Gaat 'gezond bewegen' het verschil maken? SLO ● nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling
VO Studiedag 20-01-2016 Berend Brouwer (
[email protected])
Agenda • • • •
Warming-up Het leerplankader SBGL Thema 'bewegen en sport' 'Gezond bewegen' op school: hoe dan?
Het Leerplankader Sport, bewegen en een gezonde leefstijl (SBGL) Een opdracht van de gezamenlijke ministeries van OCW en VWS • www.gezondeleefstijl.slo.nl • Bedoeld om de aandacht in het onderwijs voor gezonde leefstijl te kanaliseren • Resultaat van externe druk en interne vraag
Sluit aan bij gezonde schoolaanpak Ordening naar GS Thema's • • • • • • •
Sociaal-emotionele ontwikkeling Voeding Bewegen en sport Persoonlijke verzorging Genotmiddelen Relaties en seksualiteit Fysieke veiligheid
Ordening naar 'onderwijs'-sector van 0 – 24 jaar • Kinderopvang / PO (3) / VO (1+2) / MBO / HO-WO
Thema's en zo Voor elk thema (zeg: Y) is de inhoud nader verkaveld: Kern 1 Kern 2 Subkern a Subkern b Inhouden / Vakbegrippen
Subkern c
Kern 3 Etc.
Gericht op gedrag
Recapituleren • Richtinggevende, niet verplichte, uitwerking kerndoelen • Mikt vooral op coördinatoren gezonde leefstijl / curriculumverantwoordelijken • Macroniveau, uitwerking naar praktijk en leermiddelen in vervolgtraject • Voor 0-24 jaar doorlopend • Mikt op vergroten persoonlijke effectiviteit • Sluit aan bij Gezonde School-aanpak en thema's • Ontwikkeld samen met landelijke expertisecentra
Thema 'bewegen en sport' • wat moeten leerlingen op school, leren / aangeboden krijgen om bij te dragen aan het ontwikkelen van een gezonde leefstijl in de zin van ‘Het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven'. • En dus niet: wat moeten kinderen doen om gezond te zijn
Luik 2: Fysieke activiteit (PA) • Voldoende bewegen stimuleren – weinig zitten / gewoontevorming bevorderen
• Fitheid verbeteren – fitheid verbeteren / overgewicht verminderen
--------------------------------------------------------------------------• Beter (cognitief) presteren – energie reguleren / stimuleren hersens
• Bewegend leren (bewegen als didactiek) • Competentie-ontwikkeling – sociaal gedrag en redzaamheid / beroepscompetenties
• Sportief (top)talent helpen ontplooien • Sociale binding bevorderen – groepssfeer / school als leefgemeenschap
Luik 1: Goed leren deelnemen aan sport- en bewegingssituaties Kortweg: meervoudige deelnamebekwaamheid • Op basis van de wettelijke basis: kerndoelen en eindtermen / examenprogramma's • Op basis van collectieve 'afspraak' Human movement and sports in 2028 (2011)
Wettelijke basis van LO (1) • PO / SO: • Onderbouw VO 58 (en VSO). De leerling leert door deel te nemen aan praktische bewegingsactiviteiten de waarde van het bewegen voor gezondheid en welzijn kennen en ervaren.
• VMBO: LO1/K/7 (atletiek): Basiskenmerken van training aangeven, conditieaspecten meten (en oog hebben voor veiligheid en regelende taken uitvoeren).
Wettelijke basis van LO (2) • LO in havo/vwo Domein D: Bewegen en gezondheid De kandidaat kan op basis van eigen ervaring met en inzicht in de betekenis van sport en bewegen voor de (beleving van) gezondheid in brede zin verantwoord omgaan met belasting en risico's in bewegingssituaties, en een trainingsprogramma opstellen dat past bij de eigen mogelijkheden.
• Bewegen en sport in Mbo Vitaal burgerschap / werknemerschap
Scenario’s HM&S in 2028 • Lichamelijke opvoeding – (lichamelijke opvoeding)
• Gezonde en actieve leefstijl – (bewegen en gezondheid)
• Iedereen doet mee door bewegen – (bewegingsvorming)
• Nederland in de top 10 – (sportonderwijs)
• Speelruimte geven – (bewegingsspel)
• Wegwijs in bewegingscultuur – (bewegingsoriëntatie)
Resultaat HM&S 2028 in schema Toptalent S P Persoonlijke E ontwikkeling E L R U I M Sportieve school T E G E V E N
Gezonde school Meedoen
Leren deelnemen aan sport- en bewegingssituaties
Gezonde en actieve leefstijl
Pedagogische context
Sleutels voor kwaliteit van bewegingsonderwijs • • • • • • • •
Onderdeel van persoonlijke ontwikkeling Waarden en normen respecteren Goed leren bewegen Bewegen leren regelen Bewegen beleven Samen leren bewegen (regelen) Gezond bewegen Bewegen als middel leren inzetten
Globale doorlopende leerlijnen voor bewegingsonderwijs (PE) • Bewegen verbeteren – vaardig bewegen – veilig bewegen
• Bewegen regelen – regelende taken – jezelf ontwikkelen
• Bewegen waarderen – bewegen beleven – inbreng van anderen waarderen – bewegen kiezen
• Gezond bewegen – leren trainen – intensief bewegen leren waarderen
Bewegingsonderwijs en sport en gezonde leefstijl • Kunnen en willen deelnemen aan bewegen en sport in meerdere rollen – met (pedagogische) kwaliteit, diepte-investering, onderdeel van (een actieve) leefstijl
• Gezond bewegen – leren trainen en intensief bewegen leren waarderen
• Voldoende bewegen – gewoontevorming bevorderen en direct effect
• Fitheid verbeteren – prestatievermogen verbeteren en overgewicht verminderen
• Benutten van de voordelen van deelnemen aan bewegen en sport
!Voortdurend switchen tussen! Brede (welbevinden) opvatting Smalle (fitheid) opvatting van van gezondheid gezondheid Sport en bewegingssituaties als Bewegen en sport als fysieke menselijk handelen, onderdeel activiteit van onze bewegingscultuur Leren deelnemen aan sport- en Effecten van deelnemen aan bewegingssituaties bewegen en sport Bewegingsonderwijs breed (meerdere tijden, plaatsen, verbanden)
Bewegingsonderwijs smal (lessen)
Kernvragen voor de docent LO • Wat is wel of geen taak van onderwijs? • Wat hoort wel of niet tot de opdracht van bewegingsonderwijs? • Voor welke invalshoeken heb je een eerstegraads opgeleide leraar nodig? • Welke visie draag je uit (wat zeg je) en welke visie breng je in praktijk (wat doe je)? • Hoe pak je het aan zodat je waar maakt wat je gekozen hebt?
