Gaat de wereldeconomie Japan achterna? Peter Vanden Houte Chief Economist ING Belgium
Lange-termijnrente naar historisch dieptepunt
2
BBP-evolutie sinds start financiële crisis
België
Eurozone
3
Waarom permanent tragere groei (Japans scenario)? • • • •
Overcapaciteit Restrictieve budgetaire politiek Veroudering van de bevolking Trage productiviteitsgroei (gebrek aan structurele hervormingen?) • Kredietschaarste in sommige landen
4
De Noord-Zuid tegenstelling binnen de Eurozone
80 75
LU
In favour of € (%)
70
Voting intentions (%)
IE 35
FI
65
DE NL
60
30
BE
AT
55
ES
FR
50 45
25 20
PT IT
40
EL
15
CY
10
35 30
5 2
7
12
17
22
27
32
Unemployment rate in %
0 France (FN)
Italy (5 Star)
Spain (Podemos)
Greece (Syriza)
Willen een Euro exit Willen een schuldherstructurering
5
Noodzaak aan een “New Deal” • Structurele hervormingen in sommige zwakke landen (Frankrijk en Italië) in ruil voor trager traject begrotingsconsolidatie • Investeringsprogramma, gecoördineerd (bekostigd?) door Europa • Monetaire financiering door de ECB
6
Amerikaanse economie loopt voorop
7
De energierevolutie in de VS
Import aardgas
Netto imports ruwe aardolie 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1996
1998
2000
Middle East
2002 Africa
2004
2006
2008
Trinidad and Tobago
2010
2012
Others
8
De Amerikaanse economie blijft het goed doen…
9
…maar China schakelt naar een lagere versnelling
China: “Li Keqiang index” - Spoorwegtransport - Elektriciteitsverbruik - Kredietgroei
10
Groei in Eurozone blijft zwak
11
Europese economie groeit zwakjes
12
Goedkopere olie en zwakker euro = stimulus
13
Groeiverwachtingen
2012
2013
2014
2015
USA
2.8
2.2
2.2
2.9
Eurozone
-0.6
-0.4
0.7
1.2
VK
0.1
1.7
3.1
2.9
België
-0.2
0.2
1.0
1.4
Japan
2.1
1.5
0.9
0.7
China
7.7
7.7
7.0
6.8
14
Inflatie of deflatie?
15
Wat moeten de centrale banken doen?
Werkloosheidsgraad (%)
Inflatie (%)
16
ECB interestvoeten kunnen moeilijk nog lager…
Refi rate
Overnight deposit rate
17
…maar de balans kan nog fors aangroeien De balans van de centrale banken
Excessieve liquiditeit kan marktrente nog naar beneden duwen
19
Voorspelt Japanse rente de toekomst?
20
Impact QE op lange-termijnrente
5.0 (%)
Fed QE1
(%)
4.5
4.5
Fed QE2 ECB 3Y LTROs
4.0
5.0
4.0 ECB OMT
3.5
3.5 Fed QE3
3.0
3.0
2.5
2.5 TLTROs
2.0
ECB CBPP3 + ABPP
Boj APP
2.0 1.5
1.5 Boj QQME
1.0
?
1.0
0.5
0.5
0.0
0.0 08
09
10 10Y Bund yield
11
12
13
10Y Treasury Yield
14
15
10Y JGB yield 21
Hoe evolueert de dollar?
22
Koopkrachtpariteit EUR/USD
KKP
EUR/USD
23
Aandelenmarkten
24
Onderwaardering is verdwenen Koers/winst-verhouding: afwijking t.o.v. historisch gemiddelde
25
“Lopend rendement” op financiële activa
BBB ondernemingsobligaties
Beurs
Overheidsobligatie
Deposito’s
26
Reële jaaropbrengst volgende 5 jaar
Welke return verwachten als de reële rente laag is?
14 12 10 8 6 4 2 0 -2 -4 -6 -8
11.3 9.3 7.3 3
4.9
3.9
3.6
-6.8 <-11%
7.2
3.4 0.2
-1.2
5.9
1.5
-0.3 -2
<-2.3%
<0.1%
<1.5%
<2.8%
<4.8%
<9.6%
Reële rente (2160 geobserveerde 5-jaar periodes) Aandelen
Obligaties
Bron: Dimson, Marsh, Staunton (2013)
27
Goud over de top?
28
Belgische woningprijzen onder druk % gemeentes waar de prijzen dalen 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%
Huizen
Appartementen
29
Besluit • Te traag herstel van de wereldeconomie, met China & groeilanden zwakker dan normaal • Toestand in de Eurozone blijft precair met nog steeds deflatoir gevaar • Korte rente blijft tot 2017 laag (soms zelfs negatief), lange rente schommelt rond bodemniveau • Eerder neerwaarts potentieel voor euro • Aandelen lijken nog altijd het meest potentieel te hebben, maar ook daar is verwacht rendement laag • Diversificatie en goede activaselectie is daarom belangrijker dan ooit
30
FINANCIEEL FORUM WAASLAND 27 november 2014 / Sint-Niklaas
Monetair beleid: ECB: een stiekeme QE Balans treugbrengen naar 2012 = €1tr
ECB balance sheet (asset side), in €bn 3,500 3,000 2,500
Indicative ECB target
LTROs Other Assets Securities Claims Related to Monetary Operations Claims on Non-Financial sector Gold
~ €1tr
2,000 1,500 1,000 500 0 2003
2005
2007
Source: ECB, AXA IM Research and Investment Strategy, November 2014. 2 I Financieel Forum I 27 November 2014
2009
2011
2013
2015
Convergentie naar lagere economische groei
Source: The Economist, Secular stagnation: The long view, November 3rd 2014. 3 | Financieel Forum I 27 November 2014
Na de Stress Test
Issuances of Tier 1 or Tier 2 capital by European banks €bn
€bn 2.5
70 Issuance
60
Cumulative (RHS)
50
2.0 1.5
40
1.0
30 20
0.5 10 0.0 2011
0 2012
Source: ECB, AXA IM Research and Investment Strategy, November 2014, 5. 4 I Financieel Forum I 27 November 2014
2013
2014
Belgische huizenmarkt in de stress test
Baseline scenario
Adverse scenario
Residential property prices (% growth yoy)
Residential property prices (% growth yoy)
Belgium
Belgium
EU
EU
Source: EBA Stress Test Macroeconomic Scenario, NBB October 26,2014, 11. 5 | Financieel Forum I 27 November 2014
Belgische huizenmarkt in de stress test Country
Cumulated deviation in adverse scenario (in %)
Romania United Kingdom Sweden Finland France Poland Belgium Denmark Bulgaria Slovakia Germany Netherlands Czech Republic Malta Lithuania Ireland Croatia Latvia Luxembourg Greece Cyprus Slovenia Italy Austria Hungary Portugal Spain Estonia Euro Area European Union
Source: EBA Stress Test Macroeconomic Scenario. 6 | Financieel Forum I 27 November 2014
-33,7 -29,2 -29,1 -28,5 -26,6 -25,4 -24,9 -23,2 -22,2 -20,9 -20,8 -20,6 -19,7 -19,6 -18,9 -18,9 -18,9 -18,0 -17,5 -16,1 -15,6 -15,4 -13,4 -13,2 -12,3 -10,6 -8,9 -7,8 -19,2 -21,2
Country FR FI BE SE UK DE NL HR PL CZ PT LV SI SK MT IT AT GR CY RO LT EE BG DK LU HU ES IE EA EU
Benchmark 2016 loss for 100 loss in 2013 652 614 588 536 523 464 380 352 277 272 263 245 245 239 229 226 211 205 199 187 175 170 156 146 139 137 136 126 404 410
Belgische huizenmarkt Sterke fundamenten!
Netto kapitaalpositie
GINI-index - vermogensongelijkheid 36
Portugal Ireland Spain Cyprus Greece Italy France Germany Netherlan Belgium
34
Euro area
32
Spain France
30
Germany Belgium
28
Netherlands 26
IT MARKETING
24
22 1995
7 |Financieel Forum I 27 November 2014
2000
2005
2010
2013
Finland Sweden
Belgische bankentaksen Zware en disproportionele factuur voor spaar- en retailbanken
sector
8
8 spaar- en retailbanken
andere banken
Abonnementstaks tarief 2014 op volume 2012 tov balans 2012
0.03%
0.08%
0.03%
Abonnementstaks tarief 2014 op volume 2012 tov bankproduct 2012
1.82%
4.90%
1.50%
Abonnementstaks tarief 2014 op volume 2012 tov netto winst 2012
22%
51%
18%
Totale bankenheffing 2014 op volume 2012 tov balans 2012
0.08%
0.16%
0.08%
Totale bankenheffing tarief 2014 op volume 2012 tov bankproduct 2012
4.68%
9.96%
4.13%
Totale bankenheffing tarief 2014 op volume 2012 tov netto winst 2012
55%
103%
50%
Financieel Forum I 27 November 2014
Obv 7 winstgevende banken 37%
Obv 7 winstgevende banken 76%
