De Sisyphus-economie Wordt 2015 een kopie van 2014 of verwachten we meer?
Peter Vanden Houte Chief Economist ING Belgium
1
Europese herstel is stop-and-go proces
2
BBP-evolutie sinds de start van de crisis GDP since start of the crisis (Q1 2008 = 100) US
UK
Japan
Eurozone
3
Lange-termijnrente naar historisch dieptepunt
4
Waarom permanent tragere groei (Japans scenario)? • • • •
Hoge schuld Restrictieve budgetaire politiek Veroudering van de bevolking Trage productiviteitsgroei (gebrek aan structurele hervormingen?) • Kredietschaarste in sommige landen
5
Olieprijzen zijn fors gedaald…
Olieprijs in USD
Olieprijs in EUR
6
…o.m. dankzij forse toename olieproductie in VS
7
Positieve groei-impact voor olie-importeurs
-
Impact on GDP OECD of a 10$ rise in oil Model price (2005)
IMF Model (1999)
ECB Model:10% rise (2004)
USA
-0.3
-0.6
-0.35
Eurozone
-0.5
-0.4
-0.2
Japan
-0.4
-0.2
Asia ex Japan
-0.8
World
-0.4
“Oliefactuur” voor Belgische economie ligt in 2015 ongeveer 0.8% van het BBP lager
8
Break-even prijs olieproductie
Break-even price by technology
Break-even price to balance the budget % of government revenue from oil 100
Middle East On-shore
90
SA
Lowest-cost shale oil
KW
80
Offshore Shelf
AE 70
Heavy Oil Russian onshore
60
Rest of the World onshore
50
Median shale oil
40
Deepwater
30
Arctic
20
NG
Average IR
Canadian oil sands
QA
VE
RU
10
Highest-cost US Shale Oil
0 0
20
40
60
80
100
120
140
0
50
100
150
200
Price needed to balance 2014 budget oil price December 2014
oil price December 2014
9
Amerikaanse economie loopt voorop
10
De Amerikaanse economie blijft het goed doen…
11
…maar nieuwe kredietboom lijkt in de maak
12
China schakelt naar een lagere versnelling…
China: “Li Keqiang index” - Spoorwegtransport - Elektriciteitsverbruik - Kredietgroei
13
…en Russische crisis zorgt voor onrust
14
Groei in Eurozone blijft zwak
15
Europese economie groeit zwakjes
16
Divergentie binnen de Eurozone op conjunctuurvlak
17
De Noord-Zuid tegenstelling binnen de Eurozone
80 75
LU
In favour of € (%)
70
Voting intentions (%)
IE 35
FI
65
DE NL
60
30
BE
AT
55
ES
FR
50 45
25 20
PT IT
40
EL
15
CY
10
35 30
5 2
7
12
17
22
27
32
Unemployment rate in %
0 France (FN)
Italy (5 Star)
Spain (Podemos)
Greece (Syriza)
Willen een Euro exit Willen een schuldherstructurering
18
Noodzaak aan een “New Deal” • Structurele hervormingen in sommige zwakke landen (Frankrijk en Italië) in ruil voor trager traject begrotingsconsolidatie • Investeringsprogramma • Monetaire financiering door de ECB
19
Grexit?
120 "Grexit" searches on Google 100
80
60
40
20
0 Jan-12
Jul-12
Jan-13
Jul-13
Jan-14
Jul-14
Jan-15
20
Belgische economie: zwakke herneming
21
Arbeidskosten per eenheid product Nominal Unit Labor Cost (Eurostat, 2000 = 100)
Belgium
22
Structurele hervormingen
Rankings on the ease of doing business (World Bank) 120
100
80 2009
60
2014
40
20
0 FI
IR
DE
AT
PT
NL
BE
FR
ES
LU
IT
GR
23
Netto jobcreatie in België
15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 Q1 2009
Q1 2010
Q1 2011
Admin. + Healthcare
Q1 2012
Q1 2013
Q1 2014
Ind. + Constr. + private sector services
24
Belgische consument vreest inkomensverlies
25
Groeiperspectieven
2013
2014
2015
2016
USA
2.2
2.4
3.4
2.9
Eurozone
-0.4
0.8
1.2
1.7
UK
1.7
2.7
2.9
2.5
België
0.3
1.0
1.1
1.7
Japan
1.6
0.2
0.7
1.3
China
7.7
7.4
7.1
7.0
26
Inflatie of deflatie?
27
Wat moeten de centrale banken doen?
Werkloosheidsgraad (%)
Inflatie (%)
28
ECB interestvoeten kunnen moeilijk nog lager…
Refi rate
Overnight deposit rate
29
…maar de balans kan nog fors aangroeien De balans van de centrale banken
30
Excessieve liquiditeit kan marktrente nog naar beneden duwen
31
Voorspelt Japanse rente de toekomst?
32
QE zorgt niet noodzakelijk voor lagere LT-rente
5.0 (%)
Fed QE1
4.5 Fed QE2
4.0 ECB OMT
3.5
Fed QE3
3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 08
09
10
11
10Y Treasury Yield
12
13 10Y Bund yield
14
15
16
10Y JGB
33
Hoe evolueert de dollar?
34
Koopkrachtpariteit en de EUR/USD 10 jaar
10 jaar
KKP
EUR/USD
35
Besluit • Te traag herstel van de wereldeconomie, met China & groeilanden zwakker dan normaal • Toestand in de Eurozone blijft precair met nog steeds deflatoir gevaar (zonder hervormingen blijft een Japans scenario realistisch) • Noodzakelijke structurele hervormingen wegen op Belgisch consumentenvertrouwen • Lagere energieprijzen zijn een stimulus • Korte rente blijft tot 2017 laag (soms zelfs negatief), lange rente schommelt rond bodemniveau • Eerder neerwaarts potentieel voor euro
36
