Nieuwjaarstoespraak Bert Bouwmeester 5 Januari 2015
Geachte aanwezigen, geachte raadsleden, bliede da'j der bint!
Allereerst wens ik u, namens het gemeentebestuur, alle goeds voor 2015 voor u en uw naasten. Laten we er samen een mooi jaar van maken.
Een jaar met nieuwe verantwoordelijkheden en opgaven en daarmee ook een jaar met nieuwe kansen. Bij die opgaven (de noodzaak tot bezuinigen icm decentralisaties) verwees ik in m'n nieuwjaarstoespraak van afgelopen jaar naar ons gemeentewapen. "Multis Periculus Supersum – vele gevaren ben ik te boven gekomen. Ik heb er alle vertrouwen in dat ik, door de kracht van onze samenleving, deze wapenspreuk bij de volgende nieuwjaarsreceptie uit volle borst kan verkondigen"
Ik begin deze nieuwjaarstoespraak met een citaat van Johan Kroesen, voorzitter Plaatselijk Belang Dalerpeel. Het citaat komt uit de Coevorden Verbindt-tour en het is als volgt: “Wij zijn een dorp waar heel veel vrijwilligers de handen uit de mouwen steken om het dorp leefbaar te houden.”
Dames en heren, het thema van de nieuwjaarstoespraak van vorig jaar was De Kracht van Coevorden. Het citaat wat ik net oplas, is daar een perfect voorbeeld van. En wat hebben we veel goede voorbeelden van de kracht van de samenleving gezien het
afgelopen jaar. Het College van B&W is er speciaal naar op zoek gedaan in de Coevorden Verbindt-tour, maar veel moeite hoefden we er niet voor te doen om deze kracht te vinden. U zag de beelden bij binnenkomst voorbij komen. Stuk voor stuk voorbeelden van de kracht van de samenleving. Van de vrijwilligers van korfbalvereniging SDO uit Schoonoord, medewerkers van wooncomplex De Korenhof in Aalden tot buurtbewoners van de wijk Vosmaten in Coevorden. Allemaal zetten ze zich samen met passie in voor hun leefomgeving.
Die geweldige betrokkenheid van alle mensen die we hebben gesproken, is me het meest bijgebleven uit de Coevorden Verbindttour. Betrokkenheid bij de onderwerpen waar ze mee bezig zijn, maar ook om met ons van gedachten te wisselen hoe we met elkaar stappen kunnen zetten in de toekomst. Een mooi voorbeeld daarvan vond ik Michel Pot, voorzitter van voetbalvereniging Germanicus uit Coevorden. Hij gaf aan dat het belangrijk is om altijd de dialoog te blijven opzoeken. Om met elkaar in gesprek te gaan over wat er de komende jaren gaat gebeuren en hoe we samen dat traject ingaan. De sleutel tot succes zit wat mij betreft in het woord ‘samen’. Het afgelopen jaar is de term ‘ander samenspel tussen gemeente en samenleving’ vaak gevallen. Maar deze term heeft een te hoog ‘wij/zij’-gehalte. De gemeente ís de samenleving. Wij zijn er voor u en met u. Als krachtige eerste overheid. In andere woorden: effectief, nabij en toegankelijk, en transparant en verantwoordingsbewust. Wij nemen onze verantwoordelijkheid voor het algemeen belang, en handhaven als dat moet, we steunen inwoners die dat nodig hebben, maar een krachtige eerste overheid betekent ook dat we het overlaten aan de samenleving als dat kan.
Daarbij zijn we ook benaderbaar en vervullen we een ondersteunende rol. U weet immers wat het beste is voor uw directe leefomgeving. En u bent ook prima in staat om de kwaliteit van uw leefomgeving in stand te houden of te verbeteren. We hebben het afgelopen jaar vele voorbeelden daarvan gezien. Op dit moment vindt de doorontwikkeling van onze organisatie plaats die op de rol van krachtige eerste overheid is gericht. Maar dit vraagt niet alleen iets van onze organisatie en van ons College, het vraagt ook iets van de Raad om hierop aan te sluiten. De Raad is terecht ook zoekende in dit proces. Een werkgroep buigt zich over de vraag wat de samenleving van de raad verwacht en hoe de raad daarop kan aansluiten, onder andere in haar vergaderingen. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken of het huidige systeem, Politieke Markt Coevorden, daaraan voldoet. Dat de samenleving iets anders van het gemeentebestuur verlangt, bleek bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart. Opkomst bijna 3% hoger. De nieuwe politieke partij Belangen Buitengebied Coevorden 2014 won deze verkiezingen uit het niets. Een duidelijk signaal van de kiezer. Ik kijk erg uit naar de aanbevelingen van de werkgroep aan de Raad, om vervolgens daar conclusies uit te kunnen trekken en stappen te zetten om de volksvertegenwoordigende rol van Raad en raadsleden verder te verstevigen.
In november heeft de gemeenteraad haar begroting voor 2015 vastgesteld. We stonden voor de opgave om beginnend met €3.5 miljoen, ruim € 6 miljoen te bezuinigen. De meest ingrijpende bezuiniging in de geschiedenis van onze gemeente. Om tot vaststelling van de begroting te komen, hebben we samen met u een maatschappelijke discussie gevoerd over wat de gemeente nog wel moet doen en wat geen kerntaken meer zijn van de gemeente. Deze maatschappelijke discussie heeft geleid tot
bezuinigingsmaatregelen die met het vaststellen van de begroting definitief zijn geworden. Het was een moeilijke afweging waarbij pijnlijke keuzes moesten worden gemaakt. Keuzes die impact hebben op sportverenigingen, culturele organisaties zoals de bibliotheken en CQ, maar ook op toeristische en recreatieve organisaties.
Aan de andere kant zagen we dat er het afgelopen jaar ook veel wél is gerealiseerd dankzij de kracht van de samenleving. Zo werden in Schoonoord en in Oosterhesselen de dorpshuizen heropend resp. geopend. De gemeente was verantwoordelijk voor de faciliteiten, maar inwoners pakten het beheer op en ontplooiden activiteiten in de accommodaties en bliezen leven in de dorpshuizen, zoals onze Duitse buren het zo mooi zeggen: "mit Leben erfüllen". Dat laatste gold ook voor de dorpshuizen in Sleen en Dalen. Verschillende partijen uit de dorpen bundelden zich om ervoor te zorgen dat er meer reuring in het dorpshuis kwam of om ervoor te zorgen dat het dorpshuis behouden bleef voor het dorp.
Daarnaast ontstonden er het afgelopen jaar ook veel particuliere initiatieven. Het project Pluk & Deel in Zweeloo is daar een mooi voorbeeld van. Willy-Anne van Stiphout, Margreet Schuiling en Lucie de Witte nodigden buurtbewoners uit om appels te plukken in diverse tuinen in Zweeloo. Dit om verspilling van fruit tegen te gaan. Een deel van de appels mochten de mensen zelf houden, de rest werd verwerkt en ging naar de Voedselbank.
D+H, onlangs waren we met een groep inwoners, raadsleden, collegeleden en medewerkers naar het Festival de Energieke Samenleving. Eén van de onderdelen was ‘Drentse helden’. Dit
waren Drenten die zich op een bijzondere manier inzetten voor onze samenleving, onder andere Gerrit Voortman uit Coevorden en Heleen Coenen uit Dalen. Er was een boekje over deze Drentse Helden gemaakt. Zonder Gerrit en Heleen tekort te willen doen: Ik weet zeker dat ik alleen al met onze Coevordense helden een heel boek kan vullen. Dat er ook letterlijk helden in onze samenleving zijn, bleek recent. Vlak voor kerst werd opnieuw een laffe overval gepleegd op juwelier Wolters. Gelukkig konden de daders dit keer nog diezelfde middag worden gepakt. De 76 jarige inwoner Derk Jan Slot zag zich geconfronteerd met de daders na de overval en gaf door in welke vluchtauto de daders stapten. Een bijzonder alerte en nuttige actie.
Al deze initiatieven ontstaan doordat mensen hun nek durven uit te steken voor anderen. Bijvoorbeeld omdat ze vinden dat er meer activiteiten in hun dorp of stad moeten worden ontplooid of omdat ze iets willen doen voor de zwakkeren in onze samenleving. Deze mensen hebben we keihard nodig. Het zijn onze Coevordense Helden.
Ook bij ontwikkelingen die niet op initiatief van de samenleving plaatsvinden, willen we waar mogelijk inwoners ruimte geven om daadwerkelijk invloed te hebben. Een voorbeeld daarvan is het participatieproces voor de realisatie van windmolens dat binnenkort van start gaat. We willen de bewoners van de gebieden waar het om gaat, Weijerswold en Klooster, daar een zo groot mogelijke rol in geven. Als gemeente hebben we enkele kaders gesteld en binnen die kaders geven wij de inwoners en de initiatiefnemers van de windparken de ruimte om samen te bepalen op welke locaties binnen de zoekgebieden turbines komen, hoeveel precies en hoe dit financieel gecompenseerd wordt. Wij realiseren ons dat dit een nog nieuwe en unieke manier van werken is, waardoor onzekerheid bij
de inwoners kan ontstaan. Maar realiseer u ook dat dit meer ruimte biedt voor uw eigen inbreng. Het is voor ons allemaal zoeken naar een nieuw evenwicht, met kansen voor iedereen. Mijn advies: ga de dialoog samen aan en pak de kansen.
Het afgelopen jaar hebben we ons voorbereid op de nieuwe taken die in 2015 op de gemeente afkomen. Gemeenten worden verantwoordelijk voor jeugdhulp, voor nieuwe taken op het gebied van maatschappelijke ondersteuning en voor een nieuwe doelgroep op het gebied van reïntegratie, namelijk inwoners met een arbeidsbeperking. Deze voorbereidingen verlopen volgens plan en ik heb dan ook veel vertrouwen in de uitvoering van deze nieuwe taken, maar ik kan u ook alvast beloven dat er dingen verkeerd zullen gaan. Het gaat om taken waarmee we nog ervaring op moeten doen. We blijven graag met u in gesprek, over de dingen die goed gaan, over hoe de dingen die fout gaan beter kunnen, maar vooral over hoe we ook binnen het sociale domein ruimte kunnen geven aan de samenleving.
Eén van de taken die we erbij krijgen, is jeugdhulp. Onlangs heb ik met een sticker op de deur van het gemeentehuis kenbaar gemaakt dat ik als burgemeester zgn. last resort, veilige haven, ben voor kinderen die te maken hebben met kindermishandeling of seksueel misbruik. Onze jeugd is een belangrijke, maar kwetsbare doelgroep. Daar willen we ons voor inzetten.
Dat de jeugd tot veel in staat is, bleek ook het afgelopen jaar. Zo wonnen eerder dit jaar acht Technasiumscholieren van De Nieuwe Veste met hun boot op zonne-energie de eerste DONG Energy Young Solar Challenge. Ze lieten zeven andere scholenteams achter zich. Een knappe prestatie! Onlangs werd er nog een zeer
bijzondere prestatie neergezet door twee, inmiddels, oud-scholieren van De Nieuwe Veste. Amy Pieper uit Dalen en Anne Siersema uit Schoonebeek hebben hun eerste wetenschappelijke publicatie te pakken. Uit hun VWO-profielwerkstuk bleek dat de avondmensen onder hun mede-scholieren lagere cijfers op proefwerken haalden, vooral bij proefwerken in de ochtend. Naarmate de dag vorderde gingen ze hoger scoren. Deze ontdekking leidde tot de Onderwijsprijs en een publicatie in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Biological Rhythms. De dames studeren inmiddels en gaan een veelbelovend toekomst tegemoet. Én, de school neemt de bevindingen serieus en gaat haar planning van toetsen aanpassen en laat daarmee zien dat DNV als moderne school midden in onze samenleving staat.
Het creëren van banen en het tegengaan van werkloosheid, vooral onder jongeren, ouderen en laagopgeleiden, worden belangrijke thema’s het komende jaar. Een mooie opsteker aan het einde van het jaar was het besluit van het bestuur van EMCO-Groep om ongeveer honderd tijdelijke contracten bij goed functioneren om te zetten in vaste contracten. Van deze medewerkers komen veertien mensen uit onze gemeente. Met deze beslissing geven we hen zekerheid voor de toekomst.
D+H, sinds het laatste rondje nieuwjaarstoespraken van de buurcollega's en onze CdK is Vierkant voor Werk tot stand gebracht en trekken we gezamenlijk op met de gemeenten Emmen, Hoogeveen en Hardenberg. Deze regio is de grootste industrieconcentratie van het Noorden en daarmee een van de belangrijkste dragers in Noordoost-Nederland van werkgelegenheid en innovatie in de industrie, techniek en logistiek. Er is het
afgelopen jaar veel bereikt om de economie in onze gemeente een impuls te geven. Denk aan de realisatie van woon- en winkelgebied Holwert-Zuid en de start van de uitvoering van het RSP met als doel de bereikbaarheid van Coevorden te vergroten, waaronder de aanleg van een spoorboog. Ook vertrekt op 28 januari de eerste goederentreinshuttle vanaf onze Euroterminal naar het Zweedse Malmö.
Ook in ons bedrijfsleven zien we mooie ontwikkelingen. Zo groeien bedrijven als Intergas en Bakker Groep voorspoedig. Levert Veenstra Metaal constructies over de hele wereld. Van een Egyptisch irrigatiesysteem tot afsluiters in het waterleidingnet in wolkenkrabbers in New York. En innoveert een bedrijf als Forbo Novilon voortdurend: niet alleen nieuwe, verbeterde producten, een groeiend aandeel in de Zuid-Amerikaanse markt, maar ook meer efficiency en maatschappelijke betrokkenheid.
Ondanks de crisis zijn onze ondernemers tot veel in staat en dat is iets om trots op te zijn. Ze vervullen een belangrijke rol in het maatschappelijke leven, bijvoorbeeld als het gaat om de leefbaarheid in de dorpen. In een aantal dorpen trekken ondernemers al gezamenlijk op, en je ziet wat voor aantrekkingskracht en werkgelegenheid dat oplevert voor een kern. Ik roep alle ondernemers in onze gemeente op om deze voorbeelden te volgen. Gezamenlijk bereiken we meer.
Toch is de werkloosheid hier fors hoger dan gemiddeld in Nederland. Daar willen we binnen Vierkant voor Werk op drie manieren wat aan doen: meer banen in het bedrijfsleven creëren, deze laten invullen door mensen uit de regio en bovendien de kansen op banen in Duitsland benutten. Dit alles in samenwerking
met het bedrijfsleven en onderwijs. Ook de hulp van het Rijk is nodig: voor de acties uit het banenplan is € 75 miljoen benodigd en medewerking om de regelgeving te versoepelen. Wij nemen ons aandeel in dit project, waar een aantal sessies hier op het Kasteel samen met vertegenwoordigers van de regionale onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven heeft laten zien dat een "Pact van Coevorden" haalbaar is. Ongeacht de vraag of de gewenste 75 M€ rijksgeld gehaald wordt ligt er dan een gezamenlijke economische agenda voor onze regio waarin ondernemers, onderwijs en overheid samen optrekken. Dat alleen is al forse winst!
In 2015 is het 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog begon en 70 jaar geleden dat ons land werd bevrijd. Bijzonder is dat we verzoeken hebben ontvangen van een aantal Duitse scholen die hier de herdenking samen met ons willen meemaken. Sinds ik recent ben toegetreden, als lid van de VNG-Commissie Europa/Internationaal, tot het Comité voor de Regio’s van de EU28 en tot het Congres voor Lokale en Regionale overheden van de Raad van Europa (47 landen) ervaar ik telkens weer de meerwaarde van het samenwerken over de landsgrenzen heen, die terecht wel de littekens van een voormalig verdeeld Europa worden genoemd.
Er is gelukkig veel veranderd in 70 jaar tijd. Onze banden met Duitse buurgemeenten zijn goed en we werken veel samen, vooral op het gebied van economie, maar bijvoorbeeld ook bij rampbestrijding. Een grensoverschrijdende oriëntatie is van belang voor onze bedrijven, maar ook bij het creëren van banen zoeken we ons buurland op. Grensoverschrijdende samenwerking wordt gestimuleerd vanuit Europa en verschillende initiatieven in onze
gemeente worden gesteund vanuit Europese subsidies. Denk bijvoorbeeld aan Gees Vitaal, de aanlegsteiger in Geesbrug en de Historische Havendagen. Samen met gedeputeerde Henk Brink behartigen we in het Comité voor de Regio’s de belangen van het Noorden in Europa.
Ik neem u graag weer mee terug van Europees niveau naar onze eigen gemeente. Terug naar het dorp Dalerpeel waar de kracht van onze samenleving zo mooi zichtbaar is met de woorden van Johan Kroesen die ik aan het begin van deze toespraak aanhaalde. Ik eindig deze speech met nog een mooi voorbeeld van "De kracht van de samenleving" en hoe we samen tot mooie (harmonieuze) resultaten kunnen komen. Het Coevorder Mannenkoor heeft ons benaderd. In 2015 vieren ze hun zestigjarig bestaan. Ze boden aan een optreden te verzorgen tijdens deze nieuwjaarsreceptie. Een mooi initiatief, waar we dan ook graag op in gingen. Daarom graag een warm applaus voor het Coevorder Mannenkoor! Dank u wel.
