Gemeente Almere Gemeente Almere 22 april 2014 Programmarekening 2013

Gemeente Almere

22 april 2014

Programmarekening 2013

INHOUDSOPGAVE 1

PROGRAMMAREKENING IN ÉÉN OOGOPSLAG...........................................................................................7 1.1 1.2 1.3

1.4 1.5

1.6

2

PROGRAMMAVERANTWOORDING..........................................................................................................33 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12

3

3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9

Bestuur.......................................................................................................................................33 Openbare orde en veiligheid .....................................................................................................37 Beheer en leefomgeving ............................................................................................................41 Cultuur .......................................................................................................................................49 Jeugd ..........................................................................................................................................53 Onderwijs...................................................................................................................................57 Sport...........................................................................................................................................65 Participatie, Zorg en Inkomen....................................................................................................69 Duurzame Ruimtelijke ontwikkeling ..........................................................................................79 Economische ontwikkeling ........................................................................................................93 Dienstverlening ..........................................................................................................................99 Financiën en Bedrijfsvoering....................................................................................................103

PARAGRAFEN .........................................................................................................................................113 3.1 3.2 3.3

Inleiding .......................................................................................................................................7 Belangrijkste doelstellingen.........................................................................................................9 Jaarresultaat algemene dienst...................................................................................................12 1.3.1 Opbouw jaarresultaat ...............................................................................................12 1.3.2 Analyse op hoofdlijnen .............................................................................................13 Voorstellen tot resultaatbestemming........................................................................................16 Ontwikkelingen grondexploitatie ..............................................................................................20 1.5.1 Inleiding.....................................................................................................................20 1.5.2 Grondverkopen 2013 ................................................................................................21 1.5.3 Weerstandsvermogen van de grondexploitatie .......................................................24 Vermogenspositie 2013 .............................................................................................................26 1.6.1 Balans op hoofdlijnen ...............................................................................................26

Weerstandsvermogen en risicobeheersing .............................................................................113 Risicoprofiel grondexploitaties ................................................................................................121 Onderhoud kapitaalgoederen..................................................................................................123 3.3.1 Beheer openbare ruimte en riolering .....................................................................123 3.3.2 Gemeentelijk vastgoed (gebouwen en terreinen) ..................................................133 3.3.3 Ondergronds Afvaltransport Systeem (OAT) ..........................................................135 3.3.4 Bestedingen Fonds bestaande stad 2013 ...............................................................136 Financiering..............................................................................................................................139 Lokale heffingen.......................................................................................................................143 Bedrijfsvoering.........................................................................................................................145 Verbonden partijen..................................................................................................................151 Subsidiebeleid..........................................................................................................................154 Grondbeleid .............................................................................................................................157 3.9.1 Inleiding...................................................................................................................157 3.9.2 Realisatie 2013........................................................................................................159 3.9.3 Uitgangspunten MPGA 2014...................................................................................162 3.9.4 Ontwikkeling weerstandsvermogen 2013 ..............................................................165 3.9.5 Gerealiseerd vermogen/harde buffer.....................................................................165 3.9.6 Resultaatbestemming/harde buffer .......................................................................169 3.9.7 Op termijn beschikbaar vermogen/zacht ...............................................................171

4

BALANS EN TOELICHTING ......................................................................................................................175 4.1 4.2 4.3

Waarderingsgrondslagen.........................................................................................................175 Balans per 31 december 2013 .................................................................................................180 Toelichting op de balans per 31 december 2013.....................................................................182 4.3.1 Toelichting vaste activa...........................................................................................182 4.3.2 Toelichting vlottende activa....................................................................................189 4.3.3 Toelichting vaste passiva.........................................................................................195 4.3.4 Toelichting vlottende passiva..................................................................................205 4.3.5 Langlopende financiële verplichtingen ...................................................................207 4.3.6 Verstrekte borgstellingen en garantstellingen........................................................207

5

RESULTATENREKENING..........................................................................................................................209

6

BIJLAGEN................................................................................................................................................215 6.1 6.2

pag. 4

Afkortingenlijst.........................................................................................................................215 Begrippenlijst ...........................................................................................................................219


1

Programmarekening in één oogopslag

1 Programmarekening in één oogopslag 1.1 Inleiding Deze programmarekening is de financiële en beleidsmatige afronding van het begrotingsjaar 2013. Het laatste volledige bestuurjaar van de coalitieperiode 2010‐2014. Bij de start van dit college zagen we ons door de eco‐ nomische crisis genoodzaakt te bezuinigen. In het Oostvaardersakkoord hebben we zeventien bestuursop‐ drachten geformuleerd op basis waarvan we gericht zijn gaan bezuinigen. Vervolgens zijn bij iedere voorjaars‐ nota en begroting aanvullende bezuinigingen in beeld gebracht, om de effecten van rijksbezuinigingen, terug‐ loop in grondexploitaties, extra kosten voor de bijstand en de tekorten op de WABO op te kunnen vangen. Bezuinigen waar het moet, investeren waar het kan Ons uitgangspunt is altijd geweest: ‘bezuinigen waar het moet, investeren waar kan’. Bezuinigingen In mei 2010, bij de start van de afgelopen raadsperiode, zagen we ons geplaatst voor een aanzienlijk tekort in het meerjarenperspectief. Het college heeft 17 bestuursopdrachten geformuleerd met een bezuinigingsopgaaf van bijna € 30 miljoen. Door diverse maatregelen van het Kabinet is de taakstelling daarna opgelopen tot € 40 miljoen. Uit de bezuinigingsmonitor, zoals die is opgenomen in de Voorjaarsnota 2015‐2018, blijkt dat van deze taak‐ stelling eind 2013 € 28 miljoen is ingevuld. Er is ook voldoende zekerheid voor het invullen van het restant. Impulsen We hebben jaarlijks € 5 miljoen vrijgemaakt om een extra impuls te kunnen geven aan onderwijs, veiligheid en economie. Deze zogenaamde impulsgelden zijn waardevol gebleken en we hebben concrete resultaten ge‐ boekt. Op onderwijsgebied is er een flinke kwaliteitsslag gemaakt. Het aantal zwakke scholen is afgenomen van 27 in 2011 tot 2 aan het einde van 2013. De impuls economie heeft meer ontplooiingsmogelijkheden voor bedrijven geboden. Via de Economic Development Board (EDBA) is gewerkt aan de stimulering van sterke clus‐ ters: ICT & Media, Logistiek & Handel en Health & Wellness. De impulsgelden veiligheid hebben met name geleid tot extra toezicht in de stad, zowel fysiek als door middel van cameratoezicht. Daarnaast is extra geïn‐ vesteerd in de aanpak van woninginbraken en woonoverlast. Tot slot is er in 2013 ook impulsgeld beschikbaar gekomen voor internationaal beleid, wat onder andere besteed is aan het opbouwen van een goede relatie met Shenzhen en het ontwikkelen van het internationale netwerk t.b.v. de Floriade. Stille lasten De afgelopen raadsperiode zijn er ook diverse besluiten genomen om onze stille lastenproblematiek te beper‐ ken. Er is besloten dat de bevolkingsvolgende voorzieningen niet langer uit het GIP zullen worden betaald, maar uit de reguliere begroting. Daarnaast zijn maatregelen genomen rondom de onderwijshuisvesting. Beslo‐ ten is dat scholen vanaf 2014 in 40 jaar zullen worden afgeschreven (in plaats van 60 jaar zoals nu het geval is). Mensen maken de stad We hebben ingezet op een duurzame stad met actieve inwoners en ondernemers. Het leidende motto dat daarbij hoort is, ‘Mensen maken de stad’. Op het terrein van participatie, zorg en inkomen hebben we gewerkt aan een sociaal krachtige samenleving, waarin mensen zo veel mogelijk zelfredzaam zijn, hun mogelijkheden kunnen benutten en die ook inzetten ten behoeve van anderen. We hebben daarmee in 2013 een stevige basis gelegd voor de voorbereiding op transities die zullen plaatsvinden in het Sociaal Domein, op het gebied van de Jeugdzorg, WMO en invoering van de Participatiewet. In 2013 hebben we met het rijk en de Provincie Flevo‐ land de Uitvoeringsovereenkomst RRAAM Almere 2.0 ondertekend, waarin we gezamenlijk de kracht van onze stad onderstrepen.


pag. 7

Jaarresultaat Deze jaarrekening laat zien dat onze gemeentefinanciën op orde en vooral gezond zijn. We maken nu de balans op van het laatste jaar van deze bestuursperiode. Een periode waarin we noodzakelijke stappen hebben gezet om te kunnen bezuinigen en tegelijkertijd ruimte voor investeringen hebben weten te maken. Het jaarresultaat 2013 komt uit op € 22,8 miljoen positief. Dit wordt nader toegelicht in hoofdstuk 1.3. Opvolging aanbevelingen ‘rapport van bevindingen’ externe accountant PWC inzake jaarrekening 2013 In mei 2013 heeft PWC het ‘rapport van bevindingen’ uitgebracht. Hierin zijn opmerkingen gemaakt en aanbe‐ velingen gedaan over de verantwoording van bepaalde onderdelen uit de programmarekening 2012. Ook zijn deze deels van toepassing op de programmarekening 2013. Conform toezegging van het college is gewenste aandacht besteed aan de kernboodschappen van de accountant. Specifieke aandacht is hierbij besteed aan bijsturingmaatregelen voor de waardering van de grondexploitaties, waardering commercieel onroerend goed evenals de doorontwikkeling van de controlfunctie. Grondexploitaties Aangezien de economische crisis nog steeds aanhoudt, is het gezond houden van de grondexploitaties een continu punt van aandacht. Er zijn bij de programmabegroting 2014 opnieuw maatregelen getroffen om het grondbedrijf gezond te houden, waaronder verlaging van de rekenrente, herprogrammering, wijziging van de winstnemingsystematiek en stimuleringsmaatregelen. De grondpositie van de gemeente blijft dan ook een continu punt van aandacht. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar paragraaf 1.4 ‘ontwikkelingen grondexploitatie’. Commercieel vastgoed Er is nader onderzoek gedaan naar de waardering van het commercieel vastgoed. Dit heeft geleid tot het tref‐ fen van een voorziening van circa € 8,2 miljoen om eventuele waardecorrecties op te kunnen vangen. Doorontwikkeling van de controlfunctie In 2013 zijn we gestart met het centraal aansturen en uitvoeren van de interne controles. Dit heeft er toe ge‐ leid dat de interne controles effectiever en efficiënter zijn uitgevoerd. Ook is veel aandacht besteed aan de doorontwikkeling van het verantwoordingsproces rondom SISA. De risicomanager heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling en totstandkoming van de para‐ graaf weerstandsvermogen en risicobeheer in deze jaarrekening.

pag. 8


1.2 Belangrijkste doelstellingen Dit is het laatste volledige jaar van deze bestuursperiode waarover wij verantwoorden. Onze belangrijkste beleidsinhoudelijke doelstellingen zijn omschreven in de verschillende programma’s. Per programma verant‐ woorden we nu welke resultaten er daadwerkelijk geboekt zijn. In dit deel van de Programmarekening 2013 schetsen we de doelstellingen en bijbehorende resultaten op hoofdlijnen. Een uitgebreidere toelichting is in het betreffende programma te vinden. 1.

Bestuur

De rol van de overheid verandert. We doen niet langer alles zelf, maar werken waar mogelijk samen met be‐ woners, bedrijven, andere overheden en maatschappelijke organisaties. We gaan uit van de eigen kracht van de samenleving en waar mogelijk versterken we elkaar. Onze veranderende rolopvatting heeft ook effect op de manier van aanwenden en verantwoorden van publieke middelen. In 2013 is de intentieovereenkomst Publiek Verantwoorden door twintig partners in de stad ondertekend. De komende jaren zal deze wijze van verant‐ woorden in samenwerking met hen en met uw raad verder worden doorontwikkeld. 2.

Openbare Orde en Veiligheid

Onze doelstelling is dat inwoners van Almere veilig kunnen wonen, werken en leven en zich daarbij ook veilig voelen. De gemeente voert de regie en werkt hierbij samen met partners zoals politie en Openbaar Ministerie, maatschappelijke partners, het bedrijfsleven en inwoners. Net als voorgaande jaren hebben we via de voort‐ gangsrapportages over het Actieprogramma Veiligheid 2010‐2014 verslag gedaan van onze inspanningen. Ook is het Jaarplan Stedelijk Kader Veiligheid en zijn de zes Gebiedsplannen Veiligheid voor de periode 2013‐2014 geactualiseerd. Rond de aanpak van woninginbraken zijn extra maatregelen getroffen. Er is opnieuw een subsi‐ diefonds voor het Politiekeurmerk Veilig Wonen ingesteld. Door de inzet van impulsmiddelen hebben we extra kunnen inzetten op toezicht en handhaving en cameratoezicht verder kunnen ontwikkelen. 3.

Beheer en Leefomgeving

Dit college zet in op een duurzame stad met actieve inwoners en ondernemers. Het leidende motto is ‘Mensen maken de stad’. Samen met inwoners die zich hebben verenigd in ‘Burgerparticipatie Almere’, is gewerkt aan de Almeerse Participatienota. Deze is eind 2013 door uw raad vastgesteld. We hanteren een gebiedsgerichte aanpak. Dit stelt ons in staat gerichter te kunnen samenwerken aan de signa‐ lering van beginnende problemen. Het groot onderhoud en de noodzakelijke vervanging van elementen in het reguliere dagelijkse werk zijn vol‐ gens planning verlopen. Het parkeerbedrijf is financieel gezond. Er is uitvoering gegeven aan het amendement om in het stadscentrum de gratis fietsenstallingen door mensen te laten bewaken. De afgelopen jaren is steeds duidelijker geworden dat een beleidsmatige aanpak voor problemen rondom tuin‐ vergrotingen noodzakelijk is. In 2013 is hiervoor een beleidslijn vastgesteld. Er is bovendien extra capaciteit vrijgemaakt voor de uitgifte van tuinvergrotingen. Het programma ‘Mijn afval maakt winst’, is in 2013 veran‐ derd in ‘Almere, stad zonder afval’. Het centrale doel is om in 2020 een stad zonder afval te zijn. 4.

Cultuur

De afgelopen periode is gewerkt aan het versterken van cultuurbezoek in eigen stad. Ons uitgangspunt is vast‐ gelegd in de cultuurbrief ‘Modern‐zelfbewust‐toegankelijk 2013‐2016’. De Hectare Cultuur wordt het culturele brandpunt van de stad en trekt publiek vanuit de wijde regio. Er is veel in gang gezet op het gebied van talent‐ ontwikkeling gericht op muziek en jeugdtheater. Ook is in 2013 de kanteling van de cultuureducatie uitgevoerd.


pag. 9

5.

Jeugd

Ons uitgangspunt is een omgeving waarin kinderen gezond en veilig op kunnen groeien en hun talenten verder kunnen ontwikkelen. Het jeugdbeleid waar we de afgelopen periode invulling aan hebben gegeven is in lijn met de programma’s participatie zorg en inkomen, onderwijs, sport en cultuur. Voor ons is die verbinding essenti‐ eel. Alleen zo kan de ambitie één huishouden, één plan, één aanpak ook op school vorm worden gegeven. 6.

Onderwijs

Samen met de onderwijspartners hebben we in 2013 gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit van het Almeers onderwijs. De harmonisatie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang is in gang gezet. Er zijn experimen‐ ten met Integrale Kindcentra (IKC) gestart en er zijn grote stappen gezet op het gebied van de voor‐ en vroeg‐ schoolse educatie. Vanuit de Lokaal Educatieve Agenda en de Impuls onderwijs is uitvoering gegeven aan de kwaliteitsverbetering van zwakke scholen en scholen die zwak dreigden te worden. Voor het Middelbaar Be‐ roepsonderwijs (MBO) is een start gemaakt met het uitwerken van de kwaliteitsagenda MBO. Andere belang‐ rijke speerpunten zijn de aanpak van laaggeletterdheid, terugdringen voortijdig schoolverlaten en de verster‐ king van het Hoger Onderwijs geweest. De versoberde Verordening Leerlingenvervoer heeft geleid tot een verdere afname van het aantal aanvragen en het aantal dure vervoervoorzieningen in 2013. Ook het aantal bezwaren is afgenomen. 7.

Sport

In 2013 is de nota ‘Almere: sportieve stad!’ vastgesteld. We willen dat iedere Almeerder de mogelijkheid heeft om dichtbij huis te kunnen sporten. Combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches laten kinderen en jong volwassenen op een leuke manier kennis maken met sport en cultuur. Het college heeft het afgelopen jaar het besluit genomen om JOGG‐ (Jongeren op gezond gewicht) gemeente te worden. Daarnaast hebben we ingezet op talentherkenning bij kinderen. Dit project heeft tot doel dat kinderen een sport kiezen die bij hen past, waardoor op termijn de sportuitval lager is en er meer toptalenten zullen doorstromen. We hebben de afgelo‐ pen periode gewerkt aan de versterking van de relatie tussen de Almeerse sport en het bedrijfsleven. Bedrijven zijn uitgenodigd voor netwerkbijeenkomsten en thematische sessies. Het Dutch Open Badminton en het Univé Gymgala zijn voorbeelden van evenementen waar succesvolle bijeenkomsten zijn gehouden. Mede door goede contacten met sportbonden hebben in Almere diverse nationale en internationale wedstrijden plaatsgevonden in het Topsportcentrum en de stad. 8.

Participatie Zorg en Inkomen

Het afgelopen jaar hebben we gewerkt aan een sociaal krachtige samenleving waarin mensen zoveel mogelijk zelfredzaam zijn, hun mogelijkheden kunnen benutten en die inzetten ten behoeve van anderen. De nieuwe sociale infrastructuur hebben we in 2013 verder uitgewerkt in de Kadernota Sociaal Domein ‘Doen wat nodig is’. Net als voorgaande jaren stond ook 2013 in het teken van preventie. In 2013 is de nota ‘Wees de zorg(en) voor! Beleidsplan aanpak preventie financiële armoede‐ en schuldenproblematiek 2013‐2017’ vastgesteld. Tussen de diverse programma’s zijn dwarsverbanden gelegd. Op het terrein van jeugd is de ‘Kadernota sluiten‐ de aanpak jongeren; een springplank naar werk’ vastgesteld. Ondanks het uitblijven van economisch herstel realiseren we nog steeds een contante uitstroom uit de bij‐ stand. Met ingang van 1 januari 2013 wordt de schulddienstverlening uitgevoerd door één uitvoerder. De nieuwe werkwijze die wordt toegepast, maakt schulddienstverlening effectiever en efficiënter. De kanteling van de WMO in Almere heeft in 2013 definitief zijn beslag gekregen. In vergelijking met 2012 is het aantal mel‐ dingen voor hulp vanuit de WMO, mede als gevolg van de gekantelde werkwijze, afgenomen.

pag. 10


9.

Duurzame ruimtelijke ontwikkeling

Almere is een volwaardige stad en ontwikkelt zich verder. De afgelopen periode hebben we ingezet op een nieuwe strategie van stedelijke ontwikkeling, gericht op een nieuwe relatie tussen burger en stad. De twee belangrijkste pijlers voor deze strategie zijn organische ontwikkeling en excellent partnerschap. De focus van de ruimtelijke ontwikkeling van Almere is daardoor definitief verschoven, namelijk van aanbodgericht naar vraag‐ gericht. De eindgebruiker staat écht centraal in het ontwikkelingsproces. Daarbij hebben we prioriteit gegeven aan de projecten die de grootste kans van slagen hadden. Voor de doorontwikkeling van de stad hebben we in 2013 afspraken gemaakt met het rijk die zijn vastgelegd in de Bestuursovereenkomst RRAAM en de Uitvoeringsovereenkomst Almere 2.0. Hiermee hebben we een stevi‐ ge basis gelegd om de komende jaren in ons eigen tempo, stap voor stap, door te groeien, inclusief de bijbeho‐ rende investeringen in infrastructuur, groen en voorzieningen op gebied van onderwijs, cultuur, werkgelegen‐ heid, sport en duurzaamheid. Om de druk op de gemeentebegroting vanwege de stijgende rentelasten op grond te beperken, is het van be‐ lang dat de woningbouwproductie aantrekt. Daartoe is het afgelopen jaar gewerkt aan een samenhangend pakket van stimuleringsmaatregelen om de woningbouwproductie te bevorderen. Tevens is het, voor het eerst sinds jaren, gelukt om prestatieafspraken te maken met de drie grote corporaties in Almere. In 2013 is een intentieovereenkomst met de Nederlandse Tuinbouwraad (NTR) vastgesteld waarin de gunning van de Floriade 2022 aan Almere is geborgd. De eerste werkzaamheden voor de drie pijlers onder de ontwikke‐ ling van de Floriade, de wereldexpositie, de gebiedsontwikkeling en de making of zijn het afgelopen jaar ge‐ start. 10. Economische ontwikkeling We bouwen aan een vitale stad waar het aangenaam wonen en werken is. Ons doel is voldoende werk voor de Almeerse beroepsbevolking, in Almere en in de regio. Samen met onze partners kiezen we voor een vraaggeo‐ riënteerde benadering van de markt, excellent gastheerschap en een intensieve aanpak van marketing en ac‐ quisitie. Internationale acquisitie vond plaats in het samenwerkingsverband Amsterdam Inbusiness. Samen met de partners in de stad is in 2013 de strategie ‘Almere houdt van jou’ ontwikkeld. Verder is in 2013 de portal ‘Ik onderneem in Almere’ in gebruik genomen. Ook hebben we dat jaar voorbereidingen getroffen om het onder‐ nemersloket verder te ontwikkelen tot een ondernemersplein. De gemeente, het Economic Development Board Almere (EDBA), de Kamer van Koophandel (KVK) en andere partijen werken hierin samen. 11. Dienstverlening Almere wil een toegankelijke en dienstbare overheid zijn. We streven naar goede dienstverlening aan onze klanten tegen aanvaardbare kosten. In 2013 zijn we doorgegaan met het doorvoeren van efficiencymaatrege‐ len. We bieden steeds meer (standaard) producten en diensten aan via de digitale kanalen. In het vierde kwar‐ taal van 2013 zijn de nieuwe balies voor Burgerzaken en Belastingen gerealiseerd. De nieuwe balies en wacht‐ ruimtes hebben een vriendelijker, open en transparantere uitstraling en zijn gemakkelijk vanuit de centrale hal van het stadhuis te bereiken. Het project ‘Handhaving Burgerzaken’ is in 2013 voortgezet en inmiddels structu‐ reel ingebed. 12. Financiën en bedrijfsvoering Dit college hanteert al vanaf het begin van deze bestuursperiode een prudent begrotingsbeleid. De basis is op orde en waar nodig sturen we bij. Onderwerpen die in 2013 specifieke aandacht hebben gekregen zijn: financi‐ en op orde en de doorontwikkeling van de controlfunctie. Eén van de belangrijkste elementen in het versterken van de controlfunctie is risicomanagement. De risicomanager is onder andere betrokken geweest bij de tot‐ standkoming van de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheer in deze jaarrekening. Ons mobiliteitsbureau, Almere Morgen, heeft tot doel om samen met de organisatie te komen tot een profes‐ sionele en integrale mobiliteitsaanpak. Binnen Almere is op dit moment een aantal medewerkers vanuit ge‐ stuurde mobiliteit in begeleiding. Het aantal vacatures dat we invullen met tijdelijke inhuur hebben we in 2013 laag weten te houden. Programmarekening 2013

pag. 11

1.3 Jaarresultaat algemene dienst Het jaarresultaat op de reguliere bedrijfsvoering komt uit op € 8,2 miljoen positief. Daarnaast zijn er incidentele baten en lasten (per saldo € 14,6 miljoen positief) geconstateerd. Hierna resteert een concernresultaat van € 22,8 miljoen.

1.3.1 Opbouw jaarresultaat Het resultaat is als volgt opgebouwd: Tabel 1‐1

Bedragen x € 1 miljoen

programma

begroting

werkelijk

verschil

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

saldo

Bestuur

16,1

1,6

‐14,5

15,2

1,4

‐13,8

0,6

Openbare orde en veiligheid

21,6

2,1

‐19,5

21,6

2,1

‐19,5

0,1

131,7

79,2

‐52,5

134,3

81,2

‐53,1

‐0,5

Cultuur

31

13,4

‐17,6

30,9

13,6

‐17,3

0,2

Jeugd

3,3

2,6

‐0,7

3,2

2,8

‐0,4

0,3

48,2

15,3

‐32,9

45,8

13,7

‐32,1

0,8

Beheer en leefomgeving

Onderwijs Sport

14,3

4,9

‐9,4

14,6

5,4

‐9,2

0,1

Participatie, zorg en inkomen

195,8

120,2

‐75,6

193,7

121,3

‐72,4

3,2


162,5

119

‐43,5

175,4

132,5

‐42,8

0,6

Economische ontwikkeling

11,6

7,1

‐4,5

13,4

8,5

‐4,9

‐0,5

Dienstverlening

10,4

3,3

‐7,1

11,1

3,7

‐7,4

‐0,3

Financiën en bedrijfsvoering

87,4

365,1

277,7

85,7

366,8

281,1

3,4 8,2

resultaat reguliere bedrijfsvoering

733,9

733,9

0,0

744,9

753,0

8,2

incidentele baten en lasten

voorziening Onderhoud lange termijn

0,6

0,6

0,6

voorziening groot onderhoud

20,1

20,1

20,1

voorziening onderwijshuisvesting asielzoekers

1,6

1,6

1,6

voorziening grondexploitaties (toevoeging)

17,2

‐17,2

‐17,2

onttrekking reserve weerstandsvermogen

17,2

17,2

17,2

economische ontwikkeling (afwaardering vastgoed)

8,2

‐8,2

‐8,2

voorziening frictiekosten DSO

‐0,5

0,1

0,6

0,6

769,8

792,6

22,8

22,8

NB: Door afronding kunnen er verschillen ontstaan in de totaaltellingen

Grafiek 1

Inzet algemene dekkingsmiddelen

Algemene dekkingsmiddelen Bestuur

Openbare orde

De totale omzet bedraagt € 754,6 miljoen. In de grafiek hiernaast wordt aangegeven hoe de algemene dek‐ kingsmiddelen1 (€ 273 miljoen) zijn verdeeld over de programma’s.

5

7

14

Beheer

20 43

Cultuur Jeugd 53

Onderwijs Sport P.Z.I

Ruimte Economie 72

17

Dienstverlening

0

9

32

1

De algemene dekkingsmiddelen zijn gelijk aan het saldo van het programma “financiën en bedrijfsvoering: minus het resultaat.

pag. 12


1.3.2 Analyse op hoofdlijnen Het concernresultaat voor resultaatbestemming is vooral bepaald door de volgende oorzaken: Tabel 1‐2

Analyse concernresultaat


nutsbedrijven gemeentefonds BUIG rentebaten Fonds Opstapwoningen Almere afvalverwijdering, minder restafval stedelijk kompas, kennisbevordering wijkteams etc. schulddienstverlening overige subtotaal concernresultaat reguliere bedrijfsvoering Incidentele baten en lasten

0,6 N 2,9 V 1,5 V 0,7 V 0,6 V 0,5 V 0,5 V 2,1 V 8,2 V

omzetten voorziening groot onderhoud in een reserve

20,1 V

omzetten voorziening onderhoud lange termijn in een reserve

0,6 V

voorziening onderwijshuisvesting asielzoekers

1,6 V

voorziening frictiekosten DSO

0,6 V

toevoeging voorziening negatieve grondexploitaties

17,2 N

onttrekking reserve weerstandsvermogen

17,2 V

economische ontwikkeling (afwaardering vastgoed) subtotaal incidentele baten en lasten concernresultaat

8,2 N 14,6 V 22,8 V

Resultaat van de reguliere bedrijfsvoering Nutsbedrijven Bij de Voorjaarsnota 2014 hebben we de destijds bekende dividenduitkering en de dividendopbrengsten van Alliander met € 0,2 miljoen verhoogd. Het werkelijke dividend blijkt echter niet te zijn gestegen. Daarnaast is abusievelijk het dividend van Nuon energie te hoog geraamd. Gemeentefonds Het begrotingsakkoord dat het Kabinet dit najaar heeft gesloten met D’66, Christenunie en SGP heeft gevolgen voor de netto gecorrigeerde uitgaven van het Rijk. Doordat de rijksuitgaven toenemen, krijgen ook gemeentes extra middelen. Voor Almere leidt dit tot een meevaller van € 0,9 miljoen. Daarnaast zijn een aantal verdeel‐ maatstaven van het gemeentefonds verhoogd. Hierdoor wordt € 0,9 miljoen extra ontvangen. Ook voor de uitvoeringskosten van inburgering zijn extra middelen ad € 0,4 miljoen ontvangen. Deze kosten waren al in de begroting voorzien. Het restant betreft kleine mutaties op het gemeentefonds. Grafiek 2

BUIG

90,0

Het werkelijk aantal bijstandsgerechtigden is in 2013 gemiddeld 100 lager uitgevallen dan verwacht. Hier‐ door vallen ook de kosten van de uitkeringen lager uit. Zoals uit de grafiek hiernaast blijkt zijn er de afgelo‐ pen jaren forse tekorten ontstaan. Daarom is bij de begroting 2014 wordt voorgesteld het voordeel op de BUIG via resultaatbestemming toe te voegen aan de reserve rente eigen vermogen. Dit bedrag blijft be‐ schikbaar voor tegenvallers in de BUIG.

80,0


Ontwikkelingen bijstandverlening

70,0

60,0

50,0

40,0 2008

2009

2010

2011

baten

2012

2013

lasten

pag. 13

Rentebaten Fonds Opstapwoningen Almere In 2013 heeft de gemeente € 0,7 miljoen aan rentebaten van starterleningen ontvangen. Voorgesteld wordt deze middelen via resultaatbestemming te reserveren voor nieuwe starterleningen. Afvalverwijdering, minder restafval Het voordeel op de afvalverwijdering is veroorzaakt door een daling van het aantal tonnages aan restafval. Dit leidt tot lagere verwerkingskosten bij de HVC. Stedelijk kompas, kennisbevordering wijkteams etc. Het voordeel is veroorzaakt door ondermeer vertraging programma stedelijk kompas, kennisbevordering wijk‐ teams en extra rijksmiddelen. Schulddienstverlening Er heeft in 2013 een lager beroep op de schulddienstverlening plaatsgevonden. Dit leidt tot een voordeel van € 0,5 miljoen. Overige Dit betreffen diverse kleine posten: Bedragen x € 1 miljoen

Tabel 1‐3

Almere 2.0

0,3 N

gladheidbestrijding

0,3 N

huishoudelijke verzorging

0,4 V

teruggaaf WAO/WIA

0,4 V

renteresultaat

0,4 V

leerlingenvervoer

0,3 V

griffie

0,3 V

armoedebeleid en langdurigheidstoeslag

0,3 V

maaltijdvoorzieningen

0,2 V

bijzondere bijstand

0,2 V

minder bezwaarprocedures WABO vergunningen

0,2 V

overdracht gebouw Trinitas gymnasium aan Baken

0,2 V

overige

0,2 N

2,1 V

Incidentele baten en lasten Omzetten voorziening groot onderhoud in een reserve In de nota “opgave beheer openbare ruimte Almere”, die u reeds heeft ontvangen, wordt de beheeropgave van de stad voor de (middel)lange termijn inzichtelijk gemaakt. De financiële uitkomst is een structureel tekort van € 8,1 miljoen per jaar voor het beheer, groot onderhoud en de vervangingsinvesteringen. Een van de op‐ lossingen is het inzetten van de voorziening algemeen onderhoud (omvang € 20,1 miljoen). Hierbij moet wel worden bedacht dat het gaat om incidentele middelen, terwijl de problematiek een structureel karakter heeft. De voorziening dient als een achtervang “spaarpot” voor de aangegane verplichtingen van groot onderhoud‐ en vervangingsprojecten. Voor de kosten van deze projecten is jaarlijks regulier budget beschikbaar, waardoor het niet toegestaan is hiervoor een voorziening aan te houden. De jaarrekening is het meest natuurlijke mo‐ ment om de voorziening te laten vrijvallen. Deze post wordt via resultaatbestemming toegevoegd aan de re‐ serve structurele rente eigen vermogen. Bij de begroting 2015 zal besluitvorming plaatsvinden over de inzet van deze middelen met betrekking tot de problematiek van het groot onderhoud.

pag. 14


Omzetten voorziening onderhoud lange termijn (OLT) in een reserve Uit de voorziening onderhoud lange termijn wordt de eerste herbestrating van opgeleverde gebieden bekos‐ tigd. Deze werkzaamheden vinden 7 tot 10 jaar na de oplevering van de wijk plaats. De voeding van de voorzie‐ ning vindt plaat vanuit de grondexploitatie. Bij de herijking van de voorziening is de resterende verplichting berekend op € 0,65 miljoen en is een bedrag van € 0,6 miljoen vrijgevallen. Deze post wordt via resultaatbe‐ stemming toegevoegd aan de reserve structurele rente eigen vermogen. Bij de begroting 2015 zal besluitvor‐ ming plaatsvinden over de inzet van deze middelen met betrekking tot de problematiek van het groot onder‐ houd. Onderwijshuisvesting asielzoekers (OHBA) Vanuit het Rijk is in 2010 een bijdrage van € 1,6 miljoen ontvangen ter dekking van investeringskosten in on‐ derwijshuisvesting van asielzoekers, de zogenoemde OHBA middelen. Een deel van deze middelen wordt inge‐ zet voor eerste onderwijsleerpakketten en inrichting. Doordat de onderwijshuisvesting van asielzoekers kan worden opgelost binnen de huidige (leegstaande) onderwijsvoorzieningen is het niet noodzakelijk om hiervoor een nieuwe school te realiseren. Daarom kan het restantbedrag komen te vervallen. Er zal nog wel een voorstel tot resultaatbestemming worden gedaan om circa € 0,1 miljoen beschikbaar te houden voor onderwijsleerpak‐ ketten. Vrijval voorziening Frictiepersoneel In 2013 en 2014 wordt een omvangrijke reorganisatie bij de dienst stedelijke ontwikkeling doorgevoerd. Vanuit de vorige reorganisatie stonden nog een aantal personele knelpunten open waarvoor vanuit het bedrijfsvoe‐ ringresultaat een dotatie aan frictievoorziening voor personeel heeft plaatsgevonden. Om rechtspositionele redenen konden de knelpunten niet worden opgelost met de huidige reorganisatie. Volgens BBV‐richtlijnen mag dit echter niet in een voorziening plaatsvinden, maar moet dit plaatsvinden middels reservering. Bij resul‐ taatbestemming wordt daarom voorgesteld hiervoor budget te reserveren in de mobiliteitsreserve. Toevoeging voorziening negatieve grondexploitaties/onttrekking reserve weerstandsvermogen Ter dekking van de toevoeging aan de voorziening negatieve grondexploitaties, wordt € 17,2 miljoen aan de reserve weerstandsvermogen onttrokken. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar paragraaf 1.5 ‘ontwikkeling grondexploitatie’. Herwaardering commercieel vastgoed In 2013 heeft een herwaardering van commercieel vastgoed plaatsgevonden, mede op basis van de huidige huurcontracten en de marktontwikkeling. Om de afwaardering van commercieel vastgoed te kunnen opvangen is bij de jaarrekening een voorziening afwaardering commercieel vastgoed opgenomen van € 8,2 miljoen.


pag. 15

1.4 Voorstellen tot resultaatbestemming Jaarlijks wordt bij het opstellen van de jaarrekening een overzicht gemaakt van de voorstellen resultaatbe‐ stemming. Dit betreffen middelen die in het resultaat van de jaarrekening zijn verwerkt maar gereserveerd moeten blijven voor het volgende boekjaar. De criteria voor het honoreren van een voorstel resultaatbestemming zijn als volgt:  vertraging in de uitvoering was onvermijdbaar;  het betreffen eenmalige middelen die in 2013 beschikbaar zijn gesteld;  de werkzaamheden zijn in een vergevorderd stadium;  uitstel van werkzaamheden leidt tot een politiek/bestuurlijk risico. Het concernresultaat bedraagt € 22,8 miljoen. Dit betekent dat in principe ook maximaal dit bedrag beschik‐ baar is voor bestemming. Het totaalbedrag aan voorstellen is echter € 2,2 miljoen hoger. Het tekort brengen wij rechtstreeks ten laste van de saldireserve. De voorgestelde resultaatbestemming is als volgt: Tabel 1‐4

concernresultaat ná mutatie reserves

1

mutatie reserve weerstandsvermogen

2

mutatie reserve structurele rente eigen vermogen

3

rentebaten Fonds Opstapwoningen Almere

4

storting in mobiliteitsreserve a.g.v. vrijval frictievoorziening

‐582

5

onderwijs impulsmiddelen

‐224

6

Oranjehuis

‐170

7

structuurvisie

‐163

8

invoering participatiewet

‐150

9

bezwaarschriften WOZ

‐130

10

voorbereidingskosten ESF

‐100

11

gebiedskantoor Poort

‐100

12

onderwijsleerpakketten asielzoekers (COA)

‐100

13

voorbereiding “beschermd wonen”

22.832 ‐13.000 ‐9.152 ‐705

‐70

14

voorbereidingskosten Pampushout

‐65

15

veiligheidsregio

‐54

16

Stadsfonds

‐50

17

Shenzhen

‐50

18

kansrijke marktsegmenten

‐47

19

burgerzaken, ICT activiteiten

‐46

20

bureau gelijke behandeling

subtotaal voorstellen resultaatbestemming

‐35 ‐24.993

21

1.

Bedragen x € 1.000

dekking tekort uit saldireserve

2.159

Mutatie reserve weerstandsvermogen

Uit hoofdstuk 1.5 “ontwikkeling grondexploitaties” blijkt dat in het harde vermogen van de grondexploitaties een tekort van circa € 13 miljoen ontstaat. Dit tekort moeten worden aangevuld vanuit de algemene middelen. Hierbij wordt voorgesteld een bedrag van € 13 miljoen te onttrekken uit de reserve ‘structurele rente eigen vermogen’.

pag. 16


2.

Mutatie structurele rente eigen vermogen

Tabel 1‐5


storting ten behoeve van beheer en onderhoud

‐20.644

onttrekking t.g.v reserve weerstandsvermogen

13.000

storting BUIG

‐1.508

mutatie reserve structurele rente eigen vermogen

‐9.152

Storting ten behoeve van beheer en onderhoud De vrijval van de voorzieningen Algemeen onderhoud en Onderhoud lange termijn ad € 20,6 miljoen wordt via resultaatbestemming gestort in de reserve rente eigen vermogen en hierbinnen geoormerkt voor de onder‐ houdsproblematiek in de openbare ruimte. De programmabegroting 2015 is het eerstvolgende moment wan‐ neer besluitvorming kan plaatsvinden over de inzet van de middelen. Hiervoor zijn meerdere opties mogelijk zoals het incidenteel oplossen van problematiek, structureel rente toevoegen over de middelen en het vormen van egalisatiereserve voor het onderhoud. Onttrekking ten gunste van de reserve weerstandsvermogen Uit hoofdstuk 1.5 “ontwikkeling grondexploitaties” blijkt dat in het harde vermogen van de grondexploitaties een tekort van circa € 13 miljoen ontstaat. Dit tekort moeten worden aangevuld vanuit de algemene middelen. Hiervoor wordt voorgesteld een bedrag van € 13 miljoen te storten in de reserve gerealiseerd weerstandsver‐ mogen. Storting BUIG Bij de programmabegroting 2014 is besloten voordelen op de BUIG toe te voegen aan de reserve structurele rente eigen vermogen. Via resultaatbestemming wordt voorgesteld ook het resultaat van € 1,5 miljoen over 2013 te reserveren voor tegenvallers in de BUIG en toe te voegen aan de reserve structurele rente eigen ver‐ mogen. Dit bedrag blijft beschikbaar voor tegenvallers in de BUIG. 3.

Rentebaten Fonds Opstapwoningen Almere

In 2013 heeft de gemeente € 0,7 miljoen aan rentebaten van starterleningen ontvangen. Bij de oprichting van het Fonds Opstapwoningen Almere is besloten dat rentebetalingen en aflossingen terugvloeien naar het fonds waaruit de leningen zijn verstrekt. Dit is ook in lijn met het revolverend karakter van het fonds. 4.

Storting mobiliteitsreserve a.g.v. vrijval frictievoorziening

Zoals aangegeven bij de analyse op hoofdlijnen, is er om te voldoen aan de BBV richtlijnen sprake van vrijval van de frictievoorziening DSO. In de voorziening is in 2013 een storting gedaan als gevolg van personele knel‐ punten uit de vorige reorganisatie die met de nieuwe reorganisatie niet konden worden opgelost (om rechts‐ positionele redenen). Het voorstel is om de vrijvallende middelen toe te voegen aan de mobiliteitsreserve. 5.

Onderwijs impulsmiddelen

Er resteert nog € 0,2 miljoen van de impuls onderwijs 2012. De niet bestede middelen worden beschikbaar gehouden voor resterende werkzaamheden in 2014. Het gaat hierbij om een contractuele verplichting waarvan de uitvoering wordt gecontinueerd in 2014. 6.

Oranjehuis

Het betreft hier een bijdrage aan de stichting “Blijfgroep” voor de realisatie van het zo genoemde Oranjehuis. De investering voor het Oranjehuis moet nog plaatsvinden. Hierdoor is een budget van € 0,2 miljoen nog niet besteed.


pag. 17

7.

Structuurvisie

Voor de structuurvisie is € 0,3 miljoen beschikbaar gesteld. De werkzaamheden zijn echter vertraagd. Het voor‐ nemen is nu om besluitvorming over de structuurvisie te verschuiven naar het 3e/4e kwartaal van 2014. Het resterende budget wordt dus in 2014 aangewend. 8.

Invoering participatiewet

In 2012 is een budget van € 0,15 miljoen toegekend om de medewerkers sociale zaken voor te bereiden op de gevolgen van de Wet werken naar vermogen. Uiteindelijk is deze wet niet ingevoerd. Per 1 januari 2015 wordt de Participatiewet ingevoerd. Het opleiden van de medewerkers zal nu grotendeels in 2014 plaatsvinden, als duidelijk wordt wat deze nieuwe wet aan nieuwe regelgeving met zich meebrengt. Het budget dient wel voor 2014 beschikbaar te blijven. 9.

Bezwaarschriften WOZ

In 2013 is eenmalig € 0,2 miljoen beschikbaar gesteld voor het afhandelen van bezwaarschriften tegen de WOZ waarde van onroerend goed. Het afhandelen van deze bezwaarschriften loopt door in 2014. De resterende middelen (€ 0,13 miljoen) worden gereserveerd voor het afhandelen van de bezwaarschriften. 10. Voorbereidingskosten Europees Sociaal Fonds (ESF) In het kader van de nieuwe ESF programmaperiode zullen centrumgemeenten namens de arbeidsmarktregio’s optreden als aanvrager van ESF subsidie. Almere is als centrumgemeente eindverantwoordelijk voor het pro‐ ject. Voor de voorbereidingskosten heeft Almere € 0,1 miljoen van het Rijk ontvangen. Omdat de werkzaamhe‐ den in 2014 plaats zullen vinden, worden de middelen gereserveerd. 11. Gebiedskantoor Poort In 2013 was het ook de bedoeling een gebiedskantoor in Poort in te richten. Dit is nog niet gerealiseerd. Er resteert nog € 0,04 miljoen uit het voorstel resultaatbestemming 2012 en incidenteel € 0,06 miljoen uit het budget voor gebiedskantoren over 2013. Deze middelen zijn nodig voor de inrichting en verhuizing van het gebiedskantoor Poort (€ 0,085 miljoen) en voorbereidingskosten huisvesting in Haven (€ 0,015 miljoen). Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden. 12. Onderwijsleerpakketten asielzoekers (COA) Vanuit het rijk zijn middelen ontvangen voor de eerste aanschaf van onderwijsleerpakketten voor schoolgaan‐ de asielzoekers, de zogenoemde OHBA‐middelen. Voorgesteld wordt € 0,1 miljoen via de reserve onderwijs‐ leerpakket voor dit doel beschikbaar te houden. 13. Voorbereiding “beschermd wonen” Het kabinet heeft er voor gekozen om “beschermd wonen” vanaf 2015 onder te brengen in de WMO 2015. Dit wordt belegd bij de centrumgemeente voor maatschappelijke opvang. Om een adequate voorbereiding moge‐ lijk te maken ontvangen de centrumgemeente extra middelen. Almere heeft hiervoor € 0,07 miljoen ontvan‐ gen. Omdat de voorbereidingswerkzaamheden in 2014 plaatsvinden, worden de beschikbare middelen hier‐ voor gereserveerd. 14. Voorbereidingskosten Pampushout Een deel van het budget voor de voorbereidingskosten Pampushout is nog niet uitgegeven. Met Staatsbosbe‐ heer wordt in 2014 onderhandeld over de aankoop van verschillende percelen grond en locaties in Almere. Derhalve wordt het voorbereidingsbudget overgeheveld naar 2014.

pag. 18


15. Veiligheidsregio Het bestuur van de Veiligheidsregio heeft dit jaar versneld bezuinigd. Dit heeft in 2013 geleid tot een inciden‐ teel voordeel van € 0,2 miljoen op de bijdrage aan de Veiligheidsregio. In 2014 is er sprake van een knelpunt inzake de financiering van Kolom Bevolkingszorg van de Veiligheidsregio. Conform de eerdere zienswijze van Gemeente Almere op de begroting 2014 van de Veiligheidsregio en besluit Veiligheidsbestuur ten aanzien van de financiering Kolom Bevolkingszorg 2014 wordt voorgesteld om € 0,05 miljoen te reserveren voor de finan‐ ciering Kolom Bevolkingszorg 2014. 16. Stadsfonds De aan het Stadsfonds toegekende extra middelen voor armoedebestrijding bedragen € 0,11 miljoen. Omdat de toekenning erg laat in het jaar was, konden de subsidiënten van het Stadsfonds deze middelen niet meer geheel in 2013 inzetten. Deze middelen zijn al wel beschikt en de organisaties hebben hier al bestedingsplan‐ nen voor. Om deze middelen voor uitvoering in 2014 beschikbaar te houden wordt € 0,05 miljoen gereser‐ veerd. 17. Shenzhen In het kader van de samenwerking met Shenzhen is eind 2013 en begin 2014 een aantal bezoeken van buiten‐ landse delegaties voorbereid. Het zwaartepunt van deze voorbereiding valt in 2014. Dit heeft geleid tot een onderbesteding van € 0,05 miljoen op impulsmiddelen. Deze middelen worden nu gereserveerd voor de werk‐ zaamheden in 2014. 18. Kansrijke marktsegmenten Een deel van het budget voor de verbouwingskosten van het ondernemersplein is niet uitgegeven in 2013. Het resterende budget van € 0,05 miljoen is nodig om de verbouwing in 2014 af te kunnen ronden. 19. Burgerzaken ICT activiteiten Voor het op orde brengen van de dienstverlening bij burgerzaken is bij de voorjaarsnota € 0,1 miljoen beschik‐ baar gesteld. Van dit budget resteert nog € 0,05 miljoen voor ICT activiteiten. Deze werkzaamheden kunnen pas in 2014 worden uitgevoerd. 20. Bureau gelijke behandeling Het Bureau gelijke behandeling heeft als doel het voorkomen en bestrijden van discriminatie naar ras, sekse, religieuze overtuiging en seksuele voorkeur. De gemeente heeft over de periode 2012‐2014 jaarlijks € 0,02 miljoen ontvangen voor de gelijke behandeling van homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders. Hiervan resteert eind 2013 nog € 0,035 miljoen. Voorgesteld wordt deze middelen beschikbaar te houden voor dit doel. 21. Dekking saldireserve Het concernresultaat is € 22,8 miljoen positief, de resultaatbestemming bedraagt € 25 miljoen. Het tekort wordt ten laste van de saldireserve gebracht.


pag. 19

1.5 Ontwikkelingen grondexploitatie 1.5.1 Inleiding Maatregelen in de afgelopen jaren en de programmabegroting 2014 In 2008 is een proces in gang gezet om strakker te sturen op de gemeentelijke projectenportefeuille, zowel in programmatisch als in financieel opzicht. Vanaf het begin van de vastgoedcrisis is stapsgewijs gewerkt aan het financieel beheersbaar houden van de ontwikkelingen binnen de grondexploitaties. Nog altijd zijn de effecten van de crisis voelbaar en zijn er gerichte bijstellingen in het grondbedrijf nodig. De grondverkopen in 2013 zijn achtergebleven bij de eerdere prognoses (maar hoger dan in 2012). De aanhou‐ dende economische crisis op de vastgoedmarkt van de afgelopen jaren leidt vooralsnog niet tot substantiële positieve verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling van de grondwaarde en de afzet in de komende vijf jaar. Daarom heeft het college in 2013 parallel aan de Voorjaarsnota opdracht gegeven voor zes uitwerkingsop‐ drachten. De Programmabegroting 2014 presenteerde een pakket van maatregelen, wat zorgt voor een ver‐ mindering van het risicoprofiel binnen de grondexploitaties en voor een beheersing van de boekwaarde. Deze maatregelen richten zich op het vergroten van de grondverkoop, het gericht bijstellen van de grondwaardering, het vermijden of uitstellen van kosten, het aanpassen van de winstnemingssystematiek, het bijstellen van de rekenrente, de rekenparameters en het verlagen van de plankosten. Op basis van deze maatregelen is het MPGA 2014 opgesteld. Twee scenario’s Binnen het MPGA worden twee scenario’s gehanteerd voor de toekomstige ontwikkeling van het resultaat op grondexploitaties:  Het ambitiescenario Dit scenario is de beste inschatting door het college van de afzet. De organisatie hanteert de door uw raad vastgestelde grondexploitatie om kansen te benutten. Dit scenario vormt tevens de onderbouwing voor de waardering van de gronden, zoals verwerkt in deze jaarrekening.  Het voorzichtige scenario (ook wel 0 scenario genoemd) In dit scenario is de afzet vertraagd. Het scenario is de basis waar wij ons financieel op instellen; de verlie‐ zen ten opzichte van het ambitiescenario zijn in een reserve afgedekt. Met deze reserve heeft de gemeente de financiële middelen opzij gezet om tegenvallende grondverkoop op te vangen. Bijstelling ambitiescenario In de onderstaande tabel wordt weergegeven hoe ontwikkelingen van de afgelopen jaren steeds hebben geleid tot een verlaging van het aantal uit te geven woningkavels in het ambitiescenario. Ook de scenario’s voor kan‐ toren en bedrijven zijn op een vergelijkbare wijze bijgesteld. Aantal woningen

Tabel 1‐6

MPGA

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2009

1.980

2.250

2.300

‐

‐

‐

‐

‐

2010

1.220

2.200

2.140

2.480

‐

‐

‐

‐

2011

900

1.390

1.470

1.730

1.790

‐

‐

‐

2012

‐

714

1.384

1.474

1.519

1.835

‐

‐

2013

‐

‐

880

1.265

1.217

1.225

1.268

‐

2014

‐

‐

‐

1.610

835

1.053

1.086

1.394

883

445

realisatie

645

pag. 20


De huidige programmering voor de komende vijf jaar voor wonen en werken is als volgt onderbouwd: Grafiek 3

onderbouwing jaarrekening 2013


22%

37% 42% 3%

55%

9%

3%

contracten

6%

9%

projectmatig

PO

11%

3%

bedrijven

0%

voorzieningen

af te sluiten

contracten

projectmatig

PO

bedrijven

voorzieningen

af te sluiten

Zoals uit bovenstaande grafieken blijkt is sprake van een toenemende onzekerheid.

De onderbouwing 2013 betreft voor 42% twee grote contracten (Amvest en Ymere) en diverse middelgrote en kleine contracten (voor een deel nog in onderhandeling). Verder zit in de programmering een vaste onder‐ stroom van ondermeer projectmatige woningbouwontwikkeling, particulier opdrachtgeverschap (inclusief IbbA), bedrijven en voorzieningen afzet. Daarboven is een programma 37% toegevoegd wat voor een belangrijk deel is onderbouwd met intentieovereenkomsten. Hier is de beste inschatting van het college op gebaseerd. Als onderbouwing van het nulscenario is het percen‐ tage hoger.

1.5.2 Grondverkopen 2013 Afzet De begrote en werkelijke gerealiseerde cijfers voor diverse programma’s worden in onderstaande tabel weer‐ gegeven. Tabel 1‐7

programma jaarschijf woningbouw (aantallen)

realisatie MPGA 2013 2012 ambitiescenario 445 880

bedrijven (ha)

5

kantoor (m² bvo) voorzieningen (m² bvo)

MPGA 2013 voor‐ zichtige scenario 650

realisatie verschil jaarschijf 2013 realisatie‐ambitie 645 ‐235

5

3,6

3,8

‐1,2

0

8.300

5.600

5.600

‐2.700

37.000

3.700

17.350

‐19.650

De grondverkopen in 2013 volgens het voorzichtige scenario zijn gerealiseerd, volgens het ambitiescenario zijn de verkopen achtergebleven bij de eerdere ramingen. Woningbouw Ten opzichte van 2012 is er sprake van een aanzienlijke vooruitgang in verkochte woningen. In 2012 werden er 445 woningen verkocht, tegenover 645 in 2013. Het aandeel hiervan ten behoeve van de grondverkopen parti‐ culier opdrachtgeverschap is genoeg gelijk gebleven (in 2012 zijn er 134 woningen notarieel gepasseerd, in 2013 waren dat er 139). Kantoren en bedrijventerreinen De algemene economische vooruitzichten voor de kortere termijn zijn onzeker, maar de eerste tekenen van stabilisatie en verbetering in de markt zijn zichtbaar. Vooralsnog loopt de werkloosheid verder op. Deze voor‐ uitzichten geven aan dat ook de markt voor nieuwe kantoren (25% leegstand) en bedrijfsterreinen (betrekkelijk weinig investeringen in uitbreiding/nieuwbouw) de komende jaren nog weinig aanleiding tot optimisme geven. Programmarekening 2013

pag. 21

Kosten en Opbrengsten 2013 De realiteit voor 2013 hebben wij afgezet tegen de prognose voor het jaar 2013 uit het MPGA 2013 op hoofd‐ lijnen. Tabel 1‐8


raming

toename boekwaarde kosten stelpost grondwaarde

werkelijk

126,8

81,6

8,2

positief resultaat grondverkopen ten gunste van reserve gerealiseerd vermogen

9,9

afname boekwaarde

opbrengsten uit grondverkopen

‐57,2

‐40,9

subsidies

‐4.1

huisaansluitingen, boete ontbinding contracten en huurinkomsten

‐1,8

verrekening stelposten afsluitingen

‐4,1

ontwikkeling boekwaarde

77,8

40,6

Kosten In het jaar 2013 zijn voor de totale grondexploitatie van Almere € 81,6 miljoen aan kosten geboekt, geprognos‐ ticeerd was dit € 126,8 miljoen. Het continueren van de in 2012 in gang gezette cashflow maatregelen heeft geresulteerd in het beperken van de investeringen. Opbrengsten De gerealiseerde opbrengsten uit grondverkopen voor 2013 bedroegen € 40,9 miljoen terwijl in de laatste prognose nog werd uitgegaan van € 57,2 miljoen. De lagere opbrengst is te wijten aan achterblijven van grond‐ uitgifte in met name de stadsdelen Hout en Buiten, enerzijds veroorzaakt doordat gronduitgiften niet zijn doorgegaan anderzijds door fasering/vertraging in de uitgifte. De opbrengst van Poort is nagenoeg conform begroting gerealiseerd. Resultaat De winstuitname 2013 bedraagt in totaal € 9,9 miljoen. Ontwikkeling boekwaarde

grafiek 4

ontwikkeling grondvoorraden

2

De bruto boekwaarde bedraagt per 31 december 2013 afgerond € 572,4 miljoen (was € 531,8 mil‐ 800 joen), een toename dus van € 40,6 miljoen. 700 600 De boekwaarde van onze grondvoorraden (minus 500 de voorziening voor negatieve grondexploitaties 400 en exclusief niet in exploitatie genomen gebie‐ 300 boekwaarde grond den) ontwikkelt zich als volgt: leningen 200 Uit de grafiek blijkt dat de boekwaarde vanaf 100 2008 aan het stijgen is van circa € 300 miljoen tot 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 € 508 miljoen eind 2013. Onze leningenportefeuille loopt gelijk op met de boekwaarde. Dit betekent dat de (netto) investeringen in de grondexploitatie met geleend geld wordt betaald. Dit leidt tot een toenemend risicoprofiel voor de gemeente.

2

Hierbij is geen rekening gehouden met de voorziening negatieve grondexploitaties.

pag. 22


Ontwikkeling grondvoorraad Alle inspanningen zijn erop gericht om te voorkomen dat de hierboven geschetste stijgende trend zich ook in de komende periode blijft voordoen. Enerzijds door het stimuleren van grondverkoop en anderzijds door een stringente sturing op de cashflow. Uit onderstaande grafiek blijkt dat conform het MPGA 2014 vanaf 2017 een voorzichtige daling van de boek‐ waarde ontstaat. Als de grondverkopen conform het ambitiescenario plaats gaan vinden hebben wij in 2031 onze boekwaarde terugverdiend. Vier jaar geleden, in het MPGA 2010 gingen we er nog vanuit dat de daling zich al vanaf 2014 zou inzetten en dat de boekwaarde in 2020 zou zijn terugverdiend. Hiermee worden de ge‐ volgen van de vastgoedcrisis zichtbaar. Grafiek 5

ontwikkeling grondvoorraden mpga 2014

700

mpga 2010

600 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

Het college heeft de afgelopen jaren steeds maatregelen genomen om de boekwaarde van de grondexploita‐ ties te beheersen. Voor de beheersing van de langlopende grondexploitaties zijn de afgelopen jaren maatrege‐ len getroffen. Zo wordt vanaf 2014 voor een periode van 10 jaar voor deze grondexploitaties een verlaagde rente toegerekend en in 2011 is de strategische kostenbeheersing (geen rentetoerekening aan deze grondex‐ ploitaties bij een toereikende winstneming) ingevoerd. Om de oploop mogelijk verder te beperken wordt thans onderzocht of en op welke wijze een deel van deze gronden tijdelijk met (enig) rendement geëxploiteerd kun‐ nen worden. Ondanks de eerder genomen maatregelen kan (door de zeer lange looptijd van enkele deelgebieden) niet wor‐ den uitgesloten dat de boekwaarde toch verder oploopt. Indien blijkt dat er onvoldoende substantiële exploita‐ tiemogelijkheden zijn om de boekwaarde te beheersen, zullen we op zoek gaan naar alternatieve maatregelen.


pag. 23

1.5.3 Weerstandsvermogen van de grondexploitatie De buffers van de grondexploitatie bestaan uit:  de voorziening voor negatieve grondexploitaties;  de algemene reserve van de grondexploitatie, de ‘harde buffer’;  de nog te realiseren winst. Dit wordt ook wel de ‘zachte buffer’ genoemd. In onderstaande tabel is de ontwikkeling van het weerstandsvermogen weergegeven per 31 december 2013. Tabel 1‐9


grondexploitaties PB14

PR13

gerealiseerd vermogen/harde buffer

0,0

0,1

0,1

op termijn beschikbaar/zachte buffer

2,3

2,2

‐0,1

totaal weerstandsvermogen (Hard + Zacht)

2,3

2,3

verschil

0,0

We gaan hieronder in hoofdlijnen in op de standen en mutaties van deze buffers. Gerealiseerd vermogen/Ontwikkeling harde buffer De harde buffer ontwikkelt zich als volgt: Tabel 1‐10


begroting

rekening

reserve gerealiseerd weerstandsvermogen 31 december 2012

30,9

30,9

vrijgemaakt uit concernreserve rente eigen vermogen

32,5

32,5

actualisatie voorziening negatieve grondexploitaties

‐0,5

‐16,2

overige

‐3,8

12,7

subtotaal reserve per 31‐12‐2013

59,1

59,9

reserveringen voor resultaatbestemming

‐17,1

‐25,2

reservering voor het voorzichtige scenario

‐31,3

‐47,6

onttrekking t.b.v. voorziening negatieve grondexploitaties

‐10,7

subtotaal verplichtingen

‐59,1

‐72,8

tekort weerstandsvermogen

0

‐12,9

aanvullende storting uit de concern reserve rente eigen vermogen

13,0

beschikbaar voor afdekking zachte buffer

0

0,1

Vrijgemaakt uit concernreserve rente eigen vermogen Bij de vaststelling van de jaarrekening 2012 is besloten om vanuit de algemene middelen € 32,5 over te hevelen naar de grondexploitaties, ter afdekking van het tekort in de harde buffer. Actualisatie voorziening negatieve grondexploitaties De voorziening negatieve grondexploitaties moet na actualisatie per saldo met € 16,2 miljoen worden opge‐ hoogd ten laste van de harde buffer. De belangrijkste mutaties ten opzichte van de begroting betreffen:  het vormen van een voorziening binnen Almere Poort van € 6 miljoen in verband met een correctie op te hoog geraamde effecten van de rentebijstelling op langlopende grondexploitaties;  het toevoegen van een voorziening voor een risico‐correctie van 4,5% op de te realiseren opbrengsten de komende 7 jaar voor in totaal € 19,9 miljoen. Dit is met uitzondering van projecten waar al prijsafspraken zijn gemaakt. Het betreft € 11,2 miljoen aan grondexploitaties met een negatief resultaat waarvoor een voorziening moet worden gevormd. De overige € 8,7 miljoen betreft positieve grondexploitaties. Hiervoor is een reservering opgenomen binnen het nog te realiseren vermogen (zachte buffer). De voorziening bedraagt ultimo 2013 € 64,7 miljoen. pag. 24


Overige De overige mutaties hebben betrekking op storting van de winst 2013, het resultaat op afgesloten verspreide percelen openbare gebieden en de afsluiting van de Noord‐ en Oostkavels in het stadscentrum. Daarnaast zijn er onttrekkingen ten behoeve van de strategische rentekostenbeheersing op langlopende grondexploitaties en de inzet van stimuleringsmiddelen Stand per 31 december 2013 Na bovengenoemde mutaties bevat de reserve € 59,9 miljoen. Reserveringen voor resultaatbestemming Deze middelen zijn gereserveerd voor strategische kostenbeheersing op langlopende grondexploitaties, stimu‐ leringsmaatregelen, nota omslag grote werken in Almere Hout fase 2 (t.b.v. particulieren), het afdekken van het risico op aanbestedingen etc. Reservering voor het voorzichtige scenario De benodigde harde buffer voor het voorzichtige scenario bedraagt € 47,6 miljoen. Dit is een toename ten opzichte van de begroting 2014 met € 16,3 miljoen. De extra reservering is nodig, omdat gebleken er in praktijk vooral goedkopere woningsegmenten worden verkocht. Dit leidt tot een lagere opbrengst. Aanvullende storting uit concernreserve structurele rente eigen vermogen Om te voorkomen dat er een tekort ontstaat binnen het weerstandsvermogen wordt er een bedrag van € 13 miljoen vanuit de concernreserve structurele rente eigen vermogen ten gunste van het weerstandsvermogen gebracht. Op termijn beschikbaar/ontwikkeling zachte buffer De zachte buffer van de grondexploitaties betreft het nog te verdienen vermogen uit toekomstige grondverko‐ pen. Het betreft hier alleen de positieve resultaten van grondexploitaties. Verlieslatende grondexploitaties zijn hierboven reeds afgedekt uit de voorziening negatieve grondexploitaties. Het nog te verdienen vermogen ontwikkelt zich als volgt: Tabel 1‐11


begroting

rekening

nog te verdienen vermogen

127,1

96,3

gereserveerd voor prijsaanpassingen en overige nadelen

‐23,2

‐13,3

risico’s

‐64,4

‐50,0

benodigd ten behoeve van voorzichtige scenario

‐37,2

‐30,8

op termijn beschikbaar (zachte buffer)

2,3

2,2

Op termijn beschikbaar Het nog te verdienen vermogen daalt met € 30,8 miljoen tot € 96,3 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door vertra‐ ging in de afzet, herprogrammering en door het verwerken van diverse knelpunten. Daar staat tegenover dat de bedragen in verband met de ingeschatte risico’s en de benodigde middelen ter afdekking van het voorzichtige scenario afnemen.


pag. 25

1.6 Vermogenspositie 2013 De vermogenspositie geeft inzicht in de omvang van de bezittingen (activa) van de gemeente en of dit is gefi‐ nancierd met eigen vermogen, danwel vreemd vermogen. Daarnaast geeft de vermogenspositie inzicht in de vraag in hoeverre de gemeente nog in staat is om vanuit het eigen vermogen tegenvallers op te vangen.

1.6.1 Balans op hoofdlijnen Tabel 1‐12


31‐12‐2013

31‐12‐2012

VASTE ACTIVA

VASTE PASSIVA

355

351

materiële vaste activa financiële vaste activa totaal vaste activa VLOTTENDE ACTIVA grondvoorraden kortlopende verstrekte leningen liquide middelen overlopende activa totaal vlottende activa TOTAAL GENERAAL

31‐12‐2013 31‐12‐2012

484 49 533 509 49 4 15 578 1.110

497 eigen vermogen voorzieningen 54 langlopende leningen 551 totaal vaste passiva VLOTTENDE PASSIVA 477 44 kortlopende leningen 5 12 overlopende passiva 538 totaal vlottende passiva 1.089 TOTAAL GENERAAL verstrekte borgstellingen en garantstellingen

52

77

517

444

924

872

107

88

79

129

186

217

1.110

1.089

1.475

1.426

NB: Door afronding kunnen er verschillen ontstaan in de totaaltellingen

Hieronder geven wij een nadere toelichting op de balansposten. Omdat het eigen vermogen dient als buffer voor het opvangen van tegenvallers, besteden we daar extra aandacht aan. Activa Bij de materiële vaste activa zijn enkele bijzonderheden opgetreden. Allereerst is het effect van de lagere actu‐ ele waarde van commercieel vastgoed verwerkt (€ 8,2 miljoen). Verder is als gevolg van gewijzigde BBV‐regels de boekwaarde van erfpachtgronden verlaagd (€ 2 miljoen). Hiertegenover stond een verhoging van langlo‐ pende vorderingen bij de financiële vaste activa van nagenoeg dezelfde omvang. De boekwaarde van de voorraden – voornamelijk gronden – is toegenomen met circa € 34 miljoen. Deze toe‐ name is het saldo van investeringen in de grondexploitatie (€ 82 miljoen) en overige (€ 9 miljoen) verminderd met verkopen (€ 41 miljoen) en waardecorrecties (€ 16 miljoen).

pag. 26


Eigen vermogen Onderstaande grafiek geeft een beeld van het eigen vermogen. Grafiek 6

Opbouw eigen vermogen

120 116 100 80 60

60 46

40 20

31

44

35

23

gr G on IP de xp lo it a t ie O ve rig e

sa ld ire ja se ar re rv su e lt a at 20 13 af s re ch nt r i jv e in ei ge ge n n ve rm og en

0

Grafiek 7

Saldireserve (totaal 33,5 miljoen)

Saldireserve De saldireserve is bestemd voor het opvan‐ gen van tegenvallers in de exploitatie. De saldireserve bedraagt per 31 december 2013 € 30,5 miljoen. Na toevoeging van het con‐ cernresultaat en rente over 2014 is er € 33,5 miljoen beschikbaar. De grafiek geeft een beeld van de afspraken en toekomstige ver‐ plichtingen die ten laste van de saldireserve komen:

2,4 0,4 8,8 verplichtingen bestemming risico's ruimte onvoorzien

2,2 18,0

Inzet perspectief 2014‐2017 Bij de Voorjaarsnota 2015‐2018 zijn de ‘oude’ afspraken over de dekking van de tekorten herzien door mutaties in het perspectief. In de periode 2014‐2017 wordt een bedrag van € 8,8 miljoen vanuit de saldireserve ingezet voor het sluitend maken het perspectief, waarvan € 4,7 miljoen in 2014. Onvoorzien Jaarlijks wordt € 2,27 per inwoner onttrokken aan de saldireserve ten behoeve van de post ‘onvoorzien’. Deze begrotingspost is bedoeld voor onvoorziene incidentele uitgaven die zich in de loop van het begrotingsjaar voor kunnen doen. Resultaat bestemming Bij de programmarekening 2013 is besloten een aantal niet afgeronde werkzaamheden uit 2013 alsnog in 2014 af te ronden.


pag. 27

Nodig voor risico’s In de kadernota weerstandsvermogen is ondermeer voorgeschreven wat de minimale omvang van de weer‐ standscapaciteit moet zijn. Concreet komt het erop neer dat de omvang van de weerstandscapaciteit (saldire‐ serve) toereikend moet zijn om het risicoprofiel af te dekken. De voorwaarden die hieraan gesteld worden zijn als volgt:  de ondergrens wordt bepaald door het aantal inwoners per 1 januari x € 90;  de ondergrens wordt aangepast als de risico’s langdurig in omvang toenemen of afnemen;  de saldireserve wordt tijdelijk verhoogd indien de omvang van de risico’s incidenteel meer dan 125% van de saldireserve bedraagt;  de saldireserve wordt in principe niet aangepast indien de omvang van de risico’s incidenteel minder be‐ draagt dan 125% van de saldireserve.

Momenteel bedraagt het gemeentebrede risicoprofiel circa € 18,0 miljoen. De risico’s worden nader toegelicht in de paragraaf weerstandsvermogen. Ruimte Na de verwerking van de verplichtingen resteert nog een vrije ruimte van € 2,5 miljoen. Jaarresultaat 2013 Het resultaat over 2013 is € 22,8 miljoen. Reserve afschrijving investeringen (inclusief ondergronds afvaltransportsysteem) Voor de kapitaallasten van eenmalige gefinancierde voorzieningen is circa € 116 miljoen beschikbaar. De reser‐ ve wordt gebruikt voor het afdekken van de jaarlijkse rente en afschrijving van ondermeer het theater, de bi‐ bliotheek, het ondergronds afvaltransportsysteem en de topsporthal. De middelen zijn dus volledig belegd. Reserve structurele rente eigen vermogen De rente van deze reserve komt ten gunste van het perspectief. De reserve dient tevens als buffer om eventue‐ le tegenvallers in de bijstandverlening of de grondexploitaties op te kunnen vangen. Als de reserve wordt aan‐ gesproken leidt dit tot een beslag op het perspectief. Gemeentelijk investeringsplan In de afgelopen jaren werden grote investeringen uit de reserve GIP gefinancierd, waaronder de bibliotheek, de schouwburg en de top‐ en breedtesporthal. Sinds 2010 zijn de incidentele dekkingsmiddelen van de gemeente echter fors afgenomen. Dit wordt veroorzaakt door:  Heroverwegingen Er zijn in 2009 en 2010 veel investeringen heroverwogen om de eerste effecten van de crisis op te vangen.  Investeringen Voorheen werden investeringen gedekt met eenmalige middelen die via het gemeentelijk investeringsplan (GIP) beschikbaar werden gesteld. Tegenwoordig worden investeringen, zoals bevolkingsvolgende voorzie‐ ningen, met structurele middelen afgedekt. Hiervoor vindt jaarlijks een actualisatie plaats bij de voorjaars‐ nota en de programmabegroting. Wel worden ondermeer de impulsmiddelen uit het GIP afgedekt en wordt de bijdrage voor de verbreding van de A6 binnen de reserve gereserveerd.  Minder inkomsten Er vindt geen winstafdracht meer plaats vanuit het grondbedrijf. Ook zijn rentevoordelen en vrijvallende exploitatiebudgetten grotendeels ingezet voor het perspectief.

pag. 28


In onderstaande tabel zijn de belangrijkste mutaties van de reserve en de toekomstige verplichtingen in beeld gebracht: Tabel 1‐13

omschrijving beginstand reserve GIP per 1‐1‐2013


bedrag 49,3

mutaties:

stortingen

4,5

stedelijke bereikbaarheid Almere

‐5,9

impulsgelden

‐4,6

overheveling naar saldireserve

‐1,5

economisch offensief

‐1,3

kunstgebouw Almere Buiten (geactiveerd)

‐1,2

inzet t.b.v. perspectief

‐4,3

saldo 31‐12

35,0

verplichtingen bijdrage verdubbeling A‐6

12,7

impulsen

4,4

maatschappelijk vastgoed de Wierden

4,0

Floriade

3,0

strategische aankopen

2,0

inzet t.b.v. perspectief

1,8

evenementenperron

1,5

overige projecten

5,6

totaal verplichtingen

35,0

vrije ruimte

0

Zoals uit bovenstaande tabel blijkt is er geen vrije ruimte meer in de GIP reserve. Er is ten aanzien van de ver‐ plichtingen rekening gehouden met een reservering voor de bijdrage van Almere aan de verdubbeling van de A‐6 van € 12,7 miljoen. De gemeente heeft met het Rijk afspraken gemaakt over een bijdrage van circa € 24 miljoen in 2020. Het ontbrekende bedrag moet de komende jaren nog worden gespaard. Reserve grondexploitatie De reserve grondexploitatie neemt met € 29,5 miljoen toe en bedraagt hierdoor € 60,3 miljoen. Dit komt voor‐ namelijk door een toevoeging van € 32,5 miljoen uit de reserve rente eigen vermogen conform besluitvorming bij het MPGA 2013. Daartegenover staat een onttrekking van circa € 17,2 miljoen ter dekking van negatieve grondexploitaties. Bij de resultaatbestemming wordt voorgesteld ter dekking van het tekort op de harde buffer € 13 miljoen toe te voegen aan deze reserve. Voor het afdekken van het voorzichtige scenario is nu binnen het weerstandsvermogen € 47,6 miljoen gereser‐ veerd. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar hoofdstuk 1.5 “Ontwikkelingen grondexploitatie”. Vreemd vermogen De vaste passiva zijn gestegen met € 41 miljoen. Deze stijging komt vooral door het aantrekken van langlopen‐ de leningen (circa € 65 miljoen). Daartegenover staat een afname van de voorzieningen met een bedrag van circa € 24 miljoen. Het bedrag aan kortlopende leningen ultimo 2013 was € 20 miljoen hoger dan een jaar eer‐ der door een hoger bedrag aan opgenomen kasgeldleningen. Het saldo van de overlopende passiva is € 50 miljoen lager door een lager bedrag aan vooruit ontvangen bedragen (€ 30 miljoen) en door een lager bedrag aan nog te betaken bedragen (€ 14 miljoen). Verstrekte borgstellingen en garantstellingen Dit betreffen vooral gegarandeerde geldleningen aan woningbouwcorporaties (tertiaire achtervang via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw) en aan de afvalverwerker HVC. Deze laatste garantstelling deelt de ge‐ meente met andere aandeelhouders (naar rato van het aandelenbelang).


pag. 29

pag. 30


2

Programmaverantwoording

2 Programmaverantwoording 2.1 Bestuur Ambitie In deze jaarrekening verantwoorden we over het jaar 2013, dat het laatste volledige jaar van deze bestuurspe‐ riode was. In 2014 zal er een nieuwe bestuurlijke periode aanbreken. Met het coalitieakkoord hebben wij in 2010 voor een duidelijk andere opstelling in de stad gekozen. In voor‐ gaande decennia groeide Almere explosief. Dit bracht een continue toename van financiële middelen, een op productiegerichte gemeentelijke organisatie en veel aandacht voor nieuwe ontwikkelingen met zich mee. Met de huidige omvang van Almere in het huidige economisch tijdsgewricht past alleen focus op groei niet, maar gaat het vooral om het zorgvuldig begeleiden van de doorontwikkeling. Dit betekent dat méér partijen dan voorheen ‐ ook financieel ‐ gaan bijdragen.

Speerpunten ‘Moderne samenleving’ De rol van de overheid verandert. We doen niet alles zelf, maar werken samen waar mogelijk. Een voorbeeld hiervan is het beheer van de publieke ruimte. In de uitvoering werkt de gemeente nauw samen met actieve bewoners, ondernemers en instellingen in de wijk. Initiatieven van inwoners komen vooral goed tot hun recht omdat we in 2013 de werkwijze van gebiedsteams hebben voortgezet. Permanente dialoog Ons college heeft bij de start van de collegeperiode ingezet op het contactwethouderschap. Daar is ook in 2013 invulling aangegeven. Daarnaast zijn er themagerichte ‘contactavonden’ in de verschillende stadsdelen georga‐ niseerd. Het afgelopen jaar was het thema ‘Mensen maken de stad’ en konden inwoners tijdens deze bijeen‐ komsten zowel in gesprek met de contactwethouder als met de verantwoordelijke portefeuillehouder. Con‐ tactwethouders en vakwethouders trekken op deze manier in de verschillende wijken met elkaar op. Verder sluiten wij aan op de agenda’s van de actieve partners en inwoners van het stadsdeel. Eigen kritisch vermogen creëren Zowel de veranderende rolopvatting, als de financiële krapte geven het bestuur in praktijk nieuwe inzichten en opbrengsten. Dit komt samen in een bestuursstijl waarbij we leren van eerdere ervaringen en daardoor als organisatie continue verbeteren. We maken hierbij gebruik van het inzicht dat aanpakken van vroeger niet altijd aansluiten bij de moderne samenleving. ‘Zo doen we dat altijd’ is een verantwoording die niet stand‐ houdt. Daarom is het van belang om door het stellen van de juiste vragen ons eigen kritisch vermogen te orga‐ niseren. Doen we de goede dingen en doen we de dingen goed? Deze vragen zijn de kern van iedere discussie over het op de juiste manier van aanwenden en verantwoorden van publieke middelen. In 2013 is de intentieovereenkomst Publiek Verantwoorden ondertekend. In deze intentieverklaring spreken twintig partners in de stad de intentie uit om meer publiek te verantwoorden. Via de kwaliteitskring publiek verantwoorden komen we twee keer per jaar samen om het publiek verantwoorden vorm te geven. Partners die zich hebben verbonden aan het publiek verantwoorden zijn: de Almeerse scholengroep, De nieuwe biblio‐ theek, de Schoor, Vitree, Bontehond, Digg Out, Kwintes, Leger des Heils, LSG Rentray, ROC, de Schouwburg, Stad en Natuur, Tactus, Talent in Opleiding, Triade, VMCA, Zorggroep, GGD en de Blijfgroep. Als ondersteuning van de beweging van publiek verantwoorden, heeft de raad in het najaar van 2013 de motie (RG‐189/2013) Horizontaal Verantwoorden aanvaard, waarin wordt opgeroepen te zoeken naar vormen van publiek verantwoorden, waardoor een deel van de ambtelijke controle kan vervallen.


pag. 33

Realiseren en monitoren ombuigingsopgave In 2013 hebben we verder gevolg gegeven aan het realiseren van de bezuinigingsopgaven. De voortgang hier‐ van is gevolgd via de bezuinigingsmonitor. Internationaal Beleid In de voorjaarsnota voor 2014‐2017, die vast is gesteld in juni 2013, is extra budget vrij gemaakt voor internati‐ onaal beleid in 2013. De komst van de Floriade als wereldtentoonstelling benadrukt het belang voor Almere om internationale activiteiten te ondernemen. Daarnaast heeft de stad een economische opgave en een ontwikke‐ ling te maken op het gebied van hoger onderwijs. Beide vragen om internationale activiteiten. Met de extra gelden is er meer inzet gepleegd op de verkenning van de mogelijkheden binnen de Europese subsidies voor Almere. Ook is er een start gemaakt met het uitbreiden van het internationale netwerk voor Growing Green Cities en de Floriade. Tenslotte is de ontvangst van buitenlandse delegaties geprofessionaliseerd, evenals de internationale marketing en communicatie. Ten aanzien van Shenzhen is er in de programmabegroting ook budget vrij gemaakt met als doel de relatie met de stad op te bouwen op het gebied van stedelijke planning, (hoger) onderwijs en cultuur. In 2013 is de relatie bestendigd en vastgelegd in een Memorandum of Understanding en een uitvoeringsovereenkomst met Gu‐ angming, een stadsdeel in Shenzhen. De eerste uitwisselingen tussen studenten zijn opgezet, er zijn ontwerp‐ ateliers gehouden en er zijn promotionele activiteiten ondernomen.

pag. 34


Wat heeft programma 1 gekost? Tabel 2‐1


Bestuur

begroting

voor mutatie reserves mutatie reserves

resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

15,2

0,0

‐15,2

14,3

0,1

‐14,3

1,0

0,9

1,6

0,8

0,9

1,3

0,4

‐0,4

na mutatie reserves

jaarrekening

16,1

1,6

‐14,5

15,2

1,4

‐13,9

0,6

Afwijkingen ten opzichte van de begroting Tabel 2‐2


product

omschrijving

resultaat voor bestemming

afwijking reserves

resultaat na bestemming

001

bestuursorganen

0,3

0,3

002

RSA projecten

0,4

‐0,4

0,0

002

bestuursondersteuning college van B&W

0,1

0,1

005

bestuurlijke samenwerking

0,1

0,1

006

bestuursondersteuning raad en rekenkamer

0,1

0,1

001 Bestuursorganen

1,0

‐0,4

0,6

0,3 V

Het voordeel op dit product van € 0,3 miljoen wordt met name veroorzaakt door lagere programmakosten doordat er minder activiteiten hebben plaatsgevonden dan begroot. 002 Reserve Strategische Activiteiten (RSA) projecten

0,4 V

Mutatie reserve RSA

0,4 N

Een aantal RSA projecten kunnen niet per direct worden afgewikkeld, en lopen nog door in 2014 en een klein deel in 2015. Het betreft met name de volgende projecten: bijdrage aan project Transitie sociaal Domein, Busi‐ ness Intelligence, Anders Werken en Informatie op orde. Hierdoor is de werkelijke onttrekking 2013 lager uit‐ gevallen. Deze onttrekking zal dus nog plaatsvinden. 002 Bestuursondersteuning college van Burgemeester en wethouders

0,1 V

Vanuit bestuursopdracht 3 is er bezuinigd op de functies van politiek assistenten. Deze bezuiniging neemt de komende jaren nog toe. Doordat in 2013 de bezuiniging al volledig is ingevuld, is er een incidenteel voordeel van € 0,1 miljoen. 005 Bestuurlijke samenwerking

0,1 V

In het kader van de samenwerking met Shenzen is eind 2013 en begin 2014 een aantal bezoeken van buiten‐ landse delegaties voorbereid. Het zwaartepunt van deze voorbereiding valt in 2014. Er resteert nog € 50.000 van dit budget. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden. 006 Bestuursondersteuning raad en rekenkamer

0,1 V

Het batig saldo op dit product van € 0,1 miljoen wordt veroorzaakt door lagere apparaatskosten van de Raads‐ griffie als gevolg van drie openstaande vacatures gedurende 2013.


pag. 35

2.2 Openbare orde en veiligheid Ambitie Ook in 2013 hebben we hard gewerkt aan onze ambitie, namelijk dat onze inwoners veilig kunnen wonen, werken en leven en zich daarbij ook veilig voelen. Als gemeente voeren we hierbij de regie en werken samen met onze partners zoals politie en Openbaar Ministerie, maatschappelijke partners, het bedrijfsleven en niet in de laatste plaats onze inwoners. Via de voortgangsrapportages over het Actieprogramma Veiligheid 2010‐2014 hebben we verslag gedaan van onze inspanningen en deze in maart en september met de raad besproken. Daarnaast hebben we ook het Jaarplan Stedelijk Kader Veiligheid en de zes Gebiedsplannen Veiligheid voor de periode 2013‐2014 geactualiseerd. Beleidsmatig stond 2013 in het teken van het terugdringen van de woninginbraken. In de laatste maanden van het jaar was een daling zichtbaar in de cijfers. Het aantal pogingen is toegenomen. Verder is de bestuurlijke aanpak van woonoverlast als nieuw speerpunt toegevoegd. Als we terugkijken naar de doelen die het college in 2010 heeft geformuleerd, dan is de conclusie na 2013 dat er tien zijn gehaald of binnen bereik liggen. Dit geldt voor speerpunten als het terugdringen van vandalisme, bedrijfsinbraken, huiselijk geweld, uitgaansgeweld, overvallen en jeugdoverlast. Relatief gezien is het aantal overvallen zelfs gehalveerd ten opzichte van ons peil‐ jaar 2009. Positief is ook de daling die al enige tijd is ingezet bij de straatroven en jeugdcriminaliteit. De auto‐ inbraken zijn echter toegenomen, net als het aantal meldingen van drugs‐ en alcoholoverlast. Op het organisatorisch vlak was 2013 het jaar van de voorbereidingen voor de regionalisering van ons Veilig‐ heidshuis Almere. Ook is in het Veiligheidshuis de focus onder andere komen te liggen op een geprioriteerde lijst van personen waar de stad het meeste overlast van ondervindt, zoals woninginbraak en straatroof. Via ‘rondetafeloverleggen’ wordt de verbinding gelegd tussen de justitiële aanpak en zorg en onderwijs en worden ook eventuele andere gezinsleden in de aanpak betrokken. Verder zijn belangrijke stappen gezet in de verdere ontwikkeling van Stadstoezicht, niet alleen in organisatorische zin (overlegstructuur, prioriteiten, roosters, huisvesting, etc.) maar ook in de uitrusting (opleiding, training, bevoegdheden en uniform) zodat de handha‐ vers adequaat kunnen optreden. De doelstelling om te komen tot een professionele organisatie met één aan‐ sturing, waarbij de regie bij de gemeente ligt en de handhavers herkenbaar en zichtbaar aanwezig zijn, is gerea‐ liseerd. Stadstoezicht werkt daarbij probleemgericht door flexibel en gericht in te zetten op signalen en verzoe‐ ken vanuit de stad. Het werken met vaste clusters in de verschillende gebieden draagt daarnaast bij aan goede samenwerking in en specifieke kennis over het gebied. Veilige woon‐, werk‐ en leefomgeving Rond de aanpak woninginbraken zijn extra maatregelen getroffen. Zo is per 1 oktober 2013 opnieuw een sub‐ sidiefonds voor het Politiekeurmerk Veilig Wonen ingesteld. De animo was groot en rond de 300 subsidiebe‐ schikkingen zijn verleend. Verder konden dankzij een financiële bijdrage van het ministerie van Veiligheid en Justitie 21 extra toezichthouders in de wijken worden ingezet tijdens de ‘donkere dagen’. Ook hebben we ver‐ der ingezet op voorlichting, (buurt)preventie, extra schouwrondes en de inzet van onze handhavers in de ‘hotspotwijken’. Waaks kent inmiddels 1.000 deelnemers en Burgernet meer dan 15.000 deelnemers. Naast deze wervingscampagnes hebben we ook campagne gevoerd tegen de auto‐inbraken (‘Vast en zeker’ en ‘Niets erin, niets eruit’) en vandalisme. In het kader van het Keurmerk Veilig Ondernemen is verder gewerkt aan de certificering van onze bedrijventerreinen en winkelcentra. Minder geweld Het afgelopen jaar is tijdelijk cameratoezicht ingevoerd in de Wierden, het Haarlemplein, de Vanillestraat en het Raaltepad. In het kader van de aanpak huiselijk geweld zijn 67 tijdelijke huisverboden opgelegd. Rond het uitgaanscentrum hebben we goede afspraken met de horeca en politie (convenant Keurmerk Veilig Uitgaan) om het uitgaansgeweld tegen te gaan.


pag. 37

Minder jeugdoverlast en ‐criminaliteit Het aantal jeugdgroepen in de stad is opnieuw in kaart gebracht, 11 hinderlijke en één overlastgevende groep. De overlast rond het Haarlemplein vroeg extra inzet en is afgenomen door de invoering van tijdelijk camera‐ toezicht, het opleggen van gebiedsverboden en het optreden van onze jeugdboa’s. Deze zijn in juni begonnen met hun werkzaamheden. Bestuurlijke aanpak en overige aandachtsvelden Het messen‐ en alcoholverbod is het afgelopen jaar verlengd. De hennepaanpak is voortgezet en een illegaal housefeest is voortijdig beëindigd en ontruimd. Ook zijn twee aanvragen voor een Drank‐ en Horecavergunning geweigerd op basis van een rapport van het RIEC. Een andere horeca‐inrichting is voor drie maanden gesloten. In voorbereiding op inwerkingtreding van de nieuwe Drank‐ en Horecawetgeving heeft er een nalevingsonder‐ zoek van alcoholverstrekking aan jongeren onder de 18 jaar plaatsgevonden. Naar aanleiding van de resultaten is de vervolgaanpak voorbereid. De nadruk ligt hierbij op een gezamenlijke aanpak met de branches (horeca rondom de Grote Markt en supermarkten). Onder andere wordt gewerkt aan stedelijke toepassing van best practices en vormen van zelfregulering. Betere preparatie op crises en rampen Het Veiligheidsbestuur Flevoland heeft ingestemd met een nieuwe organisatie rond Bevolkingszorg. Hierdoor hoeft op lokaal niveau minder te worden georganiseerd en wordt een kleine(re) groep professionals opgeleid om regionaal ingezet te worden bij crisis en rampen. Adequate brandweerzorg Uw raad heeft goedkeuring gegeven aan het krediet van 4,3 miljoen voor de bouw van de nieuwe brandweer‐ kazerne aan de Veluwsekant. De bouw is na de zomer gestart.

Impulsgelden Aan Veiligheid is voor 2013 een impulsbedrag toegekend van € 1,9 miljoen. Hierdoor is 10 fte aan extra toezicht en handhaving in wijken en buurten gerealiseerd (€ 600.000). Ook is een informatieanalist aangetrokken om de ‘intelligence’ (informatiegestuurd werken) in onze veiligheidsaanpak verder vorm te geven (€ 100.000). Zo is een nieuw convenant gesloten met de politie, waardoor de politiecijfers nu dagelijks beschikbaar en we onze handhavers zo effectief en efficiënt mogelijk kunnen inzetten. In de derde plaats is de bestuurlijke aanpak van woonoverlast versterkt (€ 250.000). Hierdoor hebben we in 2013 258 zaken kunnen behandelen, vijf keer zo‐ veel als in 2011. Het betreft veelal hennepteelt. Verder is de pilot ‘verbeterd toezicht’ tot begin 2013 voortge‐ zet (€ 50.000). Tenslotte zijn de impulsgelden gebruikt om het cameratoezicht verder te ontwikkelen (€ 900.000). Na een aanbesteding is een vierjarig contract gesloten met VisiOn ISP. De camera’s zijn vervangen, nieuwe technologie ingevoerd, mobiele camera’s ingezet en er wordt een nieuwe toezichtcentrale in De Voet‐ noot gerealiseerd.

pag. 38




Openbare orde en Veiligheid

begroting

resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

Saldo

20,7

0,8

‐19,9

20,7

1,2

‐19,4

0,5

0,9

1,3

0,4

0,9

0,9

0,0

‐0,4


jaarrekening

na mutatie reserves

21,6

2,1

‐19,5

21,6

2,1

‐19,5

0,1



product

omschrijving


afwijking reserves


120

brandweer en rampenbestrijding

0,2

0,2

140 140

openbare orde en veiligheid

0,3

‐0,3

0,0

openbare orde en veiligheid

‐0,1

‐0,1

‐0,2

overige

0,1

0,1

0,5

‐0,4

002 Brandweer en rampenbestrijding

0,1

0,2 V

Het bestuur van de Veiligheidsregio heeft dit jaar versneld bezuinigd. Dit heeft in 2013 geleid tot een inciden‐ teel voordeel van € 0,2 miljoen op de bijdrage aan de Veiligheidsregio. In 2014 is er sprake van een knelpunt inzake de financiering van Kolom Bevolkingszorg van de Veiligheidsregio. Conform de eerdere zienswijze van Gemeente Almere op de begroting 2014 van de Veiligheidsregio en besluit Veiligheidsbestuur ten aanzien van de financiering Kolom Bevolkingszorg 2014 wordt voorgesteld om € 54.000 bij resultaatbestemming te reserveren voor de financiering Kolom Bevolkingszorg 2014. 140 Openbare orde en veiligheid

0,3 V

Afwijking reserve

0,3 N

In 2013 heeft aanbesteding van het cameratoezicht plaatsgevonden. De verwachting was dat het leasecontract met de oude leverancier tot eind 2013 moest worden voortgezet voor een goede transitie. Gebleken is dat het contract alsnog eerder kon worden opgezegd dan verwacht. Als gevolg hiervan heeft er geen onttrekking plaatsgevonden uit reserve cameratoezicht. 140 Openbare orde en veiligheid

0,1 N

Afwijking reserves

0,1 N

De overschrijding van € 0,2 miljoen op het product wordt veroorzaakt doordat er in 2013 een aanvullende vergoeding is toegekend aan de Vereniging Dierenasiel van € 0,2 miljoen over de jaren 2003 tot en met 2013. Verder is er vertraging opgetreden in de geplande verhuizing van stads‐ en cameratoezicht naar een nieuwe locatie in het stadcentrum. Hierdoor verschuift er € 0,1 miljoen aan lasten van 2013 naar 2014. De lasten wor‐ den gedekt uit het GIP, de onttrekking is daarom ook € 0,1 miljoen lager.


pag. 39

2.3 Beheer en leefomgeving Ambitie Gebiedsgericht werken De afgelopen periode is veel gebeurd binnen het programma Beheer en Leefomgeving. Zeker als we de huidige stand van zaken vergelijken met het vertrekpunt in 2010. Ons belangrijkste uitgangspunt is het gebiedsgericht werken. Of het nu gaat om het beheer van de openbare ruimte, de integrale wijkaanpak, de verbetering van de leefbaarheid of de manier waarop we met ons afval omgaan, het college zet zoveel als mogelijk in op een duur‐ zame stad met actieve inwoners en ondernemers. Mensen maken de stad! Mensen maken de stad is het leidende motto dat ons en de stad inspireert. Bewoners nemen steeds vaker het initiatief. Het wijkbudget is veelvuldig aangevraagd voor sociale activiteiten en verbeteringen in de openbare ruimte. Bewoners vervullen in toenemende mate een prominente rol. Zo nemen zij in steeds meer ontmoe‐ tingscentra (een deel van) de programmering voor hun rekening. In Almere Poort ontfermen bewoners zich over lege kavels en geven deze een buurtfunctie, totdat ze zijn verkocht. In het centrum van Almere Buiten proberen we met ondernemers, bewoners en vastgoedeigenaren de huiskamer van Almere Buiten tot stand te brengen – een plek om aangenaam te winkelen en te verblijven. Het buurtbedrijf Bouwmeesterbuurt, zelfbe‐ heer in De Wierden, de ouderen in de Waterwijk die zelf met initiatieven gekomen zijn om Waterwijk meer seniorenproof te maken, Arnhemplein, waar we de rollen echt omgedraaid hebben en de bewoners letterlijk opdrachtgever zijn geworden van de herinrichting van de omgeving, de wijkaanpak Molenbuurt light zo maar een paar prachtige voorbeelden van ‘Bewoners aan het Roer’. Vaak gaat het om kleine initiatieven die niet of nauwelijks op het podium komen, maar die daadwerkelijk het verschil maken. Het Expertisecentrum Actief Burgerschap & Participatie lanceerde de website mensenmakendestad.almere.nl waarop initiatieven zijn terug te vinden. Bewoners plaatsen er zelf hun initiatieven wat zij in hun buurt organi‐ seren en creëren zo een digitale ontmoetingsplaats tussen bewonersgroepen. De integrale wijkaanpakken hebben zich bewezen als effectief middel om de leefbaarheid van de betreffende wijken aan te pakken, wat per gebied maatwerk blijft van wat er nodig is. Door de combinatie van sociale en fysieke interventies komen buurten in de lift. Bewoners van Burgerparticipatie Almere schreven mee met het Expertisecentrum aan de eind 2013 vastgestel‐ de Almeerse Participatienota. De Growing Green‐beweging in de stad is in 2013 gegroeid. Steeds meer mensen en bedrijven willen onderdeel zijn van een gezonde groene stad met oog voor de toekomst. Bewoners en be‐ drijven dagen we uit deze beweging op te pakken en elkaar hierbij te versterken. Het zijn ontwikkelingen waar door het College grote waarde aan wordt gehecht. Dat uit zich tevens in de vele ontmoetingen tussen leden van het college en de bewoners. Zo zijn er in de afgelopen jaren verschillende themabijeenkomsten georgani‐ seerd, worden er stadsdeelbezoeken georganiseerd en heeft elk stadsdeel een eigen contactwethouder die regelmatig in de wijk te vinden is.


pag. 41

Samenwerken in de wijk De samenwerking met partners is in alle stadsdelen cruciaal voor het signaleren van problemen en het werken aan oplossingen. In drie wijken zijn praktijkwerkplaatsen gestart om invulling te geven aan de decentralisatie (per 1 januari 2015) van de AWBZ, de jeugdzorg, werk en inkomen. In Waterwijk, Eilandenbuurt‐Noord en De Wierden geven frontlijnwerkers hier met multidisciplinaire wijkteams invulling aan. In Stedenwijk ontstond eenzelfde samenwerking van onderop in een Krachtteam. In de drie nieuwe gebiedskantoren werken Programmabureau Stad, Stadsbeheer en partners in de wijk samen aan gebiedsgerichte vraagstukken van alledag. In Almere Poort zijn de gemeentelijke diensten verenigd om als Poortwachters samen met bewoners en ondernemers vorm te geven aan realisatie en beheer. Met eigenaren, ondernemers, maatschappelijke organisaties en bewoners werken we in Almere Centrum, Centrum Haven en Centrum Buiten nauw samen om deze centra de nodige doorontwikkeling te geven. Finan‐ ciering van de doelen pakken we gezamenlijk op, ondersteund met externe bronnen. Zo zorgt een EFRO‐ subsidie voor de komst van P!T‐expo, verbetering van de bereikbaarheid in Almere Centrum en optimalisering van het gebruik van de Blauwe As. Belangrijkste partners in de stad blijven de mensen die er dag in dag uit gebruik van maken. Integrale wijkaanpak in de aandachtsgebieden In 2013 hebben we in de aandachtsgebieden ingezet op verbetering door een gebiedsgerichte aanpak, waarbij de gebruikers, bewoners en eigenaren centraal staan en een actieve rol hebben. In 2013 zijn in de Stedenwijk, De Wierden, Waterwijk en Bouwmeesterbuurt, groot onderhoud gestart, doorgezet of afgerond. Alle projecten zijn intensief met bewoners en externe partners voorbereid. Dit door middel van informatie‐ en inloopavon‐ den. Tijdens het werk zijn spreekuren in de wijk ingericht waar bewoners met hun vragen en wensen terecht konden. We werken in de Integrale Wijkaanpakken met onze partners toe naar herijking en vernieuwing van de afspraken. Na signalen vanuit onderzoeksgegevens, frontwerkers en partners startte in de Eilandenbuurt, de binnenring van Haven – waarnaar de aanpak in De Wierden inmiddels is uitgebreid – en Centrum Buiten in 2013 een (her‐ nieuwde) impuls. Hierbij is altijd sprake van een gezamenlijke inspanning en financiering vanuit beheer, wo‐ ningcorporaties, (vastgoed)eigenaren en andere partners. Bijvoorbeeld door in te zetten op een meer diverse woningvoorraad (De Wierden), verbetering van de aantrekkelijkheid en beleving van de centra (Almere Cen‐ trum en Centrum Buiten), een gezonde leefstijl van kinderen (40+ gebied in Stad), veiligheid of extra aandacht voor problemen achter de voordeur. Het ‘Early Warning System’ / de Straatkubus werd in 2013 verder doorontwikkeld en wordt in 2014 ‘klaarge‐ stoomd’ voor gebruik. Met dit krachtige instrument willen we ervoor zorgen dat we in de gebieden nog gerich‐ ter kunnen samenwerken aan de (signalering van) beginnende problemen. Participatie Naast directe samenwerking met bewoners in projecten zijn op het terrein van bewonersparticipatie in 2013 grote stappen gezet. Om zo veel mogelijk de zelfwerkzaamheid van de Almeerse burger te stimuleren zijn aller‐ lei aanmoedigingsacties georganiseerd. Ook is in overeenstemming met de uitgangspunten van de Beheervisie actief geïnvesteerd in het uitbreiden van het burgernetwerk. Deze is gegroeid van bijna 300 vrijwilligers in 2012 tot meer dan 2000 (!) vrijwilligers eind 2013 waaronder ook een groot aantal bedrijven en maatschappelijke instellingen. Effect hiervan is dat op de plekken waar de burgers en bedrijven actief zijn sprake is van een scho‐ nere omgeving. Voor deze inspanningen heeft de gemeente Almere de aanmoedigingsprijs gewonnen van de stichting Nederland Schoon! De uitdaging voor de komende periode is deze groep blijvend aan de gemeente te binden.

pag. 42


Regulier onderhoud en extra werkzaamheden Naast groot onderhoud en de noodzakelijke vervanging van elementen is het reguliere dagelijkse werk volgens planning verlopen. Extra werkzaamheden en schade aan de inrichting van de openbare ruimte werden veroor‐ zaakt door de extreme weersomstandigheden begin 2013 en een warme zomerperiode. Op 28 oktober 2013 heeft er een zware storm plaatsgevonden waardoor er heel veel schade is ontstaan aan de bomen. Dit bracht extra kosten mee voor het verwijderen van omgevallen‐ en scheefstaande bomen en noodmaatregelen die allemaal te maken hadden met de veiligheid. In samenwerking met politie en brandweer is in korte tijd erg veel werk verricht om de stad vervolgens weer begaanbaar te maken, te houden en de veiligheid te waarborgen. In de herfst hebben we voor het reinigen en repareren van kolken extra inzet moeten plegen omdat er op veel plaatsen wateroverlast ontstond. Daarnaast is er ook extra inzet gepleegd in het verhelpen van wateroverlast bij een aantal fietspaden, parkeerplaatsen en bij tunnels. Er zijn ondermeer extra draingoten bij onderdoorgan‐ gen en een betere afwatering bij fietspaden en parkeerplaatsen gerealiseerd. Tijdens reguliere inspectiewerkzaamheden is er een zandinloop onder de Havendreef ontdekt. Bij langdurige zandinloop bestaat gevaar voor verzakking van de weg. Het riool is dicht geschuimd en een nieuwe persleiding is geplaatst. Dit moest zo spoedig mogelijk gerepareerd worden. Bijzonder project: busbaantunnel In november is in drie dagen de busbaan in de tunnel in het stadscentrum vernieuwd. De busbaan was ernstig beschadigd. Door het intensieve gebruik en een afwateringsprobleem in de tunnel. Hierdoor was het beton van de rijbaan op verschillende plaatsen gescheurd en afgebroken. Daardoor ontstonden verzakkingen, waar de bussen last van hadden. Om dit zo te kunnen doen hebben er drie dagen bussen over het Stadhuisplein gere‐ den over een tijdelijke busbaan. In drie dagen is de bestaande baan weggehaald en de constructie daaronder vernieuwd. Daarna is er nieuw asfalt gekomen. Tijdens de werkzaamheden in de tunnel hebben we ook meteen de lampen in de busbaantunnel vervangen. Parkeren De afgelopen periode hebben we gewerkt aan het kostendekkend maken van de parkeerexploitatie. Onderzoek heeft aangetoond dat Almere in potentie een goed en financieel parkeerbedrijf heeft en dat het parkeerbedrijf marktconform werkt. In 2012 is het belparkeren ingevoerd, sindsdien maakt het een substantieel deel van de met straatparkeren behaalde omzet uit. Belparkeren bleek ook in 2013 een groot succes en er is daardoor een groei in de omzet te zien. Het jaar 2013 laat een financieel gezond parkeerbedrijf zien. Onder het motto ‘van geld naar inhoud’ is een start gemaakt met een visie op het parkeerbedrijf van de toekomst. Dit heeft geleid tot de invoering van nieu‐ we parkeerproducten ‘op maat’ zoals het invoeren van een avondtarief en driedaagse abonnementen. Inbraken in parkeerautomaten in Almere Buiten waren aanleiding om te experimenteren met cashless parke‐ ren. Er zijn vijf zogenaamde duurzame dip & go parkeerautomaten geplaatst waar alleen nog maar met de pinpas kan worden betaald. De eerste ervaringen zijn positief. Fietsparkeren In 2013 is gehoor gegeven aan de uitvoering van het amendement om de gratis fietsenstallingen in het stads‐ centrum door mensen te laten bewaken. Dit is in drie van de vijf fietsenstallingen gelukt met inzet van de Tomingroep. De andere twee fietsenstallingen (bij de Brouwerstraat en Esplanada) konden door beperkte mid‐ delen niet worden bemenst en worden overigens ook nauwelijks gebruikt. In Almere Buiten is een pilot gestart met een onbemande fietsenstalling met een parkeerautomaat. De eerste resultaten lijken positief, de bezettingsgraad is hoog. De pilot wordt in 2014 geëvalueerd.


pag. 43

Wabo Als gevolg van de nog altijd aanhoudende crisis in de bouw en de tekorten op de bouwleges hebben wij in 2013 gezocht naar mogelijkheden om een structurele kostenreductie van € 2 miljoen te realiseren. Dit heeft ertoe geleid dat u bij de programmabegroting hebt besloten dat het van groot belang is om in te blijven zetten op de werkzaamheden die de economische bedrijvigheid en zelfinitiatief in Almere stimuleren. Wij zien dit in de ver‐ gunning verlening, in het relatiebeheer en bij particulier opdrachtgeverschap. De gemeente heeft daarin een stimulerende, ondersteunende rol. De ambitie waarmee en de wijze waarop de gemeente deze taken uitvoert is mede bepalend voor de concurrerende positie van onze gemeente ten opzichte van andere vestigingslocaties in de omgeving.

Met de gemeente Muiden is een overeenkomst gesloten voor de ondersteuning van deze gemeente bij de vergunningverlening en het toezicht op de uitvoering van de kunstwerken in het kader van de verbreding van de A1 en de nieuwe locale brug in Muiden.

In 2013 is het totaal aantal ingediende bouwaanvragen met ongeveer 5% afgenomen ten opzichte van 2012. Door strak te sturen op de kosten zijn wij erin geslaagd om het negatieve resultaat op de leges nagenoeg ge‐ heel te compenseren. Zelfcontrole In 2013 is op meerdere fronten ervaring opgedaan met zelfcontrole. Zo is het mogelijk gemaakt dat de bouw‐ aanvragen voor ca. 60 woningen van het Particulier Opdrachtgeverschap bouwproject IBBA‐6 gecertificeerd zijn ingediend. Nadat de woningen gereed zijn, vindt een evaluatie plaats. Een ander voorbeeld is de posteractie over brandveilig gebruik in het stadscentrum. In 2013 is een postercam‐ pagne bij winkels gevoerd om de zelfcontrole van winkels te vergroten. Ook zijn er met verschillende partijen, waar onder enkele zorginstellingen, concrete afspraken gemaakt of is het gesprek aangegaan over de door hen uit te voeren zelfcontrole. Tuinvergrotingen In de achterliggende jaren is de noodzaak voor een meer beleidsmatige aanpak van alle problemen rondom tuinvergrotingen steeds duidelijker geworden. In 2013 hebben wij de beleidslijn hiervoor vastgesteld en heeft u voor 3 jaar extra middelen beschikbaar gesteld om aan de uitvoering van dit beleid een extra impuls te kunnen geven. Gedurende de rest van het jaar is de hoogste prioriteit gelegd bij het vergroten van de productie (ver‐ koop van m2). In de loop van het jaar is extra capaciteit aangesteld voor de uitgifte van tuinvergrotingen. Almere, stad zonder afval! Sinds 2010 is onder het credo “Mijn Afval Maakt Winst”(MAMW) een behoorlijke impuls gegeven aan de ge‐ scheiden inzameling. Inmiddels wordt 55% van de Almeerse afvalberg gescheiden ingezameld. Daarmee zijn we er nog niet. Het is de gemeentelijke ambitie om al het Almeerse afval gescheiden in te zamelen en in 2020 te komen tot Almere, Stad zonder afval!

Het jaar 2013 heeft dan ook vooral in het teken gestaan van de vraag op welke wijze genoemde ambitie kan worden gerealiseerd. Met alle in de afgelopen jaren opgedane ervaringen is het ons duidelijk geworden dat de Almeerse afvalberg het beste kan worden geslecht vanuit een sterke intrinsieke motivatie van de inwoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen. De zeggenschap moet hierbij terug naar de samenleving,

Om duidelijk te maken dat we toe is aan een vervolgstap, is ook de naam van het programma MAMW aange‐ past in: “Almere, Stad zonder afval”. Dit meerjarige programma wordt jaarlijks herijkt en bestaat uit doelen, subdoelen, uitdagingen en een groot aantal activiteiten, ondersteund door het opzetten van (online) gemeen‐ schappen. Iedere activiteit draagt in meer of mindere mate bij aan het behalen van de doelen. In overleg met de inwoners zal onder meer verder worden geëxperimenteerd met de principes van restafval op afstand en het communiceren met de samenleving via het systeem van “rode en gele kaarten”. Uitvoering van het programma brengt met zich mee dat er steeds meer sprake zal zijn van maatwerkoplossin‐ gen en een inzamelstructuur die op termijn per gebied kan verschillen. Er is sprake van een organische groei naar ons centrale doel, namelijk om in 2020 een stad zonder afval te zijn! pag. 44





begroting

jaarrekening

resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

voor mutatie reserves

130,9

74,3

‐56,7

133,2

96,0

‐37,2

19,4

0,8

4,9

4,1

1,0

5,8

4,8

0,7

mutatie reserves

na mutatie reserves

131,7

79,2

‐52,6

101,8

134,3

‐32,5

20,1



product

omschrijving

resultaat voor

afwijking

resultaat na

bestemming

reserves

bestemming

210 210

omzetten voorziening groot onderhoud en onderhoud lange term in een reserve stedelijke bereikbaarheid Almere

20,6

20,6

210

gebiedskantoren

‐0,3

0,3

0,0

0,1

0,1

210

40+wijken

0,1

‐0,1

0,0

210

wegen straten en pleinen

214/215

parkeren

‐0,9

‐0,9

0,2

‐0,2

221

0,0

binnenhavens en waterwegen

‐0,1

‐0,1

560

openbaar groen en openluchtrecreatie

‐0,4

‐0,4

580

EFRO Veiligheidsexpo

‐0,8

0,8

0,0

721/725

afvalverwijdering en verwerking

0,6

0,6

722/726

riolering en waterzuivering

‐0,1

‐0,1

723

milieubeheer

0,1

0,1

822/823

bouwvergunningen en handhaving en bezwaar

0,2

0,2

overige

0,1

‐0,1

0,0

19,4

0,7

210 Omzetten voorziening groot onderhoud en onderhoud lange termijn in een reserve

20,1

20,6 V

Omzetten voorziening Algemeen Onderhoud in een reserve In de nota “opgave beheer openbare ruimte Almere”, die u reeds heeft ontvangen, wordt de beheeropgave van de stad voor de (middel)lange termijn inzichtelijk gemaakt. De financiële uitkomst is een structureel tekort van € 8,1 miljoen per jaar voor het beheer, groot onderhoud en de vervangingsinvesteringen. Een van de op‐ lossingen is het inzetten van de voorziening algemeen onderhoud (omvang € 20,1 miljoen). Hierbij moet wel worden bedacht dat het gaat om incidentele middelen, terwijl de problematiek een structureel karakter heeft. De voorziening dient als een achtervang “spaarpot” voor de aangegane verplichtingen van groot onderhoud‐ en vervangingsprojecten. Voor de kosten van deze projecten is jaarlijks regulier budget beschikbaar, waardoor het niet toegestaan is hiervoor een voorziening aan te houden. De jaarrekening is het meest natuurlijke mo‐ ment om de voorziening te laten vrijvallen. Deze post wordt via resultaatbestemming toegevoegd aan de re‐ serve structurele rente eigen vermogen. Bij de begroting 2015 zal besluitvorming plaatsvinden over de inzet van deze middelen met betrekking tot de problematiek van het groot onderhoud.


pag. 45

Omzetten voorziening Onderhoud lange termijn (OLT) in een reserve Uit de voorziening onderhoud lange termijn wordt de eerste herbestrating van opgeleverde gebieden bekos‐ tigd. Deze werkzaamheden vinden 7 tot 10 jaar na de oplevering van de wijk plaats. De voeding van de voorzie‐ ning vindt plaat vanuit de grondexploitatie. Bij de herijking van de voorziening is de resterende verplichting berekend op € 0,65 miljoen en is een bedrag van € 0,6 miljoen vrijgevallen. Deze post wordt via resultaatbe‐ stemming toegevoegd aan de reserve structurele rente eigen vermogen. Bij de begroting 2015 zal besluitvor‐ ming plaatsvinden over de inzet van deze middelen. 210 Stedelijke Bereikbaarheid Almere

0,3 N

Onttrekking reserve SBA

0,3 V

In 2013 is vanuit de reserve Stedelijke Bereikbaarheid Almere € 330.000 uitgegeven voor het project verbreden Waterlandseweg. Zowel de kosten als de onttrekking voor 2013 zijn per abuis niet begroot. De werkelijk ge‐ maakte kosten worden echter gecompenseerd door een onttrekking van gelijke omvang uit de reserve. 210 Gebiedskantoren

0,1 V

In 2013 zijn de gebiedskantoren stad oost en west samengevoegd op een nieuwe locatie en heeft het gebieds‐ kantoor Almere Buiten nieuwe huisvesting gevonden bij de nieuwe bibliotheek in Almere Buiten. Met deze verhuizing zijn de huurlasten conform begroting structureel met € 0,106 miljoen naar beneden gebracht. In 2013 was het ook de bedoeling een gebiedskantoor in Poort in te richten. Dit is nog niet gerealiseerd. Er resteert nog € 0,04 miljoen uit het voorstel resultaatbestemming 2012 en incidenteel € 0,06 miljoen uit het budget voor gebiedskantoren over 2013. Deze middelen zijn nodig voor de inrichting en verhuizing van het gebiedskantoor Poort (€ 0,085 miljoen) en voorbereidingskosten huisvesting in Haven (€ 0,015 miljoen). Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden. 210 40+wijken

0,1 V

Onttrekking uit reserve 40 + wijken

0,1 N

De uitgaven 40+ budgetten zijn tot nog toe € 0,14 miljoen lager dan begroot. Naast lichte onderbestedingen bij een paar projecten, is dat vooral het gevolg van de voorzichtige start van het wijkbudget “zelf bedacht, zelf gedaan” in 2011. Inmiddels is de bewonerscommissie die de bijdragen toewijst minder terughoudend, en is de verwachting dat de onderbesteding in 2014 wordt ingehaald. Door de onderuitputting op de uitgaven is er ook voor dit zelfde bedrag minder onttrokken aan de reserve 40+ wijken. 210 Wegen straten en pleinen

0,9 N

De overschrijding op het product van € 0,9 miljoen wordt veroorzaakt door:  € 0,3 miljoen nadeel door hogere kosten voor gladheidbestrijding als gevolg van de lang aanhoudende win‐ ter in 2013. Daar waar er 29 acties zijn begroot is er over 2013 in totaal 35 keer uitgerukt;  € 0,4 miljoen nadeel doordat de organisatieontwikkeling van het advies‐ en ingenieursbureau nog niet he‐ lemaal is afgerond;  € 0,3 miljoen nadeel door hogere energielasten. Dit is onder te verdelen in € 0,2 onvoorziene transportkos‐ ten en € 0,1 miljoen hogere kosten voor energieverbruik. De overschrijding was pas eind 2013 bekend, der‐ halve wordt momenteel onderzocht wat de oorzaken hiervan zijn. De resultaten worden medio februari verwacht;  € 0,1 miljoen voordeel door meer degeneratieaanvragen voor kabels en leidingen dan begroot. 214/215 Parkeren

0,2 V

Afwijking reserves

0,2 N

Het batig saldo op parkeren wordt veroorzaakt door een stijging van 4,4% van de parkeeropbrengsten ten op‐ zichte van vorig jaar. Deze stijging komt vooral voor rekening van de garages in Almere Stad. Belparkeren is zowel in Almere Stad als Almere Buiten buitengewoon succesvol. Het aantal transacties neemt nog steeds toe, het transactiebedrag is inmiddels gestabiliseerd. Het voordelig resultaat op parkeren is toegevoegd aan het egalisatiefonds parkeren. pag. 46


221 Binnenhavens en waterwegen

0,1 N

De overschrijding op het product van € 0,1 miljoen wordt veroorzaakt door de berging van een gezonken boot en extra noodzakelijk maatregelen bij het reinigen van watergangen. De eigenaar van de boot is bekend en er wordt gekeken in hoeverre de gemaakte kosten kunnen worden verhaald op de eigenaar. 560 Openbaar groen en openluchtrecreatie

0,4 N

Op 28 oktober heeft er een zware storm plaatsgevonden waardoor er heel veel schade is ontstaan aan de bo‐ men. De kosten voor het verwijderen van omgevallen‐ en scheefstaande bomen en het nemen van veilig‐ heidsmaatregelen bedragen € 0,45 miljoen. 580 EFRO Veiligheidsexpo

0,8 N

Onttrekking uit GIP t.b.v. Veiligheidsexpo

0,8 V

De afwijking is administratief van aard. 721/725 Afvalverwijdering en verwerking

0,6 V

Het batig saldo op het product van € 0,6 miljoen is als volgt opgebouwd:  € 0,1 miljoen voordeel op de inkomsten uit de afvalstoffenheffing als gevolg van een gemeentebrede con‐ trole op leegstand van woningen en bedrijven.  Verder is er een voordeel op de lasten met betrekking tot de afvalverwerking en verwijdering van € 0,5 miljoen. Het voordeel op de lasten is als volgt opgebouwd:  € 0,6 miljoen voordeel op de verwerkingskosten als gevolg van een daling van het aantal tonnages restafval;  € 0,2 miljoen nadeel op de inkomsten uit verkoop van grondstoffen als gevolg van een daling van het aantal tonnages grondstoffen. De daling van zowel het restafval als de grondstoffen is het gevolg van de economi‐ sche situatie. Door een geïntensiveerde inzet op afvalscheiding is de daling van de ingezamelde grondstof‐ fen beperkt gebleven;  € 0,2 miljoen voordeel op de beheerkosten van het Ondergronds afvaltransportsysteem (OAT) als gevolg van het temporiseren van investeringen en uitstellen van onderhoud. Dit als gevolg van het uitgevoerde raadsonderzoek naar de toekomst van het OAT;  € 0,1 miljoen nadeel door kosten voor bodemsanering rond de zoutloods op het recyclingperron in Almere Haven. Deze sanering heeft plaatsgevonden op advies van de Provincie Flevoland. 722/726 Riolering en waterzuivering

0,1 N

De overschrijding op het product van € 0,1 miljoen wordt veroorzaakt door € 0,1 miljoen hogere inkomsten uit de rioolheffing als gevolg van meer rioolaansluitingen en € 0,2 miljoen hogere lasten. De hogere lasten betref‐ fen:  € 0,1 miljoen nadeel op de energielasten;  € 0,1 miljoen nadeel door extra inzet in het verhelpen van wateroverlast bij een aantal fietspaden, parkeer‐ plaatsen en tunnels en het extra reinigen en repareren van kolken. 723 Milieubeheer

0,1 V

Dit voordeel heeft vooral betrekking op een ontvangen subsidie en extra inkomsten uit leges bodemadviezen. 822/823 Bouwvergunningen en handhaving en bezwaar

0,2 V

Het batig saldo op het product wordt verklaard door lagere personeelskosten als gevolg van minder bezwaar‐ procedures en het uitstellen van de huisvestingsverordening. Dit levert een voordeel op van € 0,2 miljoen.


pag. 47

WABO vergunningverlening De inkomsten uit bouwleges zijn € 0,4 miljoen lager dan begroot. Oorzaak hiervan is met name de overgangs‐ regeling voor gebieden met een verouderd bestemmingsplan waardoor tijdelijk in deze gebieden geen leges konden worden geheven. Verder is er, conform de legesverordening, ook een korting van 30% verstrekt op de leges van 60 PO woningen die gecertificeerd zijn ingediend. Ondanks de lagere inkomsten uit WABO leges is er ten opzichte van de begroting per saldo geen afwijking. Er is bijgestuurd op de inzet van personeel, onder an‐ der door uitgevoerde werkzaamheden voor het project A1 bij de gemeente Muiden en er heeft detachering plaatsgevonden. Ook zijn er minder kosten gemaakt voor de landmeetkundige toets, het uizetten van rooilijnen en ICT kosten. Dit levert een voordeel op de uitgaven van circa € 0,4 miljoen. Grafiek 8: ontwikkeling bouwleges

bedragen x € 1 miljoen

Meerjarige ontwikkeling bouwleges In de hiernaast staande grafiek is de ontwikkeling van de inkomsten uit bouwleges en de kosten van vergunning‐ verlening weergeven. De doorgetrokken lijnen betreft de realisatie, de stippellijnen betreft de begroting. Vanaf 2014 vindt er nog een bijdrage van circa € 0,7 miljoen plaats vanuit het perspectief voor de extra dienstverlening.

12 10 8 6 4 2 0 2008

2009

2010

2011

bouwleges

pag. 48

2012

2013

2014

2015

2016

2017

kosten vergunningverlening


2.4 Cultuur Ambitie In deze periode is gewerkt aan het versterken van het cultuurbezoek in eigen stad. Cultuur is een belangrijke vrijetijdsbesteding voor Almeerders maar cultuurbezoek gebeurt niet altijd in eigen stad. Een van de redenen is, zo geven Almeerders aan in een onderzoek in 2011, dat bepaalde cultuurvoorzieningen missen. Om bij te dragen aan een hechte, leefbare samenleving en daarmee de identiteit van de stad te versterken wordt een zo volledig mogelijk cultuuraanbod gerealiseerd dat past bij de omvang van de stad

Resultaten De cultuurnota ‘Stad met verbeelding’ (2008) is aan het begin van deze periode de uitvoeringsnota. Alle 34 maatregelen uit deze nota zijn uitgevoerd, waaronder het benoemen van een stadsschrijver. De eerste stadsschrijver was Stephan Sanders, de tweede is Renate Dorrestein. In 2010 is de Nieuwe Bibliotheek geopend in Almere Stad. Vanaf dag 1 is het bezoekersaantal gestegen. Met Amsterdam wordt Almere als voorbeeld gesteld voor deze nieuwe vorm van culturele en studieuze dienstverlening. Met het realiseren van het kunst‐ gebouw in Almere Buiten (Extravert) in 2012 is de harde infrastructuur voorlopig af. Het heeft tijd gekost cultu‐ reel huurders te contracteren voor dit pand maar het begin is er met een bibliotheek en een grote aanbieder van danscursussen. In Almere Haven wordt gebouw Corrosia door de eigenaar aangepast aan de eisen van de tijd om daarna vanaf 2015 opnieuw het bruisend cultureel centrum van Haven te worden. Zware bezuinigingen van het rijk dreigden in 2012 de prille Almeerse culturele infrastructuur af te breken. De ambities van museum de Paviljoens konden daardoor niet voortgezet worden en de beeldende kunst in Almere heeft door het dichtgaan van het museum een forse aderlating moeten ondergaan. Beeldende kunst gaat nu in een nieuwe setting verder in hectare cultuur. Door adequate interventies van Almere en Flevoland is de theaterstructuur met Vis à Vis, BonteHond en Suburbia op peil gebleven. Het landelijk podiumkunstenfonds draagt uiteindelijk aan alle drie gezelschappen bij.

Speerpunten Herijking cultuurbeleid: 2013 overgangsjaar Ten behoeve van het Integraal Afspraken Kader is in 2012 een visie op cultuur vastgesteld en eind 2012 is de Cultuurbrief Modern‐zelfbewust‐toegankelijk 2013‐2016 met als speerpunt de conceptontwikkeling van een nieuwe voorziening uitgebracht onder de werktitel Hectare Cultuur. Deze Hectare Cultuur wordt het culturele brandpunt van de stad en trekt publiek vanuit een wijde regio. Dat dit een andere aanpak en het loslaten van bestaande concepten vergt is in het hele jaar 2013 gebleken. Maar het gewenste doel, door meer samenhang en gastvrijheid, cultuur te laten floreren in de stad is dat meer dan waard. Een verbeterde museale infrastructuur was al jaren een wens en daarbij was de focus gericht op een breed stadsmuseum. Door uit te gaan van bestaande gebouwen en het formuleren van een nieuw concept, de z.g. Hectare Cultuur (HaC) in de cultuurbrief Modern‐zelfbewust‐toegankelijk 2013‐2016, is de basis gelegd voor een publiekstoegankelijk cultureel centrum. Eind 2012 is dit idee naar de planfase gebracht en na een uitvoeri‐ ge politieke behandeling aan het eind van 2013 heeft u uw steun uitgesproken het advies van Van Mil te vol‐ gen. Aan de stichting Almeerse Theaters hebben wij de opdracht verleend om de implementatiefase HaC uit te voeren. De directie en de raad van toezicht van de schouwburg zijn vernieuwd en zijn aan de slag gegaan om de hectare cultuur op te bouwen in de 100 x 100 meter van gebouw de Kunstlinie.


pag. 49

In de Hectare Cultuur worden geen scherpe scheidslijnen tussen de kunstdisciplines beoogd maar zoals het in de kunsten en de media zelf aan de orde is, gaan we uit van een centrum gebaseerd op productie, presentatie en programmering waarbij beeldende kunst een belangrijke rol gaat spelen in exposities van vanuit diverse collecties. Meer diversiteit zal naar verwachting ook passend zijn bij de publieke vraag in Almere en in regio. Een en ander wordt integraal opgezet met podiaprogrammering, architectuur programma’s en debat. Talentontwikkeling In deze periode is op het gebied van talentontwikkeling veel in gang gezet. Talentenklassen muziek, jeugdthea‐ terscholen en een jongerenproject bij theatergroep Suburbia bieden kansen aan jongeren die hier zonder vooropleidingen van het reguliere kunstvakonderwijs toch op niveau hun kwaliteiten kunnen ontwikkelen. Langzamerhand en ongestuurd is in deze periode gebouw de Voetnoot (voormalig CKV en bibliotheek) een hotspot geworden voor kleine cultureel ondernemers naast de twee theatergroepen Suburbia en BonteHond. Met de tijdelijke komst van Corrosia Stad heeft het gebouw gewonnen aan publieke aantrekkingskracht. Cultuureducatie In deze periode is de kanteling van cultuureducatie voorbereid en tenslotte in 2013 uitgevoerd. De kanteling van gesubsidieerde vrijetijdslessen en cursussen naar de educatie op scholen met een stevige inzet op duurza‐ me verankering van kunst en cultuur in de curricula vond in 2013 plaats. De nieuwe, nauw aan de schoolbestu‐ ren gelieerde, organisatie Collage heeft de taak op zich genomen alle scholen te bereiken met de nieuwe pro‐ gramma’s en het culturele aanbod vanuit de stad.

pag. 50




Cultuur

begroting


resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

31,0

4,2

‐26,8

30,9

4,4

‐26,5

0,2

0,0

9,2

9,2

0,0

9,2

9,2

0,0

na mutatie reserves

jaarrekening

31,0

13,4

‐17,5

30,9

13,6

‐17,3

0,2



product

omschrijving

540

Hectare Cultuur

540 Hectare Cultuur (HaC)


afwijking reserves


0,2

0,0

0,2

0,2

0,0

0,2

0,2 V

Het proces met betrekking tot de totstandkoming van de Hectare Cultuur heeft in 2013 veel aandacht gevergd. Doordat niet alle voorziene activiteiten zijn uitgevoerd, zullen deze doorschuiven naar 2014. Het betreft in totaliteit een onderuitputting van ruim € 0,1 miljoen inzake kosten voor communicatie, de projectleider HaC en de voorbereidingskosten voor de IFA aanvraag (Investeringsprogramma Flevoland Almere). Deze kosten kun‐ nen in 2014 binnen de beschikbare middelen afgedekt worden. Daarnaast is er aantal kleine voordelen van totaal € 0,1 miljoen op overige cultuurbudgetten. Onder andere teruggevorderde subsidies 2012 doordat door instellingen niet (volledig) aan de subsidievoorwaarden is vol‐ daan.


pag. 51

2.5 Jeugd Ambitie

Samen met de maatschappelijke partners en in lijn met de programma’s participatie, zorg en inkomen, onder‐ wijs, sport en cultuur is in 2013 hard gewerkt aan gezond en veilig opgroeien van kinderen zodat ze hun talen‐ ten kunnen ontwikkelen. We hebben ingezet op preventie en vroegsignalering en op vermindering van de hoge instroom in de jeugdzorg. Vanaf 2010 is er conform de afspraak in het Oostvaardersakkoord geen nieuw beleid geformuleerd. Behalve daar waar nodig ten behoeve van de voorbereidingen op de nieuwe Jeugdwet. Er is een aantal zaken aange‐ scherpt, bijvoorbeeld de prioriteiten jeugdbeleid. De aanscherping betrof de doorlopende leer‐ en ontwikke‐ lingslijn om kinderen gezond en veilig te laten opgroeien, uitval van school en criminaliteit te voorkomen en ontplooiingskansen en talentontwikkeling bij jeugdige kinderen te bevorderen.

Speerpunten Verbinding zorg en onderwijs De verbinding van zorg en onderwijs is essentieel om te zorgen dat het goed gaat en goed blijft gaan met kin‐ deren. Alleen zo kan de ambitie van 1 huishouden, 1 plan, 1 aanpak, ook op school worden waar gemaakt. Vanuit de Voorlopersaanpak aansluiting zorg en onderwijs, die in 2012 is gestart, doet Almere mee met de thema’s het vernieuwende arrangement van onderwijs en zorg; de integrale zorgtoewijzing en de organisatie daarvan in relatie tot Oké‐punt en ZorgAdviesTeam (ZAT); en de soepele overgang van school naar werk. Het programma “Sterk in de klas”, dat in de Bouwmeester en Molenbuurt is gestart maakt hier onderdeel van uit. In 2013 is er een verbinding gelegd met “Sterk in de kinderopvang” en zijn meer scholen betrokken bij dit pro‐ gramma. De zorg op school wordt afgestemd op de ondersteuning thuis en er is aandacht voor de wijze waarop die is georganiseerd. In 2013 is de samenwerking en integrale aanpak binnen de gemeente en met maatschap‐ pelijke partners omtrent een soepele overgang van school naar werk voortgezet. Dit heeft onder andere gere‐ sulteerd in de Kadernota “Sluitende aanpak jongeren, een springplank naar werk” die in december door de gemeenteraad is vastgesteld. Deze nota sluit aan bij de kadernota “doen wat nodig is” van het sociaal domein. Overdracht van Jeugdzorg naar gemeenten Vanaf 2011 is in toenemende mate uitvoering gegeven aan de integrale aanpak vanuit het gehele gezin con‐ form de visie sociaal domein, bijvoorbeeld Sterk in de klas dat kinderen op school en ouders thuis ondersteunt. Hiermee zijn stappen gezet ter voorbereiding van de transitie jeugdzorg. De voorbereiding van de transities sociaal domein wordt verantwoord in programma PZI. Werken aan de doorgaande ontwikkelingslijn In 2013 zijn grote stappen gezet op het gebied van voor‐ en vroegschoolse educatie (VVE). Zo is er een sluiten‐ de toeleiding naar VVE opgezet, in samenwerking met de Jeugdgezondheidszorg. Door deze sluitende toelei‐ ding worden veel meer kinderen met VVE bereikt. In 2013 zijn de voorbereidingen voor de ontwikkeling van vier Experimenten Integrale Kind Centra (IKC) gestart. Hierover wordt verder verantwoord in het programma Onderwijs. Uitgangspunten transitie, Oképunt en Oké‐netwerksamenleving Vanaf 2010 is het Oké‐aanbod preventief ingezet om de eigen kracht van het gezin en hun omgeving, (o.a. buurt en school) te versterken; dit draagt bij aan beschermende factoren in de opvoeding. Wij hebben ook in 2013 ingezet op vroegsignalering, preventie en tijdig de juiste ondersteuning dicht bij de omgeving van gezinnen om te voorkomen dat problematiek erger wordt en de behoefte aan hulp groter. De integrale samenwerking van het OKé netwerk heeft zich in 2013 vooral gericht op de transities sociaal domein en de doorlopende leer‐ en ontwikkelingslijn, met als uitgangspunt: 1 kind, 1 huishouden, 1 plan, 1 aanpak, ook op school en in de kinderopvang.


pag. 53

Armoede Om kinderen blijvend te laten participeren zijn jongeren van 5 tot 27 jaar als doelgroep benoemd in de nota “Wees de zorg(en) voor! Beleidsplan aanpak preventieve financiële armoede en schuldenproblematiek 2013‐ 2017”. Via het jeugdsportfonds en cultuurfonds is er gelegenheid voor kinderen die in armoede opgroeien hun talenten te ontwikkelen en mee te doen. Er is meer bereikt rondom armoede, dit wordt verantwoord in het programma PZI. Jongerenparticipatie In 2013 is de pilot NJR Topics gestart, met als doel optimalisering en synchroniseren van vrijwillige jongerenpar‐ ticipatie en de eigen kracht van jongeren in Almere Stad Centrum en Stad West. NJR staat voor Nationale Jeugdraad en is de koepel van jongerenorganisaties. Samen met jongerenwerkers van de Schoor en MBO en HBO studenten worden de Almeerse jongerenorganisaties en jongeren uit deze gebieden betrokken bij het vraaggericht opzetten en organiseren van activiteiten die de eigenkracht en participatie vergroten. De website JongInAlmere is als portaal en vindplek ingericht voor alle projecten die jongerenparticipatie stimuleren. Jeugd en Vrije Tijd en Talentontwikkeling Op basis van netwerksamenwerking heeft er een kanteling plaatsgevonden naar een meer vraaggerichte en uniek aanbod aan vrije tijdsbestedingtrajecten. Daarbij heeft bij de subsidietoekenning in toenemende mate een verschuiving plaatsgevonden van projecten gericht op sociale bezigheid, naar projecten gericht op talent‐ ontwikkeling en participatie. Dankzij een meer vraaggerichte toenadering is de aanvraagprocedure voor dit budget geoptimaliseerd. Campagne WE CAN Young Almere Samen met 15 andere gemeenten nemen wij deel en werken wij samen aan de campagne WE CAN Young. Hiermee bevorderen wij de gezonde leefstijl van jongeren, door het stimuleren van gezond gedrag en het ver‐ groten aan de weerbaarheid van jongeren. Onze speerpunten zijn jongeren bewust te maken van (gender)discriminatie, ongelijke kansen, seksualisering van de samenleving, groepsdruk, machtsmisbruik en verbaal en fysiek geweld. En de seksuele en relationele weerbaarheid van jongeren te vergroten Veiligheid jongeren en preventie jeugdcriminaliteit In 2013 is er in de Wierden in Almere Haven en vanuit de topX van het Veiligheidshuis gewerkt met de aanpak multi probleem gezinnen. Een van de eerste bevindingen is dat er een knelpunt is voor jongeren op het gebied van (begeleid) wonen en huisvesting. In deze aanpak wordt gewerkt met 1 huishouden, 1 plan, 1 aanpak, ook op school.

pag. 54




Jeugd

begroting

jaarrekening

resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo


3,3

2,1

‐1,2

3,2

2,3

‐0,9

0,3

mutatie reserves

0.0

0,5

0,5

0.0

0,5

0,5

0,0

na mutatie reserves

3,3

2,6

‐0,7

3,2

2,8

‐0,4

0,3



product

omschrijving

630

sociaal cultureel werk (SB)

650

kinderopvang (PZ)

overige

630 Sociaal cultureel werk (SB)


afwijking reserves


0,2

0,0

0,2

0,2

0,0

0,2

‐0,1

0,0

‐0,1

0,3

0,0

0.3

0,2 V

Voor twee jongerencentra zijn nieuwe huurcontracten afgesloten, waarbij naast de huur ook de nutsvoorzie‐ ningen in rekening gebracht worden. 650 Kinderopvang (PZ)

0,2 V

Er is een voordeel van € 154.000 ontstaan. Dit wordt veroorzaakt door een lager beroep op deze voorziening en hogere inkomsten uit terugvordering.


pag. 55

2.6 Onderwijs Ambitie Ook in 2013 zijn samen met de onderwijspartners grote stappen gezet in de verbetering van de kwaliteit van het Almeerse onderwijs. Op alle voorgenomen speerpunten hebben we resultaten geboekt.

Speerpunten Werken aan doorgaande ontwikkelingslijn Harmonisatie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang De wachtlijsten die de afgelopen jaren zijn ontstaan in het peuterspeelzaalwerk vormden de aanleiding voor start van de ontwikkeling van een doorgaande ontwikkelingslijn voor deze kinderen. Hiervoor is in samenwer‐ king met onze externe partners die op dit gebied een rol hebben een stappenplan uitgezet om de harmonisatie daadwerkelijk in gang te zetten. Experimenten Integrale Kind Centra ( IKC) In 2013 zijn de voorbereidingen voor de ontwikkeling van vier experimenten gestart: 1. IKC Sterrenschool De Ruimte in Almere Poort is in 2013 van start gegaan. 2. Er is door uw raad besloten om van start te gaan met IKC De Laren. 3. De Sterrenschool Nobelhorst te Almere‐Hout is in fasen gefinancierd. De mogelijkheden omtrent de finan‐ ciering van het niet‐onderwijsdeel (kinderdagverblijf, tussenschoolse opvang) zijn verkend. De eerste fase zal in 2015 in gebruik worden genomen. 4. Voor IKC De Regenboog is het initiatief vooral gekomen van de partners in bestaande gebouwen, onder‐ steund door de gemeente met minimale inzet van gemeentelijke middelen. In 2013 heeft dit IKC zich ver‐ der ontwikkeld. Voor‐ en vroegschoolse Educatie (VVE) In 2013 zijn grote stappen gezet op het gebied van voor‐ en vroegschoolse educatie. Zo is er een sluitende toeleiding naar VVE opgezet, in samenwerking met de Jeugdgezondheidszorg. Hierdoor worden veel meer kinderen met VVE bereikt. Ook is er flink geïnvesteerd in het versterken van de ouderparticipatie op peuter‐ speelzaal en kinderdagverblijven en zijn er resultaatsafspraken gemaakt tussen de gemeente en de voor‐ en vroegschoolse instellingen over de te behalen doelen binnen voor‐ en vroegschoolse educatie. Tevens is de VVE‐monitor 2012‐2013 verschenen, een monitor die inzicht verschaft over de stand van zaken in VVE in Almere. Kwaliteitsslag Almeerse Onderwijs Vanuit de Lokaal Educatieve Agenda en de Impuls Onderwijs is uitvoering gegeven aan de kwaliteitsverbetering van dat deel van het onderwijs dat als zwak gekwalificeerd was of risico liep zwak te worden. Almere kende in januari 2011 nog 25 zwakke basisscholen en in december 2013 was dit er nog slechts één. Om te voorkomen dat scholen na het behalen van het basisarrangement terugvallen, is er in periode 2011 t/m heden een Impuls gegeven aan het opleiden van auditoren/interne kwaliteitsexperts. Deze teams en interne experts bieden in de periode na de verbeteraanpak ondersteuning en nazorg. Er is ook geïnvesteerd in de op‐ leiding van startende leerkrachten. Voor het Middelbaar Beroeps Onderwijs (MBO) is er in 2013 een start ge‐ maakt met het uitwerken van de kwaliteitsagenda MBO, met als onderdeel hiervan het duurzaam vormgeven van de Entreeopleiding en een nieuwe agenda onderwijsarbeidsmarkt. De Entreeopleiding biedt jongeren een basis om toe te werken naar een startkwalificatie binnen het MBO.


pag. 57

De jongeren waarvoor een niveau 2 opleiding, die volgt op de Entreeopleiding – om welke reden dan ook – te hoog gegrepen is, zullen na afronding van deze Entreeopleiding worden begeleid naar werk. De nieuwe agenda onderwijsarbeidsmarkt schetst een palet aan mogelijkheden om de aansluiting van het onderwijs op de ar‐ beidsmarkt te verbeteren. In 2013 is de vierde editie van de jaarlijkse onderwijsmonitor 'De Lokale Staat van het Onderwijs' opgesteld waarin met behulp van onderwijsgegevens van de schoolbesturen een inzicht in het onderwijs in Almere ver‐ schaft wordt. Vanuit de Impuls wordt ook nog steeds het belang van voorlezen onder de aandacht gebracht middels onder andere het project ‘Almere leest voor’ (www.almereleestvoor.nl). Dit niet alleen om (voor)lezen aantrekkelijker te maken, maar ook om ouders bij het onderwijs en de ontwikkeling van hun kind(eren) te be‐ trekken. Laaggeletterdheid In 2013 was er veel aandacht voor laaggeletterdheid. In de Week van de Alfabetisering ging deze aandacht gepaard met optredens van schrijfster Renate Dorrestein en cabaretier Tineke Schouten. Het proefprogramma Taal voor het Leven, gestart in 2012, is doorgegaan in 2013. Vele partners in de stad werken nu gezamenlijk aan het bestrijden van laaggeletterdheid in de stad. Een mooi voorbeeld is het inloopspreekuur voor laaggelet‐ terden in het Flevoziekenhuis. Het project laaggeletterdheid kan in 2013 stoelen op goede resultaten: De groei van het aantal cursisten NT1 en NT2 bij ROC Flevoland is met 44% gestegen, er zijn 60 nieuwe vrijwilligers gecertificeerd, 90 klantmanagers en consulenten van Dienst Publiekszaken en Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling zijn getraind in het herken‐ nen van laaggeletterdheid en het aantal activiteiten door partners in Week van de Alfabetisering is verdrievou‐ digd. Terugdringen Voortijdig schoolverlaten In 2013 is voortgegaan met het uitbouwen van de betere samenwerking met scholen en andere professionals. Er is een betere verzuimregistratie gerealiseerd en er zijn preventieve acties gehouden om te voorkomen dat jongeren uitvallen op school. De brandpuntfunctionaris van de Gemeentelijke Gezondheid Dienst Flevoland (GGD), de schoolbesturen en Leerplicht zijn doorgegaan met hun driehoeksoverleg. Dit overleg gericht op door‐ zettingsmacht, lost hardnekkige casussen op van leerlingen die in een kwetsbare en vaak meervoudig proble‐ matische omgeving zitten. Voor de vierde keer op een rij is in 2013 het percentage voortijdig schoolverlaters onder de Almeerse jongeren tussen 16 en 23 jaar onder de 10% gebleven. In de voorbereiding op de nieuwe beleidsnota VSV is gekozen voor een Sluitende Aanpak Jongeren, waarbij niet alleen Onderwijs, maar ook Sociale Zaken en Zorg/hulp‐ verlening zorgen voor een integraal, passend aanbod tegen voortijdig schoolverlaten voor alle jongeren in Al‐ mere gebaseerd op de uitgangspunten van de transitie. In 2013 is door de raad ingestemd met de kadernota Sluitende Aanpak Jongeren, waardoor een betere integrale samenwerking op lange termijn is geborgd. Ook regionaal is in 2013 verdere vooruitgang geboekt in de samenwerking tussen de gemeenten in Flevoland, de schoolbesturen en de Rijksoverheid. Uit de laatste voorlopige cijfers 2012‐2013 van het ministerie van OCW blijkt dat binnen de Regio Flevoland opnieuw duidelijke verbetering is van de uitvalcijfers van nieuwe voortijdi‐ ge schoolverlaters in het laatste schooljaar. Binnen het ROC‐Flevoland is sprake van duidelijke progressie op dit punt. Sinds de aanvang van deze collegeperiode heeft de afdeling leerplicht op verzoek van de wethouder de aanpak van het thuiszittersproblematiek verscherpt door het wekelijks thuiszittersoverleg. Door de verscherpte aanpak blijft de daling zichtbaar van het aantal thuiszittende Almeerse kinderen. Er is de afgelopen drie jaar een reduc‐ tie van meer dan 80% gerealiseerd. De optelsom van bovenstaande positieve resultaten zijn voor de Minister van Onderwijs, Cultuur en Weten‐ schappen aanleiding geweest om schriftelijk haar felicitaties over te brengen met het behalen van deze resulta‐ ten en haar waardering uit te spreken voor de inzet van alle betrokkenen. pag. 58


Versterking Hoger Onderwijs Vier jaar geleden waren Windesheim Flevoland en de CAH Vilentum Almere op komst en was het International New Town Institute (INTI) net begonnen. Feitelijk hadden we alleen vier losse programma’s van de Hogeschool van Amsterdam, een voorziening voor ACTA en de Han Lammers Leerstoel. Anno 2013 kan Almere met twee goed draaiende hogescholen met aanmeldingen/aantallen studenten die jaar na jaar de prognoses overtreffen, een studiecentrum in opbouw van de Open Universiteit, een buitenlandse partner (La Salle), een Summer School Almere en nog enkele kennisinstituten, bogen op een volwaardig palet aan Hoger Onderwijs. In vier jaar tijd een forse ontwikkeling, mede dankzij de inspanningen van de gemeente. In 2013 is verder gewerkt aan de realisatie van het Bestedingsplan Hoger Onderwijs 2012‐2014, langs de vijf daarin beschreven programmalijnen. Er is bijgedragen aan de doorontwikkeling van Windesheim Flevoland en de CAH Vilentum Almere. Beide hogescholen ontwikkelen zich goed, het aantal studenten groeit gestaag verder waarbij de prognoses worden overtroffen. De CAH Vilentum is een van de leadpartners in de ontwikkeling van het kennis‐ en innovatiecluster voor de Floriade. LaSalle Campus Almere heeft van de gemeente hulp gekregen bij haar marketing en heeft in 2013 de Summer School Almere (56 deelnemers) gecoördineerd. Daarnaast is er een gemeentelijke bijdrage geleverd aan de studentenvereniging(en) (in 2013 zijn er nieuwe verenigingen bij‐ gekomen) en de marketing‐ en informatieactiviteiten rond de campagne IkstudeerinAlmere.nl. Door het INTI is in het kader van het partnerschap met Shenzhen in China een aantal internationale ontwerp‐ ateliers in China verzorgd. Tevens hebben CAH Vilentum Almere en Windesheim Flevoland aan enkele studen‐ ten kleine beurzen kunnen verstrekken voor studiereizen naar China. De gemeente heeft verder net als in 2012 bijgedragen aan het project ZomerOndernemer. Windesheim heeft enkele gerichte subsidies aangevraagd en gekregen voor o.a. een haalbaarheidsonderzoek naar Associate Degreeprogramma’s: Associate Degrees zijn opleidingen die zich bevinden tussen MBO4 en HBO. Op de arbeidsmarkt is een groeiende vraag naar jongeren van dergelijk opleidingsniveau. De bijdrage aan de Han Lammers Leerstoel is in 2013 gecontinueerd. Er is een aanzet gegeven tot de verkenning naar de toekomstige ontwikkeling van het hoger onderwijs in Almere en de rol van de gemeente daarbij. Onderwijshuisvesting Het convenant Voortgezet Onderwijs is in 2013 in haar afrondende fase terechtgekomen. Deze afronding heeft echter niet meer in 2013 plaatsgevonden. Met de landelijke aandacht voor kwaliteit in onderwijshuisvesting en de voortgang van Onderwijshuisvesting Slimmer in Almere, is onder andere het volgende gerealiseerd. Binnen Almere Poort heeft in het Europakwartier een grote verhuisbeweging plaats gevonden in het primair en voortgezet onderwijs, waardoor er een optimaal gebruik van de beschikbare ruimte is ontstaan. VO school Baken Poort heeft nu een zelfstandig gebouw speciaal geschikt gemaakt voor het VO. De in het vorige school‐ jaar gestarte Sterrenschool De Ruimte heeft haar eerste paal geslagen van de nieuwbouw in het Homeruskwar‐ tier. Hierop vooruitlopend zijn ze gevestigd in tijdelijke huisvesting in de wijk. Samen met schoolbesturen is onderzocht hoe om te gaan met de krimp in de bestaande wijken. Gelet is op de gevolgen en mogelijkheden voor de wijk, de scholen, ouders en leerlingen. Naast de bestaande scholen monitoren we ook de nieuw te starten en bouwen scholen in de nieuw te ontwik‐ kelen gebieden om een tijdige aansluiting te creëren tussen leerlingen en het realiseren van onderwijs. Leerlingenvervoer De in 2010 meegegeven opdrachten ‐ het ophogen van de kilometergrenzen naar 6 km en meer individueel maatwerk in de beoordeling of leerlingenvervoer noodzakelijk is ‐ zijn succesvol afgerond. De versoberde Ver‐ ordening Leerlingenvervoer heeft geleid tot een verdere afname van het aantal aanvragen en het aantal “dure” vervoervoorzieningen in 2013. Ook het aantal bezwaren is afgenomen. Het aantal klachten over de uitvoering van het vervoer is minimaal. Er is bij de doelgroep ook tevredenheid over de nieuwe taxivervoerders. Er is een begin gemaakt met de kwaliteitscontroles van de vervoerders. Dit betreft onder andere factuurcontroles. Ge‐ constateerd is dat de vervoerders zich houden aan het contract met de gemeente.


pag. 59

Anticiperend op de komst van het passend onderwijs, in 2014 en de consequenties voor het leerlingenvervoer (n.l. een nieuwe Verordening leerlingenvervoer), is overleg met de Passend Onderwijs organisatie in Almere in gang gezet. Daarnaast is de communicatie met ouders en vervoerders geïntensiveerd. Daarvoor is een nieuwe conversatietool ingezet, die ontwikkeld is door het landelijke kennisplatform voor verkeer en vervoer (KpVV). De ouders en vervoerders zijn enthousiast over de inzet van deze tool. Om aan te sluiten bij de transitie is deel‐ genomen aan een stedelijke werkconferentie met externe partners. Hierin is verder nagedacht over meer zelf‐ standigheid in het vervoer (de eigen kracht) en de consequenties voor een eventuele toekomstige aanbeste‐ ding. Het werkproces rondom de verstrekkingen is efficiënter ingericht. In dat kader heeft een verdergaande digitalisering plaats gevonden en is het vervoer naar een buitenschoolse opvang nu anders georganiseerd. Omdat dit niet een taak is die past binnen de Verordening leerlingenvervoer worden de kosten door de ouders zelf gedragen. Impulsgelden Aan onderwijs is in 2013 € 2,1 miljoen aan impulsmiddelen toegekend. De inhoud en voortgang hiervan worden ieder jaar afzonderlijk met de raad gedeeld. Omdat scholen werken met schooljaren is een aantal projecten pas na de zomer gestart en loopt nog door tot de zomer 2014. 1. Kinderen 2‐6 jaar prioriteit Hieraan zijn geen middelen uit de Onderwijsimpuls besteed. De projecten uit deze actielijn zijn betaald met middelen van het Rijk. 2. Geen zwakke scholen meer in 2014 De verbeteraanpak voor (voormalig) zwakke scholen is gecontinueerd. Tevens is er extra geïnvesteerd in scho‐ len die zwak dreigden te worden. En het resultaat hiervan is zichtbaar: eind 2013 kent Almere nog maar 1 zwakke basisschool en een school voor Voortgezet Onderwijs met een zwakke afdeling. 3. Meer tijd om te leren In 2013 hebben we opnieuw geïnvesteerd in projecten Onderwijstijdverlenging door een impuls te geven aan de Weekend Academie en vijf projecten onderwijstijdverlenging op vijf verschillende basisscholen. 4. Goed onderwijspersoneel In 2013 hebben we geïnvesteerd in het opleiden van directeuren, internbegeleiders en het middenmanage‐ ment. We hebben geïnvesteerd in het opleiden van auditoren die geleidelijk aan het werk overnemen van de externe adviseurs. De financiële bijdrage aan de opleidingsscholen vanuit de gemeente is gestopt en overge‐ dragen aan de besturen. 5. Omgeving bij de school betrekken De gemeente bleef zich ook in 2013 richten op het verder ondersteunen van de ouderbetrokkenheid in het basis‐ en voortgezet onderwijs. In 2013 hebben totaal 60 basisscholen deelgenomen aan het project Educatief Partnerschap in Almere en is een vervolg in gegeven aan de voorleescampagne, met daaraan gekoppeld de voorleeswedstrijd. Naast het voorlezen zijn in 2013 ‐ in het kader van de omgeving bij de school betrekken ‐ tot stand gebracht: de “Woord van de maand”‐campagne, het verspreiden van de woordenschatboekjes "ik zoek een woord", ouderbetrokkenheid, projecten rondom het thema meer tijd om te leren en de jaarlijkse voor‐ leeswedstrijd in de bibliotheek. 6. Alle feiten op tafel In 2013 zijn alle feiten opnieuw op tafel gebracht door het opstellen van de monitor de Lokale Staat van het Onderwijs 2012‐2013 (verschijnt febr. 2014), de monitor Taal, lezen en rekenen 2012‐2013 (feb. 2014) en is een start gemaakt met het opstellen van een monitor voor het voortgezet onderwijs. Tevens zijn eind 2013 de uitkomsten van het onderzoek Met sprongen vooruit! van professor Sleegers van de Universiteit Twente als publieksvriendelijke versie verwerkt in onder meer een raadsbrief.

pag. 60


7. Kwaliteitsagenda MBO In 2013 is de gedifferentieerde Entreeopleiding van start gegaan. Daarnaast zijn de eerste Startassessments afgenomen bij 200 MBO‐studenten om hun doorstroom naar het HBO kansrijker te maken. Verder is geïnves‐ teerd in de promotie van het Techniekonderwijs. Dit heeft er mede toe bijgedragen dat het inschrijvingen op techniekopleidingen stijgende is. Het ROC Flevoland is intensief gesprekken aan het voeren met het bedrijfsle‐ ven om de techniekopleidingen beter te laten aansluiten op de vraag uit de markt. Onderwijsstad Sinds 1 oktober is Almere ‘Nationale Onderwijsstad 2013‐2014’. Centraal staat de samenwerking met onze onderwijspartners in de stad, het vieren van wat we hebben bereikt, het profileren van Almere als een stad met hart voor onderwijs en het stimuleren van het onderwijs op lokaal, regionaal en landelijk gebied om zich blijvend en innovatief te ontwikkelen. De aftrap van dit jaar heeft plaatsgevonden in de nationale onderwijs‐ week met veel verschillende activiteiten die in Almere werden georganiseerd. Hoogtepunt was het landelijke congres over onderwijs 2.0 (het onderwijs van de toekomst). In november is een landelijk congres georgani‐ seerd over onderwijshuisvesting.


pag. 61



Onderwijs

begroting


saldo

lasten

baten

saldo

48,2

12,7

‐35,5

45,9

13,7

‐32,1

3,4

0,0

na mutatie reserves

resultaat

baten

mutatie reserves

jaarrekening

lasten

2,6

48,2

2,6

15,3

0,0

‐32,9

1,6

45,9

1,6

‐1,0

15,3

‐30,5

2,4



product

omschrijving


afwijking reserves


421

huisvesting openbaar basisonderwijs

0,7

‐0,7

0,0

421/443

onderwijshuisvesting

0,2

0,2

480

gemeenschappelijke baten en lasten onderwijs

2,4

‐0,3

2,1

650

kinderdagopvang

0,1

0,1

3,4

‐1,0

2,4

421 Huisvesting openbaar basisonderwijs

0,7 V

Afwijking reserve onderwijsleerpakket

0,7 N

De uitgaven voor spoedaanvragen ten behoeve van reparaties aan onderwijsvoorzieningen zijn in 2013 beperkt gebleven. Hierdoor is de onttrekking aan de reserve onderwijsleerpakket € 0,7 miljoen lager uitgevallen. Bij de actualisatie onderwijshuisvesting wordt beoordeeld welke omvang de reserve moet hebben om de kosten voor spoedaanvragen en onderwijs leerpakketten voor de komende perspectiefperiode af te dekken. 421/443 Onderwijshuisvesting

0,2 V

Het gebouw van het Trinitas gymnasium is per 1 februari 2013 overgedragen aan de stichting het Baken, waar‐ door de kosten ook zijn over gegaan. In de begroting is hiermee geen rekening gehouden. 480 Gemeenschappelijke baten en lasten onderwijs

2,4 V

Afwijking reserve hoger onderwijs

0,3 N

Vrijval middelen onderwijshuisvesting asielzoekers Vanuit het Rijk is in 2010 een bijdrage van € 1,6 miljoen ontvangen ter dekking van investeringskosten in on‐ derwijshuisvesting van asielzoekers, de zogenoemde OHBA middelen. Een deel van deze middelen wordt inge‐ zet voor eerste onderwijsleerpakketten en inrichting. Doordat de onderwijshuisvesting van asielzoekers kan worden opgelost binnen de huidige (leegstaande) onderwijsvoorzieningen is het niet noodzakelijk om hiervoor een nieuwe school te realiseren. Daarom kan het restantbedrag komen te vervallen. Indien alsnog de noodzaak ontstaat tot het realiseren van nieuwe leerplekken voor asielzoekers wordt dit meegenomen bij de actualisatie van onderwijshuisvesting. Er zal een voorstel tot resultaatbestemming worden gedaan om circa € 0,1 miljoen beschikbaar te houden voor onderwijsleerpakketten Impuls onderwijs 2012 Er resteert nog € 0,2 miljoen van de impuls onderwijs 2012. Dit betreft een meerjarig contract met een extern adviesbureau. Voorgesteld wordt de niet bestede middelen beschikbaar te houden voor de resterende advies‐ werkzaamheden in 2014. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden.

pag. 62


Leerlingenvervoer In 2013 ontstaat een voordeel van € 0,3 miljoen op leerlingenvervoer omdat door minder kinderen gebruik is gemaakt van deze voorziening. Dit levert lagere kosten op voor taxi‐ en busvervoer. Hoger onderwijs De middelen voor ondernemende studenten zijn nog niet ingezet in 2013 omdat het scholingsprogramma en de interne voorbereiding zijn vertraagd. Ook zijn de middelen voor nieuwe onderwijsinitiatieven nog niet aan‐ gewend. Hierdoor zijn minder middelen aan de reserve onttrokken. Verwacht wordt dat beide activiteiten alsnog in 2014 zullen plaatsvinden. 650 Kinderdagopvang

0,1 V

De projectkosten voor de harmonisatie zijn in 2013 lager uitgevallen.


pag. 63

2.7 Sport Ambitie Almere is een sportieve stad. We kennen dan ook veel sportinitiatieven, zowel in verenigingsverband, in buur‐ ten op scholen en bij commerciële instellingen. Niet voor niets is in het Oostvaardersakkoord benadrukt dat kunst, cultuur en sport belangrijke bindende elementen in de Almeerse samenleving zijn. Onze eigen gemeentelijke inzet is voornamelijk gericht op de uitwerking van bestaande plannen, bijvoorbeeld de visie Sport 2.0 “Stad voor talent” (IAK). Hiermee is een stip op de horizon gezet op het gebied van sport en bewegen in Almere. “Stad voor Talent” geeft richting aan de ontwikkeling van de sportieve infrastructuur met het oog op de groei van Almere. Talentherkenning en ‐ontwikkeling nemen hier een belangrijke plaats in. Sport vervult op dit gebied een pioniersrol en is de motor voor talentontwikkeling in Almere, waarbij de aanwezige expertise ingezet zal worden voor talenten in andere sectoren. Samenwerking met andere thema’s als onder‐ wijs, bedrijfsleven en gezondheid is hierbij van wezenlijk belang. De visie is tot stand gekomen met onze part‐ ners, VWS, provincie en NOC*NSF, die ook bij de uitvoering betrokken blijven. In 2012 is de sportnota geactua‐ liseerd voor de periode 2013‐2016, ‘Almere: sportieve stad!’. Deze is door de gemeenteraad op 4 april 2013 vastgesteld. Deze sportnota is een doorontwikkeling van de sportnota 2009 – 2012 ‘Passie voor Sport’, waar‐ binnen we de afgelopen vier jaar hebben gewerkt aan zeven speerpunten. In het kader van deze speerpunten hebben we het extra accent gelegd op onderstaande zaken.

Speerpunten Meedoen in de wijk Wij willen elke Almeerder de mogelijkheid bieden om dichtbij huis te kunnen sporten, zowel georganiseerd als ongeorganiseerd. Iedere dag zijn de combinatiefunctionarissen (24,2 fte) en buurtsportcoaches (12 fte) van Almere actief om kinderen en jong volwassenen op een leuke manier kennis te laten maken met sport en cul‐ tuur. Zij organiseren laagdrempelige sportactiviteiten en vormen de verbindende schakel tussen sportvereni‐ gingen en scholen. De buurtsportcoaches hebben samen met de gebiedsspecialisten gebiedsgerichte actie‐ plannen opgesteld en sportactiviteiten in de wijken aangeboden aan verschillende aandachtsgroepen. Sport is in eerste instantie leuk en vanuit die basis levert sport ook een belangrijke bijdrage aan maatschappe‐ lijke thema’s als gezondheid, participatie, sociale cohesie en veiligheid. In de afgelopen vier jaar hebben we eraan gewerkt om de verbindingen tussen de verschillende terreinen te versterken. In het kader van gezond‐ heid heeft het college in 2013 het besluit genomen om JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht)‐gemeente te wor‐ den. Met de bewoners in Poort is samen een nieuwe playground ontworpen. De raad heeft hier een krediet voor beschikbaar gesteld. In 2013 is de raad geïnformeerd over het sportief inrichten van schoolpleinen. Schoolplei‐ nen bij de basisscholen De Draaikolk, De Architect en Het Avontuur hebben een sportieve inrichting gekregen. Naast de laagdrempelige sportvoorzieningen in de wijk, zijn stedelijke sportvoorzieningen waar Almeerders terecht kunnen voor georganiseerd sportaanbod, belangrijk. U hebt toestemming gegeven voor de aanleg van een sportpark in Buitenhout en over de realisatie van het nieuwe zwembad en de nieuwe sporthal in Almere Poort. De eerste verkenningen voor een nieuwe voetbalaccommodatie in Almere Poort hebben plaatsgevon‐ den. We kiezen hierbij voor kleinere sportclusters in de directe woonomgeving van de inwoners van Almere. De sportvoorzieningen vervullen op deze manier een belangrijke maatschappelijke rol in de wijk. Multifunctioneel gebruik door meerdere doelgroepen zoals verenigingen, scholen, sport‐ en welzijnsorganisaties en bewoners staat hierbij centraal.


pag. 65

Ondersteunen en versterken Sportverenigingen blijven van grote waarde en een belangrijke pijler binnen de gehele sportinfrastructuur. De afgelopen vier jaar hebben we daarom geïnvesteerd in verenigingsondersteuning. Om onze verenigingen goed te kunnen ondersteunen hebben we een verenigingsondersteuner voor 20 uur per week ingezet. Naast deze individuele ondersteuning hebben we jaarlijks vier sportcafés georganiseerd, hebben cursusavonden op on‐ derwerpen als de nieuwe drank‐ en horecawet, maatschappelijke betrokkenheid, social media plaatsgevonden en hebben de Almeerse de verenigingen de mogelijkheid gekregen de theatervoorstelling ‘Wel winnen hè!’ bij te wonen vanuit het project Veilig Sportklimaat (NOC*NSF). Jeu de Boules Almere heeft met behulp van een gemeentegarantie een lening kunnen afsluiten om de bouw van hun indooraccommodatie te realiseren. Speciaal voor de tennisverenigingen en de verenigingen op FBK sportpark is een wervingstraject gestart voor de aanstelling van een combinatiefunctionaris. Talentontwikkeling Almere wil iedereen de mogelijkheid bieden het maximale uit zichzelf te halen en zijn of haar talenten optimaal te benutten. De Hogeschool Arnhem Nijmegen en de Rijksuniversiteit Groningen zijn in 2013 in Almere met het Centre of Expertise Talent gestart. Hieraan is een promotieonderzoek van tenminste vier jaar gekoppeld. Op vijf scholen en de playground Stedenwijk wordt gewerkt aan talentherkenning bij kinderen. Het project heeft tot doel dat kinderen de sport kiezen die bij hen past, waardoor op termijn de sportuitval lager is en er meer toptalenten zullen doorstromen. In het verlengde van het Centre of Expertise Talent wordt er een IFA subsidieaanvraag voorbereid voor de rea‐ lisatie van het Almere Kenniscentrum Talent (AKT); de fysieke plek voor talentherkenning en –ontwikkeling. In Almere zijn vier Regionale trainingscentra (RTC’s) op het gebied van hippische sport, handboogschieten, triathlon en badminton. Daarnaast maakt roeivereniging Pampus deel uit van het RTC roeien. Almeerse talen‐ ten kunnen gebruik maken van het Olympisch Netwerk Flevoland voor specifieke ondersteuning buiten hun reguliere trainingsprogramma. In 2012 en in 2013 zijn respectievelijk 67 en 76 Almeerse kampioenen door de wethouder sport gehuldigd. Verbinding sport en economie De afgelopen vier jaar hebben we gewerkt aan de versterking van de relatie tussen de Almeerse sport en het bedrijfsleven. Bij verschillende sportevenementen in het Topsportcentrum en in de stad zijn bedrijven uitgeno‐ digd voor netwerkbijeenkomsten en thematische deelsessies. Ondermeer bij het Dutch Open Badminton en het Univé Gymgala hebben succesvolle bijeenkomsten plaatsgevonden. Daarnaast hebben lokale bedrijven zich verbonden aan sportinitiatieven. Verschillende ondernemers uit de lokale middenstand hebben zich verbonden aan de Nationale Sportweek en het Nationaal Sportontbijt en de SNS bank heeft zich meerjaren verbonden als partner van de jaarlijks terugkerende Almeerse sportverkiezin‐ gen. Volwaardige stad in de regio Bij een volwaardige stad die Almere wil worden, hoort een duidelijker identiteit. Een identiteit die aansluit bij de sterke kanten en wervend is naar de huidige – maar vooral ook toekomstige – bewoners en bezoekers en Almere op de kaart zet. We hebben samen met VWS, de provincie en NOC*NSF uitvoering gegeven aan de visie Sport 2.0: “Stad voor talent”. Daarbij lag de focus op de onderdelen talent via het Centre of Expertise Talent, de doorontwikkeling van het Topsportcentrum doormiddel van de ontwikkeling van indoor sportcomplex Olympi‐ akwartier en de plannen voor het AKT, sportieve en beweegvriendelijke invulling bij de gebiedsontwikkeling in Almere Poort en Nobelhorst en het creëren van een sportief sociale infrastructuur in de wijk, waarbij buurt‐ sportcoaches een centrale rol vervullen en de verbindende schakel zijn naar het Centre of Expertise Talent. Mede door onze goede contacten met sportbonden hebben de afgelopen vier jaar meerdere nationale en internationale wedstrijden plaatsgevonden in het Topsportcentrum en de stad. Voorbeelden zijn de Challenge Almere‐Amsterdam, het EK skeeleren, de Almere City Run, diverse NK’s van verschillende sporten in het Top‐ sportcentrum en interlands van nationale zaalvoetbal‐, zaalhockey‐, volleybal‐ en handbalteams.

pag. 66




Sport

begroting


baten

saldo

lasten

baten

saldo

14,3

2,8

‐11,5

14,6

3,1

‐11,5

0,0

0.0

2,1

2,1

0.0

2,2

2,2

0,1

na mutatie reserves

resultaat

lasten

mutatie reserves

jaarrekening

14,3

4,9

‐9,4

14,6

5,4

‐9,3

0,1



product

omschrijving

530

exploitatie sportvoorzieningen

530

kapitaallasten sportvoorzieningen


afwijking reserves


0,1

0,1

‐0,1

0,1

0,0

0,0

0,1

0,1

530 Exploitatie sportvoorzieningen Afwijking reserve

0 0,1 V

Op de exploitatie van sportvoorzieningen is een voordeel ontstaan door ondermeer hogere huurinkomsten, terugvordering subsidies 2012 en een voordeel door uitstel van vervangingsinvesteringen. Daartegenover staan eenmalige afschrijvingskosten van de horeca van het topsportcentrum op de overgeno‐ men inboedel van de vorige exploitant en hogere huisvestingslasten. Kapitaallasten sportvoorzieningen De kapitaallasten van een aantal bestaande sportvoorzieningen waren niet begroot. Dit leidt tot een nadeel op de uitgaven waar een hogere onttrekking aan de reserve tegenover staat.


pag. 67

2.8 Participatie, Zorg en Inkomen Ambitie, wat wilden we bereiken Op het terrein van participatie, zorg en inkomen hebben wij de afgelopen collegeperiode aan een sociaal krach‐ tige samenleving gewerkt, waarin mensen zo veel mogelijk zelfredzaam zijn, hun mogelijkheden benutten en die inzetten ten behoeve van anderen. Wij faciliteren dit door, waar nodig, aanvullende ondersteuning te bie‐ den. Daarnaast heeft de gemeente een vangnettaak, zoals bij de Wet Werk en Bijstand. Wij hebben in 2013 gewerkt vanuit de volgende, vastgestelde uitgangspunten: 1. Tracht zo veel mogelijk het transformatieproces van de Kanteling door te laten gaan, door ruimte te geven aan eigen kracht en burgerinitiatieven en de omslag van leunen naar steunen te stimuleren. 2. Bundel de krachten en activiteiten, versterk de synergie en richt de inzet om op het niveau van de wijk effectiever op te treden. 3. Voorkom onbedoelde en ongewenste effecten, bijvoorbeeld een stapeling van effecten bij bepaalde groe‐ pen burgers. 4. Voorkom dat de echt kwetsbare groepen door de bodem zakken. Stel vast voor welke groepen het vangnet in stand moet blijven of zelfs nog moet worden versterkt. 5. Voorkom zo veel als mogelijk overerving van armoede. 6. Focus op preventie, participatie en perspectief. We hebben in 2013 de andere ondersteuning aan inwoners, de nieuwe sociale infrastructuur, nog verder uit‐ gewerkt in de Kadernota Sociaal Domein “Doen wat nodig is”. Met de vaststelling van deze nota door uw raad kunnen we in 2014 verder met de implementatie van de nieuwe sociale infrastructuur, zodat Almere op 1 januari 2015 daadwerkelijk klaar is om in samenhang uitvoering te geven aan de nieuwe taken. De kadernota is een vervolg op het beleidskader sociaal domein dat het College van B&W in juni 2012 heeft vastgesteld. De nota is geldig voor de jaren 2014‐2017. Bij de ontwikkeling van de nota zijn bewoners, maatschappelijke part‐ ners. De WMO raad, de cliëntenraad Almere, en andere cliëntenorganisaties betrokken. In drie wijken is met de nieuwe aanpak geëxperimenteerd en er zijn diverse pilotprojecten uitgevoerd. Deze ervaringen zijn gebruikt. In de aanloop naar de transitiedatum zal de werkwijze van de wijkteams en het netwerk van gezinsbegeleiders verder worden uitgewerkt. In een integrale verordening zullen werkprocessen worden vastgelegd. De nieuwe organisatie voor jeugdgezondheidszorg zal worden opgezet en er zal een besluit vallen over de opzet van het nieuwe Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK). Ook zal de systematiek van de bekostiging verder worden uitgewerkt. Inzet op preventief en samenhangend beleid Net als in de voorgaande jaren stond ook 2013 in het teken van inzet op preventie. Tussen de diverse pro‐ gramma’s zijn dwarsverbanden gelegd. Op het terrein van Jeugd is de ‘Kadernota sluitende aanpak jongeren; een springplank naar werk’ vastgesteld. Deze aanpak is gericht op het voorkomen van voortijdig schoolverla‐ ten, het behalen van een startkwalificatie en/of de toeleiding naar passend werk voor die jongeren die niet in staat zijn om een startkwalificatie te behalen, de kwetsbare jongeren. Daarnaast is gestart met een vervolg op het Actieplan Jeugdwerkloosheid Flevoland. Met de vaststelling van de beleidsnota en het uitvoeringsplan voor preventie van (financiële) armoede en schulden “Wees de zorg(en) voor” en de Trendanalyse Sociaal Domein zijn ook op deze thema’s belangrijke stappen gezet om meer preventief en in samenhang te werken. Maatschappelijke effecten De bezuinigingsmaatregelen blijven het risico in zich houden dat bepaalde groepen in de stad in een negatieve spiraal van armoede, vereenzaming en lichamelijke en psychische ongezondheid belanden. Bij de nadere uit‐ werking en straks de implementatie van de nieuwe sociale infrastructuur blijven we streven naar het intact laten van een vangnet voor deze kwetsbare groepen in onze stad.


pag. 69

Speerpunten Sociale zekerheid, re‐integratie en activering Ondanks het uitblijven van economisch herstel realiseren we nog steeds een constante uitstroom uit de bij‐ stand. In 2013 is de “focus op werk” overeind gebleven. De ingezette veranderingen in de werkprocessen van Sociale Zaken werpen hun vruchten af (werkgeversbenadering, Talentpool, Werkgeversserviceteam). Met 5.395 is het aantal uitkeringsgerechtigden binnen de begrotingskaders gebleven. Met een marginale groei van 0,6% van het WWB‐bestand doet Almere het tegen de stroom in beter dan andere grote gemeenten. Inburgering Per 1 januari 2013 is de nieuwe Wet Inburgering ingegaan. Dit betekent dat de gemeente sindsdien niet meer verantwoordelijk is voor de inburgering. De gemeente blijft echter wel verantwoordelijk voor alle inburgeraars waarvan voor 1 januari 2013 de inburgeringsplicht is vastgesteld. Vanaf 1 januari 2013 moest de gemeente dus nog wel alle nog lopende trajecten begeleiden en de voor 1 januari 2013 vastgestelde inburgeringstermijnen handhaven. Hierdoor was 2013 nog een relatief intensief jaar voor inburgering. Ondanks de nieuwe Wet inburgering zijn het afgelopen jaar een klein aantal nieuwe trajecten gestart. Het ging om asielgerechtigden die voor 1 januari 2013 hun status hebben gekregen, maar zich na 1 januari 2013 in Al‐ mere vestigden. Zij vallen nog onder de oude Wet Inburgering. Schulddienstverlening Sinds 2012 wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een screeningsinstrument schulddienstverlening, klantpro‐ fielen en een bij behorend gedifferentieerd aanbod van voorzieningen. Alleen schuldenaren die “rijp” zijn voor een schuldregeling krijgen toegang tot een schulddienstverleningstraject met als doel een duurzame schulden‐ vrije toekomst. Met ingang van 1 januari 2013 wordt de deze schulddienstverlening uitgevoerd door één, via een aanbesteding geselecteerde uitvoeringsorganisatie, te weten Plangroep. Schuldenaren die (nog) niet worden toegelaten tot schulddienstverlening vallen onder de zorg van de Almeerse zorg‐ en welzijnsinstellingen. Deze nieuwe werkwijze maakt schulddienstverlening een stuk effectiever en efficiënter en heeft er voor ge‐ zorgd dat de beoogde bezuinigingstaakstelling is behaald. Daarnaast zien we een dat als gevolg van het nieuwe beleid is het aantal heraanmeldingen (of draaideurklanten) sterk is gedaald maar dat het percentage unieke personen dat in 2013 gezien is hoger ligt dan in 2012. Crisisinterventie en ondersteuning schuldstabilisatie (OSS) In Almere is geen aanbod van langdurige ondersteuning aan mensen met schulden die niet in staat zijn om een schuldregeling te doorlopen. In januari 2013 hebben diverse Almeerse maatschappelijke organisaties een aanbod ontwikkeld om zowel de groep met zware multiproblematiek als de andere (grotere) groep die niet direct of nooit kunnen instromen in een traject schuldregeling toch te voorzien van passende ondersteuning. Die ondersteuning omvat vier activi‐ teiten:  Het in beeld houden van de groep met problematische schulden die vooralsnog niet voor een schuldregeling in aanmerking komen.  Het organiseren van mogelijkheden om situaties langdurig te stabiliseren (veilig stellen huis en haard).  Invulling geven aan vroegsignalering & schuldpreventie. Het gaat hier o.a. over informatie over omgaan met geld en het voorkomen van schulden, het herkennen van (dreigende) schuldenproblematiek en het voor‐ komen van erger.  Het ingrijpen bij crisissituaties ofwel het voorkomen van dreigende huisuitzettingen. Met de kanttekening dat huisuitzettingen niet altijd te voorkomen zijn. Dit aanbod werd in 2013 en wordt in 2014 gecoördineerd vanuit een tijdelijk coördinatiepunt Ondersteuning Schuldstabilisatie (OSS).

pag. 70


Preventie van armoede en schulden In 2013 is de nota “Wees de zorg(en) voor! Beleidsplan aanpak preventie financiële armoede‐ en schuldenpro‐ blematiek 2013‐2017” vastgesteld. De nota beschrijft de beleidsuitgangspunten ten aanzien van ons gemeente‐ lijk preventiebeleid en benoemt de volgende doelgroepen voor universeel en selectief preventiebeleid:  jongeren van 5 tot 27 jaar;  ouders van jongeren van 5 t/m 27 jaar;  alleenstaanden onder de pensioengerechtigde leeftijd;  werkenden. Door Plangroep is een plan van aanpak opgesteld. Samen met de gemeente, maatschappelijke instellingen en bedrijfsleven wordt in de komende jaren uitvoering gegeven aan het voorkomen van schulden en armoede. Met het vaststellen van deze nota is het drieluik compleet: 1. een degelijk beleid ten aanzien van de preventie van schulden, 2. beleid ten aanzien van schulddienstverlening en 3. beleid voor het stabiliseren van schulden voor inwoners die (nog) niet rijp zijn voor een schulddienstverleningstraject. Armoedebeleid De gevolgen van de crisis blijven zichtbaar in het armoedebeleid. De groep minimahuishoudens neemt in aantal niet toe, wel blijft de verharding van de problematiek bij deze huishoudens een punt van zorg. Huishoudens lijken door de reserves heen te zijn na een aantal jaar van een minimum inkomen te moeten rondkomen. De verharding van de problematiek is bijvoorbeeld zichtbaar in toename van de kwijtschelding van lokale belas‐ tingen. Extra middelen armoedebeleid In het Regeerakkoord ‘Bruggen slaan’ zijn extra middelen aangekondigd voor armoedebestrijding. Het gaat landelijk om 100 miljoen structureel. In 2013 heeft de gemeente een bedrag van € 260.000 extra ontvangen van het Rijk. Hiermee is onder andere een aanvullende subsidie versterkt aan het Voedselloket Almere en het Stadsfonds aangevuld. Handhaving Sinds 1 januari 2013 is de handhaving aangescherpt door invoering van de Wet aanscherping sanctiebeleid en handhaving SZW‐wetgeving. De grootste veranderingen waren dat de gemeente verplicht werd om een be‐ stuurlijke boete op te leggen bij fraude. Ook kregen gemeenten de bevoegdheid om bij recidive voor drie maanden de beslagvrije voet los te laten. Een positief effect van deze maatregelen is dat klanten vaker reage‐ ren op brieven die de gemeente stuurt en de opkomst bij uitnodigingen voor de workshops en werk groter is. Een ander effect van deze maatregelen is dat het aantal boetes en vorderingen is toegenomen. Extramuralisering en afschaffing ZZP’s Met de maatregel extramuralisering kunnen nieuwe cliënten niet meer verblijven in een instelling op basis van een aantal ZZP’s (zorgzwaartepakketten). Ze moeten langer thuis blijven wonen. Deze groep kan, net als andere mensen die thuis/zelfstandig wonen, eerst nog wel een beroep doen op extramurale AWBZ‐zorg. Om samen met partners de opgaven voor 2014 – 2016 in beeld te brengen heeft de gemeente in mei 2013 het Atelier Wonen met Welzijn en Zorg georganiseerd voor een brede kring van betrokkenen, te weten corporaties, zorgorganisaties, cliëntorganisaties, zorgverzekeraar en zorgkantoor en gemeente. Eind 2013 is het initiatief van Stichting Calipso om 24 tot 26 wooneenheden te realiseren voor jongvolwasse‐ nen met een beperking ondersteund in een deel van de gemeenschappelijke ontwikkelingskosten van alarme‐ ring en woningaanpassingen.


pag. 71

Welzijn – De Schoor (Volwassenen) Binnen het algemene sociale culturele werk zijn bewoners(groepen) en hun netwerken centraal gesteld. Bewo‐ nersinitiatieven op het sociaal culturele vlak zijn ondersteund en versterkt. Sociale steunstructuren De Schoor in de wijk zijn intact gebleven ondanks bezuiniging op de subsidie. Het opbouwwerk heeft efficiënte en effec‐ tieve verbindingen gelegd ten behoeve van kwetsbare bewonersgroepen op het vlak van preventie, participatie en het bieden van perspectief. Bij de algemene ondersteuning is aansluiting gezocht en gevonden bij de collec‐ tieve vraag en het aanbod. Er is een blijvend oog voor signalen van mensen in een kwetsbare positie en er is een goede samenwerking en doorverwijzing binnen de (veranderende) sociale infrastructuur. Het budget voor welzijn groeit niet mee met de autonome bevolkingsgroei van de stad. Het gevolg is dat in nieuwe uitleggebieden zoals Poort het budget beperkingen oplegt. Rond de programmabegroting 2015 – 2018 komen wij daarop terug. Maatschappelijke Opvang Het Stedelijk Kompas Flevoland 2008‐2014 is het regionale beleidskader voor maatschappelijke opvang en openbare geestelijke gezondheidszorg. Bij dit kader wordt jaarlijks een beleidsuitvoeringsplan opgesteld. Voor het laatste uitvoeringsplan is besloten dit voor twee jaar, te weten 2013‐2014, op te stellen. In dit plan worden maatregelen beschreven die ingaan op:  preventie en vroegsignalering op alle terreinen waarmee de kwetsbare doelgroep te maken heeft;  het ontwikkelen van een sociale infrastructuur waarin de zorg en ondersteuning voor deze kwetsbare doel‐ groep is uitgewerkt en waarin we toewerken naar een naadloze aansluiting op de ontwikkelingen van de transitie in het sociale domein;  nazorg en voorkomen uitval van zorg. In 2014 zal er (opnieuw) een evaluatie plaatsvinden van het Stedelijk Kompas. Terugblikkend kunnen we onder andere melden dat de verordening Eigen Bijdrage is vastgesteld, dat er een convenant dubbeldiagnose is getekend, dat de Centrale Toegang is doorontwikkeld en dat er beleidsregels zijn vastgesteld voor de Landelijke Toegankelijkheid. Meer specifiek voor zwerfjongeren zijn we trots op het feit dat er een nachtopvang in eigen beheer is gereali‐ seerd in Almere, dat we een methodiek hebben omarmd waarmee jongeren hun eigen opvanginstelling kun‐ nen keuren (Paja!) en is de ketensamenwerking van instellingen verbeterd. Huiselijk geweld en kindermishandeling Ook in 2013 is gewerkt aan versterking van de hulpverlening aan slachtoffers van huiselijk geweld. Zo is gestart met het bieden van intensieve ambulante hulpverlening en heeft een gezamenlijk casusoverleg van het steun‐ punt huiselijk geweld en Bureau Jeugdzorg vorm gekregen. In 2013 hebben verschillende gesprekken plaatsgevonden met de gemeente Hilversum om te komen tot een gezamenlijk Oranjehuis, waardoor zowel noodbedden als crisisopvang voor slachtoffers huiselijk geweld in onze regio kan plaatsvinden. Het realiseren van een dergelijke voorziening is mede afhankelijk van de herverde‐ ling van de middelen Vrouwenopvang. De gemeente Almere is een van de gemeenten die in het kader van de aanpak ouderenmishandeling deel‐ neemt aan de pilot financiële uitbuiting van ouderen van het ministerie van VWS. Eind 2013 is samen met loka‐ le partners en ouderenorganisaties een plan van aanpak gemaakt. De pilot zal in 2014 worden uitgevoerd. In het kader van het actieplan “Ouderen in veilige handen” zijn in 2013 voorlichtingsbijeenkomsten georgani‐ seerd en trainingen gegeven over het signaleren en bespreekbaar maken van ouderenmishandeling. Deze acti‐ viteiten zullen ook in 2014 worden voortgezet.

pag. 72


Meldcode Kindermishandeling Wij faciliteren onder andere de meldcode huiselijk geweld voor wat betreft kindermishandeling, door middel van subsidiëring, scholing, communicatie, voorlichting en deskundigheidsbevordering, zodat vroegsignalering en preventie op het gebied van kindermishandeling en jeugd verder ontwikkeld kan worden. Een grote groep aandachtsfunctionarissen, (interne trainers en uitvoerende werkers/gedragswetenschappers van diverse jeugdzorginstellingen) kindermishandeling zijn getraind in het oplossingsgericht werken en in het samenwerken aan veiligheid in de keten volgens de methodiek SAVE (Samenwerken aan Veiligheid). Dit heeft erin geresulteerd, dat er in september door Bureau Jeugdzorg Flevoland drie SAVE teams zijn gefor‐ meerd, die experimenteel van start zijn gegaan. Verder zijn alle lokale organisaties geïnformeerd over de invoe‐ ring van de wet Meldcode. Het uitvoeringsplan Huiselijk Geweld en Kindermishandeling Almere is vastgesteld door het college. WMO‐voorzieningen/kanteling De kanteling van de WMO in Almere heeft in 2013 definitief zijn beslag gekregen. Door middel van trial & error is de meest beproefde werkwijze voor wat betreft de Almeerse situatie inmiddels operationeel. Het aantal aanmeldingen voor hulp vanuit de WMO is, mede als gevolg van de gekantelde werkwijze, in 2013 teruggelo‐ pen ten opzichte van het jaar 2012. Er is bovendien gestart met wijkgericht werken. Ook dit levert inmiddels goede resultaten op. In financieel opzicht hebben de doorgevoerde wijzigingen zeer positief uitgepakt. Op basis van de SpZ‐businesscase dient er jaarlijks € 3,1 miljoen bezuinigd te worden vanaf 2015. Dit resultaat is reeds in 2013 bereikt.


pag. 73



Participatie, Zorg en Inkomen

begroting

jaarrekening

resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo


195,0

120,1

‐75,0

192,9

121,2

‐71,7

3,2

0,8

0,1

‐0,7

0,8

0,1

‐0,7

0,0

mutatie reserves

na mutatie reserves

195,8

120,2

‐75,6

193,7

121,3

‐72,4

3,2



product

omschrijving


afwijking reserves


610

BBZ en invoering participatiewet

0,0

0,0

610

BUIG

611

re‐integratie

1,5

1,5

‐0,5

‐0,5

614

minimabeleid

0,6

0,6

620 620

schulddienstverlening

0,5

0,5

maatschappelijke begeleiding en advies

0,8

0,8

622

huishoudelijke verzorging

0,4

0,4

623

participatiebudget

0,0

0,0

630

sociaal cultureel werk

0,1

0,1

652

voorziening gehandicapten

0,1

0,1

714

openbare gezondheidszorg

‐0,1

‐0,1

715/716

jeugdgezondheidszorg

‐0,1

‐0,1

overige

‐0,1

‐0,1

610 BBZ en invoering participatiewet

3,2

0,0

3,2

0

Dit onderdeel bestaat uit drie elementen: BBZ

0,1 N

Het ZelfstandigenLoket Flevoland voert voor de gemeente Almere het Besluit Bijstand Zelfstandigen uit. De uitvoering is € 113.000 nadelig en is crisisgerelateerd, als gevolg van een toenemend beroep op begeleiding door beginnende en gevestigde zelfstandigen. Flevoland kent relatief veel kleine zelfstandigen die hard geraakt worden door de crisis. Uitvoeringskosten

0,1 N

Bij de programmabegroting zijn extra middelen toegekend in verband met extra kosten (juridische advisering, accountantskosten) door het indienen van bezwaar tegen het niet toekennen van de IAU door het Rijk. Deze kosten zijn licht hoger uitgevallen en verder zijn er extra kosten gemaakt voor het onderzoek naar de capaciteit van Sociale Zaken; hierdoor is in totaliteit een nadeel van € 54.000 ontstaan. Invoering participatiewet

0,2 V

In 2012 is een budget van € 150.000 toegekend om de medewerkers sociale zaken voor te bereiden op de ge‐ volgen van de Wet werken naar vermogen. Uiteindelijk is deze wet niet ingevoerd. Per 1 januari 2015 wordt de Participatiewet ingevoerd. Het opleiden van de medewerkers zal nu grotendeels in 2014 plaatsvinden, als dui‐ delijk wordt wat deze nieuwe wet aan nieuwe regelgeving met zich meebrengt. Het budget dient wel voor 2014 beschikbaar te blijven. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden. pag. 74


610 BUIG

1,5 V

De ontwikkeling van de bijstandverlening is als volgt: Tabel 2‐17

gemiddeld aantal WWB cliënten gemiddeld aantal IOAW/IOAZ totaal aantal clienten


begroting

werkelijk

verschil

5.300

5.155

145

110

149

‐39

5.410

5.304

106

lasten lasten BBZ starter

82,9

81,4

1,5

0,6

0,6

0

lasten

83,5

82,0

1,5

baten

86,1

86,1

0

1,6

1,6

0

87,7

87,7

0

BUIG (rijksbijdrage bijstandsuitkeringen) inkomsten uit verhaal baten over (+) of tekort (‐)

4,2

5,7

‐1,5

Bij de programmabegroting 2014 is de raming van de BUIG geactualiseerd op basis van het definitief rijksbud‐ get voor 2013 en de inzichten over de toename van het aantal klanten op dat moment. Vanaf medio het jaar was er echter geen sprake meer van een toename van het aantal klanten:  Verwacht was een stijging van het aantal klanten van 5.200 begin 2013 naar 5.600 aan het eind van het jaar, met een begroot gemiddeld klantenaantal van 5.400.  Medio 2013 was het klantaantal opgelopen tot circa 5.400 klanten, maar in het 2e halfjaar heeft zich een gestage daling van het klantaantal tot 5.271 klanten voorgedaan.  Na de sterke daling in de maanden juli tot en met november, was er in december echter weer een forse toename van het aantal klanten met als resultaat een klantenaantal van 5.395 ultimo 2013. De begrote lasten zijn berekend op basis van 5.400 klanten gemiddeld. Het werkelijk aantal klanten is uiteinde‐ lijk 5.304 klanten gemiddeld. Hierdoor ontstaat een aanvullend voordeel op de BUIG van € 1.482.000. De inkomsten uit verhaal zijn iets ho‐ ger dan begroot wat een voordeel van € 26.000 veroorzaakt. Per saldo is er een voordelig saldo van € 1.508.000. Via resultaatbestemming wordt voorgesteld ook dit resul‐ taat te reserveren voor tegenvallers in de BUIG en toe te voegen aan de reserve structurele rente eigen vermo‐ gen. 611 Re‐integratie

0,5 N

Vanuit het Rijk zijn via SISA strikte voorwaarden gesteld over de inzet van de participatiemiddelen. Hoewel het grootste deel van de uitgaven passen binnen deze voorwaarden zijn er ook uitgaven die wel gericht zijn op bevordering van re‐integratie maar niet passen binnen de spelregels van het participatiebudget. Dit leidt in 2013 tot een nadeel van circa € 0,5 miljoen.


pag. 75

614 Minimabeleid

0,6 V

Dit voordeel bestaat uit de volgende onderdelen: Bijzondere bijstand – beschermingsbewind

0,2 V

In de eerste maanden van het jaar leek het beroep op de reguliere voorziening voor bijzondere bijstand fors toe te nemen door het beschermingsbewind.3 De afgelopen maanden is het aantal aanvragen echter weer gestabiliseerd en is in plaats van een tekort een overschot van € 220.000 ontstaan. Langdurigheidstoeslag

0,1 V

Sinds 1 juli 2013 is het wettelijk niet meer mogelijk om een langdurigheidstoeslag met terugwerkende kracht aan te vragen. Voorheen kon dat wel, en was het dus mogelijk dat iemand die in 2012 recht had, tot de ont‐ dekking kwam dat hij of zij ook al recht had in 2011 en 2010. Die toeslagen konden dan nog aangevraagd wor‐ den en werden dan ook uitgekeerd. Door het vervallen van deze mogelijkheid zijn er het afgelopen jaar minder toeslagen uitgekeerd. Hierdoor is een voordeel ontstaan van € 67.000. Extra middelen armoedebeleid

0,15 V

In de septembercirculaire 2013 is er incidenteel € 260.000 voor armoedebestrijding aan de gemeente beschik‐ baar gesteld. Voor het Stadsfonds is een bedrag van € 110.000 toegekend. Het verschil valt nu vrij in het resul‐ taat. Stadsfonds

0,05 V

De aan het Stadsfonds toegekende extra middelen voor armoedebestrijding bedragen € 110.000. Omdat de toekenning erg laat in het jaar was, konden de subsidiënten van het Stadsfonds deze middelen niet meer ge‐ heel in 2013 inzetten. Deze middelen zijn al wel beschikt en de organisaties hebben hier al bestedingsplannen voor. Er resteert nog € 50.000 van het budget. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschik‐ baar te houden. Overige

0,1 V

Op diverse posten zoals kwijtschelding, armoedehotspots en informatie /participatie zijn kleine voordelen ont‐ staan (totaal € 81.000) 620 Schulddienstverlening

0,5 V

Er heeft in 2013 een lager beroep op de schulddienstverlening plaatsgevonden. Dit leidt tot een voordeel van € 0,5 miljoen. 620 Maatschappelijke begeleiding en advies

0,8 V

Het resultaat op dit product is als volgt tot stand gekomen:  Teruggevorderde subsidies over 2012 (o.a. maaltijdvoorzieningen) leidt tot een voordeel van € 0,2 miljoen.  De bijdrage aan de stichting “Blijfgroep” voor de realisatie van het zo genoemde Oranjehuis heeft nog niet plaatsgevonden. Hierdoor is een budget van € 0,2 miljoen nog niet besteed. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden.  Schuldstabilisatie en budgetbeheer € 0,1 miljoen voordeel.  Voordelen door ondermeer vertraging programma stedelijk kompas, kennisbevordering wijkteams en extra rijksmiddelen € 0,5 miljoen.  In het kader van de WMO integrale wijkaanpak is voor het programma “de slimme transitie” een aanvraag gedaan voor een IFA‐bijdrage vanuit de provincie. Voor de aanvraag en het opstarten van het programma is in 2013 € 0,2 miljoen incidenteel uitgegeven. Per saldo ontstaat op dit product een voordeel van € 0,8 miljoen. 3

Soms is iemand niet meer in staat om zijn of haar financiële belangen voldoende te behartigen. De redenen hiervoor kunnen bijvoorbeeld een lichamelijke of geestelijke beperking of een dementeringsproces zijn. In het verleden was vaak een familielid bereid om de financiële taak op zich te nemen. Met een steeds complexer wordende maatschappij, met steeds meer gecompliceerde regels, is deze taak er echter niet gemakkelijker op geworden. Om deze redenen wordt vaak gekozen voor een professionele bewindvoerder.

pag. 76


622 Huishoudelijke verzorging

0,4 V

In 2013 zijn de volgende voordelen ontstaan:  Er zijn minder uren toegekend voor huishoudelijke verzorging, dit wordt met name veroorzaakt door wijzi‐ gingen in de regeling en de kanteling van de WMO. Dit leidt tot een voordeel van € 0,2 miljoen.  Door verhoging van de vermogen inkomensbijstelling in 2013 is de eigen bijdrage voor huishoudelijk met circa € 0,1 miljoen toegenomen.  Door bijstelling van het maandelijks voorschotbedrag aan het zorgkantoor Stipter en de eindafrekening PGB over 2012 ontstaat een incidenteel voordeel van € 0,1 miljoen. 623 Participatiebudget

0

Vanuit het participatiebudget worden activiteiten en projecten gefinancierd om de uitstoom uit de bijstand te bevorderen. Een aantal projecten kon pas later in het jaar worden opgestart. Dit heeft geleid tot een onderuit‐ putting van circa € 1 miljoen op het participatiebudget. Dit restant mag conform de zo genoemde meeneemre‐ geling toegevoegd worden aan het participatiebudget voor 2014. Deze extra middelen zijn dan ook meegeno‐ men bij het bestedingsplan participatiebudget 2014. 630 Sociaal cultureel werk

0,1 V

Bij de eindafrekening met de Schoor is een deel van de subsidie over 2012 teruggevorderd omdat hiervoor geen prestaties waren geleverd. Dit levert een incidenteel voordeel op van € 0,1 miljoen. 652 Voorziening gehandicapten

0,1 V

Er zijn in 2013 minder vervoersvoorzieningen (scootmobielen, rolstoelen e.d.) verstrekt dan verwacht. Dit le‐ vert een voordeel op van € 0,1 miljoen. Verwacht wordt dat dit structureel van aard is. 714 Openbare gezondheidszorg

0,1 N

Doordat de bijdrage aan de GGD gekoppeld is aan de groei van de stad viel de bijdrage in 2013 circa € 0,1 mil‐ joen hoger uit dan geraamd. Vanaf 2014 is deze verhoogde bijdrage wel voorzien. 715/716 Jeugdgezondheidszorg

0,1 N

Door het faillissement van de stichting “Jonger Ouder” is een teruggevorderde subsidie als oninbaar afgeboekt. Dit leidt tot een nadeel van € 0,1 miljoen.


pag. 77

2.9 Duurzame Ruimtelijke ontwikkeling Ambitie Almere is een volwaardige stad en ontwikkelt zich verder. Afgelopen periode hebben we ingezet op een nieuwe strategie van stedelijke ontwikkeling, gericht op een nieuwe relatie tussen burger en stad. Deze strategie vindt zijn wortels in twee pijlers: organische ontwikkeling en excellent partnerschap. De focus van de ruimtelijke ontwikkeling van Almere is daardoor definitief verschoven, namelijk van aanbodgericht naar vraaggericht. De eindgebruiker staat écht centraal in het ontwikkelingsproces. Daarbij hebben we prioriteit gegeven aan de projecten die de grootste kans van slagen hadden.

Speerpunten Almere 2.0 Voor de doorontwikkeling van de stad hebben we een groot succes geboekt door het maken van nieuwe af‐ spraken met de rijksoverheid. In samenwerking met Rijk en regio is de Rijksstructuurvisie Amsterdam‐Almere‐ Markermeer opgesteld en vastgesteld. Het toekomstperspectief voor Almere is een westelijk georiënteerde stad met circa 60.000 nieuwe woningen ‐ ten opzichte van 2010 ‐ en een forse groei van het aantal arbeids‐ plaatsen. We faciliteren de groeiopgave niet volgens ‘blauwdrukplanning’; er is geen eindplan en geen eindda‐ tum voor de ontwikkeling vastgelegd. Een essentiële omslag heeft plaatsgevonden, die uitgaat van vraaggestuurd groeien op een organische manier, stap voor stap. We bepalen zelf het tempo. Samen met de groei van Almere zal ook de stedelijke infrastructuur en groenblauwe structuur meegroeien. Tegelijkertijd wordt een volwaardig voorzieningenpakket op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid, cultuur, sport en duurzaamheid ontwikkeld. Afspraken hierover zijn vastge‐ legd in de Bestuursovereenkomst RRAAM en de Uitvoeringsovereenkomst Almere 2.0. Vanaf 2014 gaan we invulling geven aan deze afspraken. Naast afspraken over de structurele betrokkenheid van het Rijk en de provincie Flevoland is afgesproken om één gezamenlijk Fonds Verstedelijking Almere in te stellen. Dit Fonds heeft een geraamde omvang van circa € 0,5 miljard in de komende 22 jaar. De voeding bestaat uit: een extra ophoging van het gemeentefonds van jaarlijks € 7 miljoen met accres vanaf 2015 voor 22 jaar, opbrengsten van de verkoop van Rijksgronden in Oosterwold (en te zijner tijd in Almere Pampus) en een bijdrage uit het provinciefonds. Structuurvisie Almere Op 18 juni 2013 hebben wij de ‘Bestuursopdracht Structuurvisie en Programmaplannen’ vastgesteld. Deze bestuursopdracht komt onder meer voort uit het raadsbesluit uit 2010 om het concept Structuurvisie Almere 2.0 planologisch‐juridisch te borgen. De nieuwe structuurvisie richt zich op de hoofdstructuur van Almere: infrastructuur, groen, blauw, centra en stadsdelen en heeft een nauwe relatie met de vastgestelde Rijksstruc‐ tuurvisie Amsterdam‐Almere‐Markermeer. De nieuwe structuurvisie wordt een koersbepalend document om via organische ruimtelijke ontwikkeling verder vorm te geven aan een vitale stad Almere ‐ en dit ook voor lange tijd te borgen ‐ waarmee ruimte kan worden geven aan initiatieven: "Mensen maken de stad!".


pag. 79

Gebiedsontwikkelingen, infrastructuur‐ en bijzondere projecten Algemeen De grondverkoop stagneerde ook in 2013 door de aanhoudende economische crisis. Toch zijn er in 2013 in totaal 420 woningen opgeleverd en is er grond verkocht voor ongeveer 650 woningen. We hebben alles op alles gezet om contracten te sluiten voor kleine en grote initiatiefnemers. Daarbij geven we voorrang aan ge‐ biedsontwikkelingen waarvan de grondexploitaties al zijn geopend, zoals in Almere Poort en in Almere Hout. Daarnaast zijn binnen de bestaande ontwikkellocaties Poort en Hout een aantal deelgebieden beleidsmatig opnieuw ingevuld, op basis van de principes van organische ontwikkeling.

Twee nieuwe gebieden ‐ Weerwaterzone en Oosterwold ‐ zullen van meet af aan op een totaal andere wijze worden ontwikkeld. De initiatiefnemer, en daarmee het benutten van kansen, staat centraal. Er wordt pas ontwikkeld als er een concreet initiatief is. Met deze aanpak minimaliseren we de financiële risico’s van de gebiedsontwikkeling voor de gemeente. In Oosterwold zal een pilot voor deze radicaal andere aanpak worden opgestart. De Floriade is een mooi voorbeeld van een initiatief dat voor de Weerwaterzone is opgepakt. Stimuleringsmaatregelen woningbouw Om de druk op gemeentebegroting vanwege de stijgende rentelasten op grond te beperken, is het van belang dat de woningbouwproductie aantrekt. Niet alleen voor de vele huishoudens die wachten op een betaalbare woning, maar voor de stad als geheel. De woningbouwproductie hangt immers (ook) samen met het creëren van voldoende draagvlak voor voorzieningen als het Stadshart, het stadsdeelcentrum in Almere Poort en win‐ kels en scholen in de wijk Nobelhorst.

Tegen deze achtergrond is het afgelopen jaar gewerkt aan een samenhangend pakket van stimuleringsmaatre‐ gelen om de woningbouwproductie te bevorderen. Hiermee is invulling gegeven aan twee uitwerkingsopdrach‐ ten die in het kader van de Voorjaarsnota 2014 – 2017 waren geformuleerd: het op korte termijn vergroten van de grondverkoop (waarbij aandacht is voor nieuwe partijen, contractvormen, herprogrammeren en financiële voorwaarden) én het opstellen van een adequate set maatregelen met betrekking tot het prijsniveau van het aangeboden programma.

Eén van de stimuleringsmaatregelen die op 4 juli 2013 in werking is getreden is de Starterslening. De Starters‐ lening is voor iedereen die voor het eerst een huis koopt en kan gebruikt worden voor zowel nieuwe als be‐ staande woningen in Almere. Inmiddels hebben meer dan 100 mensen gebruik gemaakt van deze lening en zijn nog eens 100 aanvragen in behandeling. Andere stimuleringsmaatregelen die in 2013 zijn uitgewerkt of gedeel‐ telijk zijn uitgevoerd betreffen het vergroten van het aanbod van IkbouwbetaalbaarinAlmere (IbbA), een brede‐ re inzet van erfpacht, het maken van prestatieafspraken over de productie met woningbouwcorporaties en het op verzoek van de raad een haalbaarheidsonderzoek gaan uitvoeren naar de mogelijkheden van een regiecor‐ poratie.

In de Programmabegroting 2012 is een budget beschikbaar gesteld van € 6 miljoen (3 x € 2 miljoen) voor stimu‐ leringsmaatregelen om zowel stimulansen als nieuwe initiatieven te starten met als doel het stimuleren van de gronduitgifte. Destijds is gekozen voor een viertal onderdelen: versterking marketing Almere, businesscase Floriade 2022, extra impuls voor reeds in gang gezette acties en reservering voor toekomstige acties. In de loop van 2013 is besloten de Startersleningen hieraan toe te voegen uit de nog niet bestede ruimte, met name mar‐ keting. De financiële verantwoording van de stimuleringsmaatregelen wordt opgenomen in het MPGA 2014. Prestatieafspraken met corporaties Een belangrijk onderdeel van de stimuleringsmaatregelen is het maken van prestatieafspraken met de drie grote woning corporaties in Almere; GoedeStede, Alliantie en Ymere. Voor het eerst sinds jaren is dat gelukt, in januari 2014 zijn ze ondertekend. Er is een gemeenschappelijke agenda opgesteld om belangrijke vraagstukken in de stad ‐ over betaalbare en bereikbare woningen, voldoende productie, vitale wijken, duurzaamheid en wonen en zorg ‐ gezamenlijk aan te pakken. Een mooi resultaat voor de inwoners die wonen in een corpora‐ tiewoning en de huishoudens die wachten op een betaalbare woning. Het maken van de presentatieafspraken is een waardevolle eerste stap in een hernieuwde samenwerking die zal leiden tot langjarige afspraken. pag. 80


Investeringen in spoor en weg Corridor Schiphol‐Amsterdam‐Almere‐Lelystad Op 28 augustus 2013 heeft de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu een belangrijk besluit genomen om Almere beter bereikbaar te maken per spoor op de corridor Schiphol‐Amsterdam‐Almere‐Lelystad. Dit was een van de voorwaarden voor een verdere doorgroei en ontwikkeling van onze stad en is bereikt na vele jaren be‐ stuurlijke en ambtelijke inzet. Met de geplande investeringen in infrastructuur wordt binnen tien jaar een groei naar twee keer zoveel treinen tussen Almere en Amsterdam gerealiseerd. Voor de korte termijn is ProRail reeds sinds 2012 bezig met de uitvoering van het Tracébesluit van eind 2011. Inmiddels leidt dit tot zichtbare resultaten in de stad. Er worden nieuwe geluidsschermen geplaatst conform de opgestelde inpassingsvisie. Deze werkzaamheden zullen tot 2016 duren waarvan wij de uitvoering zullen bege‐ leiden. Verbreding A6 (weguitbreiding Schiphol‐Amsterdam‐Almere) Voor de verbreding van de A6 is in 2013 gewerkt aan de begeleiding van de uitvoering van de A6 vanaf de Hol‐ landsebrug tot aan de Havendreef. Voor de uitvoeringsfase is onze inzet gericht op het bereikbaar houden van de stad tijdens de verbouwing, het borgen en bewaken van de realisatie conform onze kwaliteitseisen en communicatie naar onze bewoners. Daarnaast zijn in 2013 veel inspanningen verricht voor zowel de planvoor‐ bereiding als de voorbereiding van de aanbesteding voor het traject Havendreef ‐ Almere Buiten. De inspan‐ ning ligt hier met name op het deeltraject Weerwater‐Zuidoever en het realiseren van de juiste onderdoorgan‐ gen (met cofinanciering). Dat heeft geleid tot een aanvullende financiering vanuit het Rijk en de provincie Fle‐ voland voor de bus‐ en fietstunnel tussen Almere Hout en Sallandsekant in het kader van de Stedelijke Bereik‐ baarheid Almere. Meerjaren Infrastructuur Programma Almere (MIPA) In 2012 is het Mobiliteitsplan Almere vastgesteld. Dit beleidskader is in 2013 opgenomen in een uitvoerings‐ programma voor het mobiliteitsbeleid: het Meerjaren Infrastructuur Programma Almere (MIPA). Hierin is het Almeerse binnenstedelijke deel van het programma Stedelijke Bereikbaarheid Almere (SBA) opgenomen. Het grootste project is de uitbreiding van de Stedendreef, waarvoor in 2013 de planvoorbereiding is gestart. Verder is meegelift met het groot onderhoud voor de verbetering van fietspaden. Het MIPA loopt tot 2020. Voor de periode daarna is nog geen financiering beschikbaar. Gebiedsontwikkelingen Nobelhorst Nobelhorst is de gezamenlijke gebiedsontwikkeling van de gemeente Almere en Ymere die in 2012 ‐ onder de noemer 'Stadsdorp voor Initiatieven' ‐ van start is gegaan en in 2013 verder is vormgegeven. Inmiddels zijn drie bouwvelden bouwrijp en in verkoop. De planvoorbereiding van nog eens twee velden is gestart en nagenoeg afgerond. Daarnaast is het bestemmingsplan Almere Hout‐Noord verder voorbereid en begin 2014 vastgesteld door de raad. Op de bouwvelden realiseren we een diversiteit aan woningtypen, met een mix van zowel projectmatige bouw als particulier opdrachtgeverschap. De eerste woningen zijn in 2013 opgeleverd en deels ook bewoond. De verkoop van IbbA‐woningen is redelijk succesvol geweest. Ook de Buurtschuur is in 2013 gerealiseerd, de 1e buurtcoöperatie is opgericht en functioneert met de eerste bewoners in diverse werkgroepen. Onlangs is de eerste bushalte gerealiseerd en met Ymere wordt samengewerkt aan een duurzame energievoor‐ ziening.De eerste uitgifte van een bedrijfskavel op het binnenstedelijk bedrijventerrein is een feit; het betreft een restaurant.


pag. 81

In 2013 is de promotie en verkoop geïntensiveerd om de naamsbekendheid te vergroten. Er is inmiddels een informatie‐ en verkooppunt op locatie. Tevens heeft in april 2013 heeft een grote manifestatie plaatsgevonden. Ondanks dat veel activiteiten in Nobelhorst voorspoedig lopen is er ook zorg. De verkoop van kavels en wo‐ ningbouw blijft achter bij de verwachtingen. Ymere heeft inmiddels aangegeven dat haar investeringsmogelijk‐ heden onder druk zijn komen te staan, onder andere door de door het Rijk opgelegde 'verhuurdersheffing'. Hierdoor komen de afspraken vanuit de Koop‐ en Realisatieovereenkomst (KRO) onder druk te staan. Wij zijn hierover met Ymere in gesprek gegaan. Poort In 2013 zijn alle niet ontwikkelde locaties voor kleinschalige initiatieven in Poort West (Europa‐, Homerus‐ en Columbuskwartier en het Cascadepark) ondergebracht bij de Bouwfabriek. Een actieve werving heeft plaatsge‐ vonden via de Poortkrant die in april 2013 als bijlage bij Cobouw was gevoegd. Het verkleinen van de bouwop‐ gaven voor ontwikkelaars en beleggers is, naast het particulier opdrachtgeverschap, een succesvolle strategie gebleken. Er worden steeds meer overeenkomsten gesloten met kleinere ontwikkelaars. In Almere Duin vindt de uitwerking plaats van het plan van Amvest. In 2013 is een 1e duin gevormd in Duin zuid en zijn gronden in Duin zuid en Kop zuid bouwrijp gemaakt. Dit gebied is inmiddels overgedragen aan Amvest. De koppeling naar het water en strand is gezamenlijk met Waterschap Zuiderzeeland in gang gezet. Na de dijk‐ reconstructie is het mogelijk om nabij de dijk te bouwen en de boulevard te kunnen maken. Verder heeft een gemeentelijke acquisitie in samenwerking met Amvest geleid tot een overeenkomst tussen Amvest en Carnival Cruises voor de bouw van een groot maritiem trainingscentrum en hotel in deelgebied Kop zuid. Met twee corporaties (Alliantie, Eigen Haard) zijn gesprekken gevoerd over het realiseren van een substantieel aantal woningen (beiden 1.000 in circa 6 ‐ 7 jaar). Afspraken over het totaal aantal woningen konden niet wor‐ den voltooid vanwege de onzekerheden die het rijksbeleid bij de corporaties veroorzaakte (verhuurdersheffing, redding Vestia, wel of niet koopwoningen). Wel zijn voor twee projecten (2 x 40 appartementen) met De Allian‐ tie concrete afspraken gemaakt en één ervan (Homeruskwartier) is al in aanbouw. Een derde project in het Europakwartier is in ontwikkeling. Met Eigen Haard wordt een project van 135 woningen voor het Europakwar‐ tier uitgewerkt. Stad In 2013 zijn voor promotie‐ en acquisitiedoeleinden filmpjes en kavelpaspoorten gemaakt voor de beschikbare kavels op bedrijventerreinen en van verspreide percelen. De filmpjes zijn op de website ‘Ik Onderneem In Al‐ mere’ gezet. Het betreft kavels op de bedrijventerreinen Veluwsekant West en Sallandsekant. Momenteel is het is nog te vroeg om het effect ervan te kunnen beoordelen, maar we zijn positief gestemd. In het stadscentrum is de bouw van het P!t gestart en de herinrichting van het aanpalende Schippersplein. De fietsbrug in het centrum is nog net voor de kerst opgeleverd. Haven In 2013 is het bestemmingsplan voor De Laren door de raad vastgesteld en in werking getreden. Tegen de ge‐ plande ontwikkelingen in de Uithof (kleinschalige woningbouw en een speeleiland) is beroep ingesteld bij de Raad van State. Die doet naar verwachting in de eerste helft van 2014 uitspraak. De planuitwerking voor de eerste fase tussen De Wierden en De Velden, bestaand uit circa 150 woningen, de supermarkt en het integraal kindcentrum heeft gestalte gekregen. Tevens zijn afspraken gemaakt met de Alliantie, Weernekers Holding en de Almeerse Scholen Groep over de realisatie van dit programma. Voor De Wierden is de bestemmingsplanprocedure doorlopen in 2013. Dit heeft ruim 120 reacties op het voor‐ ontwerp en nogmaals 120 reacties op het ontwerp opgeleverd. In nauw overleg met de ontwikkelende partij‐ en, Ymere en de Alliantie, zijn aanpassingen gedaan. Eind 2013 is het bestemmingsplan ter besluitvorming aan de raad aangeboden.

pag. 82


De PO‐locatie De Waterhoven is in de verkoop gegaan en daar zijn de eerste kavels inmiddels verkocht. In de Indische Buurt vordert de bouw op een aantal percelen en zijn er ook weer nieuwe initiatieven in voorberei‐ ding. Zoals bijvoorbeeld het plan Zenit bij de archeologische vindplaats en een nieuwe locatie voor sociale wo‐ ningen van Goede Stede. Buiten In Centrum Buiten is de tweede fase van de nieuwbouw eind 2013 gereed gekomen en zijn twee blokken met winkels en woningen bij het Globeplein in aanbouw genomen. Hiermee is de vernieuwing aan de zuidzijde van het spoor in een afrondende fase gekomen. Aansluitend wordt de inrichting van de openbare ruimte gereali‐ seerd. In het noordelijk deel is het nog niet geheel duidelijk wanneer de twee laatste blokken gerealiseerd kunnen worden. De verhuur van winkelruimte (voordat een blok in aanbouw wordt genomen moet 70% ver‐ huurd zijn) verloopt moeizaam. Voor de kavels waar nog niet gebouwd kan worden zijn tijdelijke maatregelen getroffen in de vorm van mobiele kramen, groen en spelvoorzieningen om de sfeer in het centrum uitnodigend te houden. De samenwerking met winkeliers en eigenaren in het centrum van Buiten is afgelopen jaar verder geïntensi‐ veerd. Allerlei activiteiten worden georganiseerd om publiek naar het centrum te trekken. Daarnaast vindt overleg plaats over maatregelen ter verbetering van de uitstraling. In voorbereiding is het opknappen van de onderdoorgangen onder het spoor. Een belangrijke impuls in Doemere was de vestiging van de MultiBazaar. In goede samenwerking tussen de gemeente en de particuliere partijen is in zeer korte tijd de vestiging mogelijk gemaakt. Vanaf het begin trok de MultiBazaar veel nieuw publiek. Weerwaterzone De A6 wordt in de periode tot 2020 verdubbeld. De inpassing hiervan is aangegrepen om een gebiedsontwikke‐ lingsplan op te stellen. Op basis van het Concept Gebiedsontwikkelingsplan is in 2013 in het kader van de Crisis‐ en Herstelwet een aanvraag gedaan voor het experiment 'duurzaam innovatief'. Hierdoor kunnen we eerder gebruik maken van planologische borging op basis van ambities in plaats van een concreet programma en kan de werking van het bestemmingplan/ omgevingsplan worden verlengd naar 20 jaar. Goedkeuring ervan ligt nu bij het kabinet en wordt binnenkort verwacht. De gemeente Almere, Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoed‐ en ontwikkelbedrijf hebben hun inspanningen voor de inpassing van de A6, voor de gebiedsontwikkeling en voor de Floriade vastgelegd in een procesconvenant. Voor de aanbesteding van de A6 is het plan ‘basiskwaliteit landschap’ opgesteld, waarover momenteel wordt onderhandeld. Floriade 2022 Growing Green Cities De Floriade met Growing Green Cities als leidend thema zal in 2022 in Almere plaatsvinden op de zuidoever van het Weerwater. Deze plek geldt als een tijdelijk podium voor de zevende editie van de Floriade en als perma‐ nente nieuwe groene stadswijk die ruimte biedt aan zo’n 600 woningen en 40.000 m2 voorzieningen en com‐ mercieel vastgoed. In 2013 is een intentieovereenkomst met de NTR vastgesteld waarin de gunning van de Floriade 2022 aan Almere is geborgd. Daarnaast zijn in 2013 de eerste werkzaamheden gestart voor drie pijlers onder de ontwikkeling van de Floriade: de wereldexpositie, de gebiedsontwikkeling en de making of. Wereldexpositie In het voorjaar hebben we oud landbouwminister Cees Veerman gevraagd een verkenning uit te voeren naar de manier waarop een maatschappelijk, cultureel, commercieel en financieel succesvolle wereldexpositie Floriade kan plaatsvinden, die tevens een blijvende meerwaarde aan de stad toevoegt. In 2013 is onder leiding van Veerman een expertteam gestart en zijn gesprekken gevoerd met belanghebbende partijen. De evaluatie van de Floriade in Venlo en de lessen die we daaruit kunnen trekken voor Almere zijn een belangrijk onderdeel van het onderzoek van Veerman. De verkenning wordt in mei 2014 afgerond.


pag. 83

Gebiedsontwikkeling De voorbereidingen voor de gebiedsontwikkeling stonden in het teken van planvorming en afspraken met Rijkswaterstaat over inpassing van de verbreding van de A6 ter hoogte van de Floriade. Tevens heeft de raad in 2013, in het kader van de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg), het voorkeursrecht gevestigd op alle private percelen in en rond het Floriadegebied met het oog op mogelijke grond‐ en vastgoed‐ speculaties. In het kader hiervan is voor de Floriadelocatie een flora‐ en faunaonderzoek uitgevoerd. In het kader van de Wvg is een aantal bezwaarschriften ingediend door ondernemers. Op basis hiervan is afge‐ sproken dat medio 2014 een tussentijdse evaluatie zal plaatsvinden over de toepassing van het instrument voorkeursrecht. Met de ondernemers binnen het plangebied Floriade zijn 'verkenningen op maat' gestart om te onderzoeken hoe deze functies kunnen worden ingepast in de Floriade en de daaraan verbonden gebiedsont‐ wikkeling. Making of In het kader van de making of is gestart met een campagne om een Growing Green beweging in de stad op gang te brengen. In november 2013 is in een eerste stadsmanifestatie de stad uitgenodigd om met ideeën en initiatieven te komen en konden bestaande initiatieven zich presenteren. Voor het Rondje Weerwater is een startnotitie opgesteld. Een ander onderdeel van de making of ‐ de Jeugdfloriade ‐ is gestart, de eerste Urban Greeners zijn aan de slag, de stichtingsakte is gereed en gesprekken met Founding Partners zijn gaande. Het economisch programma Growing Green Cities maakt ook onderdeel uit van de making of en is in concept gereed. In samenhang daarmee werkt Almere samen met de provincie in een regionaal economisch program‐ ma 'Floriade werkt!'. Het lokale en regionale bedrijfsleven heeft haar medewerking geborgd in de Stichting Vrienden van de Floriade. Tot slot, in het kader van de internationale beweging 'Growing Green Cities – a call for action' zijn overeenkom‐ sten gesloten met Shenzhen en Taipé en zijn overeenkomsten in voorbereiding met Milaan en Toronto. Oosterwold Op 4 juli 2013 heeft de raad van Almere de Intergemeentelijke Structuurvisie Oosterwold vastgesteld. Het bij‐ behorende kostenverhaal is begin 2014 vastgesteld. Ook in Zeewolde zijn deze documenten vastgesteld. De ontwikkeling van Oosterwold start als 'pilot' op Almeers grondgebied in nauwe samenwerking met Zeewol‐ de en het Rijksvastgoed‐ en ontwikkelingsbedrijf (RVOB). Er zijn gesprekken gevoerd met het RVOB over de omgang met rijksgronden in Oosterwold. Dit zal in 2014 resulteren in een samenwerkingsovereenkomst. De ontwikkelingsstrategie voor Oosterwold gaat uit van een organische ontwikkeling van het gebied, met de uit‐ nodiging aan initiatiefnemers om het gebied zelf in te richten met onder andere woningen, groen, landbouw en wegen. Onder leiding van de gebiedsregisseur Oosterwold voert de Uitvoeringsorganisatie Oosterwold ge‐ sprekken met de eerste initiatiefnemers. Op 4 juli 2013 heeft de raad van Almere kennisgenomen van het bestuurlijk advies over Oosterwold van me‐ vrouw Spies. Het advies richtte zich op de bestuurlijke vormgeving van de gemeenschappelijke uitvoeringsor‐ ganisatie waarin Almere en Zeewolde hun huidige samenwerking borgen. De raad heeft ons de opdracht gege‐ ven dit advies nader uit te werken samen met de gemeente Zeewolde en het RVOB. Deze afspraak is ook opge‐ nomen in de Uitvoeringsovereenkomst Almere 2.0. In 2014 maken we afspraken met de gemeente Zeewolde over de instelling van een gemeenschappelijke regeling en de daadwerkelijke inrichting ervan.

pag. 84


Uitwerking kaders om organische groei te stimuleren Particulier opdrachtgeverschap Organische stedelijke ontwikkeling is het leidend ontwikkelingsprincipe voor de stad, een veelvoud van kleine initiatieven wordt gefaciliteerd. Het programma Particulier Opdrachtgeverschap is illustratief voor deze ont‐ wikkeling. In navolging van het Almere Principle ‘Mensen maken de stad!’ bepalen mensen zelf hoe hun woning en woonomgeving eruit komt te zien. In de jaren dat dit programma draait zijn verschillende nieuwe werkwij‐ zen bedacht en uitgewerkt. Inmiddels zijn die werkwijzen beproefd. In 2013 hebben we voorbereidingen ge‐ troffen om die nieuwe manier van werken te incorporeren in de projecten.  In 2013 zijn verkoopstimulansen ingezet aangezien in 2012 een daling optrad in de kavelverkoop; overigens vier jaar later dan bij de reguliere woningproductie. De verkoopdaling van kavels is gestabiliseerd en ont‐ wikkelt zich weer positief naar een toename.  De kavelwinkel heeft zich tot een verkoop‐ en servicecentrum ontwikkeld, waarbij optanten begeleid wor‐ den met kennis van het ontwikkelproces, cursussen, bouwbegeleiding, spreekuur met een architect, duur‐ zaamheidadviseur en hypotheekadviseur. De kavelwinkel heeft een nieuwe plek in het Stadhuis gekregen, naast het in maart 2014 geopende Ondernemersplein.  De IbbA (ikbouwbetaalbaarinAlmere) regeling is in 2013 geëvalueerd en verbeterd. De vernieuwde regeling bestaat uit een eerste hypotheek naar vermogen voor tussen de 60% en 95% van de investeringskosten en een tweede (starters)hypotheek voor het overige percentage tussen de 40% en 5%. Ten opzichte van de oude regeling is het eigen aandeel verhoogd en wordt de koper ook meteen eigenaar van de grond (geen erfpachtcontract). Daardoor zijn er meer banken die bereid zijn te financieren.  Beproefde verkoopstimulansen en marketingmiddelen zijn doorontwikkeld. Nieuwe instrumenten en digita‐ le middelen, zoals social media en apps, zijn ingezet en uitgetest.  Er is een globale verkenning gemaakt van mogelijke aanvullende locaties voor nieuwe initiatieven uit de stad en particulier opdrachtgeverschap. In eerste instantie streven we naar het matchen van initiatieven met kavels die direct beschikbaar zijn in de lopende grondexploitaties. Indien dit niet lukt, is nu een aanvul‐ lend bestand beschikbaar waarin gezocht kan worden naar mogelijke locaties. Uitwerking grondbeleid De Kadernota Grondbeleid schept kaders voor het grondbeleid van de gemeente Almere en biedt de grondslag voor het uitvoeringsbeleid hiervan. Ook in 2013 is weer gebleken dat de nog steeds veranderende markt en de huidige economische situatie ons uitdagen tot innovatieve toepassing en uitwerking van ons grondbeleid. Op 1 januari 2013 is het nieuwe grondprijsbeleid 2013 in werking getreden en zijn parameters gemonitored voor het grondprijsbeleid 2014. Daarnaast is het Meerjaren Perspectief Grondexploitaties (MPGA) vastgesteld. Groenblauw Het programma GroenBlauw richt zich met name op de uitwerking van de Intentieovereenkomst GroenBlauw die in december 2011 is ondertekend door de gemeente Almere, het Rijk, Staatsbosbeheer en Flevolandschap. Inzet is te komen tot afspraken tussen partijen over de doorontwikkeling/realisatie van de groengebieden Almeerderhout, Pampushout en Eemvallei en de concretisering van bijbehorende dekkingsbronnen. Projectbureau Groenblauw Raamwerk In de Uitvoeringsovereenkomst Almere 2.0 is afgesproken dat een Projectbureau wordt opgericht voor het Groenblauw raamwerk (GBR) Almere. Het primaire doel van het Projectbureau is het operationaliseren van po‐ tentiële verdienmodellen. Opbrengsten daaruit worden aangewend voor het realiseren van GBR‐uitvoerings‐ projecten. Ook is afgesproken dat een bestuurlijke "Groene Tafel" wordt opgericht waar resultaten en inzichten van het bureau worden uitgewisseld en zo nodig principiële beslispunten kunnen worden voorgelegd en opgelost. Programma Nieuwe natuur in Flevoland In oktober 2013 heeft de Provincie Flevoland het programma Nieuwe natuur in Flevoland opengesteld met de mogelijkheid voor partijen om projectideeën in te dienen die invulling geven aan het programma. Almere en Staatsbosbeheer hebben de verkenning Stadslandschap Oosterwold ingediend. Deze geeft een aanzet hoe groenblauwe ontwikkeling in Almere Oosterwold kan worden gerealiseerd. Programmarekening 2013

pag. 85

Kleur aan Groen De afgelopen twee jaar is gewerkt aan de actualisatie van het groenbeleid. Resultaat is de nota 'Kleur aan Groen'. In het voorjaar van 2013 is de raad geconsulteerd over de nota en in januari 2014 is deze nota vastge‐ steld door de raad.'Kleur aan Groen' bevat ontwikkelprincipes en spelregels voor het behouden en benutten van het groenblauwe raamwerk. Het nodigt bewoners en ondernemers uit om het groen en het water te verrij‐ ken met hun ideeën, zodat de inrichting en gebruiksmogelijkheden worden versterkt. Verschillende landschapstypen geven richting aan de vorm en het type gebruik van initiatieven, zodat elke toevoeging een versterking is, en je er tegelijkertijd kan blijven doen wat altijd al kon. Innovatie ruimtelijke plannen / Omgevingswet Organische ruimtelijke ontwikkeling vraagt om ruimtelijke plannen die kunnen inspelen op vraaggerichte, flexi‐ bele en organische groei. Centraal staat het scheppen van mogelijkheden om initiatieven snel en adequaat te faciliteren, in de vorm van ruimtelijke plannen met een beperkt aantal regels. We experimenteren met nieuwe planvormen die meebewegen met het ontwikkelstadium van het plangebied. Het volgende hebben we bereikt in 2013:  Voor het plangebied Almere Centrum Weerwater (inclusief de Floriade) is de procedure gestart voor het maken van een zogeheten omgevingsplan. Hierin lopen we vooruit op de nieuwe Omgevingswet op basis van de Crisis‐ en herstelwet. Voor het opstellen van dit omgevingsplan werken we nauw samen met het mi‐ nisterie van Infrastructuur en Milieu.  Voor het Tracébesluit Flevolijn hebben we het instrument beheersverordening ingezet, zoals die door de raad in 2013 is vastgesteld.  Het Tracébesluit A6 is opgenomen in 2 bestemmingsplannen. Het deel vanaf de Hollandsebrug tot aan de Havendreef is op 4 juli 2013 vastgesteld en inmiddels onherroepelijk. Het tweede gedeelte is op 16 januari 2014 vastgesteld door de raad.  Daarnaast zijn in 2013 zijn een zestal bestemmingsplannen vastgesteld die 30 oude plannen geheel of ge‐ deeltelijk hebben vervangen. Momenteel zijn vijftien nieuwe bestemmingsplannen in procedure. Een flink deel hiervan zal in 2014 worden vastgesteld.  Het (globale) bestemmingsplan Almere Hout‐Noord (Nobelhorst) is vastgesteld; voor het bestemmingsplan voor het centrum van Almere Stad zal dit naar verwachting in het tweede kwartaal van 2014 zijn.

Uitwerking overige kaders Uitvoering Woonvisie In 2013 zijn we verder gegaan met de uitvoering van de ambities en thema’s die in de Woonvisie (2009) zijn geformuleerd. Hierover hebben we de raad geconsulteerd met de Beleidsbrief Wonen 2013 en de Monitor Wonen in Almere 2013. De Beleidsbrief Wonen gaat niet alleen in op de realisatie van ambities en beleidsthe‐ ma’s; ook hebben we aangegeven waar we belangrijke knelpunten zien, en tot welke speerpunten dit in 2014 gaat leiden. Dit zijn achtereenvolgens de beschikbaarheid en betaalbaarheid van sociale huurwoningen, aan‐ dacht voor vitale wijken, wonen en zorg en duurzaamheid. In de Monitor hebben we laten zien wat er het afge‐ lopen jaar op de Almeerse woningmarkt is gebeurd. De belangrijkste ontwikkeling in 2013 betrof de start van het traject om samen met de woningcorporaties tot prestatieafspraken te komen. Overige resultaten die in 2013 bereikt zijn:  Een student kan binnen drie maanden een kamer krijgen. Dit onderdeel van het studenten‐ en kamerver‐ huurbeleid is gerealiseerd in nauw overleg met de corporaties.  De nieuwe urgentieregeling is van kracht geworden en heeft een vol kalenderjaar gefunctioneerd. Een an‐ dere belangrijke pijler van de nieuwe regels in de Huisvestingsverordening ‐ de invoering van loting ‐ is in voorbereiding bij WoningNet. De raad heeft ook aandacht gevraagd voor eventuele verdere aanpassingen in de verordening, bijvoorbeeld als het gaat om het enigszins inperken van keuzevrijheid van huishoudens met de laagste inkomens om problemen met huurachterstanden te voorkomen.

pag. 86


 Na een uitgebreide consultatie van alle betrokken partijen, zowel institutionele partners als bewoners en gebruikers van zorgvoorzieningen, is de nota Wonen met Welzijn en Zorg opgesteld. Gevolgd door een uit‐ voeringsagenda die wij eind 2013 hebben vastgesteld en waarmee het Platform Wonen in januari 2014 heeft ingestemd. Hierin is een aantal onderzoeken en concrete acties aangekondigd die in 2014 hun beslag gaan krijgen.  Uitkomsten uit het Woononderzoek 2011 zijn gebruikt bij de adviezen rond programmering en ontwikkeling van projecten. Om nog meer inzicht te krijgen in de regionale component van de Almeerse woningmarkt heeft Almere in 2013 meegedaan aan het regionale woningbehoeftenonderzoek. De resultaten van dit on‐ derzoek komen in het voorjaar van 2014 beschikbaar. Vanaf dat moment vormt ook dit onderzoek input voor de planning en programmering. Grote Stedenbeleid Het grote stedenbeleid (GSB) van Almere heeft als doel samenhang en focus aan te brengen in de projecten die Almere ontwikkelt en uitvoert in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en andere gemeen‐ ten. Centraal staan collectieve beleidsontwikkeling, belangenbehartiging en kennisdeling rond maatschappelij‐ ke opgaven die ten grondslag liggen aan ontwikkelingen binnen grote steden en nieuwe steden. Almere parti‐ cipeert daartoe in het G32‐stedennetwerk, het netwerk van nieuwe steden, het netwerk van steden met een leefbaarheidsaanpak en het kennisnetwerk van Platform31. Daarnaast organiseert Almere de Almere Tafel waarin onder andere het prototype van het 'Early Warning System' en de kwaliteit van het primair onderwijs aan de orde komen. In 2013 heeft Almere actief geparticipeerd in de diverse netwerken. Deze actieve participatie heeft zijn vruch‐ ten afgeworpen, zoals de bijdrage voor de 40+ wijken. Het 'Early Warning System'/de Straatkubus is in 2013 verder doorontwikkeld en wordt in 2014 'klaargestoomd' voor gebruik. Met dit krachtige instrument willen we ervoor zorgen dat we in de gebieden nog gerichter kunnen samenwerken aan de (signalering van) beginnende problemen.


pag. 87




begroting

jaarrekening

resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

Baten

Saldo


118,4

100,2

‐18,2

119,8

106,7

‐13,1

5,1

44,1

18,8

‐25,2

72,7

43,0

‐29,7

‐4,5

mutatie reserves

na mutatie reserves

162,5

119,0

‐43,4

192,5

149,7

‐42,8

0,6



product

omschrijving


afwijking reserves


810

afrekening programma Almere 2.0

‐0,3

‐0,3

810

structuurvisie

810

Floriade

0,2

0,2

0,2

‐0,2

810

project verkeersveiligheid

0,0

‐0,1

0,1

0,0

822 822

Particulier Opdrachtgeverschap (PO)

0,3

‐0,3

0,0

kansen rechtvaardige woningbouw

0,1

0,1

822

besluit woninggebonden subsidies

0,1

‐0,1

0,0

822

Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten

0,7

0

0,7

830

vergoeding pilot opstapwoningen

0,2

‐0,2

0,0

830

BTW naheffing

‐0,7

0,7

0,0

830

stimuleringsmiddelen

0,2

‐0,2

0,0

830

bouwgrondexploitaties

3,8

‐3,8

0,0

overige

0,1

‐0,2

‐0,1

5,1

‐4,5

0,6

810 Afrekening programma Almere 2.0 Storting reserve Almere 2.0

0 0,3 N

Met de ondertekening van de uitwerkingsovereenkomst Almere 2.0 op 20 november 2013 is er formeel een einde gekomen aan het programma Almere 2.0 en kan de finale afrekening gemaakt worden met de partners. De raad heeft in 2010 ten behoeve van het opstellen IAK2 € 4 miljoen toegezegd als Almeerse inbreng in de proceskosten IAK2. Hier staat € 8,9 miljoen als cofinanciering vanuit het rijk en de regio tegenover. Gedurende de looptijd van het programma is er € 0,3 miljoen te veel onttrokken uit de reserve Almere 2.0. Met de toevoe‐ ging in 2013 wordt dit gecorrigeerd en is de bijdrage van Almere aan het programma in lijn met het oorspron‐ kelijke raadsbesluit. 810 Structuurvisie

0,2V

Voor de structuurvisie voor het jaar 2013 is een budget vastgesteld van € 300.000 en voor het jaar 2014 een budget van € 150.000. Het voornemen was om begin 2014 de huidige gemeenteraad een besluit te laten ne‐ men over de tervisielegging van de structuurvisie, waarna na de verkiezingen op 19 maart 2014 de nieuw aan‐ getreden gemeenteraad de structuurvisie kon vaststellen voor het zomerreces van 2014. Het voornemen is nu om besluitvorming over de structuurvisie te verschuiven naar het 3e/4e kwartaal van 2014. Dan kan de mogelijkheid tot inhoudelijke afstemming tussen enerzijds de structuurvisie en anderzijds het traject van Growing Green en de op te stellen nieuwe programmaplannen volledig worden benut.

pag. 88


Ook is het dan mogelijk om tot een meer samenhangende besluitvorming te komen van deze 3 trajecten in het 3e/4e kwartaal van 2014. Er resteert nog € 0,2 miljoen van het budget. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschik‐ baar te houden. 810 Floriade

0,2 V

Onttrekking uit reserve weerstandsvermogen

0,2 N

De meeste activiteiten voor de verkenning Floriade schuiven door naar 2014, hierdoor liggen de lasten van de businesscase Floriade in 2013 op een lager niveau van € 0,1 miljoen. Vooruitlopend aan de Floriade wereldexpositie moeten investeringen in het plangebied gedaan worden, die tevens benut kunnen worden voor de uiteindelijke gebiedsontwikkeling. Deze lasten liggen eveneens op een lager niveau van € 0,1 miljoen, doordat dit binnen bestaande werkzaamheden kon worden opgepakt. Als gevolg van bovengenoemde ontwikkelingen, kon worden volstaan met en lagere onttrekking van € 0,2 mil‐ joen aan de reserve Floriade. 810 Project verkeersveiligheid

0,1 N

Onttrekking uit reserve Stedelijke Bereikbaarheid Almere/Meerjaren Infrastructuur Programma Almere (SBA/MIPA) 0,1 V Dit betreft het project Verkeersveiligheid scholen. Er werd vanuit gegaan dat de kosten voor 100% subsidiabel waren. Dit blijkt slechts voor 50% het geval, waardoor er nu extra uit de reserve wordt onttrokken om dit te‐ kort af te dekken. 822 Particulier opdrachtgeverschap (PO)

0,3 V

Onttrekking uit reserve PO en reserve weerstandsvermogen (stimuleringsmaatregelen)

0,3 N

In 2013 is gewerkt aan drie verkoopstimulansen: een architectenbouwboek met gegarandeerde bouwprijzen waarmee financieel zekere keuzes te maken zijn, bouwcoaching tijdens de optieperiode en extra bekendheid aan de IbbA‐regeling ook buiten Almere. Onderstaande tabel geeft een beeld van de verkoop in de afgelopen jaren. Tabel 2‐20: indicatoren

jaren

bedragen x € 1 miljoen

begrote aantallen contracten getekend notarieel gepasseerd

grondopbrengsten PO

PO % v.h. totaal grond‐ opbrengsten in Almere

2007

155

57

12,8

2008

600

331

179

30,7

17%

2009

600

290

252

36,3

48%

2010

600

324

225

25,4

54%

2011

600

180

328

30,7

40%

2012

600

160

134

10,7

35%

2013

600

140

139

9,0

22%

Uit het overzicht blijkt dat de impact van de recessie nog altijd van invloed is op de grondopbrengst PO. Waar de grondopbrengst PO over de periode 2008 tot en met 2011 gemiddeld ruim € 30 miljoen bedroeg, was dat in 2013 € 9,0 miljoen. Die hoge grondopbrengsten in 2008 tot en met 2011 zijn te verklaren uit het grote reservoir aan mensen, die wachten tot de bouwkavels voor zelfbouw gereed waren. De jaren daarvoor werden ze niet bediend. De recessie is bij het “zelfbouwen” in Almere pas in 2012, 4 jaar later dan bij projectmatige bouw merkbaar geworden. De grondopbrengsten van IbbA is de helft van het normale PO in 2013. Uit het overzicht is verder af te leiden dat, ondanks de recessie, nog steeds sprake is van een aanzienlijke afzet en omzet in het particulier opdrachtgeverschap (139 kavels notarieel gepasseerd, omzet bedraagt 22% van het totaal aan grondopbreng‐ sten in Almere).


pag. 89

Lasten (0,3 V) De aanhoudende recessie maakte dat het aantal te produceren kavels voor 2013 te ambitieus was opgenomen in de begroting. Daarom is gedurende het jaar strak gestuurd op de verkoop en marketing kosten. Zo zijn de vier manifestaties van dit jaar kleiner en eenvoudiger opgezet dan voorheen. Dit heeft erin geresulteerd dat deze kostenpost circa € 0,2 miljoen lager uitvalt. Het tweede voordeel van € 0,1 miljoen is ontstaan door de opgelopen vertraging in de verbouwing van de nieuwe kavelwinkel. Deze werkzaamheden worden doorgeschoven naar 2014. Baten (0,3 N) In de oorspronkelijke PO begroting wordt uitgegaan van 600 kavels die in verkoop worden gebracht en die verkocht zouden worden hetgeen een bijdrage van € 0,9 miljoen oplevert vanuit de grondexploitaties. Het is reeds lang bekend dat we dit niet zouden halen. Daarop is geanticipeerd door inzet van stimuleringsmiddelen en de reserve PO. In 2013 zijn er 188 kavels (á € 1.000 per kavel) in verkoop gebracht en 139 kavels (á 500 per kavel) verkocht. Het nadeel op de baten van € 0,2 miljoen heeft een direct verband met de lagere kosten op de verkoop en marketing. Om deze reden is minder onttrokken aan de stimuleringsmiddelen DSO. Het nadeel op de baten van € 0,1 miljoen wordt veroorzaakt door de lagere onttrekking van € 0,1 miljoen aan de reserve PO als gevolg van de opgelopen vertraging inzake de fysieke inrichting van de nieuwe kavelwinkel. In 2014 zullen deze kosten alsnog worden gemaakt. 822 Kansen rechtvaardige woningbouw

0,1V

De onderschrijding op de bestedingen in 2013 aan lopende projecten, zoals het project “Beschikbaarheid en betaalbaarheid sociale huurwoningen in Almere”, zijn € 0,1 miljoen lager uitgevallen als gevolg van het langer worden van de doorlooptijd van de projecten. 822 Besluit woninggebonden subsidies

0,1 V

Onttrekking uit reserve Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS)

0,1 N

De verstrekte subsidie door de gemeente aan de woningcorporaties is afhankelijk van het aantal woningen in bezit van de corporaties. De woningcorporaties hebben in 2013 sociale huurwoningen verkocht en daardoor minder in bezit dan verwacht, hierdoor is er per saldo minder subsidiegeld verstrekt dan begroot (€ 0,1 mil‐ joen). Nu er minder subsidie is verstrekt, is er ook voor een zelfde bedrag minder aan onttrekking uit de reserve BWS nodig. 822 Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten

0,7 V

De rentebetalingen op de startersleningen zijn sinds 2006 nooit in de exploitatie verwerkt. Hierdoor valt de vordering op SVN € 0,7 miljoen hoger uit. Dit leidt tot een voordeel in de exploitatie van gelijke omvang. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden voor startersleningen. 830 Vergoeding pilot opstapwoningen

0,2 V

Storting in reserve weerstandsvermogen

0,2 N

In 2012 is € 200.000 ontvangen vanuit een fonds beheerd door Groen Stad. De verantwoording is ten onrechte afgeboekt op de leningen Garantiefonds Achtervang Bouwgroepen en Garantiefonds Plankosten Bouwgroepen. Na nader onderzoek is vastgesteld dat het een terugbetaling is van een pilot opstapwoningen uit het jaar 2000. Aangezien in het verleden de storting hoogstwaarschijnlijk ten laste van een grondexploitatie heeft plaatsge‐ vonden, wordt dit bedrag nu teruggestort in de reserve weerstandsvermogen. 830 BTW naheffing

0,7 N


0,7 V

De overschrijding op de kosten betreft een BTW naheffing over de jaren 2007 t/m 2012 ad € 0,7 miljoen. Hier tegenover staat een bate van dezelfde omvang als gevolg van een onttrekking aan het weerstandsvermogen. De kosten voor de naheffing waren al wel voorzien in het weerstandsvermogen maar niet begroot.

pag. 90


830 Stimuleringsmiddelen

0,2 V


0,2 N

De onderschrijding ad € 0,2 miljoen op de Stimuleringsmaatregelen wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de verwachting was dat er in 2013 reeds kosten zouden worden gemaakt voor de uitwerking van de marketing‐ strategie “Almere houdt van jou” in een portal, een mediastrategie en in branding‐ en marketingactiviteiten. Deze activiteiten zullen echter nog in 2014 plaatsvinden. Als gevolg daarvan wordt voor een zelfde bedrag minder uit het Weerstandsvermogen onttrokken in het kader van de Stimuleringsactiviteiten. 830 Bouwgrondexploitaties

3,8 V

Mutatie in de reserve weerstandsvermogen

3,8 N

Dit onderdeel wordt via het MPGA toegelicht.


pag. 91

2.10 Economische ontwikkeling Ambitie

We bouwen aan een vitale stad waar het aangenaam leven, wonen en werken is. Het economisch offensief is een essentieel onderdeel van alle inspanningen voor een vitaal Almere. Het geeft focus en richting aan onze inzet voor het behouden en uitbreiden van economische bedrijvigheid. Om dit te bereiken hebben we in 2010 gekozen voor een nieuwe aanpak: samenwerking met onze partners in Almere en de regio, een vraaggeoriënteerde benadering van de markt, stimulering van vijf kansrijke clusters via de Economic Development Board Almere (EDBA), excellent gastheerschap en een intensieve aanpak van de acquisitie. Daarnaast hebben we ingezet op citymarketing en het omvormen van het stadscentrum van vooral een winkelgebied naar een hart voor de stad, vol beleving. Het beoogd effect is dat er uiteindelijk voldoende werk is voor de Almeerse beroepsbevolking, in Almere én onze regio. Dat is een pittige opgave tijdens de huidi‐ ge financiële en economische crisis.

Door de inzet op de fundamentele versteviging van de economische infrastructuur en het vestigingsklimaat is Almere er klaar voor om toekomstige economische groei te faciliteren. We hebben in 2013 nieuwe bedrijven kunnen verwelkomen en resultaten gezien van de inzet van de EDBA, zoals de komst van het Big Data Value Center. En ook onze inspanningen om samen met de partners de propositie van het stadscentrum te verster‐ ken, blijken effect te hebben. Uit onderzoek blijkt dat Almere centrum in 2013 door bezoekers beter beoor‐ deeld is dan in 2010 en ook is, tegen de landelijke stroom in, het bezoekersaantal gestegen. De grote uitdaging voor de komende jaren is onze inspanningen te continueren en te versterken zodat Almere Centrum straks met recht wordt beleefd als 'Poort naar de Floriade'. Al deze signalen sterken ons in ons vertrouwen in de gekozen aanpak voor het stimuleren van de economie van Almere.

Speerpunten economische ontwikkeling Kansrijke clusters en Economic Development Board Almere De EDBA was voor het vierde jaar de buitenboordmotor voor de economische ontwikkeling van de stad. In de EDBA werken bedrijfsleven, onderwijs en overheid samen aan programma’s en businessplannen, verdeeld over de vijf kansrijke clusters: Health, Wellness & Life Sciences; ICT & Media; Duurzaam Almere; Handel & Logistiek; Lelystad Airport. Ook vrijetijdseconomie en maakindustrie kregen aandacht in 2013. Over de talrijke initiatie‐ ven en verbindingen binnen de clusters heeft de EDBA in 2013 twee maal gerapporteerd aan de raad. Wij lich‐ ten hier een aantal resultaten specifiek uit.

De EDBA heeft in 2013 geïnvesteerd in dertien nieuwe initiatieven: het Farmaceutisch Diensten Centrum, Alga‐ Spring, Probegin, FunForest, Places, Jet Air Maintenance, MondiPlus/EU Pharma en Zyvo kregen een lening en starten in 2013 een nieuw bedrijf in Almere. Icedôme, WitchWorld, Project Staf, Leger des Heils Reshare en Businesscase Waterplanten konden rekenen op een bijdrage voor de businesscase. Met het investeringspro‐ gramma van de EDBA wordt ruim € 200 miljoen aan marktinvestering aangetrokken wat volgens de onderne‐ mingsplannen tot ruim 1.000 nieuwe arbeidsplaatsen zou moeten leiden.

Binnen het cluster ICT&Media is in 2013 het Big Data Value Center geopend. Dit komt direct voort uit het re‐ gieprogramma Almere Data Capital. Met de Amsterdam Economic Board en TNO wordt samengewerkt aan de verdere ontwikkeling van het Center. Nu reeds blijkt de potentie als groeigenerator: diverse bedrijven willen al gebruik maken van het Big Data Value Center.

Binnen het cluster Health, Wellness&Life Sciences zijn in 2013 verschillende concrete resultaten geboekt en ontwikkelingen in gang gezet. In november zijn de bedrijven Mondiplus en EUPharma samen in een bestaand bedrijfspand aan de Steiger 41 getrokken. De Kinderkliniek heeft in 2013 de deuren geopend van haar nieuwe locatie. Naast de uitbreiding van innovatief zorgaanbod wordt hiermee ook een leegstaand kantoorpand benut. Ook is het Cinnovate technology center Almere van start gegaan met drie projecten waarbij studenten samen met ingenieurs van MKB bedrijven aan de slag gaan. Programmarekening 2013

pag. 93

Verder is een regieprogramma voor Innovatieve Woonzorgvormen ontwikkeld. Zorgorganisaties werken samen aan het opzetten van een Family Care Center. Ook is de Stichting Thuishaven ondersteund bij eerste stappen richting het realiseren van een kleinschalig(woon)voorzieningencentrum voor dementerende ouderen (Reede‐ waard). Een sterke investeringslijn is ingericht langs het regieprogramma Distrizorg, waar dit jaar een intentie‐ overeenkomst is getekend door marktpartijen op het snijvlak van de clusters Health,Wellness & Life Sciences’ en ‘Handel en logistiek’. Binnen het cluster Duurzaam Almere is ingezet op concrete projecten en op het versterken van het netwerk. Het regieprogramma ‘Ciculaire Economie’ (voorheen ‘Van afval naar grondstof’) is verder ontwikkeld. Samen met het gemeentelijk ingenieursbureau is de businesscase voor de verwerking van waterplantenverder uitge‐ werkt. Samen met de Duurzaamheidswinkel zijn ondernemersbijeenkomsten georganiseerd om een duurzaam netwerk op te bouwen. In mei is het 3‐daags congres 'Circle Economy Boostcamp' gehouden in Almere met ruim 200 professionals, Tweede Kamerleden en europarlementariërs. In september is een internationale confe‐ rentie over duurzaamheid gehouden in Almere. Regionale samenwerking en IAK2 De economische ontwikkeling van Almere is onlosmakelijk verbonden met die in de Noordvleugel en Flevoland. Veel Almeerders werken immers in de regio. Groei van banen in de regio betekent ook meer kansen op werk voor Almeerders. Zoals in de begroting reeds gemeld, werken we om die reden samen op veel terreinen, van internationale acquisitie tot het topsectorenbeleid van het Ministerie van Economische Zaken. We noemen hier een aantal concrete samenwerkingsactiviteiten. Samen met het ministerie van Economische Zaken hebben wij een verkenning naar optimalisering van het financieringsinstrumentarium voor bedrijven in de Noordvleugel, in regionaal verband opgepakt. De resultaten worden in het voorjaar van 2014 verwacht. In oktober 2013 hebben we de startbijeenkomst gehouden van Techniekpact Noordvleugel/Flevoland. Hier is een goede basis gelegd voor een werkplan dat in januari 2014 in een tweede bijeenkomst verder is uitgewerkt. Hiermee sluiten we aan bij het landelijke ‘Techniekpact 2020’, dat als doel heeft de aansluiting van het technisch onderwijs op de arbeidsmarkt te verbeteren om het tekort aan technisch personeel terug te dringen. De samenwerking op het gebied van de programmering van werkgebieden (Plabeka) is in 2013 geïntensiveerd, evenals de samenwerking binnenAmsterdam inbusiness, de Amsterdam Economic Board en andere partners in de metropoolregio. Dit heeft geresulteerd in 115 nieuwe buitenlandse bedrijfsvestigingen in de regio, waarvan een aantal in Almere zelf. De vestigingen zijn gezamenlijk goed voor 1727 directe arbeidsplaatsen, waar ook Almeerders van zullen profiteren. Marketing en acquisitie In 2013 is op verschillende niveaus gewerkt aan de marketing. Samen met de partners in de stad is de merk‐ strategie “Almere Houdt van Jou” ontwikkeld, in het kader van de stimuleringsmaatregelen voor de verkoop van bedrijventerreinen. Begin 2014 is deze aan uw raad gepresenteerd. Verder is de portal ‘Ik onderneem in Almere’ in 2013 in gebruik genomen en uitgebreid met veel basisinforma‐ tie voor bedrijven. Voor de diverse restkavels in de bestaande stad zijn samen met ondernemers kavelfilms en kavelpaspoorten gereed gekomen. De filmpjes zijn op YouTube geplaatst. Ook zijn de beschikbare kwaliteits‐ kaarten van de verschillende bedrijventerreinen online beschikbaar gekomen.

In september 2013 hebben we een congres georganiseerd in het kader van het project ‘Shopping 2020’, waar‐ bij Almere als logistieke vestigingsplaats onder de aandacht is gebracht van de e‐commercewereld. Er zijn in‐ middels diverse pick‐up points gerealiseerd in verschillende delen van de stad.

pag. 94


Onze acquisitie hebben we de afgelopen jaren omgevormd naar proactief, vraaggericht en doelgroepspecifiek. Daarbij hechten we even veel belang aan bedrijven die zich vestigen in bestaand vastgoed als aan bedrijven die nieuw bouwen. Wij werken via drie sporen: werkgebieden (o.a. Stichtsekant, Lagekant, Vaart 4), herkomstgebieden (Gooi&Vecht&Eem) en de kansrijke clusters. Daarnaast richtten we ons op het aantrekken en behouden van de not for profit sector zoals zorg‐ en overheidsinstellingen. Er zijn in 2013 zeer veel contacten met bedrijven en initiatiefnemers geweest. Een aantal mooie bedrijven heeft zich in Almere gevestigd of hun komst aangekondigd, ondanks een door krimp en concentratie gedomineerde markt. We noemen Mood Media (100 medewerkers) en Elco Burners (48 medewerkers), beide uit Naarden begeleid naar bestaande bouw in Almere. En A – ware (500 medewerkers)concentreert een aantal logistieke activiteiten en haar hoofdkantoor in de voormalige panden van BBL en Gibas op Stichtsekant. Het Bodyfashion‐ centrum (200 medewerkers op inkoopdagen) uit Amersfoort besloot in 2013 om zich in 2015 te vestigen in het fashioncenter in Almere. We zien overigens regelmatig dat bedrijven zich vestigen in bestaande bouw, zoals Adelprint (De Vaart), Albert.nl (pand Deli XL, Hollandsekant), Trade Tracker (Veluwsekant) en Kobelco (pand LG op Veluwsekant) en de MultiBazaar in Doemere. De internationale acquisitie vond plaats in het samenwerkingsverband van Amsterdam inbusiness. Een regiona‐ le propositie voor de vestiging van datacenters is tot stand gekomen met daarin het aanbod vanuit Almere en OMALA. Een investeringsreis onder leiding van burgemeester Jorritsma naar Japan heeft mede bijgedragen aan de nieuwe vestiging van Kobelco Construction in Almere. Diverse Japanse bedrijven hebben uitbreidingen aange‐ kondigd. De investeringsmissie naar Taiwan stond vooral in het teken van bestendiging van de relatie met ge‐ vestigde Taiwanese bedrijven, zoals met Vivotek dat zich eerder in 2013 in Almere heeft gevestigd. De samen‐ werking met de Chinese stad Shenzhen is bekrachtigd door het ondertekenen van een samenwerkings‐ overeenkomst. Het Singaporese bedrijf Securus Keppel heeft een investering gedaan van € 80 miljoen in een datacenter in Almere. En tenslotte heeft 's werelds grootste cruisevaartbedrijf Carnival Corporation, al gevestigd met een kleiner trainingscentrum onder de naam Csmart op Gooisekant, aangekondigd om haar nieuwe state‐of‐the art trai‐ ningscentrum met een hotel te gaan vestigen in Poort Duin. Carnival zal vanaf 2016 jaarlijks 5.000 kapiteins en (technische) officieren van cruiseschepen gaan opleiden in Almere. Beleidskaders en werkgebieden Almere biedt beleidskaders en werkgebieden van hoge kwaliteit, die aansluiten op de vraag vanuit de markt. In 2013 zijn de kwaliteitskaarten bestaande bedrijventerreinen verder ontwikkeld. Inmiddels staan er negen op de website ‘Ik onderneem in Almere’. In 2014 wordt dit project afgerond en zijn alle werkgebieden online. Het doel van de kwaliteitskaartenatlas is om inzicht te krijgen in de kwaliteit van bedrijventerreinen. Tevens bieden ze informatie aan investeerders en gebruikers. In het kader van Keurmerk Veilig Ondernemen zijn zeven be‐ drijfsterreinen ge(her)certificeerd. De ondernemers van De Vaart (VBA bedrijfskring) hebben met ondersteuning vanuit de gemeente een visie ontwikkeld op de doorontwikkeling van De Vaart en het verbeteren van de vestigingsfactoren. Een raadsbrief en een actieplan zijn in voorbereiding. In 2013 hebben we een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden om ondernemersnetwerken in de wijken te stimuleren (‘Civic Economy’). Voor en met ZZP’ers is een aantal succesvolle voorlichtingsbijeenkomsten gehouden, samen met partners als de Kamer van Koophandel en banken. De heer de Krom heeft in 2013 het advies ‘Kiezen en Delen’ gepresenteerd aan de raad. Op grond van zijn ad‐ viezen is een aanpassing van de detailhandelsvisie op onderdelen voorbereid en begin 2014 aan de raad aan‐ geboden. Programmarekening 2013

pag. 95

In 2013 is in samenwerking tussen verschillende diensten de uitwerking van de bestuursopdracht ‘Programma integraal onderwijs/arbeidsmarktbeleid’ vorm gegeven. Er zijn veel projecten en samenwerkingsverbanden op het snijvlak van onderwijs en arbeidsmarkt te onderscheiden, veelal in regionaal verband. We noemen hier specifiek de Human Capital Agenda ICT van de Metropoolregio Amsterdam, die in 2013 is ontwikkeld en onder meer resulteert in een traject met 25 leerlingen uit het VMBO en VO (‘ICT in de Wolken’). Doel is om de leerlin‐ gen kennis te laten maken met en te interesseren voor werken in de ICT sector. Excellent gastheerschap en bestaand bedrijfsleven Wij hechten groot belang aan contact met het bestaande bedrijfsleven. Wij geven daaraan vorm door excellent gastheerschap en ook netwerkbijeenkomsten en gerichte bedrijfsbezoeken. In 2013 hebben we de voorbereidingen getroffen om het ondernemersloket verder te ontwikkelen tot een Ondernemersplein waarin de gemeente, het Economic Development Board Almere en de Kamer van Koophan‐ del en andere partijen samenwerken. De opening van het ondernemersplein in maart 2014 is een belangrijke mijlpaal. Hier wordt zichtbaar dat de verschillende elementen uit het economische offensief fysiek borging vinden op een centrale plek in de stad. Het ondernemersplein staat daarmee symbool voor onze verbeterde dienstverlening en het streven naar excellent gastheerschap. Het maakt de culturele omslag, die we in gang hebben gezet manifest. De klant staat letterlijk en figuurlijk zeer zichtbaar centraal. Het programma ‘Excellent Gastheerschap’ is eind 2013 als afzonderlijk programma afgebouwd en overgedra‐ gen aan de diensten, die de ingezette cultuuromslag verder zullen brengen. Het Ondernemersloket en MidOffice hebben ook in 2013 hun waarde getoond. Aanvragen worden geregi‐ streerd en gevolgd om de klanten snel te kunnen antwoorden en zaken af te handelen. Evenals in 2012 kwa‐ men er ongeveer rond de 160 aanvragen binnen. Reguliere aanvragen konden via het ondernemersloket direct doorgezet worden voor realisatie. Ingewikkelde aanvragen worden in het MidOffice besproken of gemeld. Ook als blijkt dat een initiatief niet te faciliteren is, is men vaak wel tevreden over een vlot en duidelijk antwoord, eventueel met advies over een andere aanpak. Van de initiatieven noemen we Witchworld dat werkt aan een businesscase voor de Nederlandse markt in samenwerking met Royal Haskoning/DHV en de Rabobank. En op 11 september 2013 heeft Icedôme Almere de definitieve gunning van KNSB en NOC*NSF voor de vestiging van het nieuwe nationale ijssportcentrum ontvangen. Gezamenlijk zijn de partijen een contractfase ingegaan die rond 1 april 2014 moet leiden tot de ondertekening van een contract dat moet toezien op de aanwijzing van het nieuw te bouwen Icedôme als schaatsaccommodatie voor de topsport. Dit college, en de portefeuillehouder economische ontwikkeling in het bijzonder, hebben regelmatig bedrijfs‐ bezoeken afgelegd. Wij hebben ook in 2013 Almere Aangenaam georganiseerd voor startende ondernemers. Tweemaal heeft de Mayors League of Enterprises plaatsgevonden. Deze bijeenkomsten met de grotere Almeerse bedrijven waren wederom succesvol, met een groeiend aantal deelnemers. Andere succesvolle bijeenkomsten die we samen met partners uit het bedrijfsleven hebben geor‐ ganiseerd waren de Botterrace, het Havenkomfestival, sportevenementen zoals het badminton‐ en Univé gym‐ gala met daaraan gekoppelde bedrijfsontmoetingen. De Ondernemersprijs 2013 werd uitgereikt aan Grundfos Nederland. We zien steeds meer netwerken ontstaan die ook stand houden zonder directe bemoeienis van de gemeente, een voorbeeld van de toenemende kracht van een vitale stad.

pag. 96





begroting


resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

11,3

5,4

‐5,9

21,3

6,7

‐14,6

‐8,8

0,3

1,7

1,4

0,3

1,8

1,5

0,1

na mutatie reserves

jaarrekening

11,6

7,1

‐4,4

21,6

8,5

‐13,1

‐8,7



product

omschrijving


afwijking reserves


310

herwaardering commercieel vastgoed

‐8,2

‐8,2

310

handel en ambacht

310

0,1

0,1

exploitatie huur en erfpachtgronden

‐0.1

0,1

0

330

nutsbedrijven

‐0,6

‐0,6

‐8,8

0,1

310 Herwaardering commercieel vastgoed

‐8,7

8,2 N

In 2013 heeft een herwaardering van commercieel vastgoed plaatsgevonden, mede op basis van de huidige huurcontracten en de marktontwikkeling. Voor deze herwaardering is bij de jaarrekening een voorziening van € 8,2 miljoen getroffen. De voorziening is bestemd om de herwaardering van het commercieel vastgoed en toekomstige leegstandsverliezen op te kunnen opvangen. 310 Handel en ambacht

0,1 V

Bij de programmabegroting 2014 is voor het commercieel vastgoed de verwachte huurderving door leegstand in 2013 afgedekt via het perspectief. Hierbij was ook rekening gehouden met een afrekening van de niet in rekening gebrachte servicelasten voor het Alnovum. Naderhand bleek deze afrekening niet correct. Dit levert een eenmalig voordeel op van € 0,3 miljoen. Tevens zijn er kosten gemaakt voor twee deelprojecten van Almere Health City die niet meer subsidiabel ble‐ ken te zijn voor de IFA1 regeling. Dit levert een nadeel op van € 0,2 miljoen. 310 exploitatie huur, erfpacht en landbouwgronden

0,1 N

980 onttrekking egalisatiereserve huur, erfpacht en landbouwgronden

0,1 V

Door een wijziging in de BBV‐regelgeving vindt een herwaardering en herrubricering plaats van de gronden die zijn uitgegeven in erfpacht. Dit leidt per saldo tot een eenmalige afwaardering van € 0,1 miljoen. Dit wordt afgedekt vanuit de egalisatiereserve.


pag. 97

330 Nutsbedrijven

0,6 N

Zowel op ons aandelenpakket Vitens als het pakket Alliander is een minder dividend ontvangen dan geraamd. Tabel 2‐23


begroting 2012

dividend

rekening 2012 begroting 2013

rekening 2013

verschil

Vitens

759

981

959

941

‐18

Alliander

441

656

641

432

‐209

Nuon Energy

494

‐341

499

582

241

BNG

4

5

5

afronding

‐12

12

2.140

2.170

1.619

totaal

1.694

‐551

Dividend Alliander (€ 209.000 nadelig) Bij de Voorjaarsnota 2014 hebben we op basis van de destijds bekende dividenduitkering de dividendopbreng‐ sten van Vitens en Alliander beiden met € 0,2 miljoen verhoogd. Het werkelijke dividend van Alliander blijkt echter niet te zijn gestegen. Een nadeel van € 0,2 miljoen. Dividend NUON energie (€ 341.000 nadelig) De gemeente heeft de NUON‐aandelen die zij in bezit had verkocht. Dit gebeurt middels een vastgelegd sche‐ ma, in 2016 zijn alle aandelen verkocht. In dit schema is ook bepaald wat de verwachte dividendopbrengsten zijn voor de komende jaren. Het dividend wordt jaarlijks achteraf door Nuon uitgekeerd. Omdat over het boek‐ jaar 2012 € 241.000 is ontvangen ontstaat een tekort van € 341.000.

pag. 98


2.11 Dienstverlening Ambitie Almere wil een toegankelijke en dienstbare overheid zijn. Het is onze doelstelling de dienstverlening aan onze klanten (burgers, bedrijven en instellingen) op het afgesproken niveau te houden. We zetten ons in voor goede dienstverlening tot tevredenheid van onze klanten. Klanten kunnen in contact komen met de gemeente via het kanaal van hun keuze: internet, e‐mail, telefoon, post of persoonlijk via de balie. Wel gaan we verder met het doorvoeren van efficiencymaatregelen. Zo bieden we steeds meer (standaard) producten en diensten aan via de digitale kanalen. Voordeel voor de klant is dat het digitale kanaal 24 uur per dag bereikbaar is. Dat biedt ruimte om de andere kanalen (balie en telefoon) vooral in te zetten voor de meer complexe (meervoudige) vragen en de klanten die de digitale kanalen nog lastig vinden. Daarnaast nemen we maatregelen om het belverkeer te beperken door betere informatievoorziening via bij‐ voorbeeld de website, beperken we openingstijden van de balies, voeren we procesverbeteringen door, etc. Efficiënte dienstverlening De gemeente Almere streeft naar goede dienstverlening tegen aanvaardbare kosten. De uitdaging is het huidi‐ ge niveau van goede dienstverlening te handhaven en deze tegelijkertijd efficiënter uit te voeren:  Algemene tevredenheid (balie, c@llcenter, digitaal loket) minimaal 80% van de klanten moet tevreden tot zeer tevreden zijn over de dienstverlening.  De klant krijgt in één keer het goede antwoord; minimaal 80% van de klanten wordt in 1x juist geholpen.  De klant wordt juist behandeld; minimaal 90% van de klanten geeft aan tevreden tot zeer tevreden te zijn over de bejegening door de gemeente.  Efficiency; dienstverleningsprocessen efficiënt ‐met inzet van ICT‐ en volgens de klantenlogica laten verlo‐ pen en realiseren van vastgestelde bezuinigingsmaatregelen. De resultaten 2013 zijn overall (balie, c@llcenter, digitaal loket): Tabel 2‐24

dienstverleningsnormen

norm

realisatie 2013

algemene klanttevredenheid

>80% (zeer) tevreden

81% (2012: 80%)

de klant krijgt in 1x het goede antwoord

>80% klanten in 1x juist geholpen

86% (2012: 84%)

de klant wordt juist bejegend

>90% (zeer) tevreden

87% (2012: 92%)

De scores op ‘algemene klanttevredenheid’ en ‘klant krijgt in 1x het goede antwoord’ zijn gestegen ten opzich‐ te van 2012. De daling op ‘de klant wordt juist bejegend’ is onderzocht, maar valt niet te herleiden naar 1 aan‐ wijsbare oorzaak. Deze daling heeft overigens geen (nadelige) invloed gehad op de score op de algemene (overall)klanttevredenheid. We houden de vinger aan de pols door de bejegeningscomponent doorlopend te monitoren om gericht te (kunnen) verbeteren zodat de score in 2014 weer aan de norm voldoet.


pag. 99

Speerpunten Capaciteit en uitwerkingsopdracht dienstverlening Naar aanleiding van de zichtbare knelpunten in de dienstverlening is er een (extern) onderzoek geweest naar de capaciteit op de continuïteit van de dienstverlening. Op basis van dit onderzoek is een analyse gemaakt voor de benodigde capaciteitsbehoefte inclusief een financiële aanvraag bij de Voorjaarsnota 2014 – 2017. De extra structurele aanvraag van € 2,2 miljoen voor capaciteit binnen dienstverlening van het Klant Contact Centrum en Burgerzaken is toegekend met een verlaging van € 0,4 miljoen als taakstelling, door middel van een uitwerkingsopdracht. Deze opdracht bevatte twee elementen, namelijk een actualisatie van de € 2,2 miljoen en concrete voorstellen bij de frontoffice met aandacht voor het dienstverleningsniveau. De uitwerkingsopdracht heeft een verlaging van de aanvraag met € 0,2 miljoen opgeleverd door de reeds inge‐ zette maatregelen. Daarnaast is een aantal maatregelen gevonden binnen de frontoffice en in combinatie met de backoffices (proces email, optimaliseren telefoonproces tussen C@llcenter en Sociale Zaken en extra zater‐ dagen balies Burgerzaken dicht). De concrete maatregelen leveren al met al echter nog niet voldoende op voor de gehele taakstelling. Om alsnog aan de taakstelling te kunnen voldoen is daarom gekeken naar concernbrede maatregelen en strategische vraagstukken betreffende dienstverlening (gebruik berichtenbox van MijnOver‐ heid.nl, c@llcenter dicht op vrijdagmiddag, onderzoeken interne oproepploeg piekprocessen). Daarmee is de taakstelling volledig ingevuld. Vervolg aanpassing huisvesting dienstverlening Om plaats te maken voor de verbouwing op de begane grond van het stadhuis zijn het c@llcenter en team Internet in april 2013 intern verhuisd. Op de nieuwe werkplekken is rekening gehouden met de specifieke huis‐ vestingseisen en wensen. In het 4e kwartaal van 2013 zijn de nieuwe balies voor Burgerzaken en Belastingen aan het begin van de B‐vleugel gerealiseerd. Daarmee is een einde gekomen aan het werken vanuit de verouderde, balies en wachtruimtes. De nieuwe balies en wachtruimte hebben een vriendelijker en open, transparante uitstraling en zijn gemakkelijker via de centrale hal te bereiken. Over het algemeen waarderen burgers de verandering; we horen dit dagelijks terug aan de balies Burgerzaken en Belastingen. In 2014 wordt de verbouwing van de begane grond voor dienstver‐ lening voortgezet. Handhavingsbeleid Burgerzaken In 2012 is het project “Handhaving Burgerzaken” gestart. Adressen van burgers worden nu systematisch onder‐ zocht indien er aanwijzingen bestaan dat de administratieve gegevens onjuist zijn of afwijken van de feitelijke woonsituatie. Er is een digitaal meldpunt in de maak waar burgers overlast met de bewoning op een adres kunnen melden en bedrijven incorrecte adres‐ en persoonsgegevens kunnen terugmelden aan de gemeente. Daarnaast is een hechte binnengemeentelijke wissel‐ en samenwerking gerealiseerd waardoor fraude en on‐ nodige uitgaven van sociale voorzieningen worden vermeden. Het project heeft ertoe geleid dat er veel illegale bewoning en incorrecte adressen opgespoord en beëindigd zijn. Het aantal toegekende briefadressen is ge‐ daald van 80% naar 31%. Verder is het aantal ter verificatie doorgestuurde documenten aan de IND met 60% gedaald. Deze ervaringen laten zien dat het noodzakelijk is dat handhaving op dit terrein structureel wordt ingebed. De benodigde dekking is reeds verkregen.

pag. 100


Invoering Basisregistratie Personen (BRP) De gemeente heeft de afgelopen jaren ingezet op kwaliteitsverbetering van de gemeentelijke basisadministra‐ tie. In maart 2012 werden 32.431 fouten in het GBA geïdentificeerd. Op dit moment, maart 2014, geeft het controleprogramma aan dat er nog 2.708 fouten open staan. Daarmee zitten we thans ruim beneden de 5% norm voor fouten in het GBA. In juli 2013 heeft de Eerste Kamer de nieuwe wet Basisregistratie Personen (BRP) aangenomen. Gemeenten registreren gegevens van inwoners nu in de GBA maar straks in de basisregistratie personen (BRP). De aanslui‐ ting op de BRP is voor Almere gepland niet eerder dan in het vierde kwartaal 2016. Inmiddels is een project‐ team gestart om deze aansluiting voor te bereiden. Het project heeft een grote impact op de gehele organisa‐ tie. Er zijn consequenties voor de informatiearchitectuur en informatiehuishouding daar waar het gaat om persoonsgegevens. Daarnaast zullen binnen het werkveld Burgerzaken alle processen opnieuw moeten worden ingericht en worden aangesloten op de nieuwe applicatie. De eisen aan de BRP blijven onverminderd hoog. De kwaliteit van het register dient continu te worden bewaakt en verbeterd. Met de komst van de wet BRP dienen gemeenten jaarlijks zelf een audit uit te voeren naar de kwaliteit van het register. Deze audits staan onder toezicht van het agentschap BPR (onderdeel van het Minis‐ terie van Binnenlandse Zaken). Zij vergelijken de resultaten van deze jaarlijkse Kwaliteitsmonitor met die van andere gemeenten en kunnen op basis van de uitkomsten een aanvullende controle verrichten. Ook in 2014 zullen we fors inzetten op foutherstel uit het verleden en continueren van de kwaliteitzorg, zodat we foutloos gaan aansluiten op de BRP.


pag. 101



Dienstverlening

begroting


resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

10,1

3,6

‐6,4

10,7

4,0

‐6,6

‐0,2

0,3

‐0,3

‐0,6

0,4

‐0,3

‐0,7

‐0,1

na mutatie reserves

jaarrekening

10,4

3,3

‐7,0

11,1

3,7

‐7,4

‐0,3



product

omschrijving


afwijking reserves


003

burgerzaken

‐0,1

‐0,1

‐0,2

003

capaciteit dienstverlening

004

legesinkomsten

0,0

0,0

‐0,1

‐0,1

‐0,2

‐0,1

‐0,3

003 Burgerzaken

0,1 N

Afwijkingen reserves verkiezingen en vervangingen

0,1 N

In 2013 is er circa € 0,2 miljoen aan kosten gemaakt voor de inschrijving van asielzoekers. De dekking hiervan vindt plaats via extra middelen uit het gemeentefonds (programma 12). Daarnaast zijn nog extra uitgaven gemaakt voor de reorganisatie van de dienst publiekszaken en sociaal do‐ mein. Dit leidt tot een incidenteel nadeel van € 0,1 miljoen. Reserve verkiezingen

Jaarlijks worden middelen beschikbaar gesteld voor de verkiezingen. Indien er geen verkiezingen plaatsvinden in een jaar dan worden de niet bestede middelen toegevoegd aan de egalisatiereserve verkiezingen. In 2013 gaat het om een voordeel van circa € 0,2 miljoen op de uitgaven. Daartegenover staat een nadeel van € 0,2 miljoen door de storting in de reserve verkiezingen. Deze was niet begroot. Reserve vervanging ICT‐applicaties In 2013 was rekening gehouden met een storting van € 0,1 miljoen in de reserve vervangingen. De reserve is echter toereikend waardoor de storting uiteindelijk niet nodig bleek te zijn. Dit leidt tot een voordeel. 003 Capaciteit dienstverlening

0,0

Voor het op orde brengen van de dienstverlening bij burgerzaken is bij de voorjaarsnota € 107.000 beschikbaar gesteld. Van dit budget resteert nog € 46.000 voor ICT activiteiten. Deze werkzaamheden kunnen pas in 2014 worden uitgevoerd. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden. 004 Legesinkomsten

0,1 N

Door achterblijvende legesinkomsten (uittreksels, huwelijken en rijbewijzen) is er een nadeel ontstaan.

pag. 102


2.12 Financiën en Bedrijfsvoering Ambitie Het college hanteert vanaf het begin van deze collegeperiode een prudent begrotingsbeleid. Ondanks de finan‐ cieel‐economische crisis is de financiële huishouding van onze gemeente gezond. De in het Oostvaarders‐ akkoord beschreven financiële spelregels zijn ons uitgangspunt. De basis is op orde en waar nodig sturen we bij. Onderwerpen waar we in 2013 bijzondere aandacht voor hebben gehad zijn: financiën op orde en door‐ ontwikkeling van de controlfunctie.

Speerpunten Financiën op orde In 2013 zijn we met aanvullende Rijksbezuinigingen geconfronteerd. We hebben daarom aanvullend moeten bezuinigen. We hanteren een prudent begrotingsbeleid, waarbij we structurele uitgaven afdekken met structu‐ rele inkomsten. Ook structurele bezuinigingen die vanuit het Rijk naar de gemeente komen, dekken we af met structurele besparingen. De maatregelen die tot deze besparingen leiden, brengen we in beeld met de bezuini‐ gingsmonitor. Hierdoor kunnen we de concrete invulling van de bezuiniging volgen, bewaken en waar nodig bijsturen. We hebben toegezegd de raad hier twee keer per jaar bij de voorjaarsnota en de programmabegro‐ ting over te informeren. Dit hebben we ook in 2013 gedaan. Doorontwikkeling van de controlfunctie Risicomanagement Eén van de belangrijke elementen in het versterken van de controlfunctie is risicomanagement. De afgelopen jaren is de risicomanager bij een aantal concrete onderwerpen betrokken zoals Transitie Sociaal Domein, de Hectare Cultuur, Publiek Verantwoorden, Almere Morgen en de aanbesteding ICT‐2013. De ervaringen die hierbij zijn opgedaan zijn verwerkt tot een praktische ‘risicomanagement toolkit’. Om risicomanagement suc‐ cesvol in te kunnen blijven zetten, is het van belang dat kennis over risico’s en risicomanagement bewaard blijft en gedeeld wordt, waardoor een lerende organisatie ontstaat. De risicomanager zal hierin een rol spelen en waar nodig de ‘risicomanagement toolkit’ aan blijven vullen. De risicomanager is betrokken geweest bij de totstandkoming van de paragraaf Weerstandsvermogen en risi‐ cobeheer in deze jaarrekening. Naast een inventarisatie van de weerstandscapaciteit en een inventarisatie van de risico’s, brengen we ook het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico’s in beeld. We geven een toelichting op de maatregelen die we genomen hebben om de risico’s te beheersen. De wijze waarop de para‐ graaf nu is ingevuld, draagt bij aan het transparant maken en het delen van de risico’s. Bovendien hebben we extra aandacht besteed aan meer uniformiteit bij de gebruikte ‘risicotaal’. Interne Controle / Administratieve Organisatie Interne Controles (IC’s) zijn nodig om de interne beheersing op orde te houden en bovendien in beeld te bren‐ gen waar bijsturing nodig is. Om goede IC’s uit te kunnen voeren, is het van belang dat de Administratieve Organisatie (AO) op orde is en dat de processen goed beschreven staan. De accountant steunt hierop bij zijn controle op de jaarrekening. In 2013 zijn we gestart met het centraal aansturen en uitvoeren van de interne controles. Dit heeft er toe geleid dat de interne controles effectiever en efficiënter zijn uitgevoerd.


pag. 103

Almere Morgen Ons mobiliteitsbureau, Almere Morgen, heeft tot doel om samen met de organisatie te komen tot een profes‐ sionele en integrale mobiliteitsaanpak. Met het oog voor de belangen van zowel medewerkers als organisatie is het ook in 2013 gelukt om succesvol te zijn in het matchen van medewerkers op het aanbod aan werk. Bijna 70% van alle vacatures hebben we intern kunnen invullen. Vacatures stellen we alleen na een intensieve inter‐ ne zoektocht extern open. Een goed voorbeeld daarvan is het intern traineeship bij Werk, Zorg en Inkomen. Door het aanbieden van een leer/werktraject kunnen medewerkers doorstromen naar een nieuwe functie. Tegelijkertijd zien we dat het aantal vacatures afneemt. Hierdoor worden de mogelijkheden om voor alle me‐ dewerkers die gestuurd mobiel worden of die loopbaanwensen hebben intern nieuwe functies vinden ingewik‐ kelder. Daarom wordt, zeker ook met het ontstaan van meer boventalligheid in zicht, de focus vanaf nu nog meer gelegd bij het verkennen van externe mogelijkheden. We werken hierbij proactief en omgekeerd. Dat wil zeggen dat we niet per definitie voor één medewerker een externe baan proberen te vinden maar dat we ex‐ terne functies actief aanbieden aan medewerkers. Binnen Almere Morgen is op dit moment een aantal medewerkers vanuit gestuurde mobiliteit in begeleiding. In 2014 verwachten we een flinke toeloop en daar bereiden we ons op voor. Het aantal vacatures dat we invullen met tijdelijke inhuur hebben we net als vorig jaar laag weten te houden. Tegelijkertijd maken we de bewuste keuze om een vacature die we niet direct intern kunnen vervullen met tijdelijk inhuur te in te vullen. Deze vacatures houden we daarmee beschikbaar voor interne vervulling wanneer komende zomer de gestuurde mobiliteit toeneemt. Voorlopige WOZ waardebepaling 2014 Op uitnodiging van de VNG heeft de gemeente Almere deelgenomen aan een onderzoek naar de (on)mogelijk‐ heden van het doorbreken van het (traditionele) denken over dienstverlening en in bijzonder dat van de waar‐ debepaling van onroerende zaken (WOZ). Ter uitvoering van het onderzoek is hiervoor in 2013 in een tweetal wijken een pilot “Voorlopige vaststelling WOZ‐waarde 2014” geïntroduceerd, door dit via een interactieve wijze uit te proberen. De bereidheid tot deelname onder de eigenaren van woningen lag in deze wijken boven die van vergelijkbare pilots in andere gemeenten. In het tweede kwartaal van 2014 zal de evaluatie over vraag of dit over de gehele gemeente Almere mogelijk is worden aangeboden aan de gemeenteraad. Intensivering controles Hondenbelasting In 2013 is door een juridisch proefproces in de gemeente Sittard een landelijke discussie ontstaan over de juri‐ dische grondslag van het heffen van de gemeentelijke hondenbelasting. In het vierde kwartaal 2013 is door de Hoge Raad uitspraak gedaan. In afwachting van deze uitspraak is de controle op de naleving van de aangifte‐ plicht uitgesteld. De in de begroting opgenomen taakstelling qua opbrengst is daarom op ca. € 94.000 na hier‐ door niet behaald. Eind 2013 is daarom gestart met een intensivering van de (buiten)controle op de naleving van de hondenbelasting. De communicatie over deze actie leverde sowieso al tot een toename van het aantal aanmeldingen. Gezien de eerste resultaten van deze controles is de verwachting gerechtvaardigd dat de con‐ trole‐intensivering voor het begrotingsjaar 2014 de raming wel zal benaderen.

pag. 104


Project Optimalisering Objectkenmerken Bij de uitvoering van de Wet onroerende zaken (WOZ) is het een taak van de gemeente om zorg te dragen voor actuele, juiste en volledige registratie van de WOZ‐objectkenmerken. Dit is niet alleen nodig voor de gemeente‐ lijke taak voor de grondslag voor gemeentelijke Onroerend zaakbelasting (OZB) maar ook vanuit de gemeente‐ lijke rol als leverancier van de WOZ‐waardegegevens aan derden; die als grondslag dienen voor o.a. de Alge‐ mene uitkering uit het Gemeentefonds (Centraal Bureau voor de Statistiek), inkomsten‐ en vennootschapsbe‐ lasting (Rijksbelastingdienst) en waterschapsheffingen (Waterschap). Daarom moeten voor de waardebepaling zowel de primaire als secundaire WOZ‐objectgegevens periodiek feitelijk op de juistheid te worden gecontroleerd. Hiertoe is eind 2013 gestart met een project om objectken‐ merken te optimaliseren. Dit is nodig om na te gaan of een intensivering van de (buiten)controle van de object‐ gegevens daadwerkelijk leidt tot een betere basisregistratie. Daarmee wordt een juiste en rechtvaardige hef‐ fingsgrondslag voor de verschillende genoemde belastingen en heffingen gediend. Medio 2014 zullen de resul‐ taten van deze fase van dit project bekend zijn en of dit wellicht kan leiden tot hogere OZB‐opbrengsten. Project invoering SEPA belastingen In 2013 is de Single Euro Payments Area ofwel SEPA binnen gemeente Almere ingevoerd. SEPA heeft tot doel om alle eurobetalingen in Europa te standaardiseren, zodat er over enkele jaren geen verschil meer is tussen een binnenlandse betaling en internationale betaling of overboekingen. De invoering van SEPA heeft voor de belastingen een grote impact gehad op zowel de 50.000 automatische incasso machtigingen als alle processen waarbij een financiële mutatie kon plaatsvinden in ons systeem. Reden hiervoor is dat de invoering van SEPA meer rechten en bescherming biedt aan de burger als het gaat om incas‐ so’s, naar aanleiding hiervan zijn de automatische incasso machtigingen aangepast en is ons financieel belas‐ tingsystemen met alle (financiële)processen geëvalueerd, aangepast en getest aan de nieuwe Europese stan‐ daarden. Dit heeft ertoe geleid dat we medio januari 2014 succesvol zijn overgegaan op SEPA en daarmee voor de invoeringsdatum op 1 februari 2014 gereed waren.


pag. 105



Financiën en Bedrijfsvoering

begroting

jaarrekening

resultaat

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo


28,7

276,0

247,3

26,3

279,0

252,6

5,3

mutatie reserves

58,7

89,1

30,4

58,9

88,0

29,1

‐1,4

na mutatie reserves

87,4

365,1

277,8

85,2

367,0

281,7

4,0



product

omschrijving


afwijking reserves


002

basisdienstverlening

‐0,1

‐0,1

002 921

transitie ICT

0,9

‐0,9

0,0

algemene uitkering gemeentefonds

2,9

2,9

922

algemene baten en lasten

1,3

1,3

922

algemene baten en lasten

‐0,1

‐0,1

930

uitvoering wet WOZ

0,1

0,1

931/932

onroerende zaakbelasting

‐0,1

‐0,1

937

hondenbelasting

‐0,1

‐0,1

940

inkomsten uit invordering

0,1

0,1

960

saldo van kostenplaatsen

0,4

‐0,3

0,1

980

mutaties reserves

‐0,2

‐0,2

002 Basisdienstverlening

5,3

‐1,4

4,0

0,1 N

Het nettoresultaat op dit product van € 0,1 miljoen wordt veroorzaakt door een geringe overschrijding op de basisdienstverlening. 002 Transitie ICT

0,9 V

Afwijking reserves 0,9 N Vlak voor het zomerreces is de raad geïnformeerd over de problematiek transitie ICT. Op basis daarvan is het plan van aanpak van de transitie van de ICT naar een nieuwe leverancier bijgesteld. Hierdoor schuiven kosten door naar 2014 en wordt er in 2013 minder onttrokken aan de reserve ICT.

pag. 106


921 Algemene uitkering gemeentefonds Tabel 2‐29

2,9 V Bedragen x € 1.000

bedrag

betrekken bij concernresultaat a. accresmutatie door begrotingsafspraken

accresmutatie als gevolg van onderuitputting op de rijksbegroting

b. ontwikkeling uitkeringsbasis; vrijval verdeelreserve

1.305 ‐390 258

c. hogere scores op verdeelmaatstaven

883

d. effect lagere WOZ waarde woningen / niet woningen

132

e. compensatie faciliteitenbesluit opvang asielzoekers

166

f. voorbereidingskosten ESF programma 2014‐2020

100

g. beschermd wonen h. uitvoeringskosten inburgering

70 422

2.946

a. Accresmutaties door begrotingsafspraken Zoals hiervoor is aangegeven hebben de fracties van D66, ChristenUnie, SGP en de coalitiefracties dit najaar afspraken gemaakt over een pakket aan maatregelen. Deze afspraken moeten het mogelijk maken om de ge‐ zamenlijk ambities te realiseren voor economische groei en werkgelegenheid, solide overheidsfinanciën en een evenwichtige inkomensverdeling. De financiële effecten hiervan op de accressen uit het gemeentefonds zijn nu door het Ministerie van Financiën doorgerekend en opgenomen in de decembercirculaire. In beginsel werken deze “Begrotingsafspraken 2014” (en dus ook de effecten hiervan op de accressen) door in 2014 en latere jaren. Echter, als onderdeel van het compromis is afgesproken, dat de trance 2014 van de inten‐ sivering onderwijs al in 2013 zou worden uitgegeven. Hierdoor ontvangen de gemeenten al in 2013 een hoger accres (€ 1,3 miljoen er bij via trap op, trap af); dat overigens is gedempt door onderuitputting op de departe‐ mentale begrotingen € 0,39 miljoen er af via trap op, trap af). Almere heeft hiervoor in december per saldo € 915.000 ontvangen. b. Ontwikkeling uitkeringsbasis 2011/vrijval verdeelreserve 2013 In de loop van 2013 heeft het CBS een groot aantal verdeelmaatstaven over 2013 en voorgaande jaren vastge‐ steld. De bevoorschotting/ uitbetaling van de algemene uitkering aan de gemeenten is hierop bijgesteld. Om‐ dat door de lagere scores op de verdeelmaatstaven er per saldo € 25 miljoen minder is uitgekeerd dan ge‐ raamd, is dit bedrag in december alsnog uitgekeerd. Voor Almere gaat het om € 258.000. c. Hogere scores op verdeelmaatstaven Zoals hiervoor al is aangegeven heeft het CBS een groot aantal verdeelmaatstaven over 2013 en voorgaande jaren vastgesteld. De bevoorschotting/ uitbetaling van de algemene uitkering aan de gemeenten is hierop in december nog bijgesteld. Uit de betaalspecificaties blijkt dat het aantal huishoudens met een laag inkomen is toegenomen (was 26,8% van het aantal huishoudens en ligt nu op 27,3%). Ook blijkt dat er door de crisis nau‐ welijks Wajong‐ers en WAO‐ers zijn uitgestroomd. Hierdoor wordt een hogere uitkering ontvangen. Ook de oplevering woningen en dergelijke in Almere Poort levert een hogere uitkering op. Bovendien scoort Almere daardoor beter op de maatstaven met een centrumfunctie. Daarnaast hebben wij ook nog een bedrag van € 0,12 miljoen nabetaald gekregen over 2012 voor de WMO en de maatschappelijke opvang. In totaal gaat het dus om een voordeel van € 0,9 miljoen. d. Effect van de lagere WOZ waarde woningen / niet woningen Voorts is door een lagere WOZ‐waarde (zie hiervoor) ook nog een voordeel ontstaan van € 132.000 op de in‐ komstenmaatstaf. Tegenover dit voordeel staat dus nadeel op de opbrengst OZB. Zie hiervoor de toelichting op het programma dienstverlening.


pag. 107

e. Compensatie faciliteitenbesluit opvang asielzoekers In de loop van 2013 is een bedrag € 0,2 miljoen ontvangen om de (gemaakte)kosten voor opvang asielzoekers af te dekken. Zoals in het programma 11 ‘Dienstverlening” is aangegeven, heeft de afdeling burgerzaken hier‐ voor In de loop van het jaar uitgaven gedaan. Per saldo pakt dit dus neutraal uit. f. Voorbereidingskosten ESF programma 2014‐2020 In het kader van de nieuwe ESF programmaperiode zullen centrumgemeenten namens de arbeidsmarktregio’s optreden als aanvrager van ESF subsidie. Almere is als centrumgemeente eindverantwoordelijk voor het pro‐ ject. Voor de voorbereidingskosten heeft Almere € 100.000 van het Rijk ontvangen. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden. g. Beschermd wonen Het kabinet heeft er voor gekozen om “beschermd wonen” vanaf 2015 onder te brengen in de WMO 2015. Dit wordt belegd bij de centrumgemeente voor maatschappelijke opvang. Om een adequate voorbereiding moge‐ lijk te maken ontvangen de centrumgemeenten extra middelen. Almere heeft hiervoor € 70.000 ontvangen. Omdat de voorbereidingswerkzaamheden in 2014 plaatsvinden, wordt bij resultaatbestemming voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden. h. Uitvoeringskosten inburgering Uit het landelijk informatiesysteem inburgering blijkt dat er (landelijk) nog ruim 51.000 inburgeringsplichtigen zijn, die nog niet aan hun inburgeringplicht hebben voldaan en waarvoor gemeenten nog een handhavingplicht hebben. Voor de uitvoeringskosten hiervan stelt het kabinet extra middelen beschikbaar. Almere heeft nog 1.082 inburgeringsplichtigen en heeft hierdoor in december € 422.000 ontvangen. In de pro‐ grammabegroting 2013 is hiervoor al € 0,4 miljoen beschikbaar voor de periode 2012 t/m 2016. Omdat in de dekking van deze uitgaven al is voorzien, kunnen de extra rijksmiddelen vrijvallen ten gunste van het concern‐ resultaat. 922 Algemene baten en lasten

1,3 V

Dit voordeel bestaat uit: Tabel 2‐30


bedrag

a. onvoorzien

443

b. teruggaaf belastingdienst werkgeverspremies WAO/WIA

423

c. vrijval prijscompensatie

27

d. vrijval voorziening Kunstgoed BV

50

e. afwikkeling btw / belastingdienst

‐117

f. vrijval frictievoorziening

482

totaal

1.308

a. Onvoorzien In de begroting is een bedrag van € 443.000 geraamd voor onvoorziene uitgaven. Dit bedrag is in 2013 niet aangewend. Conform afspraak onttrekken wij jaarlijks de rentebijschrijving op de saldireserve ter dekking van de post onvoorzien. Omdat het bedrag niet is aangewend, is ook € 443.000 minder onttrokken aan de saldire‐ serve. Hierdoor ontstaat er geen resultaat op onvoorzien. b. Teruggaaf belastingdienst basis werkgeverspremie WAO/WIA In het Belastingplan 2014 is geregeld dat werkgevers een gedeeltelijke teruggaaf krijgen van hun basispremie WAO/WIA (premie arbeidsongeschiktheidsfonds).

pag. 108


c. Vrijval prijscompensatie Op stelpost was nog een restantbudget aan loon‐ en prijscompensatie geraamd. Dit is nu vrijgevallen ten gun‐ ste van het resultaat. d. Vrijval voorziening Kunstgoed BV Aan de Kunstgoed BV is een geldlening verstrekt. Daarvoor is een voorziening getroffen ter dekking van het terugbetalingrisico. Omdat op de geldlening € 50.000 is afgelost, kan de voorziening voor dit bedrag vrijvallen. e. Afwikkeling btw / belastingdienst De belastingdienst heeft controle uitgevoerd op de aangifte van omzetbelasting en de declaraties met betrek‐ king tot BTW compensatiefonds over vorige jaren (2007 t/m 2012). Als gevolg hiervan heeft nog een naheffing over deze jaren plaatsgevonden (deel algemene dienst). f. vrijval Frictievoorziening stedelijke ontwikkeling In 2013 en 2014 wordt een omvangrijke reorganisatie bij de dienst stedelijke ontwikkeling doorgevoerd. Vanuit de vorige reorganisatie stonden nog een aantal personele knelpunten open waarvoor vanuit het bedrijfsvoe‐ ringsresultaat een dotatie aan frictievoorziening voor personeel heeft plaatsgevonden. Om rechtspositionele redenen konden de knelpunten niet worden opgelost met de huidige reorganisatie. Volgens BBV‐richtlijnen mag dit echter niet in een voorziening plaatsvinden, maar moet dit plaatsvinden middels reservering. Bij resul‐ taatbestemming wordt daarom voorgesteld hiervoor budget te reserveren in de mobiliteitsreserve. 930 Uitvoering wet WOZ

0,1 V

In 2013 is een sterke toename geconstateerd van het aantal bezwaarschriften dat via “WOZ no cure no pay” bedrijven door burgers wordt ingediend. Dit veroorzaakt aanzienlijke meerkosten, deze kosten bestaan uit extra capaciteitsinzet, kosten van juridische bijstand en te betalen vergoedingen. In de programmabegroting is voor 2013 een extra budget toegekend van € 200.000.Omdat de behandeling van die bezwaren over 2013, door de omvang en complexiteit en langere behandeltijd ook nog in 2014 zal worden voortgezet en er met zekerheid kan worden gesteld dat tegen diverse uitspraken ook beroep en/of hoger beroep zal worden inge‐ steld zal het restantbudget nog benodigd zijn voor zowel de behandeling van deze zaken en voor vergoeding van mogelijke proceskosten die vervolgens nog moeten worden uitgekeerd. Er resteert nog € 140.000 van het budget. Bij resultaatbestemming wordt voorgesteld dit bedrag beschikbaar te houden. 931/932 Onroerende zaakbelasting

0,1 N

Vanuit ontvangen bezwaarschriften die gericht zijn tegen de WOZ waarde van enkele grote niet‐woning objec‐ ten wordt de vastgestelde WOZ waarde substantieel verlaagd. Deze verlagingen hebben een impact op de te realiseren opbrengst OZB 2013. We gaan ervan uit dat het eerder verwachte waardeverlies ad € 17 miljoen nu zal oplopen tot circa € 46 miljoen. Daarnaast neemt de opbrengst OZB 2013 verder af door een hogere leegstand. Door deze oorzaken ontstaat er een nadeel van € 166.000. Op de oude jaren is een gering voordeel behaald van ca € 33.000. 937 Hondenbelasting

0,1 N

Het feitelijke aantal honden blijkt lager te zijn dan de norm per huishouden waarmee in de begroting wordt gerekend. Dit leidt tot een nadeel in de opbrengst hondenbelasting. Begroot is een aantal van 13.872, werkelijk zijn dit er 12.973. In november 2013 is de hondencontrole gestart. De gehele gemeente wordt gecontroleerd op het bezit van honden. De controle zal eindigen medio 1e kwartaal 2014. De controle is aangekondigd in de lokale pers om zoveel mogelijk honden aangemeld te krijgen. Het resultaat is zichtbaar, in november en december zijn respec‐ tievelijk 289 en 116 honden aangemeld. Na afloop van de controle en de verwerking van de in de controle geconstateerde honden zal duidelijk zijn of het huidige hondenbezit realistisch is of dat er veel burgers de hond bewust niet aanmelden en daarmee de hondenbelasting ontduiken.


pag. 109

940 Inkomsten uit invordering

0,1 V

De inkomsten uit invordering zijn door een extra inzet van personeel per saldo € 0,1 miljoen voordeliger. 960 Saldo van kostenplaatsen

0,4 V

980 Storting GIP reserve

0,3 N

Er is een voordeel ontstaan van € 0,4 miljoen op het renteresultaat. Hiervan wordt € 0,3 miljoen gestort in de GIP reserve in verband met de reservering voor de uitbreiding A6. Jaarlijks dient hiervoor € 1,8 miljoen binnen het GIP te worden gereserveerd. Omdat er in 2013 slechts € 1,5 miljoen ruimte beschikbaar was in de reserve (vanuit de rentetoevoeging) wordt alsnog € 0,3 miljoen van het renteresultaat toegevoegd aan de reserve. 980 Mutaties reserves

0,2 N

Nadeel van € 164.000. Dit nadeel komt voort uit: Tabel 2‐31

a. saldireserve lagere onttrekking onvoorzien b. saldireserve en GIP reserve / reserve afschrijving c. reserve eenmalig nieuw beleid


bedrag ‐443 0 279

totaal

‐164

a. Saldireserve: lagere onttrekking onvoorzien Zoals op het product algemene baten en lasten al is toegelicht, is onvoorzien niet aangewend en hoeft er geen onttrekking plaats te vinden. Per saldo heeft dit dus geen effect op het resultaat. b. Saldireserve en GIP reserve/reserve afschrijving In de begroting was nog een onttrekking geraamd van € 30.000 uit de saldireserve (voordeel op rekeningbasis); dit heeft op rekeningbasis plaatsgevonden vanuit de GIP reserve (nadeel op rekeningbasis). Het voordeel op de saldireserve loopt weg tegen nadeel op GIP reserve. c. Reserve eenmalig nieuw beleid De reserve eenmalige nieuw beleid was destijds ingesteld om een aantal projecten te financieren en/of doel‐ stelling te realiseren. Het was de bedoeling dat deze plannen voor het eind van 2012 zouden worden gereali‐ seerd. Ultimo 2013 resteert nog een bedrag van € 279.000 in de reserve eenmalig nieuw beleid. Deze middelen kunnen nu vrijvallen; aanwending van deze restantbudgetten via resultaatbestemming heeft plaatsgevonden voor ontwikkelen van kansrijke marktsegmenten en voorbereidingskosten Pampushout. Tabel 2‐32


bedrag

LEA onderwijskwaliteit

33

ontwikkelen van kansrijke marktsegmenten

47

voorbereidingskosten pampushout

85

gelden voor cultuur/ sport en jeug/sport

88

vrijval

26

totaal

279

pag. 110


3

Paragrafen

3 Paragrafen 3.1 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Inleiding Het weerstandsvermogen is de mate waarin de gemeente in staat is om de ingeschatte risico’s op te vangen. Het beleid rond het weerstandsvermogen en risico’s is vastgelegd in de kadernota weerstandsvermogen uit 2006. Wij zijn voornemens om deze kadernota na het aantreden van de nieuwe raad in 2014 te actualiseren en aan te laten sluiten op de in 2013 gepubliceerde aanbevelingen van de Commissie BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) die landelijk onderzoek heeft gedaan naar de informatiekwaliteit van de paragraaf. Een van de aanbevelingen is om in de paragraaf weerstandsvermogen meer in te gaan op risicobeheersing. Deze aan‐ beveling hebben we in de huidige paragraaf doorgevoerd.

Risicobeheersing is het geheel aan maatregelen dat bewust genomen wordt door het college om gesignaleerde risico’s te vermijden, over te dragen, te verminderen of te accepteren. In alle keuzes van de gemeente is het van belang de ontwikkeling van de risico’s en de genomen beheersmaatregel te monitoren. En als een risico zich daadwerkelijk voordoet om dan keuzes te maken in acties die de schade kunnen beperken.

De weerstandscapaciteit is het eigen vermogen van de gemeente, dat vrijgemaakt kan worden om de financiële effecten van risico’s op te vangen, zonder dat dit gevolgen heeft voor de continuïteit van gemeentelijke taken. In deze paragraaf vindt u de vergelijking van de geïdentificeerde risico’s met de weerstandscapaciteit.

In de kadernota weerstandsvermogen is voorgeschreven hoe risico’s geïnventariseerd en beschreven moeten worden en is er beleid geformuleerd omtrent de minimale omvang van de weerstandscapaciteit. De omvang van de weerstandscapaciteit (saldireserve) wordt bepaald door:  een vast minimumbedrag (aantal inwoners per 1 januari x € 90), dit minimumbedrag per inwoner wordt aangepast als de risico’s langdurig in omvang toenemen of afnemen;  de saldireserve wordt in principe niet aangepast indien de berekende financiële omvang van de risico’s incidenteel minder dan 125% van de saldireserve bedraagt.

Risicobeheersing Inherente risico’s Aan het nastreven van doelen, aan het willen benutten van kansen, aan het uitvoeren van wettelijke taken, overal kunnen risico’s op de loer liggen dat het niet zo gaat als gepland of gewenst. Deze risico’s noemen we inherent zolang we nog niet besloten hebben om beheersmaatregelen te treffen. Als je deze risico’s in beeld brengt en analyseert naar oorzaak en gevolg, kun je op de oorzaken beheersmaatregelen bedenken en bewust actie ondernemen. De mate waarin het lukt om met beheersmaatregelen het gewenste eindresultaat te berei‐ ken binnen de gestelde voorwaarden noemen we risicobeheersing. Er zullen echter inherente risico’s zijn waarop je bewust geen actieve risicobeheersing inzet. Bijvoorbeeld omdat de kosten van de beheersmaatregel naar verwachting groter zijn dan het negatieve financiële effect van het risico. Strategische risico’s en operationele risico’s Tot en met de Programmabegroting 2014 zijn de restrisico’s gesorteerd op de inschatting van de kans dat het risico zich voor zou kunnen doen, te weten van Hoog 60%, naar Gemiddeld 40% en Laag 20%. Vanaf de Pro‐ grammarekening 2013 wordt onderscheid gemaakt in strategische‐ en operationele risico’s Strategische risico’s: Wat houdt ons af van het bereiken van doelstellingen; dit zijn vaker structurele of lange termijn risico’s. Operationele risico’s: Wat zijn de mogelijke verstoringen van processen, dit zijn vaker incidentele of middellan‐ ge en korte termijn risico’s. Enkele risico’s kunnen bij openbaarmaking de positie van de gemeente schaden. Deze vertrouwelijke risico’s worden daarom in een geheime raadsbrief nader toegelicht. Programmarekening 2013

pag. 113

Restrisico’s Als er voor een risico bewust geen beheersmaatregel genomen wordt spreken we van een geaccepteerd restri‐ sico. Deze restrisico’s worden gespecificeerd in woorden en waar mogelijk wordt hier een inschatting van het geldgevolg (€) en de kans (%) aan toegevoegd, zie hiervoor tabel 3.1. Het verschil tussen inherente risico’s en rest risico’s wordt gemaakt om, conform de richtlijnen van de Commissie BBV, de activiteiten van risicobeheer‐ sing beter te kunnen duiden. In de inventarisatie van risico’s bij operationele activiteiten zijn alleen risico’s opgenomen waarvoor geen voor‐ ziening of specifieke reserve wordt aangehouden én waarvan het restrisico hoger is dan € 200.000. Risicoprofiel algemene dienst Onderstaand geven wij een overzicht van het de risico’s van de gemeente. Tabel 3‐1

risico’s


restrisico A

strategische risico’s

risicobedrag risicobedrag (a x b) oud (PB 2014)

1 transities sociaal domein

pm

pm

pm

2 onderwijshuisvesting

pm

pm

pm

3 korting BTW compensatiefonds

kans % B

20%

0

600

4 leegstand gemeentelijk vastgoed

2.700

60%

1.620

4.069

subtotaal strategische risico's

2.700

1.620

4.669

5 garanties sport/cultuur

operationele risico’s

3.266

20%

653

2.366

6 garantie huurderving Corrosia

1.112

20%

222

222 760

7 garantie Gemeenschappelijke Regeling WSW en Kompaan

3.800

20%

760

34.928

pm

pm

1.000

20%

200

539

10 CV Omala

2.000

60%

1.200

1.480

11 Almere Morgen

7.250

40%

2.900

3.220

12 migratie ICT

1.400

div %

843

779

13 convenant VROM

2.600

60%

1.560

200

57.356

8.339

9.566

1.214

div%

388

460

8 garantstelling Huisvuilcentrale 9 borgstellingen schulddienstverlening

subtotaal operationele risico's

overige risico's

vertrouwelijke risico’s in raadsbrief

29.600

div%

7.650

7.596

subtotaal overige risico's

30.814

8.038

8.056

totaal

90.870

17.997

22.291

vrije ruimte saldireserve

20.306

2.444

tekort/overschot saldireserve

2.309

Confrontatie risicoprofiel algemene dienst met saldireserve Zoals uit bovenstaand overzicht blijkt is er binnen de saldireserve voldoende ruimte aanwezig voor het afdek‐ ken van de risico’s. Strategische risico’s Er is een aantal risico’s dat het college onder ogen ziet maar waarvan nog niet is in te schatten wat de impact voor de gemeente zal zijn. Veel is afhankelijk van de ontwikkeling van de economie, de werkgelegenheid en van de ontwikkelingen op de woning‐ en kantorenmarkt of van de besluitvorming van het Rijk.

pag. 114


1. Transities sociaal domein Risico Met betrekking tot het rijksbeleid rondom (de invoering van) de Transities in het sociaal domein is thans een voorlopig ingeschat beeld van de financiële omvang en consequenties. Wij verwachten dat de ‘mei circulaire 2014’ weer aanvullende informatie heeft omtrent de macrobedragen en de verdeelsleutels. Het gaat om een decentralisatieoperatie van circa € 100 miljoen, waarbij het Rijk een efficiencykorting heeft doorgevoerd van 25%. Wij achten het mogelijk dat de te behalen doelstellingen op termijn binnen het budget past. Tijdens de overgangsperiode is dit echter onzeker. Beheersmaatregelen Almere is vroeg gestart met het in kaart brengen van de benodigde acties en recentelijk is de kadernota “Doen wat nodig is” vastgesteld in de raad. Almere doet zowel op provinciaal niveau als op landelijk niveau mee aan diverse werkgroepen waarin risico’s en mogelijke beheersmaatregelen op de agenda staan. Nadat besluitvor‐ ming door het Rijk heeft plaatsgevonden ontstaat een concreet beeld van deze risico’s en kunnen (concrete) maatregelen worden voorbereid. Ondertussen wordt in de voorbereiding op de transities hier zo goed mogelijk op geanticipeerd. Financiële inschatting Bij de Programmabegroting 2015 verwachten wij een meer concrete inschatting te kunnen maken van de uit‐ gaven voor het sociale domein voor het overgangsjaar 2015 en voor de langere termijn. Op dat moment moet duidelijk zijn welke taken wel/niet overkomen en welke verplichtingen er opgelegd zijn om oude rechten van inwoners en contracten met instellingen te handhaven. Op dat moment is het naar verwachting mogelijk om een concrete financiële doorrekening te maken. Waardering vooralsnog PM. 2. Onderwijshuisvesting Risico In het regeerakkoord is afgesproken dat het gemeentefonds substantieel gekort wordt voor onderwijshuisves‐ ting omdat gemeenten in het algemeen deze middelen niet volledig uitgeven. Voor Almere betekent dit een structurele korting van € 3,7 miljoen vanaf 2015. De schoolbesturen krijgen deze middelen deels via een hogere lumpsumbekostiging om te investeren in de kwaliteit van het onderwijs. Beheersmaatregelen In de Voorjaarsnota 2015 is een eerste aanzet gegeven voor het opvangen van deze taakstelling. Er resteert nog een tekort van € 2,2 miljoen. Over de wijze waarop dit kan worden ingevuld loopt nog overleg met de Almeerse schoolbesturen. Financiële inschatting Bij de Programmabegroting 2015 wordt een set van maatregelen voorgelegd ter afdekking van het resterende tekort. Dan zal concreet duidelijk worden in hoeverre de structurele korting ook structureel opgevangen kan worden. Waardering vooralsnog PM. 3. Korting BTW compensatiefonds In de programmabegroting 2014 maakten wij nog melding van een risico van € 3 miljoen in verband met een Rijksbezuiniging op het BTW compensatiefonds. Het risico is inmiddels nagenoeg geheel komen te vervallen omdat uit de jaarrekening 2013 van het Rijk blijkt dat er voldoende middelen in het BTW compensatiefonds zitten.


pag. 115

4. Leegstand gemeentelijk vastgoed Risico Door de slechte marktomstandigheden is er sprake van leegstand in een aantal gemeentelijke panden. Voor de volgende panden wordt een leegstandsrisico verwacht: Tabel 3‐2

Kemphaan strategische ruimte Nieuwe Bibliotheek


2014

2015

60

60

308

308

Voetnoot

80

80

De Aardbei

622

622

kinderdagverblijven

185

185

Louis Armstrongweg

190

1.255

1.445

totaal

Beheersmaatregelen Er wordt op diverse manieren geprobeerd om huurders voor de locaties te vinden. Financiële inschatting Het restrisico voor de jaren 2014 en 2015 is ingeschat op € 2,7 miljoen met een kans van 60% en daarmee een reservering in het weerstandsvermogen van € 1.620.000.

Operationele risico’s Bij het benutten van maatschappelijke kansen en uitvoeren van gemeentelijke taken worden risico’s gesigna‐ leerd. Ook de organisaties in de stad onderkennen risico’s, vaak gerelateerd aan opstart‐ of langdurige financie‐ ringsvraagstukken. Dat is niet nieuw en ook niet specifiek gerelateerd aan de recente economische ontwikke‐ lingen. Ter ondersteuning van de organisaties in de stad geeft de gemeente Almere in specifieke situaties, en na toestemming van de raad, garanties af. Daarmee kunnen de organisaties bijvoorbeeld bepaalde activiteiten starten of mogelijk goedkopere langlopende geldleningen afsluiten. 5. Garanties sport/cultuur Gebaseerd op het overzicht gewaarborgde geldleningen (zie bijlagenboek) is een inschatting gemaakt van het risico op aansprakelijkheidsstelling. Beheersmaatregelen Uit de periodieke monitoring blijkt het risico voor de diverse afgegeven garanties verschillend is, maar overwe‐ gend kan gesteld worden dat de geldnemers voldoen aan hun financiële verplichtingen waarmee de kans dat de gemeente aansprakelijk gesteld wordt zeer laag is. Ook de ervaringscijfers van de afgelopen jaren geven dit beeld. Daarmee is het niet langer nodig om 20% van het totale inherente bedrag te reserveren, maar zich dit beperken tot een specifiek deel van de gewaarborgde geldleningen. Financiële inschatting Het inherente risico bedraagt € 10,3 miljoen, het restrisico bedraagt € 3,3 miljoen met een kans inschatting van 20%. We hebben een bedrag van € 653.000 in het weerstandsvermogen gereserveerd.

pag. 116


6. Garantie huurderving Corrosia In 2013 is een zekerheidsstelling van huurgarantie aan “multifunctionele ruimte Corrosia in eigendom van de Alliantie” afgegeven. Hierbij staat de gemeente Almere garant voor de huurderving indien huurders niet aan hun betalingsverplichting voldoen gedurende 2014‐2024. Het gebouw wordt eind 2014 opgeleverd. Financiële inschatting Het ingeschat restrisico bedraagt € 1.112.000. Met een kans van 20% is € 222.400 in het weerstandsvermogen gereserveerd. 7. Garantie Gemeenschappelijke Regeling WSW en Kompaan Bij de oprichting van de gemeenschappelijke regeling WSW alsmede voor de overname van re‐integratie activi‐ teiten is een garantie gegeven aan de TOMIN groep. Beheersmaatregelen Door het maken van afspraken aan de voorkant en het beoordelen van de jaarstukken van de organisaties worden de ontwikkelingen van de garanties periodiek gemonitord en waar nodig worden aanvullende acties ingezet. Financiële inschatting Het garantiebedrag is € 3.800.000. Met een kans van 20% is € 760.000 in het weerstandsvermogen gereser‐ veerd. 8. Garantstelling Huisvuilcentrale Risico Al het brandbaar afval dat de gemeente Almere inzamelt en dat niet hergebruikt kan worden, wordt ter ver‐ branding aangeboden aan de “verbonden partij” HVC. Door de vele veranderingen is de afvalmarkt onder druk komen te staan. Als gevolg hiervan maakt de HVC op dit moment een omslag door. De gemeente Almere bezit 5,9% van de aandelen van de HVC en heeft samen met de andere aandeelhouders een garantstelling afgege‐ ven. Beheersmaatregelen De Wethouder Beheer en Leefomgeving is namens de gemeente Almere afgevaardigde in de Algemene Leden Vergadering en werkt daarbij in de voorbereiding samen met andere Flevolandse aandeelhouders. Via de aan‐ deelhoudersvergadering oefent de gemeente Almere invloed uit op het beleid van de HVC. De afgelopen jaren heeft de aandeelhoudersvergadering besloten om diverse beheersingsmaatregelen door te voeren, zoals:  een kredietplafond voor de garantstelling van € 670 miljoen;  diversificatie van de activiteiten, waarbij voor nieuwe investeringen geldt , dat slechts de kernactiviteiten van de HVC onder garantstelling vallen. Deze activiteiten komen voort uit de wettelijke taken met betrek‐ king tot het afvalstoffendomein Voor overige projecten/investeringen zijn aandeelhouders niet verplicht om te participeren. Hiervoor dient aparte financiering te worden aangetrokken;  verder is er een ombuigingsprogramma doorgevoerd (van € 19 miljoen). De belangrijkste maatregelen be‐ staan uit het doorvoeren van een investeringsstop en een personeelsreductie (van 10%).), Hierdoor wordt vanaf 2014 weer een positief resultaat verwacht. Financiële inschatting De garantstelling bedraagt € 35 miljoen. De afgelopen jaren heeft de HVC samen met de aandeelhouders de strategie herijkt en de beheersingsmaatregelen zijn gericht op minimalisering van het risico. Door de genomen beheersingsmaatregelen is een opwaartse lijn te zien in de bedrijfsresultaten van de HVC. De verwachting is dat HVC vanaf 2014 weer een positief resultaat laat zien. Als gevolg hiervan verwachten wij geen risico voor de komende jaren, waardering vooralsnog PM.


pag. 117

9. Borgstellingen schulddienstverlening Risico In het kader van schulddienstverlening zijn borgstellingen verstrekt aan banken ten behoeve van verstrekte kredieten aan particulieren (schuldsanering Stadsbank en Plangroep) en kleine ondernemers (kapitaalverstrek‐ kingen in het kader van de BBZ). Beheersmaatregelen Een borgstelling wordt alleen verstrekt na positief advies van de daartoe aangestelde partijen. Door strenge monitoring gedurende het traject zijn er weinig uitvallers en voldoen zij aan hun financiële verplichtingen. Als de gemeente aansprakelijk gesteld wordt, zal dit waar mogelijk alsnog weer verhaald worden. De ervaring van de afgelopen jaren geeft hierover een gunstig beeld. Daarmee is het niet langer nodig om 20% van het totale inherente bedrag te reserveren, maar zich dit beperken tot een specifiek deel van de borgstellingen. Financiële inschatting Het inherente risico bedraagt € 2,6 miljoen, het restrisico bedraagt € 1 miljoen met een kans inschatting van 20%. We hebben een bedrag van € 0,2 miljoen in het weerstandsvermogen gereserveerd. 10. CV Omala Risico De gemeente Almere is voor 1/3e aandeelhouder in de CV Omala. De gemeente heeft een aandelenkapitaal gestort van € 1 miljoen in de CV Ontwikkelingmaatschappij Airport Garden City. Daarnaast heeft de gemeente een lening verstrekt van € 3 miljoen, waarbij de grond als (gedeeltelijk) onderpand dient. Gezien de ontwikkeling van bedrijventerreinen in de huidige economie is er nog geen grond verkocht. OMALA verwacht dat de verkoop gaat aantrekken zodra de uitbreiding van vliegveld Lelystad daadwerkelijk gereali‐ seerd gaat worden. Mogelijk zijn de buffers van CV Omala onvoldoende om de waardedaling op de gronden op te kunnen opvangen. Beheersmaatregelen In het jaarplan 2014 van OMALA is een pakket aan sturingsmaatregelen vastgesteld. Financiële inschatting Eind 2013 is de grondexploitatie herzien en dit leidt tot een inherent risico voor Omala van € 9,1 miljoen, waar‐ van maximaal € 3 miljoen voor rekening van Almere komt. We schatten het restrisico in op € 2 miljoen. Wij schatten de kans in op 60%. Er is € 1,2 miljoen in het weerstandsvermogen gereserveerd. 11. Almere Morgen Risico Het budget van Almere Morgen is gebaseerd op ingeschatte uitgangspunten van instroom, doorstroom en uitstroom van medewerkers. Ook is rekening gehouden met de verandering in beschikbaar werk en geschikt‐ heid van de medewerkers voor het werk. In de inschattingen schuilen een aantal onzekerheden die positieve en negatieve financiële consequenties kunnen hebben. Deze hebben wij opgenomen in deze paragraaf. Beheersmaatregelen Om de mobiliteit te bevorderen wordt actief geanticipeerd door stimuleringsmaatregelen te implementeren. Deze maatregelen bestaan onder andere uit het aanbieden van omscholingstrajecten, opzetten van flex‐pools, afspraken over detacheringen en organiseren van mobiliteitsmarkt. Daarnaast heeft het projectteam van Almere Morgen hun focus verbreed door externe mogelijkheden te ver‐ kennen om medewerkers van werk naar werk te begeleiden.

pag. 118


Financiële inschatting De uitgangspunten zijn uitgewerkt in een tweetal scenario’s, te weten een plus‐ en een min‐scenario. Het plus‐ scenario is gebaseerd op een langere doorlooptijd, afkoop voor meer boventallige medewerkers en een lagere terugverdiencapaciteit van de boventallige medewerkers. Voor het verschil tussen het plus‐ en min‐scenario van € 7,3 miljoen is met een kans van 40% een bedrag van € 2,9 miljoen in het weerstandsvermogen gereserveerd. 12. Migratie ICT Risico De transitie en migratie van het datacentrum van de ene leverancier naar de andere leverancier is een ambiti‐ eus plan qua complexiteit en planning, waarbij planning qua tijd één van de grotere risico’s is. Bij de voorjaarsnota 2015‐2018 bent u geïnformeerd over de stand van zaken van de transitie en migratie. Uit verdiepend onderzoek over de migratiestrategie, planning en financiële middelen, kwam naar voren dat de gekozen migratiestrategie de juiste is, maar dat de uitvoering van de migratie van de applicaties en de planning daarvan aangepast dient te worden. Dit om de gehele transitie en migratie van onze IT op zorgvuldige wijze te kunnen voortzetten en te realiseren. Deze aanpassingen betreffen met name: een herziening van de migratie‐ planning, inbouwen van meer noodzakelijke verwerkings‐ en reparatietijd tussen de diverse eenheden in de migratie, een uitbreiding van de capaciteit binnen het programma (aan de zijde van de organisatie en aan de zijde van de leveranciers), het creëren van voldoende tijd om de werklast te verwerken en eventuele reparaties te kunnen doen. Hiervoor is in de Voorjaarsnota € 2,8 miljoen beschikbaar gesteld. Het risico van de ambitieuze tijdslijnen van het project is hiermee grotendeels afgedekt. Verder wordt er een uitwijkscenario voorbereid, mochten bepaalde applicaties niet binnen de aangepaste planning gemigreerd worden. Het uitwijkscenario betreft het mogelijk virtualiseren van de omgeving naar een andere locatie. Deze operatie vraagt echter wel inzet van beide leveranciers. De reeds opgenomen risico’s betreffen de verstoring van de externe en interne dienstverlening, het risico dat het fade in‐ fade out principe niet kan worden toegepast. Het fade in‐ fade out principe wil zeggen dat gemeen‐ te Almere pas een dienst bij de nieuwe leverancier begint te betalen wanneer deze niet meer betaald hoeft te worden bij de oude leverancier. Verstoring van de interne dienstverlening leidt tot productieverlies en heeft mogelijk ook gevolgen voor de externe dienstverlening (inwoners, instellingen en bedrijven). Indien voornoem‐ de risico’s zich voordoen leidt dit tot operationele gevolgen, imago schade en financiële schade. Beheersmaatregelen Er is een stuurgroep opgericht, waarin zowel beide leveranciers als de directie van gemeente Almere is verte‐ genwoordigd. Periodiek legt de transitiemanager verantwoording af omtrent de voortgang, risico’s en financiën van het project. Desondanks blijft het spannend omdat er vooraf geen garantie kan worden afgegeven voor de feitelijke prestaties. Financiële inschatting Er is een geldgevolg berekend van € 1.442.000. Binnen het weerstandsvermogen is hiervoor, tegen diverse kanspercentages, een reservering opgenomen van € 843.000 13. Convenant VROM Risico Voor de jaren 2005 tot en met 2009 is een rijksbijdrage van € 5,25 miljoen toegekend op grond van een conve‐ nant. In dit convenant is geregeld dat 8.000 woningen in voornoemde periode aan de woningvoorraad worden toegevoegd. Indien dit aantal niet wordt gehaald, dient de rijksbijdrage naar rato terugbetaald te worden. Financiële inschatting Het Rijk heeft recent aangegeven dat over de ontvangen bijdrage een eindverantwoording dient plaats te vin‐ den. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat over de helft van de bijdrage een risico wordt gelopen vanwege de achtergebleven woningproductie in die periode. We schatten het restrisico in op € 2,6 miljoen met een kans van 60% en hebben een reservering van € 1,56 miljoen opgenomen in het weerstandsvermogen. Programmarekening 2013

pag. 119

Overige risico’s Een aantal kleinere posten, die vorig jaar nog boven de grens van € 200.000 gewaardeerd stonden, zijn nu samengevoegd tot de post overige risico’s. Daarnaast is hier ook het totaalbedrag van de raadsbrief vertrouwe‐ lijke risico’s opgenomen.

pag. 120


3.2 Risicoprofiel grondexploitaties Algemeen De realisatie van de complexen en daarmee het exploiteren van de gronden brengt risico’s met zich mee. Ten behoeve van de beheersing van de risico’s en de financiële impact die de risico’s kunnen hebben op de exploi‐ taties worden per complex deze risico’s in beeld gebracht en gewaardeerd. Daarnaast worden ook risico’s die over meerdere complexen of die overall kunnen spelen in beeld gebracht. Hierbij moet worden gedacht aan veelal niet te beïnvloeden factoren als macro‐economische factoren, bijvoorbeeld de economische groei, prijs‐ ontwikkelingen etc. Om de risico’s financieel te waarderen wordt gebruik gemaakt van de door uw raad vastge‐ stelde methodiek conform de “kadernota weerstandsvermogen”. Risicowaardering Het totale risicoprofiel (geldgevolg) wordt thans op € 0,12 miljard geldgevolg geraamd. De huidige raming be‐ draagt circa 4% van de omzet voor de nog te maken kosten (€ 1,3 miljard) en nog te realiseren opbrengsten (€ 2,0 miljard). Na weging op kansberekening van de diverse componenten bedraagt het risicobedrag over alle complexen € 50,0 miljoen. Het risicokapitaal is bij deze herziening geactualiseerd. In vergelijking met het laatst opgestelde risicoprofiel (Programmabegroting 2014) is het volume gedaald met € 14,4 miljoen. De afname vindt voornamelijk plaats in Hout € 7,5 miljoen) en in Poort (€ 3,9 miljoen) en algemene risico (€ 1,2 miljoen). Almere Hout Bij Overgooi is het risico afgenomen met € 1,2 miljoen door planwijziging. Het minder uitgeefbaar gebied door archeologische plek in de fase 4 zuid wordt nu volledig gecompenseerd door extra uitgeefbaar gebied te creë‐ ren in de landschapszone. Bij Hout Noord is het risicoprofiel per saldo bijgesteld met € 1,5 miljoen door diverse mutaties. De risico’s van kasstroom en grondverwerving zijn bijgesteld terwijl er een aantal extra risico’s waaronder plankosten zijn aantoegevoegd. Dit laatste is veroorzaakt door de specifieke manier van samenwerken, de kleinschaligheid van ontwikkelen. Bij NOGW Hout is het risicobedrag afgenomen met € 4,8 miljoen doordat de toerekening van de kosten aan de gebieden Oosterwold/Hout Midden is verminderd. Deze gebieden hebben geen grondexploitatie waardoor het risico op ongedekte kosten afneemt. Almere Poort Bij Poort is het risico‐profiel in totaal met € 3,9 miljoen afgenomen. Belangrijke mutaties betreffen € 1,3 mil‐ joen bij Pampus I&III. Het risico bij de eengezinswoningen is nu bijgesteld. Verder vervalt het risico bij de NOSP met € 1,9 miljoen door afsluiting van deze grondexploitatie. Algemene risico’s Bij de algemene risico’s zijn de risicobedragen met € 2,2 miljoen bijgesteld doordat de kans op optreden kleiner is ingeschat. Daarnaast is een nieuw risico opgenomen betreffende bouwclaims van € 1,0 miljoen.


pag. 121

Risico’s MPGA 2014 Tabel 3‐3

nr.


risico's

107

1.B.2 Tuinderswerf

108/109 De laren/ De Wierden

geldgevolg 2014 0

reken%

risico MPGA 2014 0

risico PB 2014 160

verschil ‐160

0

0

470

‐470

ALMERE ‐ HAVEN

0

0

630

‐630

203

2A2 Stadscentrum Oost‐Zuid (Oostkavels)

0

0

150

‐150

239

2.Z.7 Kruidenwijk Zuidoost

9.700

60%

5.820

5.820

0

403

2.X. Noorderplassen West

1.000

40%

400

400

0

268

verspreide Percelen Klein

0

0

200

‐200

10.700

6.220

6.570

‐350

960

40%

384

384

0 ‐200

ALMERE ‐ STAD

301

3.A.1 Centrum Almere Buiten

385

3.K/N/S De Evenaar

0

0

200

387

3.R. Sierradenbuurt

1.200

40%

480

540

‐60

365

verspreide percelen Almere Buiten

0

0

560

‐560

2.160

864

1.684

‐820

189

ALMERE ‐ BUITEN 1.P. Overgooi

2.120

div.

532

1.750

‐1.218

44.250

div.

19.000

20.530

‐1.530

1.R. Stichtsekant

8.300

3.720

3.630

90

boswachterij Almeerderhout

2.600

20%

520

520

0

900

div.

900

5.750

‐4.850

58.170

24.672

32.180

‐7.508

1.000

20%

200

360

‐160 ‐492

405/412 Hout Noord 407 923

nota Omslag Grote Werken Hout ALMERE ‐ HOUT

503/524 4.E Europakwartier 510

4.C.1 Hogekant

0

0

492

517

4.A. Olympiakwartier

6.700

div.

1.440

1.440

0

518

4J‐5Z Pampus 1‐3

6.360

40%

2.544

3.880

‐1.336

519

4.K Pampus 2

740

40%

296

296

0

521

4.F Homeruskwartier

1.000

60%

600

600

0

522

4.G. Kustzone Poort

14.000

60%

8.400

8.400

0

913

NOSP

‐1.900

918

NOGW Poort

0

0

1.900

5.000

20%

1.000

1.000

0

34.800

14.480

18.368

‐3.888

ALMERE ‐ POORT

2.000

20%

400

1.000

‐600

niet kunnen/anders ontwikkelen i.v.m. ar‐ cheologische vindplaats calamiteiten (bv bodemverontreiniging)

2.000

20%

400

800

‐400

bodemvervuiling onder oude polderwegen

2.000

20%

400

800

‐400

verdringing effect Oosterwold

4.000

40%

1.600

2.400

‐800

bouwclaims

2.500

40%

1.000

0

1.000

ALGEMEEN

12.500

3.800

5.000

‐1.200

TOTAAL

118.330

50.036

64.432

‐14.396

pag. 122


3.3 Onderhoud kapitaalgoederen Deze paragraaf betreft de onderhoudsaspecten van de gemeentelijke kapitaalgoederen in de openbare ruimte.

3.3.1 Beheer openbare ruimte en riolering Beleidsontwikkeling In de beheervisie zijn de volgende speerpunten opgenomen:  kwaliteit op maat;  excellent partnerschap;  duurzaam werken;  beheerbewust groeien. Voor 2013 zijn deze speerpunten vertaald in de volgende hoofdthema’s, waaraan we extra aandacht hebben besteed:  actief burgerschap en samenwerking met partners;  beheer van nieuwe gebieden;  ontwikkeling van de beheerorganisatie. Actief burgerschap en samenwerking met partners Hiermee beschrijven we een beweging waarin het wij‐zij denken vervaagt en waarin we samen met alle part‐ ners in het gebied werken aan de kwaliteit van de leefomgeving. De samenwerking vindt plaats binnen de di‐ verse interne diensten, maar vooral ook tussen de gemeentelijke organisatie en burgers, ondernemers en in‐ stanties zoals woningbouwverenigingen. Hiermee gaan we een stap verder dan het speerpunt excellent gast‐ heerschap. Partnerschap met organisaties Het afgelopen jaar stond in het teken van de samenwerking met een aantal groene partners zoals Vereniging Buitenstad, OSA (Ontwikkelcentrum Stadslandbouw Almere), Stichting Stad & Natuur, CAH Vilentum en het Groenhorstcollege. Begin 2013 zijn gesprekken gestart over samenwerking bij het verleiden en faciliteren van groene initiatieven in de stad. Inmiddels is dit reguliere overleg uitgebreid met de gemeentelijke trekkers van de Growing Green Cities‐beweging. De bovengenoemde groene partners hebben ondertussen op eigen initia‐ tief een aantal sessies over Growing Green Cities georganiseerd, waarin met andere groene partners is verkend wat Growing Green Cities voor hen betekent en hoe er op dit onderwerp kan worden samengewerkt. Buurtbeheerbedrijven Het buurtbeheerbedrijf in de Bouwmeesterbuurt (“B5”) is op 7 maart 2013 feestelijk geopend. Daarmee zijn het loket in het Bouwmeesterhuis, het onderhoud aan huurwoningen en het verzorgend onderhoud van de openbare ruimte in de buurt daadwerkelijk opgestart. Het buurtbeheerbedrijf is een initiatief van Ymere, de gemeente Almere en leerwerkbedrijf Zone3. Deze samenwerking op het gebied van de integrale wijkaanpak lijkt al vruchten af te werpen. Periodiek zal er worden geëvalueerd met als doel om resultaten en/of werkwijze zo nodig te verbeteren.


pag. 123

Beheer van nieuwe gebieden De gebiedsontwikkeling binnen Almere heeft zich, voor wat betreft woningbouw, in 2013 verder toegespitst op nieuwbouwlocaties van relatief geringe omvang. Veelal als onderdeel van de grotere bouwlocaties zoals in Poort, Noorderplassen en Hout. In 2013 is in verschillende planstadia meegewerkt aan de ruimtelijke planprocessen rond deze vormen van gebiedsontwikkeling. Van advisering in de initiatieffase tot uitvoering in de realisatie‐ en beheerfase. Daarbij is niet alleen ingezet op de inbreng van (beheer‐) technische input. Steeds vaker wordt de link gelegd met ge‐ biedsprogramma’s en vigerende beheervisies en plannen, zoals met de doelstellingen en speerpunten uit de “VISIE BEHEER OPENBARE RUIMTE; Beheer maakt het verschil”. Deze beheerbewuste gebiedsontwikkeling kwam in 2013 tot uiting in:  het aanpassen van verkavelings‐ en inrichtingsplannen voor De Laren, met als doel om eenmalige aanleg‐ en structurele onderhoudskosten in de openbare ruimte te verlagen;  het vastleggen van een taakstellend beheer‐ en exploitatieresultaat voor de ontwikkellocatie “DUIN” als geheel, met als doel om exploitatietekorten (en kwaliteitsverlies) te voorkomen;  het oprichten van, en samenwerken met, de “Buurt Coöperatie Nobelhorst”, met als doel om beheerinitia‐ tieven vanuit de bewoners en ondernemers in de buurt te ondersteunen. Daarnaast is in toenemende mate ingezet op ontwikkelbewust gebiedsbeheer in en rondom ontwikkellocaties en nieuwbouwprojecten in bestaande stadsdelen. Dit ontwikkelbewust gebiedsbeheer kwam in 2013 tot uiting in:  het deelnemen in het projectteam “Oosterwold” met als doel om initiatiefnemers en beherende partijen te informeren omtrent beheer gerelateerde kansen van de locatie;  het opstellen en uitvoeren van geïntegreerde beheer‐, ontwikkel‐ en realisatieplannen voor “DUIN” en “De Laren” met als doel om kosten, overlast, functieverlies, klachten en tijdsverlies voor, tijdens en na de ont‐ wikkelperiode te voorkomen, maar ook om zorgvuldig om te gaan met huidige waarden, belangen, kenmer‐ ken en kwaliteiten;  het mede opstellen van ontwikkel‐ en beheerconcepten voor ontgonnen en bouwrijpe woon‐ en bedrijfs‐ terreinen in Poort, De Vaart IV en Stichtsekant met als doel om tijdelijk gebruik te faciliteren, aanvullende exploitatie kosten te verlagen en/of baten te verhogen en om de “branding”, ontwikkeling, gronduitgifte en/of het gebruik van de locatie te ondersteunen;  deelname in Growing Green ‐ gerelateerde ontwikkelingen, en de ontwikkeling van het Weerwater. De kosten van de inzet op beheerbewuste gebiedsontwikkeling in ruimtelijke planprocessen worden groten‐ deels gedekt vanuit de desbetreffende grondexploitatie. De kosten van de inzet op ontwikkelbewust gebieds‐ beheer worden grotendeels gedekt vanuit de beheerexploitatie. Ontwikkeling van de beheerorganisatie Als een van de hoofdthema’s uit de Beheervisie 2012 is de ontwikkeling van de beheerorganisatie volop in beweging. Zo is gebiedsgericht beheer en de programmering doorontwikkeld naar gebiedsprogrammering in plaats van sectorprogrammering. De organisatiestructuur die voortvloeide uit de doorontwikkeling betekende een grote verandering voor zowel de sturing door het management als de werkwijze voor de medewerkers. Om deze reden is ervoor gekozen om de processen "bottom‐up" in werksessies met medewerkers vanuit de gehele breedte van de organisatie in te richten. Voordeel van deze aanpak was dat betrokken medewerkers actief worden betrokken bij het vormge‐ ven van deze processen, zodat er aan de voorkant al draagvlak wordt gecreëerd. Daarnaast hebben de mede‐ werkers de meeste kennis met betrekking tot de inhoud van de processen en praktijkervaringen, welke essen‐ tieel zijn voor de inrichting van de processen.

pag. 124


Uitvoering onderhoud en vervangingen Binnen het werkterrein “onderhoud” maken we onderscheid tussen:  het “reguliere onderhoud” dat gedurende het jaar wordt uitgevoerd, grotendeels vanuit de voorziening dagelijks verzorgend onderhoud (DVO);  het groot onderhoud en vervangingen dat over een periode op lange termijn wordt uitgevoerd vanuit de voorziening Groot Onderhoud. In deze paragraaf wordt hierover vanuit de verschillende productengroepen gerapporteerd. In onderstaande tabel wordt een financieel totaaloverzicht gegeven van de voorziening groot onderhoud, uitgesplitst naar de verschillende productgroepen. Tabel 3‐4: financieel totaaloverzicht van de voorziening groot onderhoud


stand van de voorziening per 1 januari 2013

21.608

bij: dotaties 2013

21.438

stand na dotaties

43.046

bestedingen 2013



groen en speelvoorzieningen

‐1.585



blauw (water en riolering)

‐1.084



grijs (infra en wegen)

‐6.535



rood (woonwijken)

‐8.402



geel (beheer en advies)

‐3.717

totaal onttrekkingen 4

vrijval

‐21.323 ‐1.641

stand van de voorziening per 31 december 2013

20.082

Groen & speelvoorzieningen Zelfbeheercontracten In 2013 zijn wederom zelfbeheercontracten afgesloten in de Noorderplassen en in Waterwijk. Vanuit een aan‐ tal scholen is ook interesse voor zelfbeheer. Zij willen stukjes grond gebruiken om een schoolmoestuin aan te leggen. Het proces rondom de zelfbeheercontracten zal voortaan vanuit de gebieden worden aangestuurd. Voor de omvorming van het Bos der Onverzettelijken naar een park als monument is fase II in 2013 gestart. Aansluitend wordt de halfverharding gerevitaliseerd en van een nieuwe laag voorzien. Door samenwerking met de Stichting 40‐45, Boogaart Almere en het Groenhorstcollege, gaan we inzetten op efficiënter en kosteneffectiever werken via een bijdrage van deze partners en onder meer een leer‐ en werktra‐ ject. In april 2013 hebben Ymere en Almere gezamenlijk de allereerste buurtcoöperatie van Nobelhorst (Reinwater‐ buurt) opgericht. Met de komst van de eerste bewoners (huurders appartementencomplex “De Melkfabriek”) zijn de eerste activiteiten van de buurtcoöperatie opgestart. De eerste gesprekken met de bewoners van de buurtcoöperatie over de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte zullen voorjaar 2014 plaatsvin‐ den. 4 De vrijval betreft voor circa € 1 miljoen cofinanciering voor projecten die niet worden verantwoord binnen het programma groot onder‐ houd en vervangingen. Het betreffen de volgende projecten:  vervanging bushaltes  vervanging haltemeubilair’  MIPA stedendreef Verder is een bedrag van € 0,6 miljoen beschikbaar voor groot onderhoud bomen. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd binnen het dagelijks verzorgend onderhoud. Dit bedrag is toegevoegd aan de betreffende voorziening.


pag. 125

Groenvisie De nota Kleur aan Groen is aan de raad aangeboden en met algemene stemmen aanvaard. Het nieuwe beleid nodigt bewoners en ondernemers uit om het groen en het water te verrijken met hun ideeën, zodat de inrich‐ ting en gebruiksmogelijkheden worden versterkt. Dit biedt vanuit het perspectief van beheer kansen en uitda‐ gingen. “Growing Green Cities” In de vorm van zelfbeheerinitiatieven, stadslandbouw en jong ondernemerschap dienden de gelegenheden van een Green city zich al aan. Waar dat kan werden de initiatieven gefaciliteerd. Voorbeelden hiervan zijn een buurtmoestuin, lint van 5 km mosterdzaad langs de A6 en schaapskuddes met herder. In een netwerk met externe organisaties als OSA, Stichting Stad & Natuur, CAH Vilentum, Groenhorst College, Vereniging Buitenstad en Wageningen Universiteit is gewerkt aan het Manifest Groene Partners. Doel is om elkaar te versterken vanuit ieders kennis, kunde en rol en bottom‐up groene initiatieven tot ontplooiing te brengen. Stadslandbouw in Almere Aan de Terpmeent is in voorjaar 2013 opnieuw luzerne ingezaaid. Daarnaast is in samenwerking met Land‐ schapsbeheer Flevoland, de Imkervereniging Zuid Flevoland, scholen en bedrijven opnieuw het bloemenlint onder de hoogspanningsmasten in de Filmwijk ingezaaid. Er heeft een uitbreiding van dit lint, inclusief bijenho‐ tel, naar de Gooise Kant plaatsgevonden. In 2013 zijn stadslandbouw initiatieven binnengekomen van bewoners, verenigingen en bedrijven. Deze lopen uiteen van schaapskuddes tot moestuinen eventueel tot voorziening aan de voedselbank. De gemeente facili‐ teert de (maatschappelijke) partners in de stad bij het mogelijk maken van stadslandbouw en de distributie van lokaal voedsel in Almere vanuit haar programma Excellent Partnerschap. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is de omgang met contracten en de daarbij behorende vergoedingen. Nieuw voor 2013 was het binnenhalen van gescheperde schaapskuddes. Hiervoor is onderzocht hoe andere gemeenten, die ervaring hiermee hebben, dit hebben aangepakt. Tegelijkertijd proberen wij de potentiële partijen zo vrij mogelijk te laten in hun initiatieven.

pag. 126


Kaart Eetbaar groen Tijdens de publieksdag Stadslandbouw op 27 april 2013 is interactieve kaart www.wildplukwijzer.nl bekendge‐ maakt. Aan dit project zal samen met Landschapsbeheer Flevoland en de bewoners van Almere vervolg worden gegeven.

Groot onderhoud bossen en parken We hebben een vitaal en gevarieerd bos met een betere functievervulling voor recreatie en natuur weten te bereiken. Tevens hebben we in het werkplan gemeentebos Almere 2012‐2016 inzichtelijk gemaakt welke bud‐ getten nodig zijn voor het beheer en onderhoud in de bossen en parken in Almere. De achterstanden in dun‐ ningen zijn weggewerkt ten behoeve van meer variatie in plant‐ en boomsoorten en de gelaagdheid van het bos. In 2013 zijn inventarisaties ten behoeve van de programmering voor het groenonderhoud voor 2015 uit‐ gevoerd. Omdat de kwaliteit van de inventarisatiegegevens in hoge mate de kwaliteit van het programma be‐ paalt, wordt aan het verkrijgen hiervan veel aandacht worden besteed. Begin september is de schaapskudde in Almere Haven gestart. De reacties zijn zeer positief vanuit de belevingswaarde. Het effect op de beoogde streefbeelden van het gras wordt gemonitord. Groen woongebieden, groot onderhoud bomen In het eerste kwartaal van 2013 is gekeken naar een herfinanciering dan wel versobering van het groot onder‐ houd groen woongebieden. Op basis van de werkafspraken en onderliggende startnotities zijn locaties aange‐ geven ter uitvoering van groen woongebieden (onveilige situaties groen vanuit sociaal en verkeerstechnisch oogpunt). De wijze van voorbereiden leidt tot een effectieve en efficiënte uitvoering door de gebiedsteams waar de werkzaamheden plaatsvinden. De reacties van burgers zijn positief Groot onderhoud laanbomen De aanpak en uitvoering van laanboomstructuren is gericht op eindbeelden. Het beheerplan is geactualiseerd en de uitvoeringsmaatregelen zijn nu hoofdzakelijk gericht op de bomenhoofdstructuur. Voor 2013 betekende dit in het bijzonder werkzaamheden langs de Hogering, Paralleldreef, diverse fietspaden, een gracht in Steden‐ wijk, een weg in Muziekwijk Noord, een laan in Filmwijk, een weg in de Seizoenenbuurt en de Havenkom in Almere Haven. In het eerste kwartaal van 2013 is gekeken naar een herfinanciering dan wel versobering van het groot onderhoud groen woongebieden. Programmarekening 2013

pag. 127

In de uitvoering is het werk gecombineerd met de civiele werkzaamheden. Daardoor kon in één werkgang het project sneller worden afgerond. Het betekent minder overlast voor bewoners en de acceptatie van de werk‐ zaamheden is vele malen groter. Eikenprocessierups In mei 2013 zijn de eiken in de Grienden, op de Noorderdreef, het Sturmeypad, de Veluwedreef, de Water‐ snipweg en de Leeuwerikweg preventief behandeld om te voorkomen dat de eikenprocessierups zich zal ont‐ wikkelen. Door deze preventieve bestrijding zijn er geen meldingen van overlast geweest door de eikenproces‐ sierups. Beheer stranden In samenwerking met de Provincie Flevoland zijn nieuwe borden bij de stranden geplaatst conform de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn. De provincie wil alle informatie borden binnen de provincie Flevoland naar voor‐ beeld van Almere gaan vervangen en / of voorschrijven. Ook landelijk, onder andere bij diverse badplaatsen in Noord Holland, heeft Almere met deze borden inmiddels naam gemaakt. Spelen We hebben een planning met vier fases voor het vervangen van speelvoorzieningen in de openbare ruimte. Uit pragmatische overwegingen is besloten om de uitvoering in drie fases te laten plaatsvinden. De doelstellingen en de werkafspraken blijven hierbij ongewijzigd. Bewonersparticipatie, waarbij bewoners worden geënquê‐ teerd over het kiezen van een speeltoestel, blijft uitgangspunt. Begin april 2013 zijn de kansen van een beweegvriendelijke omgeving en gezonde stad in een bijeenkomst in het kader van de week van de openbare ruimte gepresenteerd. In het kader van de DTA‐adoptiecasus “Het particuliere speeltoestel” is een gedoogexperiment voorbereid waarin ook het ministerie van VWS is betrokken. Vanuit het ministerie van BZK loopt een onderzoek naar belemmeringen bij burgerinitiatieven en dan met na‐ me op het terrein van speelvoorzieningen. Almere heeft zich hierbij als enige pilotgemeente beschikbaar ge‐ steld. Tegelijkertijd profiteren wij van de hieraan verbonden kennisbank. Blauw (water en riolering) Sluizen De groot onderhoud werkzaamheden aan de Havenkomsluis zijn begin 2013 afgerond. Net voor het begin van het vaarseizoen 2013 is de sluis weer in gebruik genomen. Er bestaat echter nog wel een discussie met de aan‐ nemer ten aanzien van de certificering van de sluis. Op basis van een risico beoordeling dient de aannemer een II‐A‐verklaring/certificaat aan te leveren voor de sluis. De aannemer geeft echter aan dat hij dit certificaat niet kan aanleveren, aangezien hij niet voor alle onderdelen van de sluis is betrokken. Het juridische nazorgtraject m.b.t. de certificering van de sluis is inmiddels in gang gezet. Privatiseren beheer / exploitatie voorzieningen waterrecreatie Het doel van het project Blauwe As is het optimaliseren van de vaarverbinding van het Gooimeer tot het Mar‐ kermeer via de Havenkom Almere Haven, de Lange Wetering, het Weerwater, het Beatrixpark en de Noorder‐ plassen. Met het project Blauwe As wordt een regionaal vaarrondje in zuidelijk Flevoland mogelijk en aantrek‐ kelijk gemaakt. Het project gaat verder dan alleen beheer en onderhoud van de Tussensluis en de Beatrixsluis. Het project is in zijn geheel bedoeld om een economische stimulans teweeg te brengen. Voor het project is van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling een EFRO‐subsidie van € 1.400.000 gerealiseerd. De door de gemeente ter beschikking gestelde cofinanciering is in het programma voor 2013, 2014 en 2015 opgenomen.

pag. 128


Waterrecreatiebrief De waterrecreatiebrief is door het college aangeboden aan de Raad. In deze rapportage is met name de functie stedelijke waterinfrastructuur relevant. Uitgangspunt is het beheerprincipe “basisniveau” van het dagelijks beheer en onderhoud van watergangen en recreatieve voorzieningen buiten de (stadsdeel) centra. In de centra moeten de steigers en aanlegvoorzieningen en de beeldkwaliteit zwerf‐, zink‐ en drijfvuil voldoen aan kwali‐ teitsniveau “hoog”. Kostenbesparing en vergroten van de doelmatigheid zijn hierbij al enkele jaren uitgangs‐ punt. Bij de besluitvorming van het Gemeentelijk Waterhuishoudingplan heeft de gemeenteraad niet gekozen voor invulling van het pluspakket “waterrecreatie”. Een belangrijk onderdeel van dit pluspakket hield in het doorvaarbaar en toegankelijk maken en houden van wateren voor kanoërs en (rondvaart)boten. Samen met een afvaardiging van waterondernemers en bewoners zijn maaiplannen en –kaarten opgesteld voor het Weerwater en de Noorderplassen. Met deze plannen proberen we een balans te vinden en te houden in de belangen van de waterrecreanten en –ondernemers, een goede waterkwaliteit en de ecologische doel‐ stellingen. Het maaiplan gaat uit van rechte vaarroutes waarvan alleen de hoofdkruisingen worden gemarkeerd met boei‐ en. Deze vaarroutes worden planmatig gemaaid, zodat er hindervrij in rechte lijn van A naar B kan worden gevaren. Op de maaikaarten zijn de waterplantenbufferzones aangegeven. In deze zones wordt niet gemaaid, maar mag op eigen risico gevaren worden. Een groot deel van de betonning zal, daar waar mogelijk, worden verwijderd. Bekeken wordt of de ondernemers hierin zelf een rol kunnen spelen. In onderlinge afstemming zijn de watersport/‐recreatiegebieden op de plassen benoemd en zijn specifieke maaiafspraken gemaakt. Hiermee is een groot deel van de plassen vrij bevaarbaar voor watersport of ‐ recreatie. Ook zijn er afspraken gemaakt voor het faciliteren van evenementen in het Weerwater. Samen met waterschap en CAH Vilentum worden gegevens verzamelen over de ontwikkeling van fosfaat, blauwalg, draadalg en waterplantenvelden. Dit om te meten wat de effecten zijn van het waterplanten maaien en om te voorkomen dat het omslaat naar explosieve algengroei. Een deel van het Almeerse buitendijkse water aan het Gooimeer wordt gemaaid door de Coöperatie Gastvrije Randmeren waarin wij als gemeente deelnemen. Er wordt nog onderzocht is op welke wijze de gemeente een bijdrage kan leveren in het maaien van het buitendijkse Almeerse water aan het IJmeer. Op basis van de ervaringen zal worden onderzocht op welke wijze de waterplanten overlast het beste (structu‐ reel) kan worden beheerst. Watergangen en oevers In Almere Haven en een viertal wijken zijn de beschoeiingen aangepakt. Bij een gracht in Stad West, een park in Stad oost en een tocht in Almere Buiten zijn natuurvriendelijke oevers gerealiseerd. Voor het project Natuurvriendelijke oevers is een bijdrage van 50% in de gemaakte kosten toegekend door het waterschap Zuiderzeeland. Projecten groot onderhoud en vervangingen riolering Voor het verkrijgen van veilige en goed functionerende gemalen die voldoen aan de nieuwe standaard, zijn we ook in 2013 bezig geweest met een programma om elektrische installaties te updaten of te vervangen en ge‐ malen te renoveren of te vervangen. Voorts werken we samen met Waterschap Zuiderzeeland om meetgege‐ vens te genereren. Het meetproject Hemelwater is in juni 2013 gestart met de metingen. Deze metingen zullen gedurende twee jaar worden gehouden.


pag. 129

Grijs (infra en wegen) Busbanen Medio 2013 is het busbaantracé in Almere Buiten (tussen Evenaar en Buitenhoutsedreef) gereed gekomen. Hierbij werd het werk gecombineerd met het realiseren van een sportvoorziening. Van de tijdelijke omleidings‐ route is een permanente skeelerroute gemaakt. Als innovatie is geluidsreducerend asfalt ten behoeve van het centrum Almere Buiten aangebracht. Voorts zijn er flexibele drempels aangebracht. Bushaltes Op verzoek van de wijkregisseurs is opdracht gegeven voor extra meubilair in (centrum) Almere Haven. Daar‐ naast worden prullenbakken voorzien van binnenbakken, zodat plastic zakken niet meer nodig zijn. Bij de halte Flevoziekenhuis zijn extra hekwerken geplaatst voor de veiligheid bij de halte. Het graniet bij de haltes van het Stadhuisplein is hersteld en de signaaltegels voor slechtzienden zijn gelegd. Evaluatie proef polycarbonaat wanden bij abri’s Vanaf begin oktober 2012 tot januari 2013 is een pilot gehouden om een aantal bushokjes hufterproof te ma‐ ken. Bij vijf bushaltes is het glas vervangen door kunststof. De voorlopige bevindingen van deze pilot zijn posi‐ tief. In de proefperiode tot aan nu toe zijn er geen panelen vervangen. Een poging om de panelen met vuur te bewerken heeft niet tot grote schade geleid. De aangebrachte graffiti vereist wel schoonmaak die meer kost dan bij glaspanelen. Door het instant blijven van de wanden tijdens de proefperiode is gebleken dat er minder kosten behoefden te worden gemaakt dan bij gebruikelijke glazen panelen op een vandalisme gevoelige plek. Het evaluatierapport wordt de basis voor een voorstel voor de aanpak van hotspots voor vernielingen. Dreven In het kader van het groot onderhoud stonden drie dreven in Stad West op het programma. Op de Spoordreef is de deklaag vervangen en zijn de stootplaten bij de (fiets)tunnels en de bocht bij Leaseplan aangepast. Het groot onderhoud aan de Stedendreef is voorbereid. Dit project is in verband met de werkzaam‐ heden van de A6 naar voren gehaald. Aan de Markerdreef zijn bij 2 kunstwerken de stootplaten hersteld De werkzaamheden hebben in overleg met de ondernemers op de Markerkant, tijdens de nacht plaats gevonden. Wegen Als winterschadereparatie is een gedeelte van het geluidsreducerend asfalt op de Evenaar in Almere Buiten vervangen. Acuut ingrijpen was hier noodzakelijk. Dit project heeft ons geleerd dat bij geluidreducerende dek‐ lagen eerder en frequenter onderhoud moet plaatsvinden om winterschade te voorkomen, waardoor de be‐ heerkosten hoger liggen. Het rijweggedeelte van het Archerpad in Stad West (zuidoever Weerwater) is ter verbetering van het rijcomfort in 2013 aangepakt. De uitvoering van het project Trompetweg voor het vervangen van de toplaag is afgerond. De toplaag is ver‐ vangen om de veiligheid op gewenst peil te brengen. Bij dit project was tevens sprake van een slimme combi‐ natie tussen boomonderhoud en dunning. De bewoners zijn hiervan op de hoogte gesteld en deze hebben op hun beurt met tevredenheid gereageerd op de verstrekte informatie. Fietspaden In 2013 zijn een achttal fietspaden aangepakt. Het gaat om twee fietspaden in Haven, twee in Stad West, drie in Stad Oost en één in Buiten. In vijf gevallen betroffen de werkzaamheden het vervangen van de asfaltverharding door beton om de veilig‐ heid te verhogen. In één geval werd het asfalt hersteld. In één geval is de asfaltverharding vervangen door een halfverharding. In het laatste geval wordt het fietspad in het geheel opgeheven. Het zeer geringe aantal mel‐ dingen en klachten over de staat van ons hoofdnetwerk fiets, bus en auto geeft, samen met het dalende onge‐ vallencijfer, aan, dat wij op tijd, op de juiste manier en op de juiste plaatsen ingrijpen.

pag. 130


Rood (woonwijken) Stedenwijk In 2013 is het grootste deel van Stedenwijk Noord op de gewenste hoogte gebracht. Ondanks vertragingen op deelprojecten, is de verwachting dat de realisatieplanning van medio 2014 gehaald gaat worden. De bewoners hebben met elkaar besloten om het toegekende budget van €100.000 te investeren in speeltoestellen die op het Leeuwardenplein worden geplaatst. Aanvullend is het voetbalveldje opgeknapt. In Stedenwijk Midden en Zuid is gekeken naar wat van voldoende kwaliteit is en wat van onvoldoende kwaliteit is. Dit kan functionele kwaliteit zijn, maar ook omgeving‐ of beeldkwaliteit. Dit vroeg om een nieuwe aanpak. Na een intensieve periode van voorbereiding is op 16 september het Arnhemplein in uitvoering gegaan. Het is een voorbeeld project in het kader van zelfbeheer en excellent partnerschap. Kruidenwijk is het eerste Maatwerkproject groot onderhoud woonwijken. Alleen wat technisch noodzakelijk is of door bewoners wenselijk wordt geacht, wordt aangepakt. In Kruidenwijk wordt een combinatie gemaakt tussen groot onderhoud en dagelijks verzorgend onderhoud, om onveilige situaties van de verhardingen door wortelopdruk op korte termijn op te lossen. Bloemenbuurt Als eindresultaat wordt een voldoende kwaliteitsniveau van de gehele openbare ruimte beoogd waarbij de tevredenheid van bewoners, corporaties, instellingen en bedrijven duidelijk aanwezig is. Het plan van aanpak is goedgekeurd. De “kiss & ride” strook is uit het project gehaald en uitgevoerd vanuit het raamcontract Civiel vanwege eerdere toezeggingen aan bewoners. Er is een strategische afweging gemaakt om integraal op te gaan hogen in deze buurt met 40 cm. Medio maart 2014 zullen de bewoners geconsulteerd worden. Verwacht wordt om in het 3e kwartaal 2014 te starten met de uitvoering. Bouwmeesterbuurt Het merendeel van de bewoners ervaart de werkzaamheden positief. We zijn in acht hofjes bezig, met mede‐ werking van Ymere en bewoners, om illegale tuinvergrotingen terug te draaien. De planning was om in het noordelijk deel eind 2013 alle werkzaamheden van het civiele werk gereed te heb‐ ben. Alleen voor een deel van de Rietveldstraat zullen de werkzaamheden aan de bestrating nog doorlopen tot half februari 2014. De werkzaamheden aan het groen duren tot eind april 2014. Het Zuidelijke deel van het project is afgerond en gereed. De herinrichting van het Van Eesterenplein is gereed. Het BuurtBeheerBedrijf BouwmeesterBuurt "B5" krijgt veel verzoeken van bewoners om klussen te verrichten van diverse aard. Deze zogenaamde “plus”‐klussen leveren extra budget op die vervolgens effectief kunnen worden besteed. In de stuurgroepbijeenkomst van eind oktober is besloten om dit project in 2014 voort te zetten. Hoofdstedenbuurt Het opstellen van het projectplan en de presentatietekening heeft meer tijd gekost dan was begroot. Met de keuze voor een specifieke besteksvorm kon tijdwinst geboekt worden. Omdat er niet is gekozen voor een integrale aanpak is een tussenfase ingebouwd, namelijk de inventarisatie van wat we gaan herstraten en de tijd die nodig is voor de “planvorming”. Daarnaast geldt dat de overleggen met bewoners, maatschappelijke instanties en andere betrokkenen leiden tot hogere voorbereidings‐ en toe‐ zichts‐ (V&T) kosten. Eind november is er een bewonersavond geweest. Op basis van de verkregen input zal de ontwerptekening worden aangepast en zal opnieuw worden doorgerekend. De tijdsplanning van dit project staat onder druk. Verwacht wordt dat het project in het najaar 2014 in uitvoering komt.


pag. 131

Waterwijk Grootonderhoud in Waterwijk betreft het ophogen en aanbrengen van nieuwe bestrating, speeltoestellen, groen, hekwerken en openbare verlichting. Het werk in uitvoering loopt ten einde. Het fietspad is ook binnen het project gerealiseerd. Wierden De werkzaamheden zijn inhoudelijk en financieel afgerond. Het project is binnen het beschikbare budget gerea‐ liseerd. Geel (beheer en advies) Voor de invulling van het beheer en het ontwikkelen van het beleid (o.a. het opstellen van het bestedingsplan en bepalen van de programmering voor het hele groot onderhoud) is in 2013 circa € 3,7 miljoen onttrokken uit de voorziening.

pag. 132


3.3.2 Gemeentelijk vastgoed (gebouwen en terreinen) Algemeen De gemeente Almere is in het bezit van een uitgebreide vastgoedportefeuille. Het gemeentelijke vastgoed vervult een belangrijke rol bij de realisatie van maatschappelijke doelstellingen, stedelijke ontwikkeling en gemeentelijke bedrijfsvoering. Vanuit een efficiënte inzet van vastgoed worden ontwikkelingen gestimuleerd en wordt voorzien in huisvestingsbehoefte. Eigendom van vastgoed is daarmee één van de sturingsinstrumen‐ ten die ingezet worden om maatschappelijke doelen te bereiken. De vastgoedportefeuille van de gemeente Almere omvat permanente scholen voor het primair, het voortgezet en het speciaal onderwijs, tijdelijke onderwijs huisvesting, gymlokalen en sportzalen, buurt‐ en wijkcentra, jon‐ gerencentra, bibliotheken, brandweerkazernes, parkeergarages, zwembaden, sporthallen, de Kemphaan, ge‐ bouwen voor natuur‐ en milieueducatie, ateliers voor kunstenaars en kunstbeoefening, kerktorens, het gebouw De Kunstlinie, kantoren en bedrijfsverzamelgebouwen en tot slot gebouwen voor ambtenarenhuisvesting. De Vastgoedportefeuille In onderstaand overzicht wordt inzicht gegeven in de diverse waarden van het gemeentelijk vastgoed. Het betreft vastgoed waarvan de gemeente eigenaar is. Niet meegenomen is het zogenaamde strategisch vast‐ goed, vastgoed dat is aangekocht in het kader van herontwikkeling. Tabel 3‐5

programma

Bedragen X € 1.000

aantal objecten 3

M2 BVO

WOZ waarde

8.151

boekwaarde 31‐12‐2013 2.357

6.378

verzekerde waarde 10.411


72

182.752

78.316

107.297

Cultuur

151.944

16

50.718

75.786

66.783

Jeugd

109.902

44

19.997

5.674

19.970

27.242

174

346.575

204.301

283.063

454.641

18

48.163

21.197

54.353

74.458

Participatie, Zorg en Inkomen

2

2.361

1.044

2.192

4.174


5

16.393

14.991

16.545

21.221


2

47.299

15.410

45.637

75.482

Openbare Orde en Veiligheid

Onderwijs Sport

336

722.409

419.076

602.218

929.475

Exploitatielasten In onderstaand overzicht wordt een beeld gegeven van de exploitatielasten die in 2013 gemoeid zijn met de vastgoedportefeuille. Tabel 3‐6

programma


kapitaal lasten 204

huur lasten 75

exploitatie lasten 121

planmatig onderhoud 99

totale lasten 499

baten 2

497


5.918

0

2.850

452

9.220

411

8.809

Cultuur

9.225

2

1.595

839

11.661

4.288

7.373


Jeugd Onderwijs Sport Participatie, Zorg en Inkomen

saldo

664

0

589

488

1.741

2.153

‐412

15.803

853

7.176

1.706

25.538

3.210

22.328

1.838

0

1.827

547

4.212

813

3.399

3

0

76

16

95

115

‐20

Economische Ontwikkeling

1.220

0

1.193

67

2.480

1.507

973


1.211

0

260

1.341

2.812

78

2.734

930

15.687

5.555

58.258

12.577

36.086


45.681 pag. 133

Onderhoudslasten In de Kadernota Vastgoedbeleid is vastgesteld dat het gemeentelijk vastgoed wordt onderhouden op conditie‐ niveau 3 volgens de NEN 2768. Dit komt overeen met de tot nu toe gehanteerde norm van “sober en doelma‐ tig”. Uitzonderingen hierop zijn de gebouwen Stadhuis, De Nieuwe bibliotheek, gebouw De Kunstlinie en Top‐ sportcentrum Almere. Deze worden onderhouden op conditieniveau 2.

Binnen het onderhoud maken we onderscheid in planmatig onderhoud en het dagelijks niet‐planmatig onder‐ houd. Het cyclisch karakter van het planmatig onderhoud brengt met zich mee dat er jaarlijkse grote fluctuaties kunnen optreden in het uitgavenpatroon. Om deze kosten te egaliseren bestaat daarom een voorziening voor planmatig onderhoud onderwijspanden en een voorziening planmatig onderhoud voor de overige panden.

In de hierna volgende overzichten wordt inzicht gegeven in de stand van beide voorzieningen en het verwachte verloop in de komende jaren. Verloop voorziening planmatig onderhoud onderwijspanden Tabel 3‐7

jaar 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022


beginstand 1.102 1.904 2.522 2.950 3.180 4.006 4.464 4.892 3.898 4.220

dotatie 1.706 1.862 1.888 1.888 1.888 1.888 1.888 1.888 1.888 1.888

uitgaven 904 1.244 1.460 1.658 1.062 1.430 1.460 2.882 1.566 1.814

eindstand 1.904 2.522 2.950 3.180 4.006 4.464 4.892 3.898 4.220 4.294

In bovenstaande voorziening is nog geen rekening gehouden met de voorgenomen overheveling van het ‘bui‐ tenonderhoud’ naar de schoolbesturen in 2015. Wettelijk verschuift de verantwoordelijkheid voor het buiten‐ onderhoud en aanpassingen aan het gebouw dan van gemeente naar schoolbestuur. De gemeente ontvangt voor deze verantwoordelijkheden momenteel middelen in het gemeentefonds.

Schoolbesturen kunnen bij de planning en uitvoering van het onderhoud aanspraak maken op deze middelen via de cyclus van huisvestingsaanvragen. Dit verandert per 1 januari 2015. Op dat moment gaan de middelen bestemd voor het buitenonderhoud en aanpassingen direct naar de schoolbesturen via hun vergoeding voor materiële instandhouding. Overigens geldt deze overheveling niet voor lokalen bewegingsonderwijs, dit blijft een verantwoordelijkheid voor de gemeente. Ook de zorg voor adequate onderwijshuisvesting blijft een ver‐ antwoordelijkheid van de gemeente. Verloop voorziening planmatig onderhoud overige panden Tabel 3‐8

jaar 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022


beginstand 7.163 8.061 7.380 8.718 8.273 7.144 6.323 7.618 7.664 7.891

dotatie 3.849 4.509 4.425 5.628 4.959 5.187 5.122 5.357 5.514 5.068

uitgaven 2.951 5.190 3.087 6.073 6.088 6.008 3.827 5.311 5.287 6.210

eindstand 8.061 7.380 8.718 8.273 7.144 6.323 7.618 7.664 7.891 6.749

Beide voorzieningen zijn financieel van voldoende niveau om de verwachte reguliere kosten voor planmatig onderhoud te kunnen dekken. pag. 134


Rompkrediet vastgoed Op 10 januari 2013 heeft uw raad de kadernota Vastgoedbeleid vastgesteld. Binnen het kader van deze nota is voor investeringen in gebouwen die gedekt worden via een huurverhoging een rompkrediet ingesteld van € 500.000 (prijspeil 2012). Dit krediet wordt jaarlijks bij de Programmabegroting door de raad ter beschikking gesteld. De voorfinanciering vanuit het rompkrediet vind plaats na toestemming van de wethouder vastgoed, verant‐ woording vindt plaats achteraf bij de jaarrekening. Ten laste van dit rompkrediet zijn in 2013 twee investeringen gebracht:  Een investering van € 67.000 excl. BTW voor een uitbreiding met een winterterras van ons pand Sluis 3, Almere‐Haven. De exploitant is bereid om met de gemeente een nieuwe huurovereenkomst, met een loop‐ tijd van 10 jaar, aan te gaan. In de huurprijs wordt de investering van € 67.000 volledig verdisconteerd.  Een investering van € 354.000 excl. BTW voor de aanpassing C vleugel Stadhuis ten behoeve van UWV. Gedurende vier jaar zal door het UWV 700m2 gehuurd worden op de derde verdieping van de C vleugel van het stadhuis. Dit is een additionele verhuur bovenop de verhuur van 950 m2 op de begane grond van de C vleugel. Deze investering wordt binnen vier jaar volledig terugverdiend uit een opslag op de huur. Over deze investering is de raad geïnformeerd via een raadsbrief in de dagmail van 19 september 2013.

3.3.3 Ondergronds Afvaltransport Systeem (OAT) Het OAT systeem heeft het afgelopen jaar de gemoederen flink bezig gehouden. Het betrof ditmaal niet het technisch functioneren van het systeem. Op dit terrein heeft het systeem praktisch storingsvrij gefunctioneerd. Het ging vooral om de bestuurlijke aandacht voor het onderwerp. Dit als gevolg van een door de gemeenteraad gehouden onderzoek naar het huidig functioneren van het OAT in relatie tot verschillende toekomstscenario’s. Hierbij zijn ook aspecten als werkgelegenheid en prestaties ten aanzien van gescheiden inzameling betrokken. Op basis van de aangeleverde rapportages vindt een second opinion plaats en zal in de loop van 2014 verdere behandeling plaatsvinden.


pag. 135

3.3.4 Bestedingen Fonds bestaande stad 2013 In de Programmabegroting 2013 (november 2012) zijn de doelstellingen die met de inzet van de middelen uit het fonds Bestaande stad worden nagestreefd, verwoord. Onderstaand is het bestedingsoverzicht over 2013 van dit fonds opgenomen: Saldo verloop fonds bestaande stad 2013 Tabel 3‐9


stand van het fonds per 1 januari 2013

6.799

rente bijschrijving

204

dotatie in 2013

390

subtotaal

7.393

projectuitgaven in 2013

‐1.980

stand van het fonds per 31 december 2013

5.413

Stand van het fonds per 31 december 2012 6.799

De bestedingen uit het fonds laten zich niet allemaal in jaarschijven drukken. Het karakter van een fonds is dat we door de jaren heen steeds wisselende bestedingen kunnen hebben. Het saldo van het fonds bestaande stad bestaat uit nog af te ronden‐ en op te starten projecten en de door de raad vastgestelde nog op te starten maatschappelijke investeringen. In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de bestedingen in 2013 ad € 1.980.000 onderverdeeld naar uitvoeringsplannen, wijk‐ en leefbaarheidsaanpakken, maatschappelijke investeringen en ad hoc projec‐ ten. Bestedingen fonds Bestaande stad 2013 Tabel 3‐10

betreft


programmabegroting programmarekening

uitgaven

saldo

uitvoeringplannen

400

382

18

wijk‐ en leefbaarheidsaanpakken

600

865

‐265

ad hoc projecten

140

301

‐161

maatschappelijke investeringen totaal uitgaven

860

594

266

2.000

2.142

‐142

inkomsten

bijdrage partners

0

162

162

totaal inkomsten

0

162

162

saldo resultaten

2.000

1.980

20

saldo resultaat 4.

Uitvoeringsplannen De gerealiseerde uitgaven van de uitvoeringsplannen zijn nagenoeg op de begroting uitgekomen. In 2013 zijn de kosten verbandhoudend met de actualisering van de programmaplannen, de thema bijeenkomsten en het ontwikkeltraject van Centrum Almere Buiten verantwoord. Verkenning Almeers bedrijfsleven en leren van zelforganisatie is ook in 2013 uitgevoerd en hieruit bekostigd.

pag. 136


Wijk‐ en leefbaarheidsaanpakken Besteding aan wijk‐ en leefbaarheidprojecten heeft tot een bedrag van € 474.000 plaatsgevonden in de drie integrale wijkaanpak wijken (de Wierden, Bouwmeesterbuurt en Stedenwijk) en voor de verbetering van de leefbaarheid in aandachtwijken. Vanuit partners is hier € 92.000 aan bijgedragen voor gemeenschappelijke kosten. Gemiddeld is voor 13 leefbaarheidproject in de overige buurten € 25.000 besteed, totaal € 325.000. In 2013 is aan het project seniorenproof Waterwijk € 68.000 besteed. Ad hoc projecten Ten laste van het ad hoc budget zijn de uitgaven van een aantal stedelijke projecten verantwoord. Dit zijn voor 2013 o.a. de projecten; planbegeleiding Unibail rodomco, inpassing steigerdreef, locatie onderzoek Jeugdland, opwaardering Stationsgebied en parkeerproblematiek Bedrijventerreinen. Ook zijn hierin opgenomen de kos‐ ten voor het maken van het Early Warning System waarvoor nog een bijdrage van derde van € 70.000 is ont‐ vangen. Maatschappelijke investeringen In 2013 is in samenhang met het groot onderhoud een deel van de maatschappelijk investeringen (€ 265.000) in Stedenwijk ingezet. Daarnaast is o.a. het openbare gebied rondom de Hulk (€ 75.000), Verkeersmaatregelen Evenaar (€ 148.000) en Clustering jongerenvoorzieningen “Playground” Waterwijk (€ 50.000) vanuit het fonds bekostigd. De onderuitputting op dit onderdeel is bij de programmabegroting 2013 en de voorjaarsnota 2014 voor nieuwe maatschappelijke projecten door de raad ingezet. De middelen hiervoor zijn in het fonds nog grotendeels be‐ schikbaar.


pag. 137

3.4 Financiering Algemeen De financieringsparagraaf vloeit voort uit de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO). De Wet FIDO stelt regels voor het financieringsgedrag van gemeenten. Op lokaal niveau is deze regelgeving vertaald in het door de gemeenteraad vastgestelde treasurystatuut. De financieringsparagraaf is in samenhang met het treasurystatuut een belangrijk instrument voor het transpa‐ rant maken en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van de treasuryfunctie van de gemeente. De treasuryfunctie heeft kortweg betrekking op het tijdig beschikbaar hebben van financieringsmiddelen tegen zo gunstig mogelijke prijzen, rekening houdend met de randvoorwaarden (kasgeldlimiet) en de aard van de financieringsbehoefte (kort versus lang). Voorts heeft het betrekking op het adviseren over en het scheppen van randvoorwaarden voor een zo goedkoop mogelijk betalingsverkeer. Risicobeheer financieringsportefeuille Renterisico Dit is het risico dat de gemeente wordt geconfronteerd met sterke rentestijgingen voor geldleningen. In zijn algemeenheid wordt dit risico beperkt door het gespreid over de lopende jaren afsluiten van langlopende geld‐ leningen tegen een vast rentepercentage. Voor het beheersen van het renterisico wordt gebruik gemaakt van de financieringsstrategieën, die worden bepaald in het periodiek te houden treasuryberaad. Kredietrisico Bij het verstrekken van geldleningen aan rechtspersonen loopt de gemeente het risico dat deze partijen in financiële problemen kunnen komen. In het treasurystatuut is, in lijn met de Wet FIDO 2001, afgesproken dat de gemeente alleen geld mag uitlenen aan de financiële instellingen met minimaal de zogenaamde AA‐rating. Liquiditeitsrisico Dit is het risico dat de gemeente op de korte termijn niet genoeg geld beschikbaar heeft of kan krijgen om aan haar korte termijnverplichtingen te voldoen. Om een goed inzicht te krijgen in de vraag hoeveel moet worden geleend en met welke looptijd, wordt veel aandacht geschonken aan de liquiditeitsprognose. Debiteurenrisico De praktijk leert dat debiteuren hun rekeningen soms niet (op tijd) betalen. Dit risico wordt zo veel mogelijk beperkt door debiteuren vooraf te laten betalen, opbrengsten tijdig te innen en het in kaart brengen van de dubieusheid van vorderingen en tegenpartijen conform de richtlijnen op dit gebied. Met het verder aanscher‐ pen van het invorderingstraject wordt gestreefd naar het terugdringen van het debiteurenrisico. Eisen wet FIDO Publieke taak en prudent beleggen Conform het treasurystatuut komen leningen, uitzettingen en garanties alleen tot stand indien zij een publieke taak dienen en de uitzettingen een prudent karakter kennen. Naar aanleiding van o.a. de ‘IJslandbanken affaire’ is in april 2009 de op de wet FIDO gebaseerde Regeling uit‐ zettingen en derivaten decentrale overheden en van Uitvoeringsregeling Financiering decentrale overheden (Ruddo) gewijzigd. De regels met betrekking tot het uitzetten van gelden zijn in deze regeling verder aange‐ scherpt.


pag. 139

Kasgeldlimiet Ter beperking van het renterisico is bij de wet FIDO een norm opgelegd ten aanzien van de korte schuld, de zogenaamde kasgeldlimiet. De kasgeldlimiet is de maximale omvang van de korte schuld (korter dan 1 jaar). Deze limiet wordt berekend naar een vast percentage (8,5%) van het begrotingstotaal van circa € 581 miljoen per 1 januari van het dienstjaar (programmabegroting 2013). Voor 2013 bedraagt deze limiet circa € 49,4 mil‐ joen. (Voor berekening zie bijlagenboek). Als blijkt dat de kasgeldlimiet wordt overschreden, wordt een deel van de kortlopende schuld omgezet in een langlopende schuld (geldlening langer dan 1 jaar). De gemeente is op grond van de gewijzigde wet FIDO niet meer verplicht om per kwartaal aan de provincie Flevoland te rapporteren over de vraag of de gemeente de kasgeldlimiet wel of niet overschrijdt. Als 3 kwartalen achtereen de kasgeldlimiet wordt overschreden dient de provincie Flevoland op de hoogte te wor‐ den gesteld. Zie verder bijlagenboek. Tabel 3‐11

ruimte onder c.q overschrijding van de kasgeldlimiet ruimte (+)/ Overschrijding (‐)


1e kw

2e kw

3e kw

4e kw

‐48.819

‐65.692

28.045

‐17.004

Renterisiconorm De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen. De renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. De volledige berekening treft u aan in het bijlagenboek. Tabel 3‐12


renterisiconorm

2013

renterisiconorm

116.261

renterisico

34.924

ruimte onder risiconorm

81.337

Uit bovenstaande blijkt dat in 2012 het maximale renterisico lager is dan de renterisiconorm. Dit betekent dat de renterisiconorm niet is overschreden. Bij het aantrekken van nieuwe langlopende leningen worden/zijn zodanige modaliteiten worden gekozen dat de renterisiconorm niet overschreden wordt/is. Externe ontwikkelingen Een visie omtrent de renteontwikkeling van de korte en de lange termijn rente is een voorwaarde om de treas‐ uryfunctie te kunnen uitoefenen. Het in beschouwing nemen van macro‐economische ontwikkelingen met betrekking tot het BNP, betalingsba‐ lans, economische groei, inflatie, consumentenvertrouwen, werkeloosheidscijfers, oorlogsdreiging, politieke spanning en met name de rentevisie van grootbanken leidt tot een rentevisie waarop treasury haar financie‐ rings‐ en beleggingsbeslissingen fundeert. De Europese Centrale Bank (ECB) voert het monetaire beleid uit voor het Euro gebied. De belangrijkste taak is het in de hand houden van de inflatie. Hiervoor heeft de Europese Centrale Bank verschillende instrumenten tot zijn beschikking. Een belangrijk instrument is het rente‐instrument. Op het moment dat er gesproken wordt over "de rente van de ECB" gaat het meestal over de herfinancieringsrente. De ECB kan dus door een mutatie hiervan de marktrente beïnvloeden. In 2013 heeft de ECB twee keer de herfinancieringsrente aangepast. Sinds 07 november bedraagt deze 0,25%.

pag. 140


Het 1‐maandseuribor tarief (maatstaf voor de rekening courantrente) is gestegen van 0,10% begin januari naar 0,21% eind december. Dit tarief is ver onder het ECB tarief komen te liggen. In de jaren voor de kredietcrisis lag het 1‐maandseuribor tarief altijd een fractie boven het ECB tarief. Dit heeft alles te maken met het gebrek aan onderling vertrouwen tussen de banken, waarbij banken liever overtollige middelen bij de ECB stalden tegen 0,25% dan bij elkaar. De 10 jarige benchmarkrente is gestegen van een niveau van 1,67% naar een niveau van 2,16%. Onder normale omstandigheden was dit het niveau waarop een gemeente 10 jarige leningen kan aan‐ trekken. Echter als gevolg van de kredietcrisis wordt door de banken op dit tarief een liquiditeitspremie gezet. De gemeente heeft in 2013 voor € 100 miljoen aan leningen opgenomen. Door de relatief lage benchmarkrente zijn de negatieve gevolgen van deze opslag beperkt gebleven. Naar verwachting zal er voorlopig wel sprake blijven van een opslag op deze rente. Intern rentebeleid Ten behoeve van een stabiel begrotingsbeeld hanteren wij de bestendige gedragslijn van een vaste interne renteverrekening. Dit percentage ligt in 2013 nog op 5%. De ontwikkeling van bovengenoemde percentage´s hebben dan ook geen directe invloed op alle afzonderlijke rentegevoelige begrotingsposten (reserves, voorzie‐ ningen, geactiveerde kosten). De inzet van het voorlopige renteresultaat wordt jaarlijks bij de programmabe‐ groting betrokken. Bij de jaarrekening wordt het definitieve renteresultaat betrokken bij het concernresultaat. Bij de programmabegroting 2014 is vanwege de lage marktrente besloten de rekenrente vanaf 2014 te verla‐ gen naar 4,5%. Bij dit rentepercentage is nog steeds sprake van een stabiel begrotingsbeeld voor de perspec‐ tiefperiode maar wordt ook de rentedruk op de exploitatie verlaagd. Voor langlopende grondexploitaties is de rekenrente verlaagd naar 3% om de oploop van boekwaardes te be‐ perken. Op lopende grondexploitaties wordt wel de rekenrente van 4,5% toegepast. Financieringsbehoefte Onze vaste schuld ten behoeve van algemene financiering bedraagt per 1 januari 2014 € 500 miljoen. In het kader van de woningbouw heeft de gemeente Almere in 1990 en volgende jaren aan de woningbouw‐ verenigingen geldleningen verstrekt. De geldleningen werden verstrekt voor 20 jaar, af te lossen op basis van een 50 jarige annuïteit en renteherziening na 10 jaar. Voor de financiering ervan werden conforme geldlenin‐ gen aangetrokken bij diverse geldgevers. De stand van de resterende lening die wij hebben aangetrokken ten behoeve van de woningbouwverenigingen bedraagt per 1 januari 2014 € 9,2 miljoen. Deze lening hebben we doorgeleend aan de woningbouwvereniging. In 2013 is er een 5‐tal langlopende geldleningen met diverse looptijden aangetrokken: Tabel 3‐13


hoofdsom

looptijd

rente

soort

€ 20.000.000

28 juni 2013 tot 28 juni 2016

0,665%

Fixe

€ 20.000.000

27 juni 2013 tot 27 juni 2017

0,955%

Fixe

€ 20.000.000

27 juni 2013 tot 27 juni 2018

1,195%

Fixe

€ 20.000.000

13 juni 2013 tot 13 juni 2028

2,889%

Fixe

€ 20.000.000

13 juni 2013 tot 13 juni 2029

3,005%

Fixe


pag. 141

3.5 Lokale heffingen Algemeen De gemeentelijke heffingen vormen een belangrijk onderdeel van de inkomsten van de gemeenten. In deze paragraaf schetsen wij u een beeld van de uitkomsten hiervan op rekeningbasis. Het beleid ten aanzien van de lokale heffingen in Almere is gebaseerd op de in het Oostvaardersakkoord 2010‐2014 vastgelegde uitgangspun‐ ten, te weten:  kostendekkende tarieven en  lokale belastingen worden – binnen de wettelijke norm – geïndexeerd met de inflatie. Jaarlijks bij de begroting worden de lokale heffingen door uw raad vastgesteld; in deze paragraaf schetsen wij u slechts een beeld van de uitkomsten hiervan. Op de diverse programma’s treft u de beleidsmatige toelichting aan. De financieel beleidsmatige effecten die uit de analyse van de programmarekening voortkomen, zullen wij – zo nodig – betrekken bij de tariefvoorstellen voor 2015. Uit onderstaande tabel blijkt dat de opbrengsten € 0,3 miljoen lager zijn dan begroot. Tabel 3‐14

algemene dekkingsmiddelen onroerende zaakbelasting, woningen en niet‐woningen hondenbelasting


begroting

rekening

verschil

36.430

36.262

‐168

1.415

1.304

‐111

heffingen met bestemming

afvalstoffenheffing (excl. bedrijfsafval)

23.403

23.547

144

rioolheffing

10.031

10.155

124

bouwleges

3.344

2.990

‐354

leges burgerzaken (incl. rijksleges)

3.639

3.586

‐53

12.314

12.516

202

parkeertarieven (privaat‐ en publiekrechtelijk) buitenreclame

2.153

2.153

0

marktgelden

329

335

6

precariorechten

162

167

5

totaal

93.220

93.015

‐205

Onroerende zaakbelasting De onroerende zaakbelasting levert op rekeningbasis € 0,2 miljoen minder op Als gevolg van de economische crisis valt de opbrengst OZB lager uit. Zo moest in 2013 van enkele grote niet‐woning objecten de vastgestelde WOZ waarde substantieel worden verlaagd en staan er steeds meer winkels, kantoorgebouwen en bedrijven‐ terreinen leeg. Uit de rekeningcijfers blijkt dat het leegstandspercentage in 2013 is opgelopen van 9% naar 13%. Omdat door de leegstand geen aanslag voor het gebruikersdeel van de onroerende zaakbelasting kan worden opgelegd, neemt deze vorm van inkomstenderving toe. Overigens hebben de mutaties op de WOZ‐waarde ook nog effect op de belastingcapaciteit en de daaraan gerelateerde korting op het Gemeentefonds (GF). Doordat de belastingcapaciteit lager uitvalt, ontstaat een voordeel van € 0,13 miljoen op het gemeentefonds. Per saldo valt het nadeel op de OZB dus weg tegen het voordeel op de algemene uitkering.


pag. 143

Heffingen met bestemming Inzameling van huishoudelijk afval In de loop van 2010 zijn wij gestart met het apart inzamelen van plastic verpakkingen, zoals flessen, plastic tassen, bakjes folies, tubes enz. en het verbeteren van papier‐ en GFT ‐ inzameling. In 2013 hebben de grond‐ stoffen uit het huishoudelijk afval € 3,5 miljoen opgeleverd. Dit is € 0,2 miljoen minder dan geraamd. De op‐ brengst van de afvalstoffenheffing valt € 0,1 miljoen hoger uit. Dit voordeel is het gevolg van de gemeentebre‐ de controle op leegstand van woningen en bedrijven. Zoals op het programma beheer en leefomgeving is toe‐ gelicht zijn op de bedrijfsvoering van de reiniging voordelen ontstaan. De effecten hiervan hebben wij al (deels) meegenomen in ons tariefsvoorstel voor 2014. Rioolheffing De gemeentebrede controle op leegstand van woningen en bedrijven heeft ook geresulteerd in een hogere opbrengst van de rioolheffing. bouwleges Ook in 2013 is de crisis in de bouw voelbaar gebleven. Het totaal aantal ingediende bouwaanvragen is met ongeveer 5% afgenomen ten opzichte van 2012. De legesopbrengsten vallen hierdoor € 114.000 lager dan geraamd. Daarnaast is € 170.000 inkomstenderving ontstaan door verouderde bestemmingsplannen. Hierdoor mag de gemeente geen bouwleges meer heffen in gebieden waarin een bestemmingsplan ouder dan 10 jaar van kracht is. Verder is voor de ca. 60 woningen van het Particulier Opdrachtgeverschap bouwproject IBBA‐6, die gecertificeerd zijn ingediend, het in de legesverordening opgenomen kortingspercentage van 30% op de leges toegepast. De verleende korting bedraagt in totaal € 70.000. Ook dit bedrag heeft bijgedragen aan een lagere legesopbrengst dan was geraamd. Overigens staat tegenover dit nadeel een onderuitputting van € 346.000 op de lasten (zie programma beheer en leefomgeving). Leges burgerzaken

Door achterblijvende legesinkomsten (uittreksels, huwelijken en rijbewijzen) is een nadeel ontstaan van circa € 100.000. Hier tegenover staat een voordeel op de inkomsten op reisdocumenten van afgerond € 50.000. Per saldo dus een nadeel van € 53.000 op de leges. Parkeertarieven

Het batig saldo op parkeren wordt veroorzaakt door een stijging van 4,4% van de parkeeropbrengsten ten op‐ zichte van vorig jaar. Deze stijging komt vooral voor rekening van de garages in Almere Stad. Kwijtscheldingsbeleid

Mensen die weinig te besteden hebben, kunnen kwijtschelding van gemeentelijke belastingen aanvragen. De kwijtschelding wordt verleend voor de OZB, afvalstoffenheffing, de rioolheffing en de hondenbelasting (voor de eerste hond). Over belastingjaar 2013 is ‐ conform onze ramingen ‐ voor ruim € 2 miljoen aan gemeentelijke belastingen kwijtgescholden.

pag. 144


3.6 Bedrijfsvoering Algemeen Deze paragraaf geeft inzicht in de stand van zaken ten aanzien van onze resultaten voor de bedrijfsvoering van de organisatie in 2013. Bedrijfsvoering is ondersteunend aan de uitvoering van het gemeentelijk beleid (primaire processen) en de programmadoelen, waaronder goede dienstverlening aan onze inwoners en de ontwikkeling van de organisa‐ tie. In het afgelopen jaar zijn de gevolgen van de economische crisis en bezuinigingen nog zichtbaarder geworden, daardoor staat ook het werk binnen de organisatie onder druk. Dat vraagt aanpassing aan een nieuwe situatie. Tegelijkertijd hebben we inzet gepleegd om onze bedrijfsvoe‐ ring in brede zin gezond te houden en gestaag gewerkt aan de doorontwikkeling van de organisatie. Personeel en Organisatie HRM visie en Anders Werken In het afgelopen jaar hebben we de tussenstand opgemaakt van de visie op organisatieontwikkeling om vast te stellen hoe we ervoor staan. In de organisatie hebben we teruggeblikt op de paarse cassette en wat we na twee en half jaar hebben bereikt op de vier ontwikkellijnen (het goede goed houden, talentontwikkeling, part‐ nership en basis op orde). Ook hebben we vooruit gekeken naar waar nog extra aandacht nodig is. Met de bevindingen uit de tussenstand kunnen we onze focus behouden om het gewenste resultaat te behalen in 2015. Begin 2013 hebben we de HRM visie vastgesteld. Deze helpt bij het maken van de vertaalslag van de visie op organisatieontwikkeling naar wat we vragen van onze medewerkers. We dagen onze collega’s uit om het beste van zichzelf te geven voor de doelen van de stad, hun collega’s en zichzelf, te weten waarom ze het doen en werken vanuit de basishouding hoe ze het mogelijk kunnen maken. Deze vragen stellen we continue in de or‐ ganisatie zodat we de HRM visie verankeren in ons denken en doen. Een concrete uitwerking van de HRM visie is onze mobiliteitsaanpak. We vinden het belangrijk om onze organi‐ satie vitaal en flexibel te houden. Dat is nodig om mee te kunnen bewegen met wat er in de stad en de samen‐ leving gebeurt. We constateren dat we meer en meer met burgers, ondernemers en maatschappelijke instel‐ lingen samen voor elkaar krijgen wat de stad van ons vraagt. Dit vraagt grote verantwoordelijkheid en flexibili‐ teit van de medewerkers. Interne mobiliteit kan ons daarbij helpen door de ruimte te bieden een ieders talen‐ ten en kwaliteiten in te zetten op de juiste plaats in de organisatie. Ook bij de uitvoering van het programma Anders Werken hebben we geïnvesteerd in activiteiten en bijeen‐ komsten die zorgen voor de gewenste cultuur en gedrag. De passende huisvesting en ondersteunende ICT middelen zijn daarbij volgend. We hebben de volle aandacht gegeven aan de “zachte” kant van Anders Werken zoals stijl van leidinggeven en ontvangen, resultaatgericht werken en samenwerken. Op deze manier is de ver‐ binding gelegd met de visie op organisatieontwikkeling en de HRM visie. Zo wordt voor onze medewerkers zichtbaar hoe we langs deze lijnen groeien om in 2015 klaar te zijn voor wat de stad van ons vraagt. Bij de programmarekening 2011 is er voor het eerst een analyse gemaakt van de formatieontwikkeling van het ambtelijk apparaat over de periode 1 januari 2009 en 1 januari 2012. Conform afspraak met uw raad geven wij hier nu een gevolg aan.


pag. 145

Terugblik 2009‐2012 Bij de programmarekening 2011 bleek dat tussen 1 januari 2010 en 1 januari 2012 de totale gemeentelijke formatie met 137 fte was gekrompen. Deze afname was met name te zien op de flexibele schil van de organisa‐ tie, te weten het inhuurbestand. De ontwikkeling van het personeel met een aanstelling vertoonde een vrij stabiel verloop. Voornaamste oorzaak van de organisatorische krimp was de economische crisis, met als gevolg de doorvoering van meerdere bezuinigingspakketten zoals:  De bezuiniging op de bedrijfsvoering (spoor 1) startend bij € 0,5 miljoen in 2011 oplopend naar € 2,5 mil‐ joen in 2013.  de ombuigingen voortkomend uit de bestuursopdrachten uit het collegeakkoord 2010‐2014 De taakstelling voor 2012 bedroeg circa € 11,5 miljoen oplopend naar € 18 miljoen in 2013 en € 26,2 miljoen structureel vanaf 2016. Een deel van deze bezuinigingsopgave slaat ook terug op de organisatie. Verder was er destijds een terugloop in werkzaamheden te zien binnen het bouwdomein (met name grondex‐ ploitaties) en een terugloop van Rijksbudgetten waaronder het Participatiebudget. Tegelijkertijd waren er enkele terreinen waar de werkzaamheden toenamen zoals bij de aanvragen van uitke‐ ringen, de begeleiding naar werk en de decentralisatie van Rijkstaken. Ontwikkeling 2013‐2014 Tussen 2012 en 2014 is het personeels‐ 1.889 1.900 1.806 1.831 bestand verder afgenomen met 69 fte. 1.752 De dalende trend die tussen 2010 en‐ 1.695 1.683 2012 zichtbaar was heeft zich doorgezet 1.700 naar 2013 met een daling van 57 fte. 1.577 1.567 1.542 1.550 1.536 Deze teruggang kon voor het grootste 1.470 1.500 deel nog via de afbouw van de flexibele schil worden opgevangen (40 fte). Tussen 2013‐2014 vlakt de dalende 1.300 trend af met een teruggang van 12 fte. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Gemeentebreed gezien, stabiliseert totale formatie eigen personeel (aanstelling) hierbij het inhuurbestand. Een belangrijke oorzaak van de stabilisering van het inhuurbestand is dat voor een aantal vacatures die intern niet invulbaar zijn niet extern wordt geworven maar dat deze in reserve worden gehouden tot na de reorgani‐ satieprocessen zodat hier mogelijk boventallige medewerkers op geplaatst kunnen worden. Tot die tijd worden voor deze werkzaamheden inhuurkrachten ingezet. Tevens nemen de werkzaamheden met betrekking tot de bijstandverlening toe. Dit komt enerzijds door het economisch tij, anderzijds door het geïntensiveerde beleid op de begeleiding en re‐integratie van bijstandge‐ rechtigden. De toename in werkzaamheden is terug te zien in een toename van het inhuurpersoneel binnen dit werkgebied (16 fte). Begin 2014 is door de inzet van een intern traineeship al een deel van de inhuur (12 me‐ dewerkers) bij Werk, Zorg en Inkomen vervangen door eigen medewerkers; in de tweede helft van 2014 zal een tweede ronde volgen zodat nog meer inhuur kan worden vervangen door eigen medewerkers. Ook wordt inhuur ingezet om interne medewerkers op de werkvloer op te leiden tot vakspecialisten (bijvoorbeeld bij Bur‐ gerzaken en Belastingen). Binnen de rest van de organisatie is nog steeds een gestage afname van het inhuurpersoneel te zien.

pag. 146


Vervolgonderzoek financiële functie In vervolg op onze brief aan uw raad van 24 april 2012 informeren wij u hierbij ook over het onderzoek naar de omvang van de financiële functie binnen de gemeente. Omdat uit onze analyse op de benchmark van Beren‐ schot bleek dat de dienst Stadsbeheer een relatief grote financiële functie heeft, hebben we ons onderzoek vooral gefocust op Stadsbeheer. In de loop van het onderzoek bleek dat een aantal efficiencymaatregelen relatief snel kon worden geïmple‐ menteerd. Dit heeft geresulteerd in een lichte reductie in de omvang van de financiële functie binnen Stadsbe‐ heer. Daarnaast hebben we de financiële functie door een extern bureau laten onderzoeken. Uit de resultaten van dit onderzoek is een driedeling in deze functie zichtbaar geworden:  financiën & control‐functies;  administratief ondersteunende functies en  ondersteunende functies die nauw verbonden zijn met het primair proces. De ondersteunende functies die nauw verbonden zijn met het primair proces dienen aan het primair proces te worden toegerekend. Hierdoor wijkt de financiële functie niet substantieel af van het gemiddelde bij de refe‐ rentiegemeenten. In 2013 is onder de noemer ‘Sneller, Scherper, Beter’ een veranderagenda opgesteld voor de controlkolom binnen Stadsbeheer. Deze zal in 2014 geïmplementeerd worden. Vervolgonderzoek ambtelijke capaciteit op onderwijs (huisvesting) Omdat uit de analyse op de benchmark van Berenschot bleek dat de ambtelijke capaciteit op onderwijs (inclu‐ sief onderwijshuisvesting) relatief groter was, hebben we, zoals in bovengenoemde raadsbrief aangekondigd, onderzoek gedaan naar de afzonderlijke taken binnen het onderwijsveld. Dit betreft o.a. leerplicht/RMC, on‐ derwijshuisvesting, staf en leiding. Uit het onderzoek is gebleken dat de omvang van de formatie vooral te verklaren is door de groei van Almere; de groeispurt die Almere o.a. heeft doorgemaakt in de afgelopen jaren heeft geleid tot (specifieke) vraagstuk‐ ken in bestaande gebieden én in de nieuwe gebieden. Ook de inzet op de kwaliteit van het onderwijs en de wijze waarop het speciaal onderwijs is vormgegeven, hebben in het verleden geleid tot relatief een iets grotere formatie. We blijven evenwel kritisch op de omvang van deze capaciteit: zo is de afgelopen jaren de formatie juist weer iets teruggebracht. Almere Academie In onze visie op de organisatieontwikkeling staat beschreven waar we willen staan in 2015 om klaar te zijn voor wat de stad van ons vraagt. Om dit mogelijk te maken investeren we in de ontwikkeling van onze medewer‐ kers. Dit leggen we jaarlijks vast in het concernopleidingsplan. Afgelopen jaar zijn weer stappen gezet om het gemeentebrede opleidingsaanbod aan te sluiten op onze orga‐ nisatievisie en de HRM visie. Zo besteden we in diverse opleidingen aandacht aan partnership en alle vraag‐ stukken en complexiteit die dit met zich meebrengt. Daarnaast zetten we afgelopen jaar vooral in op het voe‐ ren van het goede gesprek, zowel tussen leidinggevenden en medewerkers alsmede met de stad. We hebben actief de samenwerking met andere organisaties opgezocht. Dat heeft geresulteerd in enerzijds concrete afspraken waarbij andere gemeenten, zoals de gemeente Lelystad, en de provincie gebruik maken van ons opleidingsaanbod. En anderzijds dat de medewerkers van de gemeente Almere kunnen deelnemen aan opleidingsactiviteiten van gemeente Amsterdam. In 2013 hebben we scherpe keuzes moeten maken om bezuinigingen te kunnen realiseren. Daarbij is vooral gezocht in de frequenties van het aantal trainingen en meer inzetten van eigen mensen. Waardoor de kwaliteit en veelzijdigheid van het concernopleidingsplan gewaarborgd kan blijven. Ook hebben we optimaal gebruik gemaakt van de ruimte in ontwikkel‐ en opleidingscentrum in De Voetnoot. De locatiekosten voor onze trainin‐ gen en cursussen bleven daardoor laag en stelde ons in staat om de gevraagde bezuinigingen te realiseren.


pag. 147

Experiment vernieuwende arbeidsrelaties In de proeftuin hebben we geëxperimenteerd met hybride werken. Hierbij hebben we varianten van flexibele inzet en combinaties van werk en functies getest naast het klassieke ambtenaarschap. We hebben ervaring opgedaan met ondernemerschap naast ambtenaarschap of het zogenoemde BHV model; naast je functie inge‐ zet worden bij afdelingen met piekbelasting. Een goed voorbeeld is de inzet van collega’s vanuit de gehele organisatie in het callcenter ten tijde van het versturen van de WOZ beschikkingen. De conclusie is dat hybride werken voor onze organisatie zinvol en kansrijk is. Het levert meer samenwerking op, betere benutting van beschikbare talenten en het verspreidt kennis. De uitkomsten van het project zijn daarom meegenomen in de mobiliteitsaanpak. Samenwerking in de regio traineepool De ‘Metropoolregio Amsterdam' (MRA) is het samenwerkingsverband van lokale en provinciale overheden in de noordvleugel van de Randstad. Onder deze vlag is sinds 2013 een gemeenschappelijke traineepool opge‐ start. De Gemeentes Amsterdam, Almere, Zaanstad,Purmerend en Over‐Gemeenten hebben gezamenlijk 19 Trainees aangetrokken. In het eerste jaar werken de Trainees(3 van Almere) bij de ‘moederorganisatie’, daarna worden ze gedetacheerd voor 2 maal en half jaar bij de andere participanten. Eind 2013 heeft een eerste evaluatie plaatsgevonden. Trainees en participanten tonen zich enthousiast over de opzet en de eerste effecten van deze regionale pool. De intentie is om minimaal 75 % van de Trainees door te laten stromen naar reguliere functies binnen het huidige samenwerkingsverband en de traineepool uit te breiden. Vernieuwing medezeggenschap We hebben geïnvesteerd in de vernieuwing van medezeggenschap die uitgaat van verbinding, dialoog en sa‐ menwerking. Met de Almeerse vorm van medezeggenschap voeren we in een vroeg stadium met elkaar in alle openheid de dialoog over de (optimalisatie van) het werk, de beoogde resultaten, de organisatie en de om‐ standigheden. Het afgelopen jaar hebben we daarvan intern de vruchten kunnen plukken door ook te gaan werken met de verbinding van medewerkers in tijdelijke medezeggenschapsteams. De vorming van de ge‐ meenschappelijk ondernemingsraad vooraf voor de start van de nieuwe Dienst Sociaal Domein is daar een voorbeeld van. Onze opgebouwde kennis en expertise hebben we afgelopen jaar ook gedeeld met andere medezeggenschap‐ organisaties in het land. De Almeerse aanpak wordt als een aansprekend voorbeeld gezien. Huisvesting Het in gebruik nemen van de nieuwe balies door Burgerzaken markeert het begin van de voor het publiek zichtbare verbouwing van het stadhuis. Niet zichtbaar voor het publiek maar wel gerealiseerd in het afgelopen jaar is de nieuwe huisvesting voor ons callcenter. In de tweede helft van 2013 is de verbouwing gestart van het ondernemersplein. Deze is begin 2014 gereed. Achter de schermen is het afgelopen jaar tevens hard gewerkt om de verbouwing voor en het inhuizen van onze externe partners mogelijk te maken. Voor een groot deel van de geplande verbouwingen aan het stadhuis in 2014 is afgelopen jaar de planvorming gerealiseerd.

pag. 148


ICT Versterken van de concern ICT‐sturing De Chief Information Officer heeft in het afgelopen jaar een begin gemaakt met een netwerk waarbij de infor‐ matievraagstukken van de organisatie in een centraal gremium worden besproken en gedeeld. Het onderzoek naar de inrichting van een gegevenscentrum Almere is nog in volle gang. Aanbesteding werkplek en rekencentrum In februari 2013 is gestart met het tripartiete project transitie en migratie van de werkplekken en het reken‐ centrum van ATOS naar onze nieuwe leverancier Fujitsu. De start van dit project verliep stroef waardoor wij tussentijds hebben ingegrepen om de sturing op het project te versterken. Door de complexiteit blijft dit een ingewikkeld proces waar wij stevig op sturen vanwege de risico’s voor de dienstverlening. De transitie en mi‐ gratiestrategie hebben we zo aangepast dat de gebruiker er aan de voorkant in principe niets van merkt. Continuïteitsplan Het in 2012 opgestelde plan hebben we up to date gehouden. We hebben in het afgelopen jaar de uitwijkmo‐ gelijkheid voor de telefooncentrale in geval van calamiteiten geregeld. De uitrol van het twin‐datacentre hangt samen met de transitie en migratie van het rekencentrum en heeft daardoor vertraging opgelopen. DMS In de afgelopen jaren is gebleken dat een overgang naar een volledige papierloze en digitale omgeving een complexe opgave is die een sterke administratieve organisatie vereist. Als succes kunnen we melden dat de digitale werkprocessen van Werk, Zorg en Inkomen in 2013 goedgekeurd zijn voor totale digitale vervanging (Substitutie). Hierbij is het DMS de basis en kunnen papieren dossiers ver‐ dwijnen. De gemeente Almere is de eerste gemeente binnen Flevoland die dit proces digitaal op orde heeft. Ons contract met de leverancier van het DMS‐systeem wordt verlengd in 2014. Met deze verlenging komen nieuwe technieken als Sharepoint (mogelijkheid om online samen te werken in een groep of organisatie) en de rol van het DMS (als Documentenbank) nog verder binnen het bereik. Juridische, facilitaire en financiële zaken De financiële administratie van de gemeente is zo ingericht dat binnen de interne organisatie facturen digitaal worden verwerkt. In 2013 is met collega‐gemeenten en de leverancier van het financieel pakket verder ge‐ werkt aan het verder digitaliseren van het inkoopproces. Dit proces wordt in 2014 geïmplementeerd en vormt hiermee een volgende stap op weg naar een volledig digitale afwikkeling, van het bestel‐ en betaalproces. De extra inspanningen om de gemiddelde betaaltermijn te verlagen en dus facturen binnen de gestelde termijn van dertig dagen te betalen verlopen succesvol. De gemiddelde betaaltermijn is gedaald van 35 dagen in 2012 naar onder de 32 dagen in 2013. We hebben het afgelopen jaar onze administratie voorbereid op de invoering van SEPA en zijn klaar om SEPA betalingen te kunnen doen. Ook in de bedrijfsvoering zoeken we naar samenwerking met externe partners en bieden we onze diensten aan derden aan. Zo zijn in 2013 de treasurytaken van Lelystad en de inkooptaken, inclusief juridische ondersteu‐ ning, van Dronten door onze organisatie uitgevoerd. Daarnaast hebben we nauwe contacten met de gemeente Urk op het gebied van Inkoop. Vanwege de inwerkingtreding van de Aanbestedingswet in 2013 is EMVI (economisch meest voordelige in‐ schrijving) het uitgangspunt geworden. De criteria voor duurzaam en sociaal inkopen die hier in zijn opgeno‐ men bieden een goed kader om op basis van EMVI te gunnen. In 2013 hebben we hiervan gebruik gemaakt om de gewenste ontwikkeling te realiseren. Om lokaal inkopen te stimuleren is bij iedere geschikte meervoudig onderhands aanbesteding een lokale opdrachtgever uitgenodigd.


pag. 149

In de contracten die wij op facilitair gebied afsluiten zijn duurzaamheids‐ en Social Return on Investmentaf‐ spraken opgenomen. Bij de aanbesteding van de beveiligingsdiensten hebben we een bijzonder resultaat be‐ haald. Dankzij de afspraken die we hebben gemaakt zijn er al vier Almeerse burgers met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst getreden bij onze leverancier. Ook met onze andere leveranciers hebben wij soortgelijke afspraken gemaakt. Het contract met het nieuwe cateringbedrijf heeft ook geleid tot een biologische en duurzame catering. De inkoop wordt gereali‐ seerd bij diverse locale (biologische) ondernemers. De focus op duurzaamheid biedt ons openingen naar nieuwe facilitaire partnerships met andere organisaties in de stad, zoals Windesheim, de Bibliotheek. Deregulering De aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt is een belangrijk thema van het college. De oprichting van het fictieve bedrijf “VOF Alwindes” is een mooi voorbeeld hoe de gemeentelijke organisatie daar invulling aan kan geven. De studenten van ‘VOF Alwindes’ hebben in 2013 diverse opdrachten uitgevoerd om tot dereguleringsadviezen te komen. De adviezen van de VOF Alwindes zijn met de wethouder en betrokken diensten besproken. Nadere uitwerking van de adviezen zal duidelijk maken of we dit ook echt in de praktijk kunnen toepassen. Partnerschap In het kader van het partnerschap tussen de gemeente Almere en de gemeente Lelystad hebben enkele ont‐ moetingen op bestuurlijk en ambtelijk niveau plaatsgevonden. Vooralsnog is de samenwerking vooral zichtbaar in afspraken op het gebied van bedrijfsvoering. Wet markt en overheid De gemeente voert naast haar wettelijke taken ook taken uit die eveneens door de ondernemers worden op‐ gepakt. De gemeente verkoopt bijvoorbeeld grond, verhuurt gebouwen, zamelt bedrijfsafval in en doet aan ongediertebestrijding. Wij zijn dan concurrent van de ondernemers. De Wet markt en overheid zorgt ervoor dat voor gemeente en bedrijfsleven een gelijk speelveld geldt. De gemeente heeft bijvoorbeeld de mogelijkheid om haar producten onder de kostprijs aan te bieden door dit geheel of gedeeltelijk te bekostigen vanuit de belastingheffing. Deze mogelijkheid heeft een ondernemer niet. Met ingang van 1 juli 2014 is het overgangs‐ recht beëindigd en moeten gemeenten voldoen aan de wetgeving. In 2013 heeft een inventarisatie plaatsgevonden van economische activiteiten waarbij de wet markt en over‐ heid een rol speelt. In de loop van 2014 zal de raad worden geïnformeerd over de gevolgen van de wet markt en overheid. Daarin zal ook eventueel voorgesteld worden om een aantal activiteiten uit te zonderen als eco‐ nomische activiteit omdat deze in het algemeen belang plaatsvinden.

pag. 150


3.7 Verbonden partijen Algemeen Een verbonden partij wordt gedefinieerd als een privaat‐ of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft. Van een bestuurlijk belang is sprake in geval van zeggen‐ schap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging, hetzij uit hoofde van stemrecht. Van een financieel belang is sprake als aan een verbonden partij financiële middelen beschikbaar zijn gesteld, die niet verhaalbaar zijn in geval van faillissement van de verbonden partij. Gemeentelijk beleid Het gemeentelijk beleid is er op gericht het aantal verbonden partijen beperkt te houden, enerzijds uit oogpunt van transparantie van bestuur, anderzijds uit oogpunt van risicobeheersing. De mate van invloed en sturing wordt mede bepaald door de rechtsvorm, de vertegenwoordiging op bestuurlijk en ambtelijk niveau (voorbe‐ reidingsgroepen) en het per verbonden partij vastgelegde sturingsarrangement. Het aangaan of beëindigen van de samenwerking met een verbonden partij wordt bewust genomen en periodiek heroverwogen. Voor het aangaan van een verbonden partij constructie is een expliciete goedkeuring van uw raad noodzakelijk. Kadernota Verbonden Partijen In 2010 heeft u de Kadernota Verbonden Partijen vastgesteld. Hierin staan vijf relevante hoofdpunten in de relatie en aansturing van een verbonden partij benoemd en uitgewerkt:  aangaan van een relatie met een verbonden partij;  bestuurlijke verantwoordelijkheid en vertegenwoordiging;  ondersteuning door accountmanagers en voorbereidingsgroepen;  beheers‐ en toezichtinstrumentarium;  periodieke informatievoorziening. In 2011/2012 is een actieplan uitgevoerd met als doel een scherpere sturing, beheersing, verantwoording en toezicht op de verbonden partijen te borgen, zodat wij in staat zijn onze beleidsdoelstellingen zo effectief en efficiënt mogelijk te realiseren. Op 18 december 2012 bent u middels een raadsbrief geïnformeerd over de afronding van het Actieplan en de inbedding hiervan in de reguliere P&C cyclus.


pag. 151

Overzicht Verbonden Partijen Voor iedere verbonden partij is een relatie gelegd tussen wat we willen bereiken met het programma en het middel (de rol) dat deze verbonden partij daarin speelt. In het bijlagenboek is een nadere gedetailleerde toe‐ lichting op de afzonderlijke verbonden partijen opgenomen. In onderstaande tabel is samengevat in welke vorm, bestuurlijke vertegenwoordiging en financieel belang de sturing op de verbonden partij op dit moment is ingevuld. Tabel 3‐15 bijl.

prog. verbonden partij

rechtsvorm

boek

bestuurlijke vertegenwoordiging

financieel belang in aandelen kapitaal

namens de gemeente

(AK), leningen/garantie (LEN/GAR), impuls (IMP) of exploitatiesubsidie (RES)

1

2

Veiligheidsregio Flevoland GR

burgemeester Almere is voorzitter van jaarlijkse bijdrage van ca € 9,3 miljoen

het Bestuur

2

3

Omgevingsdienst Flevoland GR

portefeuillehouder Beheer &Leef is lid jaarlijkse bijdrage van ca € 0,9 miljoen

& Gooi‐ en Vechtstreken

van het Bestuur

(RES)

3

3

stemrecht in de AVA en Flevolandse

173 nominale aandelen € 8.000 (AK 5,9%)

vertegenwoordiging in de Raad van

/ garantie aandeelh. totaal ca € 663

Commissarissen

miljoen waarvan Almere € 35 miljoen

Huisvuilcentrale Noord‐

NV

Holland (HVC)

(RES)

(GAR) 4

3

Gastvrije Randmeren CV / Coöperatie

Wethouder waterbeheer

Blauwe As

Eenmalige inleg van ca € 20.000 plus een jaarlijkse bijdrage van € 20.000 geïn‐ dexeerd voor de komende 5 jaar

5 6

8 8

GGD Flevoland Vereniging Eigen Kracht

GR Vereniging

Wijzer (EKW)

portefeuillehouder PZI is voorzitter

jaarlijkse bijdrage van ca € 3,4 miljoen

Bestuur

(RES)

portefeuillehouder PZI vertegenwoor‐

contributie € 0,35 per inwoner (RES) , in

digt Almere in de Ledenvergadering

2015 zal afhankelijk van de financiële positie van de vereniging een besluit genomen worden over het geheel of gedeeltelijk terugvorderen

7

8

8

8

Tomingroep Werk‐

GR

voorzieningschap WSW Tomingroep

BV

portefeuillehouder PZI is voorzitter van jaarlijkse WSW Rijksbijdrage van ca € 12 het AB en DB

miljoen + € 409 per werknemer

gemeenten in de GR (zie 7) zijn de

jaarlijks variabele inbesteding van re‐

aandeelhouders van de BV en hebben integratie trajecten (RES) daarmee het stemrecht in de AVA 9

8

Tractio

BV

Tomin BV (zie 8) is de aandeelhouder

jaarlijkse inkoop trajecten van ca € 2,5

van Tractio

miljoen (RES)/garantie i.v.m. af‐ bouw/opheffing van max € 1,3 miljoen (GAR)

10

9

Ik Bouw Betaalbaar in

VOF

Almere (IBBA Lieven de

via ambtelijke vertegenwoordiger in de 50% van het exploitatieresultaat van de directie van de VOF

VOF (RES)

Key) 11

9

IBBA Ymere

VOF

via ambtelijke vertegenwoordiger in de 50% van het exploitatieresultaat van de directie van de VOF

12

9

Kunstgoed

BV, wordt in aandeelhoudersvergadering

VOF (RES) Nominale aandelen € 18.151 (AK 100%)

2014 opgehe‐ ven 13

9

Gooise Poort

CV is in 2013 Niet langer van toepassing

Inleg € 1.134.451 (AK 50%). In 2013 is

ontbonden,

door de eindafrekening van de CV €

BV wordt in

473.000 aan het weerstandsvermogen

2014 opgehe‐

van het grondbedrijf toegevoegd.

ven 14 15

9 9

Omala Airport Garden City

NV CV, is een administra‐

Portefeuillehouder Econ. Ontw. stem‐

aandelen € 25.000 (AK 33,3%)/ € 3,1

recht in de AVA

miljoen (LEN voor GREX)

zie Omala NV

de gemeente heeft een aandelenkapitaal van € 1 miljoen gestort. zie ook Omala NV

tieve eenheid

pag. 152


bijl.

prog. verbonden partij

rechtsvorm

boek

bestuurlijke vertegenwoordiging

financieel belang in aandelen kapitaal

namens de gemeente

(AK), leningen/garantie (LEN/GAR), impuls (IMP) of exploitatiesubsidie (RES)

16

10

Technofonds Flevoland

BV

niet van toepassing

inleg € 1.994.867 (AK, 4330 aandelen B)

17

10

Economic Development

Stichting

burgermeester is voorzitter en porte‐

jaarlijkse bijdrage van ca € 1,3 miljoen

Board Almere (EDBA)

feuillehouder Econ. Ontw. is lid van de (IMP) Board

18

12

Alliander

NV

aand.houdersvergadering en via het

aandelen € 40.000 (AK 0,595%)

Nuval platform 19

12

Vitens

NV

aand.houdersvergadering en via en

aandelen € 15.196.965 (AK 6,3%)

Nuval platform en Comm. AVA 20

12

Nuon Energy Arnhem

NV, aandeel‐ aand.houdersvergadering en via het

wordt in tranches overgedragen aan

houder tot

Vattenfall, in juli 2012 nog 166.891 aan‐

Nuval platform

2015 21

12

Bank Nederlandse Ge‐

NV

delen (€ 12.032.841) aand.houdersvergadering

3.432 aandelen € 139.000 (AK 0,006%)

meenten

In 2013 zijn 3 Verbonden Partijen opgeheven en is de financiële positie vereffend. Het betreft de stichtingen Veiligheidszorg, Kompaan en Werkpartners. In 2013 zijn 2 Verbonden Partijen opgericht. Het betreft VOF IBBA Ymere en Coöperatie Gastvrije Randmeren. Gemeenschappelijke regelingen In de Wet Gemeenschappelijke Regelingen zijn de regels voor de deelname in gemeenschappelijke regelingen vastgelegd. De belangrijkste bepaling hierin is dat de raden, colleges van B&W, en de burgemeesters van twee of meer gemeenten afzonderlijk of samen, ieder voor zover zij voor de eigen gemeente bevoegd zijn, een ge‐ meenschappelijke regeling kunnen treffen ter behartiging van één of meerdere belangen van die gemeenten. De gemeenschappelijke regelingen hebben allen de plicht om de programmabegroting 2015 voor 1 juli 2014 aan de Provincie aan te bieden. Net als het afgelopen jaar zullen deze 4 begrotingen in het voorjaar aan u als raad voorgelegd worden.


pag. 153

3.8 Subsidiebeleid Algemeen kader De algemene kaders voor het subsidiebeleid van de gemeente Almere zijn vastgesteld in de Algemene Subsi‐ dieverordening 2011. ‘Meer vertrouwen, minder controle’. In de Algemene Subsidieverordening is onder meer vastgelegd dat subsidie kan worden verstrekt voor de activiteiten die passen in het gemeentelijk beleid op het terrein van: internationale betrekkingen, kunst en cultuur, media, natuur en milieu, onderwijs, personeel, soci‐ ale zaken, sport, recreatie en toerisme, stedelijk beheer, stimulering van het economisch klimaat, veiligheid, verbetering van de arbeidsmarkt, verkeer en vervoer, welzijn en zorg. Subsidiebeleid Het expertisecentrum op het gebied van subsidieverlening –en afhandeling is het subsidiebureau. Bij het pro‐ ces van subsidieverlening speelt dit bureau een belangrijke adviserende‐ en ondersteunende rol. Het bureau heeft voor zo goed als de hele gemeente subsidies afgewikkeld. Centraal staat hierbij één subsidieloket voor de klant, eenduidig, uniform, doelmatig en efficiënt. De doorontwikkeling van het bureau naar een mogelijke rol in subsidieverwerving heeft nog geen vorm gekregen. We gaan in 2014 verder met deze ontwikkeling. Subsidieproces Het subsidiebureau heeft zich met name gericht op het tijdig, rechtmatig en juist afhandelen van subsidies. Daarnaast op de volledigheid van het subsidiedossier in het kader van voortgang, controle en rechtmatigheid. De kwaliteit van het werkproces is goed te noemen. Interne controles hebben dat aangetoond. Het werken met drie arrangementen heeft geleid tot minder regeldruk, minder bureaucratie, en vlottere doorlooptijden. Publiek verantwoorden Het college van burgemeester en wethouders heeft ingestemd met de intentieovereenkomst Publiek Verant‐ woorden en op 14 mei 2013 hebben de gemeente, vertegenwoordigd door wethouder Mark Pol, en 18 Almeer‐ se organisaties de intentieovereenkomst ondertekend. Deze ondertekening vond plaats tijdens de eerste kwali‐ teitskring ‘Publiek Verantwoorden’. Het college vindt de verklaring een goede ontwikkeling in het publiek verantwoorden van publiek geld. Zij waardeert de inbreng, enthousiasme en positieve houding van alle betrokken partijen. Het college verwacht dat door de intentieovereenkomst de maatschappelijke bijdrage aan de stad beter zichtbaar wordt voor zowel de gemeenteraad, partners als de inwoners van Almere. Reden genoeg voor het college om de ingezette koers voort te zetten, en samen met onze partners dit leer‐ en ontwikkelproces in te gaan waarin we ons Almeers verantwoordingsmodel sterker maken. In 2014 richten we ons op de uitvoering van de intentieovereenkomst. Daarbij hoort ook de voorbereiding van de kwaliteitskringen samen met de Almeerse organisaties. Concrete doelen zijn:  borgen voortgang kwaliteitskringen;  een raadsconsultatie over de rol van de raad in het publiek verantwoorden;  jaarlijks agenderen inhoudelijke thema’s voor publiek verantwoorden;  doorontwikkeling van het publiek verantwoorden;  draagvlak behouden.

pag. 154


Subsidies 2013 In onderstaand overzicht zijn op programmaniveau de in 2013 verstrekte subsidies opgenomen. Voor een uit‐ gebreid overzicht wordt verwezen naar hoofdstuk 5 van het bijlagenboek. Tabel 3‐16


programma

1

Bestuur

113

2


890

3


4

Cultuur

5

Jeugd

6

Onderwijs

7

Sport

8

Participatie, zorg en inkomen

9


10


12

Financiën en bedrijfsvoering

overige subsidies (< € 10.000)

subsidielasten

50 16.141 588 8.156 1.659 29.214

675

57.486


pag. 155

3.9 Grondbeleid 3.9.1 Inleiding Eerste tekenen van herstel in de Nederlandse markt “De Nederlandse economie klimt in het kielzog van het eurogebied langzaam uit het dal, met ¾ procent groei dit jaar en 1¼ procent in 2015.” Dat rapporteerde het Centraal Planbureau op 18 maart 2014. Met een stijging van drie procent was het aantal verkochte nieuwbouwwoningen in 2013 nog steeds laag, maar wel iets beter dan in 2012 (NVB, 2014). Na jaren van sombere berichten bieden dit soort eerste tekenen van herstel in de Nederlandse markt ook perspectief voor de lange termijn stedelijke ontwikkeling van Almere. Voor deze ont‐ wikkeling (onder de noemer ‘Almere 2.0’) is een adaptieve aanpak het uitgangspunt. Dit betekent dat er stap voor stap wordt gewerkt, zonder eindbeeld en zonder vaste planning en programmering, zodat optimaal kan worden gereageerd op nieuwe vragen en ontwikkelingen. Over de groei van Almere hebben Rijk, regio en Al‐ mere in de Bestuursovereenkomst RRAAM (2013) het volgende afgesproken: ‘Almere ontwikkelt zich tot een primair westelijk georiënteerde stad met 60.000 nieuwe woningen‐ voor zowel Almere zelf, de overige delen van omliggende regio ‐ en een forse groei van het aantal arbeidsplaatsen. Een diverse stedelijke omgeving wordt ontwikkeld met onder andere (hoog)stedelijke, landelijke en suburbane woonmilieus, die complemen‐ tair zijn aan de al aanwezige woonmilieus in Almere en de regio’. Daarnaast zijn ook afspraken gemaakt met Staatsbosbeheer, waardoor middelen worden gereserveerd voor investeringen in groen in en om Almere. De afgelopen jaren Sinds 2008 heeft Almere stap voor stap de effecten van de financiële en vastgoedcrisis verwerkt in de grondex‐ ploitaties. Bij elke stap zijn aanpassingen doorgevoerd die op dat moment nodig waren om de financieel ro‐ buuste positie van het grondbedrijf te waarborgen en tegelijkertijd ruimte voor ontwikkeling te bieden. De aanpassingen betroffen onder andere de jaarlijkse bijstelling van de programmering, fasering en prijsindex, een aanpassing van de rekenrente, de BTW compensatie en de organisatiestructuur van DSO. Elk jaar is vinger aan de pols gehouden waarop steeds gerichte maatregelen zijn genomen. Ondanks het wenkend perspectief van het herstel in de Nederlandse markt zijn nog altijd de effecten van de crisis nog steeds voelbaar binnen het grondbedrijf en zijn er gerichte bijstellingen in het grondbedrijf nodig. Daarom heeft het college in 2013 parallel aan de Voorjaarsnota opdracht gegeven voor zes uitwerkingsop‐ drachten. De Programmabegroting 2014 presenteerde daarop een pakket van maatregelen, wat zorgt voor een vermindering van het risicoprofiel binnen de grondexploitaties en voor een beheersing van de boekwaarde. Deze maatregelen richten zich op het vergroten van de grondverkoop, het gericht bijstellen van de grondwaar‐ dering, het vermijden of uitstellen van kosten, het aanpassen van de winstnemingssystematiek, het bijstellen van de rekenrente, de rekenparameter en het verlagen van de plankosten. Op basis van deze maatregelen en nadere analyse van de markt is deze paragraaf Grondbeleid en het MPGA 2014 opgesteld. Twee scenario’s Binnen het MPGA worden twee scenario’s gehanteerd voor de toekomstige ontwikkeling van het resultaat op grondexploitaties:  Het ambitiescenario (de programmering): dit scenario is de beste inschatting door het college van de afzet. De organisatie hanteert de door uw raad vastgestelde grondexploitatie om kansen te benutten. Dit scenario vormt tevens de onderbouwing voor de waardering van de gronden, zoals die is verwerkt in deze jaarreke‐ ning.  Het voorzichtige scenario (de faseringsbuffer): in dit scenario is de fasering van de afzet aangepast (ver‐ traagd). Het vormt de basis waar wij ons financieel in het weerstandsvermogen op instellen. Met het instel‐ len van een reservering voor het voorzichtige scenario binnen het grondbedrijf heeft de gemeente de finan‐ ciële middelen gereserveerd om voor de middellange termijn lagere productiecijfers op te vangen. Mocht dit scenario uitkomen, dan is voor de lagere resultaten een reserve beschikbaar en wordt deze reserve om‐ gezet in een voorziening. Programmarekening 2013

pag. 157

Toekomstige ontwikkeling De hierboven beschreven maatregelen waren steeds passend bij de toenmalige economische omstandigheden en vooruitzichten. In de huidige macro‐economische omstandigheden blijft sprake van aanzienlijke onzekerhe‐ den, hoewel de eerste tekenen van stabilisatie en verbetering in de markt zichtbaar zijn. Deze signalen vormen mede de onderbouwing van het huidige ambitiescenario. De omzetten grondverkopen in 2013 zijn achtergebleven bij de eerdere prognoses, maar liggen hoger dan in 2012. De aanhoudende economische crisis op de vastgoedmarkt van de afgelopen jaren leidt vooralsnog niet tot substantiële positieve verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling van de grondwaarde en de afzet in de komende vijf jaar. De afspraken met Ymere in Nobelhorst, Amvest in de kustzone van Poort, de prestatieafspraken met de corpo‐ raties en de ruime keuze in het particulier opdrachtgeverschap (inclusief het startersproduct IbbA) vormen een belangrijke bodem in de afzet de komende jaren. In onderzoeken wordt de lange termijn ruimtebehoefte in de Noordvleugel van de Randstad én Almere keer op keer bevestigd. De recent afgesloten Uitvoeringsovereenkomst Almere 2.0 geeft aan dat het rijk beleidsmatig (planologisch) zonder einddatum en financieel (verstedelijkingsfonds) zich aan die opgave committeert. Het is echter lastig om in te schatten wanneer het herstel in zal zetten. De programmering in de exploitaties bevat grond voor circa 16.000 woningen, 275 hectare bedrijventerreinen en 235.000 m² bvo kantoren. Bijstelling ambitiescenario Het blijft noodzakelijk dat Almere scherp aan de wind blijft zeilen als het gaat om de ontwikkelopgave van Al‐ mere. Enerzijds moet er ruimte zijn om te investeren in de ruimtelijke ontwikkeling van de stad, anderzijds is het noodzakelijk om financieel de situatie te beheersen. In deze Jaarrekening 2013 en het MPGA 2014 zijn de maatregelen verwerkt die bij de Programmabegroting 2014 zijn aangekondigd. In de onderstaande tabel wordt weergegeven hoe bovenstaande ontwikkelingen steeds hebben geleid tot bijstelling van het aantal uit te geven woningkavels in het ambitiescenario. De 1.610 kavels in 2014 is te verkla‐ ren doordat in het MPGA 2013 nog een belangrijk deel van het onvoorwaardelijk contractdeel met Ymere in 2013 was opgenomen. Volgens dat contract kan levering ook plaatsvinden in 2014. Een groot deel is nu van 2013 naar 2014 doorgeschoven. Ook de scenario’s voor kantoren en bedrijven zijn op een vergelijkbare wijze bijgesteld (zie paragraaf “Werken” in het MPGA 2014). Tabel 3‐17

Aantal woningen

MPGA

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2009

1.980

2.250

2.300

‐

‐

‐

‐

‐

2010

1.220

2.200

2.140

2.480

‐

‐

‐

‐

2011

900

1.390

1.470

1.730

1.790

‐

‐

‐

2012

‐

714

1.384

1.474

1.519

1.835

‐

‐

2013

‐

‐

880

1.265

1.217

1.225

1.268

‐

‐

1.610

2014 realisatie

‐

‐

883

445

645

835

1.053

1.086

1.394

De huidige totale omzet voor de komende vijf jaar voor wonen en werken is voor 42% onderbouwd met twee grote contracten (Amvest en Ymere) en diverse middelgrote en kleine contracten (voor een deel nog in onder‐ handeling). Verder zit in de programmering een vaste onderstroom van ondermeer projectmatige woning‐ bouwontwikkeling, particulier opdrachtgeverschap (inclusief IbbA), bedrijven en voorzieningen afzet. Daarbo‐ ven is een programma 37% toegevoegd wat voor een deel is onderbouwd met intentieovereenkomsten. Hier is de inschatting van het college op gebaseerd.

pag. 158


Grafiek 9


3.9.2 Realisatie 2013 In deze paragraaf worden de verschillen tussen de begrote cijfers van de jaarschijf 2013 uit het MPGA 2013 en de wer‐ kelijk gerealiseerde cijfers weergegeven en toegelicht.

37% 42%

Programmatisch resultaat De begrote en werkelijke gerealiseerde cijfers voor diverse programma’s worden in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 3‐18

Programma jaarschijf 2013 woningbouw (aantallen) bedrijven (ha) kantoor (m² bvo) voorzieningen (m² bvo)

3%

contracten

MPGA 2013 MPGA 2013 ambitiescenario voorzichtige scenario 880 650

6%

3%

9%

projectmatig

PO

bedrijven

voorzieningen

af te sluiten

realisatie verschil jaarschijf 2013 realisatie‐ambitie 645 ‐235

5

3,6

3,8

‐1,2

8.300

5.600

5.600

‐2.700

37.000

3.700

17.350

‐19.650

Er zijn 235 woningkavels minder verkocht dan geprogrammeerd. De belangrijkste afwijkingen:  In Hout Noord (Nobelhorst) werd grond verkocht voor 66 woningen; ruim 200 minder dan begroot.  Door de beperkte marktvraag naar appartementen zijn de gronden voor 76 woningen aan Middachtenlaan niet afgezet.  In Centrum Buiten en Homeruskwartier werd meer grond voor woningen verkocht dan begroot. Voor bedrijventerrein was voor 2013 5 ha uitgifte begroot. Hiervan is 2,3 ha gerealiseerd bij de Vaart IV/VI, 1 ha op Stichtsekant en enkele kleinere grondverkopen. De vierkante meters voor woningen en kantoren in Kustzo‐ ne Poort werden conform het contract verkocht. Hier zal cruisevaartbedrijf Carnival Corporation haar nieuwe state‐of‐the‐art trainingscentrum bouwen (CSMART). Grond voor voorzieningen werd vooral verkocht in Hout Noord, Centrum Buiten en Homeruskwartier. De achterblijvende afzet van grond voor voorzieningen is veroor‐ zaakt door het (nog) niet kunnen realiseren van het Retailpark in Olympiakwartier. Deze ontwikkeling loopt nog steeds. Wel duidelijk zichtbaar is dat het aangenomen dieptepunt in 2012 realistisch is en dat 2013 ten opzich‐ te van 2012 een stijging laat zien voor wat betreft de woningaantallen. De productie‐aannames van het voor‐ zichtige scenario hebben niet onder druk gestaan. Financieel resultaat 2013 Bij het MPGA 2013 was de boekwaardeontwikkeling voor het exploitatiejaar 2013 (voor winstneming en afslui‐ tingen) begroot van € 77,8 miljoen. De werkelijke boekwaardeontwikkeling voor 2013 bedraagt € 40,6 miljoen (na winstneming en afsluitingen). Er is dus niet voorkomen dat de boekwaarde is opgelopen, wel is de oor‐ spronkelijk geraamde toename belangrijk naar beneden bijgesteld. Dit is het directe gevolg van de inspannin‐ gen op het terrein van de cashflowbeheersing. Tegenover de niet gerealiseerde opbrengsten staat een meer‐ voud aan niet uitgevoerde investeringen en andere kosten. De bruto boekwaarde bedraagt per 31‐12‐2013 € 572,4 miljoen (was € 531,8 miljoen). Beide saldi zijn exclusief de boekwaarde van de voorzieningen. De netto‐ boekwaarde inclusief voorzieningen bedraagt per 31‐12‐2013 afgerond € 528 miljoen.


pag. 159

In de onderstaande tabel is de realisatie van 2013 cijfermatig weergegeven en zijn de belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de oorspronkelijke ramingen weergegeven. Tabel 3‐19

kosten


begroot

realisatie

6,6

0,1

investeringen

51,1

31,8

ontvangen subsidies

plankosten

18,8

14,2

overige opbrengsten

diverse kosten

12,6

3,6

stelpost grondwaarde

fondsvorming

10,1

7,6

BTW/BCF

1,2

prijsstijgingen

1,1 25,3

verwerving

rente

opbrengsten grondverkopen

begroot

realisatie

56,0

40,9

1,2

4,1

4,9

‐8,2

0,0

0

0,7

0

0,0

0

29,1

0

rentecorrectie langlopend 2012

0

‐5,5

0

winstneming

0

18,2

reserveringen binnen Poort

8,3

afsluiting: storting in vermogen

0

10,1

afsluiting: uit voorzieningen

11,1

totale kosten

0 126,8

109,9

totale opbrengsten

0

49,0

69,3

Verwerving In 2013 zijn nauwelijks verwervingskosten gemaakt. De begrootte kosten voor naheffing A‐gebieden van € 3,3 miljoen zijn boekhoudkundig reeds in 2012 verantwoord. De overige begrote verwervingen, waaronder € 2,6 miljoen aan verwervingen in Hout zijn doorgeschoven naar latere jaren. Investeringen Om vertraging in de gronduitgifte in de loop van het jaar te compenseren zijn cashflowmaatregelen getroffen. Waar mogelijk is de uivoering van investeringen van bouw‐en/of woonrijpmaken uitgesteld. Ook zijn op inves‐ teringen aanbestedingsvoordelen behaald. De totale investeringen in 2013 zijn € 19,3 miljoen lager uitgevallen dan begroot. Het gebied Poort is met € 15,6 miljoen realisatie ruim onder de raming van € 31 miljoen uitgeko‐ men. Ook in gebied Hout zijn de investeringen met € 1,2 miljoen ver binnen de raming van € 5,3 miljoen geble‐ ven. Plankosten De plankosten zijn circa € 4,6 miljoen lager dan begroot. Voor € 3,8 miljoen betreffen dit niet gerealiseerde planontwikkelingskosten. Bij de vaststelling van de begroting is er vanuit gegaan dat in het kader van het be‐ perken van de plankosten, het oorspronkelijk geraamde € 13 miljoen aan planontwikkelingskosten voor € 3 miljoen taakstellend zou worden verlaagd. Het feitelijk budget voor planontwikkelingskosten bedroeg derhalve € 10 miljoen. De werkelijke planontwikkelingskosten zijn door maatregelen in het kader van de reorganisatie van DSO uitgekomen op € 9,2 miljoen. Ruim binnen het taakgestelde budget. Verder zijn de kosten ad € 5 mil‐ joen van de component voorbereiding en toezicht door temporisering van de investeringen € 0,8 miljoen lager uitgevallen dan de begrootte € 5,8 miljoen. Overige kosten De werkelijke diverse kosten zijn circa € 9,0 miljoen lager dan begroot. De grootste post betreft de vrijval van de geparkeerde kostenreducties op civieltechnische werken ad € 7,6 miljoen in Poort. Fondsen De fondsramingen komen circa € 2,5 lager uit dan begroot. De grootste post betreft voordelen op de civiel technische kostenraming bij Sallandsekant ad € 1,8 miljoen. Deze post is vrijgevallen ten gunste van het resul‐ taat.

pag. 160


BTW/BCF Door de temporisering in 2013 van de investeringen valt ook de post niet‐compensabele BTW/BCF lager uit in vergelijking met begroting. Rente De rentekosten zijn circa € 3,8 miljoen hoger dan begroot. Dit is voor het belangrijkste deel veroorzaakt door betaalde wettelijke rentekosten in verband met rechtelijke uitspraak inzake CV Noorderplassen van € 4,1 mil‐ joen. Strategische (rente) kosten beheersing 2012 Bij de vaststelling van de jaarrekening 2012 is € 5,5 miljoen binnen het weerstandsvermogen voor beperking van de oploop van de rente op langlopende grondexploitaties bestemd. In 2013 is deze € 5,5 miljoen geboekt. Winstneming De winstuitname 2013 bedraagt in totaal € 18,2 miljoen. Hiervan heeft € 8,3 miljoen betrekking op Poort. Dit bedrag wordt gereserveerd om het tekort van Poort af te dekken. Per saldo bedraagt de winst ten gunste van het resultaat (toegevoegd aan het weerstandsvermogen) € 9,9 miljoen. Afsluitingen In 2013 zijn de volgende grondexploitaties afgesloten: Stadscentrum Noord, Stadscentrum Oostkavels en Meri‐ diaanpark. Daarnaast zijn diverse Verspreide percelen en openbare gebieden afgesloten. Het resultaat van de afsluitingen bedraagt € 10,1 miljoen. Grondverkopen De gronduitgifte is € 15,1 miljoen lager dan de begroting. In de tabel hieronder de cijfers per stadsdeel. Tabel 3‐20

grondverkopen


MPGA 2012 jaarschijf 2013 0

realisatie jaarschijf 2013 0

verschillen

6,6

5,7

‐0,9

Buiten

11,8

6,6

‐5,2

Hout

15,9

6,6

‐9,3

Poort

21,7

22,0

0,3

Haven Stad

totaal

0

56,0

40,9

‐15,1

 Stad: In het stadsdeel stad wordt de lagere opbrengst ondermeer veroorzaakt door fasering van een deel van de PO‐kavels bij Noorderplassen.  Buiten: De lagere opbrengst bij stadsdeel Buiten betreft het temporiseren in Sieradenbuurt ad € 1,6 miljoen (contract met zorgcentrum is nog niet gerealiseerd), in Stripheldenbuurt ad € 1,0 miljoen (met name PO‐ kavels ), verspreide percelen Buiten € 2,1 miljoen (Middachtenlaan € 1,4 miljoen en bedrijventerrein € 0,7 miljoen) en de Vaart IV/VI ad € 1,1 miljoen.  Hout: Bij Hout‐Noord is van de begrote opbrengst van € 12,4 miljoen werkelijk € 4,0 miljoen gerealiseerd. Ook Vogelhorst (€ 0,3 miljoen) en Stichtsekant (€ 0,7 miljoen) laten achterblijvende omzetten zien.  Poort: De opbrengst van Poort is nagenoeg conform begroting gerealiseerd. De achterblijvende opbreng‐ sten van twee bedrijventerreinen Lagekant en Hogekant van gezamenlijk € 1,1 miljoen, Europakwartier € 0,8 miljoen en Columbuskwartier € 1,3 miljoen worden gecompenseerd door meer opbrengsten in Home‐ ruskwartier. Ontvangen subsidies Dit betreffen ontvangen subsidies voor onder meer de busbaan voor Poort en overige ESF subsidies voor in totaal € 4,1 miljoen. Programmarekening 2013

pag. 161

Overige opbrengsten De overige opbrengsten betreffen budget overboekingen van afgesloten complexen naar nieuwe complexen (OG, VP en Buitenplaats) voor € 3,1 miljoen. Verder zijn hier opbrengsten verantwoord zoals huisaansluitingen € 0,4 miljoen en opbrengst uit contracten van € 1,3 miljoen (boete ontbinding contracten, huurinkomsten, etc). Stelpost grondprijzen Europakwartier(West) De stelpost opgenomen in de oorspronkelijke ramingen was ter correctie op de te hoog ingerekende grondprij‐ zen in Europakwartier (west) voor de gehele looptijd. Bij de opstelling van het MPGA 2014 zijn de grondprijzen op het gewijzigde niveau in de komende jaren opnieuw ingerekend. Deze negatieve stelpost had geen effect voor de exploitatie voor 2013. Afsluitingen: dekkingen uit voorzieningen Bij de afsluitingen worden de verliezen verrekend met de daarvoor gevormde voorzieningen. Voor de volgende afsluitingen zijn de voorzieningen ingezet: Stadscentrum Oostkavels ad € 4,2 miljoen, Verspreide percelen stad ad € 2,3 miljoen en Meridiaanpark ad € 4,6 miljoen.

3.9.3 Uitgangspunten MPGA 2014 Bij de programmabegroting 2014 hebben wij nadere voorstellen voor de stedelijke programmering gedaan om de toename van de boekwaarde beter te beheersen. Een strakke sturing op de cashflow is noodzakelijk om te voorkomen dat de boekwaarde onnodig oploopt en daarmee ook de rentelasten te hoog oplopen. Vertrekpunt bij de programmering is het ambitiescenario uit het MPGA 2013. Als onderdeel van de uitwer‐ kingsopdrachten is het afgelopen jaar expliciet gekeken naar ontwikkelmogelijkheden van verschillende loca‐ ties in de huidige markt. Daarbij zijn verschillende kansen in beeld gebracht om locaties anders te ontwikkelen. Twee in het oog springende wijzigingen vinden plaats in Poort.  In Poort Oost is een herprogrammering toegepast om aan de huidige marktvraag tegemoet te komen. Dit programma kent minder stapeling en minder dure woningbouw dan de huidige plannen.  In Olympiakwartier is een integrale herprogrammering van Olympiakwartier opgesteld die uitgaat van een beduidend lager kantorenprogramma en minder gestapelde woningbouw. Daarnaast is het programma voor bedrijventerreinen voor de komende 5 jaar naar beneden bijgesteld vanwege het ontbreken van voldoende concrete leads in de markt. De contracten voor Duin en Nobelhorst en de inzet op particulier opdrachtgeverschap (inclusief IbbA, een fi‐ nanciële regeling voor de lagere inkomensgroepen) vormen het uitgangspunt voor de Almeerse projectenpor‐ tefeuille. Met de ontwikkelende partijen wordt, binnen de kaders van het contract, gesproken over de beste fasering/ontwikkeling. Voor verdere ontwikkeling zet de gemeente in op het sluiten van aanvullende contrac‐ ten voor kleine en grote ontwikkelingen. De zogenoemde stakeholdersfilosofie, waarbij wordt samengewerkt met partijen die bereid zijn zich duurzaam aan de stad te verbinden, blijft daarbij vertrekpunt. Programmering ambitiescenario Op basis van bovengenoemde hoofdlijnen zijn de volgende afzetten doorgerekend voor de periode 2014 t/m 2018: Tabel 3‐21

2014

2015

2016

2017

2018

totaal

woningen (aantal)

5.978

1.610

835

1.053

1.086

1.394

bedrijven (ha)

4,5

4,5

6,8

8,9

12,8

37,5

kantoren (m2)

5.859

9.011

5.583

5.583

21.699

47.735

22.295

55.434

63.283

52.631

88.207

281.850

voorzieningen (m2)

Het woningbouwprogramma bestaat uit ca. 6.000 woningkavels in 5 jaar. Een belangrijk deel (ca 45%) van het programma betreffen de contracten in het kader van Nobelhorst en de Kustzone Duin. pag. 162


Op hoofdlijnen is met de programmering van bedrijventerreinen ingezet op het vullen en afronden van be‐ staande bedrijventerreinen en het introduceren van een nieuw segment (industrieel met De Vaart 4/6). Het kantorenprogramma is voor de komende 5 jaar beperkt tot het kantorenprogramma dat deel uitmaakt van het onvoorwaardelijke deel van het contract met Amvest (Kustzone Duin) en enkele restkavels in de bestaande stad met kleine volumes. De ambitie is om in 2018 te starten met de ontwikkeling van Olympiakwartier. De programmering voor voorzieningen betreft zowel de maatschappelijke als de commerciële voorzieningen, zoals detailhandel. Voor de periode na 2018 gaan we er in het ambitiescenario vanuit dat de verkoop zich ontwikkelt tot 1.450 woningen, 20.000 m² bvo kantoren en 14 hectare bedrijventerrein per jaar. Programmering voorzichtige scenario Voor het voorzichtige scenario (faseringsbuffer) zijn de volgende afzetten doorgerekend voor de periode 2014 t/m 2018: Tabel 3‐22

2014

2015

2016

2017

2018

totaal

woningen (aantal)

693

748

792

815

803

3.851

bedrijven (ha)

4,1

4,1

4,9

5,4

9,2

27,7

kantoren (m2)

5.583

5.583

8.283

6.083

8.083

33.615

voorzieningen (m2)

1.100

3.100

20.936

52.850

78.242

156.228

Ten opzichte van het voorzichtige scenario bij de programmabegroting 2014 heeft voor de periode 2014‐2018 bij de bedrijven en voorzieningen een neerwaartse bijstelling plaatsgevonden. Voor de periode na 2018 bedra‐ gen die aantallen jaarlijks 1.000 woningen, 6.000 m² bvo kantoren en 9 hectare bedrijventerrein. Door de fase‐ ring loopt de afzet veel langer door. Voor het voorzichtige scenario hebben wij binnen de reserve gerealiseerd weerstandsvermogen en het nog te realiseren vermogen een buffer opgenomen voor respectievelijk € 47,6 miljoen en € 30,8 miljoen. Parameters voor de berekening en overige ingerekende maatregelen De besluiten op de uitwerkingsopdrachten bij de programmabegroting 2014 zijn in de grondexploitaties door‐ gerekend. De meest actieve grondexploitaties zijn doorgerekend met 4,5% rente en de langlopende grondex‐ ploitaties met 3% rente. Verder zijn de bezuinigingen op de investeringen verwerkt en zijn de opbrengsten geraamd conform de door uw raad vastgestelde grondprijsontwikkeling, de in de individuele contracten vastgelegde afspraken en de overige grondwaardemaatregelen. Tenslotte hebben wij de gewijzigde winstneming met ingang van 2013 doorgevoerd. In het MPGA 2010 hebben wij aangekondigd de planontwikkelingskosten in de toekomst meer functioneel te gaan begroten in plaats van een bepaald percentage van de investeringen. Nadat in 2012 een verkenning heeft plaatsgevonden in een ramingmodel gebaseerd op het Aroma proces en de bijbehorende Aroma producten is in 2013 voor de (meer)jarenraming een aanscherping van de normen en heldere beschrijving van de normen gemaakt. Hierbij is nu zoveel mogelijk aangesloten op de normen van de landelijke plankostenscan. De landelijke plankostenscan wordt door veel gemeenten gehanteerd als uitgangspunt voor de normering van plankosten. Deze scan is bedoeld om aan het begin van een project anterieur te bepalen welke kosten in reke‐ ning gebracht mogen worden bij grondeigenaren die tot realisatie van bouwplannen overgaan. Deze methode hebben wij nu toegepast op actieve grondexploitaties. In de nu ontwikkelde en geïmplementeerde Almeerse toepassing is (in afwijking met de landelijke scan) rekening gehouden met het gegeven dat al veel planproduc‐ ten deels of geheel gereed zijn, de vaak lange looptijd van Almeerse grondexploitaties en de voor sommige activiteiten bijzondere Almeerse ontwikkelingen (zoals relatief veel PO). Hierbij zijn inschattingen gemaakt die nog aan de praktijk moeten worden getoetst. Ook is de norm voor voorbereiding en toezicht voor civieltechni‐ sche werken (VTU) vooralsnog buiten beschouwing gelaten; de huidige budgetten zijn gehandhaafd.


pag. 163

Tenslotte is een aantal activiteiten, dat conform de landelijke plankostenscan niet tot reguliere planontwikke‐ lingskosten worden gerekend ( AD kosten) nu ook niet meer als zodanig begroot. Te denken valt aan de periodieke actualisering van bestemmingsplannen, opstellen van woningbouwplanning rapportages, diverse overkoepelende grondbedrijf activiteiten, etc. Voor deze activiteiten zijn onvoldoende AD middelen aanwezig, derhalve zijn deze grondexploitatie vervuilende effecten aangekaart bij de voorjaarsnota 2015. Hoewel de budgetten planontwikkelingskosten nu gebaseerd zijn op genormeerde activiteiten is de raming gelet op de hiervoor genoemde onzekerheden onvoldoende hard. Vooralsnog zijn de totaal aanwezige midde‐ len binnen de grondexploitaties nog steeds begroot, nu grotendeels als genormeerde planontwikkelingskosten en voor het overige als stelposten om de hiervoor genoemde onzekerheden af te dekken. Compenseren van onzekerheden De in het MPGA 2014 becijferde ontwikkelingen gaan gepaard met risico’s. Om financieel adequaat op gewij‐ zigde ontwikkelingen te kunnen inspelen en op te kunnen vangen is voor diverse aspecten een financiële ach‐ tervang getroffen. Naast de in het kader van de plankosten genoemde onzekerheden betreffen dit:  Het faseringsrisico van de grondverkopen in het ambitiescenario. Deze wordt opgevangen met de financiële buffer van het voorzichtige scenario.  Conform de programmabegroting 2014 zijn de midden en lange termijn risico’s op de grondprijsontwikke‐ ling deels “hard” ingerekend (bijgestelde indexering vanaf 2016). Daarnaast zijn prijsbuffers(incentive) voor de periode tot 2020 gevormd.  In het kader van de cashflowmaatregelen in het MPGA 2013 zijn de investeringsramingen voor de periode 2013‐2017 strak begroot op de marktsituatie. Voor dit scherp op de wind zeilen is een buffer gevormd. In het MPGA 2013 was die nog binnen de grondexploitaties gestald, nu is deze opgenomen in het weerstands‐ vermogen.  In het weerstandsvermogen is rekening gehouden met de uit de projectrisico’s voortkomende financiële gevolgen (buffer risicokapitaal).  Bovenal heeft elke grondexploitatie nog een (beperkte) raming voor onvoorzien. Het pakket is vooralsnog voldoende om de risico’s tegemoet te treden. Het blijft zaak de vinger aan de pols te houden.

pag. 164


3.9.4 Ontwikkeling weerstandsvermogen 2013 Door de eerder genoemde maatregelen en door actuele gebeurtenissen in de grondexploitatiegebieden zelf is het weerstandsvermogen belangrijk gewijzigd. In het MPGA 2014 worden de effecten en analyses op grondex‐ ploitatieniveau en per gebied gepresenteerd en ter vaststelling aan uw raad voorgelegd. In onderstaande tabel blijkt dat de harde buffer op nul sluit. Wel is gelet op de ontwikkelingen (met name door het voorzichtige scenario) een beslag gedaan op de concern achtervang “reserve rente eigen vermogen” met € 13 miljoen. In de Voorjaarsnota 2014 zijn reeds financiële voorstellen gedaan om de achtervang van € 7 mil‐ joen hiervoor vrij te maken. Aanvullend zal bij de programmabegroting 2015 de financiële effecten van de ove‐ rige € 6 miljoen worden betrokken. In onderstaande tabel is de ontwikkeling van het weerstandsvermogen weergegeven per 31 december 2013. Tabel 3‐23


paragraaf

grondexploitaties

PB14

PR13

4.8.5 en 4.8.6

gerealiseerd vermogen/harde buffer

0,0

0,1

4.8.7


2,3

2,2

totaal weerstandsvermogen (Hard + Zacht)

2,3

2,3

3.9.5 Gerealiseerd vermogen/harde buffer Onderstaand worden de begrote mutaties voor het gerealiseerde vermogen van de reguliere grondexploitaties getoond ten opzichte van de programmabegroting 2014 en de belangrijkste ontwikkelingen daarna toegelicht. Tabel 3‐24


PB14

PR13

30,9

30,9

1. stand 31‐12‐2012 ( voorlopig resultaten en gerealiseerd weerstandsvermogen) 2. rente reserves (5%)

1,5

1,5

3. vrijgemaakt concernbuffer

32,5

32,5

4. winstuitname 2013

‐0,7

9,9

5. strategische (rente) kostenbeheersing 2012 (over boekwaarde € 110 miljoen)

‐5,5

‐5,5

6. kosten zwerfvuil/handhaving Ovk beheersfase, MPGA, etc. 2013

‐1,2

‐1,6

7. mutaties voorzieningen negatieve grondexploitaties

‐0,5

‐16,2

8. verbreding A6

‐1,1

‐0,2

9. besteding stimuleringsmaatregelen

0,0

‐1,7

10. afsluiting VP/OG

3,2

7,9

11. afsluiting Stadscentrum Noord en Oostkavels

0,0

2,2

12. overige vrijval

0,0

0,2

stand 31‐12‐2013 (reserve voorlopig resultaten en gerealiseerd weerstandsvermogen)

59,1

59,9

Onderstaand hebben we de belangrijkste ontwikkelingen toegelicht. 3. Vrijgemaakte concernbuffer besluit Voorjaarsnota 2014/Programmarekening 2012. Bij de besluiten van de Voorjaarsnota 2014 is € 32,5 miljoen vrijgemaakt uit de reserve “structurele rente eigen vermogen” ten behoeve van het opvangen van het tekort, zoals was aangegeven bij de Programmarekening 2012.


pag. 165

4. Winstuitname 2013 De jaarlijks tussentijdse winstuitname vindt plaats conform de door uw raad aangepaste (vanaf 2013 eerst bij 50% van de gerealiseerde opbrengsten) systematiek van de financiële voortschrijding van de complexen. In de berekening bij de programmaberekening 2013 zijn de feitelijke mutaties in de voortgang van de projecten in 2013 betrokken. Dit leidt per ultimo 2013 tot een winstuitname van € 9,9 miljoen. 5. Strategische kostenbeheersing 2012 Bij de programmabegroting 2012 is besloten de boekwaarde van complexen die pas op (lange) termijn tot ont‐ wikkeling zullen komen te beperken, door het bedrag van de reguliere rentebijschrijving jaarlijks af te trekken van de winstafdracht van het grondbedrijf. In de onderstaande tabel zijn de complexen, de bijbehorende boekwaarde en de rente gepresenteerd. Tabel 3‐25

grondexploitaties Overgooi Hout Noord (A6‐park) Stichtse Kant De Vaart IV‐VI Almere Poort (Voortuin, Middenkant, Pampushout I‐III, Pampus Hout II, Olympiakwartier) totaal


boekwaarde 29,7 10,2 19,3 7,1 44,3 110,6

rente 1,5 0,5 1,0 0,3 2,2 5,5

6. Diverse kosten ten laste van vermogen. Dit betreft de verrekening voor € 0,7 miljoen aan teveel gedeclareerde BTW uit het BTW compensatiefonds, voor € 0,3 miljoen afwikkeling verrekening A‐gebieden, voor € 0,2 miljoen implementatie nieuw grondexploita‐ tiemodel, € 0,1 miljoen voor handhaving privaatrechtelijke overeenkomsten in de beheersfase beheersfase en € 0,2 miljoen voor mpga/beheer weerstandsvermogen. 7. Mutaties voorzieningen negatieve grondexploitaties. Negatieve grondexploitaties dienen afgedekt te zijn met een voorziening. De vorming en mutaties komen ten laste/ten gunste van het gerealiseerde weerstandsvermogen. Het volume aan voorzieningen voor negatieve grondexploitaties is ten opzichte van programmabegroting 2014 gestegen van € 60,7 miljoen naar € 64,8 mil‐ joen. Onderstaand treft u de specificatie van de voorzieningen na de huidige actualisatie. Tabel 3‐26

grondexploitaties Tuinderswerf De Laren/De Wierden 2A2 Stadscentrum Oostkavels 2.P.2 Fanny Blankers‐Koen Park verspreide Percelen Almere Stad Almere‐Buiten Centrum (A‐gebied) Almere Buiten Centrum 3.K/N/S De Evenaar 3Q Meridiaanpark Stichtsekant Almere Poort voorziening prijzen (2014‐2020; ‐4,5%) NOGW Hout 2e fase gemeente OG Stad (Youri Egorovweg) OG verbreding A6 subtotaal effect prijsaanpassingen/kantoren rente 2013 totaal pag. 166


PR 2012 0,7 0,0 4,0 6,0 2,0 2,6 0,0 2,5 4,6 0,0 0,0 0,0 0,7 0,2 0,0 23,3 34,0 2,9 60,2

PB 2014 0,8 0,1 4,2 6,4 2,1 2,8 0,0 3,6 5,0 0,0 32,0 0,0 0,7 0,2 0,0 57,9 2,8 60,7

PR 2013 0,7 0,7 0,0 6,3 0,0 0,0 1,6 2,8 0,0 1,2 38,8 11,2 0,5 0,0 1,0 64,8 0,0

64,8


Toelichting op de mutaties voorzieningen  De grondexploitatie De Laren/De Wierden is nu negatief. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de grondexploitatie.  De grondexploitatie van Stadscentrum Oostkavels is in deze jaarrekening afgesloten. De voorziening is be‐ trokken bij het resultaat. Daarbij is binnen de algemene dienst een nieuwe voorziening ad € 6,3 miljoen ge‐ troffen voor de nog te realiseren parkeergarage.  De voorziening verspreide percelen is betrokken bij de afsluiting van diverse projecten (o.a. Anna Park en Gooise Kant).  In de grondexploitatie Almere buiten centrum is de nabetaling A‐gebied nu volledig verwerkt (overgehe‐ veld), door een verbetering van het resultaat (onder andere kosten geluidscherm spoor nu door derden) is de voorziening naar € 1,6 miljoen bijgesteld.  Het complex Meridiaanpark is afgesloten. Een deel van de voorziening is ingezet voor de afwikkeling van de boekwaarde. Een deel van de ontwikkeling moet echter nog worden afgerond. Voor de nog te realiseren ontwikkeling is een afzonderlijke grondexploitatie Buitenplaats opgesteld. Het restant van de voorziening wordt betrokken bij de resterende werkzaamheden aan het park, de betrokken middelen worden vanuit het grondbedrijf overgedragen aan de algemene dienst.  De grondexploitatie Stichtse Kant is nu negatief. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de betref‐ fende grondexploitatie.  De voorziening voor Almere Poort is met € 38,8 miljoen hoger uitgekomen dan bij de programmabegroting was voorzien. In de raming zijn alle in de programmabegroting 2014 gemelde maatregelen opgenomen, waaronder de herprogrammering van Poort‐Oost. Van de raming is € 6 miljoen het gevolg van een correctie op de te hoog ingeraamde effecten van de rentecorrectie op langlopende delen van de grondexploitaties in Poort. Deze € 6 miljoen is vooralsnog als een bedrag opgenomen en zal bij de volgende actualisatie op grondexploitatieniveau worden ingerekend.  De voorziening prijzen is gebaseerd op een risico‐correctie van 4,5% op de te realiseren opbrengsten in de komende 7 jaar, met uitzondering van de projecten waar al prijsafspraken voor zijn gemaakt of waarvoor al afzonderlijk in de grondexploitatie is voorzien. De totale risico‐correctie bedraagt € 19,8 miljoen. Hiervan betreft € 11,2 miljoen grondexploitaties met een negatief resultaat waarvoor de voorziening wordt ge‐ vormd, de overige € 8,7 miljoen voor de positieve grondexploitaties is betrokken bij het nog te realiseren vermogen (zachte buffer).  De kosten baten analyse van de OG Youri Egorovweg is niet meer negatief. De voorziening ad € 0,2 miljoen valt vrij.  De kosten baten analyse van de verbreding A6 is vanaf 2014 ondergebracht bij het complex Openbare ge‐ bieden en heeft een negatief resultaat van € 1 miljoen.  Nu de specifieke maatregelen nu op grondexploitatieniveau zijn ingerekend, vallen de hiervoor gevormde voorzieningen voor de prijsaanpassingen/kantoren vrij. 8. Verbreding A6 De kosten baten analyse verbreding A6 is met ingang van 2014 ondergebracht bij het complex openbare gebie‐ den. De voor het tekort in het vermogen bestemde middelen zijn nu onder aftrek van de lasten voor 2013 on‐ dergebracht bij de voorzieningen. De lasten van 2013 zijn direct ten laste van het weerstandsvermogen ge‐ bracht. 9. Besteding stimuleringsmiddelen Bij de Programmabegroting 2012‐2015 heeft de Raad een budget beschikbaar gesteld van € 6 miljoen (3 x € 2 miljoen) voor stimuleringsmaatregelen. Dit budget is opgenomen in de reserve Weerstandsvermogen. In de Programmabegroting 2013 is een bestedingsplan opgesteld. Van de gealloceerde stimuleringsmaatregelen ad € 6 miljoen is tot en met 2013 € 2,4 miljoen besteed, waarvan € 1,7 miljoen in 2013. De besteding in 2013 is onder andere als volgt ingezet: € 0,5 miljoen is conform eerder besluitvorming in de reserve Floriade gestort; € 0,3 miljoen is besteed aan het versterken van de marketing van Almere; € 0,2 mil‐ joen voor op sterkte te houden PO‐organisatie; Marketing & Acquisitie € 0,2 miljoen; verkoopmanifestaties € 0,23 miljoen en bijdragen aan de verbouwing van het ondernemersplaza/kavelwinkel € 0,14 miljoen. Het restant ad € 3,5 miljoen (zie ook bij resultaatbestemming) zal de komende twee jaar worden ingezet. Programmarekening 2013

pag. 167

10. Afsluitingen diverse Verspreide percelen en Openbare gebieden Bij deze jaarrekening zijn diverse restantprojecten afgesloten die ondergebracht zijn binnen de complexen Verspreide percelen en Openbare gebieden. Voor veel projecten zijn in eerdere jaren tussentijds voorlopige resultaten genomen. De financieel belangrijkste afsluitingen betreffen:  Nota Omslag Grote Werken stad/buiten/haven ad € 4,2 miljoen. Uit dit project zou een bijdrage worden verstrekt aan de bustunnel onder de A6. De tunnel wordt nu in het kader van het Programma Stedelijke Be‐ reikbaarheid Almere mede gefinancierd door Rijkswaterstaat en de Provincie Flevoland. Nu de (resterende) bijdrage uit de NOGW vervalt, kan deze worden afgesloten.  Een slotuitkering uit de CV Gooise Poort ad € 0,5 miljoen.  Een nadelig resultaat in verband met de afwikkeling van de boekwaarde van de Middachtenlaan ad € ‐0,7 miljoen.  Per saldo € 0,5 miljoen afwikkelingen in openbare gebieden (uitbreiding supermarkt, tuincentrum, etc).  Voor per saldo € 3,5 miljoen overige afwikkelingen in verspreide percelen, waaronder 2L Tussen de Vaarten ad € 1,3 miljoen, 3C9 Bouwmeesterbuurt € 1,4 miljoen en 3Z De Vaart I/II/III ad € 1,1 miljoen. 11. Afsluiting grondexploitaties In 2013 is de grondexploitatie Stadscentrum Noord afgesloten met een positief resultaat van € 2,5 miljoen. Verder is ook de grondexploitatie Stadscentrum Oostkavels afgesloten, het resultaat na verwerking van de voorziening is € 0,3 miljoen negatief. In het resultaat is betrokken de te vormen voorziening van de algemene dienst ad € 6,3 miljoen voor de toekomstige parkeergarage in het stadscentrumgebied. De laatste restwerk‐ zaamheden van beide complexen zijn ondergebracht bij verspreide percelen. 12. Overig resultaat In 2012 is € 0,2 miljoen ontvangen vanuit een fonds beheerd door Groen Stad. In 2012 is deze bijdrage verre‐ kend en verantwoord op de leningen Garantiefonds Achtervang Bouwgroepen en Garantiefonds Plankosten Bouwgroepen. Het betrof echter een terugbetaling van een pilot opstapwoningen uit het jaar 2000. Correctie vindt plaats in de Voorjaarsnota, de terugstorting vindt nu plaats in de reserve weerstandsvermogen.

pag. 168


3.9.6 Resultaatbestemming/harde buffer Tabel 3‐27


stand 31‐12‐2013 (reserve voorlopige resultaten en gerealiseerd weerstandsvermogen)

voorstel reguliere resultaatbestemming

1

dekking NOGW Hout 2e fase particulieren

‐7,2

‐7,6

2

stimuleringsmaatregelen

‐5,3

‐3,5

3

bijdrage parkeeroplossing Homeruskwartier

‐0,5

‐0,5

4

MPGA

‐0,6

‐0,4

5

strategische kostenbeheersing 2013

0,0

‐5,5

6

handhaving Ovk beheersfase 2014, en aanvulling fonds initiële ontwikkeling

‐0,1

‐0,2

7

maatregelen ontsluiting Gooimeerdijk

0,0

‐0,2

8

gronddepot Buitenhout

‐0,7

‐0,7

9

risico aanbestedingen

0,0

‐3,8

10 prijsaanpassing

PB14

PR 13

59,1

59,9

‐10,7

0,0

11 organisatiekosten en erfpacht

‐2,8

‐2,8

stand na reguliere resultaatbestemming

31,3

34,7

verwerking van het voorzichtige scenario:

12 buffer voorzichtige scenario (prijspeil 31‐12‐2012)

‐31,3

‐47,6

0,0

‐12,9

13 vrijgemaakte concernbuffer

13,0

beschikbaar voor afdekking zachte buffer

tekort reserve gerealiseerd weerstandsvermogen na buffer voorzichtig scenario

0,0

0,1

Hieronder zijn de belangrijkste mutaties toegelicht. 5. Strategische kostenbeheersing 2013 Bij de programmabegroting 2012 is besloten de boekwaarde van complexen die pas op (lange) termijn tot ont‐ wikkeling zullen komen te beperken, door het bedrag van de reguliere rentebijschrijving jaarlijks af te trekken van de winstafdracht van het grondbedrijf. In de onderstaande tabel zijn de complexen, de bijbehorende boekwaarde en de rente gepresenteerd. Tabel 3‐28

grondexploitaties


boekwaarde

rente

Overgooi

29,7

1,5

Hout Noord (A6‐park)

10,2

0,5

Stichtse Kant

19,3

1,0

De Vaart IV‐VI

7,1

0,3

44,3

2,2

Almere Poort (Voortuin, Middenkant, Pampushout I‐III, Pampus Hout II, Olympiakwartier) totaal

110,6

5,5

7. Maatregelen ontsluiting Gooimeerdijk Oorspronkelijk waren deze kosten opgenomen in de grondexploitatie Overgooi. De investering ligt niet binnen de grenzen van de grondexploitatie en is nu binnen het weerstandsvermogen opgenomen.


pag. 169

9. Risicobuffer aanbestedingen Bij het MPGA 2013 hebben wij gemeld dat in het kader van de taakstellende cashflowmaatregelen ( schrappen planreserves, verlaging onvoorzien en verlaging investeringsramingen als gevolg van marktomstandigheden) een extra voordeel was gehaald van € 9,1 miljoen. Maar dat door het scherper aan de wind varen deze midde‐ len vooralsnog gereserveerd bleven voor mogelijke tegenvallers in de aanbestedingsfeer in de komende perio‐ de van 5 jaar. De stelposten waren begroot in de betreffende grondexploitaties waar deze extra voordelen zich voordeden. Omdat de nadelen zich in alle grondexploitaties kunnen voordoen zijn de gereserveerde middelen overgebracht naar het weerstandsvermogen. De resultaten van de betreffende grondexploitaties zijn daarmee verbeterd. Nu 2013 in de markt is gerealiseerd en ook een deel van de aanbestedingen in 2014 in de markt zijn gezet, lijken de verlaagde investeringsramingen ook feitelijk door de markt gerealiseerd te worden. Op grond hiervan hebben wij de buffer nu verlaagd. Naar rato van de “ingerekende” aanbestedingsvoordelen voor de jaren 2013 t/m 2017 hebben wij de vrijvallende risico’s voor de jaren 2013 en 2014 nu laten vrijvallen. Per sal‐ do resteert € 9,1 miljoen ‐ € 5,2 miljoen = € 3,8 miljoen. 10. Prijsaanpassing De bij de programmabegroting 2014 geraamde prijsbuffer is nu omgezet naar een voorziening. (Zie ook bij de voorzieningen). 12. Begrote bijstelling harde buffer voorzichtig scenario De benodigde harde buffer voor het voorzichtige scenario (voorheen nulscenario) bedraagt € 47,6 miljoen. Bij de programmabegroting 2014 werd nog uitgegaan van een buffer van € 31,3 miljoen. De grotere buffer is met name het gevolg van het bijstellen van de omzetvolumes in het voorzichtige scenario. Het voorzichtige scenario wordt becijferd met een simuleringsmodel. Bij dit model worden mutaties normaliter verrekend met een ge‐ middelde kavelprijs in de betreffende grondexploitatie. Omdat in de fasering in de ambitiebasis de afzet van de goedkopere woningen nu meer in de eerste jaren worden begroot, leidt de toepassing van het simuleringsmo‐ del met gemiddelde kavelprijzen tot een te hoge afzetberekening in die eerste jaren in het voorzichtige scena‐ rio. Het model is hierop aangepast. Bij de programmabegroting 2015 zal op hoofdlijnen een meer integrale (individuele programma’s) doorrekening worden gemaakt maken van alle individuele grondexploitaties geba‐ seerd op het voorzichtige scenario. Van de berekende € 47,6 miljoen heeft € 22,4 miljoen betrekking op Poort, Hout‐Noord € 16,1 miljoen, Stichtse Kant en Overgooi € 7,2 miljoen. 13. Aanvullend vrijgemaakte concernbuffer in NCW 2014 Het saldo van de harde buffer in 2013 bedraagt € 34,7 miljoen. Dit betekent dat er sprake is van een tekort van € 12,9 miljoen om het harde deel ad € 47,6 miljoen van het voorzichtige scenario op te kunnen vangen. Vanuit de reserve “structurele rente eigen vermogen” wordt € 13 miljoen vrijgemaakt ter afdekking van dit tekort. In de voorjaarsnota 2015 is reeds een besluit voorgelegd om € 7 miljoen vrij te maken.

pag. 170


3.9.7 Op termijn beschikbaar vermogen/zacht Tabel 3‐29


grondexploitaties

PB14

PR13

nog te realiseren vermogen

127,1

106,2

winstuitname 2013

p.m

‐9,9

benodigd vermogen reguliere grexen

‐23,2

‐13,3

op termijn voor aftrek risicokapitaal/zachte buffer voorzichtige scenario

103,9

83,0

risicokapitaal grondexploitaties

‐64,4

‐50,0

benodigd voorzichtig‐scenario (zacht)

‐37,2

‐30,8


2,3

2,2

Toelichting Nog te realiseren vermogen Het nog te realiseren vermogen (inclusief de genomen winst) van reguliere grondexploitaties neemt per saldo af met € 30,8 miljoen ten opzichte van de Programmabegroting 2014. De nadelige beweging wordt voorname‐ lijk veroorzaakt door: Afsluiting Stadscentrum Noord (€ ‐1,0 miljoen); Sallandse Kant ( € ‐1,4 miljoen); Sierradenbuurt ( € ‐0,5 mil‐ joen); Stripheldenbuurt ( € ‐1,4 miljoen); De Vaart IV‐VI (€ ‐1,6 miljoen); Noorderplassen West (€ ‐8,6 miljoen); Hout Noord (€ ‐7,5 miljoen); Overgooi ( € ‐2,2 miljoen); Stichtse Kant (€ ‐3,2 miljoen); Vogelhorst (€ +1,3 mil‐ joen) en Verspreide percelen ( € ‐4,3 miljoen). In deze mutaties is de winstneming in 2013 ad € 9,9 miljoen betrokken. Voor de belangrijkste afwijkingen en analyses wordt u verwezen naar het MPGA 2014. Benodigd vermogen Het benodigde vermogen betreft dat deel van het zachte vermogen dat benodigd is om de effecten op te van‐ gen van maatregelen die vooraf niet aan expliciete grondexploitaties zijn toe te rekenen omdat nog niet duide‐ lijk is waar de kosten landen of voor mutaties die op grondexploitatieniveau tijdelijk nog niet ingerekend kun‐ nen worden. Het benodigde vermogen is ten opzichte van de programmabegroting 2014 gewijzigd met € 9,9 miljoen. De stelposten: planwijziging Noorderplassen ad € 6,9 miljoen; Civieltechnische correctie Overgooi en Vogel‐ horst ad € 1,1 miljoen zijn in de actualisatie van de betreffende grondexploitaties verwerkt. Verder zijn plan‐ kosten aanpassingen 2013 nu in de boekwaardes verwerkt en resteert nog een bedrag van € 2 miljoen voor 2014. Nu in Poort en Hout de meeste gebieden in het kader van archeologie beter in beeld zijn kan de hiervoor geraamde reservering voor € 1,5 miljoen vrijvallen. De prijsbuffer is met € 2,7 miljoen naar beneden bijgesteld. In de onderstaande tabel staan alle maatregelen. Tabel 3‐30

reguliere grondexploitaties


PB2014

PR2013

zwerfvuil

‐0,5

‐0,7

handhaving overeenkomsten beheerfase

‐0,5

‐0,6

gevolgen Habitatrichtlijnen

‐1,0

‐1,0

effecten archeologisch vooronderzoek op uitgifte

‐3,0

‐1,5

4,0

2,0

plankosten aanpassingen 2013 / 2014 civiel technische raming verschillen Overgooi en Vogelhorst

‐1,1

0,0

‐11,4

‐8,7

organisatiekosten (8,5 miljoen i.p.v. 7 miljoen)

‐2,1

‐2,1

stimuleringsmaatregel: incentives erfpacht

‐0,7

‐0,7

planwijziging Noorderplassen

‐6,9

0,0

prijsaanpassing 4,5% t/m 2019

‐23,2


‐13,3 pag. 171

Risicokapitaal grondexploitaties Het risicokapitaal is bij het MPGA 2014 integraal geactualiseerd en komt nu uit op nominaal € 50 miljoen. In vergelijking met de Programmabegroting 2014 is het volume per saldo afgenomen met € 14,4 miljoen. De risi‐ cobedragen voor Poort zijn met € 3,9 miljoen verlaagd, in Hout‐Noord met € 6,4 miljoen, de overige gebieden met € 2,9 miljoen en de algemene risico’s met € 1,2 miljoen verlaagd. Voor een specificatie verwijzen wij naar de risicotabellen in de paragraaf weerstandsvermogen en het MPGA 2014. Benodigd voor het voorzichtige scenario zacht De effecten van het voorzichtige scenario voor het nog te realiseren deel van het vermogen worden becijferd op NCW € 30,8 miljoen. De op termijn te verdienen zachte buffer bedraagt NCW € 83 miljoen. De buffer is voldoende om de hiervoor genoemde bedragen voor het risicokapitaal ad € 50 miljoen en voorzichtigscenario ad € 30,8 miljoen af te dekken.

pag. 172


4

Balans en toelichting

4 Balans en toelichting 4.1 Waarderingsgrondslagen In dit hoofdstuk schenken wij aandacht aan de waarderingsgrondslagen zoals die in acht zijn genomen bij het opstellen van de programmarekening per 31 december 2013. Wettelijke voorschriften De gehanteerde waarderingsgrondslagen zijn in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoor‐ ding (BBV). Voor een nadere uitwerking van de BBV‐regels heeft de gemeenteraad op 17 maart 2005 de Kader‐ nota Vaste Activa beleid en de Kadernota Reserves & Voorzieningen vastgesteld. De toepassing voor de Bouwgrondexploitatie is nader uitgewerkt in de Kadernota Grondbeleid. Daarnaast is vanaf verslagjaar 2006 voldaan aan de eisen ingevolge de ministeriële regeling Single Information Single Audit. Op basis van deze laatste regeling legt de gemeente via een bijlage bij de jaarrekening verant‐ woording af over een aantal specifieke uitkeringen. Deze bijlage maakt deel uit van de jaarrekening en valt daarom ook onder de strekking van de accountantsverklaring. Schattingswijziging De waardering van erfpacht op de balans is aangepast naar aanleiding van de BBV‐notitie “Erfpacht in het BBV” (publicatie februari 2013). Naar aanleiding van deze notitie zijn de lopende erfpachtcontracten integraal be‐ oordeeld. Uit deze beoordeling is gebleken dat nagenoeg bij alle contracten met eeuwigdurende erfpacht er sprake is van een periodiek canon. De waarde van deze gronden met een eeuwigdurende erfpacht is afgewaar‐ deerd tot de registratiewaarde van € 1 per contract. Het totaalbedrag van deze waardevermindering bedraagt € 1.708.000. Daarnaast zijn op basis van deze notitie langlopende vorderingen opgenomen, tegen de contante waarde van de toekomstige pachtsommen. De totale waarde van deze vorderingen bedraagt € 1.579.000. Het verschil tussen de waardevermindering van de gronden en de opname van de langlopende vorderingen be‐ draagt € 129.000. Dit nadeel wordt via resultaatbestemming onttrokken aan de reserve Egalisatie Exploitatie, Huur, Erfpacht & Landbouwgronden. Immateriële vaste activa Immateriële activa worden niet geactiveerd tenzij hiertoe een expliciet raadsbesluit wordt genomen. Waarde‐ ring vindt plaats tegen de verkrijgingsprijs dan wel de vervaardigingsprijs. Materiële vaste activa Materiële vaste activa met een economisch nut Materiële vaste activa met een economisch nut moeten worden geactiveerd, met uitzondering van kunstvoor‐ werpen met een cultuurhistorische waarde en geïsoleerde incidentele investeringen met een waarde kleiner dan € 5.000. Op de materiële vaste activa met een economisch nut worden geen bijdragen uit reserves in min‐ dering gebracht. Deze bijdragen worden afzonderlijk op de balans vermeld onder een bestemmingsreserve waaruit de jaarlijkse kapitaallasten bekostigd worden. Eventuele investeringsbijdragen van derden worden op de boekwaarde in mindering gebracht. Gronden in eeuwigdurende erfpacht worden gewaardeerd tegen regi‐ stratiewaarde van € 1 per contract. Gronden in tijdelijke erfpacht worden gewaardeerd tegen de eerste uitgif‐ teprijs. Overige materiële vaste activa met een economisch nut worden gewaardeerd op basis van verkrijgings‐ of vervaardigingsprijs. Het is niet altijd mogelijk gedurende de uitvoering van een investeringsproject eenvoudig een adequate toede‐ ling naar de onderscheiden balanscategorieën te maken. Een geforceerde toedeling op balanscategorieën zou leiden tot extra administratieve lasten en verminderd inzicht in de administratie. Deze investeringen worden om die reden verantwoord onder de (tijdelijke) balanscategorie materiële vaste activa in uitvoering. Bij opleve‐ ring van het investeringsproject wordt de juiste toedeling verwerkt.


pag. 175

Materiële vaste activa met een maatschappelijk nut Materiële vaste activa met een maatschappelijk nut, welke in het verslagjaar zijn aangeschaft worden niet geactiveerd. Bijdragen uit reserves en investeringsbijdragen van derden worden direct in mindering gebracht op genoemde activa. Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen en leningen worden opgenomen tegen nominale waarde, eventueel verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Onder de overige leningen worden de vorderingen uit hoofde van eeuwigdurende erfpachtcontracten met een jaarlijkse canon opgenomen tegen contante waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van een NV of een BV (“kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen” in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Bijdragen aan activa in eigendom van derden worden gewaardeerd tegen het bedrag van de bijdrage, vermin‐ derd met afschrijvingen. Afschrijvingen De gehanteerde afschrijvingsmethoden zijn lineaire afschrijvingen en annuïtaire afschrijvingen. Op gronden wordt niet afgeschreven. De afschrijvingstermijnen voor vaste activa bedragen: Tabel 4‐1

afschrijvingstermijn

schoolgebouwen

60 jaar

noodlokalen

10‐30 jaar

overige bedrijfsgebouwen

40‐50 jaar

grond‐, weg‐ en waterbouwkundige werken

5‐15 jaar

vervoermiddelen

10‐15 jaar

ICT‐hardware

3‐10 jaar

ICT‐software

5‐10 jaar

kantoorinventaris

5‐10 jaar

machines, apparaten en installaties

3‐10 jaar

overige materiële vaste activa

3‐10 jaar

gronden en terreinen

geen afschrijving

bijdragen aan activa in eigendom van derden

gebruiksduur investering

kosten van onderzoek & ontwikkeling

maximaal 5 jaar

kosten verbonden aan geldleningen

maximaal looptijd van de lening

saldo van agio en disagio

maximaal looptijd van de lening

Voorraden De gronden van de gebieden met en zonder exploitatiebegroting zijn gewaardeerd tegen de inbrengwaarde, vermeerderd met de bestede bedragen en verminderd met de opbrengsten wegens uitgifte, gecorrigeerd met het voorlopig resultaat (bij gronden met exploitatiebegroting). Bij de waardering van de niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) is rekening gehouden met de toegesta‐ ne waarderingsmethodiek, zoals beschreven in de stellige uitspraken van de commissie BBV in de Notitie Grondexploitatie (februari 2012). Activering wordt alleen toegepast bij een stellig voornemen tot bebouwing in de nabije toekomst. De NIEGG zijn gewaardeerd tegen vervaardigingskosten tot een maximum van de huidige marktwaarde. De bouwgronden in exploitatie (BIE) zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs verminderd met de op‐ brengsten van de verkopen. pag. 176


Eventuele verschillen in de waardering als gevolg van verwachte verliezen (BIE) of lagere marktwaarde (NIEGG) worden via een waardecorrectie voorziening in mindering gebracht op de betreffende balanspost. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. Voor de openstaande vorderingen wegens teruggevorderde uitkeringen, wordt direct 100% oninbaarheid voor‐ zien. Gezien de aard van de vorderingen op particulieren uit (onterechte) uitkeringen, wordt vervolgens de waardering bepaald op hetgeen verwacht wordt nog te ontvangen in de komende jaren afgaande op de erva‐ ringscijfers van de afgelopen jaren. De bedragen, die de komende 4 jaar nog als ontvangst worden verwacht inzake de opboekingen van de afgelopen 4 jaren, zijn als vordering opgenomen en leiden tot bijstelling van de voorziening. Liquide middelen en overlopende activa Liquide middelen en overlopende activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve en bestemmingsreserves. De reserve voorlopige resulta‐ ten is gebaseerd op de tussentijdse resultaatbepaling per complex. Rentebaten en –lasten worden via de resul‐ tatenbestemming jaarlijks bij‐ c.q. afgeschreven. Na afsluiting van een complex wordt het werkelijke resultaat overgeboekt naar het gerealiseerd weerstandsvermogen. Voorzieningen Voorzieningen worden in principe gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. In afwijking van deze algemene regel worden de pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders op de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaar‐ deerd. De voorzieningen zijn gebaseerd op de jaarlijkse dotaties via resultaatbepaling vermeerderd met een jaarlijkse inflatiecorrectie en verminderd met onttrekkingen gedurende het boekjaar. Tevens worden de voorzieningen ten aanzien van grondexploitaties gewaardeerd tegen contante waarde. Langlopende schulden Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met de aflossingen. Verplichting voortvloeiende uit leasing De waardering van de verplichting uit hoofde van Financial lease van vervoermiddelen vindt plaats tegen con‐ tante waarde van de contractueel verschuldigde leasetermijnen. Kortlopende schulden Overlopende passiva De overlopende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg‐ en garantstellingen Borg‐ en garantstellingen zijn opgenomen onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen en zijn gewaar‐ deerd tegen de waarde waarvoor een borg‐ of garantstelling is verstrekt.


pag. 177

Grondslagen voor resultaatbepaling Onder baten worden verstaan de baten die rechtstreeks aan het jaar zijn toe te rekenen en die in het jaar als gerealiseerd kunnen worden beschouwd. De batenrealisatie bij goederen is het jaar van levering en bij dien‐ sten het jaar waarin de diensten zijn verricht. De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Via de besluitvorming van de programmabegroting 2014 is de winstnemingsystematiek voor de grondexploita‐ tie als volgt geformuleerd: Bij de Bouwgronden in exploitatie wordt de tussentijdse winstneming bepaald op basis van de rekenregel voor‐ calculatorische winst x mate van voortgang opbrengsten x mate van voortgang kosten. Met ingang van boekjaar 2013 is daarbij een drempel geïntroduceerd. De eerste tussentijdse winst wordt pas genomen als minimaal 50% van de geraamde opbrengsten is gerealiseerd. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. Van een verlies bij de Bouwgronden in Exploitatie is sprake als de netto contante waarde van de te verwachten opbrengsten vermin‐ derd met de netto contante waarde van de te verwachten kosten en de boekwaarde van een complex op ba‐ lansdatum negatief is.

pag. 178


4.2 Balans per 31 december 2013 Activa


31‐12‐2013

VASTE ACTIVA

immateriële vaste activa

31‐12‐2012

kosten verbonden aan sluiten van geldleningen en saldo agio en disagio

0

0

kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief

0

0

0

0

totaal immateriële vaste activa materiële vaste activa

investeringen met een economisch nut ‐ waarvan, in erfpacht investeringen in openbare ruimte met een maatschappelijk nut totaal materiële vaste activa financiële vaste activa

483.670

497.430

4.672

3.745

483.670

kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

15.271

kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen subtotaal kapitaalverstrekkingen leningen aan woningbouwcorporaties leningen aan deelnemingen leningen aan overige verbonden partijen subtotaal leningen overige langlopende leningen overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer bijdragen aan activa in eigendom van derden

0

1.000

1.000

16.271

16.271

9.359

14.342

0

0

3.053

2.653

12.412

16.995

16.960

17.107

0

0

3.379

3.581

subtotaal overige financiële vaste activa

20.339

20.688

totaal financiële vaste activa

49.022

53.954

totaal vaste activa

532.692

551.384

voorraden

grond–en hulpstoffen niet in exploitatie genomen bouwgronden grond‐ en hulpstoffen overige onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie gereed product en handelsgoederen vooruitbetalingen totaal voorraden uitzettingen met een looptijd korter dan één jaar

1.500

2.224

0

507.617

474.772

30

76

0

0

509.147

477.072

vorderingen op openbare lichamen

28.979

rekening courant verhoudingen met niet‐financiële instellingen overige vorderingen totaal uitzettingen

25.194

2.488

408

17.582

18.645

49.049

44.247

liquide middelen

4.095

overlopende activa totaal vlottende activa TOTAAL GENERAAL

15.271

0

VLOTTENDE ACTIVA

497.430

4.579

15.229

11.533

577.520

537.431

1.110.212

1.088.815

pag. 180


Passiva


31‐12‐2013

31‐12‐2012

VASTE PASSIVA eigen vermogen reserves algemene reserve

90.417

55.940

242.047

285.452

subtotaal reserves

332.464

341.392

22.830

9.321

totaal eigen vermogen

355.294

350.713

51.909

76.406

494.332

429.256

bestemmingsreserves resultaat na bestemming voorzieningen vaste schulden met een looptijd van één jaar of langer binnenlandse banken en overige financiële instellingen buitenlandse instellingen, banken, bedrijven en overigen totaal onderhandse leningen

15.000

15.000

509.332

444.256

7.518

0

38

39

door derden belegde gelden waarborgsommen totaal vaste schulden

516.888

444.295

totaal vaste passiva

924.091

871.414

90.500

70.500

VLOTTENDE PASSIVA netto‐vlottende schulden met een looptijd korter dan één jaar kasgeldleningen overige schulden

16.641

17.853

107.141

88.353

78.980

129.048

186.121

217.401

TOTAAL GENERAAL

1.110.212

1.088.815

Versterkte borgstellingen en garantstellingen

1.475.372

1.425.919

totaal netto‐vlottende schulden overlopende passiva totaal vlottende passiva


pag. 181

4.3 Toelichting op de balans per 31 december 2013 4.3.1 Toelichting vaste activa De vaste activa en de belangrijkste mutaties hierop in 2013 zullen hieronder nader worden toegelicht. De vaste activa zijn onderverdeeld in:  immateriële vaste activa;  materiële vaste activa;  financiële vaste activa. Immateriële vaste activa Per balansdatum heeft de gemeente geen immateriële vaste activa. Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: Tabel 4‐2


boekwaarde ultimo

2013

2012

483.670

497.430

4.672

3.745

materiële vaste activa met een maatschappelijk nut in de openbare ruimte

0

investeringen met een economisch nut ‐ waarvan gronden in erfpacht

totaal

483.670

497.430

Investeringen met een economisch nut Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde weer: Tabel 4‐3

gronden en terreinen bedrijfsgebouwen grond‐, weg‐, waterbouw vervoermiddelen

Bedragen x € 1.000 boekwaarde

correctie

vermeer‐

01‐01‐2013 boekwaarde

deringen

46.191

in mindering gebrachte voorzieningen

vingen correctie 31‐12‐2013

6.117

2.236

50.072

9.411

11.017

8.200

378.355

9.696

‐156

504

830

9.213

2.082

757

542

2.297

‐1.200

160

6.208

25.604

19.599

47

1.261

3.189

17.718

158

253

411

overige materiële vaste activa

totaal

derden

1.151

32.852

deringen

waarde boekwaarde

387.010

machines, apparaten en installaties materiële vaste activa in uitvoering

vermin‐ bijdrage afschrij‐

497.430 1.915

0

18.463

24.023

8.200

483.670

10.115

Correctie boekwaarde Ten opzichte van de boekwaarde ultimo 2012 zijn van een aantal investeringen correcties in de rubricering doorgevoerd. Het gaat daarbij om splitsing van gebouwen, installatie en overige materiële vaste activa bij de investeringsprojecten parkeergarages Cuba‐ en Brooklyn en gebouw Extravert. Verder is het investeringsproject Sportpark Buitenhout afgesplitst van gebouwen en grond‐, weg‐ en water‐ bouw naar materiële vaste activa in uitvoering. De gronden, terreinen en gebouwen zijn tot een boekwaarde van € 409,0 miljoen in beheer bij het Vastgoed‐ bedrijf. Deze objecten hebben een WOZ‐waarde van € 602,2 miljoen. De overige gronden, terreinen en gebou‐ wen zijn elders binnen de gemeentelijke organisatie in beheer.

pag. 182


Vermeerderingen In de volgende tabel wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste vermeerderingen: Tabel 4‐4

investeringsproject



bilbiotheek Almere Stad

461

bibliotheek/AMKU Almere Buiten

vervoer machines, overige middelen apparaten en materiële installaties vaste activa

3.647

parkeren Almere Buiten

‐1.123

buurtcentra scholen

bedrijfs grond‐, weg‐ gebouwen waterbouw

252

sportaccommodaties ijs‐ en skeelerbaan

1.245

1.243

372

52

3.175

78

3.555

400

174

112

420

1.106

35

40

96

233

329

716

138

143

2.062

2.500

973

718

5.990

35

bedrijfs‐ en personenauto's

41

afvalcontainers vuilnisauto’s

716

Stadhuis/Aardbei

1.781

Grond Eurocommerce

2.500

overig

3.315

983

6.117

9.411

totaal vermeerderingen

461

‐2.402

52 302

totaal

504

757

160

1.514

18.463

Verminderingen In 2013 zijn geen bedrijfsmiddelen met een boekwaarde afgestoten door verkoop. Bijdrage derden In 2013 zijn geen bijdragen van derden ontvangen, die op de investeringen in mindering zijn gebracht. Afschrijvingen Een aantal bedrijfsmiddelen zijn in 2013 buiten gebruik gesteld. De restant boekwaarde is via extra afschrijvin‐ gen van € 1.204.000 naar € nihil gebracht. Waardevermindering Er is een voorziening waardecorrectie getroffen voor commercieel vastgoed. Daarmee de netto boekwaarde van commercieel vastgoed aangepast naar de actuele waarde gebaseerd op de afgesloten en verwachte huur‐ contracten. De hoogte van de voorziening bedraagt ultimo 2013 € 10,1 miljoen. Materiële vaste activa in erfpacht Het verloop van de boekwaarde is als volgt: Tabel 4‐5



boekwaarde 01‐01‐2013

vermeer‐ dering

3.745

2.635

3.745

2.635

1.708

totaal

vermin‐ waarde boekwaarde dering vermindering 31‐12‐2013 1.708

4.672 4.672

De vermeerdering betreft de uitgifte in erfpacht van gronden in Almere Hout en Almere Poort. De uitgifte in erfpacht is ten gunste van de grondexploitatie gebracht. De waardering van erfpacht op de balans is aangepast naar aanleiding van de publicatie (februari 2013) van de notitie “Erfpacht in het BBV”. De waarde van de gronden, met eeuwigdurende erfpachtcontracten, waarvoor periodieke canon wordt ontvangen, is afgewaardeerd tot een registratiewaarde € 1 per contract.


pag. 183

Deze waardevermindering bedraagt € 1.708.000. Op basis van deze notitie heeft dit geleid tot de opname van langlopende vorderingen, tegen de contante waarde van de toekomstige pachtsommen (€ 1.579.000). Het verschil tussen de waardevermindering van de gronden en de opname van de langlopende vorderingen be‐ draagt: € 129.000. Dit nadeel wordt via resultaatbestemming onttrokken aan de reserve Egalisatie Exploitatie, Huur, Erfpacht & Landbouwgronden. Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het boekjaar wordt in onderstaand overzicht weergege‐ ven: Tabel 4‐6



vermeer‐ dering

vermin‐ dering

waarde correctie


15.271

15.271

1.000

1.000

kapitaalverstrekkingen aan: deelnemingen overige verbonden partijen leningen aan: woningbouwcorporaties deelnemingen overige verbonden partijen overige langlopende leningen bijdragen aan activa in eigendom van derden

14.342

4.983

9.359

0

50

‐50

0

3.053

1.619

516

16.960

3.379

2.653

400

17.107

1.988

3.581

202

totaal hierop in mindering gebrachte voorzieningen

53.954

2.388

6.854

466

49.022

2.013

1.547

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen De kapitaalverstrekking bestaat uit aandelen in: Tabel 4‐7


31‐12‐2013

31‐12‐2012

15.197

15.197

40

40

BNG NV ( 3.432 aandelen; 0,006%)

9

9

Kunstgoed BV

0

0

25

25

BV Bedrijvenpark G.P. (Gooise Poort)

0

0

Technofonds Flevoland BV

0

0

HVC NV (173 Aandelen A; 5,9%)

0

0

Vitens NV (366.175 aandelen; 6,3%) Alliander NV (794.720 aandelen)

OMALA NV (25 aandelen; 33,3%)

totaal

15.271

15.271

De kapitaalinbreng van BV Bedrijvenpark G.P., Technofonds Flevoland BV en HVC NV is in voorgaande jaren afgewaardeerd naar € nihil. Het eigen vermogen van Kunstgoed BV is negatief geworden. Daarom is voor het nominale aandelenkapitaal (€ 18.000) een waardecorrectievoorziening getroffen, waarmee de balanswaarde op € nihil komt. De opheffing van Kunstgoed BV wordt verwacht in 2014. In 2013 is de opheffing van de BV Bedrijvenpark G.P in gang gezet.

pag. 184


Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen De kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen zijn: Tabel 4‐8


31‐12‐2013

CV. Bedrijvenpark G.P. (Gooise Poort) C.V. Ontwikkeling Maatschappij Airport Garden City

31‐12‐2012

0

0

1.000

1.000

totaal

1.000

1.000

CV. Bedrijvenpark G.P. (Gooise Poort) De gemeente Almere en ING Vastgoed Ontwikkeling B.V. zijn beide voor 50% vennoot in de C.V. In voorgaande jaren in de kapitaalverstrekking van deze C.V. ten laste van het weerstandsvermogen op € nihil gewaardeerd. De CV. Bedrijvenpark G.P. is in 2013 ontbonden en deze ontbinding is begin 2014 geregistreerd bij de Kamer van Koophandel. De ontvangen liquidatie‐uitkering van € 473.000 is via de grondexploitatie ten gunste van het weerstandsvermogen gebracht. C.V. Ontwikkeling Maatschappij Airport Garden City In 2011 is de C.V. Ontwikkeling Maatschappij Airport Garden City opgericht, waarin de Provincie Flevoland en de gemeenten Lelystad en Almere optreden als commanditaire vennoot en OMALA NV als beherend vennoot. Bij de oprichting van de C.V. is door de gemeente Almere € 1 miljoen ingebracht als kapitaal. Leningen aan woningbouwcorporaties De boekwaarde van de leningen aan de woningbouwcorporaties bedraagt per 31 december 2013 € 9,4 miljoen. Op deze leningen is in het boekjaar € 5,0 miljoen afgelost volgens het reguliere aflossingsschema. Leningen aan deelnemingen De verstrekte leningen aan deelnemingen zijn: Tabel 4‐9

deelneming Kunstgoed BV


boekwaarde verstrekking 01‐01‐2013 0

aflossing 50

waarde correctie ‐50

totaal hierop in mindering gebrachte voorzieningen

boekwaarde 31‐12‐2013 0

0

50

‐50

0

258

308

Kunstgoed BV Dit betreft een verstrekte lening aan Kunstgoed BV ten behoeve van Kunstuitleen. Het nominale bedrag van de openstaande lening ultimo 2013 bedraagt € 258.000. Er is een voorziening getrof‐ fen ter afdekking van het terugbetalingrisico. Doordat een deel van de lening in 2013 is afgelost, kon een gelijk bedrag vrijvallen ten gunste van het resultaat. Leningen aan overige verbonden partijen De verstrekte leningen aan overige verbonden partijen zijn: Tabel 4‐10

C.V. Ontwikkeling Maatschappij Airport Garden City totaal



31‐12‐2013

31‐12‐2012

3.053

2.653

3.053

2.653

pag. 185

C.V. Ontwikkeling Maatschappij Airport Garden City In 2011 is de C.V. Ontwikkeling Maatschappij Airport Garden City opgericht, waarin de Provincie Flevoland en de gemeenten Lelystad en Almere optreden als commanditaire vennoot. In die hoedanigheid heeft de gemeen‐ te Almere leningen verstrekt van € 3,053 miljoen voor plankosten en de aankoop van grond. De gemeente Almere is juridisch eigenaar van een deel van de grond en de C.V. Ontwikkeling Maatschappij Airport Garden City is economisch eigenaar. In 2013 zijn 2 nieuwe leningen verstrekt van ieder € 0,2 miljoen. Overige langlopende leningen Het openstaande bedrag betreft de volgende leningen: Tabel 4‐11

geldleningen aan personeel Vattenfall krediethypotheken cliënten


31‐12‐2013

31‐12‐2012

8

23

12.034

12.034

0

320

1.994

2.632

SVn Fonds Opstapwoningen Almere

317

1.998

SVn Startersfonds Almere

729

0

SVn Fonds Bereikbare Koopwoningen Almere

lening IBBA

0

0

lening IBBA+

0

0

lening Garantiefonds Achtervang Bouwgroepen

120

0

lening Garantiefonds Plankosten Bouwgroepen

80

0

100

100

1.579

0

lening Stichting Kinder Casla Klokhuis Almere vorderingen eeuwigdurende erfpacht met canon totaal hierop in mindering gebrachte voorzieningen

16.960

17.107

1.737

1.221

Geldleningen aan personeel Dit betreft verstrekte hypothecaire leningen aan medewerkers van de gemeente Almere. Er heeft aflossing van € 16.000 plaatsgevonden op deze leningen. De enige nog openstaande lening kent een looptijd tot 2015 en heeft een rentevergoeding van 6,5%. Vattenfall De gemeente Almere was aandeelhouder in NV NUON. Deze aandelen zijn in 2009 verkocht aan het Zweedse Vattenfall. De levering van de aandelen vindt in vier tranches plaats, te weten 1 juli 2009 (49%), 1 juli 2011 (15%), 1 juli 2013 (15%) en 1 juli 2015 (21%). Van de totale verkoopopbrengst van € 57,6 miljoen (incl. Escrow‐ vordering van € 2,3 miljoen) resteert eind 2013 een vordering van in totaal € 12 miljoen (exclusief Escrow‐ vordering). De resterende aflossing vindt plaats in 2015. Krediethypotheken cliënten Dit zijn de verstrekte krediethypotheken aan de cliënten van de dienst Publiekszaken. In 2013 is voor een totaalbedrag van € 64.000 aan nieuwe krediethypotheken verstrekt en is voor € 16.000 aan aflossingen ontvangen. In verband met de samenstelling van de doelgroep is een voorziening oninbaarheid getroffen. Deze voorziening maakte tot en met 2012 deel uit van de voorziening oninbare vorderingen. In 2013 is deze voorziening gesplitst en geheel conform de voorschriften in mindering gebracht op het bedrag van de uitstaande leningen. Het saldo aan uitstaande leningen voor krediethypotheken bedraagt ultimo 2013 € 368.000.

pag. 186


SVn‐leningen algemeen Tot de jaarrekening 2012 is zowel het uitstaande saldo van de via de SVn verstrekte leningen als de aangehou‐ den rekening‐courantsaldi bij de SVn verantwoord onder de overige langlopende leningen. De rekening‐ courantsaldi moeten op basis van BBV‐voorschriften worden verantwoord onder de balansrubriek Uitzettingen korter dan 1 jaar. Deze splitsing is in deze jaarrekening aangebracht. De fondsen zijn zogenaamde revolving funds, wat betekent dat in principe na de eerste storting nieuwe lenin‐ gen worden gefinancierd uit de ontvangen aflossing en rentevergoeding verminderd met de beheersvergoe‐ ding van de SVn. Onder de kop Beschikbaar 31‐12‐2013 zijn de bedragen vermeld, die per fonds in beginsel beschikbaar zijn voor de verstrekking van nieuwe leningen. Dit saldo is verantwoord onder de balanspost rekening‐courant niet‐financiële instellingen. In voorgaande jaren heeft per abuis geen bijschrijving plaatsgevonden van de rentevergoeding op het beschik‐ bare deel voor nieuwe leningen (€ 706.000). Deze omissie is in 2013 met terugwerkende kracht hersteld. In onderstaande opstelling wordt dit samengevat. Tabel 4‐12

naam fonds fonds Bereikbare Koopwoningen fonds Opstapwoningen

Bedragen

stand 31‐12‐2012 2.632

nieuwe leningen

1.998

startersfonds

aflossing naar rekening leningen courant 212 426 8

0

729

4.630

729

1.673

totaal SVn fondsen

stand beschikbaar 31‐12‐2013 31‐12‐2013 1.994 236 317

777

729

1.267

220

2.099

3.040

2.280

Fonds Bereikbare Koopwoningen Almere Uit dit fonds worden Starterleningen verstrekt aan huishoudens met lagere inkomens die op het moment van aanvraag in Almere een huurwoning bewonen of aan nog thuis wonende jongeren die in Almere een nieuwe of bestaande koopwoning willen kopen waarvan de verwervingskosten niet hoger zijn dan € 160.000. Fonds Opstapwoningen Almere Ook dit fonds is bedoeld voor huishoudens met lagere inkomens. Hierbij wordt een aantal woningen gereser‐ veerd voor kopers die de verkoopprijs niet “in de markt” gefinancierd kunnen krijgen. Deze kopers kunnen voor het bedrag dat zij tekort komen een starterlening afsluiten. Startersfonds Almere Dit fonds is gevormd door overzetting vanuit Stimuleringsfonds Bereikbare Koopwoningen Almere en Fonds Opstapwoningen Almere van € 2 miljoen. Lening IBBA Dit betreft een lening aan IBBA VOF per kavel om een eventueel verschil tussen waardestijging van de woning en het rentepercentage te kunnen afdekken. In 2012 is de regeling verruimd van € 2.000 naar € 4.250. Tegenover de uitstaande lening is een voorziening van gelijke omvang gevormd vanwege het risicoprofiel van deze lening. Het nominale bedrag van deze lening is in 2013 toegenomen met € 124.000 tot € 1.171.000 we‐ gens de verkoop van kavels. Lening IBBA+ Dit betreft een lening aan IBBA VOF in het kader van de IBBA+‐regeling. Tegenover de uitstaande lening is een voorziening van gelijke omvang gevormd vanwege het risicoprofiel van deze lening. Het nominale bedrag van deze lening is € 198.000.


pag. 187

Lening Garantiefonds Achtervang Bouwgroepen Na het knelpunt van de voorfinanciering is voor Bouwgroepen de financiering van een eventueel onverkocht deel van het totaal aantal woningen van de bouwgroep een knelpunt. Een onverkocht deel dient wel gebouwd te worden en gefinancierd door de bouwgroep. De financiering hierbij is vaak geen probleem, omdat er een onderpand is, maar de rentelasten dienen door de bouwgroep zelf te worden betaald. Dit gaat de draagkracht van bouwgroepen en hun individuele leden te boven. Het garantiefonds, waarin drie partijen participeren (Gemeente Almere, Alliantie Flevoland en Rabobank Almere), stelt zich garant voor de betaling van rentekos‐ ten tijdens de bouwfase voor woningen met stichtingskosten van maximaal € 181.000. Elk van de drie samen‐ werkende partijen heeft hiertoe € 120.000 ingebracht in het fonds. In de jaarrekening 2012 is deze lening ten onrechte als geheel afgelost verantwoord. Deze fout is in 2013 hersteld. Lening Garantiefonds Plankosten Bouwgroepen Vanuit de gemeente Almere is € 80.000 ingebracht in Het Fonds Voorfinanciering Plankosten ten behoeve van Bouwgroepen. Dit fonds is bedoeld voor de zogenaamde Bouwgroepen (collectief particulier opdrachtgever‐ schap). In de planfase, die loopt van de start van het initiatief tot het moment dat de bouwvergunning wordt verleend of de grond wordt geleverd, maakt een bouwgroep al behoorlijke kosten zonder dat deze (vanwege het ontbreken van een onderpand) al door een hypotheek kunnen worden gefinancierd. In de jaarrekening 2012 is deze lening ten onrechte als geheel afgelost verantwoord. Deze fout is in 2013 hersteld. Lening stichting Casla Vanuit het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten is een lening verstrekt aan Stichting Casla. Met deze lening wordt een deel van de initiële investeringen voor het Klokhuis in het Cascadepark in Almere Poort gefinancierd. Het Klokhuis is een bijzonder educatief centrum voor kinderen op het gebied van bouwen, wonen, leven, duurzaamheid en gezondheid. Voor de financiering van deze lening heeft de gemeente een lening aangetrokken bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn). Vorderingen eeuwigdurende erfpacht met canon Hier is de contante waarde verantwoord, van de eeuwigdurende erfpachtcontracten, waarvoor de gemeente een periodieke canon ontvangt. De mutatie van deze post volgt uit de schattingswijziging in 2013 rond de ver‐ antwoording van de erfpachtgronden. Bijdragen aan activa in eigendom van derden Dit betreft een van het Oostvaarderscollege overgenomen lening. Voor de bouw van de eerste fase van de school heeft het schoolbestuur in 1995 een externe geldlening aangetrokken. Voor rente‐ en aflossingsverplich‐ tingen kreeg het schoolbestuur van het ministerie een jaarlijkse huurvergoeding voor een periode van 30 jaar. In verband met de decentralisatie ingaande 1997 is deze huurvergoeding gestopt en is de lening door de ge‐ meente overgenomen. In plaats van het betalen van een jaarlijkse huurvergoeding heeft de gemeente nu de gehele lening overgenomen en daarmee de huurvergoeding over de gehele looptijd afgekocht.

pag. 188


4.3.2 Toelichting vlottende activa De op de balans opgenomen vlottende activa zijn nader onderverdeeld naar:  voorraden;  uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan een jaar;  liquide middelen;  overlopende activa. Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën:  grond‐ en hulpstoffen niet in exploitatie opgenomen bouwgronden;  onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie;  gereed product en handelsgoederen. Grond‐ en hulpstoffen, waar onder niet in exploitatie opgenomen bouwgronden (NIEGG) Voor een aantal gronden is nog geen exploitatiebegroting vastgesteld. Van deze niet in exploitatie opgenomen bouwgronden kan van het verloop in 2013 het volgende overzicht worden weergegeven: Tabel 4‐13

gebied



toename

afname

402

Almere Hout

1.874

49

Almere Poort

0

bestaande Stad

overige gebieden

‐175

‐167

totaal

2.224

hierop in mindering gebrachte voorzieningen

284

0

292

waarde correctie


49

1.874

0

667

‐1.009

1.008

1.500

0

Binnen de overige gebieden vindt het grootste deel van de afwikkeling plaats van de claim voor de A‐gebieden van het Rijksvastgoed‐ en Ontwikkelingsbedrijf (RVOB, voorheen Domeinen). In 2012 is het onbetwiste bedrag meegenomen dat betrekking heeft op de reeds afgesloten complexen. Voor het Centrum Almere Buiten was nog geen overeenstemming. In de loop van 2014 wordt de afwikkeling van dit geschil verwacht. Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop in 2013 het volgende overzicht worden weergegeven: Tabel 4‐14

gebied bestaande Stad



toename

afname

waarde correctie


4.165

42.408

22.334

‐8.294

32.533

Almere Hout

269.366

16.249

7.029

‐212

278.798

Almere Poort

234.919

40.813

29.474

38.822

207.436

overig onderhanden werk Algemene waardecorrectievoorziening

321

317

4

‐34.000

‐34.000

0

11.155

‐11.155

474.772

99.470

59.154

7.471

507.617

57.305

64.776

Voorziening prijscorrectie 4,5% totaal hierop in mindering gebrachte voorzieningen

De boekwaarde van de voorraad van gronden waarvoor een exploitatiebegroting is opgesteld, is in 2013 met circa € 33 miljoen toegenomen. Programmarekening 2013

pag. 189

De toename (netto‐investeringen) bestaan in hoofdlijnen uit verwerving van gronden (€ 0,1 miljoen), rentebij‐ schrijving (€ 23,3 miljoen), planontwikkeling (€ 14,2 miljoen), uitvoering van civiel‐technische werkzaamheden (€ 23,7 miljoen), diverse kosten (€ 37,5 miljoen) en belastingen (€ 0,6 miljoen). Ook is hier het effect van de resultaten/afsluiting van complexen (€ 20,4 miljoen) opgenomen. De afname bestaat uit de opbrengsten voor getransporteerde grondverkopen (€ 40,9 miljoen) en ontvangen subsidies en bijdragen (€ 17,9 miljoen). De algemene voorziening voor waardecorrecties die bij de jaarrekening 2012 was gevormd, is eind 2013 volle‐ dig ingezet in de grondexploitaties. Tevens is er een voorziening gevormd voor prijscorrecties met een omvang van € 11,2 miljoen. Paragraaf grondbeleid In de paragraaf grondbeleid is een uitgebreide toelichting opgenomen van scenario’s inclusief risico’s, onzeker‐ heden en onderbouwing van gemaakte keuzes en schattingen. Voor een goed inzicht in de balanspositie is het lezen van deze paragraaf noodzakelijk. Voor de complexen, waarvan de boekwaarde vermeerderd met de te verwachten kosten en verminderd met de te verwachten opbrengsten negatief is, is een voorziening getroffen. Deze voorziening is in mindering ge‐ bracht op de boekwaarde. De hoogte van de voorziening bedraagt ultimo 2013 € 64,8 miljoen. Ramingen Meerjarenprognose Grondexploitaties Almere (MPGA) De ramingen zijn gebaseerd op de herziening 2014 met prijspeil 1‐1‐2014, waarbij de berekende bedragen gebaseerd zijn op basis van het zgn. ambitiescenario. De gehanteerde berekeningswijzen en parameters wor‐ den verder uiteengezet in de paragraaf Grondbeleid van deze jaarrekening en in het MPGA 2014. De geraamde nog te maken kosten De nog te maken kosten in de lopende grondexploitaties zijn geraamd op € 1,30 miljard. De grootste compo‐ nenten betreffen de civieltechnische investeringen (bouw‐ en woonrijp maken) € 571 miljoen, de rentekosten € 332 miljoen, kostenstijgingen € 130 miljoen en de plankosten van € 140 miljoen. De geraamde opbrengsten Naar verwachting zal nog € 2,01 miljard aan opbrengsten worden gerealiseerd. Dit bedrag bestaat onder meer uit opbrengsten voor woningbouw € 1,20 miljard, voor bedrijventerreinen € 401 miljoen, voor kantoren € 58 miljoen en voor voorzieningen € 102 miljoen. Totale opbrengststijgingen bedraagt € 232 miljoen. Het begrote eindresultaat en wijze waarop de nadelige resultaten zijn opgevangen Het geraamde eindresultaat van alle lopende grondexploitaties heeft een netto contante waarde van € 31,5 miljoen. Dit bestaat uit het voorgecalculeerde resultaat van de positieve grondexploitaties van € 96,3 miljoen en het voorgecalculeerde resultaat van de negatieve grondexploitaties incl. prijsincentives van € 64,8 miljoen. Voor de negatieve grondexploitaties zijn voorzieningen getroffen voor het genoemde bedrag. Gereed product en handelsgoederen De overige voorraden bedragen per 31 december 2013 € 30.000 en hebben betrekking op eigen verklaringen, VVV‐bonnen, horeca Topsportcentrum en de aanwezige hoeveelheid brandstof bij het gebouw de Steiger.

pag. 190


Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecifi‐ ceerd worden: Tabel 4‐15


saldo 31‐12‐2013

soort vordering

nominaal

waarvan inbaar

28.979

28.979

25.194

208

208

408

2.280

2.280

rekening‐courant niet‐financiële instellingen overige vorderingen

2.488

2.488

408



gemeentelijke belastingen

5.489



leenbijstand, terugvordering uitkeringen etc.

24.839

2.394

22.380

2.074



restcategorie

15.547

11.331

17.131

13.360

overige vorderingen

45.875

17.582

44.165

18.645

totaal

77.342

49.049

69.767

voorziening oninbaarheid

28.293

vorderingen op openbare lichamen rekening‐courant niet‐financiële instellingen  zelfstandigen Loket Flevoland (ZLF) 

stimuleringsfonds Volkuisvesting (SVn)

saldo 31‐12‐2012 nominaal waarvan inbaar 25.194

408 408

3.857

4.654

3.211

44.247

25.520

De uitzettingen korter dan één jaar bedragen per 31 december 2013 nominaal € 77,3 miljoen. Onder de vorderingen op openbare lichamen is een bedrag opgenomen van € 24,8 miljoen voor de declaratie bij de Belastingdienst op het BTW compensatiefonds en BTW. Ook staat nog een declaratie open bij het Rijks‐ waterstaat in het kader werkzaamheden Schiphol/Almere/Amsterdam van € 1,6 miljoen. De rekening‐courant verhouding met het Stimuleringsfonds Volkuisvesting (SVn) is verder toegelicht onder de Overige langlopende leningen. Onder de restcategorie overige vorderingen (€ 15,5 miljoen nominaal) zijn vorderingen kavelverkopen (€ 3,5 miljoen) en voor de parkeeropbrengsten van december 2013 (€ 1,8 miljoen) opgenomen. Ook is in deze restcategorie een vordering op het failliet verklaarde Eurocommerce opgenomen van € 3,2 miljoen. Deze laatste vordering is 100% oninbaar voorzien. Het inbare bedrag van de overige vorderingen is berekend door rekening te houden met het risico van (gedeel‐ telijke) terugbetaling van betwiste, reeds betaalde vorderingen alsmede met het risico van oninbaarheid. Ultimo februari 2014 stond van de vorderingen op openbare lichamen € 24,7 miljoen open en van categorie overige vorderingen € 11,2 miljoen. Liquide middelen Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: Tabel 4‐16

kassaldi banksaldi totaal


2013

2012

9

8

4.086

4.571

4.095

4.579

In de banksaldi is ultimo 2013 een bedrag van € 0,6 miljoen opgenomen van een derdenrekening van de ge‐ meente voor WMO‐betalingen. De betalingsverplichting is verantwoord bij de overlopende passiva onder Nog te betalen bedragen. Programmarekening 2013

pag. 191

Overlopende activa De post overlopende activa kan als volgt onderverdeeld worden: Tabel 4‐17


2013

2012

vooruitbetaalde bedragen

5.486

3.372

nog te ontvangen bedragen

8.234

7.311

voorschotten

1.509

850

totaal

15.229

11.533

Vooruitbetaalde bedragen In de volgende tabel zijn de belangrijkste vooruitbetaalde bedragen nader uiteengezet. Tabel 4‐18


verzekeringspremies VNG – contributie WMO Kantoor

31‐12‐2013

31‐12‐2012

190

220

218

231

Oracle JD Edwards ‐ onderhoudscontract

134

133

Microsoft ‐ Licentiekosten

247

243

47

66

322

317

199

HVC – afvalverwerking januari

294

366

stichting Weekend Academie – impulsmiddelen

906

diverse huren e

Stad & Natuur Almere – Subsidie 1 kwartaal Suburbia – subsidie

omgevingsdienst Flevoland, Gooi & Vechtstreek veiligheidsregio Flevoland 1e kwartaal GGD Flevoland ‐ bijdrage 1e kwartaal overige totaal

pag. 192

221 2.313

826

782

583

5.486

3.372


Nog te ontvangen bedragen Onder de nog te ontvangen bedragen zijn vorderingen verantwoord, voor geleverde prestaties waarvoor nog geen factuur is verzonden. Ook zijn hier de subsidies en bijdragen verantwoord, waarvoor in 2013 nog geen vaststellings‐ of uitbetalingsbeschikking zijn ontvangen. Tabel 4‐19


31‐12‐2013

31‐12‐2012

IFA subsidies

1.990

2.069

subsidie busbanen Poort

1.698

Algemene Uitkering Gemeentefonds WWB‐IAU 2011 participatiebudget 2009 EFRO subsidie fietsverbinding

560

691

p.m.

p.m.

85

afvalverwijdering en verwerking

1.792

opbrengst parkeren

719

97

nog op te leggen aanslagen/verwachte verminderingen huishoudelijke verzorging collectief heien rente grondverkopen

‐100

317

221

268

95

484

rente uitstaande leningen

458

629

afrekening opheffing Stichting Veiligheidszorg Almere

414

overige

1.019

2.039

totaal

8.234

7.311

Nog te ontvangen IFA‐subsidies Voor diverse projecten heeft de provincie Flevoland gelden beschikbaar gesteld in het kader van de IFA‐ regeling. Voor de projecten in de volgende tabel, financiert de gemeente Almere de uitvoering van de projec‐ ten voor. Bij het project Almere Health City moesten de declaraties van 2 projecten worden afgeboekt voor een bedrag van € 173.000. De declaratie van een derde project (€ 92.000) is omgezet in een lening aan een onder‐ zoeksinstituut. Tabel 4‐20


Almere Health City (MSP Zorg)

434

ontvangen bedragen 417

project internationalisering economie

699

22

678

project TIA

935

102

1.037

0

258

258

2.069

360

439

1.990

project Boshart totaal

saldo 01‐01‐2013

toevoegingen

saldo 31‐12‐2013 17

Nog te ontvangen WWB‐IAU In 2011 is een tekort ontstaan op de bijstand van circa € 14,6 miljoen. Hiervan was reeds € 5,5 miljoen afgedekt in de begroting als zijnde eigen risico van de gemeente. Voor het resterende tekort van € 9,1 miljoen is een aanvraag gedaan bij het Rijk middels een incidentele aanvullende uitkering (IAU). Eind december 2012 heeft de minister van Sociale Zaken de aanvraag afgewezen. Tegen deze beslissing loopt momenteel een beroepsproce‐ dure. De zittingsdatum, waarop deze beroepsprocedure wordt behandeld, is nog niet bekend. Omdat er mo‐ menteel nog geen zekerheid is over de afloop van deze procedure, is de vordering op € nihil gewaardeerd.


pag. 193

Voorschotten De voorschotten bestaan uit: Tabel 4‐21

uitkeringen overige totaal


31‐12‐2013

31‐12‐2012

1.461

829

48

21

1.509

850

pag. 194


4.3.3 Toelichting vaste passiva Eigen vermogen Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de reserves en het saldo van de rekening van baten en lasten 2013. De reserves zijn als volgt opgebouwd: Tabel 4‐22

algemene reserves


saldo per resultaat stortingen 01‐01‐2013 bestemming 55.940 44.246 33.138

bestemmingsreserves resultaat na bestemming

285.452

‐40.000

9.321

‐9.321

totaal eigen vermogen

onttrekking afschrijving

53.448

onttrekking resultaat saldo per overig 2013 31‐12‐2013 42.907 90.417

7.704

350.713

‐5.075

86.586

7.704

49.149

242.047

22.830

22.830

92.056

22.830

355.294

Algemene reserves De algemene reserves bestaan uit: Tabel 4‐23

saldireserve


saldo per resultaat 01‐01‐2013 bestemming 25.064 11.746

rente 1.466

storting overig 2.742

8.104

0

7.025

163.159

‐voorlopig resultaat ‐gerealiseerd weerstandsvermogen harde buffer grondexploitatie

162.080 ‐131.204

32.500

‐6.560

27.386

25.334

‐103.212

30.876

32.500

1.544

27.386

32.359

59.947

30.128

42.907

totaal algemene reserves

onttrek saldo per king 31‐12‐2013 10.548 30.470

55.940

44.246

3.010

90.417

saldireserve In onderstaande tabel zijn de mutaties in de saldireserve opgenomen Tabel 4‐24


saldo 01‐01‐2013

resultaatbestemming 2012

‐ uit rekeningsaldo 2012

4.246

‐ uit reserve structurele rente eigen vermogen totaal resultaatbestemming 2012 toevoeging rente overig stortingen 13e wijziging 2013 uit GIP

7.500

11.746 500

14e wijziging 2013 vrijval kapitaallasten VRF

532

egaliseren perspectief

210

totaal overige stortingen

overige onttrekkingen

172

6e wijziging Woonlastenfonds/VLA

150

14e wijziging egaliseren perspectief

1.001

14e wijziging Storting in reserve rente Eigen Vermogen

6.093

saldo 31‐12‐2013


2.742

3.132

5e wijziging egaliseren perspectief

totaal overige onttrekkingen

1.466

1.500

14e wijziging 2013 vrijval BWS

programmabegroting 2013

25.064

10.548 30.470 pag. 195

Voorlopige resultaten/gerealiseerd weerstandsvermogen De reserve voorlopige resultaten wordt gevoed door grondverkopen. Bij de afsluiting van een grondexploitatie wordt het resultaat overgeheveld naar de reserve ‘gerealiseerd weerstandsvermogen’. Het saldo van deze beide reserves vormt de harde buffer en bedraagt ultimo 2013 € 59,9 miljoen. Dit bedrag wordt gereserveerd als buffer voor het afdekken van het 0‐scenario. Een nadere toelichting is opgenomen in de paragraaf Grondbeleid van deze jaarrekening. Bestemmingsreserves Voor de aard en de reden van bestemmingsreserves wordt verwezen naar het bijlagenboek. De belangrijkste mutaties van de bestemmingsreserves worden hieronder in beeld gebracht en toegelicht. Tabel 4‐25

bestemmingsreserve eenmalig nieuw beleid 2007 (ENB) gemeentelijk investeringsplan (GIP) afschrijving investeringen structurele Rente Eigen Vermogen invoering BTW‐compensatiefonds


saldo per 01‐01‐2013 886

Resultaat storting onttrekking onttrekking bestemming afschrijving overig 886

saldo per 31‐12‐2013 0

49.345

4.510

18.853

35.002

109.661

7.627

7.084

5.458

104.746

22.954

10.394

46.329

73.769

‐40.000

101

0

101

onderwijs leerpakketten

3.736

671

3.065

schaalsprong/Almere 2.0

384

984

546

822

Floriade

500

2.025

179

2.346

MIPA

694

694

0

verbetering stedelijke bereikbaarheid Almere

800

458

7.909

mobiliteitsreserve Almere Morgen acquisitie woningbouw BWS nieuwbouw/bestaande bouw egalisatiefonds parkeren

7.567

556 2.515

145

411

1.822

2.002

2.335

642

19

19

642

7.608

228

2.069

5.767

4.571

666

210

5.027

11.671

584

620

507

11.128

fonds bestaande stad

6.800

594

1.981

5.413

onderwijs, welzijn, cultuur

1.687

2

510

1.179

overige bestemmingsreserves

9.526

3.866

3.567

9.825

7.704

49.149

ondergronds Afval Transportsysteem

totaal overige bestemmingsreserves

285.452

‐40.000

53.448

242.047

Nieuwe bestemmingsreserves Onder de overige bestemmingsreserves zijn een tweetal bestemmingsreserves opgenomen, welke in 2013 zijn gevormd. Tussen haakjes is het saldo per 31‐12‐2013 vermeld.  Opkomstbevordering verkiezingen, instelling bij Voorjaarsnota 2014 (€ 20.000).  Incentive Erfpacht (€ 224.000). Opgeheven bestemmingsreserves In 2013 zijn een tweetal bestemmingsreserves opgeheven. Deze zijn opgenomen onder de overige bestem‐ mingsreserves. Tussen haakjes is het saldo per 01‐01‐2013 vermeld.  Investeringen Activiteitenplan 2004 (€ 115.000), opgeheven bij wijziging PB 2014.  Kapitaallasten Veiligheidsregio (€ 417.000), opgeheven bij wijziging PB 2014.

pag. 196


Eenmalig nieuw beleid 2007 (ENB) In overeenstemming met diverse raadsbesluiten hebben de mutaties plaatsgevonden in de reserve eenmalig nieuw beleid. In onderstaande tabel zijn deze opgenomen. Op basis van de uitgevoerde Quickscan reserves 2012 zijn de niet bestede projectreserveringen vrijgevallen ten gunste van het resultaat. Tabel 4‐26


saldo 01‐01‐2013

886

beschikbaar

onttrekkingen C01 onderwijs/kwaliteit LEA C11 aanleg en verbetering ICT ca.

inzet projectkosten restant beschikbaar

371

337

34

1

1

C16 ontwikkelen van kansrijke markten

317

170

147

C23 voorbereidingskosten Pampushout

85

85

C60 Cultuur/Sport Activiteiten Jeugd Sport

88

88

Niet aan projecten toegewezen

24

24

Vrijval projectreserveringen

379

‐379

totaal onttrekkingen

886

0

totaal beschikbaar per 01‐01‐2013 saldo 31‐12‐2013

886

0

0

Gemeentelijk investeringsplan (GIP) In 2013 is € 18,9 miljoen ten laste van het GIP gebracht voor projecten, gesplitst over € 12,3 miljoen voor maat‐ schappelijke investeringen, € 2,0 miljoen voor economische investeringen en € 4,6 miljoen overboeking naar andere reserves of dekking exploitatierekening.


pag. 197

De belangrijkste onttrekkingen zijn hieronder opgenomen. Daartegenover staan toevoegingen aan de reserve voor een bedrag van € 13,6 miljoen. Tabel 4‐27


saldo 01‐01‐2013

49.346

toevoeging rente

restant 31‐12‐2013

1.480

overige stortingen

‐ evementenperron

1.500

‐ actieplan‐2 Jeugdwerkeloosheid

808

‐ MIP/ICT

53

‐ renteresultaat

320

‐ concernposten

349

totaal stortingen

3.030

onttrekkingen investeringen economisch nut 045 Bibliotheek Stad

beschikbaar projectkosten

1.268

461

35

35

0

395

93

303

1.175

1.152

22

369 Sportvelden

325

156

169

381 knelpunten sportvoorzieningen

172

58

114

74

0

0

276 vervanging en aanpassing overige zwembaden

18

0

totaal onttrekkingen investeringen economisch nut

3.462

228 MFC Jeugd Openbare ruimte (EveNaarHuis) 349 Bibliotheek Almere Buiten 354 Kunstgebouw Almere‐Buiten

040 Schouwburg / CKV

18

1.955

745

onttrekkingen overig ‐ investering maatschappelijk nut

beschikbaar projectkosten 42.050

12.296

2.857

‐ GIP‐saldireserve naar Saldireserve

1.500

170

‐ impulsen ‐ overig 4.819

75

4.602

538

totaal onttrekkingen overig

46.869

totaal beschikbaar per 01‐01‐2013

49.343

16.898

34.257

saldo 31‐12‐2013

33.719

‐ concernposten

niet aan projecten toegewezen

119*

35.003

35.002

De belangrijkste afwijkingen worden nader toegelicht bij desbetreffende programma’s.

pag. 198


Afschrijving investeringen Een deel van de kapitaallasten van investeringen met een economisch nut worden afgedekt uit de reserve afschrijving kapitaallasten. Bij de ingebruikname van deze investeringen wordt het bedrag van de aanschaf‐ waarde gestort in deze reserve. Naar rato van de afschrijvingstermijn wordt een bijdrage uit deze reserve aan‐ gewend ter dekking van de jaarlijkse kapitaallasten. Tabel 4‐28


saldo 01‐01‐2013

stortingen

109.661

rentetoevoeging

5.483

lopende en opgeleverde investeringsprojecten

2.144

totaal stortingen

onttrekkingen

7.627

dekking rentelasten

5.458

dekking afschrijvingslasten

7.084


saldo 31‐12‐2013

12.542 104.746

Structurele Rente Eigen Vermogen Bij de Najaarsnota 2011‐2015 is besloten tot de instelling van deze reserve. Doel van deze reserve is structurele rentebaten te genereren voor de exploitatierekening. De onttrekkingen bij resultaatbestemming 2012 waren bedoeld om de Saldireserve en de Reserve weerstandsvermogen weer op het gewenste niveau te krijgen. Tabel 4‐29


saldo 01‐01‐2013

resultaatbestemming

resultaatbestemming 2012 naar Saldireserve

‐7.500

resultaatbestemming 2012 naar Reserve Weerstandsvermogen

‐32.500

totaal resultaatbestemming

Stortingen

3.688

surplus Almere Morgen

700

BUIG

4.163

saldireserve

6.093

renteresultaat

8.310

totaal stortingen

reserve VSBA

‐40.000

rente

onttrekkingen

73.769

22.954

900

Voorjaarsnota 2014/2017

5.805

Voorjaarsnota 2014/2017

3.689


saldo 31‐12‐2013

10.394 46.329

Invoering BTW compensatiefonds Deze reserve is ingesteld ter afdekking van nagekomen heffingen van de BTW aangifte, de uitname uit het gemeentefonds en de bijdrage van 5% ten behoeve van nadeelgemeenten. Het saldo van de reserve bedraagt ultimo 2013 € 101.000. In 2013 hebben zich geen mutaties voorgedaan op deze reserve. Programmarekening 2013

pag. 199

Onderwijsleerpakketten Omdat de gemeente geen verplichting heeft zorg te dragen voor vervangingen van onderwijsleerpakketten (OLP) en meubilair van scholen is bij de begroting 2007 besloten om nieuwe investeringen OLP/meubilair in een keer af te boeken. In 2013 zijn bestedingen tot een bedrag van € 671.000 ten laste van deze reserve gebracht. Er zijn geen bedra‐ gen toegevoegd. Schaalsprong/Almere 2.0 Het doel van de programmaorganisatie Almere 2.0 in de periode 2010‐2012 is om in samenwerking met het Rijk, de drie betrokken provincies en de andere betrokken partners uitwerking te geven aan de afspraken in het Integraal afspraken kader (IAK) met als doel voortgezette besluitvorming over de realisatie van Almere 2.0. De bijdrage van Almere in deze proceskosten van het Integraal afspraken kader (IAK) bedraagt over de gehele periode 2010‐2012 € 4 miljoen. Het rijk en de regionale partners leveren een bijdrage van € 8,8 miljoen aan het programma. Tabel 4‐30


saldo 01‐01‐2013 stortingen

Oosterwold

700

aanzuivering tekort 2011

284

totaal Stortingen

onttrekkingen correcties voorgaande jaren

384

984

‐529

programmasturing

342

financieel kader

304

overig

429


saldo 31‐12‐2013

546 822

MIPA/ Verbetering stedelijke bereikbaarheid Almere Bij de vaststelling van het Meerjaren Infrastructuur Programma Almere 2013‐2020 (RV‐20/2013) is besloten tot de overheveling van bestemmingsreserve MIPA naar de bestemmingsreserve Verbetering Stedelijke Be‐ reikbaarheid Almere (€ 694.000). Daarnaast zijn middelen overgeheveld vanuit de reserve GIP (€ 5.949.000) en reserve Structurele Rente Eigen Vermogen (€ 900.000). Tenslotte is € 24.000 bespaarde rente bijgeschreven. De onttrekkingen zijn gebruikt als dekking voor de projecten Waterlandseweg, Spectrumdreef en Stedendreef. Mobiliteitsreserve De mobiliteitsreserve is ingesteld om organisatorische ontwikkelingen te bevorderen. Tabel 4‐31

saldo 01‐01‐2013 onttrekkingen


556

restant 31‐12‐2013

vernieuwing medezeggenschap

70

86

ontwikkeling kwaliteitszorg

75

325

totaal onttrekkingen saldo 31‐12‐2013

pag. 200

145 411

411


Almere Morgen Almere Morgen is de plek waar alle vraag en aanbod van werk bij elkaar komt. Dit organisatieonderdeel is eind 2011 opgericht en is vanaf 2012 ingezet voor sturing, regie, ondersteuning en facilitering van de in‐, door‐ en uitstroom van personeel. Het betreft de budgetten voor mobiliteit/werkbegeleiding en de organisatiekosten voor Almere Morgen. Bij de 14e begrotingswijziging is besloten om het surplus van deze reserve over te heve‐ len naar de Reserve Rente Eigen Vermogen. Acquisitie woningbouw Acquisitie en relatiebeheer behoren tot onderdeel van de uitgifte van de gronden. Enkele activiteiten omtrent verkoop en acquisitie kunnen niet direct worden toegerekend aan een concrete grondexploitatie. De kosten van deze activiteiten worden uit deze reserve afgedekt. BWS nieuwbouw/bestaande bouw De reserve is gevormd door het tempoverschil tussen de ontvangsten van het Rijk en de uitbetalingen aan sociale verhuurders en kopers van sociale koopwoningen en is noodzakelijk om aan de uitgestelde betalings‐ verplichtingen te kunnen voldoen. Wanneer een woning wordt verkocht vervalt voor de gemeente de verplich‐ ting tot subsidiering, voor het Rijk vervalt deze verplichting echter niet. De gelden die hiermee vrijkomen en de rente zijn vrij besteedbaar. Het Rijk heeft de regeling afgekocht met een eenmalige bijdrage. Deze bijdrage is in deze reserve gestort voor afdekking van alle betalingsverplichtingen tot het eind van de regeling in 2017. De betaalde bijdragen worden ten laste van deze bestemmingsreserve gebracht. Iedere twee jaar worden de openstaande verplichtingen geactualiseerd o.b.v. de uit te geven subsidies in de komende jaren. In 2013 heeft de laatste actualisatie plaatsgevonden. De uitkomsten zijn meegenomen in de Voorjaarsnota 2014. Fonds bestaande stad De beleidsmatige toelichting op de besteding van dit fonds is opgenomen in de paragraaf Onderhoud Kapitaal‐ goederen. Overige bestemmingsreserves Voor de overige reserves wordt verwezen naar de in het bijlagenboek opgenomen overzichten met bijbeho‐ rende toelichtingen. Resultaat na bestemming Het rekeningresultaat 2012 is op de volgende wijze afgewikkeld in 2013: Tabel 4‐32


resultaat 2012

9.321

dekking exploitatie niet bestede budgetten, nog uit te voeren werkzaamheden

5.075

toevoeging aan de saldireserve

4.246

totaal


nihil

pag. 201

Voorzieningen De voorzieningen zijn als volgt nader te specificeren: Tabel 4‐33

omschrijving


saldo per 01‐01‐2013

dotatie

besteding

pensioenvoorziening (voormalig) Wethouders

6.986

780

111

7.655

frictievoorzieningen

1.651

229

593

137

1.150

arbeidskosten gerelateerd

vrijval


overig arbeidskosten gerelateerd

1.342

418

365

51

1.344

totaal arbeidskosten gerelateerd

9.979

1.427

1.069

188

10.149

onderhoud

21.608

21.438

21.323

21.723

0

onderhoud lange termijn (herstraat 7‐10 jaar)

1.655

50

481

561

663

groot onderhoud onderwijsgebouwen

1.102

1.706

920

1.888

groot onderhoud overige gebouwen

7.163

3.849

2.935

8.077

dagelijks verzorgend onderhoud AIB

3.458

8.765

9.253

281

2.689

496

2.174

1.240

1

1.429

algemeen onderhoud (GO & VI)

rioolherstel projecten overig onderhoud

2.976

1.293

700

3.569

totaal onderhoud

38.458

39.275

36.152

23.266

18.315

verplichting, risico’s en bijdragen Windesheim energiefonds Poort parkeren stadscentrum Oost

23.635

433

1.968

10.856

13.212

241

1.727 6.344

0

6.344

overig verplichting, risico’s en bijdragen

2.366

1.205

1.311

98

2.162

totaal verplichting, risico’s en bijdragen

27.969

7.982

12.408

98

23.445

76.406

48.684

49.629

23.552

totaal

51.909

Alle lasten die gedekt worden uit de daarvoor gevormde voorzieningen worden conform het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) rechtstreeks in de balans gemuteerd. In 2013 is aan de voorzieningen naast de infla‐ tiecorrectie van € 0,9 miljoen een bedrag van € 48,2 miljoen toegevoegd. Op een aantal van deze voorzienin‐ gen zal kort worden ingegaan. Nieuwe voorziening Onder de overige verplichting, risico’s en bijdragen is een voorziening opgenomen, welke in 2013 is gevormd. Tussen haakjes is het saldo per 31‐12‐2013 vermeld.  Parkeren stadscentrum Oost, instelling bij MPGA 2013 (€ 6.344.000) Opgeheven voorziening In 2013 is een voorziening opgeheven. Deze is opgenomen onder de overige verplichting, risico’s en bijdragen. Tussen haakjes is het saldo per 01‐01‐2013 vermeld.  Algemeen onderhoud GO & VI (€ 21.608.000)  Sloop perron Poort (€ 152.000). Frictievoorzieningen De voorziening is bijgesteld aan de hand van nieuwe verplichtingen ontstaan in 2013. Dit heeft geleid tot een dotatie van € 0,2 miljoen. Een aantal verplichtingen is komen te vervallen, wat leidde tot een vrijval van € 0,1 miljoen. De verplichtingen eind 2013 bedragen € 1,2 miljoen. Dit betreffen diverse regelingen met oud medewerkers, de FPU regeling, de bruidschat van de vroegere bestuurscommissie openbaar onderwijs en nieuwe verplichtingen uit 2013 waarvan de onttrekking in 2014 zal plaats vinden. pag. 202


De frictievoorziening is toereikend voor de lopende verplichtingen. Algemeen onderhoud(GO & VI) Voor het in stand houden van de gewenste kwaliteit van de openbare ruimte is het noodzakelijk om periodiek groot onderhoud te plegen. Deze werkzaamheden zijn gebaseerd op de bestedingsplannen Groot Onderhoud en Vervangingsinvesteringen die zijn opgenomen in de begroting van de betreffende jaren. De beleidsmatige toelichting op de besteding van deze voorziening is opgenomen in de paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen. In de nota “opgave beheer openbare ruimte Almere” wordt de beheeropgave voor de (midden)lange termijn inzichtelijk gemaakt. De financiële uitkomst is een structureel tekort van € 8,1 miljoen per jaar voor het beheer, groot onderhoud en de vervangingsinvesteringen. Een van de oplossingen was het laten vrijvallen van de voor‐ ziening Algemeen onderhoud (GO & VI). Deze voorziening dient als een achtervang “spaarpot” voor de aange‐ gane verplichtingen van groot onderhoud‐ en vervangingsprojecten. De voorziening valt nu vrij omdat er jaar‐ lijks budget beschikbaar is ter dekking van de projecten voor het beheer en onderhoud. Onderhoud Lange Termijn (OLT) Uit de voorziening OLT wordt de eerste herstraat van opgeleverde gebieden na 7 tot 10 jaar bekostigd. De voeding van de voorziening vindt plaats vanuit de grondexploitatie. Bij herijking van voorziening is de resteren‐ de verplichting berekend op € 0,65 miljoen en is een bedrag van € 0,6 miljoen vrijgevallen. Groot onderhoud onderwijsgebouwen en overige gebouwen In de paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen wordt nader ingegaan op de ontwikkeling van beide onder‐ houdsvoorzieningen. Dagelijks verzorgend Onderhoud AIB De voorziening is ingesteld ten behoeve van de Dagelijks Verzorgend Onderhoud Bestekken (meerjarige DVO‐ bestekken). De jaarlijkse kosten kunnen fluctueren en worden via deze voorziening geëgaliseerd. In 2013 is in totaal een bedrag van € 8,7 miljoen in de voorziening gestort vanuit de budgetten beheer en on‐ derhoud en via bijdragen vanuit de grondexploitatie voor nog niet aan de beheerder overgedragen gebieden. De bestedingen hebben betrekking op de uitgevoerde werkzaamheden in het kader van de DVO‐bestekken Groen en Civiel. Windesheim In 2010 is het Integraal Afspraken Kader (IAK) ondertekend. Een van de onderdelen van dit IAK is de vestiging van Hoger Onderwijs in Flevoland. Dit is verder uitgewerkt in een convenant tussen de Rijksoverheid, de pro‐ vincie Flevoland, de Hogeschool Windesheim en de gemeenten Lelystad en Almere. Op basis van een uitgewerkte businesscase hebben de partijen geld beschikbaar gesteld, waarbij het streven is dat de Hogeschool vanaf 2021 zelfstandig kan zijn. De gemeente Almere is aangewezen om deze gelden te beheren. Voor zover de gelden niet zijn besteed, mag de gemeente Almere deze gebruiken voor haar eigen financiering. De gemeente Almere heeft een inspanningsverplichting voor het te behalen rendement, passend binnen de kaders van het Treasurystatuut. Dit behaalde rendement wordt toegevoegd aan de te besteden middelen. De Hogeschool Windesheim krijgt de beschikking over de middelen door indiening van een begroting. De afre‐ kening vindt plaats op basis van een goedgekeurde jaarrekening. De besteding van de middelen in 2013 heb‐ ben betrekking op bekostiging van de activiteiten 2013 en is gebaseerd op de ingediende begroting 2013 van Windesheim Flevoland. In 2013 zijn aanvullende afspraken gemaakt voor een extra bijdrage van € 7,3 miljoen. Deze bijdrage zal naar verwachtingniet eerder dan 2019 worden uitbetaald en is daarom opgenomen onder de langlopende schulden


pag. 203

Afhankelijk van de titel waaronder de gelden beschikbaar zijn gesteld, vindt verantwoording op de balans plaats. Voor het overzicht is de toelichting opgenomen onder de voorzieningen. Tabel 4‐34

partij gemeente Almere


toegezegd bedrag 12.000

rijk – ministerie OCW*


storting

10.000

rente besteding


rijk – ministerie VROM

17.000

verantwoord bij voorzieningen

39.000

23.635

433

10.856

13.212

provincie Flevoland

20.000

15.379

503

3.556

12.326

gemeente Lelystad

3.000

3.287

100

3.187

23.000

18.666

503

3.656

15.513

936

14.512

verantwoord bij overlopende passiva totaal

62.000

42.301

28.725

* Naast de bijdrage aan de gemeente Almere, is in het convenant afgesproken dat het ministerie van OCW ook direct aan Windesheim een bijdrage verstrekt van € 10 miljoen. Daarmee komt het totaalbedrag voor de vestiging van Hoger Onderwijs op € 72 miljoen.

Alle toegezegde bijdragen van derden zijn ultimo 2011 aan de gemeente Almere voldaan. Parkeren stadscentrum Oost In de toekomstige ontwikkeling van de Oostkavels in het Stadscentrum is sprake van een gebouwde (mogelijk ondergrondse) parkeervoorziening. Deze is deels (200 plekken) ter compensatie van eerder opgeheven par‐ keerplaatsen waarvoor een bijdrage is ontvangen. De ontwikkeling van dit deel van het Stadscentrum is voor‐ lopig op de lange baan geschoven,. De grondexploitatie, waarin deze middelen waren opgenomen, is in 2013 afgesloten. De verplichting wordt door de vorming van de voorziening zeker gesteld.. Overige Een gedetailleerde toelichting op de voorzieningen is opgenomen in het bijlagenboek van de jaarrekening. Hierin wordt nader ingegaan op de aard, omvang, voeding en bestemming van de voorzieningen. Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling en het verloop van de vaste schulden wordt in de volgende tabel weergegeven. Tabel 4‐35


saldo aantrekking 01‐01‐2013

binnenlandse banken en overige financiële instellingen leningen woningbouw

14.156

aflossing

saldo 31‐12‐2013

rentelast 2013

4.924

9.232

629

overige binnenlandse leningen

415.100

100.000

30.000

485.100

15.644

totaal binnenlandse banken en overige financiële instellingen

429.256

100.000

34.924

494.332

16.273

15.000

buitenlandse leningen

15.000

door derden belegde gelden

0

7.518

waarborgsommen

39

totaal

444.295

107.518

7.518

1

38

34.925

516.888

567 218

17.058

In de Financieringsparagraaf is een nadere toelichting opgenomen van looptijd en andere voorwaarden van de aangetrokken leningen in 2013. De door derden belegde gelden bestaat uit de verstrekte extra bijdrage voor Windesheim van € 7,3 miljoen. De verschuldigde rente wordt niet uitbetaald, maar bijgeschreven op de hoofd‐ som. Verdere toelichting over de relatie met Windesheim is opgenomen onder de Voorzieningen. pag. 204


4.3.4 Toelichting vlottende passiva Onder de vlottende passiva zijn opgenomen: Netto‐vlottende schulden met een looptijd korter dan 1 jaar Tabel 4‐36


2013

2012

kasgeldleningen

90.500

70.500

overige schulden (crediteuren)

16.641

17.853

totaal

107.141

88.353

Onder de kasgeldleningen zijn 2 daggeldleningen voor een totaalbedrag van € 70,5 miljoen (looptijd tot 2 januari 2014) en een kasgeldlening van € 20 miljoen (looptijd tot 27 januari 2014) opgenomen. De leningen zijn verstrekt door Aegon en Delta Lloyd. Overlopende passiva De in de balans opgenomen overlopende passiva kunnen als volgt worden gespecificeerd: Tabel 4‐37

nog te betalen bedragen vooruit ontvangen bijdragen Rijk vooruit ontvangen bijdragen overheid, niet‐Rijk overige vooruit ontvangen bedragen totaal


2013

2012

28.674

42.955

5.992

8.824

37.528

38.990

6.786

38.279

78.980

129.048

De overlopende passiva bestaan uit verplichtingen die in het verslagjaar zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot uitbetaling komen. Nog te betalen bedragen Allereerst bestaan de nog te betalen bedragen uit nog te betalen rente over opgenomen geldleningen (€ 10,4 miljoen) , verwachte kwijtschelding belastingen (€ 0,4 miljoen), restant toegezegde subsidies (€ 2,9 miljoen) en de betalingsverplichting van de gelden op de derdenrekening voor WMO‐betalingen (€ 0,6 miljoen). Verder zijn hier opgenomen de arbeidskostengerelateerde verplichtingen, salaris en afdracht loonheffing en sociale premies (€ 5,4 miljoen), afdracht loonheffing uitkeringen (€ 1,9 miljoen), terug gevorderde rijksbijdra‐ gen ministerie Sociale Zaken (€ 0,4 miljoen). Ook is onder deze rubriek nog het restant van de afrekening met het ministerie van Financiën voor A‐gebieden opgenomen (€ 0,6 miljoen) en de doorschuif BTW Veiligheidsregio Flevoland (€ 0,5 miljoen). Het restant bestaat uit een groot aantal kleinere posten.


pag. 205

Vooruit ontvangen bedragen Onder de vooruit ontvangen bedragen zijn uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel verantwoord, waar‐ van de ontvangen bedragen nog niet geheel zijn besteed. De besteding van deze middelen zal plaatsvinden in 2014 en volgende jaren. In de volgende tabel is het verloop per regeling opgenomen. Tabel 4‐38


regeling

saldo toevoegingen vrijgevallen 01‐01‐2013 bedragen

vooruit ontvangen bijdragen Rijk onderwijshuisvestingsbudgetten asielzoekers

1.587

gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid 2011–2014

saldo 31‐12‐2013

1.587

0

455

4.425

3.899

981

3.009

12.505

13.902

1.612

274

274

0

2.715

1.338

654

3.399

784

784

0

8.824

18.268

21.100

5.992

vooruit ontvangen bijdragen niet‐Rijk

300

participatiebudget verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs Crrescendo IAK‐ALM2.0 Rijk totaal vooruit ontvangen bijdragen Rijk

IAK‐ALM2.0 Andere overheden

300

convernantsgelden Archeologie IFA‐Windesheim snelwegbus Almere‐Utrecht BDU Verkeer en Vervoer

0

25

25

18.666

503

3.656

15.513

1.026

1.024

800

1.250 20.039

18.235

15.775

13.971

subsidie stimulering Woningbouw

567

192

375

Boshart

171

441

286

326

38.990

17.743

19.205

37.528

47.814

36.011

40.305

totaal vooruit ontvangen bijdragen niet‐Rijk totaal

43.520

IFA‐Windesheim Bij de toelichting op de Voorzieningen wordt ingegaan op de ontwikkeling in de bijdrage IFA‐Windesheim. Vooruit ontvangen BDU Verkeer en Vervoer Naast de ontvangen bijdragen is in de toevoeging BDU Verkeer en Vervoer een bedrag van € 144.000 opgeno‐ men wegens verplichte rentebijschrijving. Overige vooruit ontvangen bedragen In post overige vooruit ontvangen bedragen is € 4,9 miljoen verantwoord voor reeds ontvangen gelden wegens gecontracteerde grondverkopen, waarvan het notarieel transport nog niet heeft plaatsgevonden. De verantwoording in de exploitatie van deze verkopen vindt pas plaats op het moment dat het notarieel transport heeft plaatsgevonden. Het restant bestaat uit een groot aantal kleinere posten.

pag. 206


4.3.5 Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is naast de hierna genoemde borgstellingen en garantstellingen ook voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan diverse financiële verplichtingen, welke niet zijn opgenomen onder de langlopende passi‐ va. Tabel 4‐39

onderwerp


toelichting

waarde

Concessie stads‐ en streekvervoer Almere

De concessie stads‐ en streekvervoer Almere wordt uitgevoerd door Connexxion en omvat de stadsdienst Almere en het streekvervoer van en naar Almere. De concessie loopt tot 31 december 2017. De gemeente Almere treedt als gedelegeerd opdrachtgever voor de provincie Flevo‐ land op voor het onderdeel Streekvervoer. De kosten worden gedekt uit de bijdrage BDU‐Verkeer en Vervoer Verplichtingen lopende Verstrekte opdrachten, voor werkzaamheden in lopende grondexploitaties die nog grondexploitaties moeten worden uitgevoerd ICT werkplekken en reken‐ Het contract met de huidige ICT‐dienstverlener ATOS/Origin is verlengd tot centrumdiensten 1 mei 2014. Daarna worden deze diensten verzorgd door Fujitsu Benelux. Dit nieuwe contract heeft een looptijd tot 2018 Het contract heeft een verlengingsoptie van 2 keer 3 jaar. ICT Telefoniediensten Voor de telefoniediensten is een contract afgesloten met Imtech tot 2017 Het contract heeft een verlengingsoptie van 2 keer 3 jaar. Drankautomaten Voor de drankautomaten is een contract afgesloten met Autobar tot 2020 Het contract heeft een verlengingsoptie van 3 keer 1 jaar. Toegekende Toegekende verhuiskostenvergoedingen WMO. Een cliënt kan gedurende twee jaar verhuisvergoeding gebruik maken van het beschikte bedrag.

55,2

10,4 15,0

0,5 1,5 0,1

4.3.6 Verstrekte borgstellingen en garantstellingen De gemeente Almere staat per 31 december 2013 voor de volgende geldleningen garant: Tabel 4‐40


2013

tertiaire achtervang woningbouw

1.427,5

borgstelling huisvuilcentrale Alkmaar (HVC) schulddienstverlening en bijstand onderwijsaccommodaties, (sport)verenigingen en welzijnsinstellingen

1.375,2

34,9

36,5

2,6

2,8

10,3

11,4

totaal

2012 betaling 2013

0,02

1.475,3

1.425,9

0,02

De garantstelling geldleningen woningbouw vindt plaats via een zogenaamde tertiaire achtervang. Het Waar‐ borgfonds Sociale Woningbouw (WSW) verstrekt de borgstelling en heeft hiervoor garantievermogen beschik‐ baar. Als dit garantievermogen niet toereikend blijkt te zijn, dan zal het WSW bij het Rijk en de gemeenten aankloppen voor de verstrekking van renteloze leningen aan het WSW. De verdeling van deze leningsverplich‐ ting is: 25% de gemeente waar de lening betrekking op heeft, 50% Rijk, de gezamenlijke gemeenten 25%. In 2013 zijn voor 3 leningen garantstellingen afgegeven, waarvan de storting eerst in 2014 plaatsvindt. Het gaat totaal om een bedrag van € 3,2 miljoen. Dit bedrag is niet meegenomen in bovenstaand overzicht. De garantstelling voor de HVC volgt uit het aandeelhouderschap van de gemeente Almere en wordt bepaald door enerzijds het aandelenbelang en anderzijds de omvang van de uitstaande geldleningen van de HVC. Het weergegeven garantiebedrag voor 2013 (€ 34,9 miljoen) is gebaseerd op de jaarrekening 2012 van de HVC. In de kolom betaling 2013 is het bedrag opgenomen, waarvoor de gemeente Almere in 2013 is aangesproken op de garantiestelling. Deze betaling heeft plaatsgevonden bij borgstellingen voor de schulddienstverlening en bijstand. Programmarekening 2013

pag. 207

pag. 208


5

Resultatenrekening

De toelichting op de incidentele baten en lasten vindt plaats in hoofdstuk 1.3. Daarnaast wordt bij de pro‐ grammaverantwoording per programma een uitgebreide toelichting gegeven op de afwijkingen per BBV‐ functie.

Tabel 5‐1

Bestuur resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Openbare orde en veiligheid resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Beheer en leefomgeving resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Cultuur resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Jeugd resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Onderwijs resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Sport resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Participatie, zorg en inkomen resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Duurzame ruimtelijke ontwikkeling resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Economische ontwikkeling resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Dienstverlening resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Financiën en bedrijfsvoering resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal concernresultaat voor mutaties reserves mutaties reserves concernresultaat na mutaties reserves

pag. 210

werkelijk 14,3 0,9 15,2 20,7 0,9 21,6 133,2 1,0 134,3 30,9 30,9 3,2 3,2 45,9 45,9 14,6 14,6 192,9 0,8 193,7 119,8 72,7 192,5 21,3 0,3 21,6 10,7 0,4 11,1 26,3 58,9 85,2 633,8 135,9 769,8

lasten geraamd 15,2 0,9 16,1 20,7 0,9 21,6 130,9 0,8 131,7 31,0 31,0 3,3 3,3 48,2 0,0 48,2 14,3 14,3 195,0 0,8 195,8 118,4 44,1 162,5 11,3 0,3 11,6 10,1 0,3 10,4 28,7 58,7 87,4 627,3 106,7 734,0

primitief 12,2 0,9 13,1 20,4 20,4 121,7 6,1 127,8 21,9 21,9 5,6 5,6 42,5 42,5 11,4 11,4 181,2 181,2 113,7 8,9 122,6 10,4 0,1 10,5 10,1 0,4 10,5 20,0 6,4 26,4 571,1 22,8 593,9

werkelijk 0,1 1,3 1,4 1,2 0,9 2,1 96,0 5,8 101,8 4,4 9,2 13,6 2,3 0,5 2,8 13,7 1,6 15,3 3,1 2,2 5,4 121,2 0,1 121,3 106,7 43,0 149,7 6,7 1,8 8,5 4,0 ‐0,3 3,7 279,0 88,0 367,0 638,4 154,1 792,6

baten geraamd 1,6 1,6 0,8 1,3 2,1 74,3 4,9 79,2 4,2 9,2 13,4 2,1 0,5 2,6 12,7 2,6 15,3 2,8 2,1 4,9 120,1 0,1 120,2 100,2 18,8 119,0 5,4 1,7 7,1 3,6 ‐0,3 3,3 276,0 89,1 365,1 602,2 131,7 734,0

primitief 0,3 0,1 0,4 72,9 7,8 80,7 4,3 0,6 4,9 0,7 0,7 9,0 2,4 11,4 1,9 0,3 2,2 106,4 106,4 100,9 11,6 112,5 5,7 1,3 7,0 4,0 4,0 251,6 12,1 263,7 557,7 36,2 593,9



Bestuur resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Openbare orde en veiligheid resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Beheer en leefomgeving resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Cultuur resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Jeugd resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Onderwijs resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Sport resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Participatie, zorg en inkomen resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Duurzame ruimtelijke ontwikkeling resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Economische ontwikkeling resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Dienstverlening resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal Financiën en bedrijfsvoering resultaat voor bestemming mutaties reserves totaal concernresultaat voor mutaties reserves mutaties reserves concernresultaat na mutaties reserves

saldo werkelijk geraamd ‐14,3 ‐15,2 0,4 0,8 ‐13,8 ‐14,5 ‐19,4 ‐19,9 0,0 0,4 ‐19,5 ‐19,5 ‐37,2 ‐56,7 4,8 4,1 ‐32,5 ‐52,6 ‐26,5 ‐26,8 9,2 9,2 ‐17,3 ‐17,5 ‐0,9 ‐1,2 0,5 0,5 ‐0,4 ‐0,7 ‐32,1 ‐35,5 1,6 2,6 ‐30,5 ‐32,9 ‐11,5 ‐11,5 2,2 2,1 ‐9,3 ‐9,4 ‐71,7 ‐75,0 ‐0,7 ‐0,7 ‐72,4 ‐75,6 ‐13.1 ‐18,2 ‐29.7 ‐25,2 ‐42,8 ‐43,4 ‐14,6 ‐5,9 1,5 1,4 ‐13,1 ‐4,4 ‐6,6 ‐6,4 ‐0,7 ‐0,6 ‐7,4 ‐7,0 252,6 247,3 29,1 30,4 281,7 277,8 4,7 ‐25,0 18,2 25,0 22,8 0,0

verschil 1,0 ‐0,3 0,6 0,5 ‐0,4 0,1 19,4 0,7 20,1 0,2 0,0 0,2 0,3 0,0 0,3 3,4 ‐1,0 2,4 0,0 0,1 0,1 3,3 0,0 3,2 5,1 ‐4,5 0,6 ‐8,8 0,1 ‐8,7 ‐0,2 ‐0,1 ‐0,3 5,3 ‐1,4 4,0 29,5 ‐6,8 22,8


pag. 211

Wet normering topinkomens (WNT) Bij de samenstelling van onderstaande verantwoording uit hoofde van de WNT zijn de Beleidsregels WNT d.d. 27 februari 2014 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als uitgangspunt gehan‐ teerd. Gemeente Almere herkent de door de Minister van BZK in zijn kamerbrief d.d. 27 februari 2014 onder‐ kende uitvoeringsproblemen met betrekking tot externe niet‐topfunctionarissen, en heeft deze categorie in lijn met de door de minister voorgestelde gedragslijn niet in de WNT verantwoording betrokken. Tabel 5‐2: Verantwoording WNT

Bedragen x € 1

naam (gewezen) functie

(gewezen)

met dienst‐

top‐functionaris

top‐

betrekking

A.J. Grootoonk

beloning

belastbare vaste voorz. t.b.v. be‐ en variabele loningen betaal‐

functionaris

totale

duur v.h. dienst‐

omvang v.h.

bezoldiging verband in het jaar dienstverband in (in dagen)

het jaar (fte)

ja

ja

158.604

9

26.569

185.182

365

1

Raadsgriffier ja

ja

127.236

40

20.205

147.481

365

1

Gemeente‐

onkostenverg. baar op termijn

secretaris J.D. Pruim

pag. 212


6

Bijlagen

6 Bijlagen 6.1 Afkortingenlijst ACM ActaPabo AiB AK AMK AO AOW APL Aroma ASG ASV AWBZ BBL BBV BBZ BCF BIBOB BLS BOA BOR BUIG bvo BWS CAH Almere Casla CIO CJG CKV CMS CPB CROW‐beeldmaatlatten De‐on D‐lab DMO DMS DSO DUO DVO ECB EDBA EFRO EMU EONIA‐tarief ESAR Escrow ESF‐subsidie/‐gelden


Almere City Marketing Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam en de PABO Almere Advies en ingenieursbureau Aandelenkapitaal Meldpunt Kindermishandeling Administratieve Organisatie Algemene Ouderdomswet Almeerse Participatieladder Algemeen Ruimtelijk Ontwikkelingsmodel Almere Almeerse Scholen Groep Algemene Subsidieverordening Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Black Box Logistics BV Besluit Begroting en Verantwoording Besluit Bijstand Zelfstandigen BTW Compensatie Fonds Bevordering Integriteitbeoordeling Openbaar Bestuur) Besluit Locatiegebonden Subsidies Bevoegd Opsporingsambtenaar Beheer Openbare Ruimte Rijksbijdrage bijstandsuitkeringen bruto vloeroppervlakte Besluit Woninggebonden Subsidies Christelijke Agrarische Hogeschool Almere Centrum voor Architectuur, Stedenbouw en Landschap van Almere Chief Information Officer Centra voor Jeugd en Gezin Culturele en kunstzinnige vorming Content Management Systeem Centraal Planbureau visueel waarneembare kwaliteit Duurzame Energie‐ en Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland Duurzaamheidslab Dienst Maatschappelijke Ondersteuning Document Management Systeem Dienst Stedelijke Ontwikkeling Dienst Uitvoering Onderwijs dienstverleningsovereenkomst Europese Centrale Bank Economic Development Board Almere Europees Fonds Ruimtelijke Ontwikkeling Europees Monetaire Unie Maatstaf voor de rekening‐courantrente Elektronisch Signaleringssysteem Alle Risicojongeren overeenkomst onder voorwaarde Europese Subsidie Flevoland

pag. 215

EV EZ FCP FIO fte GAR GBA GF GFT GIP GO GR grex GSB GWHP HCA IAK IAU‐gelden IbbA IC IFA‐gelden IKC IMP INTI IOAW IOAZ IWA JIT‐aanpak LEA LEN LOOT‐school KCC Ministerie van EL&I Ministerie van SZW/VROM en OCW Ministerie van VWS MIPA MIS MPGA MRA Mupi’s MSP NCW NIK NGRU NOGW NTR OAB OAT ministerie van OCW OFGV pag. 216

Eigen vermogen Economische Zaken Fonds voor Cultuur Participatie Fonds Initiële Ontwikkelingen formatieplaats garantie Gemeentelijk Basisadministratie Persoonsgegevens Gemeente Fonds Groente, Fruit en Tuinafval Gemeentelijk Investeringsplan Gemeentelijk overleg Gemeenschappelijke Regeling grondexploitatie Grote Stedenbeleid Gemeentelijk Waterhuishouding Plan Human Capital Agenda Integraal Afspraken Kader Almere Incidentele Aanvullende Uitkering (bijstand) Ik bouw betaalbaar in Almere Interne Controle Investeringsimpuls Flevoland Almere Integrale Kind Centra impuls International New Town Institute Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelf‐ standigen Integrale Wijk Aanpak Jeugd Interventie Team Almere Lokaal Educatieve Agenda leningen Landelijke Organisatie Onderwijs en Topsport Klanten Contact Centrum Economische zaken, Landbouw en Innovatie Sociale Zaken en Werkgelegenheid/Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu/ Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Volksgezondheid, Welzijn en Sport Meerjaren Infrastructuurprogramma Almere Management Informatie Systeem Meerjarenplan Grondexploitatie Almere Metropool Regio Amsterdam levensgroot reclamebord met twee kanten Markt Segment Plan Netto Contante Waarde Nederlandse Identiteitskaart Netto gecorrigeerde Rijksuitgaven (gemeentefonds) Nota Omslag Grote Werken Nederlandse Tuinbouwraad Onderwijs Achterstanden Beleid Ondergronds Afval Transportsysteem Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Omgevingsdienst, Flevoland, Gooi‐ en Vechtstreek Programmarekening 2013

OGGz OLP OMALA OMFL OTB OVC OV SAAL OZB Paja p.m. PBS PDCA‐cyclus pgb PIJOFACH Plabeka PO PWC PZ RAAM RIEC ROSA RRAAM RSA Ruddo SB SBA SBC SBV SBZ SCW SiSa SRG indeling SROI SVA SVn SZW Tamowerkgroep UWV VNG VO school VRI VSBA VSO school VSV VTH VVE VVnE VWS WAA Wabo Wajong


Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Onderwijs Leerpakket Ontwikkelingsmaatschappij Airport Lelystad‐Almere Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland Ontwerp Tracébesluit Oostvaarderscollege Openbaar Vervoer Schiphol ‐ Amsterdam ‐ Almere ‐ Lelystad Onroerende Zaken Belasting Participatie audit jongeren ja pro memorie (ter herinnering) Programma Bureau Stad kwaliteitszorg instrument persoonsgebonden budget Personeel, Informatievoorziening, Juridisch, Organisatie, Financiën, Administratieve organisatie, Communicatie, Huisvesting regionale programmering van werklocaties Particulier Opdrachtgeverschap PricewaterhouseCoopers Accountants NV Publiekszaken Rijksbesluiten‐Amsterdam‐Almere‐Markermeer Regionaal Informatie‐ en Expertisecentrum Ruimtelijke Ontwikkelingsstrategie Almere Rijksregio‐programma ‐Amsterdam‐Almere‐Markermeer Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden Stadsbeheer Stedelijke Bereikbaarheid Almere Stafdienst Bestuur en Control Stafdienst Bedrijfsvoering Stafdienst Bestuurszaken Sociaal Cultureel Werk Single information Single audit Richtlijnen voor de Statistiek Re‐integratie door Gemeenten Social Return on Investment Stichting Veiligheidszorg Almere Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten Sociale Zaken en Werkgelegenheid Talentontwikkeling en mobiliteit Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen Vereniging Nederlandse Gemeenten Voortgezet onderwijs school Verkeersregelinstallatie Voorbereiding Stedelijke Bereikbaarheid Almere Voortgezet speciaal onderwijs school Voortijdig Schoolverlaten Vergunning, Toezicht en Handhaving Voor‐ en Vroegschoolse Educatie Van Veelvoud naar Eenvoud Volksgezondheid, Welzijn en Sport Werkmaatschappij Almere Amsterdam Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht Wet arbeidsongeschiktheid voor jong gehandicapten

pag. 217

WAP WEB Wet Fido Wet OKÉ WGA WI Wij WION WMO WOB WOZ WSW WVG WWB WWnV ZAT ZZP‐er

pag. 218

Wijk Actie Plannen Wet Educatie Beroepsonderwijs Uitvoeringsregeling Financiering decentrale overheden Wet ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten Wet Inburgering Wet investeren in jongeren Wet Informatie‐uitwisseling Ondergrondse Netten Wet maatschappelijke ondersteuning Wet Openbaarheid Bestuur Wet waardering onroerende zaken Wet Sociale Werkvoorziening Wet Voorzieningen Gehandicapten Wet werk en bijstand Wet Werken naar Vermogen Zorgadvies Team Zelfstandige Zonder Personeel


6.2 Begrippenlijst Algemene (dekkings)middelen Begrotingstekort

Uitkering uit het gemeentefonds en de gemeentelijke belastingen. Een begrotingstekort treedt op wanneer de lasten hoger zijn dan de baten. Beïnvloedbare ruimte Begrotingsruimte waar de raad invloed op heeft. Besluit Begroting en Verantwoording Provinciale en gemeentelijke wetgeving in zake besluiten, begroten (BBV) en verantwoorden. Bevolkingsvolgende voorzieningen Voorzieningen waarvan de realisatie direct gerelateerd is aan de groei/samenstelling van de bevolking. BTW Compensatie Fonds (BCF) Fonds bij het Rijk waar provincies en gemeenten betaalde btw kun‐ nen terugvorderen. Economy Development Board Almere Verbonden Partij met tot doel het creëren van werkgelegenheid in (EDBA) het kader van het economisch offensief. Egalisatie reserve Reserve om tot een gelijkmatige lastenverdeling te komen. Exogene factoren Factoren/ontwikkelingen van buitenaf waar geen invloed op uitgeoe‐ fend kan worden Exploitatie(begroting) Begroting van lasten en baten. Gemeentefonds Rijksfonds waaruit gemeenten jaarlijks de algemene uitkering ont‐ vangen. LEAN‐traject Is een methodologie voor het verbeteren van efficiency en het elimi‐ neren van verspillingen en activiteiten zonder toegevoegde waarde. Macrobudget Landelijk budget voor de wet werk en bijstand. Moratorium (tijdelijke) uitgavenstop. Netto budget/lasten De lasten na aftrek van de baten die worden afgedekt vanuit de al‐ gemene (dekkings)middelen (zie toelichting algemene dekkingsmid‐ delen). Onrendabele top Het gedeelte van de kapitaallasten van een investering die niet uit de exploitatie kan worden afgedekt. OKé op school Biedt verschillende trainingen aan die zich richten op het verminde‐ ren van sociaal‐emotionele of gedragsproblemen. Saldireserve Reserve voor het opvangen van financiële tegenvallers (risico’s) bin‐ nen de algemene dienst. Single information Single audit (Sisa) Systematiek voor het verantwoorden van onder andere specifieke uitkeringen tussen overheidsinstanties. Social Return on Investment (SROI) Methodiek om het maatschappelijke rendement van een investering in beeld te brengen. Verbonden Partij Een privaat of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk‐ als financieel belang heeft. Weerstandsvermogen Het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers (risico’s) op te kunnen vangen. Wrap Arround Care methodiek Methodiek waarbij de jongere centraal staat en het eigen netwerk (familie, vrienden etc. en de professionals) om de jongere heen staat.


pag. 219

Colofon De Programmarekening 2013 is samengesteld door: de gemeente Almere Postbus 200 1300 AE Almere Vormgeving gemeente Almere Beeldmateriaal geleverd door: Irma Rijpkema en Marian Steenvoorden

Gemeente Almere Gemeente Almere 22 april 2014 Programmarekening 2013

Recommend Documents