Gemeente Langemark-Poelkapelle. Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan

Gemeente Langemark-Poelkapelle Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan 2008-2013

INHOUDSTAFEL Deel 1. Beschrijving van het participatieproces

3

Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1. De Decreten 1.2. Synergie met andere beleidsplannen

3 3 3

Hoofdstuk 2 Planningsstructuur 2.1. Plangroep 2.2. Stuurgroep

3 3 4

Hoofdstuk 3 Participatieproces 3.1. Inleiding 3.2. Inspraakacties cultuur – concreet

4 4 5

Deel 2. Sterktezwakteanalyse van de maatschappelijke en culturele situatie

8

Hoofdstuk 1 Maatschappelijke context en analyse 1.1. Bestuurlijk – gemeente en OCMW 1.2. Demografisch 1.3. Geografische feiten en ruimtelijke ordening 1.4. Sociaal-economisch 1.5. Historisch

8 8 8 9 9 10

Hoofdstuk 2 Culturele situatieschets 2.1. Het culturele veld 2.2. De culturele infrastructuur en logistiek 2.3. Het culturele aanbod in de gemeente 2.4. De culturele communicatie 2.5. Het cultuurbeleid

11 11 15 15 16 16

Hoofdstuk 3 Swot-analyse cultuur 3.1. Het vorige cultuurbeleids- en bibliotheekbeleidsplan 3.2. Swot-analyse

16 16 19

Deel 3. Visie en algemene doelstellingen

24

Hoofdstuk 1 Visie 1.1. Cultureel klimaat in onze gemeente in 2013 1.2. Gemeentelijke opdracht 1.3. Intergemeentelijke opdracht – CO7

24 24 24 25

Hoofdstuk 2 Algemene en operationele doelstellingen gemeente

25

Hoofdstuk 3 Algemene en operationele doelstellingen CO7

29

Deel 4. Ondersteuning van het culturele werk door de gemeente

31

BIJLAGEN

35

Met dank aan iedereen die geholpen heeft bij realisatie van dit Geïntegreerd Beleidsplan 2008-2013. Heidi Vanackere Cultuurbeleidscoördinator en Filippe Verfaillie, Bibliothecaris Langemark-Poelkapelle

Deel 1. Beschrijving het participatieproces Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 De decreten Het lokale beleid is op heel wat domeinen onderworpen aan decreten die de opmaak van beleidsplannen vooropstellen. Zo verplichten decreten het gemeentebestuur tot het opmaken van onder andere volgende beleidsplannen: 1. Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan 2008-2013 (inclusief bibliotheek) 2. Jeugdbeleidsplan 2008-2010 3. Lokaal Sociaal Beleidsplan 2008-2013 (inclusief beleidsplan Kinderopvang)

1.2. Synergie met andere beleidsplannen Lokaal: Alle decreten stimuleren het geïntegreerd plannen. Wij wilden nog verder gaan en 1 gezamenlijk plan opstellen waarin we samen het maatschappelijke kader schetsten en participatieprocessen ontwikkelden met alle betrokken diensten. Regionaal: Op regionaal niveau werd, in opdracht van de projectvereniging CO7 (culturele intergemeentelijke samenwerking van Heuvelland, Ieper, Mesen, Poperinge, Vleteren en Zonnebeke en onze gemeente) het Regionale Cultuurbeleidsplan 2008-2013 voor de zuidelijke Westhoek opgemaakt. Het planningsproces in verband met CO7 verliep gelijktijdig met de cultuurbeleidsplanning in de gemeenten. Waar mogelijk is voor dit plan gebruik gemaakt van de gegevens uit de processen van de gemeenten en omgekeerd, hebben wij met de gemeente uit het regionale plan conclusies getrokken voor ons lokaal plan. Daarnaast wordt er ook een Regionaal Erfgoedbeleidsplan opgemaakt, waarbij ook met de lokale beleidsplanning rekening gehouden wordt. Hier geven wij een beknopt overzicht van het participatieproces en de planningsstructuur in functie van het cultuurbeleid in onze gemeente. Voor de gedetailleerde beschrijving, verwijzen we naar bijlage 1.

Hoofdstuk 2. Planningsstructuur 2.1. Plangroep Een plangroep beleidsplanning werd opgericht met als samenstelling:  de medewerkers van de Dienst Vrije Tijd (Cultuur -Jeugd) & Bibliotheek: Heidi Vanackere (cultuurbeleidscoördinator en coördinator Dienst Vrije Tijd), Sofie Adriaen (Jeugdconsulente), en Filippe Verfaillie (bibliothecaris)  de coördinator van de Buitenschoolse Kinderopvang (BKO): Heidi Devreker  de Lokaal Sociaal Beleid (LSB) medewerkers: Leen Verlet (Sociale dienst OCMW) en Katrien Seys (dienst Bevolking) De concrete samenwerking resulteerde in de gezamenlijke opmaak van de omgevingsanalyse de organisatie van inspraak voor bevolking en actoren.

Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan Langemark-Poelkapelle 2008-2013

3

Voor alle beleidsopties was informatie & communicatie met de actoren/burgers onontbeerlijk. Omdat we overtuigd waren dat een ludieke gezamenlijke communicatiecampagne de betrokkenheid van de actoren zou stimuleren, werd een slagzin onder het motto: “horen, zien en zeggen in Langemark-Poelkapelle” ontworpen. Door dit visueel voor te stellen met een logo wilden we van participatie een ‘project’ maken dat herkenbaar was voor de inspraak bij alle beleidsdomeinen. Dit logo zal ook in de toekomst nog verder gebruikt worden voor inspraakacties.

2.2. Stuurgroep Samenstelling STUURGROEP :  burgemeester, schepen van cultuur en jeugd en secretaris van de gemeente  voorzitter en secretaris OCMW  de leden van de plangroep (zie hierboven) Vanuit de plangroep werden op cruciale momenten in de planvorming de beleidsverantwoordelijken samen geroepen zodat dit niet voor iedere dienst afzonderlijk hoefde. Ze werden regelmatig ingelicht over de stand van zaken en de geplande acties (om de terugkoppeling vlot te laten verlopen gebeurde dit ook vaak via mail of nota).

Hoofdstuk 3. Participatieproces 3.1 Inleiding 3.1.1. Gezamenlijke acties Een gezamenlijke enquête Als eerste gezamenlijke actie van de plangroep die de beleidsplannen voorbereide, werd in november 2006 een bevraging van de ‘aanbodzijde’ georganiseerd. Hiertoe werd één enquête met verschillende invalshoeken op punt gezet. De enquête was deels gemeenschappelijk en deels gericht naar de specifieke materies van de verschillende diensten: enquête Jeugd- en Cultuurraad; enquête BKO, enquête organisaties LSB Gezamenlijke publicaties: in de Info-Flash en de regionale pers, op de gemeentelijke website  In de pers, op de website en in het gemeentelijke infoblad, de ‘Info- Flash’ (van de maand november 2006) publiceerden we gezamenlijk artikels om de burgers te informeren over de verschillende beleidsplannen die moesten opgemaakt worden en het traject dat hiervoor gevolgd zou worden. - Op dat moment werd het logo Horen, zien en zeggen ook voor de eerste maal voorgesteld als ‘herkenningspunt’ voor verdere acties vanuit de plangroep. We wilden de burger stimuleren om actief te participeren en deden een gezamenlijke oproep voor de regiegroepen.  In de Info-Flash van februari 2007 werd de mening van de burger gevraagd over 11 beleidsthema’s. We koppelden deze oproep aan een wedstrijd.

 Zie bijlagen 2, 3 en 4.

3.1.2. Regiegroepen 1. Samenstelling Per beleidsdomein: Kinderopvang, Jeugd, Cultuur & Bib, Lokaal sociaal beleid (senioren, woonbeleid, diensten hulpverlening) werden werkgroepen opgestart die het huidige aanbod analyseerden en meedachten over de toekomstige beleidsopties. We zochten hiervoor bij de actoren, bij verenigingen, deskundigen op het gebied van het thema of individueel geïnteresseerden uit de gemeente.


4

2. Nieuwe legislatuur = nieuwe ideeën? Met de installatie van de nieuwe gemeenteraad op 2 januari 2007 werden de politiek en de politieke ideeën ook nieuw leven ingeblazen. We hebben daarom de verschillende politieke fracties aangeschreven om voor iedere werkgroep één persoon af te vaardigen zodat het Beleidsplan ook voldoende gedragen werd door het politiek beleid.

3.2. Inspraakacties cultuur - concreet Voor de opmaak van het cultuurbeleidsplan hebben we geprobeerd om zoveel mogelijk actoren (inwoners, verenigingen, deskundigen, …) te consulteren en te informeren. De meeste respons en insteek kregen we via de cultuurraad en de regiegroep (waarin zoveel mogelijk diverse actoren waren vertegenwoordigd). Daarnaast leverden de (in)formele contacten met bevoorrechte getuigen ook heel wat nuttige informatie en ideeën op. Iets moeilijker was het om reacties van de brede bevolking te krijgen, maar we zijn er van overtuigd dat we toch een representatief beeld gekregen hebben van de noden en wensen vanuit alle hoeken (zo zijn heel veel inwoners in onze gemeente aangesloten bij één of andere gemeentelijke vereniging).

3.2.1. Cultuurraad - algemene vergaderingen en enquête cultuur- en jeugdverenigingen 

Eind 2006 kregen alle jeugd- en cultuurverenigingen een enquête toegestuurd, waarin gepeild werd naar de werking van hun vereniging, hun leden, hun middelen, naar hun activiteiten, of ze aandacht hebben voor kwetsbare groepen, wat ze vonden van de dienstverlening van de gemeente, van de infrastructuur, van het feestmateriaal, van de subsidies en de kopiekaart, van de communicatie en de samenwerking. Van de totaal 45 aangeschreven verenigingen, hebben er 26 de enquête ingevuld. Het gaat om 3 van de 7 jeugdverenigingen en 23 van de (op dat moment) 38 cultuurverenigingen die gereageerd hebben.  Zie bijlage 5.



In de algemene vergadering van de cultuurraad van 14/05/2007 werden de resultaten van de enquête besproken, werd een algemene culturele swot-analyse (ruimer dan de enquête, cfr swot regiegroep) gemaakt en werden aanbevelingen gedaan voor het volgende cultuurbeleidsplan.  Zie bijlage 6.



In de algemene vergadering van de cultuurraad van 26/11/2007 werd het ontwerp van dit Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan 2008-2013 gunstig geadviseerd.  Zie bijlage 7.

3.2.2. Algemene vergaderingen beheerraad bib De opmaak van het Geïntegreerde Cultuurbeleidsplan werd ook behandeld in de algemene vergaderingen van de beheerraad van de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek d.d. 13/06/2007 (swot-analyse) en 30/10/2007 (doelstellingen).  Zie bijlage 8.

3.2.3. Regiegroep cultuur en bib Met de oprichting van een regiegroep cultuur (speciaal voor de opmaak van dit plan) wilden we ons, doorheen het ganse proces, laten omringen door actoren uit diverse gelederen en uit de verschillende dorpen. Zo werd de materie vanuit heel verschillende oogpunten geanalyseerd, waren er verschillende standpunten en ontstonden er interessante discussies. Een gedreven groep hielp ons een klare kijk te krijgen en de juiste beslissingen te nemen.


5

Samenstelling: De regiegroep bestond zowel uit mensen uit het culturele veld (verenigingen, deskundigen, bevoorrechte getuigen, …) als uit de politiek. Dhr. Koen Bentein: VLD-raadslid, lid Raad van Beheer CO7, Mevr. Martine Debruyne, sp.a-voorzitter, voorzitter SVV-Viva Dhr. Luc Descamps, voorzitter Beheerraad Bibliotheek, bestuurslid Bakelandtcomité Dhr. Robert Missinne, directeur Vrije Basisschool Madonna en St.-Juliaan, www.wo1.be , beeldbank ‘Langemark-Poelkapelle verbeeldt’, werkgroep Duitse Militaire Begraafplaats, historische gids Jacqueline Mostaert, CD&V-raadslid, OKRA-Bikschote (afgevaardigde cultuurraad) Peter Peene, voorzitter Cultuurraad, voorzitter Davidsfonds (Langemark én Nationaal) Heidi Vanackere, cultuurbeleidscoördinator, coördinator Dienst Vrije Tijd, secretaris Cultuurraad, lid Voorbereidend Comité CO7 Lieven Vanbelleghem, Schepen van Cultuur, Jeugd, Toerisme, Ontwikkelingssamenwerking en Onderwijs, lid Raad van Beheer CO7 Luc Vanbeselaere, directeur Vrije Basisschool Poelkapelle, voorzitter Poelcapelle 1917 Association, werkgroep Duitse Militaire Begraafplaats, historische gids Wim Vandamme, organisator Muzikale Dinsdagen Ieper Kurt Vandewalle, fotograaf (semi-professioneel), (toeristische) fotografie gemeente Filippe Verfaillie, bibliothecaris Gemeentelijke Openbare Bibliotheek, secretaris Beheerraad Bib Inspraak Huiswerkjes leden regiegroep:  zie bijlage 9 Regieraad d.d. 28/02/2007:Swot-analyse:  zie bijlage 10 Regieraad d.d. 13/05/2007: Bespreking resultaten ‘huiswerkjes’ en de swot-analyse, aanbevelingen nieuw plan Regieraad d.d. 22/11/2007: in aanwezigheid burgemeester, secretaris en archivaris: Bespreking ontwerp Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan 2008

3.2.4. Informeren en bevragen inwoners Zie 3.1.1. Gezamenlijke acties

3.2.5. Bevoorrechte getuigen Via (in)formele gesprekken met bevoorrechte getuigen over de culturele materies, kwamen we ook heel wat meer te weten.

3.2.6. Overleg met andere diensten Naast het gemeenschappelijke traject cultuur, jeugd en sociale beleid werd er ook nog heel geregeld overleg gepleegd met andere diensten zoals Ruimtelijke Ordening en Milieu, de Archiefdienst, de Uitleendienst, ... Het spreekt vanzelf dat er in de Dienst Vrije Tijd ook informeel werd geïnformeerd, overlegd en teruggekoppeld tussen de cultuurbeleidscoördinator, de verantwoordelijke voor sport en toerisme en de jeugdconsulente. Vooral omdat cultuur en toerisme in onze gemeente nauw samengaan en ook in dit beleidsplan zijn verweven, werd alles afgetoetst bij de verantwoordelijke voor toerisme. Zo werden er met diverse diensten al afspraken gemaakt tot het nemen van acties in de toekomst.

3.2.7. Bestuur Het bestuur werd op diverse manieren bij de planning betrokken: via de regiegroepen, via de stuurgroep, via informeel overleg, … Dit plan werd goedgekeurd in de gemeenteraad d.d. 12/12/2007  zie bijlage 11.


6

3.2.8. Inspraakacties via het regionale beleidsplan CO7 De raad van bestuur van CO7 gaf begin 2007 aan twee externe begeleiders de opdracht het beleidsplanningsproces vorm te geven, de bijhorende gesprekken te modereren en de redactie van het plan op zich te nemen. Dat hele proces vond plaats in nauw overleg met wie bij CO7 betrokken is: de raad van bestuur, zeven cultuurbeleidscoördinatoren, de Erfgoedcel Ieper en de provinciale gebiedswerker cultuur in de Westhoek. Er was een belangrijke inbreng van vertegenwoordigers van culturele en andere sectoren. In totaal werden ongeveer 150 personen (ook uit onze gemeente) uitgenodigd op rondetafels die in februari en maart 2007 plaatsvonden: vertegenwoordigers van verenigingen en organisaties van culturele sectoren, individuele actoren uit diverse culturele en andere velden. De gesprekpartners waren grotendeels per sector of clusters van verwante sectoren gegroepeerd en de respons was wisselend. Na de gesprek- en analysefase vond uitgebreid overleg plaats met de cultuurbeleidsoördinatoren, een groep ‘culturele visievormers’ en de raad van bestuur. We verwijzen verder naar het Regionale Beleidsplan 2007-2013 van CO7.

3.2.8. Publicatie beleidsplan en verdere inspraak bij uitvoering Het goedgekeurde beleidsplan zal via eigen communicatiekanalen (samenvatting en volledig beleidsplan op de gemeentelijke website, samenvatting in het gemeentelijk infoblad Info-Flash) en de pers bekendgemaakt worden. Geïnteresseerden kunnen ook een papieren versie verkrijgen. Ook bij de verdere uitvoering van het plan zal op verschillende manieren verder gecommuniceerd worden. Het logo zal hierbij verder gebruikt worden naar de bevolking toe Inspraak natuurlijk ook via de cultuurraad en beheerraad bib Op 13 december 2007 een eerste inspraakactie voor de uitvoering van het plan via een eerste samenkomst van ‘een forum cultuur en toerisme’ waarbij verschillende actoren (deels uit de regieraad voortkomend).


7

Deel 2. Sterktezwakteanalyse van de maatschappelijke en culturele situatie Hoofdstuk I. Maatschappelijke context en analyse Hier geven wij een beknopte analyse in functie van het cultuurbeleid in onze gemeente. Voor de gedetailleerde analyse, ruimere cijfergegevens, tabellen en grafieken, verwijzen we naar bijlage 12.

1.1. Bestuurlijk – gemeente en OCMW De gemeente Langemark-Poelkapelle blijft ook na de recente gemeenteraadsverkiezingen bestuurd door een CD&V-sp.a-Spirit-coalitie. Burgemeester Alain Wyffels (CD&V) bleef in functie, terwijl er een nieuwe schepen van Cultuur is. Lieven Vanbelleghem (CD&V) is o.a. ook schepen van Toerisme, Jeugd, Informatie en Onderwijs, wat de samenhang tussen die materies kan bevorderen. De vroegere schepen van Cultuur behoorde tot de sp.a-strekking en onderwijs behoorde niet tot zijn bevoegdheden. Het gemeentebestuur heeft een 50-tal medewerkers in dienst. In de administratieve diensten werken 25 personeelsleden en 42 mensen zijn vrijwillig bij de brandweer. Daarnaast is nog één gemeentelijke basisschool (Bikschote) waarvan de leerkrachten ook onder het gemeentebestuur vallen. Het OCMW (met het rusthuis) telde op 1/01/2007 89 personeelsleden. Door het beleidsplanningsproces samen met gemeente en OCMW te doorlopen, werden interessante banden gesmeed die nog meer afstemming tussen de culturele, sociale en jeugdmateries ten goede komen.

1.2. Demografisch 



 



  

De gemeente Langemark-Poelkapelle is een kleine gemeente die op 1 januari 2007 in totaal 7773 inwoners telde, waarvan 50 niet-Belgen. Ze is net als de ganse streek landelijk, uitgestrekt en dun bevolkt (ze telt 147,7 inwoners per km² tegenover de regio 171,3 en Vlaanderen 434 inwoners per km²). Doordat er meer geboortes dan sterftes zijn, er een stijging is in aantal geboortes en er meer nieuwe inwoners bijkomen dan er vertrekken, neemt de bevolking gestaag toe. We spreken van een positieve natuurlijke groei en een positief migratiesaldo. In de gemeente is er een tendens van ‘ontgroening’. Dit betekent dat er een steeds kleinere groep van < 20 jarigen is. De groep 20-39-jarigen is onderhevig aan beperkte schommelingen. De grijze druk (= verhouding 60-plussers ten opzichte van de 20-59 jarigen) is bij ons lager dan in de andere onderzochte gemeenten. Er wonen meer mensen uit de beroepsactieve leeftijdsgroep dan senioren. En hoewel de gemeente de laagste interne vergrijzingsgraad heeft (=verhouding tussen 80- en de 60plussers, maat voor zorgbehoevendheid) van alle onderzochte gebieden, is deze graad toch gestegen. Dit zal gevolgen hebben voor de nood aan zorg voor senioren. De afhankelijkheidsratio (= verhouding van de som van de 0-19-jarigen en de 60-plussers ten opzichte van de 20-59-jarigen = verhouding van de inactieve bevolking ten opzichte van de bevolking op beroepsactieve leeftijd ) is anno 2007 in Langemark-Poelkapelle de volgende: 90 personen op inactieve leeftijd voor elke 100 personen op beroepsactieve leeftijd. Er wordt voorspeld dat deze ratio de komende jaren steeds zal toenemen. Dit betekent dat een slinkende groep potentiële arbeidskrachten zal moeten instaan voor een toenemend aantal afhankelijken. De gemeente Langemark-Poelkapelle telt 3032 huishoudens. 24% daarvan is alleenstaand en het grootste aandeel van de alleenstaanden zijn ouder dan 75 jaar. 46% van de gezinnen hebben kinderen, meestal zijn dat er 1 of 2. In totaal zijn er 84 1-oudergezinnen met kinderen tot 18 jaar (waarvan 36 gezinnen met kinderen < 1 jaar). Totaal 31,04% van de bevolking zijn kinderen, waarvan 5,88% in 1-oudergezinnen leven.


8

Met bovenstaande vaststellingen zal, ook voor cultuur, in de toekomst rekening moeten gehouden worden. Een gerichte doelgroepenwerking (vb. naar senioren toe) zal één van de accenten worden in het cultuurbeleid.

1.3. Geografische feiten en ruimtelijke ordening De gemeente behoort tot de provincie West-Vlaanderen, meer bepaald tot het arrondissement Ieper en heeft een totale oppervlakte van 5.252 ha. Ze is gelegen ten noorden van de gemeenten Ieper en Zonnebeke en ten zuiden van Houthulst en Staden. Aan de kant van Bikschote is er een stukje grens met de gemeente LoReninge. De gemeente beschikt officieel over drie deelgemeenten (Langemark, Poelkapelle en Bikschote). Naast deze deelgemeenten zijn er nog 2 dorpskernen (Madonna en Sint-Juliaan, behorend tot Langemark). Verder zijn er nog enkele kleine gehuchten zoals Hagebos, Boskant en Vijfwegen die zich situeren aan de gemeentegrenzen. De centrale ligging in de driehoek Ieper-Diksmuide-Roeselare biedt voordelen naar werkgelegenheid en culturele beleving buiten de gemeente (3 steden met een vrij sterk cultureel aanbod via een cultuurcentrum). Anderzijds is vooral het ontbreken van openbaar vervoer ’s avonds een drempel voor cultuurbeleving, zowel tussen de dorpen onderling als in de regio. Eigen vervoer blijft een vereiste. In de gemeente zijn er 6 lagere scholen: 1 gemeenteschool in Bikschote, 4 vrije basisscholen in de andere dorpskernen en 1 gemeenschapsschool in Langemark. In totaal zijn er ongeveer 660 schoolgaande kinderen in het lager onderwijs. De adolescenten trekken voornamelijk naar de scholen in Ieper, Kortemark, Roeselare en Diksmuide. Ons vlakke landschap en de aanwezigheid van vele landelijke wegels, zoals ook nog enkel typische kerkwegels zijn een troef voor fietsers en wandelaars. Onze gemeente beschikt dan ook over verschillende recreatieve routes: Wandelen: het Seizoensarbeiderspad (Madonna) 12,3 km, het Bakelandtpad (Langemark) 10,5 km, het Pompoenpad (Bikschote) 13 km - Fietsen: fietsroutenetwerk Westhoek Zuid, de Bakelandtroute 46 km, de Vredesroute 45 km en sinds kort de Volksverhalenroute 37 km (2 lussen: 18 km en 19 km) - Autoroutes: In Flanders Fieldroute 82 km, de IJzerfrontroute 79 km Het culturele erfgoed van Langemark-Poelkapelle is voornamelijk gebaseerd op monumenten en militaire begraafplaatsen rond WOI. Zie 1.5. Historisch. In de laatste jaren werden er in de gemeente inspanningen geleverd om de gemeente aantrekkelijker te maken op het gebied van ruimtelijke ordening: Dorpskernvernieuwing Madonna, heraanleg parking Nieuwplaats Poelkapelle, groenaanplantingen, groene lus, …. Bijkomende gemeentelijke inspanningen op het vlak van ruimtelijke ordening kunnen de gemeente nog aantrekkelijker maken, zowel voor toerist als inwoner.

1.4. Sociaal-economisch Langemark-Poelkapelle is in hoofdzaak een gemeente met veel landbouwgronden maar toch overweegt het landbouwberoep niet. Veel inwoners van Langemark-Poelkapelle werken buiten de gemeente (ze trekken meestal naar Ieper, Roeselare, Kortrijk of verder om er hun kost te verdienen). Langemark-Poelkapelle is niet echt een rijke gemeente. Industrie is er in de gemeente nagenoeg niet aanwezig. Toch zijn er een tweetal bedrijven die zorgen voor tewerkstelling: Pinguin, groentenverwerkend bedrijf en zuivelbedrijf Milcobel (in 2004 was deze firma met z’n 650 werknemers één van de grootste werkgevers in de streek). Zoals andere kleinere gemeenten zijn de inwoners van Langemark-Poelkapelle voor heel wat van hun aankopen aangewezen op de grote commerciële centra in de nabijgelegen provinciale steden (in casu Ieper, Roeselare, Diksmuide, Poperinge,…). Ook op andere domeinen verleggen mensen steeds verder hun grenzen. De tijd dat gemeenschappen leefden in de schaduw van de kerktoren is voorgoed voorbij.


9

Nadeel hiervan is dat de vroeger gekende, spontane contacten (elk-kent-elk) en de daaruit voortvloeiende activiteiten minder voorkomen. Voordeel echter is dat mensen nu een veel bredere kijk hebben en ‘de wereld’ meer kennen.

1.5. Historisch1 Geschiedenis: kort overzicht: Ontstaan: Vrij moeilijk te ontdekken… zie bijlage 13 11e-12e eeuw: - 1069: abdij van Voormezele: bezitter kerk van Langemark en parochie - 1102: Langemark parochie onder graaf Robert II van Jeruzalem 12e-15e eeuw: - 1259: bouw nieuwe abdij (Rosendale) De lakennijverheid in de middeleeuwen: - bloei vanaf de 13e eeuw: lakenhalle in Langemark - hoogtepunt en verval: 2e helft 14e eeuw kent de lakennijverheid in Langemark zijn bloei en volledige ondergang in het midden van de 15e eeuw 1566-1582: Beeldenstorm en Geuzentijd - Bosgeuzen in het Vrijbos - Wanneer kerk vernield is, is niet bekend, maar omstreeks 1600: kerk binnenin helemaal in verval 17e eeuw: Oorlogsgewoel: - Ondanks het feit dat onze mensen niet deelnamen aan de vele oorlogen gevoerd door huurtroepen in de 17e eeuw, had de bevolking ontzaglijk veel te lijden vanwege de (voornamelijk Franse) troepen die er legerden en de hongersnood die toen om de haverklap uitbrak. 18e – 19e eeuw: Boerenkrijg: - Een ‘Martelares’: Rosalie De Meersseman: op 27/10/1798 luidde ze de stormklok omdat de Fransen kwamen aandraven, waarna het tot een serieus handgemeen met de zgn. Brigands kwam. Uiteindelijk werd de kerktoren in brand gestoken en verwoest en kwam Rosalie om. - 1774-1803: De Bende van Bakelandt en het Vrijbos - 19e eeuw: ‘Boskanters’2: de parochie Madonna was dan nog ingepalmd door het Vrijbos, toen ‘Langemarcksche Boschkant’ genoemd. Het Vrijbos dankte zijn naam aan de vrijplaats die het onder de Franse overheersing was voor iedereen die het aan de stok kreeg met de vreemde heersers. Het bos is er niet meer in onze gemeente. ‘Weggeschoten’ in WOI en tussen 1942 en 1945 omgehakt omdat de mensen geen brandstof meer hadden. Eind 19e en eerste helft 20e eeuw: Seizoensarbeiders: - Op de vlucht voor werkloosheid en armoede trokken arbeiders naar Frankrijk om er enkele maanden te helpen in de bietenteelt. Door de industrialisering van onze gewesten ging dit teloor. De Franse ‘bietencampagnes’ zijn vooral in de Madonna zeer succesvol geweest (monument Seizoensarbeider (jaren ’50) en reus Celten den Trimard). Oorlog ’14-’18: -· De inwoners moesten vluchten en trokken meestal naar Frankrijk. - In Langemark-Poelkapelle werd voor het eerst gas als oorlogswapen gebuikt (22/04/1915). WOI algemeen: 1. Eerste slag bij Ieper (19 oktober tot 10 november 1914) - Vorming van de Ieperboog - ‘De Langemarkmythe’ 2. Tweede slag bij Ieper (22 april tot 25 mei 1915) - Start met 1e chlooraanval met doeltreffend gebruik op de lijn Steen-straete, Bikschote, Madonna, Halfwegehuis - ‘De Canadien’

1

Bron: Geschiedenis van Langemark-Poelkapelle, Danny Jonckheere

2

Bron: Madonna viert Platina, eerste versie, Georges Vandromme


10

3. 4. 5.

-

Heropbouw:

-

WOII:

-

1/01/1971: 1/01/1977:

Derde slag bij Ieper of de slag bij Passendale (31 juli tot 10 november 1917) - ‘De gedenkzuil van Georges Guynemer’ Het Duits Lenteoffensief van 9 tot 29 april 1918 Het Bevrijdingsoffensief met start op 28 september 1918 – Langemark, Poelkapelle en Passendale worden heroverd door de Belgen

- Na WOI werden de oorlogsslachtoffers her en der op kleine kerkhoven begraven. Die werden in de jaren ’30 tot verschillende grote kerkhoven samengevoegd. Belangrijkste: Duitse Militaire Begraafplaats (44.000 gesneuvelde Duitse soldaten). - Alle dorpen werden met de grond gelijk gemaakt en na de oorlog vonden vele inwoners niet eens hun huis terug. Verschillende vluchtelingen bleven in Frankrijk, anderen keerden terug en startten met de heropbouw van de gemeente. - Tijdens de Tweede WO werd de gemeente door de Duitsers bezet en in tegenstelling tot WOI werd ze niet verwoest. Bij de bevrijding ontstond veel heibel tussen de collaborateurs en de mensen van de repressie. Pré-fusie Langemark en Bikschote Fusie met Poelkapelle == > Langemark-Poelkapelle is een fusiegemeente met 3 deelgemeenten. Langemark-centrum heeft nog 2 parochies: St.-Juliaan (pas in 1809 zelfstandige parochie) en Madonna (pas in 1936 parochie)

Bezienswaardigheden: Het culturele erfgoed van Langemark-Poelkapelle is voornamelijk gebaseerd op monumenten en militaire begraafplaatsen rond WOI. In de gemeente zijn er niet minder dan 8 begraafplaatsen (7 van de Commonwealth en 1 Duitse). Verder zijn er nog een 20-tal monumenten en gedenkplaten die verbonden zijn aan W.O.I. zoals o.a. het Guynemermonument in Poelkapelle, “De Canadien” in St.-Juliaan, bunkers, … Daarnaast omvat het cultuurhistorische erfgoed van de gemeente: de Steenakkermolen of dodenmolen in Sint-Juliaan, de Beeuwsaertmolen (te restaureren) in Bikschote, de vijf kerken, het monument van de seizoenarbeider op de Madonna, de kerkwegels en het kasteel van Langemark.

Hoofdstuk 2. Culturele situatieschets 2.1. Het culturele veld 2.1.1. Gemeentelijke diensten 1.De Dienst Vrije Tijd (Cultuurdienst, Toerismedienst, Jeugddienst en Communicatiedienst) De Dienst Vrije Tijd groepeert de jeugddienst, de cultuurdienst, de communicatiedienst, de toerismedienst en tot voor kort ook de sportdienst. Tot voor kort was de taakverdeling als volgt: Heidi Vanackere: parttime communicatieambtenaar en parttime cubeco en coördinator van de Dienst Vrije Tijd Sofie Adriaen: fulltime jeugdconsulente Cindy Timperman: parttime toerisme- en parttime sportbeambte Vanaf 1 oktober trad, met de nieuwe sporthal, ook een fulltime sportfunctionaris in dienst. Vanaf 1 december 2007 is de Dienst Vrije Tijd als volgt ingedeeld: Heidi Vanackere: parttime cubeco en parttime coordinator Dienst Vrije Tijd Sofie Adriaen: fulltime jeugdconsulente en verantwoordelijke gemeentelijk infoblad Cindy Timperman: parttime secretariaat en comunicatie en parttime toerisme


11

2. De Gemeentelijke Openbare Bibliotheek De Gemeentelijke Bibliotheek van Langemark-Poelkapelle is het logische vervolg van de verdwijning van de 5 parochiale bibliotheekjes in de vorige eeuw (1 werd omgevormd tot schoolbibliotheek, 1 bleef bestaan, als vrije bibliotheek in Poelkapelle). Met de nieuwe infrastructuur in de Klerkenstraat 37 A kreeg ook LangemarkPoelkapelle in 1997 zijn Gemeentelijke Openbare Bibliotheek die voldoet aan de decreten van 1973 en 2001. Het is dus een relatief jonge bibliotheek. Het aanbod is in de loop van de jaren heel gediversifieerd geworden (o.a. kranten, tijdschriften, DVD’s, internet) en er wordt sinds 2005 gewerkt met het nieuwe VUBISmart-systeem voor de computerconfiguratie. De Gemeentelijke Openbare Bibliotheek is een infrastructuur met een werking die in de eerste plaats gebaseerd is op uitlenen en/of raadplegen van boekmaterialen e.a. (Internet, dvd’s, tijdschriften, …). Deze dienen in de eerste plaats beschikbaar te zijn voor hun gebruikers. Er is dus een dagelijkse werking voor de uitleen maar ook voor de verwerking van nieuwe materialen. Er zijn heel wat routinetaken (kasadministratie, wegzetten boekmaterialen, verwerven en inschrijven nieuwe materialen, …) die de hoofdmoot van haar werking uitmaken. Uitbreidingsactiviteiten (Leesgroep, lees- en knutselnamiddag, Jeugdboekenweek, Bibliotheekweek, ..) vormen dus niet de kernopdracht van haar werking maar een aanvulling erop. Diverse activiteiten tonen aan dat de gemeentelijke bibliotheek heel wat meer is dan enkel een collectie boeken die uitgeleend kunnen worden. De leesgroep blijkt steeds meer belangstelling te trekken en komt al 4 x per jaar samen. Scholen worden bij de werking betrokken en naar hen wordt meer en meer met themagerichte boekenpakketten en boekenlijsten gewerkt. Er werd begin 2006 opgestart met de BIBAH (Bibliotheek aan huis), een dienstverlening aan huis voor ouderen, zieken en personen met een handicap. Er zijn ook doorlopende activiteiten zoals de vele boekentafels die opgemaakt worden naargelang de actualiteit; introducties en werkbezoeken voor schoolklassen en/of verenigingen op vraag; de schoolbibliotheek van Bikschote die onder de Gemeentelijke Bibliotheek valt; de samenwerking met de Vrije Bibliotheek van Poelkapelle; enz… . De Gemeentelijke Bibliotheek werkt ook op heel wat gebieden samen met de andere gemeentelijke diensten zoals de Jeugddienst, de Dienst Cultuur, Toerisme, Milieu. De gemeentelijke bibliotheek is opgenomen in de Provinciale Catalogus zodat haar collectie ook via Internet kan opgespoord worden. Naar de toekomst komt de instap in de PBS (Provinciaal Bibliotheeksysteem) aan de orde wat nog meer mogelijkheden geeft naar de gebruikers toe. Bij de aanvang van het bibliotheekbeleidsplan 2002-2007 stond de bibliotheek nog alleen. Cultuur werd vooral door de verenigingen georganiseerd en de gemeentelijke bibliotheek pakte uit met enkele eigen of gezamenlijke initiatieven. Door het aanwerven van een CUBECO stond de gemeentelijke bibliotheek niet meer alleen als plaats waar (een beetje) cultuur “beleefd” kon worden en kreeg cultuur in Langemark-Poelkapelle een eigen gezicht. Tevens trad de bibliotheek toe tot een samenwerkingsverband (CO7) bestaande uit 7 gemeenten. Onder het luik BIBLIO7 werd gestart met het aftasten van de mogelijkheden tot samenwerking. Deze gemeenschappelijke werking moest rekening houden met de beperkte financiële slagkracht van het verband.

3. Archiefdienst De gemeente heeft sinds kort (1/08/2007) een halftijds archivaris in dienst. De archivaris zorgt voor een goede bewaring en ontsluiting van het statische archief van gemeente en OCMW. Daarnaast wordt een archiefbeheersplan opgesteld voor het dynamische archief en wordt er een systeem van overdracht uitgewerkt. De archivaris probeert tenslotte elke geïnteresseerde onderzoeker zo goed mogelijk verder te helpen.

4. Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu Monumentenzorg impliceert de bewaring en restauratie van materieel erfgoed. Deze materie wordt behandeld door het bestuur, met ondersteuning zowel vanuit de Dienst Ruimtelijke Ordening als vanuit de


12

Dienst Vrije Tijd (vb. de realisatie van de onthaalsite Duitse Militaire Begraafplaats). Duidelijke afspraken of procedures zijn hier wel niet vastgelegd. Daarnaast worden ook voor andere projecten afspraken gemaakt tussen de diensten Vrije Tijd en Ruimtelijke Ordening (vb. de inplanting van de zuilen van de Volksverhalenroute).

5. Sociale Dienst Met het gezamenlijke traject voor de beleidsplanning zijn er (nauwere) contacten gelegd tussen de Sociale Dienst (OCMW en gemeente), PWA, de Cultuurdienst en Bib en werd een eerste activiteit ontwikkeld, nl. de internetbus. Dit project was toegankelijk voor alle bevolkingsgroepen, maar er werd gericht gecommuniceerd naar senioren, werklozen, ... Via het KB van 1 mei 2006 wordt aan de OMCW’s een subsidie toegekend teneinde de sociale en culturele participatie van kun cliënten te bevorderen  Zie bijlage 14.

6. Uitleendienst De gemeentelijke Uitleendienst, die deel uitmaakt van de Technische Dienst, zorgt voor de logistieke ondersteuning, van zowel de verenigingen als de Dienst Vrije Tijd.

2.1.2. De verenigingen De gemeente heeft een rijk verenigingsleven. Er zijn een 140-tal erkende verenigingen actief. Deze worden in volgende 4 categorieën ingedeeld:

   

Culturele verenigingen (40), aangesloten bij de Cultuurraad ingedeeld in actieve kunst (toneel, muziek, koren,...) en socio-cultureel Jeugdverenigingen, aangesloten bij de Jeugdraad Sportverenigingen, aangesloten bij de Sportraad Categorie verenigingen, niet aangesloten bij een gemeentelijke adviesraad

2.1.3. Het niet door de gemeente ondersteund culturele (kunst)aanbod Momenteel kunnen kunstenaars niet echt op gemeentelijke (structurele) ondersteuning rekenen. Individuele, niet-professionele kunstenaars krijgen ook geen subsidie. Via de intergemeentelijke culturele samenwerking CO7 konden de podiumkunstenaars optreden en de amateur-kunstenaars hun werken tentoonstellen op ‘WAK-kere Westhoek’ (voor onze gemeente namen er een 15-tal beeldende en podiumkunstenaars deel). Er werd onlangs een oproep gedaan naar alle creatievelingen in de gemeente om een idee te krijgen van hoeveel kunstenaars er in onze gemeente actief zijn, wie ze zijn en wat ze precies doen.

2.1.4. Heemkunde – historische verbanden, werkgroepen en verenigingen De gemeente heeft geen overkoepelende heemkundige kring, maar wel enkele verenigingen en initiatieven gericht op erfgoed:  Stuurgroep Volksverhalenroute: De Volksverhalenroute werd geopend op 15/08/2007 en is een route op het provinciaal fietsnetwerk die passeert door de 5 dorpen en twee lussen vormt, die samen 37 km bedragen. Langs deze weg kom je 15 geïllustreerde verhaalpalen tegen, waarbij je met een druk op de knop een authentiek volksverhaal te horen krijgt. Bij de uitwerking van het volksverhalenproject konden cubeco en schepen rekenen op de ondersteuning van mensen uit diverse culturele domeinen: o.a. Erfgoedcel Ieper, K.U.Leuven, Vlaams Centrum Volkscultuur, Davidsfonds, Van Stoel tot Stoel, Creatief Schrijven, …  Vzw Poelcapelle 1917 Association Deze vereniging overkoepelt een aantal plaatselijke initiatieven: het Guynemercomité met internationale 5-jaarlijkse Guynemerherdenking aan het standbeeld van Georges Guynemer, het


13





  



tankproject Mark IV met als doel het plaatsen van een replicatank op het marktplein, de onderhoudsen restauratiewerken aan monument Charles Dresse. De vereniging coördineert de 11-novemberwerking en werkt aan een heemkundige website over Poelkapelle. Vzw Bakelandtcomité: Langemark-Poelkapelle lag vroeger aan de rand van het Vrijbos dat zich toen uitstrekte van Brugge tot Houthulst. De figuur Bakelandt en zijn bende, samen met de periode van de "Boerenkrijg" en de Franse bezetting anno 1800 vond het comité interessante thema's om evenementen rond te organiseren: de Bakelandtstoet, nu de Bakelandtfeesten, historische zoektochten. Daarnaast nemen ze deel aan evenementen binnen en buiten de gemeente, … Werkgroep Duitse Militaire Begraafplaats: deze werkgroep werd opgericht naar aanleiding van de bouw van de onthaalsite naast de Duitse Militaire Begraafplaats in Langemark en bestaat uit Wo1kenners en historici. De werkgroep wordt betrokken bij allerlei activiteiten rond de Eerste Wereldoorlog. Werkgroep Langemark-Poelkapelle graag gezien: tijdelijke werkgroep voor de realisatie van een prentkaartenboek in de reeks van uitgeverij De Klaproos. Werkgroep kapelletjes: tijdelijke werkgroep ter gelegenheid van het kapelletjesproject: zoektocht, boek ‘Kapelletjes in Langemark-Poelkapelle’, Landelijke Dag. Vrijwilligersgroep ‘Langemark-Poelkapelle verbeeldt’: overkoepelende, permanente groep medewerkers (vrijwilligers) die beelden opsporen, beschrijven, scannen en digitaliseren. Dit valt onder de regionale beeldbank ‘Westhoek verbeeldt’. En verder (historische) gidsen en individuele verzamelaars.

2.1.5. Muziek- en Tekenschool 1. De muziekschool van Langemark-Poelkapelle De ‘muziekschool’ van Langemark-Poelkapelle is een afdeling van de Stedelijke Academie voor Muziek en Woord van Ieper. De volgende cursussen worden in de gemeente aangeboden: AMV (=notenleer), AVV (= dictie), AMC (=algemene muziekcultuur), viool, piano, fluit, klarinet, saxofoon, alle koperinstrumenten (trompet, kornet, bugel, hoorn, trombone, tenortuba, bastuba), percussie (=slagwerk), samenspel.

2. De tekenschool van Langemark-Poelkapelle De ‘Tekenschool’ van Langemark-Poelkapelle is een gemeentelijk initiatief. Er wordt tekenonderricht en manuele expressie gegeven. De muziek- en tekenschool zitten momenteel in dezelfde locatie (oude jongensschool) in Langemark.

2.1.6. Overleg–, advies- en inspraakorganen 1. Advies- en beheerraad bibliotheek Een beheerraad samengesteld uit vertegenwoordigers van de politieke partijen en gebruikers houdt een oogje in het zeil en komt regelmatig samen om de zaken te bespreken. In de schoot daarvan zijn nog verschillende werkgroepen actief (promotie, leesgroep, voorlezen). Samenstelling:  zie bijlage 15.

2.

Gemeentelijke Culturele Adviesraad

De gemeentelijke cultuurraad bestaat uit 40 leden. Sinds de opmaak van het vorig beleidsplan kwamen er 3 verenigingen bij: nl. het Bakelandtcomité, Velt en de Wijngilde. In de cultuurraad zetelen afgevaardigden van socio-culturele verenigingen en uit de actieve kunstsector. De cultuurraad werkt niet met deelraden. Naast haar adviserende rol, organiseert de cultuurraad (ism de cultuurdienst) jaarlijks Vlaanderen Feest! Samenstelling:  zie bijlage 16.


14

3.

Beheerraad gemeentelijke infrastructuur

Enkele malen per jaar komt de beheerraad gemeentelijke infrastructuur samen. Samenstelling:  zie bijlage 17.

2.1.7. Regionaal: Intergemeentelijke culturele samenwerking – CO7 Eind 2005 keurde Vlaams Minister van Cultuur Bert Anciaux, in het kader van het decreet Lokaal Cultuurbeleid van 13 juli 2001, de subsidieaanvraag goed voor de projectvereniging CO7 (het intergemeentelijke culturele samenwerkingsverband van Heuvelland, Ieper, Mesen, Poperinge, Vleteren, Zonnebeke en onze gemeente). Voordien werkten de gemeenten al projectmatig samen, vb. met Open Monumenten Dag en de Week van de Amateurkunsten. De projectvereniging heeft volgende 4 pijlers: erfgoed (met een eigen archeologische dienst Archeo7 en archeoloog), kunsten, socio-cultureel (met de bibliotheken) en communicatie. CO7 heeft ook een afdeling voor de desbetreffende bibliotheken. Diverse zaken werden reeds uitgewerkt. In 2006 werd een wisselcollectie Grootletterboeken aangekocht die afwisselend elke bibliotheek zal aandoen. Ook de bus naar de Boekenbeurs staat opnieuw op het programma. Andere zaken zoals een gezamenlijk magazijnbeheer voor bepaalde collecties, vertelavond in elke gemeente,… zitten in de lift.

2.1.8. Regionaal Landschap IJzer en Polder Het geografische verschil tussen de rest van de zuidelijke Westhoek en onze gemeente, heeft tot gevolg dat we bij verschillende regionale landschappen aangesloten zijn: Langemark-Poelkapelle bij het Regionaal Landschap IJzer en Polder, de andere gemeenten bij het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels. Het Regionaal Landschap IJzer en Polder heeft tot doel om via samenwerking tussen de provincie WestVlaanderen, de aangesloten gemeenten (Alveringem, Diksmuide, Houthulst, Kortemark, Lo-Reninge, Veurne en onze gemeente) en de betrokken doelgroepen, de kwaliteit van het landschap en het streekeigen karakter van het gebied te bevorderen en te promoten.

2.1.9. Provinciaal De bibliotheek neemt deel aan provinciale initiatieven (vb. naar aanleiding van de Bibliotheekweek) en is aangesloten op de provinciale centrale catalogus (PCC). Vanuit het Esenkasteel in Diksmuide organiseert de provincie streekgericht overleg voor zowel cultuur als toerisme voor de westhoekgemeenten.

2.2. De culturele infrastructuur en logistiek Met de ontmoetingscentra beschikt ieder dorp over haar eigen culturele infrastructuur. Naast deze infrastructurele voorzieningen en de financiële steun, voorziet de gemeente ook nog in logistieke en inhoudelijke ondersteuning (zie 3.1.1.).

2.3. Het culturele aanbod in de gemeente Het zijn vooral de verenigingen die zorgen voor het culturele aanbod in de gemeente. Dit betreft wel meestal initiatieven gericht naar eigen leden. Enkel Jeugdhuis De Flodder en Davidsfonds hebben een algemene culturele programmatie. Daarnaast heb je grotere initiatieven, georganiseerd vanuit de Dienst Vrije Tijd in samenwerking met allerlei verenigingen en organisaties, zoals het kapelletjesproject, de volksverhalenroute, initiatieven met ‘LangemarkPoelkapelle verbeeldt’, …. Systematisch wordt er deelgenomen aan nationale organisaties zoals Erfgoeddag, OMD en Vlaanderen Feest! De cultuurdienst werkt wel vooral projectmatig eerder dan het programmeren.


15

2.4. De culturele communicatie 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Gemeentelijk infoblad – Info-Flash: verschijnt 5 x per jaar – met activiteitenkalender (gemeentelijke initiatieven en open activiteiten verenigingen) Gemeentelijke website: beperkte activiteitenkalender (nieuwe website volgens een Content Management Systeem (won hiervoor een CMS-award) Infoborden aan de invalswegen: verenigingen en gemeente kunnen activiteiten aankondigen Aanplakborden voor affiches: enkel voor activiteiten in de gemeente Media: perslijst ter beschikking van de verenigingen, de Dienst Vrije Tijd maakt veel gebruik van communicatie via de pers Flyers en affiches

2.5. Het cultuurbeleid Vóór het eerste cultuurbeleidsplan vormde de gemeentelijke bibliotheek (geopend in 1997) de eerste serieuze aanhef naar een volwaardig cultuurbeleid. Het cultuurbudget voor niet-bibliotheekgebonden activiteiten was eerder een verwaarloosbare fractie van de uitgaven binnen de gemeentelijke begroting. Onder impuls van het decreet van 2001 werd in onze gemeente, op cultureel vlak één en ander in gang gezet zie hierna.

Hoofdstuk 3. Swot-analyse cultuur 3.1. Het vorige cultuurbeleids- en bibliotheekbeleidsplan 3.1.1. Het cultuurbeleidsplan 2003-2007 Langemark-Poelkapelle doorgelicht Bij de opmaak van het vorige plan stond het cultuurbeleid nog in de kinderschoenen. Het ontwikkelen van een degelijk cultuurbeleid was een echte uitdaging en blijft in een kleine landelijke gemeente nog steeds een zware opdracht. Onder impuls van het cultuurbeleidsplan werd er een parttime cultuurbeleidscoördinator en parttime coördinator Dienst Vrije Tijd aangeworven en werd de Dienst Vrije Tijd opgericht, waaronder naast cultuur ook nog de beleidsdomeinen jeugd, sport, informatie, toerisme en info ressorteerden/ressorteren… Het vorige cultuurbeleidsplan 2003-2007 had 5 strategische doelstellingen. Hieronder beschrijven we die doelstellingen en de resultaten. 1.

Algemene doelstelling 1: Betere infrastructuur voor de verenigingen aanbieden.  Het beleid koos voor decentralisatie bij het realiseren van deze doelstelling. De 5 dorpen hebben nu hun eigen Ontmoetingscentrum om er hun socio-culturele activiteiten te organiseren. - Nieuwe zaal: - 2003 OC De Hazebrug in St.-Juliaan - Renovaties: - 2005 OC De Poelkring en ’t Klasje in Poelkapelle - 2006 OC Den Tap (nieuwe naam, voordien cultuurzaal) in Langemark - Bikschote had al OC De Mariazaal en in 2001 kreeg de Madonna OC ’t Madointje. Daarnaast werden de verenigingen nog ondersteund via andere kanalen: subsidies, feestmateriaal gemeente aan betaalbare prijzen, gratis kopies, activiteitenkalender in het gemeentelijke infoblad, de website, inhoudelijke ondersteuning, projectsubsidies voor vernieuwende en bijzondere projecten, verzekering, informatie ivm billijke vergoeding.

2.

Algemene doelstelling 2: Grotere participatie van de inwoners aan cultuur in onze gemeente:


16

 De gemeente wou het initiatief nemen bij het democratiseren van het culturele gebeuren. In de eerste plaats deden we dit door het verder stimuleren van de verenigingen en anderzijds door zelf te organiseren, meestal in samenwerking met diverse verenigingen en organisaties. Daardoor werd het draagvlak vergroot en voelden de inwoners zich meer betrokken. Hierbij hielden we de drempel laag door: vb. toegankelijke communicatie, (bijna) gratis toegang, inhoudelijk rekening houden en verbanden leggen met lokale interesses en thema’s, diverse domeinen met elkaar in contact brengen (vb. stand van de beeldbank bij feesten als Vlaanderen Feest, bij de opening van de sporthal (met nadruk op oude sportfoto’s), samenwerken van cultuur, jeugd, toerisme en milieu voor de Dag van de Natuur, …). De nadruk vanuit de Dienst Vrije Tijd, Cultuur lag op het organiseren en faciliteren, eerder dan op het programmeren. De cultuurdienst bracht verenigingen samen, nam deel aan de nationale evenementen en gaf er een lokale toets aan, …en probeerde witte vlekken op te sporen en in te vullen. Voorbeelden:  Vlaanderen Feest! en Bakelandtfeesten: Ieder jaar organiseerden we, in samenwerking met enkele verenigingen van de cultuurraad, de eerste zondag van juli Vlaanderen Feest! op de Markt van Langemark. Het concept zag er als volgt uit: gratis toegang, optreden van een Nederlandstalige publiekstrekker en in het voorprogramma optreden van een lokale of regionaal artiest. Oorspronkelijk programmeerden we ook een optreden gericht op kinderen, maar de jeugddienst en –raad namen dit over op hun jeugddag. Om de drie jaar zijn er in dezelfde periode als Vlaanderen Feest, de Bakelandtfeesten. In plaats van elkaar concurrentie aan te doen, zijn we gaan samenwerken en werden de optredens in de Bakelandtfeesten geïntegreerd. Dit betekent een opwaardering van beide feesten en brengt veel mensen op de been, van alle leeftijden en uit alle dorpen.  Kindertheater: In samenwerking met de jeugddienst organiseerden we twee maal kindertheater. Het Oudercomité van Langemark, ondersteund door de gemeente, heeft dit nu overgenomen en organiseert dit ook voor alle lagere scholen van de gemeente.  Opvolging Dorp op Stap: In 2002 wonnen we met het dorp Madonna ‘Dorp op Stap’ van het Festival van Vlaanderen. Zo gingen we met een grote groep inwoners op stap naar Brussel en genoten van culturele wandelingen en een klassiek concert. In 2005 wonnen we Dorp op Stap voor een tweede maal, maar dan met St.-Juliaan. Uit ‘Dorp op Stap’ groeide de evenementenbus: we trokken al naar OdeGand (voormiddag culturele wandeling en in de namiddag deelname aan het festival), we bezochten ieder jaar ‘Nekka-nacht’ en enkele keren ‘Houden van’. De formule van de ‘evenementenbus’ ziet er als volgt uit: de gemeente zorgt voor gratis busvervoer en voor promotie en ticketverkoop wordt er samengewerkt met verenigingen (vb. voor ‘Houden van’ met de OKRA’s en voor ‘Nekka-nacht’ met Davidsfonds Langemark). Ook de jeugd- en sportdienst zetten evenementenbussen naar dito evementen. In navolging van ‘Dorp op Stap’ organiseerden we in 2003 in samenwerking met het Festival Van Vlaanderen een klassiek concert in de kerk van de Madonna (300 toeschouwers) en in 2005 verleenden we Davidsfonds Langemark een projectsubsidie voor de organisatie van ‘Carmen’ in de kerk van Langemark. 3.

Algemene doelstelling 3: Het ontsluiten van het cultureel-toeristisch erfgoed.  Op het gebied van het ontsluiten van het cultureel-toeristisch erfgoed stonden we nog nergens. Via de uitvoering van het cultuurbeleidsplan wilden we de mensen laten kennismaken met het verleden en hen op educatieve en aangename manier iets bijbrengen over het culturele erfgoed. Daarbij wilden we ook inspelen op de steeds groter wordende interesse voor het oorlogsverleden. Een stap in de goede richting werd gezet met volgende initiatieven:  Drie van de vijf verouderde wandelroutes werden systematisch aangepakt en heropend. Ieder jaar herwerkte de Dienst Vrije Tijd (in samenwerking met heel wat verschillende organisaties en diensten) een evenement, met wandelen fietstochten met historische inslag, bij de opening. De dienst realiseerde ook telkens een routekaart met historische duiding. - In 2005: heropening Seizoensarbeiderpad in de Madonna, gekoppeld aan organisatie van erfgoeddag


17



    



- In 2006: heropening Bakelandtpad (vroegere Boudewijnpad) in Langemark, gekoppeld aan Dag van het Park - In 2007: heropening Pompoenpad in Bikschote, gekoppeld aan Erfgoeddag Zo blijven er nog twee routes die aangepakt moeten worden en in Langemark komt er nog een nieuwe route om zo in de toekomst een aanéénsluitend wandelnetwerk in de gemeente te hebben. Er komen in totaal 6 routes. Vanaf 2005 namen we jaarlijks deel aan Erfgoeddag. Naast de koppeling met de heropening van de wandelroutes werden ook nog een historische evocatie en een tentoonstelling ivm de gemeentepolitiek (De strijd om de Burgemeestersjerp) gerealiseerd. We organiseerden 2 tentoonstellingen ivm de oorlogen en een historische evocatie ivm de gasaanvallen. De Dienst Vrije Tijd, cultuur coördineerde volgende historische publicaties: ‘Langemark-Poelkapelle graag gezien’, ‘Kapelletjes in Langemark-Poelkapelle’, ‘De Strijd om de Burgemeestersjerp’. De Dienst Vrije Tijd, Toerisme werkte een toeristische brochure uit. Realisatie van de onthaalsite van de Duitse Militaire Begraafplaats en de ondersteuning van de Guynemerherdenking en ondersteuning boek ‘Poelcapelle 1917, een spoor van tankwrakken’ De Bakelandtfeesten en andere initiatieven in samenwerking met het Bakelandtcomité (vb. historische evocatie terechtstelling Bakelandt in het Belfort van Brugge, waarbij de Dienst Vrije Tijd, cultuur daguitstappen uitwerkte) Het uitwerken van een ‘Volksverhalenroute’: zie punt 2.1.4.

4.

Algemene doelstelling 4: Meer kunst op straat brengen. - De concrete doelstelling ‘Inspanningen leveren om kunstwerken in het straatbeeld te plaatsen’ werd onrechtstreeks gerealiseerd via de illustraties van Wout Olaerts langs de Volkverhalenroute .

5.

Algemene doelstelling 5: Meer cultuur bij de mensen brengen. - De concrete doelstelling ‘Extra betoelaging voor wie tijdens kermissen, wijk- of andere feesten plaats maakt voor de organisatie van straattheater edm’ werd niet gerealiseerd.

Wat niet in het beleidsplan werd opgenomen, maar wel een grote impact op het cultuurbeleid en de werking had, was de oprichting van de projectvereniging CO7.

3.1.2. Het bibliotheekbeleidsplan 2002-2007 Langemark-Poelkapelle doorgelicht Het vorig bibliotheekbeleidsplan 2002-2007 kende 5 doelstellingen. We verwijzen naar bijlage 18 voor een meer gedetailleerde schets van de resultaten. Hier hernemen we eerst de vorige doelstellingen met -uiterst beknoptwat het opleverde: 1.

Beleidsdomein 1: Cultuurparticipatie Algemene doelstelling: De inwoners van Langemark-Poelkapelle zijn gestimuleerd om de bibliotheek te gebruiken.  Deze doelstelling werd bereikt daar het gebruikersaantal steeg van 1.316 tot 1.410 (periode 2001 -2006).

2.

Beleidsdomein 2: Informatievoorziening en kennisbevordering Algemene doelstelling: De inwoners van Langemark-Poelkapelle vinden diverse vormen van informatie in hun bibliotheek.  Deze doelstelling werd bereikt door het omschakelen naar een nieuwe bibliotheeksoftware (Vubismart), departementalisatie van diverse collectiedelen, gratis internet, uitgebreide boekentafels, promotie IBL…

3.

Beleidsdomein 3: Educatie Algemene doelstelling: De inwoners van Langemark-Poelkapelle kunnen in de bibliotheek terecht voor levenslang leren.  Zowel schoolgaande als niet-schoolgaande inwoners kregen meer mogelijkheden. De eerste door het stimuleren van klassikale uitleen en invoeren van klasintroducties. De tweede groep door


18

meer informatie beschikbaar te stellen over verder leren. 4.

Beleidsdomein 4: Ontmoeting Algemene doelstelling: De inwoners van Langemark-Poelkapelle kunnen elkaar in de bibliotheek ontmoeten in culturele diversiteit.  De collectie werd meer gediversifieerd. Wel kon een jeugdhoek en aanpassing van het interieur niet gerealiseerd worden. Dit wordt voorzien in dit nieuw beleidsplan.

5.

Beleidsdomein 5: Ontspanning Algemene doelstelling: De inwoners van Langemark-Poelkapelle kunnen in de bibliotheek terecht voor hun wensen naar ontspanning in hun persoonlijke interessesfeer.  Door samenwerking met lokale verenigingen en andere gemeentelijke diensten kon een aantal uitbreidingsactiviteiten georganiseerd worden (voordracht, voorlees- en knutselnamiddag, Halloweengriezeltocht,…).

3.2. Swot-analyse Voor de gedetailleerde SWOT-analyse en de resultaten van de enquête van de jeugd- en cultuurverenigingen verwijzen we naar bijlagen 5, 6 en 10.

3.2.1. Erfgoed WOI is ongetwijfeld de vreselijkste en tevens meest determinerende en overheersende gebeurtenis in onze geschiedenis. Het erfgoed in verband met WOI is dan ook in onze gemeente zeer overheersend. Gedurende de vier jaar oorlog werd alle andere erfgoed vernield. Ons oorlogserfgoed (talrijke monumenten, begraafplaatsen, …) en dan vooral de Duitse Militaire Begraafplaats, met het ‘nieuwe’ onthaalpaviljoen, wordt als een heel belangrijke toeristische ‘troef’ beschouwd. Deze site is dan ook behoorlijk specifiek in de zuidelijke Westhoek. Onze ‘unieke’ volksverhalenroute (een goed voorbeeld van de ontsluiting van immaterieel erfgoed)en ons landelijk en ‘authentiek’ karakter bieden mogelijkheden om ons ruimer te profileren dan met oorlog alleen. De volksverhalenroute, een unicum in Vlaanderen en zelfs daarbuiten, wordt ervaren als een echte troef met heel veel potentieel. Deze troef kunnen we maar beter (weldoordacht) uitspelen. Langemark is de Bakelandtgemeente bij uitstek en moet dit ook in de toekomst kunnen blijven. De duidelijke link met de Volksverhalenroute (die 3 Bakelandtverhalen bevat) en de driejaarlijkse Bakelandtfeesten moeten dit imago verder onderstrepen. Onder impuls van het vorig beleidsplan zijn er zijn al initiatieven genomen die de ontsluiting van ons erfgoed zeker ten goede zullen komen: de beeldbank ‘Langemark-Poelkapelle verbeeldt’, de uitgifte van cultuurhistorische boeken ‘Langemark-Poelkapelle graag gezien’ en ‘Kapelletjes in Langemark-Poelkapelle, de wandelkaarten met historische duiding, de aanwerving van gemotiveerd en geïnteresseerd personeel, …Toch dreigt er materieel en immaterieel erfgoed verloren te gaan als er geen maatregelen worden genomen: vervallen en ‘vergeten’ monumenten, archief bij particulieren, politieke desinteresse, … De komst van onze parttime archivaris (met historische achtergrond) opent ook heel wat perspectieven. Natuurlijk is er een grote inhaalbeweging nodig en jammer genoeg zijn door WOI en door het gebrekkig bewaren van de archieven heel wat zaken verloren gegaan. Poelcapelle 1917 Association (GuynemercomitéTankgroup) beschikt over een Guynemerarchief die ze toegankelijk zouden willen maken. Onze gemeente heeft geen overkoepelende geschiedkundige of heemkundige kring. Naast enkele particulieren (deskundigen oorlogstoerisme, verzamelaars, gidsen,…), hadden we tot voor kort enkel het Bakelandtcomité en het Guynemercomité. Recent zijn er wel enkele nieuwe initiatieven ontstaan die structureel rond erfgoed bezig zijn: de vrijwilligers van de beeldbank, de werkgroep Duitse Militaire


19

begraafplaats, P 1917 A (Guynemercomité-Tankgroup). Een overkoepelende historische kring (informatiegroep die inhoudelijk en strategisch helpt meedenken en helpt uitwerken) zou echt wel nuttig kunnen zijn. De gemeente (cultuur, toerisme) kan als katalysator hier een belangrijke rol gaan spelen. De inbreng en historische kennis van particulieren was voor de gemeentelijke cultuurdienst en bib van onschatbare waarde en maakte mooie erfgoedprojecten mogelijk (vb. het kapelletjesproject met de realisatie van een historische zoektocht en het boek ‘Kapelletjes in Langemark-Poelkapelle’; ‘LangemarkPoelkapelle graag gezien, ….). De integrale benadering van het onroerend en roerend erfgoed staat in onze gemeente nog in zijn kinderschoenen. Vooral wat betreft de aanpak van het onroerend erfgoed is er niet echt een visie. Het ontbreken van financiële middelen en de kennis waar er extra middelen te rapen vallen zijn hiervoor ook nefast. Maar de eerste stappen zijn gezet om hier wat aan te veranderen. Samenwerken in de streek rond erfgoed was al belangrijk en wordt in de toekomst nog veel belangrijker . Zo werd de Erfgoedcel Ieper een belangrijke partner bij de realisatie van de volksverhalenroute. En met CO7 hebben we een aantal initiatieven ontwikkeld rond erfgoed, met de beeldbank, Archeo7 en de gezamenlijke Open Monumenten- en Erfgoeddagen. De komst van een Regionale Erfgoedcel zal zeer belangrijk zijn.

3.2.2. Toerisme De belangrijkste toeristische troeven van de gemeente zijn de oorlogsmonumenten, het volkse met de volksverhalenroute en het Bakelandtgegeven en de landelijke omgeving (wandelen, fietsen). Langemark-Poelkapelle heeft anderzijds niet echt uitgebreide faciliteiten om de toeristen in grote getale te ontvangen: geen echte toeristische dienst (geen onthaalfunctie, onvoldoende personeel), weinig of geen restaurants, … Wel zijn er de laatste jaren enkele logiesmogelijkheden bij gekomen (Bed and Breakfast). In de regio maakt de sector toerisme een opmerkelijke groei door. Aangezien één van de grote aantrekkingspolen voor het toerisme het erfgoed is, voornamelijk dat van de Eerste Wereldoorlog, is het gegeven dat het toerisme een belangrijke en steeds groeiende sector is, van groot belang voor het cultuurbeleid in de regio. De top vier van de meest bezochte sites: Tyne Cot Cemetery en Memorial in Passendale, de Menenpoort met de ‘Last Post’-ceremonie in Ieper, het In Flanders Fields Museum in Ieper en de Duitse Militaire Begraafplaats ‘Studenten Friedhof’ in Langemark. Er is op het gebied van het toerismebeleid in onze gemeente een inhaalbeweging nodig. De regio heeft een uitgebreid aanbod op dit domein en we staan ver achter in vergelijking met naburige gemeenten en steden zoals Ieper en Zonnebeke. De vraag stelt zich dan ook of we moeten proberen bij te benen en of we dit kunnen. Moeten we daarnaast ook niet beducht zijn voor ‘overkill’? Of kunnen we meer het verschil maken en toonaangevend zijn op één van onze andere troeven, vb. volksverhalen? Of zoeken we best naar een goed evenwicht? Eén iets staat vast: we mogen de herdenkingen ivm WOI (100 jaar) in de (nabije) toekomst zomaar niet voorbij laten gaan en we moeten initiatief durven nemen. Er mee rekening houdend dat 2014-2018 een grote impact zal hebben op onze streek en er regionaal heel wat op gang zal komen.

3.2.3. Gemeenschapsvorming en participatie De affiniteit met het eigen dorp is behoorlijk groot . De jaarlijkse dorps- en wijkkermissen zijn hiervoor exemplarisch. Deelgemeenten plooien nog gemakkelijk terug op zichzelf: is zowel positief (ontwikkeling van een eigen ‘dorpsdynamiek’) als negatief (staat soms een ‘gemeentelijk’ gevoel in de weg: neiging tot bekrompenheid): tussen de deelgemeenten zijn er bovendien ook verschillen: het water blijft tussen bepaalde dorpen dieper, dan tussen andere.


20

Anderzijds hebben de meeste inwoners maar weinig voeling met de grotere fusiegemeente LangemarkPoelkapelle. Er zijn geen of weinig bindende factoren die boven het dorp en de eigen vereniging uitsteken. De komst van de ontmoetingscentra in de verschillende dorpen is goed, maar mag niet leiden tot een ‘vereilanden’. Er zijn wel enkele (lovenswaardige) culturele initiatieven, zowel vanuit de cultuurdienst, als vanuit de verenigingen, over de grenzen van de dorpen heen (Klankentappers, Kerstconcert, Vlaanderen Feest!, Bakelandtfeesten, …). En enkele verenigingen programmeren ruimer dan voor hun eigen leden of inwoners van hun dorp: Davidsfonds, Markant, De Flodder,…. Initiatieven onder impuls van de intergemeentelijke culturele samenwerking CO7 kunnen leiden tot een ruimere gemeenschapsvorming over de gemeentegrenzen heen. Onze gemeente heeft een rijk verenigingsleven. Het vrijwilligersleven kampt echter ook in onze gemeente met problemen van vergrijzing, engagement van altijd zelfde personen, mensen die zich niet meer zo gauw binden aan een vereniging… enz. Het zal er in de toekomst op aankomen dat de verenigingen gekoesterd worden. Vanuit de cultuurraad kwamen allerhande voorstellen om de infrastructuur nog meer op punt te zetten (betere akoestiek en vestiaire in Den Tap, verwarming in Poelkapelle, nood aan goed uitgeruste leskeuken …). De verenigingen vragen ook meer info over de infrastructuur, logistiek, sabam, … en een bundeling van die info. Er werd voorgesteld om een handleiding voor de OC’s uit te werken. De cultuurraad heeft een zeer beperkte werking. Veelal blijken de afgevaardigden in de cultuurraad al voor teveel andere zaken geëngageerd. Verder is er nog inspraak via de beheerraad infrastructuur en de beheerraad van de bib. Daarnaast voelen we ook nog nood aan inspraak ivm toerisme en heemkunde. De klemtoon bij het organiseren vanuit de cultuurdienst lag al sterk bij het samenwerken en het gemeenschapsvormende in plaats van gericht op programmeren, het aanbod. Dit proces van mensen bij elkaar brengen, coördineren, creëren en uitwerken, …, is intensiever en vraagt meer tijd, terwijl er een beperkte personeelsbezetting is. Bijgevolg is er enerzijds geen uitgebreid cultuuraanbod vanuit de gemeente zelf. Maar anderzijds heeft dergelijke manier van organiseren een draagvlak, spreekt de mensen meer aan en heeft meer impact. Er werd al een aanzet gegeven om niet steeds in de centrumgemeente te organiseren (vb. Erfgoeddag, kindertheater). In de toekomst moet er afwisselend in de verschillende deelgemeenten georganiseerd worden. Daarnaast moeten we op zoek gaan naar wat de inwoners bindt en kan binden en hoe we dit kunnen cultiveren, symboliseren en documenteren(vb. volksverhalenroute). Bij het organiseren vanuit de cultuurdienst was er niet echt een aangepast cultuuraanbod voor specifieke groepen (jongeren, kansarmen of senioren). Enkele initiatieven, georganiseerd of ondersteund door de gemeente, zijn wel op hen gericht: kindertheater, bibah, evenementenbus naar ‘Houden van’… Ook werd de financiële drempel steeds laag gehouden en werd er altijd wel met hen rekening gehouden (vb. op erfgoeddag of Vlaanderen Feest!). OCMW gebruikt hun sociaal-culturele subsidies om mensen die bij hen onder budgetbegeleiding staan, financieel mogelijk te maken om aan culturele initiatieven deel te nemen. Hierbij was er in het verleden geen overleg tussen de sociale dienst en de cultuurdienst. Met Jeugdhuis De Flodder beschikken we in de gemeente over een supergoede culturele werking gericht op de jeugd. Ook de gemeentelijke Jeugddienst heeft, met initiatieven in het kader van Grabbelpas en de intergemeentelijke samenwerking Paspartoe, een culturele werking.


21

Daarnaast werkt de Dienst Vrije Tijd (jeugd-, cultuur- en toerismedienst) gezamenlijk projecten uit en worden de verschillende doelgroepen niet uit het oog verloren. De oprichting van de seniorenadviesraad en de nieuwe dynamiek door samenwerking met de sociale diensten voor de trajectplanning opent zeker nieuwe perspectieven naar culturele participatie toe. De gratis internetinitiatie, waarbij OCMW, Sociale Dienst, PWA, jeugd- en cultuurdienst en de bib samenwerkten, was al een eerste concrete realisatie.

3.2.4. Cultuuraanbod – creatie – culturele competentie Naast de sterke culturele programmatie (met uitstraling buiten de gemeente) van Davidsfonds Langemark en Jeugdhuis De Flodder, de jaarlijkse toneelopvoeringen en concerten en het uitgebreid sociaal-culturele aanbod van onze vele verenigingen (meestal gericht op eigen leden en weinig echte professionele podiumkunsten) heeft de gemeente zelf geen echte vaste cultuurprogrammatie. Er wordt veeleer projectmatig gewerkt. De vraag is natuurlijk of de gemeente een echte programmatie moet ontwikkelen (enkele goeddraaiende culturele centra in de omgeving – zijn de ontmoetingscentra wel de geschikte locaties hiervoor (wel OC’s, geen CC’s)?. Moet de gemeente actief organiseren of eerder ondersteunend en de hiaten opvullen? Opgepast: meer organiseren, betekent dat dezelfde mensen hiervoor moeten zorgen. Onze gemeente heeft een tekort aan middelen en personeel (DVT en TD) om een echte programmatie en veelvoud aan organisaties te ontwikkelen. Jaarlijks of meerjaarlijks zijn er (grotere) culturele evenementen (Klankentappers, Kerstconcert, Vlaanderen Feest!, Bakelandtfeesten, …) waarvoor er samengewerkt wordt tussen gemeente en verenigingen of tussen verenigingen onderling. De gemeente kan hier een stimulerende rol blijven spelen. Via de projectsubsidie voor bijzondere en vernieuwende projecten, organiseerden enkele verenigingen interessante projecten. De vraag werd hier wel gesteld om de steun niet te beperken tot vernieuwende (lees: nieuwe) projecten, maar ook zorgen dat goed draaiende culturele (gemeenschapsvormende) initiatieven blijven bestaan. Er is geen afstemming qua cultuuraanbod (ontbreken van cultuurkalender, jaarplanning). Bijgevolg worden er verschillende activiteiten op zelfde ogenblik georganiseerd (concurrentie). Hierbij wordt volgende kanttekening gemaakt: Is het haalbaar om een gezamenlijke jaarplanning te maken? Zijn verenigingen hiertoe bereid (verenigingen afhankelijk van kalender overkoepelende organisatie)? De verenigingen moeten goed ondersteund worden (via subsidies, infrastructuur, logistiek, inhoudelijk,…), maar daartegenover mag best wat verantwoording staan. Momenteel wordt de kunstcreatie enkel gestimuleerd via de ondersteuning van de teken- en muziekacademie en de subsidiëring van verenigingen die in de cultuurraad onder ‘actieve kunst’ vallen (zoals de 2 toneelkringen, muziek, koren, Bakelandtcomité, …). We organiseerden ook wel met CO7 ‘WAK-kere Westhoek (waaraan amateurskunstenaars uit de gemeente deelnamen), ondersteunden op zijn vraag een kunstenaar met zijn communicatie en stimuleerden kunstenaars om deel te nemen aan ‘Buren bij Kunstenaars’ (een initiatief van de provincie). Maar daarnaast staan de individuele kunstenaars nog behoorlijk in de spreekwoordelijke kou: geen locatie voor tentoonstellingen, geen kunst in straat, geen gemeentelijk aankoopbeleid of regeling voor tentoonstellingen in openbare gebouwen, … De functie ‘culturele competentie’ wordt hoofdzakelijk door de bib (zie hieronder) vervuld. Daarnaast organiseren de verenigingen ook vorming, cursussen en infoavonden, maar dit meestal voor hun eigen achterban en onder impuls van de koepelorganisatie. Ook de jeugddienst organiseert soms culturele workshops allerhande (in het kader van Grabbelpas in samenwerking met de intergemeentelijke werking Paspartoe). Onlangs hebben we ook vanuit de gemeentelijke cultuurdienst, ism de cultuurdienst Zonnebeke, Davidsfonds Langemark en Vormingplus een start gemaakt bij het organiseren van vorming.


22

3.2.5. De gemeentelijke openbare bibliotheek De gemeentelijke openbare bibliotheek wordt positief bevonden en ervaren als een belangrijke culturele speler in onze gemeente. Naast de hoofdbibliotheek in Langemark is er een goeddraaiende vrije bibliotheek in Poelkapelle, die sterk naar kinderen toe gericht is. Misschien kan er hier nog verder gespecialiseerd worden? Beide bibliotheken hebben infrastructurele problemen: de bib van Langemark is dringend aan uitbreiding toe (heeft ook geen aangename leesruimte) en die van Poelkapelle aan herlocatie. Bij de herlocatie moet er inspraak, communicatie en overleg zijn van de vrijwilligers die de bib trekken. Momenteel is er nog te weinig ‘leven’ in de bib. De bibliotheek zou eigenlijk als een echt ‘infocentrum’ moeten worden geconcipieerd en zou de jongeren meer moeten aanspreken. De inwoners onderschatten nog teveel wat de bib te bieden heeft. De leesgroep en bibah zijn toffe initiatieven en moeten nog meer gepromoot en blijvend onder de aandacht worden gebracht. De vrijwilligers kunnen hier misschien hun steentje bijdragen. De bib kan via haar educatieve functie een culturele gangmaker en gemeenschapsvormer zijn, maar heeft gebrek aan ruimte en logistiek (vb. tentoonstellingspanelen en –kasten).

3.2.6. Spreiding en infrastructuur Dat de 5 dorpen hun eigen culturele infrastructuur hebben, wordt als positief ervaren. De ontmoetingscentra worden ook goed bevonden voor ontmoeting, maar minder voor programmatie (‘zijn goed waarvoor ze nu dienen’). OC’s zijn, hoe goed bedoeld ook geen echte culturele infrastructuur. Ze kunnen wel aanzet zijn tot culturele groei, maar het blijft moeilijk om er op een goede manier een cultuurprogrammatie aan te bieden. Het is belangrijk om de ontmoetingscentra blijvend goed te onderhouden. Er is aandacht nodig voor de huisvesting van bepaalde verenigingen. Oude gebouwen gaan best niet zomaar in privé-handen over. Er kan misschien wel een culturele invulling aan gegeven worden (repetitieruimtes, bibliotheek Poelkapelle, opslag erfgoed, ateliers, muziekacademie, tekenschool,…). Bij de herbestemming van gebouwen en bij de eventuele culturele invulling ervan, is deskundig onderzoek en inspraak van de inwoners van cruciaal belang.

3.2.7. Communicatie De activiteitenkalender in het gemeentelijke infoblad (Info-Flash) is ok, maar eerder beperkt. De verenigingen vinden het beter nu er ook een thematische indeling is. De frequentie van verschijnen is voor de verenigingen niet goed. Ze vinden dat ze te lang op voorhand al gegevens moeten doorgeven. De kalender zelf zou frequenter moeten verschijnen, zodat er korter op de bal kan gespeeld worden. De cultuurraad stelt voor om de kalender in het midden te steken, als een uitneembare middenkatern. De infoborden aan de invalswegen zijn van bedenkelijke kwaliteit en de regeling betreffende het gebruik is niet meer duidelijk. De vraag naar nieuwe verzorgde, duidelijk en voldoende grote infoborden is zeer dringend. Er moeten hieromtrent ook goede en duidelijke afspraken komen (reglement). De nieuwe website (1/01/2007) heeft nu nog een beperkte activiteitenkalender, maar doordat de site modulair opgebouwd is, zijn uitbreidingen mogelijk (bvb. link cultuurdatabank…). De verenigingen zijn vragende partij voor een nog betere communicatie van hun organisaties. CO7 kan hier misschien een rol spelen. De verspreiding van affiches en flyers van eigen organisaties bij de lokale middenstand (horeca, winkels, …) is tijdrovend indien er geen beroep kan gedaan worden op vrijwilligers.


23

Deel 3. Visie en algemene doelstellingen Hoofdstuk 1. Visie 1.1. Cultureel klimaat in onze gemeente in 2013 In 2013 is Langemark-Poelkapelle een aantrekkelijke gemeente met een duidelijke identiteit, een positief imago en een sterk gemeenschapsleven. Aantrekkelijk, zowel voor de inwoners om er te leven (te ontspannen en aan cultuur te doen) als om te bezoeken (toerisme). Het is enerzijds een groene, gezellige, authentieke Westhoekgemeente met aandacht voor de rijke geschiedenis, volkscultuur en anderzijds een moderne leefbare en dynamische gemeente (mee met haar tijd) waar er wat te beleven valt. ‘Westhoekgemeente’ mag geen synoniem zijn van ‘onontgonnen’ en ‘ver-weg-van-alles’. We dienen blijk te geven van een moderne visie, zonder een minderwaardigheidscomplex als kleine gemeente te hebben. De kenmerkende hechte gemeenschappen blijven intact, maar inwoners hebben ook een zeker gemeenteen streekgevoel. De inwoners kunnen in eigen dorp en gemeente aan cultuur doen, maar zijn ook op de hoogte van wat er in de regio leeft. Cultuur is een durend proces. Je plukt er pas na een tijdje de vruchten van. Sommige initiatieven ‘renderen’ pas na enige tijd. Blijven investeren in cultuur is een noodzaak!

1.2. Gemeentelijke opdracht Met de vorige beleidsplannen (cultuur, bib) heeft cultuur in onze gemeente al een belangrijke impuls gekregen. Met de aanwezigheid van gespecialiseerd personeel (de bibliothecaris, de cubeco), de oprichting van de Dienst Vrije Tijd (jeugd, toerisme, cultuur, sport, info), de realisatie van de volksverhalenroute, van de onthaalsite bij de Duitse Militaire Begraafplaats en van de ontmoetingscentra in elke deelgemeente, organisatie van allerlei evenementen, de systematische ondersteuning van verenigingen, … werd er een basis gelegd. Het komt er nu op aan die basis verder te verstevigen, te verbeteren en (indien haalbaar) uit te breiden. We mogen hierbij best ambitie hebben en streven om, zelfs met beperkte middelen, een kwalitatief cultuurbeleid te voeren dat ‘middelmatigheid’ overstijgt. Hierbij willen we eerder gaan voor kwaliteit dan kwantiteit. Rol van de gemeente moet zijn: gunstig klimaat scheppen, coördineren en ondersteunen van culturele initiatieven, gemeenschapsgevoel bewerkstelligen, netwerken opzetten, mensen samenbrengen, betrokkenheid verhogen, informeren, met cultuur laten kennis maken, nieuwe inwoners én toeristen aantrekken en op die manier de middenstand en de horeca versterken. De gemeentelijke cultuurdienst (Dienst Vrije Tijd, Cultuur) werkt vooral ondersteunend, kansenscheppend voor vrijwilligers, verenigingen en (amateur)kunstenaars. Ze brengt vooral mensen en verenigingen samen (over de verenigingen en dorpen heen, over de verschillende sectoren heen, regionaal, …). Ze heeft een coördinerende en ondersteunende rol en is meer netwerkmakelaar dan programmator. Daarnaast organiseert en programmeert ze vooral volgens de volgende principes: aanvullend, de witte vlekken opvullend en in samenwerking met zeer diverse actoren. De Gemeentelijke Bibliotheek moet haar rol als informatief en educatief centrum verder spelen maar moet tevens ook een opstap zijn om de bevolking kennis te laten maken met cultuur. Daarbij worden accenten gelegd op acties die o.a. de eigen cultuur -in de ruimste zin van het woord- tonen. Dit moet bij de bevolking een gemeenschapsgevoel creëren dat onderhouden dient te worden.


24

Het cultuurbeleid moet geënt zijn op onze sterktes (de gemeente heeft potentie!): hechte dorpgemeenschappen rijk aan cultureel erfgoed rond WOI authentiek karakter, Westhoekgemeente groene, landelijke gemeente, mooie open landschappen authentieke dorpskernen kernwoorden: Oorlog (DMB, Guynemer, …), natuur (fietsen- en wandelen) en volkscultuur (volksverhalenroute en Bakelandtfeesten)

1.3. Intergemeentelijke opdracht – CO7 In opdracht van de projectvereniging CO7 en met steun van de Provincie West-Vlaanderen en de Vlaamse Gemeenschap werd een regionaal cultuurbeleidsplan zuidelijke Westhoek 2008-2013 opgemaakt. Dit beleidsplan werd door alle gemeentebesturen goedgekeurd, zo keurde onze gemeenteraad het plan goed op 3/09/2007. Omdat we via de realisatie van dit plan toch een aantal belangrijke verzuchtingen en noden kunnen inlossen, levert onze gemeente hiervoor serieuze financiële inspanningen.

Hoofdstuk 2. Algemene en operationele doelstellingen gemeente Uit de Swot-analyse konden we een visie ontwikkelen en de algemene en operationele doelstellingen bepalen. Eerst hebben we, per culturele functie of groepering van culturele functies, een aanbeveling beschreven om daarna daaruit de doelstellingen (en zelfs al mogelijke acties) te halen.

Erfgoed – toerisme – identiteit Ons erfgoed moeten we aanwenden als een belangrijke gangmaker (initiator) voor nieuwe ontwikkelingen in cultuur en aanverwante domeinen zoals toerisme, landschap en de leefbaarheid in onze gemeente. De gemeente moet een kader creëren waarbij erfgoed systematisch aangepakt wordt. Waarbij er afgesproken wordt hoe er te werk moet gegaan worden en welke diensten hierbij betrokken kunnen worden (binnen en buiten de gemeente). Zo is het bijvoorbeeld ook aan te raden om bij herbestemming van oude gebouwen dit te laten gebeuren na deskundig onderzoek en inspraak van de inwoners. Belangrijk is dat we eerst en vooral zicht krijgen op het erfgoed van de gemeente. Inventarisatie voorkomt dat het vergeten wordt en dient als basis voor het onderhoud en bewaren. Daarnaast is het ook van cruciaal belang dat het (on-)roerend erfgoed ontsloten wordt naar het publiek toe (toerist én inwoner). Met de aanstelling van de archivaris zal ook werk gemaakt worden van het (gemeentelijk) archief. Het wordt ontsloten, krijgt een nieuwe locatie en wordt ter beschikking gesteld van het publiek. Archief en cultuur (ook bib) kunnen samenwerken en elkaar ondersteunen bij de valorisatie van dit archiefmateriaal door middel van cultuurhistorische activiteiten en onderzoek. Bovendien kan er aan prospectie gedaan worden zodat interessante privé-collecties in LangemarkPoelkapelle kunnen opgespoord worden. Er moet daarbovenop een reglement rond schenkingen en bewaargeving van dit privé-archief opgesteld worden. Zo kan het archief aangevuld worden met collecties die anders niet voor het publiek toegankelijk zouden zijn en kunnen vb. via tentoonstellingen in de bib opengesteld worden. Daarnaast is het belangrijk om ook een oplossing te zoeken voor het Guynemerarchief (archief van Poelcapelle 1917 Association). Door met CO7 in te stappen in een regionaal erfgoedconvenant (met de oprichting van een regionale erfgoedcel in de toekomst en de opmaak van het regionale erfgoedbeleidsplan, waarbij onze gemeente goed vertegenwoordigd is in de stuurgroep via de schepen, cubeco en voorzitter cultuurraad) en de


25

voortzetting van Archeo7 krijgt erfgoed in de streek een nieuw élan. Daarnaast heb je nog de provincie die hier, ook voor onze gemeente, een belangrijke speler is via het platform ‘Oorlog en Vrede in de Westhoek’ en de gebiedswerking Cultuur en Toerisme. Via cultuur en toerisme gaan we werken aan een positief imago, een eigen identiteit en de leefbaarheid in de gemeente. Drie kenmerken die we als troeven aangrijpen en als kernbegrippen in een imago- en profileringverhaal gebruiken: oorlogsverleden, volkscultuur (volksverhalen, Bakelandt) en landelijk, authentiek karakter als Westhoekgemeente (fietsen-wandelen). In het kader van de herdenkingen van 100 jaar oorlog zullen er van bovenaf initiatieven komen (vb. via ministerie van toerisme, via de provincie met ‘Oorlog en Vrede’, …). Hierbij moeten we niet afwachten wat die allemaal is, maar zelf al onderzoeken wat we in onze gemeente kunnen realiseren. De gebeurtenissen op ons grondgebied zijn van grote historische waarde, ook internationaal (!) en mogen daarom zeker niet onopgemerkt voorbij gaan. Met de Bakelandtfeesten (Bakelandtcomité en gemeente) heeft de gemeente al een traditie wat betreft volksverhalen en met de realisatie van de volksverhalenroute hebben we de gemeente nog ruimer geprofileerd als gangmaker in verband met de volksverhalen. Hierop verder inspelen biedt de gemeente een unieke kans om zich te onderscheiden en een voortrekker te zijn. Onze gemeente heeft het ideale landschap om te fietsen en te wandelen. Onze fietsen wandelroutes zijn in trek. Nu moeten nog de laatste wandelroutes herwerkt worden. Het is ook van belang om al die routes systematisch goed te onderhouden.

Strategische doelstelling 1: Het goed ontsloten roerend en onroerend erfgoed in Langemark-Poelkapelle zorgt voor een gemeenschapsgevoel, een duidelijke identiteit en een aantrekkelijk toeristisch imago. De gemeente is mooier door monumentenzorg en het werken aan de ruimtelijke kwaliteit. Operationele doelstellingen:  Aandacht voor verzamelen, inventariseren, bewaren en ontsluiten van historisch archief uit de gemeente (zowel materieel als immaterieel: foto’s, documenten, affiches, volksverhalen)  Inventarisatie gemeentelijk patrimonium dient als hulpmiddel bij onderhoud, restauratie en ontsluiting van (en uitwerken van projecten ivm) oorlogs- en ander onroerend erfgoed  Opmaak van een globaal plan met herbestemming patrimonium in Poelkapelle  Opmaak van een globaal plan met herbestemming patrimonium in Langemark

Strategische doelstelling 2: Erfgoed stimuleert tot samenwerken op regionaal niveau Zie hierna: hoofdstuk 3: algemene en operationele doelstellingen CO7

Strategische doelstelling 3: De cultureel-toeristische profilering van Langemark-Poelkapelle steunt op volgende 3 pijlers: oorlogsgemeente, volksverhalengemeente ( bij uitbreiding vertel- en verhalengemeente bij uitstek) en authentieke landelijke Westhoekgemeente (de gemeente wordt mooier door aandacht voor landschap en omgeving). Operationele doelstellingen:  De Dienst Vrije Tijd (Cultuur en Toerisme) organiseert en ondersteunt grote overkoepelende cultuurhistorische en toeristische evenementen en neemt deel aan nationale organisaties. Aanpak: met visie, gestructureerd en (liefst) in samenwerking met andere actoren.  De gemeente wordt gepromoot als hét volksverhalendorp en bij uitbreiding hét verteldorp  Organisatie en ondersteuning van tentoonstellingen, historische evocaties en herdenkingen ivm de oorlog


26

   

met nationale én internationale uitstraling en hierbij aansluiten bij activiteiten van de regio De dienstverlening naar toeristen, recreanten én eigen bevolking wordt versterkt Uitwerking nieuwe wandelroutes met uitgifte (historische) routekaarten en onderhoud van de bestaande wandelen fietsroutes, met speciale aandacht voor de kerkwegels. Aantrekkelijk maken van de dorpskern van Langemark Meer groen in de gemeente

Gemeenschapsvorming, participatie en spreiding Goed evenwicht tussen centralistisch en decentralistisch beleid is aan te raden: rekening houden met de eigenheid, het lokale (dorpen versus fusie-gemeente) versus het regionale. De regionale werking met CO7 zal ook zeer bepalend zijn voor de lokale werking. CO7 creëert kansen op heel wat domeinen, die onze gemeente en haar inwoners ten goede zullen komen. Maar ook hier is een evenwicht tussen het regionale en lokale van belang. Bij de culturele invulling wordt er rekening gehouden met de spreiding. ‘Niet alles kan overal, maar overal kan iets…’ (vb. grotere organisaties afwisselend in de verschillende deelgemeenten: OMD, Erfgoeddag, Vlaanderen Feest!, …). Het sterke verenigingsleven moet gekoesterd en op allerlei manieren ondersteund worden, zodat er een klimaat is waarbij mensen weer over de streep worden gehaald om zich te engageren. De gemeente moet blijvend aandacht hebben voor de culturele infrastructuur en voor de huisvesting voor de verenigingen. De extra 1-euro-subsidie zal ingezet worden om het gemeenschapsleven te stimuleren. Ook de verenigingen zullen hier gebruik van kunnen maken. Ook andere sectoren moeten uitgedaagd worden om hun gemeenschapsvormende verantwoordelijkheid op te nemen (in de gemeente: de diensten, de verenigingen, horeca, privépersonen, ocmw - over de verschillende beleidsdomeinen heen - in de regio - met de hogere overheden). Er moet ook aandacht zijn om een specifiek aanbod en communicatie te ontwikkelen naar bepaalde doelgroepen, samen met de sectoren die zich met die doelgroepen bezighouden (vb. jeugd, senioren en kansarmen). De bib-infrastructuur in deelgemeenten Langemark en Poelkapelle wordt geoptimaliseerd. Daardoor wordt ruimte gecreëerd waardoor men deze een nieuw aangezicht kan geven. Deze zaken worden gekoppeld aan een nieuw imago met het vernieuwd Vlaams bib-logo. Dit betekent “herdenken” bibliotheekruimte ism. andere diensten zoals cultuur, toerisme, jeugd en beheerraad en SC. De vrije bibliotheek van Poelkapelle krijgt een nieuwe bestemming. Dit kadert in het masterplan herbestemming patrimonium Poelkapelle.

Strategische doelstelling 4: Langemark-Poelkapelle heeft een sterk gemeenschapsleven dat zorgt voor een sterke sociale samenhang en actieve betrokkenheid Operationele doelstelling: De gemeente ondersteunt de verenigingen en het vrijwilligerswerk, bevordert zelfinitiatief en stelt zich daarbij als ‘facilitator’ op

Strategische doelstelling 5: De inwoners zijn betrokken bij cultuur en het cultuurbeleid en worden gestimuleerd om elkaar te ontmoeten. Zo worden (nieuwe) sociale netwerken gestimuleerd. De lezers van de bibliotheek zijn actief betrokken bij de bibliotheekwerking. Operationele doelstellingen:  De gemeentelijke cultuurdienst organiseert inspraak via cultuurraad, via oproepen, via projectmatige samenwerkingen met verenigingen en particulieren  Het aanbod van de bibliotheek evalueren en afstemmen op de gebruiker.


27

Strategische doelstelling 6: In de fusiegemeente en elk van de 5 dorpen kunnen de inwoners en verenigingen beschikken over de gepaste culturele infrastructuur en mogelijkheden om cultuur te beleven Operationele doelstellingen:  De inwoners van elk dorp beschikken over een goed uitgerust en onderhouden ontmoetingscentrum dat de plaats bij uitstek is voor ontmoeting en gemeenschapsvorming  De grotere manifestaties, georganiseerd vanuit de cultuurdienst, worden afwisselend georganiseerd in de verschillende dorpen  Herinrichting en uitbreiding van de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek van Langemark  Herlokalisatie Vrije Bibliotheek Poelkapelle en stimuleren samenwerking met bibliotheek Langemark  Opmaak van een globaal plan met herbestemming patrimonium in Poelkapelle (cfr SD1 – OD3)  Opmaak van een globaal plan met herbestemming patrimonium in Langemark (cfr SD1- OD 4)

Strategische doelstelling 7:: Het cultuurbeleid biedt maximale participatiekansen aan alle inwoners, hierbij krijgen bepaalden doelgroepen ( zoals jeugd, senioren en kansarmen) speciale aandacht Operationele doelstellingen:  Bib en cultuurdienst werken drempelverlagend en voor alle bevolkingsgroepen  Het informatieaanbod aan jongeren is uitgebreid door het opzetten van een jeugdinformatiepunt in de bibliotheek  Onderzoek vanuit cultuurdienst ism ocmw en sociale dienst ivm verhogen participatiekansen

Aanbod en creatie Vanuit de cultuurdienst en de bibliotheek kan een beperkte cultuurprogrammatie, maar dan weldoordacht. Eerder wordt er projectmatig gewerkt, liefst in samenwerking met verenigingen en organisaties, met aandacht voor kwaliteit en durf om boven de ‘middelmatigheid’ uit te stijgen (inhoudelijk, vormelijk, …). Er wordt gekozen om deel te nemen aan nationale acties volgens deze principes en met lokale invulling. Het cultureel aanbod in de gemeente wordt vooral door de verenigingen geleverd. Daarom is het belangrijk om ze verder goed te ondersteunen (Zie ook hierboven: bij gemeenschapsvorming). Via de 1 euro subsidie kunnen we ook de verenigingen stimuleren om een aantrekkelijk cultureel aanbod te brengen. De communicatie van het aanbod van de verenigingen moet beter ondersteund worden. Verder kunnen we onderzoeken hoe we privé-initiatieven en (amateur)kunstenaars kunnen ondersteunen en hoe er samengewerkt kan worden. De bibliotheek blijft zorgen voor een gevarieerd aanbod, zowel informatief als ontspannend en wil via de uitbreidingsactiviteiten ook een ander aanbod aanbieden.

Strategische doelstelling 8: De gemeente Langemark-Poelkapelle heeft een gevarieerd en aantrekkelijk cultureel aanbod, voor alle bevolkingsgroepen, waaraan vele inwoners participeren en waarvoor verschillende culturele actoren zorgen. Operationele doelstellingen:  De lezer wordt actief betrokken bij de bibliotheekwerking. Het aanbod is hierop afgestemd.  De Dienst Vrije Tijd (Cultuur en Toerisme) organiseert en ondersteunt grote overkoepelende cultuurhistorische en toeristische evenementen en neemt deel aan nationale organisaties. Aanpak: met visie, gestructureerd en (liefst) in samenwerking met andere actoren.  Idem strategische doelstelling 3 – operationele doelstelling 1  De gemeente ondersteunt de verenigingen en het vrijwilligerswerk, bevordert zelfinitiatief en stelt zich daarbij als ‘facilitator’ op  Idem strategische doelstelling 4 – operationele doelstelling 1


28



Meer en betere cultuurcommunicatie. Het cultuuraanbod wordt beter bekendgemaakt (en wordt op elkaar afgestemd).

Strategische doelstelling 9: De gemeente Langemark-Poelkapelle heeft aandacht voor kunst in de gemeente (en kunstcreatie in het bijzonder) Operationele doelstellingen:  Kunst in openbare ruimtes via permanente en tijdelijke tentoonstellingen  Ondersteuning van lokale kunstenaars: beeldende en podiumkunsten

Culturele competentie, levenslang en levensbreed leren De Gemeentelijke Openbare Bibliotheek is de speler bij uitstek om mensen kennis te laten maken met cultuur. Ze zal naar de toekomst toe ook de mogelijkheid aan de bevolking bieden om meer aan cultuur deel te nemen. Hetzij rechtstreeks door ondersteuning van initiatieven van andere diensten (zoals van cultuur, jeugd, toerisme, archief, bevolking (seniorenwerking,… ), hetzij via actieve betrokkenheid bij de bibliotheekwerking zelf. Aanvullend dient de gemeente verder de muziek- en tekenschool te ondersteunen en zelf nog initiatieven nemen rond vorming.

Strategische doelstelling 10: De bibliotheek en de cultuurdienst hebben een educatieve werking Operationele doelstellingen:  Alle (basis)scholen in de gemeente kunnen kennismaken met het bibliotheekaanbod.  Educatieve pakketten vanuit de Dienst Vrije Tijd (Cultuur, Toerisme, Jeugd)  De cultuurdienst organiseert vorming in samenwerking met verenigingen en organisaties

Strategische doelstelling11 De bibliotheek is een opstap naar cultuurbeleving Operationele doelstelling:  De bibliotheek organiseert diverse activiteiten al of niet in samenwerking met andere actoren.

Strategische doelstelling12 De gemeente ondersteunt het (kunst)onderwijs in de gemeente Operationele doelstelling:  De gemeente ondersteunt de teken- en muziekschool

Hoofdstuk 3. Algemene en operationele doelstellingen CO7 Strategische doelstelling 1 CO7 vervult in de zuidelijke Westhoek een intermediaire, ondersteunende en faciliterende rol. Operationele doelstellingen  Het personeel van CO7 is gehuisvest op één toegankelijke en herkenbare plaats.  Het personeel van CO7 vormt een aanspreekpunt voor bovenlokale initiatieven rond cultuur in de regio.


29

      

CO7 ontwikkelt en verspreidt expertise rond subsidies. CO7 is aanspreekpunt, coördinator en pleitbezorger voor op de regio afgestemde subsidies. CO7 bemiddelt voor en helpt zoeken naar logistieke ondersteuning. CO7 ondersteunt het behoud, beheer, onderzoek en de ontsluiting van erfgoed via een regionale Erfgoedcel en Archeo7. CO7 ijvert voor afstemming van het gemeentelijke, regionale en provinciale cultuurbeleid. CO7 kent de noden van verschillende culturele sectoren. CO7 stimuleert en ondersteunt een actieve vrijwilligerswerking. Regelmatig bespreekt CO7 een aantal ‘brandende kwesties’ met de ‘Cultuurraad van CO7’. Deze formuleert adviezen, ideeën en mogelijke pistes die de partners in CO7 kunnen gebruiken om de weg verder uit te stippelen.

Strategische doelstelling 2 CO7 stimuleert samenwerking en netwerking in en vanuit de CO7-regio. Operationele doelstellingen  CO7 coördineert een werkgroep Cultuuraanbod van professionele en (grote) amateur-aanbieders, die het cultuuraanbod in de streek in kaart brengt, inclusief ‘witte vlekken’ en pijnpunten, en het aanbod op elkaar afstemt.  CO7 zet aan tot en stimuleert een kwalitatief en rijker cultureel aanbod.  CO7 werkt mee aan een kwalitatief hoogstaand, gevarieerd en innovatief cultureel vormingsaanbod.  CO7 stimuleert culturele actoren om een specifiek aanbod voor doelgroepen te realiseren. De doelgroep ‘jeugd’ is prioritair.  CO7 organiseert thematisch overleg en stimuleert samenwerking tussen verenigingen.  CO7 overlegt en werkt samen met ‘aangrenzende’ sectoren, zoals toerisme, onderwijs, seniorenwerking.  CO7 is de motor van overleg met andere samenwerkingsverbanden en de betrokken overheden, en zorgt voor opvolging.  CO7 behartigt samen met andere samenwerkingsverbanden de belangen van landelijke, nietgrootstedelijke culturele regio’s bij andere overheden.  De partners binnen CO7 overleggen over regionale culturele infrastructuur.

Strategische doelstelling 3 Er is een regionaal communicatienetwerk van cultuurbemiddelaars. Operationele doelstellingen  CO7 kent de verschillende (cultuur)communicatiemiddelen in de regio en zorgt ervoor dat ze efficiënt worden ingezet.  Verschillende culturele sectoren stemmen onder leiding van CO7 hun communicatie onderling af.  CO7 stroomlijnt en koppelt informatie uit verschillende bronnen intern (naar partners en organisaties binnen CO7) en extern (naar het publiek) aan elkaar.  CO7 treedt op als spreekbuis voor het culturele leven in de zuidelijke Westhoek.  CO7 onderhoudt structureel en permanent contact met sleutelfiguren uit de verschillende sectoren.  CO7 stimuleert gerichte communicatie naar groepen die momenteel niet of weinig aan cultuur deelnemen.

Strategische doelstelling 4 CO7 ontwikkelt innoverende initiatieven. Operationele doelstellingen  Er is een jaarlijks cultuurthema, dat gestalte krijgt in een project met een duurzaam effect, georganiseerd door of onder auspiciën van CO7.  CO7 heeft bijzondere en proactieve aandacht en steun voor nieuwe, ‘jonge’, vernieuwende, experimentele initiatieven en talenten.  CO7 stimuleert innovatieve en creatieve ideeën.  CO7 coördineert gezamenlijke initiatieven van cultuuraanbieders in de regio.  CO7 onderzoekt in samenwerking met de provincie samenwerkingsmogelijkheden met (actoren in) Noord-Frankijk.  CO7 participeert in een Europees project als dit voldoet aan de doelstellingen van CO7 en haar werking versterkt. De doelstellingen zullen uitgewerkt worden in een meerjarenplanning en actieplannen. Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan Langemark-Poelkapelle 2008-2013

30

Deel 4. Ondersteuning van het culturele werk door de gemeente Hieronder werd de gemeentelijke ondersteuning telkens als volgt uitgewerkt: de personeelsinzet, de werkingskosten/jaarlijkse budgetten en wat er opgenomen is in het meerjarenplan 2007-2012 van de gemeente (voor de exacte bedragen verwijzen naar dit plan). Niet enkel de ondersteuning voor de bibliotheek en het lokale cultuurbeleid werd weergegeven, ook toerisme, CO7 en andere vindt u hier terug omdat die ook bepalend zijn voor of een invloed hebben op het cultuurbeleid.

4.1. Bibliotheek 1. Personeel Leidend en technisch personeel: 1 bibliothecaris (38u), 2 bibliotheekassistenten (38u en 19u). Onderhouds- en collectieverzorgend personeel: 1 personeelslid (19u) Contractueel personeel (GESCO): 1 bibliotheekassistente (19u) Opmerking: Het huidige personeelskader zal in de toekomst aangepast dienen te worden om tegemoet te komen aan de wensen van het huidige nieuwe decreet waarbij min. 50% van de uren op A of B-niveau moeten ingeschaald worden.

2. Werkingskosten Voor 2008 staan volgende bedragen ingeschreven op de begroting: Werkingskosten: 50.000 EUR Inkomsten: 57.400 EUR Van de werkingskosten is 22.000 EUR voorzien voor de aankoop van collecties en 2.000 EUR voor de technische verzorging van de collecties.

3. Meerjarenplanning Beleidsdomein Openbare Bibliotheken: Voor de beleidsperiode 2008-2013 wordt het zwaartepunt gelegd op 2 zaken. De herinrichting van de hoofdbibliotheek in deelgemeente Langemark en de verhuis van de Vrije bibliotheek in Poelkapelle.  Herinrichting bibliotheek Langemark: Hierbij wordt aandacht besteed aan een vernieuwde vloer, uitbreiding bestaande balie en diverse kleine infrastructuurelementen. Een nieuw aanzicht wordt gecreëerd door o.a. een andere indeling van de rekken welke met eigen middelen zal gebeuren.  Verhuis en herinrichting bibliotheek Poelkapelle: Deze verhuis zal onderdeel vormen van een totale aanpassing en renovatie van een bestaand gebouw. De bibliotheek als onderdeel van het geheel zal ook met eigen middelen een nieuw aangezicht krijgen. Beleidsdomein Volksontwikkeling en Kunst:  Informatie aanbieden aan jongeren: o.a. een Jongeren-Informatie-Punt in de bibliotheek opzetten,... Een gedetailleerde opgave van de financiële middelen aan de gemeentelijke bibliotheek wordt jaarlijks aan het ministerie bezorgd via de BIOS-gegevens.

4.2. Cultuurbeleid Langemark-Poelkapelle (excl. bib) 1. Personeel 1 cultuurbeleidscoördinator(/coördinator Dienst Vrije Tijd) (38u)


31

2. Werkingskosten en jaarlijkse budgetten Voor 2008 staan volgende bedragen ingeschreven op de begroting: Uitgaven: Werkingskosten culturele manifestaties: 15.000,00 euro Werkingskosten gemeenschapsvormende projecten (projectsubsidie verenigingen): 5.000,00 euro Herstel luisterzuilen: 3.100,00 euro Frankeringskosten: 300,00 euro Uitwerking (promotie) volksverhalenroute: 3.500,00 euro Toelage culturele verenigingen: 13.606,00 euro Toelage andere verenigingen: hieronder ook een toelage voor kinderen jeugdboekenweek en kindertheater (Davidsfonds Langemark en Oudercomité Langemark) Ontvangsten: Bijdrage hogere overheid cubeco: 25.000,00 euro Subsidie cultuurbeleidsplan: 7.641,00 euro Toelage Vlaanderen Feest!: 850,00 euro Inkomsten culturele manifestaties: 500,00 euro Gedetailleerde begroting 2008 Dienst Vrije Tijd, Cultuur  zie bijlage 19.

3. Meerjarenplanning Beleidsdomein Privaat patrimonium:  Beheersbaarheid verhogen van het gemeentelijk patrimonium: verbetering beheer en gebouwen energievriendelijker maken: o.a. de ontmoetingscentra wekelijks poetsen, verbeteren akoestiek en muren injecteren tegen opstijgend vocht OC de Mariazaal, Bikschote, een gebruikshandleiding voor de ontmoetingscentra gebruiken, …  Langemark-Poelkapelle mooier maken: werken aan ruimtelijke kwaliteit: renoveren en herbestemming van bestaande gebouwen: o.a. herbestemming en verkoop pastorie Langemark, restauratie Beeuwsaertmolen, opmaak globaal plan mbt bestemming patrimonium in Poelkapelle, … Beleidsdomein Onderwijs:  Beheersbaarheid verhogen van het gemeentelijke patrimonium: o.a.: nieuwe lokalen voor de teken- en muziekschool, oefenruimte voor KMV St.-Cecilia, … Beleidsdomein Volksontwikkeling en Kunst: 1. Het versterken van het gemeenschapsleven in Langemark-Poelkapelle:  Verenigingen ondersteunen in de gemeente: o.a. grotere manifestaties verenigingen subsidiëren (het reglement bijzonder vernieuwende projecten wijzigen in reglement gemeenschapsvormende projecten en buitengewoon sociaal-culturele activiteiten = gedeelte 1-euro subsidie beleidplan voor de verenigingen), …  Info aanbieden aan verenigingen: o.a. een infomap of infopunt maken met de dienstverlening aan verenigingen, link met cultuurdatabank op de website ontwikkelen, …  Een (beperkt) aantal grotere evenementen organiseren in de gemeente: o.a. samenwerking tussen de 3-jaarlijkse Bakelandtfeesten en het feest van de Vlaamse Gemeenschap stimuleren, 100 jaar Sint-Juliaan ondersteunen, de 11-novembervieringen, …  Het imago van (volks)verhalendorp versterken: o.a. een vertelfestival organiseren, een studiedag rond volksverhalen organiseren, jaarlijks een actie organiseren om de volksverhalen onder de aandacht te krijgen, de opnames van de volksverhalen vernieuwen, de volksverhalenroute blijvend in de publiciteit brengen, … 2. Langemark-Poelkapelle mooier maken: werken aan ruimtelijke kwaliteit:  Aandacht voor kunst in de gemeente aanwakkeren: o.a. een kunstwerk plaatsen op de vernieuwde markt van Langemark, kunst voorzien in het nieuwe


32



gemeentehuis, een wisselende collectie van Kunst in Huis voorzien in het gemeentehuis, tijdelijke tentoonstellingen van plaatselijke kunstenaars organiseren Onderhoud en restauratie van oorlogs- en ander erfgoed: o.a. restaureren en eventueel verplaatsen monument Charles Dresse, renoveren monument aan kerk Poelkapelle, …

4.3. Toerismebeleid Langemark-Poelkapelle 1. Personeel 1 toerismeverantwoordelijke (19u), maakt deel uit van de Dienst Vrije Tijd?

2. Werkingskosten en jaarlijkse budgetten Voor 2008 staan volgende bedragen ingeschreven op de begroting: Werkingskosten toeristische dienst: 12.000,00 euro Infokiosken - onderzoek: 1.000,00 euro Toelage Toerisme Westhoek: 3.000,00 euro Gedetailleerde begroting 2008 Dienst Vrije Tijd, Toerisme  zie bijlage 20.

3. Meerjarenplanning Beleidsdomein Toerisme:





De toeristische dienstverlening versterken: o.a.: uitwerken themabrochures in diverse talen, uitbouw toegankelijke toeristische infobalie, plaatsen infoborden aan toeristische pleisterplaatsen, het toeristische gedeelte van de website in verscheidene talen omzetten, aansluiten op de activiteiten ’14-’18 van ‘Oorlog en Vrede in de Westhoek’,… Langemark-Poelkapelle mooier maken: werken aan de ruimtelijke kwaliteit: o.a.: wandelroutes Langemark, Sint-Juliaan en Poelkapelle, plaatsen zitbanken langs het fietsroutenetwerk,…

4.4. Cultuurbeleid CO7 In zitting van 3/09/2007 keurde de gemeenteraad van Langemark-Poelkapelle de verlenging van de projectvereniging CO7 goed voor de periode 2008-2013. Daarbij keurde ze volgende financiering goed: ‘financiële bijdrage van 1,00 euro per inwoner voor 2008 en 1,40 euro per inwoner vanaf 2009’. Voor 2008 staat volgend bedrag ingeschreven op de begroting: - Toelage CO7: 7.780,00 euro  Voor de realisatie van de doelstelling van CO7: zie bijlage 21 (uit het Regionaal beleidsplan)

4.3. Andere De gemeente ondersteunt de verenigingen niet enkel financiële maar ook materieel en inhoudelijk:  Uitleendienst feestmateriaal: De gemeente stelt feestmateriaal (tafels, stoelen, podia, nadars, beamer, muziekinstallatie…) gratis of tegen lage vergoeding ter beschikking van verenigingen.  Kopiekaart: Elke erkende vereniging kan een kopiekaart aanvragen. Hiermee kunnen jaarlijks 20 kopieën per lid gemaakt worden. De vereniging dient hiervoor jaarlijks zijn ledenlijst in bij de cultuurdienst. Kopiëren kunnen ze in de bib.  Verhuur gemeentelijke zalen en lokalen: Elke deelgemeente beschikt over een OC en vergaderlokaal die door de verenigingen kan worden gebruikt voor activiteiten en vergaderingen.  Secretariaat cultuurraad en beheerraad bib: De cultuurbeleidscoördinator neemt het secretariaat waar van de cultuurraad en zorgt voor de administratieve taken, de bibliothecaris van de beheerraad bib.


33

 







Informatieve ondersteuning: Activiteitenkalender in de Info-Flash, activiteitenkalender website, webruimte, infoborden Sabam: De gemeente betaalt voor alle ontmoetingcentra het jaartarief Sabam voor het gebruik van mechanische muziek Billijke Vergoeding: Voor alle zalen (uitgezonderd de sporthal) wordt het jaartarief “dans“ betreffende de Billijke Vergoeding betaald. Informatiekanaal: De cultuurdienst fungeert als doorgeefluik voor allerlei informatie. Mailingen, nieuwsbrieven, activiteiten, vormingen, … die bij de cultuurdienst terecht komen worden steeds doorgegeven aan de betrokken of geïnteresseerde verenigingen. Verzekering: Voor alle leden van adviesraden werd een verzekering LO en BA afgesloten. Verenigingen kunnen voor tijdelijke vrijwilligers aan hun activiteiten of organisaties een verzekering afsluiten via Provincie WestVlaanderen.

Zie bijlage 22 voor details uit het meerjarenplan 2008-2012 – strategische nota


34

BIJLAGEN 1.

Uitgebreid gezamenlijk participatieproces plangroep

2.

Artikel Info-Flash november 2006

3.

Inspraakkaart Info-Flash februari 2007

4.

Artikel Het Wekelijks Nieuws d.d. 23/03/2007

5.

Resultaten enquête jeugd- en cultuurverenigingen

6.

Verslag algemene vergadering cultuurraad d.d. 14/05/2007

7.

Advies algemene vergadering cultuurraad d.d. 26/11/2007

8.

Advies algemene vergadering beheerraad bib d.d. 30/10/2007

9.

Ontwerp ‘huiswerk’ regiegroep

10. Swot-analyse regiegroep 11. Goedkeuring Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan 2008-2013 gemeenteraad d.d. 12/12/2007 12. Uitgebreide maatschappelijk context en analyse 13. Geschiedenis gemeente 14. Socio-culturele participatie gemeente 15. Samenstelling beheerraad bib 16. Samenstelling (verenigingen) cultuurraad 17. Samenstelling beheerraad culturele infrastructuur 18. Gedetailleerde schets resultaten bibliotheekbeleidsplan 2002-2007 19. Begroting 2008 Dienst Vrije Tijd, Cultuur 20. Begroting 2008 Dienst Vrije Tijd, Toerisme 21. De realisatie (de structuur, de mensen, het huis en de middelen) Regionaal Cultuurbeleidsplan zuidelijke Westhoek 2008-2013 22. Details uit het meerjarenplan 2008-2012 – strategische nota gemeentebestuur Langemark-Poelkapelle


35

Gemeente Langemark-Poelkapelle. Geïntegreerd Cultuurbeleidsplan

Recommend Documents