Verleiden, Verplichten en Voorthelpen Bevordering toegankelijkheid gebouwen & omgeving
Gemeente Hengelo, juni 2007
1
1. Uitgangspunten Inleiding Hengelo streeft naar deelname van al haar inwoners aan de Hengelose samenleving. Integrale toegankelijkheid van de samenleving is hiervoor nodig. Deze notitie richt zich op de concrete inbedding van fysieke integrale toegankelijkheid in het gemeentelijk beleid en procedures. Toegankelijkheid van de gebouwde omgeving is voor mensen een basisvoorwaarde om te kunnen functioneren. Het gaat erom dat iedereen die dat wil zelfstandig gebruik moet kunnen maken van gebouwen, woningen en buitenruimten. De gemeente staat niet alleen in deze ambitie. Ook anderen zoals corporaties, zorginstellingen en diverse ondernemers hechten aan toegankelijkheid. Zaak is om hier met elkaar verder aan te werken. Beleidskader en wetgeving De gemeente heeft in haar beleidsnota gehandicaptenbeleid Een open deur? (2003) uitgesproken te streven naar integrale toegankelijkheid overeenkomstig de NEN 1814. Dit betekent een plus op het Bouwbesluit waarvoor deze norm niet standaard van kracht is. Dit beleid komt ten goede aan mensen met een al dan niet tijdelijke functiebeperking maar bijvoorbeeld ook aan ouders met een kinderwagen of iemand met boodschappentassen. De gemeentelijke nota ruimte voor ouderen (2004) zet in op ontwikkeling van woonzorgzones. Goede toegankelijkheid is hierbij essentieel. Op de uitvoeringsagenda bij de nota wonen (2004) staat het omzetten van kwaliteitseisen betreffende levensloopbestendig wonen in beleid. De komst van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning is reden temeer voor de gemeente om te werken aan de integrale toegankelijkheid van gebouwen en buitenruimten. Doel hiervan is immers om te zorgen dat burgers zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren (zie ook nota mee kunnen doen in Hengelo, 2006). Waar burgers zich niet zelfstandig kunnen redden, heeft de gemeente een toenemende verantwoordelijkheid om ondersteuning te bieden en de daarmee gemoeid zijnde kosten voor haar rekening te nemen. In geval van de fysieke ruimte is het achteraf aanbrengen van aanpassingen vaak duur en is de aanpasbaarheid vaak beperkt. Het is dan ook van belang om ‘reparaties’ achteraf te voorkómen. Vandaar het motto: beter anticiperen dan repareren. In de conceptvisie Hengelo 2030 ligt het focus op kwaliteit. Toegankelijkheidsbeleid is kwaliteitsbeleid. Deze notitie zet de overlap op genoemde beleidsterreinen om in een gerichte aanpak integrale toegankelijkheid. Het zorgen voor toegankelijkheid van bedrijven of diensten voor mensen met een handicap heeft naast het Bouwbesluit sinds 2006 ook een bredere wettelijke basis (art. 429 wetboek van strafrecht). Het in deze notitie geformuleerde beleid is onderdeel van de uitwerking van bovengenoemd beleid overeenkomstig het door de raad vastgestelde bij de nota Een open deur? behorende activiteitenplan. Beleidsambitie: Verbetering van de integrale toegankelijkheid van woningen, gebouwen en openbare ruimte in Hengelo in het kader van de gemeentelijke doelstelling van volwaardige maatschappelijke participatie en levensloopbestendig bouwen.
2
2. Kwaliteitseisen voor gebouwen en omgeving De NEN 1814 is een verdieping van de wettelijk verplichte eisen in het Bouwbesluit voor het bereiken van Integrale Toegankelijkheid. De NEN is een normensysteem dat onder andere bij de gemeente en in de bouwwereld gebruikelijk is. De NEN 18141 beschrijft de eisen waaraan toegankelijke buitenruimten, gebouwen en woningen moeten voldoen. De norm geeft de eisen voor algemeen toepasbare toegankelijksheidsprestaties om te voorzien in de toegankelijksheidsbehoefte van mensen, al dan niet met persoonsgebonden hulpmiddelen zoals een rolstoel of taststok, maar ook een kinderwagen of koffer. In de norm wordt onderscheid gemaakt in vier prestatieniveaus, met een oplopende mate van toegankelijkheid en een afnemende noodzaak tot individuele aanpassingen en additionele voorzieningen na oplevering. Daartoe zijn de eisen onderverdeeld in minimale eisen, basiseisen en aanvullende eisen. Dit voorkomt een alles-of-niets-keuze en maakt een onderscheid mogelijk in toegankelijkheidssprestaties, afhankelijk van de behoefte, ruimtelijke en economische omstandigheden. Prestatieniveaus (oplopend) 1. aanpasbaar 2. bruikbaar 3. bezoekbaar 4. integraal toegankelijk
Toelichting prestatieniveaus Aanpasbaar = op voorhand voor iedere dagelijkse gebruiker te bereiken en bruikbaar of met kleine relatief eenvoudige bouwkundige ingrepen en/of additionele voorzieningen aan te passen. Van toepassing voor private ruimten conform de minimale eis A van de NEN 1814. Bruikbaar = op voorhand voor iedere dagelijkse gebruiker te bereiken en bruikbaar zonder dat daarvoor bouwkundige ingrepen en/of dure additionele voorzieningen nodig zijn. Voor buitenruimten, gebouwen en woningen conform de basis eis B van de NEN 1814. Bezoekbaar = op voorhand voor iedere bezoeker te bereiken en bruikbaar zonder dat daarvoor bouwkundige ingrepen of additionele voorzieningen nodig zijn. Voor buitenruimten, gebouwen en woningen conform de aanvullende eis C van de NEN 1814. Integraal toegankelijk = op voorhand voor iedere dagelijkse gebruiker te bereiken en bruikbaar zonder dat daarvoor bouwkundige ingrepen of additionele voorzieningen nodig zijn. Voor buitenruimten, gebouwen en woningen conform eis B en C van de NEN 1814. Voorbeeld Een gebouw met verdieping maar zonder lift is te beschouwen als niet aanpasbaar. Is er wel een lift maar is de gang te smal en de draairuimte voor de deur te gering voor een rolstoel dan is de ruimte aanpasbaar. Is dit in orde maar heeft de deur een deurdranger dan spreken we van bruikbaarheid. Is de deur voorzien van een automatische deuropener en is verder in de voor bezoekers te gebruiken ruimten ook voldoende rekening gehouden met toegankelijkheid dan is het gebouw bezoekbaar. Geldt dit voor het gehele gebouw dan is het integraal toegankelijk. 1 De NEN-1814 is vastgesteld door de Normcommissie 351067 “Toegankelijkheid” van het Nederlands Normalisatie-instituut te Delft.Voor voorbeelden en suggesties wordt verwezen naar het meest recente Handboek voor Toegankelijkheid. De NEN 1814 is als het ware een "deelverzameling" van het Handboek.
3
Hengelose ambitie Openbare ruimten dienen integraal toegankelijk te zijn. Door ontwikkelingen verandert de inhoud van dit begrip. Aanvullend op de huidige NEN 1814 acht de gemeente het gebruik van scootmobielen in de openbare ruimte en openbare gebouwen alsmede het creëren van opstel/oplaadmogelijkheden voor scootmobielen in wooncomplexen hiertoe ook behorend evenals een brancardlift, in geval een lift aan de orde is. Ook bij wonen zijn stevige toegankelijkheidseisen van belang met het oog op kwaliteit en de mogelijkheid tot zorgverlening (zie hieronder). De integrale toegankelijkheid geldt ook voor openbare buitenruimten. Dit zijn publiekstoegankelijke ruimtes niet zijnde gebouwen zoals straten, busperrons en terreinen rond openbare gebouwen. De meest recente uitgaven (177 en 201) betreffende Integrale Toegankelijkheid voor de buitenruimte van het kenniscentrum voor verkeer, vervoer en infrastructuur (CROW), bevat de uitwerking van de NEN 1814. Deze richtlijn dient hierbij gehanteerd te worden in combinatie met de specialistische CROW-uitgaves op subonderwerpen hierover. Overigens is het hanteren van CROW-richtlijnen al gebruikelijk bij de gemeente. In de Criterialijst hierna staan de overige te hanteren toegankelijkheidsniveaus aangeduid voor de diverse functies zoals in het Bouwbesluit omschreven. Tabel: Criterialijst functies uit Bouwbesluit* gerelateerd aan ambitie Integrale Toegankelijkheid Functie** Niveau*** Woonfunctie: 3 Woonhuis 4 0-trede woning 4 Woongebouw (betreffende onderdeel openbare ruimten) 4/ 4+**** Woning met gemeentelijke subsidie of ADL-clusterwoningen (als Fokus) Logiesfunctie
3
Kantoorfunctie
3
Bijeenkomstfunctie (o.a. horeca)
4
Celfunctie
4
Gezondheidszorgfunctie
4
Onderwijsfunctie
4
Sportfunctie
4
Winkelfunctie
4
Industriefunctie (Bedrijventerreinen
1 4)
Overige functies
1
* omschrijving gebruiksfuncties conform Bouwbesluit zie bijlage 2 ** Private ruimten dienen, als de functie bezoekers impliceert ook bezoekbaar te zijn. *** 1= aanpasbaar (conform Bouwbesluit) 2= bruikbaar 3=bezoekbaar 4=integraal toegankelijk in overleg met de gemeente is het mogelijk hiervan gemotiveerd af te wijken **** de 4+ eisen voor wonen met specialistische fysieke zorgbehoefte worden afgeleid van Wozoco-programma van eisen/ Fokus-programma.
Conclusie Het hier geformuleerde beleid dicht systematisch de ruimte die zit tussen het vigerende beleid van Bouwbesluit en het hiermee deels overlappende door de gemeente gewenste dynamische beleid gebaseerd op de norm NEN1814. Hiermee maakt de gemeente dus een kwaliteitsslag.
4
3. Beleidsuitvoering Het is nu zaak om de beleidsambitie te concretiseren in instrumenten en resultaten. Dat houdt allereerst in te waarborgen dat in alle fasen van bouw en ontwikkeling, vanaf ontwerp tot en met ingebruikname, toetsing en begeleiding is op het correct meenemen van de betreffende NEN1814-prestatieniveaus. Dit start met het opnemen van eisen over integrale toegankelijkheid in nota’s van uitgangspunten. Hier dient ook door projectorganisaties rekening mee te worden gehouden. Op welke wijze dit gebeurt is mede afhankelijk van de ruimte die de gemeente heeft om invloed uit te oefenen. Vanwege de haalbaarheid en complexiteit is het verder van belang om accenten aan te brengen. Prioriteiten Hoogste prioriteit heeft het goed meenemen van toegankelijkheid bij nieuwbouw. Hierbij ligt het accent op openbare gebouwen. Op de tweede plaats is het van belang een inhaalslag te plegen bij bestaande bouw en ingerichte openbare ruimtes. Daarbij heeft het inspringen op renovaties prioriteit. Voor wonen geldt een wijkgerichte benadering aansluitend bij renovatie en nieuwbouw (bijvoorbeeld Berflo Es). Voor infrastructuur en verdere openbare buitenruimte ligt het accent op projecten. Bovendien geldt voor fysieke projecten in algemene zin dat integrale toegankelijkheid wordt meegenomen. Verder is het onderscheid in de verschillende eigenaarstypen van belang, te weten: gemeenten, corporaties, commerciële partijen, particulieren en overigen. Daar waar het de gemeente zelf betreft is bij nieuwbouw integrale toegankelijkheid een must. Voor wat betreft de corporaties leggen gemeenten en corporaties samen afspraken vast over integrale toegankelijkheid in de prestatieovereenkomst. Ook met commerciële en andere partijen wil de gemeente overeenkomsten aangaan over toegankelijkheid. 3.1. Sturingsinstrumenten Voor het boeken van de benodigde resultaten maakt de gemeente actief gebruik van de sturingsinstrumenten: verleiden, verplichten, voorthelpen. De gemeente wil hiermee buiten de eigen organisatie, zowel commerciële partijen aansporen als burgers en anderen. Verplichten Daar waar het een gemeentelijk gebouw, openbare buitenruimte of uitgifte bedrijventerrein betreft of de gemeente de betreffende organisatie subsidieert, wordt de betreffende mate van toegankelijkheid een resultaatverplichting. Dit gebeurt door opname in contracten, in nota’s van uitgangspunten en programma’s van eisen. Voorbeelden: wijkcentrum, bibliotheek, diverse corporatiewoningen, winkelstrook, park, 30 km zone, straat, ‘opplusprogramma’ wonen. Dus daar waar de medewerking van de gemeente nodig is. Corporaties en gemeente maken samen afspraken over integrale toegankelijkheid in de prestatieovereenkomst (eerstvolgende in 2007). Voor de overige gebouwen of buitenruimten is de inzet van de gemeente om op vrijwillige basis bindende afspraken te maken. Er is dan in eerste instantie wel sprake van vrijwilligheid maar vervolgens niet van vrijblijvendheid door onderschrijving van een resultaatsverplichting. Hierbij kan de gemeente als service gratis toetsing verzorgen onder de voorwaarde dat het toegankelijkheidsadvies wordt opgevolgd door de eigenaar. Met andere woorden: de eigenaar heeft de verplichting voor het realiseren van toegankelijkheid en de gemeentelijke tegenprestatie is het verzorgen van gratis toetsing. Het onderscheid tussen beide benaderingen staat in bijlage 2 in een overzicht weergegeven. Verleiden Daarnaast verzorgt de gemeente voorlichtende activiteiten (folder/internet/lezing/ workshop) die bedoeld zijn om het bewustzijn ten aanzien van het belang van integrale
5
toegankelijkheid te verhogen en te stimuleren tot bevordering van integrale toegankelijkheid. Hiertoe wordt een communicatieplan opgesteld. Ook attendeert de gemeente op de mogelijkheid tot verwerving van het ITS-vignet (kwaliteitssymbool). Voorthelpen Mensen binnen de gemeentelijke organisatie of daarbuiten technisch voorthelpen bij integrale toegankelijkheid gebeurt door/via de bouwkundig adviseur WMO. Deze adviseur is aanspreekpunt. Verder wordt gewerkt aan deskundigheidsbevordering breder in de gemeentelijke organisatie. Hiervoor wordt externe deskundigheid ingezet. Beleidsmatig ligt de verantwoordelijkheid bij de sector Samenleving en Economie. Deze betrekt hierbij beleidsmedewerkers afkomstig van de beleidsterreinen ruimte, bouwen, wonen, zorg en incidenteel communicatie en tevens de bouwkundig adviseur WMO. Zij spelen ook een rol bij het inventariseren van projecten en bouwvoornemens. De gemeente stimuleert projecten en bouwvoornemens van aanvragers/ opdrachtgevers die uitgaan van integrale toegankelijkheid door actieve medewerking waar mogelijk. 3.2. Interne borging De procesmatige borging van integrale toegankelijkheid vindt plaats door inbedding in het projectmatig werken van de gemeente danwel in de reguliere processen. Hiervoor is het Processchema fysieke integrale toegankelijkheid beschikbaar. Productverantwoordelijken kunnen te rade gaan bij/via de bouwkundig adviseur WMO. 3.3. Plan van aanpak en Communicatie De verdere implementatie van dit beleid gebeurt in 2007/2008. De gemeente geeft dit een impuls met het project implementatie integrale toegankelijkheid. Deze beleidsnotitie wordt daarom direct gevolgd door een projectplan voorzien van communicatieplan. Het opstellen van dit plan vindt plaats in contact met de St. Gehandicaptenraad Hengelo en het Seniorenplatform. Het project is erop gericht dat binnen de gemeentelijke organisatie na de projectperiode eigenstandig geheel in de uitvoering van het beleid integrale toegankelijkheid wordt voorzien. 3.4 Participatie De St. Gehandicaptenraad Hengelo (SGH) en het Seniorenplatform kunnen binnen hun reguliere taken een rol vervullen vanuit hun ervaringsdeskundigheid. De lijn hierbij is dat de SGH naast haar adviesrol aan de corporaties uitsluitend aan de gemeente adviseert en haar activiteiten afstemt met de gemeente. Dit gebeurt in contacten met de bouwkundig adviseur WMO.
6
3.5 Kosten en toekomst Met de inzet van externe deskundigheid voor kennisbevordering, toetsing/inventarisatie en advisering zijn projectkosten gemoeid die apart bekostigd dienen te worden. Dit geldt ook voor de onwikkeling van materiaal voor promotie en informatie. Na deze projectperiode is de verwachting dat de benodigde inzet binnen de reguliere werkzaamheden wordt opgenomen. Hiertoe wordt te zijner tijd zonodig aanvullend een voorstel voor nieuw beleid gedaan. Kosten van voorzieningen/aanpassingen zijn voor de opdrachtgever als onderdeel van projectkosten. Voor wat betreft openbare gemeentelijke gebouwen vindt steekproefsgewijs een inventarisatie plaats. Op basis van deze inventarisatie en beschouwing van infrastructuur worden de (financiële) mogelijkheden bekeken voor een verbeterprogramma. Indien voldaan wordt aan de NEN 1814 prestatieniveau B/C gecombineerd, komt het gebouw in aanmerking voor verwerving van het ITS-vignet. Verwerving hiervan geschiedt op basis van vrijwilligheid. De kosten hiervan zijn in principe voor rekening van degene die opdracht verstrekt voor de verwerving van dit Integrale Toegankelijkheidssymbool. Het vignet wordt in Nederland beschouwd als een kwaliteitsaanbeveling voor het betreffende gebouw. Voor de periode na afloop van dit project komt een vervolgvoorstel op basis van evaluatie van de opgedane ervaringen. 3.6 Samenvatting Gemeente Hengelo streeft naar deelname van al haar inwoners aan de Hengelose samenleving. Deze notitie zet de overlap in de beleidsnota’s gehandicaptenbeleid Een open deur?, ruimte voor ouderen, Wonen cement voor beleid en mee kunnen doen in Hengelo om in een gerichte aanpak integrale toegankelijkheid. Deze notitie concentreert zich op de concrete inbedding van fysieke integrale toegankelijkheid van gebouwen, woningen en omgeving in het gemeentelijk beleid en procedures. Ook anderen zoals corporaties, zorginstellingen en diverse ondernemers hechten aan toegankelijkheid. De gemeente wil hier samen met hen aan werken. De ambitie hiermee is om meer te doen dan waarin het Bouwbesluit voorziet met het doel integrale toegankelijkheid in Hengelo te bereiken. Dit gebeurt enerzijds door nadere uitwerking van de reeds vastgestelde NEN 1814 middels koppeling aan de gehanteerde functies in het Bouwbesluit. In lijn met de NEN 1814 gaat de gemeente voor de buitenruimte de CROW-richtlijn over integrale toegankelijkheid hanteren. De afgelopen jaren is aan de uitvoering van integrale toegankelijkheid gewerkt. Hierbij is gebleken dat voor structurele verankering systematische implementatie nodig is. Deze nota is anderzijds bedoeld om deze implementatie in gang te zetten, ondersteund met een project. Hoogste prioriteit heeft het goed meenemen van toegankelijkheid bij nieuwbouw. Hierbij ligt het accent op openbare gebouwen. Tweede prioriteit is de inhaalslag bij bestaande bouw en ingerichte openbare ruimtes met name bij renovaties. Voor wonen geldt een wijkgerichte benadering aansluitend bij renovatie en nieuwbouw (bijvoorbeeld Berflo Es). Voor infrastructuur en verdere openbare buitenruimte ligt het accent op projecten. Bovendien geldt voor fysieke projecten in algemene zin dat integrale toegankelijkheid wordt meegenomen. Daar waar het de gemeente zelf betreft is bij nieuwbouw integrale toegankelijkheid een must. Voor wat betreft de corporaties leggen gemeenten en corporaties samen afspraken vast over integrale toegankelijkheid in de prestatieovereenkomst. Ook met commerciële en andere partijen wil de gemeente overeenkomsten aangaan over toegankelijkheid. De gemeente gebruikt ter implementatie de sturingsinstrumenten verleiden, verplichten en voorthelpen. Hiertoe hoort het uitbrengen van een folder, een standaardartikel voor overeenkomsten en het verzorgen van workshops en lezingen. Tevens maakt de gemeente intern afspraken over de procesfasen van bouw-/ontwikkeling, communicatie en promotie. De gemeente stimuleert projecten van aanvragers die uitgaan van integrale
7
toegankelijkheid door actieve medewerking waar mogelijk, zorgt voor voorlichting en biedt een gratis advies- en toetsingsservice. Voor bestaande openbare gebouwen en buitenruimte is een scan gaande om meer zicht te krijgen op de toegankelijkheid. Op basis hiervan worden de (financiële) mogelijkheden bekeken voor een verbeterprogramma. Verdere informatie is te vinden in het projectplan 2007/2008 met communicatieplan dat direct volgt op deze beleidsnotitie. Het project is erop gericht dat binnen de gemeentelijke organisatie na de projectperiode eigenstandig geheel in de uitvoering van het beleid integrale toegankelijkheid wordt voorzien. Na twee jaar vindt evaluatie van dit beleid plaats en komt een vervolgvoorstel.
8
Bijlage 1: Omschrijving Gebruiksfuncties Gebruiksfuncties (citaat uit Bouwbesluit): industriefunctie: gebruiksfunctie voor het bedrijfsmatig bewerken of opslaan van materialen en goederen, of voor agrarische doeleinden; woonfunctie: gebruiksfunctie voor het wonen; logiesfunctie: gebruiksfunctie voor het bieden van recreatief verblijf of tijdelijk onderdak aan mensen; kantoorfunctie: gebruiksfunctie voor administratie;
bijeenkomstfunctie: gebruiksfunctie voor het samenkomen van mensen voor kunst, cultuur, godsdienst, communicatie, kinderopvang, het verstrekken van consumpties voor het gebruik ter plaatse en het aanschouwen van sport; celfunctie: gebruiksfunctie voor dwangverblijf van mensen; gezondheidszorgfunctie: gebruiksfunctie voor medisch onderzoek, verpleging, verzorging of behandeling; onderwijsfunctie: gebruiksfunctie voor het geven van onderwijs; sportfunctie: gebruiksfunctie voor het beoefenen van sport; winkelfunctie: gebruiksfunctie voor het verhandelen van materialen, goederen of diensten; overige gebruiksfunctie: niet in dit lid benoemde gebruiksfunctie voor activiteiten waarbij het verblijven van mensen een ondergeschikte rol speelt.
9
Bijlage 2: Procedures
Verplichte Integrale Toegankelijkheid Gebouwen & Buitenruimte (procedure I) Gebouwen en/of buitenruimten met gemeente als opdrachtgever dan wel met gemeentelijke subsidie en bepaalde woningen (zie functieoverzicht), bepaalde projecten Voorbeelden: wijkcentrum, sportlocatie, bibliotheek, school, 0-tredewoningen, winkelstrook, park, plein, straat, 30km-zone, bushalte, ‘opplusprogramma’ wonen. Adviesaanbod: Gratis dienstverlening bouwkundig adviseur (nu bij afd. WMO) Verplichting
resultaatovereenkomst, inspanningsverplichting of andere afspraak aangaande Integrale toegankelijkheid
Toetsingsaanbod
Gratis toetsing: Integrale Toegankelijkheidsbeoordeling van Initiatieffase tot en met oplevering en nazorg gebouw door bouwkundig adviseur met als inzet ITS-verstrekking
Vrijwillige Integrale Toegankelijkheid Gebouwen & Buitenruimte (procedure II) Overige gebouwen met publieke gebruiksfunctie en overige woningen Voorbeelden: winkel, kantoor, particuliere woningen, particuliere parkeerplaatsen. Aanbod
Gratis standaard voorlichting, informatieverstrekking en uitnodiging tot bindende afspraak door gemeentelijke contactafdeling in afstemming met bouwkundig adviseur
Vrijwillig, niet vrijblijvend
Resultaatovereenkomst, inspanningsverplichting of andere afspraak aangaande Integrale toegankelijkheid
Service
Gratis gemeentelijke adviesservice toegankelijkheid en een integrale toegankelijkheidsbeoordeling van het bouwplan, steekproefsgewijze toetsing tijdens bouw en gemeentelijke toegankelijkheidstoetsing bij oplevering
Stimulans
Actieve gemeentelijke medewerking waar mogelijk aan projecten van aanvragers die uitgaan van integrale toegankelijkheid
10
Functie Industriefunctie
Procedure II
Niveau 1
Woonfunctie: Woonhuis Woongebouw (betreffendende onderdeel openbare ruimten) 0-treden woning Woning met gemeentelijke subsidie of ADL-clusterwoningen (als Fokus)
II II I II I
3 4 4 4/ 4+
Logiesfunctie
II
3
Kantoorfunctie
II
3
Bijeenkomstfunctie
I/II
4
Celfunctie
II
4
Gezondheidszorgfunctie
II
4
Onderwijsfunctie
I
4
Sportfunctie
I
4
Winkelfunctie
II
4
Overige functies
II
1
1= aanpasbaar (conform Bouwbesluit) 2= bruikbaar 3=bezoekbaar 4=integraal toegankelijk I = procedure bij gemeentelijke verplichting tot integrale toegankelijkheid II= procedure gericht op integrale toegankelijkheid op basis van vrijwilligheid
11
