GAZet LOKEREN. In de kijker: geriatrische interne liaison. Valpreventie Topsport in AZL

Afgiftekantoor Lokeren P 608720 PB BC30131

Verantwoordelijke uitgever : D. Van Vaerenberg. AZ Lokeren, Lepelstraat 2 , 9160 Lokeren

GAZet LOKEREN

In de kijker: geriatrische interne liaison Valpreventie Topsport in AZL

Driemaandelijks

tijdschrift

(juli

-

augustus

-

september

2015)

Jaargang

9

-

nummer

3

Middenin een sputterende lente (lees dat het vandaag 26 mei is) pijnig ik mijn hersenen over de inhoud van een nieuwe colofon voor het vakantienummer. De zon liet ons de voorbije weken, vaak voor korte tijd, ervaren hoe deugddoend haar stralen zijn. Kort nadien was het steevast weer frisser en viel er wat regen. Wisselvalligheid troef. Dat was nog zo in het weekend van Pinksteren: op zondag zalig terrasjesweer, op maandag plots een koude wind. Sta dan maar eens voor je kleerkast, zeker als je naar het werk fietst zoals ik. Maar er is geen slecht weer als je maar de gepaste kledij aan hebt. Het gezegde ‘het is geen weer om een hond door te jagen’ bestaat volgens mij ook niet in de praktijk. Mensen die een hond hebben, zie ik dagelijks op stap gaan met hun trouwe viervoeter, ze dragen dan gewoon de gepaste kledij onder het motto: een hond houdt je in beweging en dus fit. Het AZ Lokeren blijft ook verder in beweging. Nieuwe artsen en een uitbreiding van het medisch aanbod is een constante. Elk jaar opnieuw komen er ook nieuwe en jonge medewerkers ons team versterken. Het is niet anders in 2015; de voorstelling gebeurt in de volgende editie, maar intussen al een warm welkom aan iedereen!

Over een team gesproken: ik kan het niet nalaten om even stil te staan bij de blauwwitte gekte die zich het voorbije weekend voordeed in onze provinciehoofdstad. Het voetbalteam deed het uitstekend en de titel van landskampioen leidde tot ongeziene taferelen in de Gentse binnenstad. Verenigd in het positieve waren alle Belgen in datzelfde weekend met de vierde plaats van Loïc Nottet op het Eurovisiesongfestival. Ook hij had een sterk team rond zich opgebouwd en dit leidde tot een mooi resultaat. Met ons sterk team willen we verder bouwen aan de toekomst van het AZ Lokeren, met een positieve ingesteldheid naar elkaar en naar de patiënten en hun families. Elke schakel is daarbij belangrijk. Kwaliteit en patiëntveiligheid krijgen bestendige aandacht. Dus wens ik iedereen ook een kwaliteitsvolle en veilige vakantie toe! Misschien brengt die vakantie wel een idee aan voor onze volgende gAZet. Teksten voor de volgende editie dienen klaar te zijn tegen halfweg augustus 2015: [email protected] of rechtstreeks bij de redactieleden. Marleen Van Rijsselberghe

Colofon Redactieraad: D. Van Vaerenberg, M. Van Rijsselberghe, D. Van Winckel, G. Verniers, l. torfs, A. Van Damme, A. van driessche, v. de schouwer, p. Ramaut, W. van campenhout Werkten mee aan dit nummer: l. van Nieuland, m. van kerckhove, E. van den hende, K. Heyndrikx Vormgeving: s. wulteputte, e. de waele Fotografie: l. torfs, a. van den driessche, dr. i. moerman, uz gent (foto c. demeestere) Drukwerk: geers offset n.v. Contactpersoon: L. TORFS, TEL: 09 340 83 88 E-MAIL: [email protected] VU: D. Van Vaerenberg, Algemeen directeur AZ Lokeren, Lepelstraat 2, 9160 LOKEREN

2

Inhoud Voorwoord 3 Modified Early Warning System 4 Geriatrische interne liaison 6 Valpreventie 8 Topsport in AZL 10 De vraag van... 13 Nieuwe poli-afdeling op de vijfde verdieping 14 Ronde van Zele 2015 16 Grasstickers op pediatrie 17 Opstart veiligheidsrondes 18 Teambuilding spoed 20 Bevolkingsonderzoek 21 Farmaflash 22 Foto zoekt muur 23 Verwenweek 24 Rondleiding taalmama’s 25 Raad van beheer 25 Personalia 27 Prijspuzzel 28

Voorwoord

Beste lezer,

Voorwoord Cijfers Veel belangrijke zaken worden uitgedrukt in cijfers en dat geldt ook voor de prestaties en resultaten van een ziekenhuis. De hoogmis der cijfers heeft elk jaar plaats in de maand juni. Na de verlossende zegen van de bedrijfsrevisor wordt dan immers de jaarrekening van het vorige boekjaar vrijgegeven. Traditioneel een spannend moment. De spanning voor de resultaten van 2014 was zeker niet minder dan het jaar voordien, mede omwille van het feit dat het AZL in 2013 in de top 3 stond van de Vlaamse ziekenhuizen met de beste winstmarge (bron: De Tijd, 6 december 2014). Er was dus een zekere reputatie hoog te houden. De winstmarge voor 2014 ligt zelfs nog iets hoger dan in 2013. Eerlijkheidshalve dien ik wel te zeggen dat de cijfers die De Tijd voor 2013 publiceerde rooskleuriger waren dan degene die uit onze jaarrekening bleken. Dit laatste is een ode aan het gekende gezegde dat men met cijfers alles kan bewijzen. Echter, welke formule men ook hanteert, feit is dat ons ziekenhuis vandaag financieel kerngezond is, waarop we met z’n allen terecht fier mogen zijn. Dat wil niet zeggen dat de tijd voor excessen is aangebroken. De onzekerheid rond het financieringssysteem blijft aanhouden, zodat waakzaamheid en voorzichtigheid geboden zijn. Evenwel, een voorzichtig optimisme is wel op z’n plaats. Bij een jaarrekening komen velen niet verder dan de financiële kerncijfers van de balans (met zijn activa en passiva) en de resultatenrekening (met zijn opbrengsten en kosten) op de eerste bladzijden. Dat is jammer, want verder in de jaarrekening vinden wij onder andere de sociale balans terug, minstens even boeiend!

Het mooie resultaat kan er enkel komen dankzij de inzet van velen. En die velen, dat zijn er ondertussen héél véél geworden. Gemiddeld over een heel jaar waren er vorig jaar in het AZL maar liefst 462 (!!!) personeelsleden en dit los van het immer uitbreidende artsenkorps. Zeer boeiend is ook de verhouding tussen het aantal deeltijdse en voltijdse personeelsleden. Afgaand op de cijfers zouden we vandaag moeten concluderen dat deze laatste een uitstervend ras is. Van de 462 waren er gemiddeld maar liefst 275 deeltijdse medewerkers, tegenover slechts 187 voltijds! De zorg is nog steeds een vrouwelijke sector. Op de 462 medewerkers zijn er slechts 62 mannen tegenover 400 vrouwen. Uitgedrukt in fulltime equivalenten (FTE) hadden wij in 2014 gemiddeld 333 personeelsleden tegenover slechts 315 in 2013. Een forse toename dus van het aantal personeelsleden het afgelopen jaar. Het mag dan ook geen verwondering wekken dat de personeelskost veruit de belangrijkste uitgave is in een ziekenhuis. Het afgelopen jaar betaalden wij aan lonen, sociale bijdragen enz. (rekeningen klasse 62) maar liefst 18,7 miljoen euro uit. Voor diegenen onder u die nog rekenen in BEF, dat is circa ¾ MILJARD oude BEF. Of nog anders uitgedrukt: 60 % van de totale kost van een ziekenhuis op jaarbasis gaat naar tewerkstelling. Een ziekenhuis is geen bedrijf, het is een verzorgingsinstelling en dat moet het ook in de toekomst blijven, MAAR tegelijkertijd zal iedereen moeten toegeven dat de economische impact van het AZL in onze stad en regio nooit zo groot is geweest ! Luc De Block voorzitter raad van beheer AZL

www.azlokeren.be 3

Modified Early Warning System (MEWS) een logische eerste stap in een volledig elektronisch patiëntendossier door Wim Van Campenhout en Geert Verniers kleur. Bij nazicht bleek bovendien dat in het huidige, in het AZ Lokeren gehanteerde, elektronisch patiëntendossier de optie ‘MEWS’ al was voorzien. Het was dus niet meer dan logisch de introductie van MEWS te combineren met het elektronisch registreren van de parameters in het volledige ziekenhuis. Dit bood duidelijk voordelen, zoals continuïteit in de opvolging: de genomen parameters op spoed en nadien op de afdeling zijn op hetzelfde document zichtbaar. • Tijdwinst: parameterwaarden worden automatisch geëxtraheerd naar MVG. • Nauwkeurigheid: het programma berekent zelf de waarden. • Maar bovenal veiligheid: afwijkende waarden worden onmiddellijk in een rode achtergrond weergegeven, en er is, bij een EWS-score berekening, een automatische projectie van een pop-up met daarop de te ondernemen acties. • Bovendien zijn de parameters door de behandelende arts op elke computer in het ziekenhuis te consulteren.

kamer tot kamer mee te nemen. Elke verpleegkundige en arts kreeg de gelegenheid tot het volgen van een korte opleiding omtrent het gebruik van het tabblad parameters in het elektronisch dossier. Onze vorige systeemverpleegkundige stelde daarvoor een PowerPointpresentatie samen met heel wat beeldmateriaal. Op 4 mei gingen we van start met het elektronisch registreren van de parameters. De nieuwe systeemverpleegkundigen, Tessa Mbuyu en Wouter Roussard, boden de nodige ondersteuning op de verschillende afdelingen. Het bepalen van de EWS-score, met het automatisch verschijnen van de pop-up met de te ondernemen acties, volgde in een latere fase.

Nieuwe systeemverpleegkundigen: Wouter Roussard en Tessa Mbuyu

Keuze elektronisch systeem: het AZ Lokeren loopt mee voorop Zoals al aangehaald, is dit een wereldwijd gebruikt systeem. Andere ziekenhuizen hanteren daarbij een opvolgblad waarop de rode zones al zijn aangeduid (zie tekening hieronder). RESPIRATION RATE

HEART RATE 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30

30 25 20 15 10 5

Sinds 4 mei worden de parameters, gemeten bij patiënten, in het AZ Lokeren elektronisch geregistreerd. In een latere fase kwam daar de volledige uitrol van het MEWS bij. Hier stopt de evolutie in het elektronisch patiëntendossier zeker niet. De voorbereidingen voor de volgende stappen (bijvoorbeeld registratie van bloedtransfusiegegevens) zijn al volop aan de gang. Zoals in heel veel ziekenhuizen is er ook in het AZ Lokeren een intern reanimatieteam. Dit team rukt uit wanneer een ziekenhuismedewerker ‘8000’ belt of op een CA (Cardiac Arrest)-knop drukt. Hierover bestaat heel wat wetenschappelijk onderzoek. Daarin concludeert men onder meer dat de beslissing om het REA-team ter plaatse te roepen veelal is gebaseerd op 1 of 2 parameters die significant afwijken of het gevoel dat “er iets niet juist is” (Early Warning Systems: Scorecards That Save Lives, www.ihi.org). Dit kan in sommige gevallen te laat zijn. Het is bovendien aangetoond dat bij heel wat reanimaties er significante parameterafwijkingen werden geconstateerd enkele uren voor de eigenlijke circulatiestilstand (MEWS: improves patient safety and clinical outcomes in an academic community hospital, 2015). Hoe eerder die achteruitgang kan worden opgemerkt, hoe sneller er actie kan worden ondernomen en hoe meer gezondheidswinst dit betekent voor de patiënt. Potentiële alarmerende tekens helpen opmerken en aangeven hoe men moet reageren is exact waarvoor het MEWS is ontwikkeld. De Europese reanimatierichtlijnen van 2010 duiden eveneens op het belang van zo’n systeem. Ook de Vlaamse overheid vraagt het introduceren van zo’n Early Warning Systeem in elk ziekenhuis.

De MEWS-score dient dan wel handmatig door de verpleegkundige zelf te worden berekend. Een ander gedeelte van het opvolgblad geeft dan voor elke waarde weer welke de te ondernemen acties dienen te zijn. Het introduceren van dit systeem vergt een aanpassing van het verpleegkundig dossier en elke verpleegkundige dient dan over een pancarte te beschikken om de score op te zoeken. Bovendien zorgt het zelf berekenen en opzoeken voor vertraging en is er kans op vergissingen. Met het kiezen voor de elektronische vorm loopt het AZ Lokeren dus duidelijk mee voorop. Het elektronisch ingeven vereist het gebruik van de pc aan bed. De Computer On Weels (of kortweg COW) is daarvoor al uitgerust. Het vergt zeker discipline en aandacht om de pc van

Parameters bepalen verhoogt de veiligheid MEWS (of in het AZ Lokeren EWS) staat dus voor Modified Early Warning System. Het is een wereldwijd gehanteerd systeem en gebaseerd op 6 parameters: polsslag, bloeddruk, O2-saturatie, aanspreekbaarheid (Glasgowcomaschaal) en ademhaling zijn daarbij verplicht, het urinedebiet is optioneel. Voor elke parameter werden vooraf categorieën bepaald. Wanneer een bepaalde waarde wordt overschreden, komt deze in een bepaalde categorie/zone terecht. Wanneer 2 parameters in de zone rood worden geregistreerd, dienen alle parameters (6) te worden genomen die noodzakelijk zijn voor het bepalen van de MEWS-score. De MEWS-score geeft de som weer van alle toegekende waarden per parameterzone. Deze score geeft dan aan welke actie de verpleegkundige dient te ondernemen. Naarmate de score verhoogt, zullen de acties omvangrijker worden. Een score van < 2 beveelt bijvoorbeeld een verhoogde waakzaamheid aan, terwijl een score 3 onder meer zal aangeven de behandelende arts te verwittigen en de frequentie van parametername te verhogen naar elke 30 minuten. Op onze dienst spoedopname registreren de verpleegkundigen al enkele jaren de parameters elektronisch. Afwijkende waarden kregen daar al een rode

4

Wouter: “Deze zomer werk ik 7 jaar in het AZL. De meeste medewerkers zullen mij kennen van de spoedafdeling, waar ik ondertussen 6 jaar werk. Daarvoor heb ik een korte passage op IZ en geriatrie gekend. Ik ben altijd gepassioneerd geweest door computers, maar ik was nog niet klaar om de spoed de rug toe te keren. Daarom is deze halftime job als systeemverpleegkundige een ideale uitdaging voor mij.”

Tessa: Jullie kennen me van op de dienst spoed en van op de kraamafdeling. Intussen werk ik bijna vier jaar in het AZ Lokeren. Ik sta nog te graag in het werkveld als vroedvrouw/verpleegkundige om voltijds informatiesysteem-verpleegkundige te worden, maar halftijds zag ik dit volledig zitten. Iedereen kan bij ons terecht bij problemen met onze computerprogramma’s. We staan klaar om jullie te helpen.

Volgende projecten Dit is zeker niet de laatste maar juist de eerste stap in de verdere evolutie van ons elektronisch patiëntendossier. Enkele andere projecten, die op stapel staan, zijn de introductie van de tabbladen ‘anamnese’ en ‘bloedtransfusie’. Elektronische anamnese biedt het voordeel dat de gegevens die door spoed zijn ingevuld verder kunnen worden vervolledigd op de afdeling. De afdelingsverpleegkundige hoeft dus niet een volledig nieuw anamneseblad te beginnen. Van patiënten die al gekend waren, kan snel de vorige anamnese beschikbaar worden gemaakt en worden aangepast aan de huidige toestand.

Het tabblad ‘bloedtransfusie’ zal meer voorbereiding vergen. Om de traceerbaarheid sneller en accurater te laten gebeuren, zal immers het inscannen van de getransfundeerde bloedeenheden noodzakelijk zijn. Het overschrijven van de lange cijfercombinatie, met navenant gevaar op fouten, zal dan tot het verleden behoren. Elke COW dient dan wel van een scanner te worden voorzien. Elektronische registratie laat toe dat de noodzakelijke rapporten getrokken kunnen worden voor de Federale overheid. Dat zal het handmatig ingegeven van alle bloedtransfusiegegevens in een databaseprogramma vervangen.

55

In de kijker

De geriatrische interne liaison

Door Vanessa De Schouwer, Martine Van Kerckhove en Lennert Van Nieuland

Sinds januari 2015 hebben we een nieuwe functie in het ziekenhuis, namelijk de geriatrische interne liaison, kortweg de GIL. Elke patiënt ouder dan 75 jaar wordt bij opname gescreend (ISAR-score). Indien deze voldoet aan het geriatrisch profiel dan gaat de coördinerend verpleegkundige, Martine Van Kerckhove, langs bij deze patiënt. Ze zal dan gerichte vragen stellen en advies geven waar nodig ter ondersteuning van de patiënt en de verpleegkundigen. Indien het nodig is, zal ze bijkomende hulp inschakelen zoals de ergotherapeut, de diëtist, de sociaal verpleegkundige, de psycholoog enz. Het is niet de bedoeling dat het werk wordt overgenomen van deze mensen, maar dat er een goede samenwerking bestaat waarbij de functies elkaar aanvullen. Meer informatie over de werking van de GIL vind je terug op de website van het ziekenhuis. Daarom stellen we het kernteam hieronder nader voor. Wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen? Het kernteam bestaat uit de coördinerend verpleegkundige Martine Van Kerckhove en ergotherapeut Lennert Van Nieuland.

Spilfiguur Martine Van Kerckhove: “Extra aandacht schenken aan de specifieke noden van de geriatrische patiënt.” Martine: “In juni 2000 ben ik afgestudeerd als gebrevetteerde verpleegkundige en een maand later startte ik op de derde verdieping, destijds de dienst inwendige. Bij de start van geriatrie moest ik niet nadenken toen de vraag gesteld werd om er te werken, want ik werk zeer graag met geriatrische patiënten. Het is natuurlijk hard werken op de geriatrie maar als je de geriatrische patiënt een goede totaalzorg kunt geven, ziet blinken in zijn zetel, hulp biedt de maaltijden enz. dan geeft dit toch wel een voldoening en heb je goed werk geleverd. Om meer te weten te komen over deze patiëntenpopulatie ben ik voor een bekwaamheid in de geriatrie gegaan. Daarna heb ik nog mijn bachelor verpleegkunde en de bijzondere beroepstitel geriatrie behaald. Hierbij hoorde ik voor het eerst over de GIL. Dit was iets voor mij, maar ik wou eerst nog ervaring opdoen op de geriatrie. In december 2014 werden de voorbereidingen getroffen voor de opstart van de geriatrische liaison en werd me de vraag gesteld of ik de coördinatie op mij wou nemen. Dit zorgprogramma was ondertussen voor mij niet meer

onbekend en ik was daarom enorm geïnteresseerd om deze uitdaging aan te gaan. Dus eind januari ben ik van start gegaan bij de eerste geriatrische patiënt met een positieve ISAR-score. Ik ervaar deze uitdaging als enorm positief. Het is iets totaal anders dan in de verzorging staan. Ik geef nu ondersteuning en advies met heel het team van de GIL. We gaan de zorg van de patiënt niet overnemen. De patiënten vinden het aangenaam dat er een verpleegkundige is die langskomt om extra aandacht te schenken aan hun specifieke noden, sommigen zijn al opgelucht hun verhaal kwijt te kunnen. Door de hoge werkdruk hebben verpleegkundigen hier vaak geen tijd voor. Ze vragen dan soms na het advies wanneer ik nog eens langskom, dat is leuk om te horen. Het geeft me de voldoening goed bezig te zijn.”

Rechterhand Lennert Van Nieuland: “Ik wil zorg op maat bieden.” Lennert: “Sinds 2011 ben ik afgestudeerd als bachelor in de ergotherapie en na enkele vervangingscontracten (in het AZ Alma, Project ‘ergotherapie aan huis’ en het AZ Sint-Lucas) kon ik als ergotherapeut aan de slag op de acute dienst geriatrie hier in het AZL. Door de gemoedelijke en familiale sfeer op de dienst en in het ziekenhuis vond ik snel mijn draai en kon ik mijn taken als ergotherapeut vol overgave uitvoeren.

Taken Martine: “Als coördinator van de GIL heb ik een aantal taken zoals de afname van de geriatrische anamnese. Deze gaat dieper dan een gewone anamnese en richt zich specifiek op de noden van de geriatrische patiënt. Daarnaast geef ik advies over hoe omgaan met geriatrische patiënten, aandacht en verbeterpunten, preventie van decubitus enz. Hierbij schakel ik dan, indien nodig, de andere teamleden in zoals de ergotherapeut, de logopedist, de kinesist, de diëtist, de sociaal verpleegkundige of de psycholoog. Dit houdt in dat we regelmatig overleggen en dat er een goede communicatie is.

Sinds de opstart van de GIL werk ik zowel op de dienst acute geriatrie, als op de andere verpleegafdelingen, wat een interessante afwisseling is. Als ergotherapeut werken binnen deze functie leunt perfect aan bij wat net het doel is van ergotherapie. Zorg op maat bieden, mensen stimuleren en activeren en opnieuw een kans proberen geven om bepaalde activiteiten terug zelfstandig te kunnen uitvoeren, is dan ook de kerngedachte van een ergotherapeut.”

Taken • • • • • •

6

ADL-training: zelfstandigheid bevorderen voor mensen die nog thuiswonend zijn, of voor opname nog zelfstandig waren in eigen verzorging. Transfertraining: aanleren van juiste en veilige technieken om in en uit bed of zetel te komen. Maaltijdbegeleiding: bekijken hoe de zelfstandigheid tijdens het eetgebeuren kan geoptimaliseerd worden door gebruik van hulpmiddelen. Advies en aanvraag van loophulpmiddelen. Valpreventie: valrisico trachten te verminderen bij ouderen door gericht advies te geven. Afname MMSE: testafname om het mentale functioneren van de oudere in kaart te brengen.

7

Week van de valpreventie van 20 tot 26 april Door Vanessa De Schouwer en Lennert Van Nieuland

Tijdens de week van de valpreventie vond er een aantal activiteiten plaats in samenwerking met de ergotherapeuten en het verantwoordelijke middenkader van de geriatrische interne liaison. Geriatrische patiënten zijn immers de doelgroep van de week van de valpreventie.

uitleg over de bijwerkingen van medicatie. Het jaarthema was immers ‘Van slaappillen kan je vallen’. Daarnaast waren er ook allerlei activiteiten georganiseerd op de afdeling geriatrie zelf.

Ergotherapie en valpreventie

Vorming Er is een éénmalige ludieke en interactieve vorming georganiseerd. Daarbij konden deelnemers zelf ervaren hoe het is om activiteiten uit te voeren met een verminderd zicht en beperkte mobiliteit. Op de website valpreventie.be hadden we het bestaan opgemerkt van de valpreventiekoffer die we hebben ontleend van het LOGO Gent. Naar inspiratie van de valpreventiekoffer hebben we een eigen versie gemaakt met materiaal van de thuiszorgwinkel Assist. Omdat de aanwezigen zich mentaal hadden voorbereid op een vorming vol theorie kwamen er een aantal verbaasde blikken bij het binnenkomen van de vergaderzaal.

“Ja maar, ik zie niets.”

Er waren tal van uitdagingen voorbereid waarbij snelheid cruciaal was. Eén van de uitdagingen was met een aangepaste bril, die het zicht vertroebelde, de bijwerkingen te vinden op een bijsluiter. Na het opzetten van de brillen kwam er regelmatig de opmerking “Ja maar, ik zie niets.” Wel, dat was juist de bedoeling van het opzet: ervaren wat het is om de dagelijkse activiteiten van de geriatrische patiënt te beleven met verminderd zicht en verminderde mobiliteit. Dat laatste kon men ervaren met behulp van vertroebelende brillen, clownschoenen, blinddoeken en looprekjes. Daarna werden er een aantal tips gegeven door de ergotherapeuten over het juist gebruik van materiaal.

Valpreventiestand Op dinsdag 21 april stond de valpreventiestand in de hall van het ziekenhuis. Vol enthousiasme werden voorbijgangers aangesproken en aangespoord door de ergotherapeuten om de aangepaste brillen te testen en uitleg te krijgen over het valpreventiemateriaal. Ziekenhuisapotheker Pieter Ramaut gaf

8

In het AZ Lokeren zijn er momenteel 4 ergotherapeuten aan het werk. Marlies en Lieselotte werken voor de dienst fysiotherapie. Els is werkzaam op de afdeling geriatrie en Lennert verdeelt zijn tijd tussen geriatrie en de geriatrische interne liaison. Wat niet veel mensen weten, is dat valpreventie een taak is van de ergotherapeut. Er kan zelfs in de thuissituatie beroep worden gedaan op ergotherapeuten via de mutualiteit. Ze komen tips geven over valpreventie en woningaanpassingen. Meer informatie hierover vind je bij de mutualiteit zelf. Een ergotherapeut is gespecialiseerd in het functioneren van de mens in de omgeving en maatschappij. Een ergotherapeut kijkt verder dan hoe het lichamelijke de mens kan beperken in zijn functionaliteit, maar ook hoe de woonomgeving, sociale omkadering, gebruik van hulpmiddelen, mentaal functioneren enz. hier een invloed op kunnen hebben. Wanneer we met deze visie kijken op de valproblematiek, dan is zowel het trainen van spieren, evenwicht en mobiliteit zeer belangrijk, alsook het aanleren van het correct gebruiken van hulpmiddelen. Hiernaast kan ook sociale omkadering, het veranderen van het gedrag van de oudere, het dragen van veilig schoeisel, het correct innemen van slaapmedicatie, het aanpassen van de omgeving een belangrijke invloed hebben op het verminderen van het valrisico.

9

De gang tussen keuken en apotheek doe ik dagelijks minstens vier keer. Ik ken hem ondertussen dan ook uit het hoofd. 30 meter rechtdoor, kort rechts, kort links, 30 meter rechtdoor, finish. Maandagochtend ligt mijn tijd meestal ergens rond de 21 seconden, op een zonovergoten vrijdagavond met een weekje verlof in het vooruitzicht haalde ik ooit 12’34”. Een toptijd, zo dacht ik, niemand in het AZ Lokeren doet beter. Tot ik Ester Van Den Hende tegenkwam. Ester is operatieverpleegkundige én de snelste medewerkster van het AZ Lokeren. Zij loopt die 60 meter zelfs lichtjes ziek in 7’45”, die chicane halverwege maakt haar vast niets uit. Wij wilden meer weten, en vroegen het dus gewoon.

“Atletiek is echt mijn passie.” Ester: “Vanaf het moment dat ik kon lopen, deed ik al mee aan stratenlopen, zo beweert mijn vader. Ik herinner me daar vaag iets van en moet een jaar of vier geweest zijn toen. Een paar jaar later al sloeg ik de kids run over en deed ik mee aan de ladies run, als kleine ukkepuk. Ik moet ongeveer 11 jaar geweest zijn, toen ik me aansloot bij een club. Mijn vader was ook sportief aangelegd en dat talent heeft hij allicht aan mij doorgegeven. Sport in het algemeen boeit me enorm, als kind nam ik dan ook voortdurend deel aan allerlei sportkampen. Zo sprak turnen bijvoorbeeld mij ook erg aan, maar uiteindelijk is het bij atletiek gebleven. En dat ik dan het meest van de sprintnummers ben gaan houden, is waarschijnlijk het logische gevolg van het feit dat ik daarin het beste was. Nu is atletiek echt mijn passie: Ik voel me helemaal thuis op de piste.”

Belgisch kampioene

Topsport in het ziekenhuis Ester, operatieverpleegkundige, is dé snelste van het AZL

10

Door Pieter Ramaut

En dat ze die passie met succes uitoefent blijkt wel. In februari 2014 werd ze Belgisch kampioene op de 60 meter indoor. Gevraagd naar haar sportieve hoogtepunt tot nu toe, antwoordt Ester echter: “Voorlopig blijf ik nog altijd een beetje op mijn honger zitten. Een echt hoogtepunt heb ik naar mijn gevoel nog niet bereikt. Ik weet dat wat ik nu gepresteerd heb niet alles van mijn kunnen is. Vorig jaar liep ik indoor mijn record, zonder specifiek te gaan trainen voor de wedstrijden. En zo werd ik Belgisch kampioene op de 60 meter horden. Dit jaar heb ik dat record in het begin van het seizoen al verbroken, weliswaar wèl met de focus op het lopen van wedstrijden. Ik zal pas tevreden zijn over mijn sprintcarrière als ik mij individueel kan plaatsen voor een internationaal toernooi en daar ook mijn kunnen kan tonen.” Ambitieus, niet te snel tevreden, zo hoort het voor een topsportster. Vallen die ambities te rijmen met een dagelijkse job in het AZL? Ester: “Wat dat ‘niet snel tevreden’ betreft: dat geldt zeker ook op het werk, ik wil zoveel mogelijk bijleren en weten, dat geeft me een goed gevoel. Never give less than your best, als ik iets doe wil ik het goed doen. Maar om op je vraag over de combinatie werk en sport verder te gaan, ik vind dat je er

mag vanuit gaan dat iemand die écht iets wil, altijd wel een manier vindt om er te geraken. Moeilijk betekent niet dat het onmogelijk is, maar wil vooral zeggen dat je er hard voor moet werken. De combinatie werken en trainen is zeker niet evident. Als operatieverpleegkundige heb je wisselende uren en ook wachtdiensten, wat niet echt interessant is als je zo intensief met je sport bezig bent. Maar ik doe mijn werk enorm graag en bovendien werk ik in een fantastisch team van flexibele collega’s. Zij maken er geen probleem van om een shift te wisselen voor trainingen en wedstrijden. Als dat niet het geval zou zijn, zou het helemaal niet haalbaar zijn om te doen wat ik nu kan doen. Dat apprecieer ik enorm. Wat de werk-sportcombinatie ook niet zo eenvoudig maakt, is het feit dat ik in de weinige vrije tijd die nog overblijft, zo veel mogelijk moet proberen rusten. Als je vooruitgang probeert te boeken, is dat even belangrijk als het trainen zelf. Dus het is soms wat zoeken om tijd te maken voor vrienden en familie, maar ik doe mijn best.”

Blessures “Vanaf dit seizoen is het aantal trainingen per week wel aangepast, zodat de combinatie vol te houden blijft. Sinds oktober 2014 train ik meestal 4 keer per week in Gent bij mijn trainer, Philip Gilson. Daarnaast train ik ook nog eens enkele keren per week bij mijn kinesist, Jan Van Damme, in Lokeren. Hij zorgt er samen met sportarts dr. Kris Peeters en mijn osteopaat Tom Geerinck voor dat ik me omringd voel door een fantastisch medisch team. Het is telkens een beetje zoeken naar een goed trainingsevenwicht. Het vergt flexibiliteit en planning. Mijn groep, Team Gilson, start meestal begin oktober aan de opbouw van het winterseizoen. Dit jaar ben ik, om de conditie op te bouwen, een tweetal weken op stage geweest naar Tenerife. Nadien ben ik aan het winterseizoen begonnen. Dat eindigde dit jaar op 21 februari met het Belgisch Kampioenschap, de belangrijkste Belgische wedstrijd van het seizoen. Daarna volgde het Europees Kampioenschap van 6 tot 9 maart. Normaliter volgt er dan een rustigere periode zonder wedstrijden. Dan begin ik terug aan de opbouw, deze keer voor het outdoor seizoen. Bij mij is het dit jaar anders. Aangezien ik me in februari geblesseerd heb, zat het winterseizoen er sneller op dan gepland. Ik moest enkele weken rust nemen om te revalideren. Het feit dat ik door die blessure mijn seizoen moest stopzetten viel me wel zwaar. Ik had nog nooit zo’n goede voorbereiding gehad als dit jaar, de tijden die ik liep werden beter en beter. Het is echt balen als je dan gedwongen wordt om er vroeger mee op te houden, wetende dat er een pak meer in zat. Maar goed, dat houden we in het achterhoofd en het geeft vertrouwen voor de zomer.”

11 11

Persoonlijk record scherpstellen “Begin april vertrok ik weer voor een kleine 3 weken op stage met mijn groep naar Tenerife, om helemaal klaar te zijn voor het outdoor seizoen. Ik zou deze zomer graag mijn persoonlijk record op de 100 meter een pak scherper willen stellen. Als kind keek ik op naar verschillende atleten. Een van die atleten was Marion Jones, maar die bleek dan doping genomen te hebben. Ik herinner me dat dat me wel iets deed, dat ook zij één van de vele dopingzondaars was. Af en

toe train ik samen met Eline Berings, Europese kampioene op de 60 meter horden in 2009, wij kunnen het heel goed met elkaar vinden. Deze winter stonden we naast elkaar aan de start in de finale van de 60 meter op het Vlaams kampioenschap, die Eline dan uiteindelijk won met 1 honderdste van een seconde. Dat is even balen, natuurlijk had ik liever zelf gewonnen, maar dat verandert niets aan onze vriendschap. Mijn beste vriendin, zowel op als naast de piste, Axelle Dauwens, is regerend Belgisch kampioene op de 400 meter horden en finaliste van het EK vorige zomer in Zurich, maar zij is wel geen echte rechtstreekse concurrente natuurlijk.” Het lijkt erop dat Ester niet meteen uit de atletiek zal verdwijnen. Ester: “Ik heb al vaak atletiekkampen gegeven. Maar sinds kort vroegen twee atleten me hun trainingen te begeleiden en sindsdien probeer ik één keer in de week ook training te geven. Later zal ik allicht niet meteen uit de sportwereld verdwijnen, want het training geven bevalt me wel. Door tijdgebrek is het nu wel nog wat moeilijk om het erbij te nemen.”

De vraag van … Ode en Silke Hoeveel eten wordt er dagelijks bereid in de keuken? Het middagmaal is een belangrijk gespreksonderwerp bij onze medewerkers, want ook van Ode en Silke van de dienst medische beeldvorming kregen we een ‘eetvraag’ opgestuurd voor onze nieuwste rubriek. Hun vraag was: “Wordt de soep elke dag vers bereid? Is deze soms uit blik? Worden de groentjes elke dag vers schoongemaakt en versneden? En hoeveel liter soep wordt er per dag gemaakt?” Ode en Silke vragen zich ook af hoeveel calorieën een hoofdmaaltijd bevat. Voor de soepvraag wenden we ons nogmaals tot de chef van dienst en kok Kris Snellings: “De soep wordt elke dag vers bereid. We starten met verse groenten die gewassen en versneden geleverd worden door onze groentenleverancier. Hieraan voegen we bouillon toe (kippe-, runder- of groentenbouillon afhankelijk van de soep) en afhankelijk van de soort nog extra gedeshydrateerde soep om deze te verrijken (= soep in poedervorm). Denk dan aan aspergesoep, champignonsoep enz. Bij andere soepen voegen we extra diepvriesgroenten toe zoals bij spinaziesoep, bloemkoolsoep, pompoensoep enz. We maken in de week tijdens schooldagen - ongeveer 230 liter soep.”

12

Onze diëtiste Sylvia buigt zich over de tweede vraag: “Een specifiek totaal aantal calorieën bepalen voor onze maaltijden is heel moeilijk want het hangt af van zoveel factoren. Is het ’s middags puree, of frietjes? Een portie puree bevat bijvoorbeeld ongeveer 150 calorieën, en frietjes dan weer 475 calorieën. Het hangt er natuurlijk ook vanaf of je saus neemt, of juist niet, welk dessertje je kiest, fruit of pudding enz. Indien je je zorgen maakt over je lijn, dan is het best gewoon de juiste keuzes te maken. Ik geef voor één standaardmaaltijd nog als voorbeeld het aantal calorieën mee: • 200 cc kippensoep: 76 kcal • 150 gr natuuraardappelen: 130 kcal • 180 gr opgestoofde boontjes: 70 kcal • 160 gr varkenslapje: 450 kcal • 100 cc vleesjus: 50 kcal • potje fruityoghurt: 125 kcal • totaal: 901 kcal

Stel je vraag!

Heb jij ook een vraag over het ziekenhuis, de werking van een bepaalde dienst of iets wat je je al langer afvraagt? Schrijf ons gerust en we beantwoorden je vraag in de volgende editie van onze gAZet. Stuur je vraag naar [email protected]

13

Nieuwe poli-afdeling op de vijfde verdieping Sinds de verhuis van de kinderafdeling naar de nieuwbouw stond de vijfde verdieping van het AZL zo goed als leeg. Er was, naast de vergaderzaal, maar één consultatieruimte in gebruik die gedeeld werd door dr. Spijker (endocrinologie), dr. Dhondt (huidziekten) en dr. Dedoncker (plastische heelkunde). Ook het diabetesteam en de tabakoloog hadden nog ergens een klein plaatsje gevonden om patiënten te ontvangen.

Vorig jaar, op 1 januari 2014, is het ziekenhuislabo opgestart in het achterste deel van de gang. Onze technische dienst heeft toen wonderen verricht door een ruwbouw binnen een recordtempo om te toveren tot een zeer mooie ruimte waar het aangenaam werken is. Halfweg vorig jaar drukten de NKOartsen de wens uit om een gezamenlijke consultatieruimte op te starten in het ziekenhuis. Plannen werden getekend, data vooropgesteld, bestellingen geplaatst enz. De verhuis werd gepland rond half december 2014, maar eind

november leek alles nog een ruwbouw. Er ontstond enige twijfel bij de artsen of alles wel tegen de voorziene datum zou klaar geraken. Maar blijkbaar hadden we Alex Van Eetvelde en zijn ploeg onderschat. Op een sneltreintempo schoot de technische dienst in gang en binnen de kortste keren veranderde de ruimte in een mooi lokaal. Ook de verhuis van de audiometriecabine, de pendelstoel en alle apparatuur verliep zeer vlot en op één en dezelfde dag was alles aangesloten en operationeel. Zoals je kan zien op de foto’s kunnen we tevreden zijn over het resultaat: een

door dr. Dirk Van Winckel

mooie grote ruimte met veel licht en aangename kleuren. Ook de patiënten weten dit te waarderen. Begin 2015 werden de andere consultatieruimten in de gang verder afgewerkt. Ik val in herhaling maar ook hier hebben onze klusjesmannen prima werk afgeleverd. Wanneer dit tijdschrift verschijnt, zouden de nieuwe consultatieruimten in gebruik moeten zijn voor de volgende diensten: oogheelkunde, neurologie, oncologie en endocrinologie.

Bij de NKO artsen kan je terecht voor volgende onderzoeken: Neus: • flexibele (video)endoscopie van de neus • allergietesten (huidtesten) • behandeling onder lokale verdoving van neusbloeding, neuspoliepen enz. • heelkundige behandeling (endoscopische sinuschirurgie, neustussenschotcorrectie enz.) Keel: • (video-stroboscopisch) onderzoek van de stembanden via rigide of flexibele endoscopie • heelkundige behandeling (verwijderen van amandelen en/of adenoïden, microchirurgische ingrepen op de stembanden, uvulo-velo-pharyngopexie bij snurken enz.) Oor: • gehoortesten (audiometrie, tympanometrie, oto-acoustische emissie, brainstem evoked respons audiometrie) • micro-otoscopisch onderzoek van de trommelvliezen • onderzoek van het evenwichtsorgaan (video-nystagmografie) • heelkundige behandeling: (buisjes plaatsen, herstel van een gaatje in het trommelvlies, tympanoplastie zoals bijvoorbeeld bij cholesteatoom, gehoorsverbeterende ingrepen zoals bvb. bij otosclerose enz.) Bij de oogartsen kan je terecht voor volgende onderzoeken: • onderzoek aan de spleetlamp • aanpassen van correctieglazen (bijziendheid, verziendheid enz.) • meting van de oogdruk • onderzoek van het gezichtsveld • keratometrie ( meting van de kromming van het hoornvlies) • biometrie • OCT (onderzoek van de structuren van het oog met coherente tomografie ) • onderzoek van de oogspieren met de synoptofoor • bewerkingen op het voorste oogsegment met YAG-laser • operatie van cataract en glaucoom • functionele ingrepen op de oogleden • injecties in het glasvocht • kleine operaties aan oog en oogleden. • … Bij de neurologen kan je terecht voor volgende onderzoeken: • Algemeen klinisch neurologisch onderzoek in het kader van epilepsie, beroertezorg, MS, dementie en geheugentesting, Parkinson, enzovoort. • EEG (electro-encefalografie) -> meting van de elektrische activiteit van de hersenen in het kader van epilepsie, depressie, dementie, enzovoort. • EMG (electro-myografie) -> zenuwgeleidingsonderzoek in het kader van rug-of neklijden, geknelde zenuwen in de ledematen , enzovoort • BAEP (brainstemevokedpotentials) -> hersenstamonderzoek

14

15

De grasstickers op pediatrie, wat vinden de allerkleinsten ervan?

Ronde van Zele 2015 door Annick Van Driessche en Linn Torfs Zaterdag 18 april vond de 9de editie van de ‘Ronde van Zele’ plaats, een estafetteloop voor het goede doel, georganiseerd door de atletiekvereniging Kloddelopers vzw Zele en de plaatselijke brandweer. Het inschrijvingsgeld wordt deels geschonken aan de Stichting Roparun, deels wordt het gebruikt om lokale initiatieven voor kankerpatiënten te ondersteunen. Het AZ Lokeren mag al twee jaar rekenen op een bijdrage voor oncologische patiënten. De ‘Ronde van Zele’ is een opwarming voor de doortocht van de ‘echte’ Roparun tijdens het pinksterweekend, een waar volksfeest waarbij een groot deel van de Zelenaren op straat komt om de lopers luid aan te moedigen (zie kader). Net als vorig jaar kon ons ziekenhuis lopers en fietsers afvaardigen. Twee teams werden aangemeld voor de 35 km door en rond Zele, volgens het principe van een estafetteloop: terwijl één teamlid loopt, fietsen de drie andere personen. Er kan onderling

onbeperkt gewisseld worden. Het doel is met vier personen en drie fietsen de meet te halen. Van de spoedafdeling namen verpleegkundigen Maureen Polfliet, Heidi Schellaert, Shanon De Waele en ambulancier Bart T’siobbel deel. Ze werden bijgestaan door twee fietsers die de bevoorrading op zich namen, namelijk hoofdverpleegkundige spoed Grietje De Block en verpleegkundige Brecht Sichien. Het tweede team was ‘gemengd’: Jo Linthout (verpleegkundige medische beeldvorming), Asma Azziani (logistiek medewerker), Edna Verlinde Galle (medewerker facilitaire dienst) en Annick Van Driessche. Uitgedost in een loopshirtje met het logo van het AZ Lokeren (met dank aan de snelle service van de dames van de aankoopdienst) stonden deze acht personen die zaterdagochtend aan de start. Het was

een ideaal loopweertje: droog, zonnig, maar niet te warm en met een koele bries. Onverwacht doken aan de start nog AZL-werknemers op: een team met vier collega’s van het operatiekwartier (nl. Hans Dhont, Ria Verschraegen, Karen De Schepper en Ann Metdepenningen) had zich aangemeld via AVLO, de atletiekvereniging Lokeren. Ook zij hadden een extra fietser mee. Proficiat aan de lopers en fietsers en dank aan de supporters, hopelijk zijn jullie volgend jaar weer van de partij.

In de vorige gAZet (april 2015) kon je al lezen dat er begin dit jaar op de afdeling pediatrie grasstickers werden aangebracht op de muren, een schenking van de Fifty One Club Lokeren. Tussen en boven het gras zitten, lopen en vliegen ook allerlei beestjes. Er is zelfs een muur met een heuse verzameling aan waterdieren. Het gras en de dieren geven kleur aan de afdeling. Dat ook de kinderen en hun ouders dit appreciëren blijkt uit de foto’s en quotes, bijeen gesprokkeld door spelbegeleidster Riet: Jasper (6): “Er zitten leuke krokodillen”. Zijn papa verwoordt het als volgt: “Er is heel veel licht, het is fris en vrolijk, heel anders dan in andere ziekenhuizen.” De ouders van Imran vinden dat de afdeling een “happy” gevoel uitstraalt: “Er is helemaal geen ziekenhuissfeer.” Xavi (7) vindt vooral de zeepaardjes schattig, terwijl Laure een fijn, warm gevoel krijgt van de visjes. De mama van Elise denkt dat de stickers de afdeling huiselijk en aangekleed maken, een beetje zoals in een kleuterklas.

Roparun schenkt mooi bedrag voor chemokamers Op pinksterzondag staat Zele elk jaar in rep en roer. Met kraampjes en animatie langs het parcours van Roparun staat Zele bekend om zijn toffe sfeer. Hierdoor wint de gemeente bijna elk jaar de hoofdprijs voor de gezelligste locatie. Deze prijs bedraagt € 50 000 om uit te delen aan organisaties uit de regio die werken met palliatieve patiënten en kankerpatiënten. Voor de tweede keer mocht het AZ Lokeren fondsen ontvangen. Vorig jaar kregen we sponsoring om praatcafés voor oncopatiënten te organiseren en van Roparun Nederland kregen we ook verzorgingstassen. Dit jaar ontvingen we van Roparun Zele een totaalsom van € 4 142 om onze chemokamers aan te passen naar een meer ontspannen omgeving met relaxzetels en muurstickers. Tijdens de chemobehandeling kunnen patiënten heel wat last hebben van bijwerkingen. Eén van de preventieve factoren waarop men kan inspelen zijn de omgevingsfactoren. De aangenaamheid, gezelligheid en het comfort op de kamer kan hierin een preventieve rol spelen. Linn Torfs van het directiesecretariaat trotseerde de gekte in Zele en ging voor ons de cheque in ontvangst nemen.

16

17

Opstart veiligheidsrondes Patiëntveiligheid is een veel besproken en beschreven onderwerp dat niemand onberoerd laat. Wie van de zorgverleners is immers niet begaan met de veiligheid van de patiënt. Deze patiëntveiligheid wordt vastgelegd in afspraken en procedures en gecommuniceerd naar alle medewerkers via vorming, werkoverleg enz. Maar het mag niet enkel bij woorden blijven, onze daden moeten de theorie omzetten naar de praktijk. Dit is ook de Federale en Vlaamse overheid niet ontgaan. Beiden hebben een methodiek ingebouwd in hun controlesystemen om de patiëntveiligheid in de ziekenhuizen na te gaan. De Vlaamse overheid doet dit in de vorm van interne en externe audits over handhygiëne en patiëntidentificatie (project VIP2). De federale overheid vraagt om deze controle, in de vorm van veiligheidsrondes, te doen in het kader van het contract patiëntveiligheid.

Wat is nu het verschil in deze verschillende vormen van controle? Interne audit Deze wordt uitgevoerd door medewerkers van het eigen ziekenhuis die niet rechtstreeks verbonden zijn met de afdeling waar de audit wordt uitgevoerd. De interne auditoren kunnen verschillende functies hebben in het ziekenhuis: artsen, verpleegkundigen, hoofdverpleegkundigen, middenkader enz. De interne audit bekijkt vele veiligheidsaspecten op een grondige manier. Dat duurt ongeveer een dag. De resultaten worden later meegedeeld en een actieplan ter verbetering wordt opgestart binnen de afdeling. Externe audit De uitvoering gebeurt door externe, onafhankelijke beoordelaars van buiten het ziekenhuis. Deze externe auditoren zijn vaak experten in een bepaald vakgebied. De resultaten van deze audits worden pas later meegedeeld en worden vaak gebruikt voor accreditering of erkenning door accrediteringsinstellingen, de zorginspectie of specialistische organisaties zoals het FANC (nucleaire controle). De veiligheidsronde De veiligheidsronde wordt uitgevoerd door de directie, de hoofdgeneesheer en de verantwoordelijken van het ziekenhuis en is voornamelijk bedoeld om het belang van patiëntveiligheid te benadrukken.

door Wim Van Campenhout en Geert Verniers

Patiëntveiligheidscultuur, het bouwen aan veilige zorg in een open en proactieve cultuur, is een belangrijk onderdeel van het veiligheidsmanagementsysteem. De verantwoordelijken van de organisatie hebben hierin een belangrijke rol. Door het lopen van een veiligheidsronde maken zij het belang ervan zichtbaar. De veiligheidsronde duurt gemiddeld een uur per afdeling en er wordt onmiddellijk feedback gegeven. Het opstellen van verbeteracties is essentieel en kan onderdeel uitmaken van de operationele doelstellingen in het afdelingsbeleidsplan. Eerste veiligheidsronde ondertussen uitgevoerd op 22 april 2015 In het comité patiëntveiligheid van het AZL is beslist om veiligheidsrondes te organiseren. Zoals hoger gesteld is het belangrijk dat de directieleden, de hoofdgeneesheer, het middenkader enz. deze veiligheidsrondes lopen zodat zij zicht krijgen op de patiëntveiligheid op de afdelingen. Daarom namen alle leden van het comité patiëntveiligheid deel aan de veiligheidsrondes. Om over meer expertise te beschikken, werden de verantwoordelijke van de dienst medische en verpleegkundige registratie van dossiers (MZG) en de kwaliteitscoördinator van het labo nog toegevoegd aan het team. Voor de verschillende thema’s, die binnen de veiligheidsronde aan bod kwamen, werd vooraf een checklijst opgesteld. De patiëntveiligheidsthema’s

waren handhygiëne, patiëntidentificatie, medicatie, verpleegdossier, bloedtransfusie, rampenplan en algemene veiligheid. Elk thema werd ziekenhuisbreed door dezelfde persoon nagekeken zodat er een consistentie was in de beoordeling van het thema over de verschillende afdelingen heen. Er volgde een aankondiging van de veiligheidsronde en de gecheckte thema’s, maar niet van de definitieve datum. Op 22 april was het dan zover. Om 9 uur stipt verspreidden de directieleden zich over het ziekenhuis. De veiligheidsronde verliep in een gemoedelijke sfeer en tegen de middag waren alle registraties gebeurd. Na een kort overleg werden de resultaten ingebracht in een Excelbestand en tegen 16 uur hadden alle afdelingen hun resultaten. De resultaten werden besproken in het comité patiëntveiligheid en ziekenhuisbrede actiepunten werden in een verbeterplan vastgelegd en uitgevoerd. Het lopen van veiligheidsrondes werd geëvalueerd en er werd nagedacht over de thema’s, de rapportage enz. De afdelingsresultaten werden met de hoofdverpleegkundigen besproken en verbeteracties werden gepland. Het is de bedoeling om deze veiligheidsrondes minimaal tweemaal per jaar uit te voeren zodat de directie voeling blijft hebben met de patiëntveiligheid op de werkvloer.

Pieter Ramaut, apotheker, controleert de medicatievoorraad

van de spoedafdeling. 18

Wim Van Campenhout, stafmedewerker kwaliteit, doet nazicht van de centrale bloedbank.

19

Teambuilding spoed De medewerkers van de spoedafdeling bewonderden het ziekenhuis vanuit de lucht. Deze mooie foto’s wilde we jullie zeker niet onthouden.

Bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker Vroegtijdig opsporen kan levens redden

Het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker nam in Vlaanderen een goede start. Sinds oktober 2013 deden maar liefst 48% van de mannen en vrouwen mee aan het Vlaams bevolkingsonderzoek. Het Centrum voor Kankeropsporing en de Vlaamse Overheid zijn heel tevreden met dit cijfer. Toch streven zij naar een deelname van 60% tegen 2020.

Participatiecijfers Lokeren

20

20

Sinds de opstart van het Vlaams bevolkingsonderzoek ontvingen 3 800 personen in Lokeren een uitnodiging en 50 % van hen nam deel. Tot en met de leeftijd van 74 jaar herhaal je dit onderzoek het best om de twee jaar. Vele mannen en vrouwen zullen daarom in 2015 opnieuw uitgenodigd worden om deel te nemen. Andere inwoners zullen in 2015 voor het eerst een afnameset ontvangen. Het AZ Lokeren zette van 20 april tot en met 12 mei 2015 het

bevolkingsonderzoek extra in de verf. Via affiches en de verspreiding van folders werd dit thema onder de aandacht gebracht. Als ziekenhuis willen we mee streven naar die 60% deelname, er is dus ook in onze stad nog heel wat werk voor de boeg.

Stoelgangtest

Met dit bevolkingsonderzoek kan men dikkedarmkanker en de voorstadia ervan, namelijk de aanwezigheid van poliepen, opsporen met de stoelgangtest. Bij een te grote hoeveelheid bloed in de stoelgang is een kijkonderzoek van de dikke darm (volledige coloscopie) nodig. Door de poliepen te behandelen kan men de kans verminderen om dikkedarmkanker te krijgen. De behandeling van dikkedarmkanker in een vroeg stadium verhoogt sterk de kans op genezing. In 2015 worden de personen met pare leeftijden van 56 tot en met 74 jaar

door Kathleen Heyndrikx uitgenodigd. Zij krijgen met de post een gratis afnameset om thuis een staal van de stoelgang te nemen en op te sturen naar het labo. Daar wordt de hoeveelheid bloed in de stoelgang gemeten. Binnen de twee weken ontvangt de deelnemer en diens (huis)arts het resultaat. Als alles in orde is, ontvangt de deelnemer na twee jaar een nieuwe afnameset. Dit loopt zo verder tot en met het jaar waarin men 74 is.

Vragen?

Heb je persoonlijke vragen hierover? Neem contact op met je huisarts! Vragen over het bevolkingsonderzoek? Surf naar www.bevolkingsonderzoek. be, stuur een e-mail naar kanker@ bevolkingsonderzoek.be of bel gratis naar het Centrum voor Kankeropsporing op 0800 60 160 tussen 9 en 12 uur en 13 en 16 uur.

21

Farmaflash :

De transdermale patch door Pieter Ramaut Ik ben er zeker van: mijn ouders hebben zo’n twintigtal jaar geleden meermaals dankbaar gebruik gemaakt van dat wonderlijke ‘roodsel’ om mijn weer eens open geschaafde knie miraculeus te helen. Als de eosine het huilen niet helemaal kon bedaren, werd er routineus naar plan B overgeschakeld: de superheldenpleister. Werkte altijd. Er voltrok zich prompt een wonderlijke genezing en 5 minuten later klom ik alweer ergens in een boom. Om vervolgens daar een splinter op te scharrelen en zo kon dat dan wel een zondagnamiddagje doorgaan. De pleisters van toen verrichtten mooi werk maar zijn in niets te vergelijken met de transdermale patches die de farmaceutische industrie sinds 1979 produceert. Plakkers! Met echt geneesmiddel in! Dat door je huid ‘kruipt’! En zich vervolgens over het hele lichaam verspreidt! En aan een constant tempo! Niemand staat er nog echt bij stil, maar het is vrij wonderlijk dat geneesmiddelen zich vanuit een patch, doorheen de meestal redelijk

22

ondoorlaatbare opperhuid kunnen begeven, om dan vervolgens een stevig effect te creëren over het gehele lichaam, en niet alleen daar waar de pleister kleeft. Makkelijker dan pillen slikken, minder pijnlijk dan injecties! Het hoeft dan ook niet te verbazen dat er steeds méér geneesmiddelen via patches kunnen worden toegediend. Jaarlijks wordt wereldwijd voor € 25 miljard aan geneesmiddelen ‘gekleefd’. Het hoeft dus niet te verbazen dat Big Pharma naarstig op zoek is naar hoogtechnologische snufjes om de pleisters mee uit te rusten, om nog méér geneesmiddelen via deze weg te kunnen toedienen (men probeert ze bijvoorbeeld te voorzien van micronaaldjes of te combineren met warmteschokjes of microdermabrasie). Vaccinaties zouden in de toekomst misschien op deze manier kunnen worden toegediend, wat voor derdewereldlanden een erg grote stap vooruit zou zijn. Dat is echter toekomstmuziek, wat volgt zijn enkele praktische tips omtrent de patches die gebruikt worden in het AZ Lokeren:

AZ LOKEREN formularium

Type

Knippen

Waar aanbrengen

Hoe vaak vervangen

Durogesic (gentanyl, bij pijn)

Matrix

Ja, diagonaal

Borstkas of bovenarm

Om de 3 dagen

Exelon (Rivastigmine, bij alzheimer)

Matrix

Ja, diagonaal

Onder- of bovenrug, bovenarm of borst

Elke dag

Kentera (Oxybutine, bij blaasproblemen)

Matrix

Ja, diagonaal

Buik, heupen of zitvlak

2 x per week

Minitran (Nitroglycerine, bij angor)

Matrix

Ja, diagonaal

Borstkas of armen

Elke avond verwijderen en elke morgen nieuwe kleven. 8 uur “nitraatvrij interval” is ideaal.

Niquitin (Nicotine, als hulpmiddel bij tabaksverslaving)

Reservoir Nee

Bovenlichaam of buitenzijde arm

Elke dag

Transtec (Buprenorfine, bij pijn)

Matrix

Bovenkant rug of onder het sleutelbeen op de borst

Om de 3 dagen

Ja, diagonaal

Enkele tips: • Breng de pleister steeds op een andere plaats aan dan de vorige keer om irritatie te vermijden. • Kies een onbehaarde plek uit, vermijd scheren om de huid niet te beschadigen, knippen van de haartjes mag wel. • De huid mag niet vettig, geschonden of geirriteerd zijn op de plaats waar men de klever plaatst. • De pleisters zijn ontworpen om te weerstaan aan water. Vermijd wel temperaturen boven 37°C (verhoogde vrijgave geneesmiddel), en breng geen zeep of lotions aan ter hoogte van de pleister. • Schrijf niet op de pleisters. De inkt kan doordringen tot de matrix of het reservoir en interageren met het geneesmiddel of de vrijgave ervan.

Foto zkt muur CVO Leerstad organiseert een heuse fototentoonstelling op een heel eigentijdse en originele manier. Van begin juni tot eind oktober 2015 tonen de cursisten Digitale Fotografie hun foto’s via een wandelroute langs diverse locaties in Lokeren: in het stadhuis, het cultureel centrum, de dienst Toerisme en vele handelszaken in het centrum. Ook het AZ Lokeren en het Sociaal huis van Lokeren stellen met plezier een muur ter beschikking voor deze creatievellingen. Ontdek alle foto's, al fietsend of wandelend door de stad. Je vindt de volledige wandelroute en een overzicht van alle medewerkende partners op www.leerstad.be.

Bij erg magere patiënten kan het soms zijn dat deze pleister de derde dag niet meer voldoende pijnstilling geeft. Vervang hem dan 1 dag vroeger.

Vermijd contact met water tot 1 uur na het aanbrengen.

Voor Transtec is beschreven dat men bij irritatie vooraf Flixotide spray op de huid kan sprayen.

23

“Was zeker relaxerend en heb genoten.”

Rondleiding taalmama’s door Annick Van Driessche Woensdag 13 mei kreeg het AZ Lokeren bezoek van de ‘taalmama’s’ uit Zele. Acht allochtone (Turkse) dames – allemaal moeders – kwamen een kijkje nemen in ons ziekenhuis. Ze kregen de kans een blik achter de schermen te werpen en kregen antwoord op vragen als “Hoe maak je een afspraak?”, “Welke diensten zijn er?” en “Hoe gaat het er aan toe op

Verwennerij door het AZL Tijdens de verwenweek trakteerde het AZL haar medewerkers op een verwensessie, met dank aan de studenten van het CVO Leerstad Volwassenenonderwijs. Er kon gekozen worden uit verschillende beautyarrangementen: lichaamsmassage, gelaatsverzorging, voor-en-na workshop (make-up en kapsel), voetverzorging en wellness van de handen.

“Super!”

“Zaaaaalig!”

Die woensdagochtend startte de rondleiding om 9 uur aan het onthaal, om dan via de spoedafdeling naar medische beeldvorming te gaan. Nadien kwam de pediatrie uitgebreid aan bod. Ook het labo op de vijfde verdieping werd bezocht.

Op elke dienst werd de groep geïnformeerd over de werking van de afdeling en er was de tijd om op alle vragen in te gaan. Dit gebeurde overal met veel inzet en enthousiasme. Het was duidelijk dat de dames vooral interesse hadden in wat er gebeurt als ze met hun kind naar het ziekenhuis komen voor een consultatie, onderzoek of opname. Rond 11 uur werd de rondleiding afgesloten in de cafetaria, waar het AZ Lokeren de bezoekers nog een koffie of thee aanbood.

Info uit de raad van beheer

Info

“Amai, dat deed deugd, echt heel goed.”

De rondleiding kwam er op vraag van de dienst samenleving van het gemeentebestuur van Zele en kaderde in de opleiding Nederlands. De dames werden vergezeld door hun lerares, die fungeerde als tolk op momenten dat het taalkundig iets te moeilijk werd, en de verantwoordelijke van de dienst samenleving. Op elke afdeling of dienst werden de mama’s opgewacht door een medewerker van het AZ Lokeren om informatie te geven en om alle vragen te beantwoorden.

ALTERNERENDE MATRASSEN

“Make-up en haartjes laten doen, heb leuke tips gekregen.”

Er werd beslist tot de aankoop van 23 alternerende matrassen en bijhorende pompen. Deze matrassen worden gebruikt ter preventie van doorligwonden (decubitus) bij patiënten. Het doel van alternerende systemen, die selectief bij patiënten bovenop een gewone matras worden gelegd, is om de duur dat het weefsel belast wordt, te verminderen. Alternerend worden verschillende drukpunten van het lichaam belast. De cellen/compartimenten van de matras worden afwisselend langzaam opgeblazen en leeggedrukt. Als de ene serie cellen/compartimenten maximaal is opgeblazen, is de andere serie dermate leeggedrukt, zodat het lichaam niet langer steunt op deze cellen/ compartimenten. Deze matrassen worden door het ziekenhuis aangekocht voor een bedrag van € 20 037 incl. btw. 2 MOTOREN EN OSCILLERENDE ZAGEN VOOR HET OPERATIEKWARTIER Deze motoren en oscillerende zagen op batterijen ten behoeve van de orthopedische chirurgie werden aangekocht voor een bedrag van € 45 542 incl. btw. De oscillerende zaag wordt vooral gebruikt bij de prothesechirurgie (knie en heup). De motoren worden daarnaast ook gebruikt voor het plaatsen van het osteosynthesemateriaal bij het herstellen van botbreuken.

24

25

Dr. Zsolt Gaál studeerde in 1987 af als arts aan de universiteit van Debrecen (Hongarije). Tussen 1987 en 2014 was hij werkzaam in het AZ Nyíregyháza, het grootste ziekenhuis in Hongarije. Hij werkt als endocrinoloog, diabetoloog sinds 1999. Zijn lievelingsthema’s zijn diabeteseducatie, insulinetherapie en erfelijke/monogenische diabetes en hij schreef meer dan 50 artikelen hierover. Dr. Gaál is gespecialiseerd in endocrinologie en diabetes en zal het diabetesteam in het AZL versterken. Hij wil in Lokeren een patiëntenbestand opbouwen in samenwerking met zijn collega’s. Werken in een team is belangrijk voor hem. Dr. Gaál is steeds bereid tot overleg en het geven van advies. Afspraken kunnen geboekt worden op telefoonnummer 09 340 83 85 of via de website van het AZ Lokeren.

Dr. Daniël Schaerlaken studeerde in 2004 af als arts (UA) en in 2008 als tandarts (VUB). Zijn eerste jaar opleiding heeft hij doorgemaakt aan het UZ Brussel bij Prof. Georges Wackens. Vervolgens heeft dr. Schaerlaken zijn opleiding verdergezet in het AZ Middelheim onder leiding van prof. Eric Fossion en dr. Marc Dom waar, naast de dentoalveolaire pathologie, vooral de oncologie en orthognatische chirurgie werden beoefend. In 2010 behaalde hij zijn erkenning als stomatoloog. Daarna trok dr. Schaerlaken 2 jaar naar prof dr. Johannes Hidding in Mönchengladbach (Duitsland) waar hij voor een belangrijk aandeel orale en cutane oncologie en de reconstructieve chirurgie beoefende. Het laatste jaar voor zijn erkenning als mond-, kaak- en aangezichtschirurg was dr. Schaerlaken verbonden aan het AZ Sint Maarten te Duffel onder leiding van dr. Marc Dom. Naast zijn activiteiten te Lokeren is dr. Schaerlaken werkzaam in Bornem als staflid en doorloopt hij hier een bijkomende stage esthetische chirurgie en faciale feminisatie/masculinisatie onder leiding van dr. Noorman van der Dussen. Verder is hij geassocieerd arts verbonden aan het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en toegelaten geneesheer aan het AZ Sint Maarten Duffel. Dr. Schaerlaken zal meewerken om de dienst mond-, kaak- en aangezichtschirurgie verder uit te bouwen in het AZ Lokeren. Dr. Schaerlaken een toegewijd echtgenoot en vader van 3 zonen.

Nieuwe ombudsman Sinds de aanvang van de nauwe samenwerking biedt het UZ Gent ondersteuning aan voor de ombudswerking van het AZ Lokeren. Onze ombudsfunctionaris mevr. Anne-Marie De Volder heeft deze opdracht jarenlang ter harte genomen. Ingevolge een personele uitbreiding van de ombudsdienst van het UZ Gent en nieuwe taakverdeling van de betrokken medewerkers, is de ombudsfunctie van het AZ Lokeren vanaf 4 mei 2015 ingevuld door Christophe Demeestere. Christophe is bachelor psychiatrische verpleegkunde en licentiaat in de medisch-sociale wetenschappen en het ziekenhuisbeleid (KU Leuven) en behaalde een postgraduaat familiale bemiddeling (UGent). Momenteel volgt hij een 'European master bio-ethics'. Hij is meer dan 20 jaar actief in de gezondheidszorg/psychiatrie in België en Rwanda/Burundi. Hij heeft 9 jaar ervaring als externe ombudsman in de geestelijke gezondheidszorg (halftijds). Sinds drie jaar werkt hij in het UZ Gent als halftijds stafmedewerker ethiek. Op 1 mei 2015 wordt Christophe Demeestere voltijds UZ-medewerker, drie dagen per week bij het Ethisch Comité en twee dagen per week bij de ombudsdienst waar hij, naast andere taken, de ombudswerking van het AZ Lokeren zal opnemen. Hij is bereikbaar op het gsm-nummer 0471 69 68 98 of via e-mail [email protected].

26

We feliciteren de jonge ouders Sofie Slabbaert (vroedvrouw kraamafdeling) is op 20 maart 2015 mama geworden van een meisje, Suzan. Tess Van Damme (verpleegkundige interne/midcare) is op 7 mei mama geworden van een jongen, Liam. Nancy Colman (medewerker keuken) is mama geworden van Elsy op 18 mei. Dr. Priscilla Raman (pneumoloog) is op 21 mei 2015 mama geworden van een meisje Helena.

Personalia

Nieuwe artsen

Hartelijk welkom aan onze nieuwkomers! Maria Van der Sande 18/03/2015 huishoudhulp keuken

Stef D’Hoore 07/04/2015 gediplomeerd verpleegkundige heelkunde B

Vervangingen Yentl Temmerman psycholoog

Ilse Van de Meiren administratief medewerker financiële dienst secretariaat

Veronique Van Gele 16/02/2015 autobestuurder - ambulancier ambulancedienst

Wij wuiven uit De Clerck Rita (verpleegkundige operatiekwartier) is op pensioen gegaan op 31/03/2015.

Innige deelneming bij het overlijden van Mevrouw Agnes Verhaegen, moeder van Marjolijn David (medewerker keuken), overleed op 1 april 2015. De heer Andreas Saman, vader van Kristel Saman (verpleegkundige mobiele equipe), overleed op 12 mei 2015. Mevrouw Ivonne De Caluwé, moeder van Gerda De Vos (medewerker sterilisatie) overleed op 31 mei 2015.

27

Prijspuzzel

Prijspuzzel Raad je plaatje! Waar is deze foto genomen? De inzet is nog steeds twee tickets voor de cinema. Antwoorden kunnen voor 1 september 2015 opgestuurd worden naar [email protected] of via het postvakje van het directiesecretariaat.

Oplossing:

De oplossing van de puzzel van de gAZet editie april 2015 was: wachtzaal 2 Cindy De Nutte (verpleegkundige spoed) is door een onschuldige hand als winnaar uit de bus gekomen en mag op onze kosten met z’n tweeën een avondje naar de cinema.

Uitgebeeld: topsport in het AZL

c

Filip en Linn - AZ lokeren

Patrick was in volle voorbereiding voor het WK ‘Fierljeppen’. 28