VLAAMSE OVERHEID inventarisatie van het onroerend erfgoed : ORGELS
Provincie West-Vlaanderen
Arrondissement Veurne
Administratieve entiteit KOKSIJDE
Gemeente OOSTDUINKERKE Parochiekerk Sint-Niklaas KERK Het vissersdorp Oostduinkerke werd in de 13de eeuw afzonderlijke parochie met eigen kerk. De kerk werd vernield in 1590, als gevolg van de godsdiensttroebelen. In 1610 werd een nieuwe kerk gebouwd; ook dit gebouw werd vernield, in 1690 (Frans-Spaanse oorlogen), en hersteld. In 1794 werd de kerk in brand gestoken door de Franse revolutionairen. In 1856 vond een herstelcampagne plaats. Tijdens de oorlog 1914-18 werd het hele dorp verwoest. Tijdens de oorlog 1940-45 werden kerk en gemeentehuis andermaal vernietigd. In 1952-55 werd, meer kustwaarts, een monumentale kerk met massieve toren en kruisgang opgetrokken, in modern gotische trant. Addenda - In 1927 werd een kleine kapel "O.L.Vrouw-ter-Duinen" opgericht, dicht bij de kust, dienend als zomerkapel voor de badgasten. - Aan de kust (Koninklijke Baan) werd in 1906 een klooster met kerk opgericht door de paters van het H. Sacrament; in 1918 werd deze instelling, genaamd "O.L.Vrouw van de Rozenkrans" overgenomen door de zusters Dominikanessen van Brugge (gehandicaptenzorg). In beide kapellen is geen pijporgel aanwezig.
ORGEL Voorgeschiedenis Ergens tussen 1823 en 1846 was een nieuw orgel geplaatst door Pierre van Peteghem (Gent); ná de werken aan de kerk (1856 e.v.) zijn er werken gesignaleerd door Pieter Loncke (Hoogstade), vermoedelijk slechts een renovatie (het aantal registers bleef het zelfde). Na de verwoesting in de eerste wereldoorlog werd ca. 1925 een nieuw orgel geleverd; de bouwer hiervan is niet bekend. Dit orgel ging verloren in de tweede wereldoorlog. Huidig instrument Auteur : "Jos. Loncke en Zonen" (Diksmuide-Esen) Bouwjaar : 1967
INSTRUMENT Dispositie P Zachtbas 16 Principaal 8 Gedekt 8 Oktaaf 4 Ruispijp 3r Fagot 16 Voetw + I Voetw + II
I Kwintadeen 16 Prestant 8 Gedekt 8 Oktaaf 4 Roerfluit 4 Superoktaaf 2 Kornet 5r Vulwerk 3r Trompet 8 Norm.Kopp. I + II
II Roerfluit 8 Gedekt 8 Prestant 4 Gemshoorn 4 Oktaaf 2 Kleine Kwint 1 Cimbel 3r Dulciaan 8
1
/3
- boven de registerschakelaars: 2 reeksen wipjes voor de Vrije Combinaties - afstellers voor Fagot 16, Trompet 8 en Dulciaan 8 - druktoetsen onder het klavier : P - MF - F - Tutti │ Af │ Reg. - Vr. 1 - Vr. 2 - voetbediend : • Voetw + I, Voetw + II, I + II • \ (zweltrede) • Tutti manuaalomvang : C - g3 pedaalomvang : C - f1 - vrijstaande speeltafel naast het altaarpodium, op ruime afstand van het instrument; registerbediening = tuimelschakelaars - verkoperde frontpijpen in de grote zijvelden - sleepladen met electrische tractuur ORGELKAST - het orgel is opgesteld tegen de oosterwand, achter het altaar; centraal in het orgel is een monumentaal kruisbeeld ingewerkt - vlak front; het meubel bestaat enkel uit rechtlijnige wanden en afdekking, zonder enige ornamentiek huidige toestand : normaal datum onderzoek : april 1989 * * * BIBLIOGRAFIE * over voormalige orgels * 1) E.G.J. Gregoir : Historique de la facture et des facteurs d'orgue, Antwerpen, 1865; blz. 200-202; VAN PETEGHEM (Pierre), le jeune, [...] Voici les orgues placées par ce facteur de 1823 à 1846:
[...];
Oostduynkerke, 12 reg., fl. 1200; [...] Ces orgues ont été placées de 1824 à 1835. [...]
2) Jos. Loncke : Geschiedenis van een orgelbouwer, afl. III, in De Schalmei, jg. I/5, Gent, 1946; blz. 23 : in de reeks werken van P.A. Loncke (Hoogstade), van 1843 tot 1889, vermelding "Oostduinkerke, kerk, 12 sp., 1 klav., ped. aan klav." Jos. Loncke geeft als aanvullende gegevens - namen in vette letter: "beduidt dat het orgel door oorlogsfeiten vernield werd (14-18)." → "Oostduinkerke" is gedrukt in vette letter. Nota: In veel gevallen zijn de opgesomde werken van P. Loncke een renovatie van een bestaand orgel. Indien het een nieuw orgel van P. Loncke betrof, dan is dit te dateren ná 1865. (→ Het werk wordt niet vermeld in E.G.J. Gregoir: Historique de la facture et des facteurs d'orgue, Antwerpen, 1865; blz. 134-136: LONCKE (Pierre), à Hoogstade (près de Furnes). [...]) 3) tijdschrift Musica Sacra, jg. XXXVI/1, maart 1929, Vlaamse editie, blz. 57 : LIJST van orgels geleverd door andere huizen [= andere dan J. Anneesens], aan 't front van West-Vlaanderen of in bestelling. [....]
10. Oostduinkerke.
* over het huidig orgel * 1) folder bij de inwijding van 10 sept. 1969 :
2) tijdschrift De Praestant, jg. XVI, Tongerlo, 1965; zie blz. 94 in de rubriek "Orgelinhuldigingen"; Orgelbouwer : Fa. Jos. Loncke & Zn. (Diksmuide-Esen) Systeem : electrisch met sleepladen [volgt dispositie] Gastorganist : S. Dombrecht
ICONOGRAFIE Fotografische opname(n) beschikbaar bij het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium / Brussel : Zie tevens : Roose-Meier, B. & Verschraegen, H. : Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, provincie West-Vlaanderen, kanton Nieuwpoort; uitg. Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Brussel, 1975; blz. 18, OOSTDUINKERKE, kerk Sint-Niklaas - oude kerk : geen opnamen van interieur - nieuwe kerk : Interieur / Alg. gezicht Z.-O., M45441 (1968).
©KIK-IRPA, Brussel Addenda - O.L.Vr. v.d. Rozenkrans (kapel, 1925) : nihil (1968) - O.L.Vr.-ter-Duinen (zomerkapel, 1950) : nihil (1968).
2) foto H. Allary, juli 2009 :
