegen binnen de perimeters van het grensoverschrijdend landschap Stamproyerbroek – Wijffelterbroek – Laurabossen van de Benelux overeenkomst dd. 08/06/1982. Momenteel is de naam van dit gebied omgevormd tot Grenspark Kempen~Broek. Dit unieke landschap strekt zich uit over delen van Belgisch en Nederlands Limburg en Noord-Brabant en bevindt zich meerbepaald binnen de gemeenten Crandendonck, Weert, Hamont-Achel, Bocholt, Bree, Kinrooi en Maaseik. De uitvoering wordt langs Vlaams zijde ingevuld door het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Regionale landschappen zijn een samenwerkingsverband tussen lokale beleidsniveau’s, milieu- en natuurverenigingen en socio-economische partners om een bepaald gebied op een duurzame wijze te ontwikkelen met natuur- en landschapsbehoud en natuurgericht toerisme als belangrijke pijlers.

Het aaneengesloten landschap bestaat uit meerdere aan elkaar grenzende delen die elk een eigen sfeer uitstralen en elk over specifieke natuurlijke eigenschappen beschikken en op deze manier een thuis vormen voor talloze planten en dieren. Het betreft een gevarieerd landschap dat nat afwisselt met droog, open met gesloten. Moerassen, stuifduinen, bossen, heide, vennen en landbouwgebieden wisselen elkaar af en vormen het gezicht van het Kempen~Broek. Binnen dit grenspark wordt het plangebied ondergebracht in het wandelgebied St.-Maartensheide en De Luysen. Binnen dit wandelgebied worden twee startplaatsen aangeduid: parking 3 ter hoogte van de Voorste Luysmolen en parking 6 ter hoogte van het Mariahof. Kaart 2: Situering van het Mariahof binnen het Kempen~Broek



ARCADIS Belgium nv

OKOK

Projectnummer:

000112

bÉå=îáëáÉ=Éå=ÉÉå=éä~å=îççê=å~íììêJ bÉå=îáëáÉ=Éå=ÉÉå=éä~å=îççê=å~íììêJ=Éå=ãáäáÉìÉÇìÅ~íáÉ=áå=ÜÉí= S hÉãéÉåú_êçÉâ =

Het plan is een uitvoering van het Intereg III project Kempen~Broek. Het plan betreft een pilootproject voor de uitwerking van Natuur en Milieueducatie (NME) binnen de in het provinciaal ruimtelijk structuurplan geselecteerde Grote Landschappelijke Eenheden (GLE). Het plan heeft tot doel om op een verantwoorde wijze het aanbod aan NME-centra op elkaar af te stemmen en deze op een goede ruimtelijke wijze te spreiden. Hierbij wordt er maximaal gebruik gemaakt van de bestaande mogelijkheden binnen het Kempen~Broek. De ruimtelijke uitwerking van het NME plan is vervat in drie plandoelstellingen: 1. Het planmatig en gericht ontwikkelen van een gezamenlijk beleid in verband met NME in het Kempen~Broek. 2. Het hiërarchisch structureren van de bestaande bruikbare infrastructuur voor NME en het toekennen van één of meerdere NME-thema’s aan die infrastructuur in het Kempen~Broek. 3. Het inpassen van, voor het Kempen~Broek nieuwe, NME-programma’s zodat alle doelgroepen een kwaliteitsvol aanbod op maat kunnen vinden in het Kempen~Broek. De hiërarchische structuur voor bezoekersopvang wordt op 3 niveaus uitgewerkt. Op die manier wordt zowel de spreiding van de NME-thema’s over de niveaus als de ruimtelijke spreiding van de NME-centra in het gebied bepaald. Volgende niveaus worden onderscheiden: • Niveau 1: Dit zijn de grote bezoekerscentra waar recreanten en bezoekers zich kunnen verzamelen. Ze liggen aan de rand van het gebied om de verstoring door verkeer in het gebied te beperken. Ze zijn bemand zodat de bezoeker er terecht kan voor informatie. In deze centra kan je educatieve programma’s en geleide activiteiten volgen. Ze vormen de poorten tot het gebied en er is een ruime bibliotheek over het gebied aanwezig. • Niveau 2: Het betreft bestaande gebouwen die een (gedeeltelijke) recreatieve en/of educatieve bestemming krijgen. Het zijn kleinere centra zonder permanentie waarvan de gids/beheerder een sleutel heeft. Ze bieden plaats voor een kleine tentoonstelling of er is materiaal aanwezig waarmee (school)groepen zelf aan de slag kunnen. Op deze plaatsen is ook basissanitair aanwezig. • Niveau 3: Het betreft infopanelen die in de nabijheid van picknicktafels, banken of vogelkijkhutten worden opgesteld. Deze locatie kunnen dienst doen als startplek voor een wandeling of een ondersteunende functie hebben voor de NME-programma’s of activiteiten. De thema’s die in de NME-centra behandeld worden hebben betrekking op: water, afval, dieren, planten, bos, ecosystemen, duurzame ontwikkeling, natuurbeheer, landschap, stilte, platteland, cultuurhistorie en geschiedenis en nachtelijke natuur. Initieel werd het Mariahof niet in deze visie opgenomen aangezien het complex zich ten tijde van het onderzoek in privé bezit bevond. Door de aankoop van een deel van de gebouwen door de stad Bree bieden zich nieuwe kansen aan. Een toetsing aan de criteria en de hiërarchische indeling die voor de bezoekersopvang en bezoekerscentra werd uitgewerkt geeft aan dat Mariahof een rol kan spelen in de opvang, begeleiding en sturing van bezoekers.7 De ontwikkeling van het Mariahof past binnen de drie bovenstaande plandoelstellingen. Het Mariahof past binnen de planmatige en gerichte ontwikkeling van het NME in het Kempen~Broek. Mariahof wordt hier ontwikkeld als een klein bezoekerscentra zonder permanentie (niveau 2), met uitzondering van de twee bestaande woningen. 6

Provincie Limburg, Opgezet spel!, Een visie en een plan voor natuur- en milieueducatie in het Kempen~Broek, 2004

7

Bron: Erwin Christis: Grenspark Kempen~Broek, nota Bezoekerscentra, 19 juli 2007.



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Figuur 8: Situering van de bezoekerscentra van 1ste en 2de niveau binnen het grenspark Kempen~Broek

OKPK

U i~åÇáåêáÅÜíáåÖëéêçàÉÅí=kççêÇççëíJ ~åÇáåêáÅÜíáåÖëéêçàÉÅí=kççêÇççëíJiáãÄìêÖ =

Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen voorziet strategische projecten als instrumenten voor het buitengebied. Landinrichtingsprojecten worden als voorbeeld aangehaald (p. 428), waaronder het landinrichtingsproject Noordoost-Limburg dat ons plangebied bevat. Landinrichting heeft als doel het uitvoeren van maatregelen of ingrepen om gebieden in overeenstemming met de toegekende bestemming te vrijwaren, te herwaarderen, en het meer geschikt maken van gebieden voor de toegekende bestemmingen.

Het richtplan voor dit project werd op 01/03/1995 door de minister goedgekeurd, het grootste aantal van de deelprojecten werden al uitgevoerd. Door de ligging van het gebied in aansluiting met de vallei

8

www.vlm.be; landinrichting Noordoost-Limburg ingesteld bij besl. Vl. Reg. 23/10/1991



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

van de Abeek, de Luysen en de broekgebieden (Stramprooierbroek), vormt dit gebied een belangrijke schakel om tot grote eenheden natuur te komen: De vallei van de Abeek: vormt een belangrijk deelproject dat streeft naar de realisatie van een situatie die beter aansluit met het natuurlijk systeem, mogelijkheden biedt voor verbetering van de waterkwaliteit , vismigratie… Het Mariahof wordt binnen dit landinrichtingsproject meer specifiek opgenomen in het natuurontwikkelingsproject ‘herstelplan Abeek’. Voor het Mariahof wordt volgend ontwikkelingsperspectief opgenomen: tegengaan van versnippering van moerasgebieden, externe verstoring beperken en abiotische randvoorwaarden creëren voor het behoud en herstel van het gebied door een integrale aanpak van het gebied ‘de Luisen’ en het ‘Mariahof’ (natuurontwikkeling). In uitvoering van deze opties uit het Richtplan Noordoost-Limburg werden, in het kader van het Abeekproject, tot hiertoe 4 inrichtingsplannen opgemaakt: 1.) Abeek 1: Abeekloop vak: Zuid-Willemsvaart – paal 161 Maatregelen: natuurtechnische beekinrichting, vistrappen Luysmolen en Clootsmolen, verwerving en inrichting van een bufferstrook langs de beek. 2.) Voorste Luysmolen: Maatregelen:herstel/renovatie en herbestemming van voormalige watermolen als natuur educatief steunpunt en (natuur)wachterswoning. De omgeving werd ingericht als rustpunt op het fietsroutenetwerk en startpunt voor wandelaars. 3.) Natuurontwikkeling de Luysen Maatregelen: omvorming voormalige recreatiegebied naar natuurgebied; natuurtechnische inrichting vijvers, natuureducatie, uitbreiding vijver- en moerasgebieden 4.) Abeek 3: Stroomafwaarts tracé van Abeek en Lossing met o.m. het herstel van het voormalige vijvergebied ‘de Zig’, bosomvorming, vernatting, beekhermeandering en recreatief medegebruik (wandelen en natuurobservatie). In mei 2006 werd op vraag van de stad Bree en Natuurpunt vzw door de VLM een agenderingsnota opgemaakt voor het Mariahof. Beide organisaties wensen het gebied opnieuw als natuurgebied te ontwikkelen en te ontsluiten voor zachte (natuurgerichte) recreatie. Concreet wordt in het kader van het landinrichtingsproject Noordoost Limburg gevraagd om volgende werken uit te voeren: -

De natuurtechnische omvorming van de visvijvers naar moeras- en open watercomplexen aansluitend met het natuurgebied de Luisen en het Grootbroek (domein ANB)

-

De inrichting om het domein open te stellen voor zacht recreatief medegebruik: o.a. inrichting van wandelpaden, fietsenstalling, vogelkijkhut, onthaalzone met parkeergelegenheid, picknick, inpassing van delen van het gebouwencomplex als onderdeel van de bezoekersopvang in het grensoverschrijdend landschap Kempen~Broek.



ARCADIS Belgium nv

PK

_bpq^^kab=cbfqbifghb=bk=grofafpèb=qlbpq _bpq^^kab=cbfqbifghb=bk=grofafpèb=qlbpq^ka =bk=grofafpèb=qlbpq^ka= ^ka=

PKNK

bîçäìíáÉ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ= bîçäìíáÉ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ=

Projectnummer:

000112

Het betreft een voormalige boerderij van ca. 1904. In eerste instantie werden de twee parallelle vleugels gebouwd. De noordoostelijk gelegen vleugel bestond uit een woning en stallingen. De zuidwestelijk gelegen vleugel deed dienst als opslagschuur. In de jaren ’30 werden deze twee vleugels met elkaar verbonden door de bouw van een 2de woning met conciergeverblijf. De structuur en het huidige bouwvolume dateren aldus van vóór 1962. Figuur 9: Oorspronkelijke functie van de gebouwen

De vijvers werden in 1939 gecreëerd; door de aanleg van een ringdijk waarna water van de hoger gelegen Abeek werd ingelaten. (bron: Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen – inventaris van het cultuurbezit in België: architectuur 1e deel 19n1 Kantons Bree-Maaseik) Omstreeks de jaren 60 worden de oorspronkelijke activiteiten stopgezet en wordt het domein met zijn gebouwen verkocht. De oorspronkelijke hoeve met twee woningen wordt geleidelijk omgebouwd. De vijvers werden in gebruik genomen als visvijvers. Tussen 1966 en 1970 werden de stallingen, de woning van de landbouwer-pachter en het de 2de woning met conciergeverblijf, omgebouwd tot 6 vakantiewoningen. Voor 1971 werd de oorspronkelijke woning 1 ondergebracht in de zuidwestelijke vleugel, met name voor het decreet van 28 juni 1984. Bij deze verbouwingen werd steeds rekening gehouden met de oorspronkelijke vorm en uitzicht van de gebouwen. In 1974 werd een bouwvergunning afgeleverd voor de bouw van een hoenderhok (17/09/1974) en in 1979 voor een bergruimte/werkplaats (in beroep op 08/04/1976). Het domein Mariahof wordt in die periode hoofdzakelijk gebruikt als vakantiewoning voor vissers.



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Figuur 10: Functies van de gebouwen voor de aankoop door de stad Bree

Sinds de goedkeuring van het gewestplan in 1978 wordt de natuurwaarde in de ruimere omgeving van het domein Mariahof erkent. Deze natuurwaarden worden in latere fase bevestigd. Zo is er de afbakening van de habitatrichtlijngebieden rond 1990 en de eerste afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) 2000. De functie van vakantiewoning en visvijver zorgt voor een verstoring van de natuurlijke, ecologische en landschappelijke waarde. Constante en ongecontroleerde activiteiten als wandelen, vissen, varen, tenten opzetten… zorgen voor deze verstoring. In 2005 werd het domein en de gebouwen andermaal verkocht. Deze keer met als doel de natuurwaarde in het gebied te verhogen. Vermits het domein in een NV was opgenomen diende de aankoop te gebeuren via een derde private partner. Deze private partner heeft de omliggende vijvers doorverkocht aan Natuurpunt. De gelagzaal en de gehele noordoostelijke vleugel werden vervolgens doorverkocht aan de stad Bree. De familiewoning werd aangekocht door een privaat persoon die functioneert als conciërgeconservator voor de omliggende natuurgebieden en voor de ontwikkeling van het NME en het beheercentrum dat in de gebouwen zal ondergebracht worden. De middenvleugel, de voormalige boswachterwoning en een deel van het domein blijven in bezit van de private partner. Deze zal de gebouwen gebruiken als jachtlokaal en woning. De stad Bree bezit een recht van voorkoop op de delen van de gebouwen die nog in privé eigendom zijn met als doel over enkele jaren de volledige site te bezitten en te beheren. De private partner, die zijn delen onderbracht in de NV Mariahof, is sinds de aankop van de gronden in 2005 bezig met het herstel van het gebouw in zijn oorspronkelijk vergunde staat, nl. als een woning met conciërgeverblijf. Natuurpunt wil het Mariahof in de nabije toekomst opnieuw inrichten zodat het één geheel vormt met de vijvers van De Luysen. De gebouwen van het Mariahof zouden zij in concessie nemen van de stad Bree en in relatie tot visie voor de ontwikkeling van het grensoverschrijdend landschap Kempen~Broek willen ontwikkelen als NME-centrum en beheercentrum. De gelagzaal zou hiervoor omgebouwd kunnen worden tot multifunctionele zaal (ontvangstlokaal, leslokaal, tentoonstellingsruimte, picknickruimte, vergaderzaal, natuurbibliotheek…). De voormalige stallingen zouden gebruikt worden als beheerlokaal. Voor de voormalige landbouwers-pachterswoning is er nog geen concrete bestemming vastgelegd. Hier kunnen onder meer sanitaire voorzieningen in ondergebracht worden.



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

De NV Mariahof wenst de twee bestaande vijvers ten oosten van de gebouwengroep, die momenteel in eigendom zijn van de NV, te vergroten tot één vijver waarvan de aan- en afvoer van het water wordt aangesloten op de grote vijver die momenteel in eigendom is van de NV. Met de grond die hierdoor vrijkomt wensen zij de bestaande tuinzone aanpalend aan de woning op te hogen zodat deze gevrijwaard blijft van overstromingen. Deze zouden veroorzaakt worden door de waterregeling die ANB in het aanpalende domein uitvoerde. De uitgraving van de vijver en de ophoging van de tuin moet deze schade in de toekomst vermijden.

Kaart 3: Huidige functies van de gebouwen (na aankoop stad Bree)

PKOK

_Éëí~~åÇÉ=ÑÉáíÉäáàâÉ=íçÉëí~åÇ= _Éëí~~åÇÉ=ÑÉáíÉäáàâÉ=íçÉëí~åÇ=

De bestaande feitelijke toestand wordt hierboven al toegelicht. Hieronder worden de verschillende delen van het gebied door middel van een fotoreportage aangegeven. Kaart 4: Bestaande feitelijke toestand, orthofoto De toegang tot het Mariahof:

ZICHT OP DE TOEGANGSPOORT

ZICHT OP DE OPRIJLAAN NAAR HET

ZICHT OP DE OPRIJLAAN NAAR DE

NATUURCENTRUM (RICHTING M ARIAHOFSTRAAT)

(RICHTING M ARIAHOFSTRAAT)

ZICHT OP BUITENKANT

ZICHT OP HET TERRAS

WONINGEN

De noordoostelijke vleugel

ZICHT OP BINNENKANT



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

De zuidwestelijke vleugel

ZICHT OP BINNENKANT

ZICHT OP BUITENKANT (VANUIT HET NOORDEN)

ZICHT OP DE BUITENKANT (VANUIT HET ZUIDEN)

ZICHT OP DE CONCIËRGEWONIG

ZICHT OP DE BINNENKANT

ZICHT OP DE VOORKANT

ZICHT VANAF DE CONCIËRGEWONING

De tussenbouw

ZICHT OP DE BUITENKANT

De werkplaats

ZICHT VANAF DE VIJVERS

Het hoenderhok/hertenstal

ZICHT OP HET HOENDERHOK

CLOSE-UP



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

De bergingen

ZICHT OP DE TWEE BERGINGEN VANAF

ZICHT OP GROTE BERGING VANAF DE

ZICHT OP DE KLEINE BERGING VAN AF

HET WANDELPAD

TOEGANGSWEG

DE TOEGANGSWEG



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

PKPK

000112

_Éëí~~åÇÉ=àìêáÇáëÅÜÉ= _Éëí~~åÇÉ=àìêáÇáëÅÜÉ=íçÉëí~åÇ= íçÉëí~åÇ=

De relevante elementen van de bestaande juridische toestand worden aangegeven in onderstaande tabel en gelokaliseerd op bijgevoegde kaarten. Tabel 1: Toetsingstabel bestaande juridische toestand Type Plan

binnen het plangebied

aangrenzend aan het plangebied

RUIMTELIJK Gewestplan(nen)

Neerpelt-Bree (KB dd 22/03/1978) Natuurgebied

Neerpelt-Bree (KB dd 22/03/1978) Natuurgebied, reservaatsgebied

Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen

Geen

Geen

Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen

Geen

Geen

Algemene plannen van aanleg

Geen

Geen

Bijzondere plannen van aanleg

Geen

Geen

Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen

Geen

Geen

Verkavelingvergunningen

Geen

nvt

Stedenbouwkundige vergunningen

hoofdgebouw van voor 1962: wordt aldus vergund geacht functiewijziging en verbouwingen tussen 1966 en 1971: functiewijziging wordt vergund geacht (deze zijn pas vergunningsplichtig vanaf 1984); verbouwingen waren mogelijks vergunningsplichting (afh. van aard doorgevoerde wijzigingen) 17/09/1974: bouwen van een hoenderhok 08/04/1976: bouwen van een bergruimte/werkplaats (nr. 710/559) zie ook volgende tabel voor verdere detailering

SECTORAAL Natuur Vogelrichtlijngebieden (richtlijn 79/409/EEG – 02/04/1979)

nr. 21: Hamonterheide, Hageven, Buitenheide, Stamproyerboek en Mariahof (BVlR. 17/10/1988)

Habitatrichtlijngebieden (richtlijn 93/43 - 21/05/1992)

nr. 33: Abeekvallei met aanliggende moerasgebieden

Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN - IVON)

nr. 407: Grote Eenheid Natuur (GEN) Stamprooierbroek, Sint Maartensheide en omgeving

Natuurreservaten

Geen

De Luysen – Mariahof; St. Maartensheide - De Luysen; Stamprooierbroek

Bosreservaten

Geen

Grootbroek met uitbreiding

Natuurinrichting

natuurontwikkelingsproject herstelplan Abeek (als onderdeel van het landinrichtingsproject Noordoost Limburg)

Gebieden met recht van voorkoop vanuit natuur

uitbreidingsperimeters van erkende en Vlaamse natuurreservaten binnen de gewestplanbestemmingen groen, bos en bosuitbreiding of vergelijkbare bestemmingen: o.a. in de Luysen – Mariahof; St. Maartensheide- De Luysen en Stamprooierbroek. binnen de perimeter van het VEN

Biologische Waarderingskaart (BWK)

Waardevol tot zeer waardevol (zie ook bespreking ecologische impact)



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

Type Plan


000112


Water Beschermingszones grondwaterwinningen

geen

geen

Bevaarbare waterlopen

geen

geen

Onbevaarbare waterlopen Klasse

geen

De Abeek, eerste categorie; De Lossing, tweede categorie

Hellingenkaart

het betreft een overwegend vlak gebied

Erosiegevoelige gebieden

er worden geen erosiegevoelige gebieden aangeduid binnen het plangebied of in de onmiddellijke omgeving ervan

Winterbedkaart

er word geen winterbed aangeduid binnen het plangebied of in de onmiddellijke omgeving ervan

Overstromingsgevoelige gebieden

de onmiddellijke omgeving (muv van het westelijk deel) van het plangebied wordt als mogelijk overstromingsgebied aangeduid

Infiltratiegevoelige gebieden

de onmiddellijke omgeving van de gebouwen worden aangeduid als infiltratiegevoelig

Grondwaterstromingsgevoelige gebieden

de onmiddellijke omgeving van de gebouwen en het westelijk deel worden als matig gevoelig aangeduid voor grondwaterstoming (type 2) de overige delen rond het plangebied worden aangeduid als sterk gevoelig voor grondwaterstroming (type 1)

Risicozones overstromingen

geen

geen

Van nature overstroombare gebieden (NOG°

de randen van het domein worden aangeduid als natuurlijk overstromingsgebied van uitwaterloop

de ruimere omgeving (muv het westen) wordt aangeduid als natuurlijk overstromingsgebied vanuit waterloop.

Recent overstroomde gebieden (ROG)

geen

geen

Milieuvergunningen

geen

geen

Bodemvervuiling

geen

geen

Ruilverkaveling

geen

Veldhoven-Kreiel – MB 14/09/1998 onderzoek naar het nut ifv landinrichtingsproject NoordoostLimburg

Gebieden met recht van voorkoop vanuit landbouw

geen

geen

Beschermde monumenten

geen

geen

Beschermde dorpsgezichten

geen

geen

Beschermde landschappen

geen

ten noorden van de Lossing: Stamprooierbroek

Landinrichting

Noordoost Limburg (MB 01/03/1995)

Landschapsatlas Vlaanderen Ankerplaatsen – Relictzone – Lijnrelict - Puntrelict

Ankerplaats: Vallei van de Abeek van Bocholt tot Molenbeersel met Stamprooierbroek (A70026)

Milieu

Landbouw

Landschappen en monumenten

Relictzone: Stamproyerbroek (R70013) Lijnrelict: Abeek (L70001), De Lossing (L70005)



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

Type Plan


000112


Verkeer Rooilijnen

geen

geen

Voet- en buurtwegen

geen

Chemin nr 36 die nu Mariahofstraat is

Leidingen

geen

geen

Tabel 2: Overzicht vergunningtoestand constructies binnen plangebied Kad. gegevens

Ref. gemeente

Datum Beslissing

Voorwerp

1M5

oorspronkelijke schuur (dd. ca. 1904 volgens ‘Bouwen door de eeuwen heen’) waarin in 1971 woning 1 werd ondergebracht

1N5

woning 2 (dd. ca. 1930) opgericht in 1930 en later omgevormd tot vakantiewoning

1V4

conciërgeverblijf bij woning 2

1S5

vroegere woning van landbouwer-pachter (dd. ca. 1904 volgens ‘Bouwen door de eeuwen heen’) die in 1967 werd omgevormd tot vakantiewoning

1R5

oorspronkelijke woning 1; in 1969 ingericht als vakantiewoning

1P5

vroegere stal (dd. ca. 1904 volgens ‘Bouwen door de eeuwen heen’) die in 1969 werd omgevormd tot vakantiewoning

1D4

CBS 1974

17/09/1974

bouwen van een hoenderhok

1D4

710/559

08/04/1976

bouwen van een bergruimte/werkplaats vergund in beroep bij bestendige deputatie; mogelijks anders gebouwd dan vergund.

Kaart 5: Bestaande juridische toestand - Gewestplan, water, natuur, BWK, Landschap en overige Kaart 6: Bestaande juridische toestand – Watertoetskaarten



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

QK

_belbcqblkabowlbh= _belbcqblkabowlbh=

QKNK

_ÉÜçÉÑíÉ=~~å=ÄáàâçãÉåÇÉ=~ÅÅçããçÇ~íáÉ=îççê=å~íììêêÉÅêÉ~íáÉ=Éå= _ÉÜçÉÑíÉ=~~å=ÄáàâçãÉåÇÉ=~ÅÅçããçÇ~íáÉ=îççê=å~íììêêÉÅêÉ~íáÉ=Éå= å~íììêÉÇìÅ~íáÉ= å~íììêÉÇìÅ~íáÉ=

De basis voor de recreatieve en educatieve ontwikkeling van de ruimere omgeving van het Kempen~Broek is terug te vinden in het rapport ‘Een visie en een plan voor natuur- en milieueducatie in Kempen~Broek’ dat in 2004 werd opgesteld en goedgekeurd door de provincie Limburg en de nota Bezoekerscentra, opgemaakt in 2007. In deze rapporten werd een visie uitgewerkt voor de bezoekersopvang en de inrichting van bezoekerscentra. Een toetsing aan de criteria en de hiërarchische indeling die voor de bezoekersopvang en bezoekerscentra werd uitgewerkt geeft aan dat Mariahof een rol kan spelen in de opvang, begeleiding en sturing van bezoekers. De rol van het Mariahof wordt binnen het ruimer kader van het complex De Luysen – St.Maartensheide-Mariahof geplaatst. Binnen dit complex worden twee duidelijke startplaatsen aangeduid voor de recreatieve ontsluiting van het gebied. Het betreft de Voorste Luysmolen en Mariahof. De bestaande parking, aan de ingang van de Luysen zal worden opgeheven. Beide locaties worden in de hiërarchische structuur van bezoekerscentra in het secundaire niveau geplaatst. Dit wil zeggen dat het gebouwen zijn zonder permanente aanwezigheid van baliepersoneel, maar waarvan een natuurgids of natuurbeheerder de sleutel heeft om voor of na een begeleide wandeling met bezoekers een bezoek te brengen aan een tentoonstelling, infostand, folderdisplay… Tevens wordt op deze locaties sanitair voorzien voor wandelaars en fietsers (al dan niet permanent toegankelijk). Ook de invulling met een opslagruimte voor beheer- of educatieve materialen en een multifunctionele ruimte voor vergaderingen of voordrachten behoort tot een mogelijke invulling. In de buitenruimte is bij voorkeur een picknickplaats, fietsenstalling en infobord aanwezig zodat ook individuele wandelaars of fietsers de locatie als rustpunt of startpunt van een recreatieve route kunnen gebruiken. De verschillende bezoekerscentra worden aangeduid omwille van hun toegangsfunctie tot een specifiek natuurreservaat. De informatie die in deze bezoekerscentra terug te vinden is focust zich dan ook op de aspecten die in dat natuurreservaat voorkomen. Hierdoor behandelen ze elk een specifiek thema waardoor ze zich van elkaar kunnen onderscheiden. Zo ligt de focus op het Mariahof op het vijvergebied De Luysen-Mariahof-Grootbroek en de St. Maartensheide; in de voorste Luysmolen op de A-beekvallei. Op de bestaande wandelkaart van het Kempen~Broek voor het wandelgebied St. Maartensheide – De Luysen wordt duidelijk de beperkte toegankelijkheid van het vijvercomplex aangegeven. Ook na de inrichting van de gebouwen van het Mariahof als NME-centrum van tweede niveau zal de toegankelijkheid tot het gebied nauwelijks gewijzigd worden. Een evenwicht tussen ecologische waarden en ontsluiting wordt voor ogen gehouden. Naast de bestaande rode route rond het vijvercomplex wordt enkel de inplanting van twee nieuwe kijkhutten gepland: één in het noorden (op ca. 50 m van grenspaal 160) en één in het zuiden nabij Mariahof (zie paarse cirkels op onderstaande kaart). Voor de zuidelijke kijkhut zal er een kleine aftakking voorzien worden vanaf het bestaande wandelcircuit (zie paarse lijn op onderstaande kaart). Mogelijks wordt tussen de zuidelijke kijkhut nabij Mariahof en de bestaande kijkhutten van de Luysen een laarzenpad voorzien (zie paarse stippellijn op onderstaande kaart). Dit wandelpad zal aangelegd worden in samenspraak met het regionaal landschap en zal een kortsluiting betekenen naar de bestaande kleinere gele route.



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

Figuur 11: Overzicht vertrekplaatsen en wandelroutes St. Maartensheide - De Luysen

VOORSTE LUYSMOLEN

MARIAHOF

QKOK

_ÉÜçÉÑíÉ=~~å=ÄáàâçãÉåÇÉ=~ÅÅçããçÇ~íáÉ=îççê=å~íììêÄÉÜÉÉê= _ÉÜçÉÑíÉ=~~å=ÄáàâçãÉåÇÉ=~ÅÅçããçÇ~íáÉ=îççê=å~íììêÄÉÜÉÉê=

Door zijn centrale ligging tussen de 3 grote natuureenheden die elk door een andere instantie beheerd worden, kan het Mariahof verder ontwikkeld worden als centrale beheerlocatie voor deze natuurentiteiten. In eerste instantie zal het Mariahof gebruikt worden als beheercentrum voor Natuurpunt, welke nu al ca. 200 ha in de omgeving in beheer hebben. Vanuit het Mariahof wordt het beheer van de natuurgebieden De Luysen, Mariahof en St. Maartensheide en A-beek geregeld. Door haar centrale locatie leent het Mariahof zich hiervoor uitstekend, aangezien het materiaal binnen handbereik moet liggen. Een locatie aan de rand van het natuurgebied of op een bedrijventerrein is hierdoor uitgesloten. Met de andere natuurbeheerders moeten nog de nodige afspraken gemaakt worden om het Mariahof ook in te schakelen als beheercentrum voor deze organisaties en gebieden. Het is vrijwel onmogelijk om vanuit het Smeetshof het beheer te regelen. Het is voor de vrijwilligers niet mogelijk om voor het uitvoeren van beheerswerken telkens de grote afstand tot het Smeetshof af te leggen om materiaal op te halen. Er wordt door de vrijwilligers immers in de periode van 1 oktober tot 1 april om de veertien dagen en ook nog eens tussentijds beheerswerken uitgevoerd. Het materiaal moet binnen handbereik zijn als een natuurreservaat van dergelijke omvang wil kunnen beheren. De locatie doet enkel dienst als opslagruimte en dit zowel voor groot materieel zoals een tractor met kar, een trekkar, remorque en bijhoren als om klein materiaal zoals motorzagen (5-tal), bosmaaiers (3tal), spaden, rieken, bijlen, tirfors, tangen, weipalen, prikkeldraad, veiligheidskledij, materiaalkasten, hamers, nagels, schroeven, touwen, grondboren, werkhandschoenen, werkbank, opslag voor hooi voor de dieren in de winter en EHBO. Onderhoudswerken die VLAREM gebonden zijn worden niet op deze locatie uitgevoerd. Hiervoor wordt beroep gedaan op bedrijven die hiervoor over de nodige milieuvergunningen beschikken. Bestand: s:\projecten\zzzz_projectenanderefirmas\24_0112_bree_mariahof\rapportage\rapporten\000112-rap-001e.doc Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - – Versie E


Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

Tevens wordt ter ondersteuning van het beheercentrum voorzien in een kleedruimte, een refter en een sanitair. De laatste twee kunnen samen met de infrastructuur van het natuureducatief centrum ontwikkeld worden (dubbel gebruik). Figuur 12: Overzicht beheerders natuurgebieden Voorste Luysmolen

Stamprooierbroek

De Luysen

Lossing

vijvers Maria hof

St. Maartensheide

Grootbroek

Urlobroek Abeek

Legende beheertoestand Natuurpunt

Agentschap Natuur en Bos

Stichting Limburgs Landschap



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

RK

sfpfbI=albipqbiifkdbk=bk=orfjqbifghb=rfq sfpfbI=albipqbiifkdbk=bk=orfjqbifghb=rfqd^kdpmrkqbk k=bk=orfjqbifghb=rfqd^kdpmrkqbk= d^kdpmrkqbk=

RKNK

låíïáââÉäáåÖ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ=Éå=òáàå=çãÖÉîáåÖ låíïáââÉäáåÖ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ=Éå=òáàå=çãÖÉîáåÖ= =Éå=òáàå=çãÖÉîáåÖ=

000112

De stad Bree wenst in samenwerking met Natuurpunt vzw de site van het Mariahof te herstellen. Bedoeling is de doelstellingen gesteld in het structuurplan uit te voeren en het Mariahof om te vormen als een lokaal knooppunt (bezoekerscentra op tweede niveau) voor het grenspark Kempen~Broek, meer in het bijzonder voor het wandelgebied De Luysen – St. Maartensheide. Dit gebeurt rekening houdend met de ligging binnen natuurgebied en de ecologische waarde van de omgeving en dit zowel op Europees (habitatrichtlijngebieden) als Vlaams (VEN) niveau. De stad Bree wenst de natuurlijke waarde van het gebied opnieuw te verhogen en de ontwikkelingen van de site uit te voeren in functie van de gewestplanbestemmingen. Door ook bepaalde, specifieke functies mee te geven aan het bestaande gebouwencomplex, die in overeenstemming zijn met de omgeving en erop inspelen, is het mogelijk een grotere controle uit te oefenen op de natuurlijke waarde van de omgeving en ervoor te zorgen dat deze bewaard blijven. Het vijvergedeelte dient samen met de vijvers van de Luysen en het Grootbroek beheerd en ontwikkeld te worden. De vijvers zijn allen gelegen in het natuurreservaatgebied (conform gewestplanbestemming en maken geen onderdeel uit van het gemeentelijk RUP. De inrichting en het beheer van deze vijvers kan via de gebruikelijke kanalen uitgevoerd worden (natuurinrichtingsplannen, beheersplannen…). Het gebied van de vijvers valt binnen de perimeters van het landinrichtingsproject Noordoost-Limburg. Naar aanleiding van de aankoop van de terreinen door de gemeente Bree werd door de Vlaamse landmaatschappij (VLM) een verantwoordingsnota ingediend bij het kabinet om het gebied van de vijvers in te richten. Het gebouwencomplex is echter zonevreemd gelegen. Het decreet stelt ten aanzien van de gebouwen in ruimtelijk kwetsbare gebieden een uitdoofbeleid voorop. Zonder de rechtszekerheid van de twee bestaande woningen aan te tasten. Het is pas na dat de stad Bree beide woningen kan verwerven via toepassing van het voorkooprecht, dat de stad Bree er zicht toe verbindt om één van de twee woningen op te heffen en te integreren in het NME. Het gebouw Mariahof heeft tevens een erfgoedwaarde. Deze erfgoedwaarde staat beschreven in ‘Bouwen door de eeuwen heen. Inventaris van het cultuurbezit in België.’ (architectuur 1e deel 19n1 Kantons Bree-Maaseik) als laatste hoeve die gevestigd werd in de wateringen van het Grootbroek. Oorspronkelijk was het een tweeledige hoeve, de twee vleugels werden later door een derde vleugel verbonden. Indien men hier ruimere mogelijkheden wenst toe te laten dan dient dit vastgelegd te worden in een RUP. Tevens dienen er in de onmiddellijke omgeving van de gebouwen een aantal ingrepen gedaan worden die conform het decreet op de ruimtelijke ordening vergunningsplichtig zijn en mogelijks niet vergunbaar zijn binnen natuurgebied (o.a. waterzuivering, parkeerterrein…). Ook deze elementen maken onderdeel uit van het RUP. De visie rond de ontwikkeling van het gebouwencomplex Mariahof en zijn onmiddellijke omgeving wordt hieronder beschreven.

RKOK

péÉÅáÑáÉâÉ=çåíïáââÉäáåÖ=î~å=ÜÉí=ÖÉÄçìïÉåÅçãéäÉñ=j~êá~ÜçÑ= péÉÅáÑáÉâÉ=çåíïáââÉäáåÖ=î~å=ÜÉí=ÖÉÄçìïÉåÅçãéäÉñ=j~êá~ÜçÑ=

Mariahof inschakelen als NME-knooppunt binnen het wandelen natuurgebied Kempen~Broek Doel is het Mariahof te ontwikkelen tot een lokale poort voor het wandelgebied De Luysen – St. Maartensheide als onderdeel van het grenspark Kempen~Broek. Vandaag al vormt het Mariahof het vertrekpunt van de verschillende, bewegwijzerde wandelingen. De gebouwen van het Mariahof dienen omgebouwd te worden tot een natuur milieu educatief centrum (NME) enerzijds en een onderhoudscentrum anderzijds.



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

De toegankelijkheid van het Mariahof en zijn ruimere omgeving wordt als volgt geregeld: De vijvers worden niet doorsneden met permanente (bewegwijzerde) wandelroutes. Het gebied van de vijvers zelf kan enkel onder begeleiding bezocht worden. Deze begeleide wandelingen worden georganiseerd vanuit het gebouwencomplex van het Mariahof (rode cirkel op onderstaande figuur) waar voorafgaandelijk of aansluitend op de wandeling natuurinformatie over het gebied kan gegeven worden. Bewegwijzerde wandelpaden gaan rond het gebied (zie onderstaande figuur); op strategische plaatsen kunnen uitkijkpunten op het vijvergebied ingericht worden (vb. onder de vorm van kijkhutten – paarse cirkels op onderstaande figuur). Bijkomend wordt één nieuwe verbindingsweg voorzien langs de vijvers (paarse stippelijn). Deze moet het wandelpad van de Voorste Luysmolen via de nieuw te bouwen kijkhut verbinden met het Mariahof. Startpunt voor deze bewegwijzerde wandelingen blijft behouden in het NME-knooppunt Voorste Luysmolen. Het Mariahof kan als evenwaardig startpunt aanschouwd worden. Het Mariahof functioneert als startpunt voor georganiseerde wandelingen (zie hoger) en voor minder mobiele personen (toegang via semi-verharde paden naar kijkhutten). Het Mariahof functioneert ook als rustpunt langs de wandelroutes. De omgeving rond de gebouwen kan in die zin ingericht worden (oa. voorzien van picknickruimten, sanitair…) Figuur 13: Wandelingen binnen het natuurgebied St.-Maartensheide en de Luysen

VOORSTE LUYSMOLEN

MARIAHOF



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Mariahof als natuureducatief en beheercentrum De ontwikkeling van het natuureducatief centrum Voor het natuureducatieve centrum betreft het een ruimte die ingericht wordt als ontvangstruimte voor begeleide wandelingen, een educatief lokaal voor bosklassen en een verenigingslokaal voor de natuurbeherende organisaties. Het gaat dus eerder om één of meer multifunctionele ruimte(n) die kunnen ingericht worden als ontmoetingsruimte, picknickruimte, leslokaal, vergaderzaal, tentoonstellingsruimte, natuurbibliotheek…, bijvoorbeeld met de mogelijkheid om iets te determineren na de wandeling. Aanvullend op deze infrastructuur dient er voorzien te worden in een sanitaire ruimte. De educatieve uitbouw van het centrum wordt afgestemd met de andere NME-centra in de buurt. De bedoeling is dat elk centrum zich specialiseert in een specifiek item. Hierdoor onderscheiden de verschillende centra zich van elkaar en wordt vermeden dat er in de onmiddellijke omgeving gelijkaardige infrastructuur aanwezig is. Al deze elementen worden ondergebracht binnen het bestaande bouwvolume. Een verdere uitbreiding van de gebouwen op deze locatie is niet gewenst. Bouwfysisch onderzoek zal moeten uitmaken welke lokalen het meest geschikt zijn om welke functie op te vangen en in welke lokalen al dan niet structurele aanpassingen moeten uitgevoerd worden. De infrastructuur wordt op maat van een groep van ca. 25 personen uitgebouwd. Een multifunctionele zaal zou dan 50 tot 100 m² groot moeten zijn. Dit komt in grote lijnen overeen met de oppervlakte van de voormalige gelagzaal ca. 139 m², de voormalige woning van de landbouwerpachter ca. 118 m² of de voormalige stallen ca. 130 m². De gelagzaal geeft naar bouwstructuur de meeste mogelijkheden om ingericht te worden als multifunctionele zaal. Dit is de gemiddelde bezetting die er tijdens de activiteiten zal aanwezig zijn. Bij speciale evenementen kan dit oplopen. Er wordt niet voorzien in een permanente inrichting van de gebouwen en de omgeving om deze piekmomenten op te vangen. In de onmiddellijke omgeving van de gebouwen kunnen beperkte natuureducatieve elementen worden voorzien (heemtuintje/kruidentuintje, amfibieënpoel, soortenrijke hooilandjes, natuurlijke waterzuivering…). De ontwikkeling van het beheercentrum Door zijn centrale ligging tussen de 3 grote natuureenheden die elk door een andere instantie beheerd worden, kan het Mariahof verder ontwikkeld worden als centrale beheerlocatie voor deze natuurentiteiten. De locatie doet enkel dienst als opslagruimte en dit zowel voor groot materieel zoals tractoren en bijhoren als om klein materiaal. Tevens wordt ter ondersteuning van het beheercentrum voorzien in een kleedruimte, een refter en een sanitair (cfr. gezamenlijke actie “eikenprocessierups”). De laatste twee kunnen samen met de infrastructuur van het natuureducatief centrum ontwikkeld worden (dubbel gebruik). In eerste instantie zal het Mariahof gebruikt worden als beheercentrum voor Natuurpunt. Vanuit het Mariahof wordt het beheer van de natuurgebieden De Luysen, Mariahof en St. Maartensheide en Abeek geregeld. Met de andere natuurbeheerders moeten nog de nodige afspraken gemaakt worden om het Mariahof ook in te schakelen als beheercentrum voor deze organisaties en gebieden.



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Figuur 14: Ontwikkeling van het NME en beheercentrum Mariahof

Behoud van woning 1 De voormalige familiewoning blijft behouden als woning. Momenteel neemt de eigenaar van deze woning de taak op zich om toezicht te houden over het gebied en wandelaars te ontvangen en te begeleiden. Op deze manier kan betreding van het natuurgebied, diefstal en vandalisme in het gebouwencomplex voorkomen worden (sociale controle). Ook staat hij in voor het onderhoud van het materiaal. Ook bij stopzetting van deze taak als conservatorconciërge, kan de woning behouden blijven, en als dusdanig worden verkocht. Behoud woning 2 Dit deel van de gebouwen blijft behouden als woning met inbegrip van een conciërgeverblijf. De huidige jachtvergunning loopt tot in 2013. Ook na stopzetting van de jachtactiviteiten kan deze woning behouden blijven. De woningen kan enkel verbouwd worden binnen het bestaande volume (momenteel ca. 1.250 m³). Uitbreidingen aan het gebouw worden niet toegelaten. Het conciërgeverblijf dient steeds één geheel te vormen met de woning. Voorkooprecht op bestaande woningen Aan beide woningen wordt een voorkooprecht gekoppeld voor de Vlaams overheid, de gemeente en natuurpunt. Op deze manier kunnen de woningen op lange termijn bij het NME-centrum gevoegd worden. Eén van de woningen heeft aldus een uitdovend karakter op lange termijn. Momenteel zijn er al twee types voorkooprecht verbonden aan deze locatie. Er is het wettelijk voorkooprecht dat voortvloeit vanuit de ligging binnen VEN-gebied en een erkend natuurreservaat (t.a.v. de VLM) en er is het vrijwillig voorkooprecht (t.a.v. de gemeente Bree en Natuurpunt) dat is opgenomen in de huidige verkoopsakte van de gronden en gebouwen.



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Figuur 15: Delen in gebruik door private eigenaars

Verbeteren van de ontsluiting van het Mariahof Voor beide complexen dient parkeerruimte te worden voorzien. De ontsluiting van het Mariahof naar het centrum van Bree gebeurt via de Mariahofstraat, een verharde weg van ca. 5 meter breed. Vanaf de Mariahofstraat wordt het gebouwencomplex bereikt via twee semi-verharde wegen. In de huidige situatie is er geen parking aangelegd, het parkeren gebeurt langs de Mariahofstraat. Om het Mariahof als poort op secundair niveau te ontwikkelen binnen het grenspark Kempen~Broek dient de bestaande parkeerinfrastructuur geoptimaliseerd te worden. Daarom wordt voorgesteld om de huidige parkeervoorzieningen langs de openbare weg op te heffen en een nieuw parkeerterrein aan te leggen langs de semi-verharde toegangsweg naar het gebouwencomplex van het Mariahof. Hierdoor komen de parkeervoorzieningen dichter bij het gebouwencomplex te liggen (nabijheid sanitaire voorzieningen) en kan er aan de parking ondersteunende infrastructuur voorzien worden (o.a. infopaneel, picknick, schuilgelegenheid...). In relatie tot de vooropgestelde capaciteit van het bezoekerscentrum wordt er een parkeerplaats voorzien voor ca. 20 wagens. Om de parking maximaal te integreren in zijn omgeving dient deze een groen karakter te hebben. Tevens dient het terrein in semi-verharde materialen aangelegd worden waardoor de verharde oppervlakte in het gebied niet toeneemt (tenzij dit vanuit milieuoogpunt niet gewenst is). Er wordt gerekend met een ruimtevraag van 25 m² per parkeerplaats of een totale ruimtebehoefte van ca. 500 m². Wie op eigen houtje een bewegwijzerde wandeling doorheen het complex wenst te doen, kan er parkeren en naar believen wandelen. Voor deze recreanten zijn de gebouwen van Mariahof niet toegankelijk. De toegangspoorten zorgen voor de nodige privacy voor de bewoners. Op afspraak is het mogelijk uitleg over het domein aan te vragen, de bibliotheek te gebruiken, een gids te voorzien…. Een groep vrijwillige natuurgidsen coördineren de uitbating. Er dient op een gecontroleerde manier te worden omgegaan met dit waardevol natuurgebied, daarom kunnen groepen, klassen... enkel op afspraak het Mariahof bezoeken. Het is de bedoeling om het educatief centrum met de vrijwilligers iedere zondagnamiddag open te houden (periode valt samen met de periode waarin er het meest wandelaars zijn). Om de bestaande toegangspoort van het Mariahof te kunnen behouden dient eveneens de tweede toegangsweg behouden te blijven. Immers de toegangspoort is beperkt in breedte en hoogte en is niet geschikt als doorrit voor hulpdiensten en zwaar verkeer (vb. tractor, vrachtwagen…) welke in noodgevallen of sporadisch het gebouwencomplex moeten kunnen bereiken. Beide woningen moeten kunnen beschikken over een eigen parkeerplaats bij de woning. Bestand: s:\projecten\zzzz_projectenanderefirmas\24_0112_bree_mariahof\rapportage\rapporten\000112-rap-001e.doc Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - – Versie E


ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Figuur 16: Ontsluiting en parkeerfaciliteiten



ARCADIS Belgium nv

SK

lkabowlbh=k^ô=ab=bccb`qbk=lm=wfgk=ljdbs lkabowlbh=k^ô=ab=bccb`qbk=lm=wfgk=ljdbsfkd cb`qbk=lm=wfgk=ljdbsfkd= fkd=

SKNK

aÉÅêÉÉí=áåíÉÖê~~ä=ï~íÉêÄÉÜÉÉê= aÉÅêÉÉí=áåíÉÖê~~ä=ï~íÉêÄÉÜÉÉê=Ó ÉêÄÉÜÉÉê=Ó=ï~íÉêíçÉíë= =ï~íÉêíçÉíë=

Projectnummer:

000112

Het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid (B.S. 14 november 2003) legt bepaalde verrichtingen op die de watertoets worden genoemd. Dit betekent dat de overheid indien ze moet beslissen over een vergunningsaanvraag, plan of programma moet nagaan of de werken een ‘schadelijk effect’9 veroorzaken. Indien dat het geval is, kan de overheid de vergunning weigeren, het plan niet goedkeuren ofwel gepaste voorwaarden of aanpassingen aan het plan opleggen. Deze voorwaarden of aanpassingen aan het plan moeten schadelijke effecten voorkomen. Bij het nemen van een beslissing over de vergunning, het plan of het programma houdt de overheid rekening met de vastgestelde waterbeheerplannen (bekkenbeheerplannen, stroombekkenplannen). De waterbeheerplannen moeten volgens het decreet tegen 2006 klaar zijn en zijn een beleidsmatige vertaling van de verschillende informatieve kaarten. Ondertussen kunnen de bestaande kaarten enkel als informatief beschouwd worden. Het plangebied behoort tot het bekken van de Maas, meer specifiek tot dat van de Abeek. Het voorontwerp bekkenbeheersplan van de Maas werd afgerond in mei 2006. M.b.t. de Abeek worden volgende operationele doelstellingen (OPD) naar voor geschoven:

− OPD Afvoeren: de afvoerfunctie van een waterloop optimaal behouden. − OPD Natuur-ecologie: Zorgen voor waterlopen met een hoge structuurkwaliteit, een hoog zelfreinigend vermogen en een natuurlijke biodiversiteit − OPD Natuur-ecologie: Het herstellen en behouden van de longitudinale en transversale verbindingen in de vallei − OPD Oppervlaktewaterkwaliteit: verhogen van de collectieve aansluitingsgraad op RWZI en verdere sanering van het buitengebied Deze doelstellingen hebben geen onmiddellijk invloed t.a.v. het plangebied. Er dienen binnen het plangebied dan ook geen specifieke maatregelen opgenomen te worden. 6.1.1.

Beschrijving van de watergerelateerde aspecten

Zoals voorzien in het decreet op Integraal Waterbeheer werd het plangebied afgetoetst op de watergerelateerde aspecten. Hieronder wordt beschreven welke aspecten van het project een effect kunnen hebben op het integrale wateren natuursysteem. Hemelwaterafvoer De realisatie van het RUP zal slechts een zeer beperkte verhoging van de verharde oppervlakte met zich meebrengen (realisatie van een semi-verhard parkeerterrein). Voor de overige delen van het plangebied blijft de bebouwde en de te verharde oppervlakte ongewijzigd. In de toekomst kan de hemelwaterafvoer in het plangebied verbeterd worden door de plaatsing van hemelwaterputten, in overeenstemming met de normen vastgelegd in de geldende gewestelijke stedenbouwkundige verordening. Zo kan het hemelwater hergebruikt worden (cfr. VLM-project). 9

Een ‘schadelijk effect’ wordt gedefinieerd als ‘ieder betekenisvol nadelig effect op het milieu dat voortvloeit uit een verandering van de toestand van een watersysteem of bestanddelen ervan die worden teweeggebracht door een menselijke activiteit; die effecten omvatten mede effecten op de gezondheid van de mens en de veiligheid van de vergunde of vergund geachte woningen en bedrijfsgebouwen, gelegen buiten overstromingsgebieden, op het duurzaam gebruik van water door de mens, op de fauna, de flora, de bodem, de lucht, het water, het klimaat, het landschap en het onroerend erfgoed, alsmede de samenhang tussen een of meerdere van deze elementen.’



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

De ruime omgeving van het plangebied wordt aangeduid als mogelijk overstromingsgebied. De omgeving waar de gebouwen en verhardingen voorkomen is niet overstromingsgevoelig. (noch vanuit waterlopen, noch vanuit erosieproblemen). Er kan dan ook vastgesteld worden dat er geen schadelijk effect ontstaat naar het watersysteem vanuit het plangebied. Droog Weer Afvoer Het grondwater van het gebied is zeer kwetsbaar. In het plangebied is geen rioleringsstelsel voorzien. In de toekomst zal er een kleinschalige waterzuivering in het gebied worden aangelegd waarop alle droog weer afvoerinstallaties (o.a. sanitaire voorzieningen) kunnen op aangesloten worden. Invloed op Ecosysteem Het gebied ligt te midden van een natuurgebied met specifieke beschermingswaarde. De omgeving is op Europees niveau opgenomen als habitatrichtlijngebied en vogelrichtlijngebied en op Vlaams niveau als GEN. Het plangebied brengt slecht een geringe wijziging mee in de waterhuishouding van het gebied: namelijk de aanleg van een kleinschalige waterzuiveringsinstallatie. Dit zal echter tot een verbetering van het watersysteem leiden. 6.1.2.

Conclusie – milderende maatregelen

Uit bovenstaande beschrijving kan geconcludeerd worden dat volgende milderende maatregelen dienen genomen te worden: - Toepassing gewestelijke stedenbouwkundige verordening. - Aanleg van een kleinschalige waterzuiveringsinstallatie. - Alle hemelwaterputten dienen over te lopen naar een infiltratievoorziening zonder overloop naar een waterloop of gracht. - De afwatering van verharde oppervlakken dient via infiltratie volledig verwerkt te worden door het aanbrengen van doorlatende materialen en/of zijwaartse afstroming naar infiltreerbare bermen en/of infiltratievoorzieningen zonder overloop naar een gracht of een waterloop. Waar mogelijk en noodzakelijk zullen de nodige maatregelen verankerd worden in de verordenende stedenbouwkundige voorschriften van het RUP.



ARCADIS Belgium nv

SKOK

Projectnummer:

000112

bÑÑÉÅíÉå=çé=ÜÉí=ÉÅçäçÖáëÅÜ=ëóëíÉÉã= bÑÑÉÅíÉå=çé=ÜÉí=ÉÅçäçÖáëÅÜ=ëóëíÉÉã=

In dit hoofdstuk wordt de relatie van de ontwikkeling van het Mariahof bekeken met eventuele beschermende maatregelen die voorvloeien vanuit het natuur- en/of bosdecreet, de ligging van het project in Habitat- of Vogelrichtlijngebied en/of in VEN-gebied. 6.2.1.

Beschrijving van de huidige aanwezige ecologische waarden:

De beschrijving van de ecologische waarde gebeurt op basis van de Biologische Waarderingskaart10., verder aangevuld met gegevens uit inventarisatierapporten en beheerplannen van de omliggende natuur- en bosreservaten.

Het gebouw Mariahof en zijn onmiddellijke omgeving wordt volgens de Biologische Waarderingskaart (versie 2.1) aangeduid als ‘un’: minder dichte bebouwing in omgeving met nog veel ‘natuurlijke’ begroeiing’, welke als biologisch minder waardevol worden beschouwd. De ruimere omgeving bestaat uit complexen van waardevolle (lichtgroen) en zeer waardevolle (donkergroen) ecotopen. Aan de noordzijde bevinden zich vijvers van het type ‘aom’ (mesotrofe plas) in complex met rietland (mr) en grote zeggenvegetaties (mc). De vijvers hebben in het verleden dienst gedaan als visvijvers en zijn nog sterk bezet met o.a.karpers. Buiten de oeverzones en de verruigde eilandjes, zijn deze plassen momenteel vrijwel vegetatieloos. De vijvers hebben een “badkuipmodel”. Dwz dat de oevers zeer steil en de dijken tussenin zeer hoog zijn.

10

BWK, versie 2b, terreinbezoek door karteerder tijdens juni 2003



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

Het merendeel van deze vijvers zijn nu eigendom van Natuurpunt en zullen worden heringericht naar plassen met geleidelijke oevers met rietlanden. De karpers en andere exoten zullen afgevist worden. Doelsoorten voor dit vijver- en moerascomplex zijn o.a. de Roerdomp, Snor, Bruine kiekendief en Waterral. Aan de westzijde van dit vijvercomplex situeert zich het erkend natuurreservaat ‘De Luysen’, dat beheerd wordt door Natuurpunt. Het reservaat bestaat uit een complex van open wateren moeraspartijen en vochtige bossen. Ook hier betreft het zeer waardevolle ecotopen als mesotrofe plassen in complex met rietlanden. De bossen zijn nitrofiele alluviale elzenbroeken (vn) met plaatselijk op de hogere en drogere delen zomereik (elzen-eikenbos). Verder komen over kleinere oppervlakten zure eikenbossen (qs) en vochtige, licht bemeste graslanden van het type ‘hc-’ of ‘hj’ en al dan niet soortenrijke cultuurgraslanden (hp en hp+). Ten noorden de vijvers van het Mariahof en van het bosreservaat Grootbroek bevindt zich het erkend natuurreservaat ‘Stamprooierbroek’ met voornamelijk elzenbroeken en wilgenbroeken. Op open plekken komen Grote zeggenvegetaties voor. Op de drogere gronden komen vooral natte eikenberkenbossen en elze-eikenbossen voor. Ten zuiden van het bosreservaat Grootbroek is er een groot open tot half open mozaïeklandschap van 150 ha aanwezig. Ten oosten van het Mariahof bevindt zich het bosreservaat ‘Grootbroek met uitbreiding’, beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos, waarbij het gedeelte ‘uitbreiding rechtstreeks grenst aan het Mariahof. Het merendeel van dit laatste bosreservaatsgedeelte bestaat uit elzen-eikenbossen met plaatselijk elzenbroek, wilgenstruweel. Het vijvergedeelte van het bosreservaat bestaat uit oligotrofe wateren met het plaatselijk voorkomen van Loos blaasjeskruid, in complex met rietlanden en grote zeggenvegetaties. De noordelijke vijvers zijn sterk aan het verlanden met opslag van berk en wilg. Ook in deze vijvers is een verexoteerd visbestand met sporadische restanten van de snoek-zeeltrietvoorn associatie. De vijvers van Mariahof en de vijvers van het bosreservaat zijn met elkaar verbonden via het mesotrofe water dat afkomstig is van de Abeek. Het water van de Abeek stroomt de vijvers van Mariahof binnen in de meest noord-westelijke hoek. Via deze vijvers stroomt het water op twee plaatsen in de vijvers van het bosreservaat. De opeenvolging van vijvers waarbij de ene het water decanteert in de andere heeft een waterkwaliteitsverbetering tot gevolg. De grootste vijver van het reservaat ligt als laatste en heeft bijgevolg ook de beste waterkwaliteit. Dit uit zich ook in de vegetatie met o.a veel Loos blaasjeskruid en Gesteeld glaskroos. Het beheer van de vijvers binnen het bosreservaat wordt afgestemd op het beheer van de vijvers van Luysen-Mariahof. In de Luysen ligt de nadruk op het beheer van oeverzones en moeraszones. Het vijvercomplex is vrijwel het enige grote open watercomplex aan de rand van het Stamprooierbroek en is dus als ecotoop van groot belang. Wat de fauna betreft komen er heel wat bijzondere diersoorten voor, uit diverse groepen. Onderstaande opsomming betreft waarnemingen uit het bosreservaatgedeelte ‘uitbreiding Grootbroek’, maar komen ook voor in de aanpalende (natuur)gebieden. Het vijvergebied is rijk aan zeldzame tot zeer zeldzame wateren moerasvogels: o.a Roerdomp, Snor, Waterral, Blauwborst, Kleine karekiet en Rietgors. Roerdomp en Snor worden in Vlaanderen met uitsterven bedreigd als broedvogel en Roerdomp is opgenomen in Bijlage I van de Vogelrichtlijn. Gericht onderzoek naar dagvlinders en libellen resulteerde in bijzondere waarnemingen. Onder de dagvlinders zijn Grote Weerschijnvlinder, Kleine ijsvogelvlinder en Bont dikkopje Vlaamse Rode Lijst soorten. Het complex Stamprooierbroek-Grootbroek is gekend als één van de rijkste gebieden voor libellen in de hele Benelux. Ook de vijvers in de uitbreiding van bosreservaat Grootbroek zijn zeer soortenrijk met o.a. Vroege glazenmaker, Bruine korenbout, Variabele waterjuffer, Metaalglanslibel, Gevlekte glanslibel, Glassnijder en Smaragdlibel. Verder is het gebied ook bekend als één van de weinige plaatsen waar beide soorten oeverspinnen voorkomen: de Grote oeverspin en de Gerande oeverspin. De Kustsprinkhaan en het Wekkertje zijn 2 Rode Lijst sprinkhaansoorten die voorkomen in het bosreservaat. Verder is het voorkomen van Levendbarende hagedis het vermelden waard. De aanwezigheid van de Bever is duidelijk te merken ter hoogte van de vijvers. Op de oevers van de vijvers worden boomstammen doorgeknaagd en de overlopen tussen de vijvers worden Bestand: s:\projecten\zzzz_projectenanderefirmas\24_0112_bree_mariahof\rapportage\rapporten\000112-rap-001e.doc Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - – Versie E


ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

zorgvuldig dichtgemaakt met kleine takjes. In de omgeving van de uitbreiding van bosreservaat Grootbroek komen 3 soorten voor van Bijlage II van de Habitatrichtlijn: een recente waarneming van Vliegend hert in het Stamprooierbroek, Grote modderkruiper in de Oude Lossing in bosreservaat Grootbroek en de Bever die in de uitbreiding Grootbroek duidelijk aanwezig is. Zoals bepaald in het beheerplan voor het bosreservaat moet bij het beheer gezocht worden naar een delicaat evenwicht om de bijzondere flora en fauna-waarden van het gebied te vrijwaren en optimale ontwikkelingskansen te bieden. Voor diverse soortengroepen herbergen het bosreservaat en de omliggende natuurreservaten substantiële populaties van kritische soorten op Vlaams niveau. Ook was het duidelijk dat een ruimere gebiedsvisie aangewezen is, die deze van het bosreservaat moet overstijgen, teneinde optimale kansen te creëren voor de verschillende soortengroepen met verschillende habitatvereisten. Hiertoe behoren onder meer: • • •

• • •

Riet(land)vogels (Roerdomp, Snor, Bruine kiekendief, Waterral…) Laagveenlibellenpopulatie (Bruine Korenbout, Glassnijder, Vroege Glazenmaker, Variabele Waterjuffer, Smaragdlibel en Gevlekte Glanslibel) Vlinders van natte ruigten en hooilanden (Bont Dikkopje, Spiegeldikkopje) -vlinders en vogels van vochtige bossen en bosranden (Goudvink, Kleine IJsvogelvlinder, Grote Weerschijnvlinder) Organismen gebonden aan grote structuurrijke boscomplexen (Kleine Bonte specht, Havik, Wespendief, tal van loopkevers en spinnen) Bijzondere plantengemeenschappen van de vijvers met Loos Blaasjeskruid, Gesteeld Glaskroos, Moeraswederik, plaatselijke kensoorten van de Fonteinkruidenklasse… Plantenminnende vissoorten van de snoek-zeelt-rietvoornassociatie

Ten zuiden van het gebouwencomplex van Mariahof is het bodemgebruik hoofdzakelijk agrarisch met soortenarme cultuurgraslanden en akkers. Plaatselijk komen kleinere zure eiken-, eiken-berkenbossen of elzenbroeken voor. Samen met bomenrijen en houtkanten heeft dit landschap het uitzicht van een kleinschalig mozaïeklandschap. 6.2.2.

Ligging in Speciale Beschermingszones

Habitatrichtlijngebied Het Mariahof is gelegen binnen Habitatrichtlijngebied ‘Abeekvallei met aanliggende moerasgebieden’ BE2200033, deelgebied 1. Dit habitatrichtlijngebied heeft een totale oppervlakte van 2.523 ha. Het gebied werd aangeduid omwille van de aanwezigheid van volgende habitats: •

Oligotrofe wateren van het Middeleuropese en peri-alpiene gebied met Littorella- of Isoëtesvegetatie of met eenjarige vegegatie op drooggevallen oevers (Nanocyperetalia) 3130 • Noordatlantische vochtige heide met Erica tetralix 4010 • Droge heide (alle subtypen) 4030 • Overgangs- en trilveen 7140 • Slenken in veengronden (Rhynchosporion) 7150 • Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten 9190 • Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion,Alnion incanae, Salicion albae) 91EO (prioritair habitat) Voor het habitatrichtlijngebied ‘Abeekvallei met aanliggende moerasgebieden’ werden geen soorten aangeduid. In de onmiddellijke omgeving is het voorkomen van 3 soorten van Bijlage II aangetoond, namelijk: •

Vliegend hert (Lucanus cervus)



ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

• Grote modderkruiper (Misgurnus fossilis) • Bever (Castor fiber) In de onmiddellijke omgeving van het Mariahof komen volgende types voor: 3130, 9190 en 91EO. Vogelrichtlijngebied Het Grootbroek is gelegen in Vogelrichtlijngebied nr. 21, gekend onder de naam “HamonterheideHageven-Buitenheide-Mariahof-Stamprooierbroek”. Het volledige Vogelrichtlijngebied heeft een totale oppervlakte van 15.301 ha. In deze zones worden naast natuurgebied (N-gebied), reservaatgebied (R-gebied), bosgebieden en bosgebieden met ecologisch belang, zoals ingetekend op het gewestplan, de volgende habitats beschermd: • droge en vochtige heiden; • al dan niet gefixeerde landduinen; • moerassen en vijvers; • houtwallen; • loofbossen. Criteria voor aanduiding: broedgebied van Woudaapje, Roerdomp, Wespendief, Bruine kiekendief, Velduil, Nachtzwaluw, IJsvogel, Zwarte specht, Boomleeuwerik, Blauwborst en Grauwe klauwier. Het is een belangrijk doortrekgebied voor Visarend en Porseleinhoen. 6.2.3.

Ecologische waarden in de toekomst en motivatie van het project

Er wordt hierbij opgemerkt dat al op korte termijn de ecologische waarde van het gebied toegenomen is door de recente aankoop van het Mariahof en omliggende vijvers. Hierdoor kwam er een einde aan een jarenlange verblijfsrecreatie waarbij de vijvers geëxploiteerd werden als visvijvers en vrijwel vegetatieloze badkuipen waren. Door het wegvallen van deze recreatievorm werd de insijpeling van recreanten in het gebied (en de omliggende reservaatsgedeelten) sterk beperkt en is de rust terug gekeerd. Het gebied zal op een natuurlijke manier ingericht kunnen worden en geïntegreerd kunnen worden in een groot open water en moerascomplex van de aanliggende natuur- en bosreservaten waarbij de rust verzekerd moet worden. Op langere termijn zal de ecologische waarde van het gebied dus nog sterk verhogen. Bezoekers aan het Mariahof kunnen in het bezoekerscentrum met deze geschiedenis geconfronteerd worden en bewust gemaakt worden van de potenties en de natuurlijke rijkdom die het gebied heeft. Maar in onze kontrijen speelt de mens een zeer belangrijke rol in het ontstaan en onderhoud van de natuur. Daarom is natuurbeheer essentieel voor het behoud van de natuurgebieden. Ook hier kan de bezoeker van bewust gemaakt worden. Natuurpunt beheert 200 ha waardevolle natuur in de omgeving. Om dit beheer te kunnen realiseren is het nodige materiaal, stockageruimte en onderhoud van het beheermateriaal vereist. Doordat deze activiteiten in het Mariahof kunnen doorgaan , kunnen de omliggende natuurgebieden efficiënt beheerd worden (centrale stockage- en onderhoudsplaats, snel ter plaatse, minimum aan transportkosten…). In de conciërgewoning verblijft de conservator van het natuurreservaat ‘De Luysen’. De aanwezigheid van de conservator in het gebied biedt voordelen in die zin dat er snel ingegrepen kan worden in geval van calamiteiten. Hij zal ook de taak op zich nemen van bewaker voor het gestockeerde materiaal. Tevens kan hij ook de bezoekers opvangen. Het Mariahof blijkt aldus een goede locatie voor de combinatie van deze functies: natuureducatie, natuurbehoud en natuurbeheer.



ARCADIS Belgium nv

6.2.4.

Projectnummer:

000112

Beschrijving van de effecten en invloed op het ecologisch systeem – milderende maatregelen

Door de realisatie van het RUP zullen er geen waardevolle biologische elementen verdwijnen. Het bestaande gebouwencomplex wordt niet uitgebreid, enkel heringericht. Deze herinrichting naar een natuureducatief centrum, beheermateriaalruimte en conciërgewoning heeft geen significante effecten op de habitats in de omgeving. Voorwaarde hierbij is dat: • de rust in het gebied verzekerd blijft • de toegankelijkheid wordt beperkt tot de bestaande wandelpaden van het Regionaal Landschap en een korte wandelpad dat uitloopt naar een vogelkijkhut in het zuidelijke vijvergedeelte • de toegankelijkheid geregeld wordt door middel van een toegankelijkheidsplan en reglement voor de achterliggende vijvergedeelten • De recreatieve routes dienen na verloop van tijd geëvalueerd te worden en op basis van een monitoring van de ecologische waarde van het gebied (zoals opgenomen in het beheersplan voor het gebied) bijgestuurd te worden. • om de ecologische waarden van de vijvergedeelten te verhogen, de vijvers worden heringericht naar natuurlijke mesotrofe plassen (waarbij de exoten zoveel mogelijk afgevist worden) met geleidelijke oevers, zodat zich natuurlijke oevervegetaties en rietkragen kunnen ontwikkelen • verlichtingsarmaturen zodanig aangebracht worden dat ze enkel de bodem verlichten en niet de omgeving en enkel in periodes dat er bezoekers te verwachten zijn om zo de natuurlijke donkerte van het Mariahof te vrijwaren

SKPK 6.3.1.

bÑÑÉÅíÉå=çé=ÜÉí=ä~åÇëÅÜ~é= bÑÑÉÅíÉå=çé=ÜÉí=ä~åÇëÅÜ~é= Beschrijving bestaande landschappelijke waarden

Volgens de traditioneel landschappelijke situering volgens Antrop (1989) ligt het Mariahof in het traditioneel landschap ‘Vlakte van Bocholt’. Dit landschap wordt door bovengenoemde auteur als volgt omschreven: Structuurdragende matrix: vlakke topografie duidelijk begrensd door topografie (steilrand), vegetatie (bossen) en infrastructuur; Open ruimten: weidse open ruimte hoofdzakelijk door vegetatie en reliëf begrensd; Impact gebouwen: bebouwing maakt meestal deel uit van de open ruimte; Betekenis kleine landschapselementen: lineair groen en geomorfologische elementen zijn vaak geassocieerd maar zelden herkenbaar. Volgens de Landschapsatlas van Vlaanderen is het Mariahof gesitueerd in: de Relictzone R70013 ‘Stamprooierbroek’: Wetenschappelijke waarde: Groot grensoverschrijdend aaneengesloten ecologisch zeer waardevol gebied "Stamprooierbroek-Wijfelterbroek-Laurabossen", omvattende het Stamprooierbroek (natuurreservaat, Limburgs Landschap v.z.w.), het Grootbroek (bosreservaat), de Zig (natuurreservaat Limburgs Landschap v.z.w.), Mariahof-De Luysen (natuurontwikkelingsplan VLM; reservaat Natuurpunt). Dit vlakke gebied met een hoogteligging van ca 35 meter is door een gebrekkige natuurlijke ontwatering van nature uit moerassig. Historische waarde: Op de natte tot zeer natte zandige tot lemige zandige ondergrond bevond zich een uitgestrekt moeras. Onenigheid over het toen nog kleinschalige land- en vruchtgebruik leidde geregeld tot twisten tussen geallieerde gemeenten van het Graafschap Loon enerzijds en van de abdij van Thorn anderzijds. Over dit gebied bestond geen discussie daar het steeds onder water stond. Het KB van 1865 beval drooglegging van de moerassen via de aanleg van de Lossing of Emissaire. Vanaf 1890 is de Watering Grootbroek actief met drooglegging om speculatieve redenen. Stamprooierbroek: Bestand: s:\projecten\zzzz_projectenanderefirmas\24_0112_bree_mariahof\rapportage\rapporten\000112-rap-001e.doc Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - – Versie E


ARCADIS Belgium nv

Projectnummer:

000112

De aanleg van de Lossing was onvoldoende om het gebied te ontwateren. Daarom werden bijkomende grachten (o.a. de Neerbroeklossing) gegraven. Dit betekende een stimulans voor de turfuitbating en leidde tot de omvorming van moeras in bos. Het Stamprooierbroek is thans volledig beschermd als landschap. Grootbroek: Komt reeds voor als bos op de Ferrariskaart. Urlobroek: Lappendeken van weilanden, Elzenbroekbosjes en Eiken-berkenbosjes. De Zig: Op de Ferrariskaart is het gebied aangeduid als beemdgebied. Door het graven van de Lossing wordt de waterhuishouding aangetast. De veenbodem wordt ontgonnen hetgeen acht vijvers doet ontstaan. Na 1955 worden de vijvers afgelaten en beplant met Populier. Het gebied wordt thans hersteld door de Limburgs Landschap v.z.w. Mariahof - De Luysen: Open water en wetlands (ingericht door de VLM). Beleidswenselijkheden: Heroriëntering van het waterbeheer (Watering Grootbroek) gericht op het behoud en herstel van natuur- en landschapswaarden. Streven naar afstemming van beheer tussen verschillende terreinbeheerders om te komen tot een eenheid natuur op landschapsschaal. Mariahof is gelegen in de Ankerplaats A70026 ‘Vallei van de Abeek van Bocholt tot Molenbeersel met Stamprooierbroek’: Wetenschappelijke waarde: De kleinschalige, sterk gedifferentieerde, menselijke beïnvloeding van dit zeer uitgestrekte, overwegend natte gebied, resulteerde in een grote verscheidenheid aan biotopen. Landschapsecologisch is het belangrijk omwille van het voorkomen van uitgestrekte complexen historisch stabiele bossen, weiden, heidegebieden en moerassen.. Esthetische waarde: De enorme uitgestrektheid van het terrein contrasterend met de kleinschaligheid van het landschap en de grote verscheidenheid in de begroeiing liggen aan de basis van de hoge esthetische belevingswaarde. Sociaal-culturele waarde: De zeer geringe bewoningsdichtheid van het landschap dat daarenboven landsgrensoverschrijdend is, maken het tot een gewaardeerd stiltegebied. Wandel- en fietspaden werden er uitgestippeld. Ruimtelijk-structurerende waarde: De Abeek en de Lossing zijn bepalend voor de vorm en het uitzicht van het landschap. Het Mariahof ligt binnen het projectgebied van het landinrichtingsproject Noordoost Limburg (zie 4.3.2). Het Mariahof staat in ‘Bouwen door de eeuwen heen’ omschreven als voormalige hoeve die ca. 1904 gebouwd werd in de wateringen van het Grootbroek. Het was de laatste hoeve die hier gevestigd werd. Het was oorspronkelijk een tweeledige hoeve. De twee vleugels werden later door een derde vleugel verbonden (bron: Bouwen door de eeuwen heen. Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur 1e deel 19n1 Kantons Bree-Maaseik). 6.3.2.

Beschrijving van het effect op het landschap

De ontwikkeling van het Mariahof zal het beeld van de omgeving niet veranderen daar nieuwe ontwikkelingen zich afspelen binnen het bestaand volume van het gebouw en het gebouw volledig ingesloten ligt in een bosrijke omgeving. Bovendien komt het hergebruik van het gebouwencomplex ten goede aan het behoud van de hoeve als onderdeel van het onroerend erfgoed. Ze krijgt een hedendaagse invulling.



ARCADIS Belgium nv

TK

Projectnummer:

000112

j^^qobdbibk=qbo=obîfp^qfb j^^qobdbibk=qbo=obîfp^qfb= fp^qfb=

De stad Bree heeft het deel van de gebouwen die ontwikkeld zullen worden als NME en beheerscentrum al in eigendom. Natuurpunt zal het NME en beheerscentrum via een erfpachtformule ontwikkelen. Op de overige delen van het gebied zijn al twee types van recht van voorkoop van toepassing. Er is het wettelijk recht van voorkoop t.a.v. de VLM dat voortvloeit uit de ligging binnen VEN-gebied en erkend natuurreservaat en er is het vrijwillig recht van voorkoop t.a.v. de Stad Bree en Natuurpunt dat werd ingeschreven in de verkoopsakte van de gronden en gebouwen. In het kader van de ruimtelijke ordening wordt er niet meer voorzien in een bijkomend recht van voorkoop omdat de belanghebbende partijen dit recht al via andere procedures bekomen hebben. Hierdoor kunnen ook de overige gebouwen op middellange tot lange termijn bij het natuurcentrum gevoegd worden.

UK

orfjqb_î^kp= orfjqb_î^kp=

Bestemming volgens gewestplan

Opp.

Nieuwe bestemming conform RUP

Opp.

Natuurgebied

2,25 ha

Natuurgebied

2,25 ha

Totaal

2,25 ha

VK

2,25 ha

lm=qb=ebccbk=sllopèofcqbk lm=qb=ebccbk=sllopèofcqbk= ofcqbk=

Er worden bij de inwerkingtreding van voorliggend ruimtelijk uitvoeringsplan geen voorschriften opgeheven van bestaande plannen.



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

sboloabkbkab=pqbabk_lrthrkafdb= sboloabkbkab=pqbabk_lrthrkafdb= sllopèofcqbk= sllopèofcqbk= dbjbbkqbifgh=orfjqbifgh=rfqsl dbjbbkqbifgh=orfjqbifgh=rfqslbofkdpmi^k fgh=orfjqbifgh=rfqslbofkdpmi^k= bofkdpmi^k= jôfêlc= jôfêlc= Provincie Limburg Stad Bree Dit plan werd opgesteld door één of meerdere erkende Ruimtelijk Planners:

Bart Antheunis

Gezien en voorlopig vastgesteld door de gemeenteraad van BREE in zitting van ………………………. De gemeentesecretaris

De voorzitter - gemeenteraad

Stefan Goclon

Jaak Gabriëls

De gemeenteraad van BREE bevestigt dat onderhavig plan ter inzage van het publiek werd neergelegd gedurende het openbaar onderzoek van ……………………. tot …………………………. De gemeentesecretaris

De burgemeester

Stefan Goclon

Jaak Gabriëls

Gezien en definitief vastgesteld door de gemeenteraad van BREE in zitting van ………………………. De gemeentesecretaris

De voorzitter - gemeenteraad

Stefan Goclon

Jaak Gabriëls



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

NC

ôq=NK

lsboaorhwlkb=sllo= lsboaorhwlkb=sllo=k^qrro`bkqorj wlkb=sllo=k^qrro`bkqorj= k^qrro`bkqorj=

Verordenend stedenbouwkundig voorschrift

¬NK=

000112

Toelichting bij verordenend voorschrift

_ÉëíÉããáåÖ= _ÉëíÉããáåÖ=

Ongeacht de bestemmingen van het gewestplan kan de overdrukzone ingericht worden voor de ontwikkeling van een niet permanent toegankelijk natuurcentrum. In de gebouwen die behoren tot het natuurcentrum kunnen volgende ruimten ingericht worden: onthaal, natuurbibliotheek, mogelijkheden tot determinatie, opslaglokaal voor beheermateriaal, leslokaal, vergaderlokaal, sanitaire voorzieningen, picknickruimte (eetzaal, refter…)… In de gebouwen zijn er maximaal twee woningen toegelaten. De eerste woning (woning 1) bevindt zich in de westelijke vleugel. De tweede woning (woning 2) bevindt zich in de zuidelijke verbindingsvleugel. In woning 2 kan een conciërgeverblijf geïntegreerd worden. Dit conciërgeverblijf dient steeds één geheel te vormen met de woning en mag niet afscheidbaar zijn.

Woning 1

Het betreft een natuurcentrum dat sporadisch wordt opengesteld voor bezoekers (vb. na geleide wandelingen, tijdens de weekends, op het moment van beheerwerken…). De beheermaterialen die hier opgeslagen worden mogen niet onderhevig zijn aan de VLAREM wetgeving. De inrichting van twee woningen wordt verantwoord vanuit de bestaande vergunde woningen, wegens ingebruikname van beide woningen voor de wet op de stedenbouw van ’62.

Woning 2

Vanaf het moment dat het voorkooprecht wordt uitgeoefend voor beide woningen kan er in het gebouw nog slechts één woning behouden worden als conciërgeconservator woning voor de uitbating van het natuurcentrum.

¬OK=

fåêáÅÜíáåÖ= fåêáÅÜíáåÖ=

§2.1. Percelering De zone kan niet verkaveld worden.

Het natuurcentrum dient als één samenhangend geheel ingericht te worden en beheerd te worden.

§2.2. Bebouwing en constructies Enkel behoud van het bestaande hoofd- en bijgebouw. Geen uitbreiding van het bestaande hoofd- en bijgebouw. Enkel herbouwen, verbouwen en instandhoudingswerken binnen het bestaande volume zijn toegelaten.

Onder het bestaande hoofd- en bijgebouw wordt verstaan: het Uvormige gebouwencomplex, de berging/werkplaats en het hoenderhok.

Bij het uitvoeren van werken aan de gebouwen en constructies dient het bestaande gabarit en materiaalgebruik bewaard te blijven. Indien bestaande materialen niet meer beschikbaar zijn dan mogen andere materialen gebruikt worden voor zover deze in harmonie zijn met de bestaande materialen. Bestand: s:\projecten\zzzz_projectenanderefirmas\24_0112_bree_mariahof\rapportage\rapporten\000112-rap-001e.doc Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - – Versie E


Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

Het plaatsen van zonnepanelen op de daken is toegelaten. De twee bestaande woningen kunnen onder hun huidige vorm en binnen hun bestaand volume behouden blijven. Indien na het toepassen van het voorkooprecht een woning voor de conciërgeconservator wordt behouden in het natuurcentrum dan mag dit maximaal 1.000 m³ groot zijn. Naast het hoofd- en bijgebouw kunnen er in de zone nog kleinere gebouwen en constructies opgericht worden onder de vorm van open bergingen, voor het stallen van groot beheermateriaal zoals tractoren, karren, hout… en schuilhokken en dit met een maximum van 250 m² voor de ganse overdrukzone.

Het betreft in principe het behoud en de verbetering van de bestaande bergingen en schuilhokken binnen de overdrukzone.

§2.3. Ontsluiting Het terrein wordt ontsloten via twee erftoegangen zoals vastgelegd in art. 3 overdrukzone voor erftoegangen.

§2.4. Parkeervoorzieningen Op het terrein kunnen enkel parkeerplaatsen ingericht worden voor de woningen. Het bezoekersparkeren wordt georganiseerd in een afzonderlijke parking zoals vastgelegd in art. 2 overdrukzone voor parking. Fietsenstallingen kunnen wel aansluitend bij de gebouwen of binnen de overdrukzone voorzien worden.

§2.5. Verhardingen en terreinaanleg De aanleg van verhardingen dient zodanig te gebeuren dat het hemelwater de mogelijkheid moet krijgen om maximaal door te dringen in de ondergrond door afleiding van het hemelwater naar de onverharde delen of door het gebruik van waterdoorlatende materialen, tenzij dit vanuit andere regelgeving niet is toegestaan.

§2.6. Afscheidingen De gebouwen dienen maximaal geïntegreerd te worden in hun natuurlijke omgeving. Waar nodig dienen de nodige buffers aangelegd te worden om storende zichten en activiteiten naar de omliggende natuurgebieden af te schermen. Het plaatsen van afsluitingen is toegelaten indien deze bestaan uit natuurvriendelijke materialen en hagen.

§2.7. Integraal waterbeheer Binnen de overdrukzone dient een KWZI ingericht te worden. Alle sanitaire voorzieningen binnen de overdrukzone dienen hierop aangesloten te worden. Afvoer van regenwater, afkomstig van daken en verhardingen, dient onmiddellijk geïnfiltreerd te worden in de bodem en mag niet voorzien worden van een overloop naar een gracht of waterloop. Binnen de zone kunnen alle werken in het kader van het integraal waterbeheer uitgevoerd worden voor zover deze in overeenstemming zijn met de ecologische ontwikkeling van de grondbestemming.



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

§2.8. Overige voorzieningen Binnen de overdrukzone kunnen alle werken uitgevoerd worden en constructies opgericht worden die in functie van de ontwikkeling van het natuurcentrum en de natuurontwikkeling noodzakelijk zijn: het betreft picknicktafels, informatiepanelen, poelen, heemtuin, schuilhokken voor dieren…

§2.8. Verlichting Binnen de overdrukzone mag verlichting aangebracht worden ter hoogte van de toegangswegen, parking en de gebouwen. Deze verlichting dient zodanig gekozen te worden dat het licht enkel de bodem verlicht en niet de omgeving.

P

ôq=OK

lsboaorhwlkb=sllo=môh lsboaorhwlkb=sllo=môhfkd ohfkd= fkd=


¬NK=

De gekozen verlichting mag geen negatieve impact hebben op het natuurgebied. Er wordt naar een natuurlijke donkerte gestreefd op Mariahof. Het licht wordt bij voorkeur enkel ontstoken in periodes dat er bezoekers te verwachten zijn.



Ongeacht de bestemmingen van het gewestplan kan de overdrukzone ingericht worden voor de aanleg van een parkeerterrein in functie van het natuurcentrum en als startpunt voor wandelingen binnen het grenspark Kempen~Broek met een maximum van 20 parkeerplaatsen.

¬OK=


De parking dient volledig geïntegreerd te worden in zijn natuurlijke omgeving. Maximaal 500 m² van de overdrukzone mag worden verhard. De verhardingen dienen uitgevoerd te worden in kleinschalige waterdoorlatende materialen, tenzij vanuit andere sectorwetgeving het gebruik van andere materialen wordt opgelegd. 25 % van de overdrukzone dient ingericht te worden met groenelementen. De aard van deze groenelementen dient afgestemd te worden met groenelementen die in de omgeving voorkomen.

ôq=PK

lsboaorhwlkb=sllo=bocqlbd^kdbk lsboaorhwlkb=sllo=bocqlbd^kdbk= cqlbd^kdbk=


¬NK=





Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

Ongeacht de bestemmingen van het gewestplan kan ter hoogte van de overdrukzone een erftoegang naar het natuurcentrum ingericht worden.

¬OK=


De erftoegangen mogen verhard worden over een breedte van maximaal 4 meter. De verhardingen dienen uitgevoerd te worden in kleinschalige, waterdoorlatende materialen.

Een breedte van 4 meter wordt als minimum gevraagd door de brandweer.



Projectnummer:

ARCADIS Belgium nv

000112

sboloabkbka=do^cfpè=mi^k sboloabkbka=do^cfpè=mi^k= =mi^k= dbjbbkqbifgh=orfjqbifgh=rfqslbofkdpmi^k dbjbbkqbifgh=orfjqbifgh=rfqslbofkdpmi^k= fgh=rfqslbofkdpmi^k= jôfêlc== jôfêlc Provincie Limburg Stad Bree Dit plan werd opgesteld door één of meerdere erkende Ruimtelijk Planners:

Bart Antheunis

Gezien en voorlopig vastgesteld door de gemeenteraad van BREE in zitting van ………………………. De gemeentesecretaris

De burgemeester

Stefan Goclon

Jaak Gabriëls

De gemeenteraad van BREE bevestigt dat onderhavig plan ter inzage van het publiek werd neergelegd gedurende het openbaar onderzoek van ……………………. tot …………………………. De gemeentesecretaris

De burgemeester

Stefan Goclon

Jaak Gabriëls

Gezien en definitief vastgesteld door de gemeenteraad van BREE in zitting van ………………………. De gemeentesecretaris

De burgemeester

Stefan Goclon

Jaak Gabriëls



ARCADIS Belgium nv


Projectnummer:

000112


GEMEENTELIJK RUP MARIAHOF. STAD BREE Provincie Limburg

Recommend Documents