Geen geld voor je restauratie? Bij de pakken blijven zitten of handen uit de mouwen? Praktische tips omtrent alternatieve financiering
Belgisch financieringsmodel van parochiekerken: sterkte en zwakte • Historisch: – Franse revolutie: onteigening goederen van de kerk – Concordaat Napoleon (1801): • Kerken overgedragen naar de gemeenten • Ter beschikking gesteld van de bisschoppen voor eredienst • Financiering tekorten door gemeenten
– Huidige wetgeving: tekorten in exploitatie en investeringen gedragen door gemeenten
Financieringsmodel onder druk • Veel gemeenten passen niet meer automatisch de tekorten van de kerkfabrieken bij: onderhandeling bij opstellen meerjarenbegroting • Veel gemeenten werken met vaste enveloppe met maximum bijdrage aan geheel van de kerkfabrieken op hun grondgebied • Toekomstig gebruik van de parochiekerken wordt voorwerp van discussie > parochiekerkenplannen. Financiering wordt daaraan gekoppeld. • Investeringen worden uitgesteld (budgettaire enveloppes) of afgevoerd (niet-prioritaire kerken)
Bijdrage gelovigen? • Sommige kerkfabrieken hebben via schenkingen en goed beheer “vermogen” opgebouwd waarvan de opbrengst kan ingezet worden voor eigen aandeel in investeringen • Klassieke vorm van bijdrage van de gelovigen onder druk: omhalingen met de schaal of met omslagen verminderen door daling participatie aan eredienst • Bijzondere acties uit het verleden opgezet om nieuwe kerk te bouwen vallen vaak weg: Vlaamse kermis, tombola, eetfestijnen enz.
Vergelijking met het buitenland • In de meeste ons omringende landen is de lokale kerkgemeenschap “eigenaar” van het kerkgebouw en verantwoordelijk voor het financieren van de restauraties of renovaties • Bijgevolg: bij onvoldoende inkomsten wordt snel beslissing genomen om kerkgebouw “af te stoten” > cfr. situatie in Nederland • Anderzijds: om kerk te behouden wordt gezocht naar creatieve financieringsvormen
ENKELE VOORBEELDEN UIT BINNEN- EN BUITENLAND
Basiliek van Halle: een veelheid van acties ten voordele van de restauratie
• Grote en kleine acties worden opgezet om de restauratiefonds te spijzen: – Wijnverkoop via lokale supermarkt: bedrag per verkochte fles gaat naar restauratiefonds – Kerstconcert (2010) – Open tuin (2012): een bijzondere tuin wordt opengesteld, inkomgeld gaat integraal naar fonds – Verkoop van leien, gerecupereerd van dak, met gravering en houder (2008): gezamenlijke actie van serviceclubs (inclusief het kuisen van de leien door de leden van de clubs)
• Wat valt op? – Goede communicatie, vooral via de lokale kranten en regionale bijlagen van nationale kranten – Communicatie wordt gaande gehouden gedurende de hele periode van de (langdurige) restauratie (aangevat in 2000) – Veelheid van acties, ook direct gelinkt aan het gebouw (cfr. Leien-actie) – Tussentijdse acties verbonden met bepaald onderdeel: restauratie van doopvont, van Mariabeeld
• Verdere stap na einde restauratie (2015): Oprichting vzw Basiliekpromotie Halle – Doel: promotie van de Basiliek als internationaal monument en toeristische bezienswaardigheid • http://www.basiliekpromotiehalle.be/
– Realisatie van het project “Mysterie van de Bouwmeester”: vernieuwing van de toeristische exploitatie van de Sint-Martinusbasiliek
Jezuïetenkerk Lier: van kerk naar concertzaal
• Voormalige Jezuïetenkerk wordt geïntegreerd in cultuurcampus van de Academie van Lier en getransformeerd tot concertzaal • Vzw Edward Bressinck werd opgericht om de restauratie en exploitatie van de kerk te realiseren
• Acties: – Ambassadeurs: • Bekende Lierse personen uit culturele, sociale, politieke wereld verbinden hun naam aan het project: Jef Neve, Bart De Pauw, Lucas Van den Eynde, Adriaan Van den Hoof, … • Maar ook internationale artiesten als Marco Baesly
– Verder: sponsoring, duolegaten, giften enz.
• Wat valt op? – Veelheid van klassieke middelen wordt gehanteerd – Grote nadruk op communicatie (mmv de ambassadeurs) – Stevig draagvlak door inbedding in de academie en door de organisatie van concerten en evenementen – Naam van de vzw verwijst naar een bekende volkse figuur uit Lier: vml conciërge van de Jezuïeten
Nieuwe Kerk Delft: restauratie en exploitatie
Restauratieproject 2013-2015 in één overzicht!
• Stichting Fondsenwerving Restauratie Nieuwe Kerk Delft coördineert de financiering • Doel= 11 miljoen euro, waarvan nu nog 2.317.076 euro te gaan > weergegeven in grafiek op website
• Doneren: van 1 euro tot vrije gift – Giften verbonden aan object: • 1 euro = baksteen • 2,5 euro = daklei • 25 euro = orgelpijp
– Voor minimumgift = “reward” voorzien • Bv gratis toegang tot kerk voor gift vanaf 25 euro
• Actie: Kerk te koop – U leest het goed, de Nieuwe Kerk staat te koop. Om de restauratie te kunnen bekostigen zetten we het kerkgebouw in de verkoop, symbolisch wel te verstaan. Wordt u "eigenaar" van een metershoge pilaar, een eeuwenoud grafmonument, een klinkende orgelpijp of een kleurrijk raam? U ontvangt dan sowieso een mooi certificaat en een originele daklei van de Nieuwe Kerk.
• Wat valt op? – Alles is erop gericht om betaling snel en eenvoudig te laten verlopen: doneren via link met Ideal, PayPall op website of via overschrijving – Kleine bedragen zijn even welkom als grote bedragen – Heldere communicatie over doel (=totaal budget) en wat al gerealiseerd is – Duidelijke mededeling over de restauratie zelf, de fasering ervan en de actuele stand van zaken
• Bijkomende acties: – Oude Kerk en Nieuwe kerk kunnen gehuurd worden • Particulier: feesten, receptie, diner (!) • Bedrijfsactiviteiten: congressen, lezingen, concert, receptie, diner…
– Bezoek aan de kerk(en) tegen betaling • Rondleiding met gids mogelijk
– Winkel met speciale objecten (Delfts blauw)
Manchester Cathedral: permanente fondsenwerving, exploitatie van het potentieel van het monument
De bezoeker wordt uitgenodigd om bij te dragen -De exploitatiekost per dag wordt meegedeeld -Bijdrage kan in enveloppe in de box gestopt worden -Via de enveloppe kan een bestendige bankopdracht gegeven worden
Kerk wordt multifunctioneel gebruikt -Eerste functie= kathedraal, dus religieuze ruimte -Daarnaast: onthaal en toerisme (met eigen gidsen – gratis), concertzaal, voordrachten en lezingen -Fundraising via diners in de kerk
• Wat valt op? – Bezoeker wordt (discreet) aangesproken, met objectief cijfermateriaal – Veelheid van acties, maar nadruk ligt hier op de exploitatie van de ruimte voor verschillende activiteiten – Concerten en diners zijn winstgevende activiteiten, die exploitatie, restauratie én bouw van een nieuw orgel mogelijk moeten maken
ENKELE BESLUITEN EN TIPS
1. Werk doelgericht • Bepaal duidelijk het doel van je actie: geheel van de restauratiecampagne, een bepaald onderdeel ervan, een religieus voorwerp • Als het een globale restauratie betreft, verdeel deze in fases met elk een “subdoel” • Beschrijf duidelijk waar het om gaat, wat er gaat gebeuren, wat het resultaat zal zijn
2. Deel de financiële doelstelling helder mee • Bepaal vooraf om hoeveel geld het gaat – Geef het globale budget weer – Deel dit zo mogelijk in kleinere subbedragen in
• Geef tussentijds een stand van zaken: hoeveel is al bereikt en hoeveel nog te gaan
3. Wees creatief en gebruik meerdere actiemiddelen • Klassieke middelen kunnen werken, maar je moet ze onder de aandacht van potentiële schenkers brengen: – Omhaling in de kerk – Een offerblok specifiek voor je project – Documentatie over schenking, legaat, duolegaat
• Verras de potentiële schenkers met specifieke acties – Leg link met het gebouw: • bv wijn of champagne met aangepast etiket • Actie met dakpannen, bouwstenen, onderdelen van de kerk: recupereer “afval” uit restauratie als aandenken; maak er een uniek object van, een “hebbeding”
– Niet inzetten op één actie, probeer er meerdere te vinden
4. Verruim de doelgroep van potentiële schenkers • Niet enkel de parochianen of gelovigen die naar vieringen komen • Ieder bezoeker van de kerk is potentiële schenker: – Toerisme – Toevallige passant op zoek naar stilte en rust
• Stel je kerk daarom zo vaak mogelijk open, ook buiten de eredienst • Verbind bedrijven uit je gemeente aan je project als sponsor
5. Commercialiseer het gebruik van je kerk buiten de eredienst • Kerk is een bijzondere ruimte die ook buiten de eredienst kan gebruikt worden • Gratis of betalend gebruik afwegen: – Gratis of betalend toegang? – Gebruik voor evenementen: concerten, tentoonstellingen, voordrachten • Vergoeding voor kosten vragen • Quid met meer commerciële activiteiten > zie richtlijnen van de Bisschoppen
6. Communiceer, communiceer, communiceer • Maak goed promotiemateriaal aan: affiche, folder • Informeer de pers: lokaal, regionaal, nationaal • Creëer nieuwsfeiten: start van een nieuwe actie • Maak een website met alle informatie over je project en over de financiering ervan • Verzend een nieuwsbrief naar je schenkers met stand van zaken
• Geef eens per jaar een stand van zaken tijdens een zondagsviering • Creëer een vaste rubriek in je lokale pagina’s van Kerk en Leven • Deel mee wanneer je een mijlpaal hebt bereikt in je project, in je financiering • Vereeuwig je schenkers: paneel in de kerk, register, website, …
KAN CRKC FACILITEREN?
• Wij voeren momenteel gesprekken met de Koning Boudewijnstichting • Doel: – Creatie van een systeem waarin aftrekbare giften voor restauratieprojecten van kerkbesturen mogelijk gemaakt worden (cfr projectrekeningen) – Faciliteren van crowdfunding voor kleine projecten met beperkte looptijd, bv voor restauratie van kunstvoorwerpen
• Misschien kan jouw project een “pilootproject” worden om dit nieuwe systeem uit te testen. • Indien belangstelling: stuur ons een mail
Contacteer ons CRKC – Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur Abdij van Park 7 3001 Heverlee www.crkc.be mail:
[email protected] Tel: 016 40 60 73
