1 april Gemeente Almere. Gemeente Almere

1 april 2014

Gemeente Almere

Technische Voorjaarsnota 2015-2018

INHOUDSOPGAVE

1

INLEIDING..............................................................................................................................................1

2

ACTUALISATIE VAN HET PERSPECTIEF ...............................................................................................5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12

3

Bestuur .................................................................................................................................... 6 Openbare orde veiligheid ......................................................................................................... 6 Beheer en Leefomgeving......................................................................................................... 6 Cultuur ..................................................................................................................................... 6 Jeugd........................................................................................................................................ 6 Onderwijs ................................................................................................................................. 7 Sport......................................................................................................................................... 8 Participatie zorg en inkomen................................................................................................... 9 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling ...................................................................................... 11 Economische ontwikkeling .................................................................................................... 11 Dienstverlening...................................................................................................................... 12 Financiën en bedrijfsvoering ................................................................................................. 12

FINANCIËLE POSITIE ..........................................................................................................................19 3.1 3.2

Meerjarenperspectief ............................................................................................................ 19 Vermogenspositie .................................................................................................................. 24

4

BEZUINIGINGSMONITOR.....................................................................................................................31

5

BIJLAGEN ............................................................................................................................................37 5.1 5.2 5.3

Uitgangspunten en eenheden................................................................................................ 37 Afkortingenlijst ...................................................................................................................... 39 Begrippenlijst......................................................................................................................... 39

Hoofdstuk 1

1 Inleiding Voor u ligt de Financieel Technische Voorjaarsnota en het bijbehorende meerjarenperspectief 2015-2018. Dit document maakt inzichtelijk voor welke financiële opgave de gemeente Almere de komende raadsperiode staat. Het bevat een actualisatie van het lopende jaar (2014) en de meerjarenraming voor de jaren 20152018 en de bezuinigingsmonitor. In maart 2014 hebben de gemeenteraadsverkiezingen plaatsgevonden, waarna een nieuwe coalitie wordt geformeerd dat met een eigen akkoord komt. Daarom ligt er vandaag voor u een beleidsarme (technische) Voorjaarsnota. Dit betekent dat hierin geen nieuwe beleidsinhoudelijke keuzes worden voorgelegd aan de raad, tenzij bij de Programmabegroting 2014 nadrukkelijk is toegezegd om in de Voorjaarsnota met een uitwerking te komen. Financiële knelpunten waarover op korte termijn een besluit moet worden genomen, zijn wel in deze Voorjaarsnota opgenomen. Alle overige beleidsinhoudelijke onderwerpen zullen onderdeel zijn van de Programmabegroting 2015. In de periode rondom de collegewisseling zijn er naast deze financieel technische Voorjaarsnota 2015-2018 andere documenten opgesteld waaronder, de analyse beïnvloedbare ruimte gemeentebegroting, de Programmarekening 2013 en het Meerjarenprogramma grondexploitaties Almere (MPGA). Economische situatie Hoewel het economisch klimaat lijkt te verbeteren is het nog steeds van groot belang om inzicht te hebben in de financiële positie van de gemeente voor de middellange termijn. Vanaf 2012 is de gemeente geconfronteerd met forse bezuinigingen. In de afgelopen raadsperiode zijn hiervoor tal van maatregelen genomen. De implementatie van deze maatregelen loopt door in de komende raadsperiode. Wij verwachten de komende raadsperiode financiële uitdagingen. Deze houden ondermeer verband met de problemen op de vastgoedmarkt en de woningmarkt. Over de financiële positie van de grondexploitaties wordt in hoofdstuk 3 “Financiële positie” ingegaan. Een meer gedetailleerde toelichting vindt u in de programmarekening 2013 en in het MPGA. Deze wordt u op 24 april 2014 aangeboden. Vooruitblik komende raadsperiode Bij de behandeling van de Voorjaarnota 2014-2017 heeft uw raad een motie (RG-113) aangenomen die ons college oproept om ten behoeve van de collegevorming een financieel overdrachtsdocument op te stellen. Er is gevraagd inzicht te geven in de beïnvloedbare ruimte binnen de begroting en de vermogenspositie van de gemeente. De nota beïnvloedbare ruimte hebt u op 18 februari 2014 ontvangen. In hoofdstuk 3 geven wij inzicht in de vermogenspositie. Daarnaast komen ook in de kansen en opgaven voor het meerjarenperspectief aan de orde. Op deze wijze ontstaat een compleet beeld van de financiële positie van de gemeente voor komende jaren. Perspectief 2014-2018 Onderstaand perspectief geeft voornamelijk een technische actualisatie van de begroting. Tabel 1-1 categorie

Bedragen x € 1.000 2014

2015

actualisatie perspectief

-78

731

perspectief voor egalisatie

-78 78

2016

2017

2018

342

-1.755

-1.755

186

815

2.122

731

528

-940

367

-731

-528

940

vertrekpunt

egalisatie perspectief via saldireserve eindtotaal

Technische Voorjaarsnota 2015 - 2018

367

pag. 1

Vertrekpunt Bij de Programmabegroting 2014 hebben wij een meerjarenperspectief gepresenteerd met een structureel tekort van € 1,8 miljoen. De grootste problematiek hiervan komt voort uit de bezuinigingen van het Rijk. In het najaar van 2013 heeft het Kabinet aanvullende begrotingsafspraken gemaakt met de fracties van D66, ChristenUnie en SGP en de coalitiefracties. Voor een aantal beleidsterreinen heeft dit akkoord heeft financiële gevolgen voor gemeenten. Door deze afspraken valt de korting op het gemeentefonds nu per saldo lager uit. Voorts ontvangen wij een hogere uitkering uit het gemeentefonds door autonome groei. Actualisatie perspectief Het perspectief is op een groot aantal onderdelen geactualiseerd. Veelal gaat het om autonome ontwikkelingen, bijstelling van de uitgangspunten (zie bijlage 5) en/of knelpunten die onvermijdelijk zijn. Ook is bij actualisatie een aantal effecten uit de jaarrekening betrokken. Egaliseren perspectief via saldireserve Het meerjarenperspectief is sluitend. Het perspectief voor de jaren 2014 t/m 2017 wordt via de saldireserve geëgaliseerd.

pag. 2


Hoofdstuk 2

2 Actualisatie van het perspectief Tabel 2-1 onderwerp

Bedragen x € 1.000 2014

2015

vertrekpunt

2016

2017

2018

342

-1.755

-1.755

-180

-180

-180

Bestuur 01.

juridische advisering inzake voortzetting procedure

-80

Beheer en leefomgeving 02.

decentralisatie provinciale taken Vergunning toezicht en handhaving (vth)

03.

autonome groei: beheer en onderhoud

-180

-180

-375

Cultuur 04.

Hectare Cultuur (HaC)

-150

-150

-150

-150

1.328

2.107

1.907

1.520

-1.328

-2.107

-1.907

-1.520

288

-490

15

Onderwijs 05.

actualisatie onderwijs

06.

reserveren voor taakstelling onderwijshuisvesting

2.030

Sport 07.

latere realisatie bevolkingsvolgende voorzieningen

930

Participatie, zorg en inkomen 08.

actualisatie WMO

456

09a. schulddienstverlening

500

600

500

400

09b. schulddienstverlening – inkomsten corporaties

-60

-60

-60

-60

-60

-1.011

-1.260

-1.260

-1.260

-1.260

-100

300

10.

intensivering armoedebeleid

11.

uitvoering BBZ door ZLF

-100

12.

stelpost Implementatie transities

-324

13.

eigen uitvoeringsorganisatie dagelijks onderhoud

-250

-250

-250

-250

-250

14.

vrouwenopvang - tijdelijk huisverbod

-75

-75

-75

-75

-75

15.

participatiebudget

-35

-35

-35

-35

-200

-200

-200

-200

-50

-50

-50

-50

-50

-185

-230

-231

-209

-197

-793

1.293

1.450

1.729

807

212

54

79

38

2.128

1.590

1.515

1.515

1.515

1.515

-500

Duurzame ruimtelijke ontwikkeling 16.

groenblauw

17.

voorfinanciering plankosten bouwgroepen

18.

bijdrage aan spoordossiers

-50

Economische ontwikkeling 19.

dividend Alliander

-200

20.

Smart Society

-150

21.

ondernemersplein

Dienstverlening 22.

legesinkomsten

Financiën en bedrijfsvoering 23.

structurele doorwerking herfstakkoord op effect rijksbezuinigingen

24.

actualisatie verdeelmaatstaven (inwoners, woningen etc)

25.

indicatief accres 2018 / loon en prijscompensatie

26.

taakmutaties

27.

bijstelling ramingen opbrengst OZB

-241

-232

-180

-166

451

28.

reserve rente eigen vermogen

-247

-247

-247

-247

-247

-100

50

50

367

29.

3% taakstelling belastingen/businessplan belastingen

30.

Almere Morgen

31.

project VIT@

perspectief voor egalisatie 32.

saldireserve

eindtotaal


1.600 -2.800

-78

731

528

-940

78

-731

-528

940 367

pag. 5

2.1 Bestuur 01. Juridische advisering

80(i)

De gemeente Almere is in 2008 een procedure gestart tegen de NUON over de hoogte van de tarieven stadsverwarming. De Rechtbank Arnhem heeft de gemeente in het ongelijk gesteld. Tegen deze uitspraak is de gemeente in hoger beroep gegaan. Het Hof Arnhem is op 8 januari 2013 met een tussenuitspraak gekomen. Hierin vraagt het Hof partijen of zij ermee kunnen instemmen dat een onderzoek wordt gedaan via een analyse van de verbruikscijfers van twee representatieve groepen in Almere: gasgebruikers en warmtegebruikers. Partijen worden nu in de gelegenheid gesteld zich hierover schriftelijk uit te laten, waarna een zitting zal worden gehouden waarin de vormgeving van het onderzoek en de te benoemen deskundige kunnen worden besproken. Deze zitting wordt de eerste helft van dit jaar verwacht. De specialistische (juridische) expertise voor dit dossier wordt ingehuurd. De kosten voor 2014 bedragen circa 80.000 en zijn niet voorzien in de begroting.

2.2 Openbare orde veiligheid Op dit programma doen zich geen knelpunten voor.

2.3 Beheer en Leefomgeving 02. Integratie-uitkering decentralisatie provinciale taken vergunning, toezicht en handhaving

-180

Met ingang van 2014 wordt een deel van de inrichtingsgebonden provinciale taken overgedragen aan gemeenten. Almere ontvangt hiervoor vanaf 2014 circa € 180.000. Almere gaat het milieudeel van de omgevingsvergunning zelf toetsen en vergunnen. Deze taakmutatie wordt belegd bij de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek (OFGV). 03. Autonome groei beheer en onderhoud

- 375

Ieder jaar ramen wij de autonome groei. De oplevering van 750 woningen in 2017 leidt toe een toename van de budgetten voor beheer en onderhoud.

2.4 Cultuur 04. Hectare Cultuur

- 150

Bij amendement is voor de programmering van de Hectare Cultuur (HaC) € 150.000 extra beschikbaar gesteld. Dit is eenmalig bekostigd vanuit de reserve rente eigen vermogen. In het amendement is aangegeven dat bij de Voorjaarsnota 2015-2018 een voorstel wordt gedaan voor structurele dekking hiervan. Voorgesteld wordt om vanaf 2015 € 150.000 structureel te dekken uit de algemene middelen.

2.5 Jeugd Op dit programma doen zich geen knelpunten voor.

pag. 6


2.6 Onderwijs 05. Actualisatie onderwijs

1.520

De actualisatie van de onderwijsbegroting is als volgt: Tabel 2-2

leerlingenvervoer wijziging rente- en afschrijvingsmethodiek actualisatie onderwijshuisvesting actualisatie onderwijs

Bedragen x € 1.000 2014

2015

2016

2017

2018

300

300

300

300

300

1.595

648

1.693

861

992

135

380

114

746

228

2.030

1.328

2.107

1.907

1.520

Leerlingenvervoer In 2013 is een voordeel ontstaan van € 0,3 miljoen op leerlingenvervoer omdat door minder kinderen gebruik is gemaakt van deze voorziening. Dit levert nu structureel lagere kosten op voor taxi- en busvervoer. Wijziging rente- en afschrijvingsmethodiek In januari hebben wij uw raad via een afzonderlijke beleidsnotitie geïnformeerd over een pakket aan ingrepen op de afschrijvings- en onderhoudsystematiek van vaste activa. Naar aanleiding hiervan is besloten tot de overgang van een lineaire naar een annuïtaire afschrijvingssystematiek en de aanpassing van de afschrijvingstermijn voor schoolgebouwen. Zoals in de nota is aangegeven leidt dit pakket aan ingrepen tot een daling van de lasten en dus tot een voordeel voor het perspectief. Conform uw besluit betrekken wij dit nu bij de voorjaarsnota. Actualisatie van de onderwijshuisvesting Conform bestaand beleid wordt twee keer per jaar (bij de voorjaarsnota en bij de programmabegroting) de meerjarenraming voor onderwijshuisvesting bijgesteld. Dit leidt tot het volgende beeld: Tabel 2-3 lasten investeringen scholenbouw latere oplevering 1e sterrenschool Nobelhorst in 2015 in plaats van 2014

Bedragen x € 1.000 2014

2015

135

380

2016

2017

2018

-4

-4

-4

latere oplevering 2e sterrenschool Nobelhorst in 2017 in plaats van 2016

26

220

-2

latere oplevering Baken Poort in 2017 in plaats van 2016

92

505

-6

25

240

746

228

vervallen 14 klassige SBO in Poort uit 2017 actualisatie onderwijshuisvesting


135

380

114

pag. 7

06 Reserveren voor taakstelling onderwijshuisvesting

- 1.520

In het regeerakkoord is afgesproken dat het gemeentefonds € 256 miljoen gekort wordt voor onderwijshuisvesting omdat gemeenten deze middelen niet volledig uitgeven aan onderwijshuisvesting. Een aanzienlijk deel van deze middelen wordt beschikbaar gesteld aan schoolbesturen voor kwaliteitsverbetering van onderwijs. De gemeente Almere wordt –conform de meicirculaire 2014- vanaf 2015 met € 3,7 miljoen structureel gekort. Bij de programmabegroting is afgesproken om bij deze voorjaarsnota een set aan maatregelen aan te leveren ter invulling van de taakstelling. Hiervoor wordt nu een eerste aanzet gegeven. De voordelen uit de actualisatie van de onderwijsbegroting worden vanaf 2015 gereserveerd voor de taakstelling. Het voordeel 2014 komt ten gunste van het perspectief. Dit geeft het volgende beeld: Tabel 2-4

Bedragen € 1.000 2014

2015

2016

2017

2018

-3.720

-3.720

-3.720

-3.720

reserveren voor taakstelling onderwijshuisvesting

1.328

2.107

1.907

1.520

nog in te vullen taakstelling

2.392

1.613

1.813

2.200

korting op het gemeentefonds

Bij de Programmabegroting 2015 wordt een set van maatregelen voorgelegd ter afdekking van het resterende tekort.

2.7 Sport 07. Latere oplevering bevolkingsvolgende voorzieningen. Omdat een aantal voorgenomen investeringen later in de tijd worden gerealiseerd, zijn eenmalige voordelen ontstaan op de exploitatiebudgetten. Het gaat om de volgende voorzieningen: Tabel 2-5

Bedragen € 1.000 2014

2015

voorschoolse voorziening basisschool Nobelhorst (Hout Noord) sportpark Buitenhout (hockey)

210

108

kunstgrasvelden sportpark Buitenhout (hockey)

180

180

sloop zwembad Haven

540

latere realisatie bevolkingsvolgende voorzieningen

930

pag. 8

2016

2017

50

15

2018

-540 288

-490

15


2.8 Participatie zorg en inkomen 08. Actualisatie WMO

456 (i)

Op basis van de ontwikkelingen van de aantallen en afgesloten contractprijzen uit 2013 hebben wij de ramingen van de WMO voor 2014 bijgesteld. Bij de programmabegroting worden de structurele effecten hiervan nader uitgewerkt en betrokken bij de uitwerkingsopdracht transities sociaal domein. 09a. Schulddienstverlening

300

Er heeft in 2013 een lager beroep op de schulddienstverlening plaatsgevonden. Hierdoor kunnen ook in de perspectiefperiode middelen vrijvallen. Tabel 2-6

Bedragen x € 1.000 2014

2015

2016

2017

2018

nodig

1.730

1.830

1.930

2.030

2.130

beschikbaar

2.230

2.430

2.430

2.430

2.430

500

600

500

400

300

vrijval

09b. Schulddienstverlening – inkomsten corporaties

- 60

Bij het vaststellen van het budget voor schuldhulpverlening wordt rekening gehouden met een bijdrage van € 60.000 door woningcorporaties aan het voormalig budget bureau Almere. In werkelijkheid dragen de corporaties dit bedrag niet bij. In 2014 worden met de woningcorporaties de mogelijkheden onderzocht om de aanpak ‘Er op af’ in Almere te gaan implementeren. Kort gezegd houdt deze aanpak in dat mensen met een huurachterstand een huisbezoek krijgen en dat er snel een plan wordt opgesteld om orde op zaken te stellen in de financiën. In Amsterdam is dit project een succes en dragen woningcorporaties ook financieel bij. 10. Intensivering armoedebeleid

-1.260

Om het armoede- en schuldenbeleid in de komende jaren verder te intensiveren, heeft het kabinet extra middelen beschikbaar gesteld. In 2014 ontvangt Almere hiervoor circa € 1 miljoen; vanaf 2015 loopt dit bedrag op naar ruim € 1,2 miljoen. In de raadsbrief over de afwikkeling van de moties en amendementen hebben wij afgesproken om (jaarlijks) bij de voorjaarsnota te komen met een bestedingsplan. Het bestedingsplan voor 2014 is aan uw raad voorgelegd. 11. Uitvoering Bijstand Besluit Zelfstandigen door Zelfstandigenloket Flevoland

- 100 (in 2014 en 2015)

Door de aanhoudende economische crisis is er sprake van stijging van het aantal mensen dat een beroep doet op het Zelfstandigenloket Flevoland voor de voorziening Bijstand Besluit Zelfstandigen (BBZ). Voor 2013 is er een tekort van ruim € 0,1 miljoen. De uitgaven zullen naar verwachting ook in 2014 en 2015 op het huidige niveau blijven in verband met de aanhoudende crisis. 12. Voorbereidingskosten jeugdzorg / transities Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)

-324 (i)

Net als vorig jaar bestaat er nog veel onduidelijkheid over de rijksbijdragen voor invoeringsbudgetten van de transities. De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft recentelijk bekend gemaakt dat gemeenten hiervoor in 2014 circa € 29,3 miljoen extra ontvangen. Almere ontvangt hiervoor € 0,3 miljoen.


pag. 9

13. Eigen uitvoeringsorganisatie dagelijks onderhoud

- 250

In het kader van de bezuinigingen is een maatregel genomen waarbij uitkeringsgerechtigden werk aangeboden krijgen in het dagelijks onderhoud van de openbare ruimte. De maatregel is beleidsmatig gerealiseerd. Daardoor zijn er minder uitkeringsgerechtigden en zijn de uitgaven van bijstand verlaagd. Dit leidt echter niet tot een besparing in de gemeentebegroting, omdat minder bijstandsgerechtigden leidt tot minder inkomsten van het Rijk. Omdat deze taakstelling financieel niet kan worden ingevuld brengen we dit nadeel nu ten laste van het perspectief. Deze bezuiniging komt nu dus niet meer voor in de bezuinigingsmonitor. 14. Vrouwenopvang

-75

Op basis van de Wet tijdelijk huisverbod is de gemeente verplicht om bij het opleggen van een huisverbod hulpverlening te bieden aan het gezinssysteem. In Almere/Flevoland is ervoor gekozen om hulpverlening aan de pleger/dader onder te brengen bij Reclassering Nederland. Subsidiëring gebeurt op basis van een trajectprijs. De eerste jaren werden 50 trajecten gesubsidieerd. Het aantal huisverboden is de afgelopen jaren gestegen en bedroeg in 2012 89 huisverboden/ trajecten en in 2013 101 trajecten. Doordat steeds vaker wordt gekozen voor het inzetten van de maatregel tijdelijk huisverbod bij relationeel geweld zal het aantal trajecten daderhulpverlening naar verwachting in 2014 verder stijgen. Op basis van het huidige beschikbare regionale budget kunnen slechts 60 trajecten worden gefinancierd. Om voldoende trajecten in te kunnen zetten is een extra bedrag van € 75.000 structureel noodzakelijk. 15. Participatiebudget

-500

Het participatiebudget is de afgelopen jaren sterk in omvang afgenomen. De gemeente ontvangt in 2014 vanuit het Rijk € 10,4 miljoen voor re-integratie en volwassen educatie, terwijl er € 13 miljoen nodig is om het gewenste programma uit te voeren. Tabel 2-7

kosten

Bedragen € 1 miljoen 2013

2014

-13,9

-13,0

12,4

10,4

3,0

1,5

15,4

12,5

1,5

-0,5

baten: 

beschikking Rijk



meeneemregeling



Europees Sociaal Fonds (ESF)

budget overschot (+) / tekort (-)

0,6

Vanuit 2013 is nog circa € 1,5 miljoen beschikbaar via de meeneemregeling. Daarnaast wordt er een aanvraag voor ESF-subsidie van € 0,6 miljoen gedaan. Hierna resteert nog een tekort van € 0,5 miljoen. De uitgaven van schulddienstverlening worden structureel voor € 0,5 miljoen gedekt uit het participatiebudget. Dit houdt verband met de zogenaamde ‘samenlopers’. Dit zijn cliënten die zowel een WWB-uitkering hebben als een schuldregelingstraject. Door de forse terugloop van het participatiebudget worden de kosten van de samenlopers in 2014 incidenteel gedekt uit het perspectief. Bij de begroting zal nog nader moeten worden beoordeeld of de kosten voor ‘samenlopers’ vanaf 2015 structureel vanuit het participatiebudget gedekt kunnen blijven. Het is de verwachting dat er in het kader van de Participatiewet, en bij een volledig ontschot budget, vanaf 2015 geen tekort op het participatiebudget meer zal ontstaan.

pag. 10


2.9 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling 16. Groenblauw

- 50 (i)

In de uitvoeringsovereenkomst is overeengekomen dat Almere, Rijk en Provincie samen verder werken aan de ontwikkeling van het groenblauwe casco. De middelen in de begroting eindigen na 2014. Bij de programmabegroting vindt besluitvorming plaats voor voortzetting van dit project. Om het project tot die tijd te kunnen voortzetten is € 50.000 noodzakelijk. 17. Voorfinanciering plankosten bouwgroepen / garantiefonds bouwgroepen

neutraal

Het Fonds Voorfinanciering Plankosten Bouwgroepen is een samenwerkingsovereenkomst tussen de Gemeente Almere en de Rabobank. Het fonds werd gevuld met in totaal € 160.000 waarbij de gemeente en de Rabobank ieder verantwoordelijk waren voor de helft. Na vier jaar werken is dit fonds volledig belegd met leningen. Hierdoor is geen financiële ruimte om aan de te verwachten groei in aanvragen te voldoen. Het Garantiefonds Achtervang Bouwgroepen is een samenwerkingsovereenkomst tussen de Gemeente Almere, de Rabobank en de Alliantie. Dit fonds werd door deze 3 partijen gevuld met € 360.000. Omdat dit fonds in de praktijk niet wordt gebruikt, willen de deelnemers het fonds opheffen. De gemeente Almere en de Rabobank willen hun aandeel (elk € 120.000) overhevelen naar het Fonds Voorfinanciering plankosten, zodat er aan de te verwachte groei in aanvragen voldaan kan worden. 18. Bijdrage aan spoordossiers

- 35

Almere werkt sinds 2006 in regioverband aan het dossier Openbaar Vervoer Schiphol Amsterdam Almere Lelystad (OV SAAL). Conform bestuurlijke toezeggingen wordt er jaarlijks een bijdrage gevraagd voor de regionale coördinatie van spoordossiers onder andere OV SAAL en Almere Poort. Afgesproken is dat de partijen ieder € 35.000 per jaar afdragen om gezamenlijk op te trekken op de spoordossiers.

2.10 Economische ontwikkeling 19. Dividend Alliander

-200

De gemeente ontvangt als aandeelhouder van Alliander jaarlijks dividend. Vorig jaar hadden wij op basis van de destijds bekende winstuitkering de dividendopbrengsten van Alliander met € 0,2 miljoen verhoogd. Uit de jaarrekeningcijfers blijkt echter dat het dividend niet is gestegen. Omdat de economische vooruitzichten op dit moment uiterst ongewis zijn en de (buitenlandse)concurrentie op de energiemarkt hevig is staan de dividenduitkeringen van energiebedrijven onder druk. Als gevolg hiervan hebben wij de ramingen voor 2014 en latere jaren neerwaarts bijgesteld. 20. Smart Society

-150 (i)

Voor het in 2014 kunnen continueren van Smart Society is € 150.000 benodigd. Dit jaar zullen enkele samenwerkingsovereenkomsten (convenanten) worden afgesloten met een aantal partijen. In deze overeenkomsten worden concrete afspraken gemaakt om de stad gezonder, levendiger en (economisch) aantrekkelijker te maken, door op een slimmere wijze (maatschappelijk) ondernemerschap, maatschappelijke vraagstukken en technologische oplossingen aan elkaar te verbinden. Kleine en grote bedrijven en organisaties dragen hieraan bij door het ontwikkelen en leveren van innovatieve diensten en producten. Specifiek wordt ingezet wordt op onderdelen van de transitie in het sociaal domein (armoede, welzijn en zorg), het aantrekkelijker maken van het stadscentrum en het helpen realiseren van de ambities op het gebied van duurzame energie. De middelen zijn benodigd voor de gemeentelijke bijdrage aan het programmamanagement en een (beperkt) uitvoeringsbudget. 21. Ondernemersplein

- 50

Op 6 maart 2014 is het Ondernemersplein geopend. De kosten van het ondernemersplein worden verdeeld over de deelnemende partners. Van Almere wordt een bijdrage gevraagd van € 50.000.


pag. 11

2.11 Dienstverlening 22. Legesinkomsten

- 197

Er ontstaat door achterblijvende legesinkomsten (uittreksels, huwelijken en rijbewijzen) een nadeel van circa € 0,1 miljoen. Verwacht wordt dat deze dalende trend zich ook in 2014 voordoet. Voorts mogen - met ingang van 2014- aan burgers die hun paspoort/identiteitsbewijs kwijt zijn, geen vermissingkosten meer in rekening gebracht worden (opbrengst hiervan was in 2013 € 60.000). De werkzaamheden blijven gelijk.

2.12 Financiën en bedrijfsvoering Gemeentefonds 23. Structurele doorwerking herfstakkoord op effect rijksbezuinigingen

807

Tabel 2-8

Bedragen x € 1.000 2014

2015

2016

2017

2018

geraamd effect van de bezuiniging was

-3.403

-5.318

-6.351

-5.963

-5.963

dit wordt na begrotingsafspraken

-4.196

-4.025

-4.901

-4.234

-5.156

-793

1.293

1.450

1.729

807

structurele doorwerking herfstakkoord

Geraamd effect van de bezuinigingen was Vorig jaar heeft het Kabinet voor een bedrag van € 6 miljard aan aanvullende bezuinigingen doorgevoerd om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Via ‘trap op, trap af’ heeft dit geleid tot een korting op het gemeentefonds van € 300 miljoen in 2014 oplopend naar ruim € 600 miljoen vanaf 2017. Voor Almere resulteert dit in een korting van € 3,4 miljoen in 2014 oplopend naar € 6 miljoen in 2017. In de Programmabegroting 2014-2017 hebben wij u hierover geïnformeerd. Dit wordt na begrotingsafspraken In het najaar van 2013 heeft het Kabinet ook nog aanvullende begrotingsafspraken gemaakt met de fracties van D66, ChristenUnie en SGP en de coalitiefracties. Deze afspraken moeten het mogelijk maken om de gezamenlijk ambities te realiseren voor economische groei en werkgelegenheid, solide overheidsfinanciën en een evenwichtige inkomensverdeling.1 De financiële effecten hiervan op de accressen uit het gemeentefonds zijn door het Ministerie van Financiën doorgerekend en opgenomen in de decembercirculaire. Zoals uit bovenstaande tabel blijkt valt door deze begrotingsafspraken het effect van de rijksbezuinigingen op de accressen van het gemeentefonds nu per saldo lager uit. Gelet op de overige mutaties in het perspectief wordt de 3% bezuinigingstaakstelling niet verlaagd. 24. Actualisatie verdeelmaatstaven

2.128

Het gemeentefonds wordt via een groot aantal verdeelmaatstaven uitgekeerd aan gemeenten. Op basis van de huidige inzichten hebben wij de ramingen van het gemeentefonds bijgesteld op:  de oplevering van 750 woningen in 2017 waardoor in 2018 een hogere uitkering wordt ontvangen;  de scores op verdeelmaatstaven van het gemeentefonds (inwoners; woningen; huishoudens met een laag inkomen; uitkeringsontvangers etc);  de neerwaartse bijstelling van de WOZ-waarde woningen en niet-woningen (vanuit de programmarekening 2013). Om de gemeentelijke taken te kunnen bekostigen int de gemeente OZB. Bij de verdeling van het gemeentefonds wordt hiermee via een korting op de uitkering rekening gehouden. Omdat een lagere WOZ-waarde resulteert in een lagere korting, valt onze uitkering ca € 0,1 miljoen hoger uit;  de actualiseerde scores op diverse verdeelmaatstaven (eveneens vanuit de programmarekening 2013). 1

Voor een nadere toelichting op deze afspraken verwijzen wij kortheidshalve naar de brief van Minister Dijsselbloem van Financiën aan de Tweede Kamer der Staten Generaal.

pag. 12


25. Accres 2018 loon – en prijscompensatie In onze begroting maken we jaarlijks budget vrij om loon- en prijscompensatie toe te kunnen kennen aan de verschillende programma’s. Dit kost bij 1,75% prijsstijging in 2018 ook ongeveer € 3,5 miljoen. Dit baseren wij op prognoses van het Centraal Planbureau. Op grond van de huidige afspraken wordt ongeveer 20% van dit bedrag (€ 0,7 miljoen) afgedekt uit tariefsverhoging van de OZB. De overige 80% wordt uit het accres van het gemeentefonds (€ 2,8 miljoen) afgedekt. Op dit moment is hiervoor vanuit het accres € 0,4 miljoen beschikbaar. Vooralsnog gaan wij er vanuit dat wij via prijsbijstelling van de rijksbegroting in voldoende mate worden gecompenseerd om kostenstijgingen in 2018 af te dekken. 26. Taakmutaties

1.515

Uit de decembercirculaire blijkt dat extra middelen beschikbaar worden gesteld voor de uitvoering van bestaande taken. Het betreft de decentralisatie van provinciale taken VTH (nr. 02); de intensivering van het armoedebeleid (nr. 10); de implementatie van de transities sociaal domein (nr. 12) en de vrouwenopvang (nr. 14).

Overige algemene dekkingsmiddelen 27. Onroerende zaakbelasting (OZB)

451

Als gevolg van de economische crisis valt de opbrengst OZB lager uit. Zo moest in 2013 van enkele grote niet-woning objecten de vastgestelde WOZ waarde substantieel worden verlaagd en staan er steeds meer winkels, kantoorgebouwen en bedrijventerreinen leeg. Uit de rekeningcijfers blijkt dat het leegstandspercentage in 2013 is opgelopen van 9% naar 13%. Omdat door de leegstand geen aanslag voor het gebruikersdeel van de onroerende zaakbelasting kan worden opgelegd, neemt deze vorm van inkomstenderving toe. Daarnaast is jaarlijks ook nog eens 0,8% van de netto belastingopbrengst oninbaar. Om dit nadeel af te dekken groeit de storting in de voorziening mee met de ontwikkeling van de opbrengst OZB. Deze ontwikkelingen resulteren in lagere opbrengsten onroerende zaakbelasting. Omdat in 2017 circa 750 woningen worden opgeleverd, stijgen de OZB opbrengsten (autonome groei). 28. Structurele rente reserve eigen vermogen

-247

BUIG Bij de jaarrekening is een voordeel van € 1,5 miljoen op de BUIG. Conform afspraken wordt dit bedrag toegevoegd aan de reserve rente eigen vermogen. De rente (€ 70.000) over deze reserve wordt ingezet ten gunste van het perspectief. MPGA 2014 Momenteel wordt gewerkt aan de afronding van het MPGA. De diverse parameters zijn bijgesteld conform de besluitvorming bij de programmabegroting 2014. Daarnaast zijn de werkelijke grondverkopen (omzet en prijzen) 2013 in het MPGA verwerkt. De verkoop in 2012 en 2013 heeft echter wat meer plaatsgevonden in de goedkopere segmenten. Daardoor blijft de omzet enigszins achter bij waar gemiddeld rekening mee is gehouden. Dit leidt tot een verlaging van de opbrengst. Het 0-scenario is hierop aangepast. Ondermeer hierdoor moet vanuit de reserve rente eigen vermogen een bijdrage aan het weerstandsvermogen van de grondexploitaties plaatsvinden van € 7 miljoen. De rente over de reserve komt ten gunste van het perspectief. Het aanspreken van de reserve leidt daardoor tot een nadeel van € 315.000 voor de algemene dienst.


pag. 13

Bedrijfsvoering 29. 3% taakstelling belastingen /businessplan belastingen

- 100 (i)

Bij de programmabegroting 2014 is er besloten tot een taakstelling op de afdeling belastingen van € 100.000. In december 2013 is gebleken dat de bezuinigingen niet ingevuld kunnen worden via samenwerking met andere overheden. Er wordt onderzocht hoe de organisatie van afdeling belastingen efficiënter ingericht kan worden. Hiervoor zijn eenmalige middelen nodig; deze middelen worden in twee jaar terugverdiend. 30. Almere Morgen

1.600

Almere Morgen richt zich op het bevorderen van de interne mobiliteit (vrijwillig en gestuurd).De focus ligt op vitaliteit, flexibiliteit en deskundigheid van onze medewerkers en daarmee borgen we de vitaliteit van onze organisatie. Dit betekent dat Almere Morgen inzet op: afstemmen van vraag en aanbod van werk, zowel voor de korte als de lange termijn. Het budget van Almere Morgen wordt besteed aan drie onderdelen. Programmakosten (loonkosten minus terugverdientaakstelling boventallige medewerkers); de opleidingskosten voor de medewerkers (zoals training en omscholing) en organisatiekosten Almere Morgen. Eind 2012 is duidelijk geworden dat de organisatie verder moet inkrimpen als gevolg van de economische crisis die zich manifesteerden in rijksbezuinigingen, teruglopende opbrengsten uit de grondexploitatie en gemeentelijke taakstellingen. Vanuit die achtergrond heeft Almere Morgen de extra opdracht gekregen deze medewerkers naar nieuw werk te begeleiden. Hiervoor is bij de Voorjaarnota 2014 – 2017 extra budget toegekend, tot een totaal van € 18,7 miljoen voor de periode 2013 tot en met 2016. Bij de programmabegroting 2014 is er een bijstelling van het toegekend budget geweest en is het totaal budget nu € 18 miljoen. Bovendien is de looptijd verlengd tot 2018. Deze bijstelling is het gevolg van de verminderde verwachte instroom en aanpassing van fasering van boventallige medewerkers in Almere Morgen. Na een aantal jaren van bewust mobiliteitbeleid, zien we dat er minder werkaanbod binnen onze organisatie is. Dit betekent een extra opgave voor het team Almere Morgen om betaalde tijdelijke werkplekken te vinden voor boventallige medewerkers en daarnaast te zoeken naar structurele formatieplaatsen en functies buiten de organisatie. Hiervoor moet zeker in 2014 en 2015 extra inzet gepleegd worden. Door het anticiperen op voorziene boventalligheid en bewust sturen op mobiliteit in de organisatie, zien we dat we de ramingen steeds kunnen afstemmen op de behaalde resultaten van Almere Morgen. Uit de doorrekening blijkt dat er uit de reserve € 1,6 miljoen kan vrijvallen. Daarnaast wordt het risicoprofiel bijgesteld, waardoor er in de saldireserve € 0,3 miljoen vrijvalt. In hoofdstuk 3.2 ‘vermogenspositie’ wordt aangegeven wat de vrije ruimte in de saldireserve is. 31. Project VIT@

-2.800

De kwaliteit en de borging van de (digitale) dienstverlening aan inwoners en bedrijven is voor ons college van het grootste belang. Wij zien ICT weliswaar als een technisch onderdeel van de gemeentelijke bedrijfsvoering dat ondersteunend is aan onze primaire processen maar wel een onderdeel dat te allen tijde op orde dient te zijn. De vitaliteit van de ICT-infrastructuur en de software levert een bepalende bijdrage aan de kwaliteit van onze (digitale) dienstverlening. Om die gewenste kwaliteit te realiseren werkt de organisatie sinds 2011 aan de voorbereiding en uitvoering van de transitie van onze werkplekken en rekencentrumdiensten naar een nieuwe ICT leverancier. Begin 2013 is het aanbestedingstraject afgerond en is de aanbesteding gegund aan Fujitsu. Hierover bent u geïnformeerd door een raadsbrief d.d. 22 januari 2013.

pag. 14


Op 25 maart 2014 bent u middels een raadsbrief geïnformeerd over de uitvoering van de daadwerkelijke transitie en migratie van de werkplekken en het rekencentrum. De complexiteit van de transitie- en migratie-opgave vereist een stevige aansturing van het project. Het project wordt per fase uitgevoerd en elke fase wordt zorgvuldig voorbereid. Dankzij deze aanpak is de transitie en migratie goed op gang. De migratie van werkplekken en bijhorende standaardsoftware is gestart. Na afronding van de laatste testfase (Proof of Concept en de Pilot Migratie) is geconcludeerd dat de planning van de migratie van met name de, soms zeer complexe, applicaties (software) moet worden bijgesteld. De migratie vertraagt door de complexe onderlinge samenhang binnen en tussen de applicaties. Dit betekent dat de looptijd van het project moet worden verlengd tot eind 2014. Dit heeft financiële consequenties. In de overgang van Windows XP naar Windows 7 hebben wij beheersmaatregelen getroffen. Waaronder een regeling met Microsoft waardoor de ondersteuning van XP is verlengd. Hierdoor zijn we na 8 april 2014, gedurende de overstap naar Windows 7 op dezelfde wijze beveiligd als daarvoor. Ook zullen wij de samenwerking met Atos continueren tot dat de transitie en migratie naar Fuijtsu is voltooid. Na verdiepend onderzoek over de migratiestrategie, planning en financiële middelen, hebben we geconcludeerd dat de gekozen migratiestrategie de juiste is, maar dat de uitvoering van de migratie van de applicaties en de planning daarvan aangepast dient te worden. Dit om de gehele transitie en migratie van onze IT op zorgvuldige wijze te kunnen voortzetten en te realiseren. De volgende interventies worden gepleegd: een herziening van de migratieplanning, inbouwen van meer noodzakelijke verwerkings- en reparatietijd tussen de diverse eenheden in de migratie, een uitbreiding van de capaciteit binnen het programma (aan de zijde van de organisatie en aan de zijde van de leveranciers), het creëren van voldoende tijd om de werklast te verwerken, eventuele reparaties te kunnen doen en de geleerde lessen te effectueren en er wordt een ‘uitwijk’-scenario voorbereid. Deze interventies leiden tot financiële consequenties. De meerkosten bedragen € 3,2 miljoen. Binnen de reguliere ICT begroting kan hier € 0,4 miljoen van worden afgedekt. De risicoparagraaf wordt geactualiseerd en verwerkt bij de jaarrekening 2013. 32. Saldireserve Het perspectief over de jaren 2014 t/m 2017 wordt geëgaliseerd met de saldireserve.


pag. 15

Hoofdstuk 3

3 Financiële positie Bij de behandeling van de Voorjaarnota 2014-2017 heeft uw raad een motie (RG-113) aangenomen die ons college oproept om een financieel overdrachtsdocument op te stellen. Het document dient inzicht te geven in de beïnvloedbare ruimte binnen de gemeentebegroting en in de vermogenspositie van de gemeente. Gevraagd is om dit uiterlijk twee weken voor de gemeenteraadsverkiezingen openbaar te maken. U hebt op 18 februari jl. de nota beïnvloedbare ruimte ontvangen. Via deze voorjaarsnota geven wij nu inzicht in de vermogenspositie. In dit hoofdstuk geven wij niet alleen inzicht in de vermogenspositie, maar ook in de kansen en opgave voor ons meerjarenperspectief. Op deze wijze ontstaat een compleet beeld van de financiële positie van de gemeente voor komende jaren.

3.1 Meerjarenperspectief Zoals uit de voorgaande hoofdstukken blijkt is het perspectief na de technische actualisatie nagenoeg sluitend. In dit hoofdstuk geven wij een beeld van de kansen en opgaven voor de komende raadsperiode. Onderstaande tabel geeft een bandbreedte weer van de belangrijkste onderwerpen die de komende jaren gaan spelen. Sommige dossiers zijn onderbouwd met een nadere analyse, daar waar dat niet voorhanden is hebben we een ruwe inschatting gemaakt. De bedragen zijn dus indicatief. Het betreffen hier de ramingen voor het laatste jaar van de komende raadsperiode (2018). Tabel 3-1 onderwerp

Bedragen € 1.000 2018 minimaal

2018 maximaal

1 1% reële groei gemeentefonds

3.000

8.000

2 herijking gemeentefonds

2.000

2.500

5.000

11.500

kansen

3 2% groei bezoekersaantallen parkeerexploitatie

subtotaal kansen

1.000

opgaven 4 economische zaken 5 nieuw beleid oud voor nieuw 6 bestuursopdracht beheer en onderhoud (inclusief vervangingen)

-1.300 p.m.

p.m.

-3.000

-8.100

7 bestuursopdracht onderwijshuisvesting

-2.200

8 toekomst opgave bereikbaarheid (MIPA gelden)

p.m.

9 leegstand vastgoed

-1.400

10 buitenonderhoud schoolgebouwen 11 transities sociaal domein (inclusief formatie sociale zaken).

p.m.

p.m.

-600 p.m.

12 tekorten MPGA (inclusief plankostenscan, grondzaken etc)

p.m. p.m.

13 moratorium bevolkingsvolgende voorzieningen

p.m.

p.m.

14 bijdrage gemeente Almere aan de verdubbeling A6

-500

-1.000

-3.500

-14.600

subtotaal opgaven


pag. 19

01. 1 % reële groei gemeentefonds en onroerende zaakbelastingen De meerjarenbegroting is gebaseerd op de decembercirculaire 2013. In deze circulaire is geen rekening gehouden met een reële groei van de rijksbegroting. Begin maart heeft het Centraal Planbureau prognoses afgegeven over de ontwikkeling van de economie en het overheidstekort. Uit deze prognoses blijkt dat er meer zicht komt op een licht herstel van de economie. Het Kabinet zal stevig inzetten op het terugdringen van het financieringstekort. Daarnaast mag verwacht worden dat, in samenspraak met de oppositiepartijen (D’66, ChristenUnie, SGP), ook sprake zal zijn van nieuw beleid. Derhalve mag verwacht worden dat er de komende jaren sprake zal zijn van beperkte reële groei van de rijksuitgaven. In dat geval groeit ook het gemeentefonds (‘trap op’). Een gunstiger economisch klimaat zal er ook toe leiden dat de totale waarde voor het onroerend goed zal toenemen door volumegroei. Hierdoor stijgt de opbrengst uit onroerende zaak belastingen. Jaarlijks 1% reële groei van de rijksbegroting gecombineerd met enige volumegroei binnen de Onroerendezaakbelasting (OZB) leidt tot circa € 8 miljoen aan begrotingsruimte in 2018. 02. Herijking gemeentefonds Momenteel vindt er een integrale herijking plaats van het gemeentefonds. In dit kader zal ondermeer de vaste bijdrage voor de grootste vier gemeenten komen te vervallen. Dit wordt verdisconteerd in de reguliere verdeelsystematiek van het gemeentefonds. Daarnaast worden allerlei definities en verdeelmaatstaven binnen het gemeentefonds aangepast. Wij verwachten dat deze herijking positief zal uitpakken voor Almere. 03. Parkeerexploitatie De opbrengsten uit betaald parkeren bedragen vanaf 2015 circa € 14 miljoen. In de parkeerexploitatie wordt vanaf 2016 geen rekening meer gehouden met inkomstengroei, als gevolg van groei van de stad en dergelijke. Bij economisch herstel mag verwacht worden dat, als gevolg van meer bezoek aan de winkelcentra en als gevolg van groei van de stad, ook de inkomsten uit de parkeerexploitatie gaan toenemen. Bij een jaarlijkse groei van het aantal bezoekers met 2% zou de meeropbrengst oplopen tot € 1 miljoen in 2018. 04. Economische zaken De afdeling economische zaken wordt voor ongeveer de helft met structurele middelen gefinancierd, de andere helft wordt uit incidentele middelen gefinancierd. Omdat economische ontwikkeling baat heeft bij een langdurige continuïteit van beleid en inspanningen, is structurele financiering gewenst. Aanvullend op de basisfinanciering gaat het om een jaarlijks bedrag van € 1.300.000 vanaf 2017. 05. Nieuw beleid Structureel maken van bestaand beleid wat tijdelijk is afgedekt en structureel nieuw beleid In de begroting zitten momenteel uitgaven die niet structureel zijn afgedekt. Als het college dit beleid wil voortzetten zal hiervoor alsnog structurele dekking moeten worden gevonden. Gedacht kan worden aan onderwijs, de EDBA, smart society, internationaal beleid, groenblauw en dergelijke. Maar ook vanuit veiligheid de bekostiging van de bestuurlijke aanpak woonoverlast, de aanpak woninginbraken, de informatieanalist en tien buitengewoon opsporingsambtenaren. Hierdoor kan het toenemend niveau van openbare ordeproblematiek, ook in wijken en buurten, voortvarend aangepakt blijven worden. Daarnaast kan het college ervoor kiezen om ruimte vrij te maken voor structureel nieuw beleid. Oud voor nieuw Als een nieuw college extra ruimte wil creëren voor nieuw beleid, dan zal dit grotendeels moeten worden afgedekt door bestaand beleid te beëindigen.

pag. 20


06. Bestuursopdracht beheer en onderhoud (inclusief vervangingsinvesteringen) In vergelijking met andere (oudere) steden heeft onze stad grote oppervlaktes openbare ruimte en verhardingen. Gedacht kan worden aan de kilometerslange busbanen, die zorgen voor verhoudingsgewijs veel verharding, bermen, viaducten en bruggen. Dit wordt allemaal door de gemeente onderhouden. Maar ook de oppervlakte groen is circa twee keer zo groot als bij vergelijkbare steden. De vraag aan een volgend college is op welke wijze het door wil gaan met het groot onderhoud en de vervangingsinvesteringen en op welke wijze dit gefinancierd gaat worden. Omdat ons college zich zorgen maakt over de effecten van de bezuinigingen op groot onderhoud van de stad, hebben wij in voorjaar van 2013 opdracht gegeven om de opgave van het beheer van de openbare ruimte in beeld te brengen (inclusief de benodigde middelen voor het dagelijks onderhoud). De resultaten hiervan worden gepresenteerd in de rapportage “Opgave Beheer openbare ruimte Almere”. Deze wordt separaat aan de raad aangeboden. In deel B van de rapportage wordt de financiële opgave geschetst. Het tekort voor het dagelijks onderhoud, groot onderhoud en vervangingen bedraagt € 3 miljoen tot € 8,1 miljoen. Dit is afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt. 07. Bestuursopdracht onderwijshuisvesting In het regeerakkoord is afgesproken dat het gemeentefonds substantieel gekort wordt voor onderwijshuisvesting omdat gemeenten in het algemeen deze middelen niet volledig uitgeven. Daarentegen krijgen de schoolbesturen een hogere uitkering om te investeren in de kwaliteit van het onderwijs. Onbekend is op dit moment met welk verdeelmodel de schoolbesturen van Almere kunnen profiteren van deze maatregel. De gemeente Almere wordt hard getroffen door deze maatregel. Vanaf 2015 wordt het gemeentefonds structureel met € 3,7 gekort2. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat er bij deze voorjaarsnota een oplossing voor dit tekort zou zijn gevonden. Hiervoor is overeenstemming met de schoolbesturen nodig. Omdat de schoolbesturen nog niet weten hoeveel geld ze er vanaf 2015 bij krijgen, kunnen er nu nog geen afspraken worden gemaakt. Dit betekent dat het oplossen van het tekort doorschuift naar de begroting. Wel zijn er in deze voorjaarsnota reeds enkele oplossingen in kaart gebracht. Het tekort daalt hiermee tot € 2,2 miljoen. 08. Toekomstige opgave bereikbaarheid (MIPA gelden) In 2007 is voor het eerst het Meerjaren Programma Infrastructuur Almere (MIPA) vastgesteld. Dit is geactualiseerd en vastgesteld in 2013 met een planhorizon t/m 2020. Na 2020 is nog geen nieuwe vulling van de Reserve MIPA voorzien. Dat zou betekenen dat een stad met minimaal 230.000 inwoners vanaf 2020 geen investeringsfonds voor infrastructuur meer zou hebben. Een project wat eveneens aandacht verdiend is het project Stedelijke Bereikbaarheid Almere (SBA). 09. Leegstand vastgoed Vooralsnog moet rekening gehouden worden met de volgende leegstand in ons vastgoed. Tabel 3-2

Bedragen x € 1.000

voorjaarsnota Kemphaan – huurderving strategische ruimte Nieuwe Bibliotheek - huurderving

60 310

Voetnoot – huurderving

80

Aardbei – huurderving

630

huurinkomsten kinderdagverblijven

130

Louis Armstrongweg

190

totaal

2

1.400

Dit bedrag kan bij de herijking van het gemeentefonds nog worden bijgesteld.


pag. 21

Uitwerking motie commercieel vastgoed (RG 231) Bij de begroting is een motie aangenomen die vroeg om de uitwerking van een aantal toekomstscenario’s voor ons commercieel vastgoed. Derhalve zijn er een aantal toekomstscenario’s verkend met kansen en risico’s gericht op eventuele verkoop en een kostendekkende exploitatie. Het scenario verkoop op korte termijn is niet aantrekkelijk vanwege de zeer lage verwachte verkoopopbrengst. Door de crisis in de vastgoedmarkt, die ook in Almere goed merkbaar is en de concurrentie in het centrum qua aanbod en de dalende verhuurprijzen zou een verlies geleden worden. Het scenario dat is gericht op vrijwel volledige verhuren van het pand de komende 4 jaar heeft de voorkeur. Het pand heeft onderscheidende kwaliteiten in de Almeerse markt. De verwachting is dat er de komende 4 jaar voldoende huurders te interesseren zijn voor het sluiten van huurcontracten. Een intensief verhuurproces is daarvoor vereist. De verwachting is ook dat het gebied van het zakencentrum op de middellange termijn haar potentie zal waarmaken. Verhuren van het pand zal leiden tot waarde creatie, waardoor verkoop op termijn wel interessant zal kunnen zijn. In de jaarrekening 2013 vindt een herwaardering van het commercieel vastgoed plaats. 10. Overheveling buitenonderhoud schoolgebouwen Omdat voor het primair onderwijs de verantwoordelijkheid voor het buitenonderhoud en aanpassingen aan het gebouw met ingang van 2015 verschuift van gemeente naar schoolbestuur, wordt de gemeentefondsuitkering met € 2,2 miljoen verlaagd. In de programmabegroting 2014 is afgesproken dat er een nadere analyse wordt opgesteld van de kosten van het buitenonderhoud en dat er een aantal scenario’s worden gepresenteerd voor mogelijke organisatievormen. De uiwerking hiervan komt terug bij programmabegroting 2015. Uit een eerste analyse blijkt dat er mogelijk een knelpunt is van maximaal € 0,7 miljoen. 11a. Transities sociaal domein Gemeenten worden in 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Dit vraagt veel van een nieuw college. In de voorgaande collegeperiode is in februari/maart 2014 de Kadernota Sociaal Domein ‘Doen wat nodig is’ vastgesteld. Op landelijk niveau is de wetgeving rondom de decentralisaties nog niet afgerond. Ook over de financiële kaders voor de uitvoering van deze nieuwe taken is landelijk nog veel onduidelijkheid. In de komende begroting wordt een verdere specificatie van kaders, verwachte uitgaven en risico’s geboden. Verwacht wordt dat dan meer inzicht is in de toereikendheid van budgetten. In deze Voorjaarsnota is nog geen rekening gehouden met de uitgaven en inkomsten die vanaf 2015 met deze ‘nieuwe taken’ verband houden. Met de nieuwe taken is ongeveer € 100 miljoen gemoeid. Het Rijk voert hier een korting op door van circa 25%. Voor de beginfase moet rekening gehouden worden met risico’s. Daarnaast loopt de gemeente in de beginfase risico bij het opvangen van de Rijksbezuiniging op de huishoudelijke hulp. We verwachten dat de te behalen doelstellingen op termijn binnen de beschikbare budgetten passen. 11b. Formatie sociale zaken Uit onderzoek blijkt dat de capaciteit binnen het werkveld Sociale Zaken onder druk staat. Voor 2014 hebben wij € 1,2 miljoen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de bijstand. Daarnaast is € 0,2 miljoen nodig voor de beleidsvoorbereiding gericht op de thema’s armoede en inkomensvoorzieningen, herstructurering WSW, SROI en Almere Werkt. Voor het in de programmabegroting 2014 aangekondigde onderzoek naar het structurele effect is echter meer tijd nodig. Voor de zomer wordt in beeld gebracht of de noodzakelijke formatie-uitbreiding binnen de huidige budgetten kunnen worden afgedekt. Een mogelijkheid is het ‘omkleuren’ van inhuur naar vast personeel. Het sociaal domein is in verband met de transities en de conjunctuur volop in beweging. Om deze reden is het van belang dat de flexibele schil groot genoeg is om schommelingen in de formatiebehoefte op te vangen. Bij de programmabegroting 2015 zal hierover worden gerapporteerd.

pag. 22


12. Tekorten MPGA Tegenvallende resultaten uit de actualisatie van het MPGA Momenteel wordt er in het kader van de programmarekening 2013 gewerkt aan de actualisatie van het MPGA. Bij de programmabegroting zijn diverse maatregelen genomen om onze grondexploitaties op orde te houden. Daarbij zijn buffers gevormd voor prijs- en afzetrisico’s. Alle beschikbare harde en zachte buffers zijn ingezet om het 0-scenario en diverse risico’s af te dekken. Vanwege de omvang van de boekwaarde en de vele grondexploitaties bestaat er altijd een kans dat er beroep moet worden gedaan op een aanvullende bijdrage. Dit blijkt ook uit hoofdstuk 2.12 ‘Algemene dekkingsmiddelen’, waarbij onder punt 28 is toegelicht dat het MPGA 2014 noopt tot een onttrekking aan de reserve rente eigen vermogen. We verwachten dat op dit moment voldoende geld gereserveerd is om de risico’s op te vangen. De grondexploitatie is echter sterk gebonden aan de woningmarktontwikkelingen en de economische omstandigheden. Mochten zich meer tegenvallers voordoen dan zullen buffers binnen de algemene dienst opnieuw moeten worden aangesproken. Dit zal dan leiden tot een aanvullend beslag op het perspectief. Plankostenscan Er is een plankostenscan doorgevoerd op basis van de ministeriele regeling plankosten. Hiermee is een zuivere scheiding aangebracht tussen kosten die ten laste van de grondexploitatie mogen worden gebracht en kosten die ten laste van de algemene dienst zouden moeten komen. Conform deze scan mogen de kosten van de beleidsfuncties bij grondzaken, het beheer van het MPGA en de actualisatie van bestemmingsplannen niet toegerekend worden aan de grondexploitaties. Het gaat hierbij om een bedrag van circa € 700.000 structureel, wat dan ten laste van de algemene middelen zou moeten worden gebracht. 13. Opheffen moratorium bevolkingsvolgende voorzieningen In de huidige raadsperiode is besloten tot een moratorium op bevolkingsvolgende voorzieningen. Dit was mogelijk omdat door de economische crisis het aantal inwoners en woningen in Almere minder snel toeneemt. In de komende raadsperiode komt het vraagstuk opnieuw aan de orde. Dit zal, in samenhang met de mogelijkheden van het fonds verstedelijking Almere moeten worden bezien. 14. Gemeentelijke bijdrage verdubbeling A6 De gemeente Almere heeft afspraken gemaakt met het Rijk over een gemeentelijke bijdrage aan de verdubbeling van de A6 van € 24 miljoen in 2020 (€ 21 miljoen plus index). Besloten is dat de gemeente deze bijdrage zou ‘sparen’ door middel van de rentebijschrijving op de GIP reserve. Uit de voorlopige jaarrekening 2013 blijkt dat er inmiddels € 12,7 miljoen is gereserveerd. Jaarlijks zou er nog € 1,8 miljoen worden gespaard voor de gemeentelijke bijdrage. Doordat de GIP reserve inmiddels vrijwel geheel is uitgeput, is ook de bespaarde rente op deze reserve sterkt afgenomen. We verwachten een tekort van circa € 1 miljoen per jaar. Mogelijk kan dit tekort voor een deel worden opgelost door de BTW op de bijdrage te compenseren bij het BTW compensatiefonds. Dit wordt momenteel nader onderzocht. Daarnaast is er ook sprake van meerwerk op het huidig bestek in verband met de aansluiting op de Floriade. Ook dit wordt op dit moment nader onderzocht.


pag. 23

3.2 Vermogenspositie De vermogenspositie geeft inzicht in de omvang van de bezittingen (activa) van de gemeente en de wijze waarop dit is gefinancierd is (passiva). Hierbij is vooral de verhouding vreemd versus eigen vermogen van belang. Dit geeft inzicht in de vraag in hoeverre de gemeente nog in staat is om vanuit het eigen vermogen tegenvallers op te vangen. De cijfers in dit hoofdstuk zijn gebaseerd op de voorlopige jaarrekening 2013. Op dit moment vindt de accountantscontrole van de jaarrekening plaats. Dit betekent dat de cijfers onder voorbehoud zijn van goedkeuring door onze accountant. Voorlopige balans 1 januari 2014 Tabel 3-3

Bedragen x € 1 miljoen 1 januari 2014

VASTE ACTIVA materiële vaste activa

1 januari 2014 VASTE PASSIVA

484 eigen vermogen

350

voorzieningen financiële vaste activa

totaal vaste activa

liquide middelen en overige

totaal vlottende activa TOTAAL GENERAAL

517

536 totaal vaste passiva

VLOTTENDE ACTIVA boekwaarde grond

76

52 langlopende leningen

943

VLOTTENDE PASSIVA 528 64 kortlopende schulden

186

593 totaal vlottende passiva

186

1.129 TOTAAL GENERAAL

1.129

NB: Door afronding kunnen er verschillen ontstaan in de totaaltellingen, voorlopige balans is onder voorbehoud van de nog lopende accountantscontrole.

Onder de activa staan de bezittingen van de gemeente vermeld, onder de passiva is aangegeven hoe dit is gefinancierd. Hieronder geven wij een nadere toelichting op de belangrijkste balansposten. Materiële vaste activa Dit betreffen onze bedrijfsgebouwen, stadhuis, scholen, buurtcentra, parkeergarages en dergelijke. In januari 2014 heeft uw raad besloten om de gebouwen voortaan annuïtair af te schrijven. De afschrijving van schoolgebouwen is ingekort van 60 jaar naar 40 jaar. Over het maatschappelijk vastgoed loopt de gemeente weinig risico omdat de kapitaallasten in de begroting zijn afgedekt. Ten aanzien van het commercieel vastgoed is sprake van een waarderingsrisico. Het commercieel vastgoed heeft momenteel een boekwaarde van ruim € 10 miljoen. Boekwaarde gronden Dit betreft de boekwaarde van de gronden van onze grondexploitaties. De boekwaarde neemt toe door grondverwerving, investeringen in het bouwrijp maken van gronden, rentebijschrijving op de gronden, en plankosten. De boekwaarde neemt af door grondverkopen. De gemeente loopt hier een ontwikkelrisico.

pag. 24


Eigen vermogen Onderstaande grafiek geeft een beeld van de samenstelling van het eigen vermogen: Grafiek 1

Opbouw eigen vermogen

Saldireserve De saldireserve is bestemd voor het opvangen van tegenvallers in de exploitatie. De saldireserve bedraagt per 1 januari 2014 € 32 miljoen. Na verrekening met de rentebijschrijving 2014 is er € 33 miljoen beschikbaar. De middelen zijn voor € 18 miljoen geoormerkt voor het afdekken van risico’s uit de paragraaf weerstandsvermogen. Daarnaast is een bedrag van circa € 9 miljoen ingezet om het perspectief voor de jaren 2014-2017 af te dekken. Voor resultaatbestemming bij de jaarrekening 2013 is een bedrag van € 3,8 miljoen benodigd. Per saldo is er nog een vrije ruimte van circa € 2,5 miljoen in de saldireserve.

31

45

85

116 41

35

saldireserve

grondexploitatie

rente eigen vermogen

GIP

afschrijvingen

Overige

Reserves grondexploitatie3 De reserve grondexploitatie bedraagt € 85 miljoen (Dat is inclusief de extra bijdrage van € 7 miljoen). De belangrijkste reservering dient ter afdekking van het 0-scenario. Hiervoor is nu € 48 miljoen gereserveerd. Het resterende bedrag is geheel geoormerkt voor risico’s en verplichtingen binnen het grondbedrijf. Bij de programmabegroting 2014 zijn diverse maatregelen genomen om onze grondexploitaties op orde te houden. Reserve rente eigen vermogen Deze reserve is gevormd uit de opbrengst van de verkoop van de aandelen Nuon. Daarnaast is in de jaarrekening 2013 € 6 miljoen toegevoegd vanuit het overschot op de bijstandverlening. Een bedrag van circa € 10 miljoen is geoormerkt voor de kosten van Almere Morgen. De reservering van uit de bijstandverlening is primair bedoeld voor het opvangen van mogelijke tegenvallers in de bijstandverlening. De vrije ruimte binnen deze reserve, die kan worden ingezet ter dekking van risico’s op de grondexploitatie en eventuele andere risico’s, bedraagt derhalve circa € 25 miljoen. De rente van deze reserve komt ten gunste van het perspectief. Als de reserve wordt aangesproken leidt dit dus tot een beslag op het perspectief. Als het saldo van de reserve met € 1 miljoen daalt, ontstaat er een tekort in het perspectief van € 45.000.

3

Dit betreft de reserve gerealiseerd weerstandsvermogen en de reserve voorlopige resultaten.


pag. 25

Gemeentelijk investeringsplan Het saldo van de GIP reserve is per 1 januari 2014 € 35 miljoen. Dit bedrag is geoormerkt voor de volgende investeringen: Tabel 3-4

Bedragen x € 1 miljoen

omschrijving bijdrage verdubbeling A-6

12,7

overige projecten

5,6

impulsen 2014

4,4

maatschappelijk vastgoed de Wierden

4,0

Floriade

3,0

strategische aankopen

2,0

inzet ten gunste van perspectief

1,8

evenementenperron

1,5

totaal verplichtingen

35,0

Zoals uit bovenstaande tabel blijkt is er geen vrije ruimte meer in de GIP reserve. Er is ten aanzien van de verplichtingen rekening gehouden met een reservering voor de bijdrage van Almere aan de verdubbeling van de A-6 van € 12,7 miljoen. De gemeente heeft met het Rijk afspraken gemaakt over een bijdrage van circa € 26 miljoen in 2020. Het ontbrekende bedrag moet de komende jaren nog worden gespaard. Reserve afschrijvingen De reserve afschrijvingen bevat € 116 miljoen. Deze reserve wordt gebruikt voor het afdekken van de rente en afschrijvingen van onze grote gebouwen, zoals het theater, de bibliotheek en de topsporthal. De middelen zijn dus volledig belegd. Mocht de reserve rente eigen vermogen niet toereikend zijn om tegenvallers op te vangen dan kan deze reserve als laatste achtervang worden ingezet. Als de reserve wordt aangesproken dan moeten de kapitaallasten van de gebouwen uit het perspectief worden afgedekt. Bij een volledige inzet van de reserve leidt dit tot een beslag op het perspectief van € 6 á € 7 miljoen. Overige bestemmingsreserves De overige bestemmingsreserves bevatten nog circa € 45 miljoen. Het betreft reserveringen voor de VSBA, parkeren, fonds bestaande stad en dergelijke. De reserves zijn volledig belegd.

pag. 26


Ontwikkeling balans De balans geeft een momentopname weer per 1 januari 2014. Voor een goed inzicht in de ontwikkeling van de vermogenspositie is het goed om de trend in beeld te brengen. Grafiek 2

In de grafiek geven wij een overzicht van de ontwikkeling van de balans vanaf 2007 tot 2013.

ontwikkeling vermogenspositie

800 700

De meest opvallende ontwikkeling is de sterke toename van de boekwaarde van de gronden. Daardoor stijgt ook het vreemd vermogen. Beide stijgen vanaf 2008 met circa € 220 miljoen. Dit betekent dat de investeringen in onze grondexploitatie op dit moment grotendeels worden afgedekt met geleend vermogen. Uit de grafiek blijkt verder dat het eigen vermogen in deze periode schommelt rondom de € 350 miljoen. Ook de overige balansposten zijn stabiel.

600 500 400 300 200 100 0 2007

2008

2009

materiele vaste ativa liquide middelen vreemd vermogen

2010

2011

2012

2013

boekwaarde grond eigen vermogen

Ontwikkeling grondvoorraad Alle inspanningen zijn erop gericht om te voorkomen dat de hierboven geschetste stijgende trend zich ook in de komende periode blijft voordoen. Enerzijds door het stimuleren van grondverkoop en anderzijds door een stringente sturing op de cashflow. Uit onderstaande grafiek blijkt dat vanaf 2017 een voorzichtige daling van de boekwaarde ontstaat. Als de grondverkopen conform het ambitiescenario plaats gaan vinden hebben wij in 2031 onze boekwaarde terugverdiend. Grafiek 3 700

ontwikkeling grondvoorraden

realisatie

prognose

600 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40


pag. 27

Het college heeft de afgelopen jaren steeds maatregelen genomen om de boekwaarde van de grondexploitaties te beheersen. Voor de beheersing van de langlopende grondexploitaties zijn de afgelopen jaren maatregelen getroffen. Zo wordt vanaf 2014 voor een periode van 10 jaar voor deze grondexploitaties een verlaagde rente toegerekend en in 2011 is de strategische kostenbeheersing (geen rentetoerekening aan deze grondexploitaties bij een toereikende winstneming) ingevoerd. Om de oploop mogelijk verder te beperken wordt thans onderzocht of en op welke wijze een deel van deze gronden tijdelijk met (enig) rendement geexploiteerd kunnen worden. Ondanks de eerder genomen maatregelen kan (door de zeer lange looptijd van enkele deelgebieden) niet worden uitgesloten dat de boekwaarde toch verder oploopt. Het ligt in de rede bij het ontbreken van substantiële exploitatiemogelijkheden te onderzoeken hoe hiermee moet worden omgegaan en welke maatregelen eventueel in de toekomst moeten worden genomen. Conclusie Uit onze beschouwing blijkt dat de buffers binnen het eigen vermogen om tegenvallers op te vangen beperkt zijn. Binnen de grondexploitatie is nog een algemene reserve aanwezig van € 85 miljoen. Ten opzichte van de grondvoorraad van circa € 528 miljoen staat dus een risicobuffer van circa 16%. Het is van essentieel belang de boekwaardes van onze grondvoorraden ook de komende jaren te beheersen. Om dit te bewerkstelligen zijn bij de programmabegroting 2014 diverse maatregelen genomen, zoals het verlagen van de rekenrente naar gemiddeld 3,8%, cashflow sturing, bezuinigingen op de plankosten etc. Ondanks de maatregelen loopt de boekwaarde op korte termijn nog verder op. Als de boekwaarde de jaren daarop substantieel daalt is er sprake van een aanvaardbaar risico. Binnen de algemene dienst is er nog een ‘vrije’ buffer in de reserve rente eigen vermogen van € 30 miljoen. Hieruit kunnen tegenvallers in de bijstand worden opgevangen (circa € 6 miljoen) en risico’s die nu nog niet in kaart zijn gebracht (circa € 24 miljoen). Indien de buffers van de grondexploitatie niet afdoende zijn zullen de buffers van de algemene dienst (reserve rente eigen vermogen en reserve afschrijvingen) worden aangesproken. Zoals hiervoor is aangegeven leidt het inzetten van deze buffers tot een beslag op het perspectief.

pag. 28


Hoofdstuk 4

4 Bezuinigingsmonitor Inleiding De voortgang van de bezuinigingen vanuit het Oostvaardersakkoord en de bezuinigingen die zijn ingesteld door het vorige college volgen we sinds 2012 door middel van de bezuinigingsmonitor. Om duidelijkheid te geven over de status van de verschillende bezuinigingsopgaven, zijn deze onderverdeeld in de volgende drie kleurcategorieën: kleur

status

blauw

reeds ingevuld (wordt in het vervolg niet meer toegelicht in de monitor)

groen

loopt op schema

oranje

behoeft aandacht

Uitgangspunt is dat alle bezuinigingsopgaven ingevuld dienen te worden. Dit betekent dat als een bezuinigingsopdracht niet meer haalbaar blijkt, er alternatieve maatregelen geïnventariseerd moeten worden. Bij hoge uitzondering wordt hiervan afgeweken, namelijk: indien er geen bezuinigingsmaatregelen meer binnen het programma voor handen zijn, of als het taakgebied onevenredig hard wordt getroffen. Deze bezuinigingen worden aangemerkt met de grijze kleur. grafiek 4-1

Stand van zaken bezuinigingsopgave 2015

45

Over de gehele linie gaat het goed met de invulling van de bezuinigingsopdrachten. Voor 2015 bedraagt de totale taakstelling € 35 miljoen, hiervan is € 33 miljoen al ingevuld of lopen de bezuinigingen op schema. Nog € 2 miljoen behoeft extra aandacht. Dit betreffen met name de bezuinigingen die samenhangen met het transitie sociaal domein en de efficiencytaakstelling op de organisatie (voorheen verzelfstandigingen). Zoals reeds gemeld bij de actualisatie van het perspectief wordt de bezuinigingopgave eigen uitvoeringsorganisatie dagelijks verzorgend onderhoud ten laste van het perspectief gebracht.

40

Bedragen x € 1 miljoen

35 30 25 20 15 10 5 0 2014 mln

2015 mln

2016 mln

2017 mln

reeds ingevuld

loopt op schema

behoeft aandacht

ten laste van perspectief

2018 mln

Stand van zaken structurele taakstelling De bezuinigingsopgave van de gemeente loopt op naar structureel € 41 miljoen. € 4,5 miljoen hiervan betreft de spoor 1 taakstelling op de organisatie die door het vorige college is opgelegd. € 26 miljoen betreffen de bestuursopdrachten die bij de start van dit college zijn vastgesteld. Bij de Voorjaarsnota 2014-2017 is hier nog eens € 7 miljoen bijgekomen vanuit de 3% bezuinigingsopdracht en € 3,5 miljoen uit de taakstelling op de organisatie. Het huidige beeld is dat momenteel 94% van de bezuinigingsopgave structureel kan worden ingevuld. De overige 6% (€ 2,1 miljoen) is nog niet ingevuld. Circa € 0,3 miljoen is meegnomen bij de actualisatie van het perspectief.


pag. 31

Besparingsvoorstellen die aandacht vragen Tabel 4-1 bezuinigingsopdracht alternatieve maatregel stadsbeiaardier

Bedragen x € 1.000 2014

2015

2016

2017

2018

25

50

50

50

20

20

20

archeologie en monumentenzorg apparaat en personele kosten

450

450

450

450

maatschappelijke begeleiding en advies

650

650

650

650

nog aan te leveren bezuiniging PZ/DMO

37

37

37

37

190

190

190

190

bedrijfsvoering DSO

86

186

186

organisatie economische ontwikkeling

60

60

60

500

500

500

500

1.852

2.043

2.143

2.143

verhuur pand Louis Armstrongweg / verhuizing Servicepunt Z

aanbestedingsvoordeel ICT structureel vanaf 2015 (efficiency op de organisatie)

1. Archeologie en monumentenzorg

20

De invulling van deze bezuiniging is onderdeel van bezuinigingsoperatie Duurzaam DSO en zal in 2016 zijn geëffectueerd. 2. Alternatieve maatregel Stadsbeiaardier

50

Het college heeft conform motie van de Raad de voorgestelde bezuiniging van € 50.000 euro per jaar op de stadsbeiaardier teruggedraaid. De bezuiniging dient elders binnen cultuur te worden ingevuld. Daarover vindt nog intern beraad en overleg met de portefeuillehouder plaats. Voor 2015 hoeft slechts € 25.000 te worden gevonden. Bij de programmabegroting 2015 zal een alternatieve worden ingevuld. 3. Apparaat- en personele kosten Dienst Sociaal Domein

450

Verwacht wordt dat de forse bezuiniging binnen het sociaal domein tot gevolg zal hebben dat het werk met minder mensen gedaan kan worden. Deze maatregel is taakstellend meegenomen in de Veranderagenda en zal verdere uitwerking krijgen in het organisatiemodel van de nieuwe Dienst Sociaal Domein. Totdat concrete invulling aan de taakstelling gegeven is, blijft deze oranje in de bezuinigingsmonitor. 4. Maatschappelijke begeleiding & Advies PZI (DMO-PZ-Transitie)

650

Bij maatschappelijke begeleiding en advies bestaat de verwachting dat door integrale en gekantelde manier van werken de doelen met minder geld gerealiseerd kunnen worden. De concrete invulling hiervan is gekoppeld aan de nieuwe werkwijze zoals die door het programmateam sociaal domein wordt ontwikkeld. De verwachting is dat de concrete uitwerking in de eerste helft van 2014 beschikbaar is, met als randvoorwaarde dat dan de uitvoeringsbudgetten wel beschikbaar moeten zijn. Totdat concrete invulling aan de taakstelling gegeven is, blijft deze oranje in de bezuinigingsmonitor. 5. Verhuur pand Louis Armstrongweg / verhuizing Servicepunt Z

190

In het pand aan de Louis Armstrongweg zat Servicepunt Z gehuisvest. In 2014 verhuist Servicepunt Z naar het stadhuis. Dit leidt tot een besparing binnen het sociaal domein, maar gelijktijdig ontstaat er een leegstandsrisico bij het vastgoed bedrijf. Hiermee is de invulling van de bezuiniging voor de gemeente als geheel nog niet zeker gesteld. 6. Nog aan te leveren bezuiniging DSD

37

Deze bezuiniging zal betrokken worden bij de verder opzet van de nieuwe dienst DSD.

pag. 32


7. Bedrijfsvoering DSO

186

Op het programma Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling moet per 2016 € 186.000 bezuinigd worden. In de 15% besparingsronde in 2011 is op alle begrotingsposten binnen het programma Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling de kaasschaafmethode toegepast. Hieruit is een 10% besparing vastgesteld. De 3% bezuiniging op het programma Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling zal worden aangebracht in de sectoren waar minder werk is dan voorheen. Een deel van de bezuiniging zal worden gevonden door het kleiner maken van overlap in werkzaamheden. Totdat concrete invulling aan de taakstelling gegeven is, blijft deze oranje in de bezuinigingsmonitor. 8. Organisatie Economische ontwikkeling

60

Het voorstel is om de 3% bezuiniging op het structurele budget voor economische ontwikkeling te realiseren door het niet vervullen van toekomstige vacatures. Het voornemen is om deze bezuiniging in 2016 te effectueren. Totdat concrete invulling aan de taakstelling gegeven is, blijft deze oranje in de bezuinigingsmonitor. 9. Aanbestedingsvoordeel ICT (efficiency op de organisatie)

500

De overgang van Atos naar Fujitsu als leverancier voor ICT levert op termijn naar verwachting een voordeel op van € 0,25 miljoen in 2014 en € 0,5 miljoen vanaf 2015. De transitie is vertraagd, de taalstelling 2014 kan wel worden ingevuld door een aanbestedingsvoordeel op de telefonie. Totdat de transitie definitief afgerond is, blijft de structurele taakstelling op oranje staan. Besparingsvoorstellen ten laste van perspectief 10. Eigen uitvoeringsorganisatie dagelijks onderhoud

250

In het kader van de bezuinigingen is een maatregel genomen waarbij uitkeringsgerechtigden werk aangeboden krijgen in het dagelijks onderhoud van de openbare ruimte. De maatregel is beleidsmatig gerealiseerd. Daardoor zijn er minder uitkeringsgerechtigden en zijn de uitgaven van bijstand verlaagd. Dit leidt echter niet tot een besparing in de gemeentebegroting, omdat minder bijstandsgerechtigden leidt tot minder inkomsten van het Rijk. Omdat deze taakstelling financieel niet kan worden ingevuld brengen we dit nadeel nu ten laste van het perspectief. Deze bezuiniging komt nu dus niet meer voor in de bezuinigingsmonitor.


pag. 33

Hoofdstuk 5

pag. 36


5 Bijlagen 5.1 Uitgangspunten en eenheden Ons financieel perspectief wordt sterk beïnvloed door de groei van de stad. De financiële vertaling daarvan vindt plaats aan de hand van vele kengetallen. Deze kengetallen zijn op basis van geschetste ontwikkelingen/-prognoses in het voorjaar vastgesteld. Onderstaand treft u de belangrijkste kengetallen aan. Fysieke structuur per 1 januari

woonruimten (oude definitie) woningbouwprognose in ’t jaar oppervlakte land (in ha)

2014

2015

2016

2017

2018

79.664

80.264

80.964

81.664

82.414

600

700

700

750

800

740

750

760

760

12.944

oppervlakte binnenwater (in ha)

2.001

oppervlakte buitenwater (in ha)

9.886

oppervlakte bebouwd (in ha)

740

oeverlengte (in hectometers)

5.500

kernen

7

Woningproductie Op basis van het 0-scenario gaan wij er vanuit dat de woningbouw in Almere toch gestaag voortgang zal vinden. Omdat tussen het moment van grondverkopen en oplevering van de woningen gemiddeld zo’n 1½ á 2 jaar zit, tellen de woningen pas na 2 jaar mee voor het gemeentefonds en de onroerende zaak belastingen. Sociale structuur per 1 januari 2014

2015

2016

2017

2018

196.030

196.892

197.812

198.910

200.086

jeugdigen (van 0 t/m 19jaar)

53.109

53.271

52.784

52.513

52.248

ouderen (65 jaar en ouder)

17.839

17.850

18.701

19.462

20.301

5.071

5.065

5.119

5.168

5.177

Inwoners

ouderen (tussen 75 t/m 84 jaar)

Inwoners Het inwonertal is op basis van de meest recente woningen bevolkingsprognoses geactualiseerd. De tendens is dat de woningbezetting op langere termijn daalt van circa 2,53 inwoners per woning in 2013 naar 2,29 inwoners op langere termijn (2040).


pag. 37

Jongeren en ouderen Ook de raming van het aantal jongeren en ouderen is gerelateerd aan de woningprognose. De bevolkingsopbouw van Almere naar leeftijd wijkt sterk af van het gemiddelde van Nederland. Almere heeft een relatief jonge bevolking. Hoewel Almere de komende jaren nog een stad blijft met een relatief jonge bevolking, zal de groep ‘65-plussers’ op termijn veel harder (gaan) groeien dan andere leeftijdsgroepen. Zo bedraagt het aantal ‘65-plussers’ op 1 januari 2014 nog 9,1% van de bevolking; in 2018 zal dat oplopen naar 10,1%. Op grond van de meest recente bevolkingsprognose is sprake van ‘vergrijzing’. Daarnaast hebben wij de groep ’75-84 jarigen’ opgenomen. Deze ‘ouderen’ zijn een belangrijke (kosten)indicator voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Almere heeft relatief weinig ’75-84 jarigen’. Het aantal is op 1 januari 2014 ca 2,6%, maar zal op langere termijn oplopen naar ruim 4,5% (2030). Aantal leerlingen per 1 oktober in het jaar

basisonderwijs leerlingen (V)SO-LOM, MLK, IOBK leerlingen VSO ouder 12 jr incl. ZMLK leerlingen VO

2014

2015

2016

2017

2018

20.718

20.629

20.342

19.951

19.703

1.304

1.313

1.322

1.309

1.311

686

685

686

685

685

12.519

12.542

12.535

12.611

12.459

Leerlingen In de tabel zijn de leerlingenprognose voor het onderwijs opgenomen per 1oktober van het jaar. Deze zijn opgesteld aan de hand van de nieuwe leerlingen prognosesystematiek en afgestemd op de prognoses van het aantal jeugdigen (0 t/m 19 jaar). WOZ waarde Onroerende zaakbelasting (voor hertaxatie)

WOZ waarde woningen WOZ waarde niet woningen

2014

2015

2016

2017

2018

14.533

14.675

14.840

15.005

15.182

3.737

3.787

3.837

3.887

3.937

Onroerende zaakbelasting (OZB) De raming van de opbrengst OZB hebben wij aangepast op de lagere woningbouwproductie en het hogere volume aan niet woningen. De WOZ waarde is vastgesteld, met als peildatum 1 januari 2013. Op 1 januari 2015 begint een nieuw waardetijdvak voor de WOZ, met als peildatum 1 januari 2014. De WOZ waarde is hierop nog niet aangepast. Objecten rioolheffing - afvalstoffenheffing 2014

2015

2016

2017

2018

objecten rioolheffing

82.096

82.696

83.396

84.096

84.846

objecten afvalstoffenheffing

75.867

76.490

77.173

77.873

78.624

Riool- en afvalstoffenheffing Dit betreft de raming van het aantal objecten dat is meegenomen bij de becijfering van de heffing.

pag. 38


5.2 Afkortingenlijst AWBZ BBZ BUIG CPB EDBA ESF FVPB GAB GIP HaC MIPA MPGA OFGV OV SAAL OZB SBA SROI VTH VWS WMO WSW WWB ZLF

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Besluit Bijstand Zelfstandigen Rijksbijdrage bijstandsuitkeringen Centraal Planbureau Economic Development Board Almere Europees Sociaal Fonds Fonds Voorfinanciering Plankosten Bouwkosten Garantiefonds Achtervang bouwgroepen Gemeentelijk Investeringsplan Hectare Cultuur Meerjaren Infrastructuurprogramma Almere Meerjarenplan Grondexploitatie Almere Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek Openbaar Vervoer Schiphol - Amsterdam - Almere - Lelystad Onroerende Zaken Belasting Stedelijke Bereikbaarheid Almere Social Return On Investment Vergunning, Toezicht en Handhaving Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Sociale Werkvoorziening Wet Werk en Bijstand Zelfstandigenloket Flevoland

5.3 Begrippenlijst Accres Algemene (dekkings)middelen Almere Morgen:

Groei van het gemeentefonds Uitkering uit het gemeentefonds en de gemeentelijke belastingen Almere Morgen is een organisatieonderdeel van de gemeente dat in 2012 is opgezet om de vrijwillige mobiliteit te bevorderen en de gestuurde mobiliteit te begeleiden. Annuïtaire afschrijvingssystematiek: methode om de rente en afschrijvingslasten van een investering toe te rekenen. Kenmerkend voor deze methode is dat de jaarlijks lasten (rente en afschrijving) gelijk blijven. Begrotingstekort Een begrotingstekort treedt op wanneer de lasten hoger zijn dan de baten. Beïnvloedbare ruimte Begrotingsruimte waar de raad invloed op heeft. Besluit Begroting en Verantwoording Provinciale en gemeentelijke wetgeving in zake besluiten, begroten (BBV) en verantwoorden. Bevolkingsvolgende voorzieningen Voorzieningen waarvan de realisatie direct gerelateerd is aan de groei/samenstelling van de bevolking. Bezuinigingsmonitor: Afzonderlijk document om de voortgang van de bezuinigingen vanuit het Oostvaardersakkoord en de bezuinigingen die zijn ingesteld door het vorige college te kunnen volgen Technische Voorjaarsnota 2015 - 2018

pag. 39

BTW Compensatie Fonds (BCF)

Fonds bij het Rijk waar provincies en gemeenten betaalde btw kunnen terugvorderen. Dividend: een deel van de winst dat aan aandeelhouders wordt toegekend Economy Development Board Almere Organisatie met tot doel het creëren van werkgelegenheid in het (EDBA) kader van het economisch offensief. Egalisatie reserve Reserve om tot een gelijkmatige lastenverdeling te komen. Exogene factoren Factoren/ontwikkelingen van buitenaf waar geen invloed op uitgeoefend kan worden Exploitatie(begroting) Begroting van lasten en baten. Gemeentefonds Rijksfonds waaruit gemeenten jaarlijks de algemene uitkering ontvangen. Gemeentefonds: Rijksfonds waaruit gemeenten jaarlijks de algemene uitkering ontvangen Groenblauw: Het thema Groenblauw maakt onderdeel uit van het integraal afspraken kader met het rijk. In Almere is groenblauw – feitelijke een raamwerk waarbinnen de verschillende kernen hun vorm hebben gekregen - altijd de drager van de stedelijke structuur geweest. Het vele groen is nog altijd één van de belangrijkste kwaliteiten van Almere; de stad ontleent er haar identiteit aan. Hectare cultuur: In de cultuurbrief 2013-2016 is de visie op de ontwikkeling van het culturele klimaat in onze stad gepresenteerd. Hectare Cultuur maakt hier onderdeel van uit en is het nieuwe concept voor gebouw De Kunstlinie. LEAN-traject Is een methodologie voor het verbeteren van efficiency en het elimineren van verspillingen en activiteiten zonder toegevoegde waarde. Lineaire afschrijvingssystematiek: Methode om de rente en afschrijvingslasten van een investering toe te rekenen. Kenmerkend voor deze methode is dat afschrijving gedurende de begrote levensduur gelijk blijft, maar dat door de rentetoerekening over de boekwaarde (aanschafprijs minus afschrijving) de lasten in totaliteit jaarlijks dalen. Loon- en prijscompensatie: beschikbaar gesteld budget om loon en prijsstijgingen op te kunnen vangen Macrobudget Landelijk budget voor bijvoorbeeld de Wet Werk en Bijstand Meerjarenperspectief: zie perspectief Meerjarenraming: zie perspectief Moratorium (tijdelijke) uitgavenstop. Netto budget/lasten De lasten na aftrek van de baten die worden afgedekt vanuit de algemene (dekkings)middelen (zie toelichting algemene dekkingsmiddelen). Nulscenario Scenario voor het ramen van toekomstige grondverkopen Ondernemersplein: In het kader van de verbetering van de dienstverlening aan onze burgers, ondernemers en instellingen, is in het ondernemersplein de huisvesting van externe partners in de keten Werk, zorg en inkomen en ondernemen geregeld. Onrendabele top Het gedeelte van de kapitaallasten van een investering die niet uit de exploitatie kan worden afgedekt. Participatiebudget: Betreft overheveling van taken m.b.v. de jeugdzorg en AWBZ Participatiewet is één regeling voor mensen die een opstap naar de arbeidsmarkt nodig hebben. Dat was nog verspreid over drie regelingen: de WWB (de Wet werk en bijstand), de Wsw (de Wet sociale werkvoorziening) en mensen met arbeidsvermogen in de Wajong. Perspectief: Het financiële huishoudboekje van de gemeente voor de periode 2014 t/m 2018

pag. 40


Programmabegroting:

De programmabegroting geeft een overzicht van de begrote lasten en baten van de gemeente. In de programmabegroting vindt ui per beleidsprogramma terug wat het college/raad wil bereiken, wat zij daarvoor gaan doen en wat het mag kosten. Programmarekening: Na afloop van het jaar stelt het college de programmarekening (ook wel jaarrekening genoemd) vast. In de jaarrekening staat in hoeverre de plannen zijn gerealiseerd; wat daarvoor is gedaan en wat het heeft gekost. Reserve rente eigen vermogen: Financiële buffer die wordt gevoed met eenmalige meevallers en waarvan de bespaarde rente van deze reserve wordt ingezet ten gunste van het perspectief. Door deze werkwijze kunnen eenmalige voordelen blijvend worden benut. Saldireserve Reserve voor het opvangen van financiële tegenvallers (risico’s) binnen de algemene dienst. Single information Single audit (SiSa) Systematiek voor het verantwoorden van onder andere specifieke uitkeringen tussen overheidsinstanties. Social Return on Investment (SROI) Methodiek om het maatschappelijke rendement van een investering in beeld te brengen. Taakmutatie Extra geld uit het gemeentefonds voor de uitvoering van nieuwe en/of bestaande taken. Transities sociaal domein: Dit betreft de overgang van de jeugdzorg en AWBZ naar gemeenten. Ook de nieuwe Participatiewet valt hieronder. Verbonden Partij Een privaat of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk- als financieel belang heeft. Vit@: Met het transitie en migratie project (VIT@ Vernieuwing IT Almere) wordt beoogd de voorbereiding en uitvoering van de transitie van onze werkplekken en rekencentrumdiensten naar een nieuwe ICT leverancier te regelen Voorjaarsnota Tussentijds financieel overzicht van de lopende begroting die gebruikt wordt als tussentijdse verantwoording en als uitgangspunt voor de komende begroting en de raming van de drie daarop volgende jaren Weerstandsvermogen Het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers (risico’s) op te kunnen vangen.


pag. 41

Colofon De Voorjaarsnota 2015‐2018 is samengesteld door: de gemeente Almere Postbus 200 1300 AE Almere Vormgeving gemeente Almere Beeldmateriaal geleverd door: Anja de Graaff, Irma Rijpkema en Lilian van Mourik

1 april Gemeente Almere. Gemeente Almere

Recommend Documents