Diane Zygas, ING Belgium

februari 2011 • n° 1

Maandblad van Beci Brussels Enterprises, Commerce & Industry

Diane Zygas, ING Belgium “Brussel moet aantrekkelijker worden voor de bedrijven”

Brussels JoB Days:

Brusselaars aan werk helpen

Dossier:

leeft Brusselse vastgoedmarkt op in 2011?

powered by Brussels Metropolitan

unieke jobbeurs in de luchthavenregio

OPENSTAANDE VACATURES? www.jobdays.eu

plaats: Lufthansa Technik @ Brussels Airport

19

maart

zaterdag 10u - 18u

deelnemen > [email protected] meer info > [email protected] 02 255 20 28 With the support of

Partner for work at

Brussels Airport

Institutional partners

Media partners

Fotografie Jan D’Hondt voor B.AD

Mobility partners

Logistic partners

© Reporters

editoriaal

Jean-Claude Daoust, President van BECI

Een goed interprofessioneel akkoord

Deze keer werd dit akkoord onderhandeld na een ernstige economische crisis, die we nog maar net achter ons beginnen te laten, en dit in een eerder onstabiel politiek klimaat. We mogen tevreden zijn dat de werkgevers en vakbonden erin geslaagd zijn om na twee maanden een interprofessioneel voorakkoord af te sluiten over een groot aantal onderwerpen. Laten we even dieper ingaan op de twee belangrijkste luiken. Voor de twee volgende jaren is er een globale loonsverhoging van 4,2% voorzien waarvan 3,9% rechtstreeks aan de index gelinkt is. Nieuw is dat deze extra marge van 0,3% boven de index enkel toegekend wordt als de economische situatie dat toelaat. De automatische indexering van de lonen is een typisch Belgisch fenomeen. Dit kan de concurrentiekracht verminderen van sectoren die meer geconfronteerd worden met de gevolgen van de mondialisering. Het debat daarover is nu geopend. Daarnaast wordt er ook geleidelijk voortgewerkt aan een gelijkstelling van het arbeiders- en bediendenstatuut. Het is tijd om deze anomalie recht te zetten. We moeten dit probleem trouwens toch onder handen nemen door een Europese aanmaning die verbiedt dat er discriminatie bestaat tussen werknemers van een en hetzelfde bedrijf. Het is verstandig om dit geleidelijk te doen omwille van de complexiteit van dit dossier. Zowel specialisten als universiteitsprofessoren zijn ermee bezig en we kunnen stellen dat het de goede richting uitgaat. We kunnen concluderen dat het aan de regering voorgelegde voorakkoord tussen de sociale partners een goede zaak is. Globaal gezien zijn we op weg naar heel goed interprofessioneel akkoord en dit is goed nieuws om het nieuwe jaar mee te beginnen.

1 n° 2 - februari 2011 - dynm ai ek

A

ls voorzitter van het VBO ben ik er zelf bij betrokken geweest en daarom weet ik hoe moeilijk het is om een interprofessioneel akkoord af te sluiten dat bevredigend is voor alle partijen. Daarom mogen we ons feliciteren met het voorakkoord dat de sociale partners ondertekend hebben. Het is hun verdienste dat ze om de twee jaar samen onderhandelen en de wil hebben om oplossingen uit te dokteren en een akkoord af te sluiten.

Inhoud F ebruari 11 BRusseLs, enteRPRises, COMMeRCe & inDustRy 1

Edito

4

Opinie: Diane Zygas, ING: “Brussel moet aantrekkelijker worden voor bedrijven”

10

Dynamiek is het maandblad van Beci (Kamer van Koophandel & Verbond van Ondernemingen te Brussel) Verantwoordelijke uitgever

Opinie: Brussels Job Days : Brusselaars aan

Olivier Willocx [email protected]

werk helpen, al vijf jaar lang

Louizalaan 500 – 1050 Brussel t +32 2 648 50 02 • f +32 2 640 93 28 www.beci.be

12

Opinie: Leren ondernemen

14

Event: Brussels Business Mediation Center

16

Opinie: Sport for 4, een uitdaging

18

Leden Trefpunt

51

Agenda

52

Toetredingsaanvragen

uw OnDeRneMing, DAg in, DAg uit 26

Toolbox: BTW op grond…

27

Bizzbox News

Redactie

Verantwoordelijke: Roel Veyt [email protected] Medewerkers: Sylvie Cousin • Jacqueline Remits, Olivier Duquesne • Matthias Vanheerentals • Guy Van den Noortgate

Productie & Abonnementen

Administratie: Roel Veyt [email protected] Design-Layout: Megalunatriumviraat Druk: DB Print Vertaling: Pascale Swaelens, Wouter Devriese en Data Translations International Cover photo credit:Reporters Alle rechten voorbehouden – Nadruk zonder toestemming is verboden

Abonnementen Prijs: 80 € voor 11 nummers en de Who’s who Beci Infos : [email protected] • t 02 563 68 53

DOssieR VAstgOeD & geBOuwen 29

Fotovoltaïsche zonne-energie in Brussel belicht

32

Focus op energie-efficiëntie

34

2011, een heropleving van de Brusselse vastgoedmarkt?

38

Brussel, de nieuwe strategische zones

40

Nieuwe werkruimtes: onze teams worden kleiner, onze kantoren ook

DOssieR VeRzeKeRingen 43

Hoe slagen op de buitenlandse markten

48

Verzekeringsondernemingen en banken: wat is het verschil?

50

Structurele partners van Beci

“Verzwaarde risico’s” voor arbeidsongevallen

PuBLiCiteit

Dynamiek/Entreprendre wordt maandelijks door meer dan 21.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 13.130 ex (Momenteel : 13.600 ex.) inlichtingen en reservaties: Geneviève N. Juste • T 02 537 60 31 F 02 534 86 22 • [email protected] Véronique Legein • T 02 763 18 19 F 02 772 54 22 • [email protected]

Onze VOLgenDe DOssieRs Dynamiek – entreprendre MaarT 2011 • Business to Business Events, Toerisme & Congres aPriL 2011 • Banken en financiële diensten ICT

Passie voor perfectie.

Een economische oplossing met nultolerantie ook voor u ?

information management

www.merak.be

opinie

INTErVIEW MET DIANE ZyGAS, ING BELGIuM

«Brussel moet aantrekkelijker worden voor bedrijven» Diane Zygas is bij ING verantwoordelijk voor de Brusselse KMO’s en instellingen. Ze heeft het

met ons over de uitdagingen die de Brusselse KMO’s te wachten staan. Bovendien relativeert ze de zogenaamde uittocht van deze bedrijven.

n° 2 - februari 2011 - dynm ai ek

4

Het voorbije jaar is de situatie van de KMO’s vrij stabiel gebleven. In de Brusselse metropool is de economische crisis redelijk beperkt gebleven dankzij de structuur van de economie. Deze is toegespitst op diensten en daardoor waren onze ondernemingen minder gevoelig voor de crisis dan de bedrijven in de andere gewesten. In Brussel zijn er ook veel internationale ondernemingen en organisaties gevestigd die op een of andere manier met Europa te maken hebben. De bedrijven die wel kwetsbaar waren, hebben de nodige maatregelen getroffen. Om deze moeilijke periode door te komen, hebben ze hun kosten verminderd, het beheer verbeterd en soms ook een herstructurering doorgevoerd. We merken nu wel bij de KMO’s dat hun productiecapaciteit en aanwervingen beperkt blijven.

Verlaten sommige KMO’s het Brussels Hoofdstedelijk gewest tijdens een bepaalde fase van hun bestaan?

Het aantal bedrijven dat verhuist naar een plaats buiten het gewest moet gerelativeerd worden. Dit aantal blijft vrij beperkt. Bedrijven die de stad toch verlaten blijven bovendien in de buurt. Ofwel trekken ze naar het noorden, zoals Zaventem, of naar het zuiden, zoals Waterloo. Een aantal zoekt het wat verder en installeert zich in de industrieterreinen van gemeenten zoals Seneffe of Gembloux. Bovendien merken we op dat sommige bedrijven hun maatschappelijke zetel wel in Brussel houden, het is enkel de uitbatings-

Diane Zygas, regiodirectrice Midcorporates & Institutionals Brussels bij ING België..

© Reporters

Diane zygas, wat vindt u van de Brusselse KMO’s in 2010?

zetel die verhuist. De bedrijven die Brussel verlaten, halen als redenen vooral aan dat het moeilijk is om vrije terreinen te vinden (voor industriebedrijven), dat de gronden vastgoedprijzen te hoog zijn, dat het lang duurt om een bouwvergunning te krijgen en de mobiliteitsproblemen zoals de bereikbaarheid. Het aantrekken van Nederlandstalige werkkrachten is uitermate moeilijk omdat deze liever dicht bij huis willen werken. We moeten ook nog vermelden dat het Waalse Gewest subsidies geeft aan bedrijven die zich daar installeren.

Over het algemeen blijft de overgrote meerderheid van de grote

bedrijven en KMO’s in Brussel. zie je ook KMO’s die naar Brussel komen of terugkeren?

De grote Belgische en internationale bedrijven hebben vanzelfsprekend een zetel in Brussel. Dat is duidelijk het geval voor filialen van internationale groepen die uitbreiden en zich ook in België vestigen. De KMO’s in ons gewest verkopen vooral diensten en werken in sectoren zoals media, handel, ICT, uitgaven, consultancy en de audiovisuele sector. Ook financiële bedrijven (in de breedste zin van het woord: banken, private equity, holdings) zijn hier sterk vertegenwoordigd. Bij bedrijven die een Brusselse vestiging willen, merken we dat sommige wijken aantrekke-

opinie

lijker worden. Denk maar aan het Zuidstation of het Centraal station. Het openbaar vervoer is er goed, iets dat in de rand minder het geval is. Ook de verzadiging van de ring speelt een rol en dan voornamelijk op het vlak van mobiliteit.

rangschikking werd rekening gehouden met criteria zoals de toegankelijkheid van de markt (klanten en consumenten), de beschikbaarheid en de kwaliteit van de werknemers, de kwaliteit en de toegankelijkheid van de communicatie-infrastruc-

« Verder moeten we ook een beleid voeren om het gewest aantrekkelijker te maken en meer investeren in onderwijs en meertaligheid. En laten we ook het grootste Brusselse probleem niet vergeten: de stijging van de werkloosheid. We worden geconfronteerd met een slechte afstemming tussen de werkgelegenheid en het profiel van de werkzoekenden.» Diane Zygas, ING Belgium

Brussel is de hoofdstad van Europa en de zetel van vele internationale en multinationale instellingen. Het is ook het grootste werkgelegenheidsbassin van het land. Hier werken 700.000 mensen. De helft daarvan zijn pendelaars. De Europese aanwezigheid is een onweerlegbare troef en we moeten daarvan profiteren om een beleid uit te bouwen dat het gewest aantrekkelijker maakt. Volgens een recente studie van Cushman & Wakefield is Brussel de vierde op de ranglijst van de beste Europese zakensteden. Voor deze

tuur. Op internationaal vlak is Brussel een merk waarvan we de levenskwaliteit, het multiculturele aspect en de aangeboden ontspanningsmogelijkheden kunnen benadrukken. Bedrijven vinden hier een meertalige omgeving. Bedrijven netwerken veel en Brussel heeft daarvoor heel wat troeven in huis. Voor de laaggeschoolden moet het potentieel van sectoren zoals horeca, toerisme, transport en logistiek beter benut worden.

welke obstakels zouden moeten weggewerkt worden?

Eerst en vooral moet Brussel beter gefinancierd worden. De stad moet haar rol als gewestelijke, nationale en internationale hoofdstad goed

van de files blijven maar groeien en dit zowel op economisch, sociaal als ecologisch vlak. Het is absoluut noodzakelijk om een supraregionaal mobiliteitsplan op te stellen. Dit moet de bereikbaarheid van en de mobiliteit in het gewest beter maken. Ook multimodaliteit is een sleutelfactor. Verder moeten we ook een beleid voeren om het gewest aantrekkelijker te maken en meer investeren in onderwijs en meertaligheid. En laten we ook het grootste Brusselse probleem niet vergeten: de stijging van de werkloosheid. We worden geconfronteerd met een slechte afstemming tussen de

« De bedrijven die Brussel verlaten, halen als redenen vooral aan dat het moeilijk is om vrije terreinen te vinden (voor industriebedrijven), dat de gronden vastgoedprijzen te hoog zijn, dat het lang duurt om een bouwvergunning te krijgen en de mobiliteitsproblemen zoals de bereikbaarheid. » Diane Zygas, ING Belgium

kunnen vervullen. Dat komt iedereen ten goede. Een ander probleem dat moet opgelost worden, is de mobiliteit. De negatieve gevolgen

werkgelegenheid en het profiel van de werkzoekenden. De belangrijkste dossiers zijn duidelijk onderwijs, werkgelegenheid en mobiliteit.


wat zijn de voordelen die Brussel een KMO te bieden heeft?

opinie

De ing Business tour 2010 die samen met trends georganiseerd werd, heeft drie dynamische Brusselse bedrijven beloond. Kan je ons iets zeggen over de laureaten?

Deze drie bedrijven (Ogone, Caméléon en nWave) zijn representatief voor de sectoren die zich nu in Brussel ontwikkelen. Ogone werd beloond voor hun innovatie, ze zijn gespecialiseerd in betalingen via internet. Ze zijn uitgegroeid tot een

van de belangrijkste spelers op de Europese markt voor e-commerce betalingen. Ze bieden ondertussen in meer dan dertig landen innovatieve oplossingen aan. Caméléon werd gelauwerd voor hun duurzame ontwikkeling. Sinds een twintigtal jaren doen ze stockverkopen van merkkledij. Ze werden weerhouden omdat ze verhuisd zijn naar een gebouw dat heel milieu- en energievriendelijk is. Het is bijna

een passiefgebouw. Het is in Europa de eerste winkel die ecologisch verantwoord gebouwd werd. Op het vlak van export was het nWave dat een prijs kreeg. Dit bedrijf is bij het grote publiek nauwelijks gekend maar is wel een wereldleider op het vlak van 3D-cinema met films zoals Fly me to the Moon of Le voyage extraordinaire de Samy. Deze drie bedrijven illustreren uitstekend de diversiteit en rijkdom van de Brusselse KMO’s.

INTErVIEW MET JACquES THISSE, prOFESSOr ECONOMIE AAN DE uCL

Metropolen hebben de wind in de zeilen n° 2 - februari 2011 - dynm ai ek

6

Jacques Thisse pleit voor de oprichting van een stadsgemeenschap die beter en efficiënter tege-

moet komt aan de economische realiteit van de Brusselse metropool. Daardoor kan Brussel zich economisch ontwikkelen, iets dat ook de twee andere gewesten ten goede komt. wat is het economische gewicht van de metropolen?

In 2000 vertegenwoordigden de 33 grootste metropolen in de EU (van de 15) 27% van de werkgelegenheid en 29,5% van het BBP van de Europese Unie. De ‘metropolisering’ van de economie is een heel sterke tendens. In Zuid-Korea staat het hoofdstedelijk gewest in voor 48% van het BBP. In de regio Ile de France woont 18% van de Franse bevolking maar er wordt wel 28% van het BBP gecreeerd. In Brazilië beslaat de staat Sao Paulo 3% van de oppervlakte maar biedt wel onderdak aan 21% van de bevolking die er voor 28% van het BBP zorgt. En dan hebben we het nog niet eens over China waar de metropolen zich aan een sneltreinvaart ontwikkelen. Terug naar Brussel. Ongeveer 10% van de Belgische bevolking produceert 20% van het BBP. In vergelijking met de grote metropolen heeft Brussel maar een middelmatige omvang. Dankzij haar statuut als hoofdstad van de EU en zetel van internationale organisaties zoals de NAVO heeft Brussel wel groot politiek en diplomatiek gewicht naast haar rol als motor van

onze economie. Als het gaat over zichtbaarheid en faam is Brussel wereldwijd bekend. Dat kunnen we niet zeggen over Vlaanderen en Wallonië, en zelfs niet van België.

welke bedrijven verlaten de metropolen?

Heel klassiek is dat de industrie de centra van de grote steden verlaat. Het fenomeen dat industriële bedrijven naar de rand of verder trekken, kennen we al een eeuw. Vanuit dat standpunt is de aanwezigheid van Audi in Vorst een anomalie. Het is niet verbazingwekkend dat deze industrieën op zoek zijn naar ruimte om verder te kunnen groeien. Daarnaast willen ze ook beter bereikbaar zijn.

welke bedrijven hebben er belang bij om zich in een metropool te vestigen?

De bedrijven die zich in stadscentra vestigen of er blijven, zijn ondernemingen die behalve parkeerplaats voor hun personeel niet veel ruimte nodig hebben. Het zijn bedrijven uit de tertiaire sector die met geschoold personeel werken en vaak gespecia-

liseerde diensten leveren. Om deze bedrijven te lokken volstaat een intelligent beleid op het vlak van stedenbouw, mobiliteit, leefmilieu, enz.

Dat zijn materies die op een grotere schaal dan de 19 gemeenten moeten aangepakt worden?

Inderdaad. Dat is ook de reden waarom ik pleit voor een stadsgemeenschap die behalve Brussel ook de randgemeenten omvat. Zij doen immers hun voordeel met de economische uitstraling van de stad. Het is perfect mogelijk om BHV te splitsen en Brussel niet uit breiden maar dan moeten thema’s zoals mobiliteit en leefmilieu wel op een grotere schaal beheerd worden. Dat is niets minder dan goed bestuur en gezond verstand. Deze stadsgemeenschap zou door middel van een overdracht van belastingen kunnen gefinancierd worden. De Brusselaars zouden dit geld dan samen met de Vlamingen en Walen uit het economische hinterland kunnen beheren. Brussel insluiten gaat iedereen schaden: Brussel, Vlaanderen en Wallonië. (GVdN)

Maakt uw onderneming zich op om investeringen te doen die de kwaliteit van ons milieu ten goede komen? Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stelt steunmaatregelen tot 80.000 e voor ten behoeve van uw “groene” projecten. Steun voor milieu-investeringen. Schakel naar een hogere versnelling. Kijk op www.premieskmo.be

opinie

INTErVIEW MET BENOîT CErExEHE, MINISTEr VAN ECONOMIE

« We hebben de drempel van 700.000 banen overschreden»

Als Brussels minister voor economie, werkgelegenheid, wetenschappelijk onderzoek en buitenlandse handel werkt Benoît Cerexhe aan de aantrekkelijkheid en bereikbaarheid van de economische zones in Brussel.


8

KMO’s die Brussel verlaten geven als voornaamste redenen het gebrek aan gronden, de hoge prijzen die ze daarvoor en voor vastgoed in het algemeen moeten betalen, de slechte bereikbaarheid, de mobiliteitsproblemen en de lange procedures om bouwvergunningen te krijgen. welke oplossingen stelt u voor?

Er zijn zeker KMO’s die Brussel verlaten, maar er zijn er veel anderen die zich hier (opnieuw) vestigen. Bedrijven houden met veel factoren rekening bij de keuze van een vestigingsplaats. Gelukkig heeft Brussel veel troeven. Laten we er enkele opnoemen: de centrale ligging in ons land, de taalkundige neutraliteit, de aanwezigheid van internationale instellingen, een buitengewone bereikbaarheid dankzij het openbaar vervoer, het heel performante systeem om ondernemingen te helpen, het stadsweefsel dat veel ‘menselijker’ is dan in de industrieterreinen in de rand,… Wij zijn al zes jaar bezig met deze troeven te versterken. We werken er ook hard aan om verschillen op het vlak van concurrentiekracht ten opzichte van de rand weg te werken. Zo hebben we de belasting op computers en op drijfkracht afgeschaft en de onroerend goedbelasting op materiaal en uitrustingen bevroren. De gewestregering heeft nu ook principieel besloten dat de kantoorbelasting in de Ontwikkelingszone afgeschaft wordt als de kantoren niet dienen voor de hoofdactiviteit van het bedrijf. Om het leven voor de bedrijven eenvoudiger te maken hebben we ook de antwoordtermijnen voor de toekenning van hulp of premies voor economische expansie aanzienlijk verkort. Om aan het mobiliteitsprobleem te verhelpen, willen we de bereikbaarheid van de economische zones (via de wagen of het openbaar vervoer) verbeteren. Dat is niet alleen een prioriteit, we vinden het ook een dringend probleem.

in welke mate trekken KMO’s echt weg uit Brussel?

Er bestaan geen statistieken over verhuizende bedrijven. Maar zelfs als sommige KMO’s wegtrekken, dan worden die vervangen door nieuwe bedrijven. Er zijn ook bedrijven die terugkeren. Daarnaast worden er ondernemingen opgericht

en zijn er andere die de boeken sluiten. De beste indicator is de evolutie van de werkgelegenheid in het gewest. Hoeveel banen zijn er elke dag in Brussel als we rekening houden met het feit dat het economische weefsel van het gewest voor 95% uit kleine en middelgrote ondernemingen bestaat? Deze indicatoren zijn uitermate positief. Tussen 2004 en 2009 zijn er netto 50.000 nieuwe banen bijgekomen. In het eerste semester van 2010 hebben we voor het eerst de drempel van 700.000 banen overschreden. Dat toont aan dat de economie van het Brussels Gewest en de KMO’s het goed stellen.

Over welke middelen beschikt u om een bedrijf te overtuigen om niet te vertrekken?

De beste manier om een bedrijf in Brussel te houden, is het te overtuigen met harde feiten en met de kwaliteit van onze diensten op het vlak van economische ontwikkeling. Van zodra we op de hoogte zijn dat een bedrijf overweegt te vertrekken, nemen we contact op om na te gaan wat we kunnen doen om deze activiteit hier te houden. Dit kan in de bestaande vestiging zijn maar ook elders op het grondgebied van het gewest. Dat is een van de taken van het Brussels Agentschap voor de Onderneming. Daarnaast probeer ik ook alle beschikbare openbare middelen te gebruiken zoals de GOMB, de GIMB, het Waarborgfonds… om samen een voorstel uit te werken om deze activiteit te behouden. Om zo snel mogelijk op de hoogte te zijn van eventuele problemen heb ik tijdens de vorige legislatuur de Economische coördinatiecommissie opgericht. Alle openbare spelers met economische bevoegdheden komen daarin samen. Door alle informatie samen te brengen, kunnen we heel snel te weten komen welke bedrijven een vertrek zouden kunnen overwegen.

u voert ook een beleid om bedrijven naar Brussel te lokken. Heeft u daarbij een voorkeur voor bepaalde sectoren of activiteiten?

In Brussel zijn alle bedrijven welkom. Daarna zorg ik ervoor dat ze goed geïntegreerd raken binnen de verstedelijkte gebieden. (GVdN)

“Elke stap in onze productie vraagt om een expert. Voor ons afval is die expert SITA.”

Een productielijn is een keten met vele schakels. Het resultaat van uw product hangt af van de kwaliteit en het professionalisme van elke schakel. SITA is zo’n professionele schakel. Wij zetten onze expertise in voor een aangepast beheer van het complexe afval dat elke industrietak kent. En we stellen oplossingen voor die meegroeien met de doelstellingen van uw bedrijf. SITA biedt u een professionele service op maat, haalt uw afval op, sorteert, verwerkt en recycleert het. Zo kan u al uw talent en energie investeren in uw producten.

Bel ons op 0800/90 789 of surf naar www.sita.be

SITA. Schoon geregeld

opinie

BruSSELS JOB DAyS

Brusselaars aan werk helpen, Het is niet langer nodig om

de Brussels Job Days voor te stellen. Sinds het startschot

in oktober 2005 zijn er maar liefst 39 Job Days geweest

waardoor bijna 6000 perso-

nen werk gevonden hebben.

Dit initiatief heeft de Brussel-

@ Brussels Airport. © Jan D’ Hondt voor B.AD

al vijf jaar lang

se arbeidsmarkt een nieuwe


10

H

dynamiek gegeven.

et initiatief ging uit van BECI (Brussels Enterprises Commerce and Industry) en wordt gesteund door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Uiteraard is ACTIRIS een partner van de Brussels Job Days die in 2010 hun vijfde verjaardag vierden. Ondertussen zijn ze een onmisbare afspraak geworden voor bedrijven (en zeker KMO’s) die personeel zoeken. Hetzelfde gaat natuurlijk ook op voor de werkzoekenden.

Onmisbaar

Op 25 oktober 2005 was er niet alleen een algemene staking. Het was ook de dag waarop dit nieuwe concept boven de doopvont gehouden werd. Deze nieuwe formule bestond uit een dag die bedrijven moet toelaten om heel efficiënt te rekruteren door ze interessante en geïnteresseerde kandidaten te laten ontmoeten. Ook voor de werkzoekenden is dit ideaal want ze kunnen hun CV en motivatie tonen binnen het kader van een echt aanwervingsgesprek zonder voorgaande arbitraire selectie. Liefhebbers van speed dating of jobbeurzen kunnen zich maar beter onthouden. Enkel bedrijven die nu of op heel korte termijn vacatures hebben, mogen aan de Job Days deelnemen. Bovendien moeten ze ook beloven

De volgende Job Day “Brussels Airport Region” vindt plaats op 19 maart bij Lufthansa Technik

om alle kandidaten voldoende tijd te gunnen.

2010: de bevestiging van deze succesformule.

In het begin van het jaar waren de gevolgen van de economische crisis nog voelbaar maar nu zijn de Brussels Job Days op volle kracht terug. Met 2900

vacatures kunnen we over een echte zondvloed spreken, nog nooit was het aanbod zo groot sinds deze beurs bestaat. Maar liefst 168 bedrijven hebben in totaal 20.000 werkzoekenden ontmoet. 30% van hen werden geselecteerd om aan een selectieprocedure deel te nemen. Dat is bijna één op

opinie

nieuwe uitdagingen?

Een van de belangrijkste doelstellingen van de Brussels Job Days is om werkzoekenden een concreet hulpmiddel te bieden om werk te vinden. Vaak zijn ze ontmoedigd door hun ervaringen in de traditionele rekruteringskanalen en hier krijgen ze de kans om te tonen dat ze echt wel willen werken. Jammer genoeg moeten we vaststellen dat deze opdracht hoe langer hoe moeilijker wordt. De bedrijven zijn minder tevreden dan de voorgaande jaren (17% in 2010 en 41% in 2007) over de kwaliteit van de kandidaten en de mate waarin ze zich voorbereiden op het gesprek. Ze besteden minder tijd om de werkaanbiedingen op de website te raadplegen en zoeken minder informatie over de aanwezige bedrijven.

Sommigen onder hen hebber er nochtans alle belang bij een tandje bij te steken. Dat gaat zeker op voor de profielen met een ‘handicap’: weinig ervaring, langdurig werkloos, een chaotisch parcours, enz. Ondanks de inloopbeweging na de recessie van 2008-2009 gaat de werkloosheid in 2011 stijgen, en dit vooral onder de jongeren. Dit terwijl er een toename van de werkgelegenheid voorspeld wordt: 4.700 volgens het Planbureau en 15.000 volgens de Nationale Bank.

De Job Day europe, “the place to be” voor nomaden

Europees commissielid László Andor (Werk en Sociale Zaken) voorziet dat werkgelegenheid (vooral voor de jeugd) een van de grote uitdagingen van Europa wordt. In Europa zoeken vijf miljoen jongeren (<25 jaar) vruchteloos naar werk.

De Europese Commissie en EURES (de Europese portal over werk en mobiliteit) organiseren elk jaar een Job Day Europe. Daar komt voornamelijk een jong publiek op af (65% is tussen 18 en 34 jaar) dat hooggeschoold (89% heeft hogere studies gedaan) en meertalig is. Deze Job Day is vooral gericht op werknemers die voor hun beroep willen reizen of verhuizen. Dit kan zowel binnen Europa maar ook tussen regio’s. Van de 10.000 bezoekers die tijdens de Job Day Europe 2010 het Berlaymontgebouw bezochten, kwam 18% speciaal daarvoor uit het buitenland. 43 openbare en privé-bedrijven hadden ongeveer 600 werkaanbiedingen. Veel bezoekers waren ook op zoek naar praktische informatie over stages en organisaties binnen de 27 landen van de EU. Amandine Peeters

Meer informatie over de Brussels Job Days vind je samen met het programma voor 2011 op de website www.jobdays.eu. Bijkomende inlichtingen kan je aanvragen via e-mail (info@ jobdays.eu) of telefoon (02/346 32 00). De volgende Job Day “Brussels Airport Region” gaat door op 19 maart 2011 bij Lufthansa Technik @ Brussels Airport.


drie! Van alle deelnemers heeft 13% een contract getekend met een werkgever die ze zo ontmoet hebben. Sinds de oprichting hebben meer dan 1000 ondernemingen deelgenomen aan de Brussels Job Days en 90% van hen vinden dat het een schitterend initiatief is. Ook de werkzoekenden zijn positief: tijdens de voorbije vijf jaren waren er meer dan 80.000 personen die hun carrière zo een duwtje in de rug gaven. Over wie gaat het? Het profiel schommelt sterk, afhankelijk van de activiteitensector of de regio die aan bod komt. De Job Days van de Haven van Brussel (logistiek, bouw, dienstverlening aan personen) en van de luchthavenregio lokken een eerder mannelijk en laaggeschoold publiek. De Job Day Verkoop en administratie en de Job Day Horeca kan op een beter geschoolde en vrouwelijkere groep werkzoekenden. In december wordt er elk jaar een Job Day IT en ingenieurs gehouden. Daar komen uiteraard het meest gediplomeerden op af. Ook de werkgevers zijn dan het talrijkst aanwezig. Het is alleen jammer dat maar 24% van het publiek uit vrouwen bestaat. Dat toont duidelijk aan dat er nog een lange weg af te leggen valt om de genderverdeling in de IT-sector recht te trekken.

opinie

JE BErOEpSCArrIèrE ALS ONDErNEMING

Ondernemen, een kunst Het Brusselse ministerie voor economie en werkgelegenheid organiseerde in de herfst een

uitzonderlijke pedagogische dag over ondernemerschap. Voor onze serie spraken we met enkele kunstenaars die meegewerkt hebben aan dit evenement..

T

ijdens deze dag konden kunstnaars en studenten hun kijk op ‘ondernemerschap’ geven door middel van schilderijen, foto’s en tekeningen. Hoe zien kunstenaars

de toekomst, de tendensen, de sleutels tot succes? Twee kunstschilders die meegedaan hebben aan deze activiteit geven ons hun mening. Guillaume Byl heeft een passie voor

‘de mens’, terwijl Olivier Paul gefascineerd is door de tijd. Voor beiden is ondernemen een droom en een noodzaak.

Guillaume Byl

zin om te ondernemen ontstaat door de noodzaak droefheid, melancholie of angst. Het portret haalt de bezoeker uit zijn dagelijkse sleur en leidt hem naar een kalmere wereld.


12

Ondernemen, wat betekent dat voor jou?

Guillaume Byl “Man op blauwe achtergrond”

«Ik wilde de pijnigingen uitdrukken van een mens die door zijn lot gekweld wordt. Wanhoop bevat immers ook altijd hoop en actie. Een sprankeltje hoop op een ander, beter en voorspoedig leven geeft hem zin om te ondernemen. Zijn ervaring wordt niet alleen zijn kracht maar ook een bondgenoot om weer in de toekomst te geloven. Zin om iets te ondernemen ontstaat door de noodzaak, zowel materieel als geestelijk.»

De mening van een specialist: Olivier Kahn, expert-boekhouder en coördinator van deze dag: «De mooiste projecten om

Al op jonge leeftijd was Guillaume Byl gepassioneerd door beeldende kunsten. Hij heeft een aantal stages gedaan, onder meer aan de Academie voor Schone Kunsten van Brussel. In zijn schilderijen drukt hij de gevoelens uit die hij aan zijn ontmoetingen overhoudt. Voor hem is dit een manier om aan en met zichzelf te werken. Aangezien hij een passie heeft voor de mens, specialiseert hij zich in portretkunst. Guillaume Byl. Dat laat hem toe om een waaier aan emoties te verbeelden. Zijn onderwerpen worden gekenmerkt door de authenticiteit die ze uitstralen. De toeschouwer wordt bevangen door hun

ondernemingen op te richten ontstaan tijdens turbulente tijden. Moeilijke periodes kunnen voor problemen zorgen maar helpen wel om te groeien. Het is een beetje zoals een topsporter: als die niet aan wedstrijden deelneemt, bereikt hij nooit een topniveau. Een van de kenmerken van Belgische bedrijOlivier Kahn, expert-boekhouder. ven is dat ze snel en pragmatisch kunnen reageren. Beroepskennis blijft een essentieel punt om succes te kunnen hebben. Zelfs als bedrijfsleiders soms verleid worden om nieuwe dingen voor andere markten te doen, blijven ze beter actief binnen domeinen die ze kennen. Als het niet anders kan moeten ze mensen zoeken die al ervaring hebben met de nieuwe producten of diensten. Het klopt dat de zin om te ondernemen vaak ontstaat door een materiele of geestelijke noodzaak. Buiten onze grenzen weegt die noodzaak veel zwaarder door dan in België. In Brussel is de helft van de ondernemers geen Belg. Buitenlandse ondernemers hebben veel vaker een echt overlevingsinstinct dan de gemiddelde Belg. Hij aanvaardt daarom vaker om te moeten vechten en moeilijke periodes te doorworstelen..»

opinie

Olivier Paul

«Het begint steevast met een droom» ben ik vaak verrast. Er zit altijd een deel onzekerheid in. Je slaagt er ook niet altijd in om te maken wat je wilt. Dan zeg je tegen jezelf: ‘De volgende keer pak ik het anders aan.’ Je leert uit wat voorafging om zo vooruit te geraken en jezelf te ontwikkelen. Het is een beetje zoals wanneer je een onderzoek uitvoert. Het is niet zozeer het eindresultaat waarin ik geïnteresseerd ben, maar wel het zoeken op zich. Een ondernemer is zoals iemand die zoekt en onderzoekt. De onderneming is belangrijker dan het resultaat. Het heeft iets weg van een queeste. Je probeert iets te bereiken, maar telkens komt er nog een nieuwe etappe bij.”

D

e passie van Olivier Paul gaat terug naar zijn kindertijd. Hij heeft eerst avondlessen tekenen gevolgd vooraleer hij een graduaat illustratie ging volgen aan het Brusselse Sint-Lukas. Zijn professionele carrière begint hij in de reclame- en illustratiesector maar daarnaast blijft hij wel tekenen. In 2002 begint hij les te geven aan de academie van Nijvel en maakt zo van schilderen zijn beroep. Zijn geliefkoosde technieken zijn collage en acrylverf. De belangrijkste thema’s in zijn werk zijn boten, zeezichten en naakten. Maar in zijn oeuvre is de notie tijd heel prominent aanwezig. Dit doet hij via voorwerpen of personen die een eigen verhaal brengen. Een bepaald voorwerp schildert hij enkel omdat het een duidelijke betekenis heeft voor hem of door de tijd getekend is. Water is een ander belangrijke element voor deze kunsteOlivier Paul naar. Olivier Paul exposeert binnenkort in een Brusselse galerij. Ondernemen, wat betekent dat voor jou? Ondernemen begint als een droom, een idee dat blijft nazinderen, een vonk. Een idee kan kiemen, er is iets dat ons fascineert en uiteindelijk zeg je tegen jezelf: ‘Dat wordt vroeg of laat een deel van mijn leven, zelfs als je niet goed weet wanneer.’ Dit idee kan dan ofwel snel vorm krijgen, of zich gedurende een heel leven verder ontwikkelen. Dat is zoals de artistieke praktijk die ook neerkomt op een permanente zoektocht. Dan komt er een – al dan niet bewust – proces op gang dat zich eensklaps of langzaam ontwikkelt. Een papieren bootje dat een containerschip wordt… Als ik een schilderij maak, dient dit werk ook meteen als vertrekpunt van het volgende schilderij. Dat zorgt voor continuiteit en is ook een permanente taak. In het begin, als ik begin te schilderen, heb ik een vaag idee (maar soms ook precies) van waar ik uit wil komen. Als het eenmaal af is,

De mening van een specialist: Olivier Kahn: Het begint allemaal met een droom. Dat is juist! Jammer genoeg hebben sommige gesettelde ondernemers geen dromen meer. Ze vervallen dan in een routine. Door positief ingestelde mensen te ontmoeten, kan je de dromen wakker houden. Het klopt ook dat het leven als ondernemer inhoudt dat je moet leren uit je mislukkingen. Daarnaast is het ook belangrijk om te leren het onderscheid te maken tussen ‘wat je doet’ en ‘wie je bent’. In België ben je, in tegenstelling tot in de USA, een stuk onbenul van zodra je je vergist. Leren doe je voortdurend. Je leert van je ervaring en van deze van anderen. Diegenen die opletten wat er rond hen gebeurt, die kijken naar wat anderen doen, naar hen luisteren, gaan veel sneller leren en veel fouten voorkomen. Een groot probleem is dat er in middens van ondernemers tegenwoordig veel gebabbeld wordt maar dat er weinig geluisterd wordt. De dingen gebeuren zoals ze ze zelf goed achten, zonder rekening te houden met wat anderen hen hadden kunnen leren. De succesvolle bedrijven zijn diegenen die klein beginnen en op hun eigen ritme groeien, zeker als de ondernemer het zo wilde. Het is beter om klein en financieel gezond te blijven dan te groeien door externe druk en het bedrijf daardoor niet goed meer kunnen leiden. Een klein bedrijf heeft een eigen identiteit en de boot is daar een goed symbool van. Een boot heeft een kapitein nodig die Olivier Kahn, weet waar hij naartoe wilt. Hij krijgt expert-boekhouder. wel aanwijzingen maar het is alleen de kapitein die aan het roer staat. Je hebt een gunstige rugwind nodig, maar je moet die ook kennen om de juiste richting uit te gaan en daarnaast heb je ook nog een goed kompas nodig. Je kan dan wel eens in een windstil gebied terecht komen, maar het belangrijkste is toch om te weten waar je naartoe wilt.” Jacqueline Remits


Olivier Paul, “Everything begins with a dream”

EVENT

BruSSELS BuSINESS MEDIATION CENTEr :

Sterk uit de startblokken

Theo De Beir, voorzitter van BBMC..

Brussels Business Mediation Center (BBMC) heeft een

druk bijgewoonde nieuwjaarsreceptie georganiseerd op 25 januari jl., in de lokalen van BECI. Het BBMC maakte van de gelegenheid gebruik om de nieuwe Raad van

BBMC is een gemeenschappelijk initiatief van BECI en de beide Orden van Advokaten in Brussel. BBMC biedt u de diensten aan van bekwame en gediplomeerde bemiddelaars, die een specifieke opleiding in bemiddeling bij zaken van burgerlijk en handelsrecht..


14

De drie missies van het BBMC zijn, De promotie van de bemiddeling als business tool voor er juridische geschillen ontstaan Bemiddelaars accrediteren De regels van de bemiddeling doen naleven Theo De Beir, voorzitter van het BBMC: “U was talrijk om in te gaan op de uitnodiging voor onze nieuwjaarsreceptie en wij willen u daar graag voor bedanken. We tonen u graag enkele

John Stoop, Joëlle Evenepoel, Theo De Beir en Christian Mahieux. Stefanie Vyncke, Philippe Billiet, Eric Delahaye, Anne De Wolf, Bart De Moor en Johan Billiet.

© Reporters

Bestuur en de doelstellingen voor 2011 voor te stellen.

beelden van de nieuwjaarsreceptie. Wij hopen dat u een aangename avond hebt beleefd en wij houden u op de hoogte over onze volgende activiteiten.” www.bbmcmediation.be Voor meer informatie, gelieve contact te nemen met Brigitte van der Mensbrugghe [email protected] • T +32 2 643 78 33

Barlen Pillay, Dirk Van Gerven (stafhouder Nederlandse Balie) en Olivier Willocx (BECI). Pierre Thonon (BECI) en Jean Putmans, schatbewaarder van BBMC.

Er zijn betere manieren om uw werknemers te beschermen. ETHIAS – EMPLOYEE CARE SOLUTIONS Een onderneming is niets zonder haar werknemers. Dat is waarom u hen de beste bescherming wil garanderen. Ethias biedt u een oplossing op maat voor werkongevallen, gezondheidszorgen en groepsverzekeringen, alsook een snelle afhandeling van uw dossiers en preventieadvies. Geen wonder dat de grootste makelaars Ethias aanraden ! Voor meer info: 011 28 20 15 of [email protected] Ethias NV, rue des Croisiers 24, 4000 Luik. RPR Luik BTW BE 0404.484.654

opinie

MVO: SpOrT FOr 4

Collectief bewustzijn: een uitdaging

Welke richting gaat het uit!? Deze uitspraak ligt op menig paar lippen bestorven. De twijfel slaat toe op economisch, relationeel en intergenerationeel vlak. Maar het is ook een aanleiding om ons even af te vragen wat de zin van het leven en het bestaan is. En dus ook om onszelf even onder de loep te nemen.


16

M

ichel de Kemmeter zoekt antwoorden op deze vraag die iedereen zich stelt. Hij is ondernemer, vader en op zoek naar zingeving. De economische crisis, de grenzen van een financieel beleid, de planeet die stuiptrekt, het toenemende onbehagen van de mensen,… Zijn dat allemaal uitingen van onze angsten? Hebben we nood aan meer vertrouwen? Business komt tegemoet aan de noden van de bevolking. Maar enkel tegen betaling! Eigenlijk komt dit neer op het van buiten uit onderdrukken van angsten. Maar de innerlijke angsten groeien voortdurend. Als je mensen ontdoet van hun verworvenheden voelen ze zich naakt en kwetsbaar. Het lijkt alsof we over alles beschikken maar eigenlijk hebben we minder dan we denken. We hebben allemaal voortdurend met meer stress te kampen. De toekomst ziet er verre van rooskleurig uit. We hebben de indruk dat er een reeks tsunami’s op ons afkomen terwijl we nog moeten leren zwemmen. Er zit dus niets anders op dan de werkelijkheid recht in de ogen te zien en snel te leren zwemmen. Geen enkele staat, internationale organisatie of multinational heeft een antwoord op al deze vragen. Ook zij zijn een slachtoffer: van de portier tot de gedelegeerd bestuurder. Toch zijn er veel mensen die een begin van een oplossing hebben. Maar deze voorstellen worden van tafel geveegd en ontmoedigd.

Onze innerlijke waarden

Gelukkig is er nog niets verloren. Integendeel! We beleven passionele en historische tijden. Ondertussen is het duidelijk dat we allemaal de oplossing in ons dragen. Een oplossing kan alleen uit onszelf komen, we moeten die niet van iemand anders verwachten! Het is voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid dat we allemaal verplicht zullen worden om deze persoonlijke onderneming uit te voeren en met elkaar te delen. Overleven, dat is de kwestie. We moeten niets redden, we moeten het nieuwe verwelkomen en leren om deze nieuwe waarden te incarneren. En vooral met welwillende blik respect hebben voor onze wortels en houden van wat er is. Daar is niets vreemds aan, we moeten gewoon leren echt mens te zijn op deze gulle wereld. Als je met een goede houding in het leven wil staan, zijn er zes punten waarop je moet letten en die je als credo kan gebruiken: 1. We moeten weer meester worden van ons lot en onze verantwoordelijkheden. 2. We moeten onze waarden en levenshouding in vraag stelling. 3. We moeten leren hoe we functioneren. 4. We moeten ons bevrijden van attitudes die ons afremmen en bagage die ons doet afzien.

© AP/Reporters

Een context bieden om zichzelf te verwezenlijken, dat is wat BECI en UHDR UniverseCity willen doen met de dagen “Sports For 4”. Dit is een bevoorrechte ruimte om anderen te ontmoeten, ervaring te delen, te leren, solidair te zijn en te anticiperen..

Athlétisme avec les frères Borlée…

5. We

moeten onze innerlijke zelf ontdekken en leren hoe deze interageert met de buitenwereld. 6. We moeten werken aan een persoonlijke ontwikkeling met als enige imperatief ons dagelijkse leven. Michel loopt universiteiten, bedrijven en wijze mannen af. Hij heeft gemerkt dat veel mensen op zoek zijn naar oplossingen. Echte oplossingen! Tussen alle culturen heeft hij uitzonderlijke personen tegengekomen die de mensheid willen redden. Zij dragen bij aan de zoektocht naar en ontwikkeling van methodes om de mens zich persoonlijk of collectief te laten ontplooien.

Verschillen delen

Zo rijpte het idee om een organisatie op te richten om deze intuïtieve oplossingen te delen en door te geven. Het UHDR (Universal Human Developpement Research) is ontstaan uit de wil om veranderingen van de mens en de maatschappij in gang te zetten. wat is dan de missie? IDe nieuwe uitdagingen van deze wereld identificeren achter de gevaren die er dreigen. De bevolking en organisaties er bewust van maken dat ze de innerlijke mogelijkheid hebben om daar weerstand aan te bieden, om te reageren en om een antwoord te bieden op deze uitdagingen. Nieuwe middelen ontwikkelen om deze transformatie te begeleiden.

opinie

Ping-pong avec Jean-Michel Saive…

ruimte om anderen te ontmoeten, ervaring te delen, te leren, solidair te zijn en te anticiperen. Tijdens deze dagen zullen onze Belgische kampioenen aanwezig zijn: 4 managers waaronder een van BECI, 4 ‘uitgesloten’ of zogenaamde mindervalide personen, 4 sportmannen en trainers… Allemaal samen wordt dat een rijke cocktail! Een dag vol ontdekkingen: sport, een universum, menselijke universums. De activiteiten worden afgewisseld met debriefings en groepsopdrachten om zo te ontdekken hoe sport gebruikt kan worden om zich te ontwikkelen, van anderen te leren en zich met zijn volle gewicht achter de eigen menselijke waarden en die van het bedrijf te scharen. Voor deze ontmoetingen komen mensen samen die elkaar normaal gezien niet tegenkomen. Door verschillende universums te kruisen kan ieder zijn eigen universum verder ontwikkelen. De succesvolle strategieen worden met elkaar gedeeld.

zijn vol gezond verstand Het zoeken naar zingeving en passie in het leven (dat opnieuw tot leven komt dankzij sport) De nood om te hopen op en te geloven in een betere toekomst Lopen met de familie Borlée, pingpongen met de broers Saive, waterskiën met Xavier Bonnet, zeilen met Frederik Leloup,… Je kan zelf je sport kiezen! De rijkdom van deze dag wordt vooral bepaald door de kwaliteit van de activiteiten. Deze gaan verder dan team building. We begeven ons op een terrein waar iedereen zin krijgt om zichzelf te overtreffen en het beste van zichzelf te geven. Eenvoud, humor en gezond verstand zijn de voorwaarden om een succes te maken van deze dagen die ieders kijk gaan veranderen.

een mens bloeit open… in zijn bedrijf

Terug thuis of in het bedrijf zal je mer-

© AP/Reporters

«Tijdens deze dagen zullen onze Belgische kampioenen aanwezig zijn: 4 managers waaronder een van BECI, 4 ‘uitgesloten’ of zogenaamde mindervalide personen, 4 sportmannen en trainers… Allemaal samen wordt dat een rijke cocktail!»

Er bestaan zoveel uitdagingen dat we er alleen nooit kunnen geraken. Maar samen, als de verschillen elkaar ontmoeten, als we onze vaste overtuigingen en gewoontes achter ons laten, als we ons laten inspireren door mensen met een hart en een visie, als we de ervaring in ons lichaam laten zinderen… in dat geval kunnen we ons openstellen voor andere mogelijkheden. Eenvoudige oplossingen voor moeilijke uitdagingen, zichzelf overtreffen – of eerder – echt jezelf worden en doen waarom we op deze aarde zijn geboren. Een context bieden om zichzelf te verwezenlijken, dat is wat BECI en UHDR UniverseCity willen doen met de dagen “Sports For 4”. Dit is een bevoorrechte

Deze dagen hebben op verschillende niveaus een impact: De mobilisatie en het engagement van het personeel Een mentoring/coaching van zoekende jongeren gedurende vijf sessies Nieuwe inspiratie op het vlak van management Een beeld van het bedrijf dankzij de video’s en getuigenissen Ontmoetingen met mensen van totaal verschillende horizonten Het verband leggen tussen de ontmoeting en de mogelijkheid om het beste van zichzelf te geven Het verband leggen tussen sport en persoonlijke ontwikkeling Het terugvinden van menselijke waarden en ankers in deze stresserende wereld Samen grenzen overschrijden, op een bescheiden en speelse wijze Moeilijkheden en uitdagingen delen, samen leren tijdens debriefings Een toegankelijk collectief bewust-

ken dat er iets veranderd is. Je zal deze nieuwe waarden meedragen. Een nieuwe manier van zijn en dus ook een nieuwe manier om te handelen, laten toe om verder te gaan in de richting van een duurzaam welzijn en wel-doen. Zich opnieuw verzoenen met zijn werk. Dit zien zoals het is: een passionerende activiteit, een passie die moet gedeeld worden, een verankering in een organisatie met mensen die dezelfde waarden delen. En als de oplossing nu eens schuilde in die nieuwe opkomende visie? Een bedrijf dat eerst en vooral rond de mens draait? Zichzelf respecteren en goed voelen door te ‘zijn’. Daarna vertrekken vanuit deze kwaliteitsvolle manier van ‘zijn’. Het hebben, de rentabiliteit, de winst komt later… en duurzaam. De video’s van de pilootdag kan je bekijken op

www.youtube.com/micheldekemmeter

Voor meer informatie of de volledige brochure: Michel de Kemmeter

+32 475 26 65 55 • www.uhdr.net • [email protected]


Het is binnen deze optiek dat er voor de persoonlijke ontwikkeling en het welzijn methodes uitgebouwd werden die vertrekken van het onvatbare als fundamentele waarde. Je hebt meer persoonlijke capaciteiten in jou dan je denkt! Dat is zo voor iedereen, voor elk bedrijf en voor elke organisatie! Deze nieuwe capaciteiten en bronnen brengen mensen samen en hun opkomst wordt pas echt waardevol als ze ook gedeeld worden. Luisterbereidheid en zelfrespect hebben luisterbereidheid en respect van de andere als gevolg. Dat is een eerste en grote stap naar een collectief bewustzijn! is een van de huidige uitdagingen niet dat mens en werk opnieuw met elkaar verzoend moeten worden? Een passie voor sport en ontmoetingen: laten we samen de uitdaging aangaan!

Leden trefpunt

Leden trefpunt U wil uw activiteiten kenbaar maken? Een strategische verandering, een verhuis van uw kantoren, groeiende financiële resultaten, ... bekendmaken? Doe dit dan in de pagina’s van Dynamiek en profiteer zo van de zichtbaarheid van ons blad dat door 21.000 bedrijfsleiders wordt gelezen. Stuur een mededeling van een vijftiental regels en een foto naar [email protected] Opgelet: Reclameteksten worden niet gepubliceerd. De redactie behoudt zich het recht voor om te lange teksten in te korten.

BnP Paribas Fortis stelt “6 miljard Mensen” voor


18

Na Parijs, Rennes, Apt, Rangoon, Shanghaï, Marseille, Bordeaux en Rome strijkt de videotentoonstelling “6 miljard Mensen” nog tot 3 april 2011 neer in Brussel op het terrein van Tour & Taxis. U ontdekt er het resultaat van het werk van 6 regisseurs die er op uit zijn getrokken om gedurende 5 jaar en in 78 landen 5.600 mensen te bevragen en te filmen. Van de Braziliaanse visser tot de Australische advocate, van de Duitse kunstenaar tot de Afghaanse boer… allen hebben dezelfde vragen beantwoord: 'Wat hebt u van uw ouders geleerd? Wat wenst u over te leveren aan uw kinderen? Welke beproevingen hebt u doorstaan? Wat betekent liefde voor u?...' Aan de hand van een veertigtal fundamentele vragen wilde het team van « 6 miljard Mensen » andere levenswijzen volgen, ontdekken wat ons van elkaar scheidt en wat ons verbindt, en gewoon ook leren uit de ervaring van andere mensen. Een project dat gerealiseerd kon worden door het vertrouwen van BNP Paribas. De groep BNP Paribas is aanwezig in meer dan 80 landen, op 5 continenten, en heeft medewerkers van meer dan 100 verschillende nationaliteiten. Door zich te associëren met « 6 “6 miljard Mensen” wordt aan het Belgische miljard Mensen » steunt BNP Paribas dat werk al van bij het begin, nu zeven jaar geleden. publiek getoond in Tour & Taxis. Toen fotograaf Yann Arthus-Bertrand BNP Paribas contacteerde, vonden de directie en de medewerkers het project aantrekkelijk, ook al door het samengaan van de waarden van de groep en de ode aan de verscheidenheid waar « 6 miljard Mensen » voor staat. Reden om dit partnership zonder voorgaande te sluiten tussen een grote onderneming en een meesterwerk dat de artistieke en de menselijke dimensie verenigt. info: www.6miljardmensen.be

BnP Paribas Fortis

Warandeberg 3 - 1000 Brussel t +32 2 565 11 11 • F +32 2 228 06 27 • www.bnpparibasfortis.be

Cofely Services wint CAP48 prijs Cofely Services, de tak van GDF Suez die energiediensten levert in België, heeft de CAP48 prijs voor werkgelegenheid gewonnen voor het project “Integratie van Personen met een handicap”. Het project werd gelanceerd in 2008 met twee partners: IRSA en Manpower Unlimited. Sinds 2006 reikt CAP48 de Corporate Citizen Award uit i.s.m. RTBF, het magazine Trends/ Tendances en RMB. Deze prijs erkent de inspanningen van publieke en private bedrijven voor mensen met een handicap op het gebied van werkgelegenheid, toegankelijkheid en solidariteit. In 2010 is Cofely Services tot winnaar bekroond in de categorie van arbeid voor een project rond de integratie van doven en slechthorenden. “Ons project 'Integratie van Personen met een handicap' werd ontworpen om leraren en dove studenten kennis te laten maken met de arbeidsmarkt. Aanvankelijk had IRSA (Koninklijk Instituut voor Doven en Blinden) contact genomen met Cofely omdat ze op zoek waren naar bedrijven die stages hadden voor de leerkrachten en leerlingen elektriciteit. Het voorstel beantwoordde aan de wil van Cofely om zich meer te engageren op het domein van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Een paar weken

later ging het project van start als onderdeel van een heus business plan, met o.a. de introductie van website, logistieke steun en de organisatie van 900 uur opleiding”, Zegt Yves Pinte, Training Manager bij Cofely Services. Vandaag zijn al vijf slechthorenden werkzaam zijn bij Cofely. Het bedrijf nam passende veiligheidsmaatregelen, organiseerde een cursus gebarentaal, en bereidde de teams voor tijdens leuke infosessies ... “Het effect is duidelijk merkbaar in onze teams die doven en slechthorenden hebben geïntegreerd”, zegt Eddy Noben, Human Resources Manager Cofely Services. “Deze teams hangen nauwer samen en ze zijn gemotiveerd meer dan ooit wegens het succes van dit project.”

Cofely services gDF suez

World Trade Center - Tower 1 Koning Albert II laan 30/28 1000 Brussel t +32 2 206 02 11 F +32 2 206 05 63 [email protected] www.cofelyservices-gdfsuez.be

Leden trefpunt CMS DeBacker heeft Stéphane Collin tot vennoot benoemd.

CMs DeBacker benoemt stéphane Collin tot vennoot ontwikkelen op het vlak van het vennootschapsrecht en hij wordt door de cliënten op prijs gesteld, meer bepaald om zijn vermogen om uitgedokterde en efficiënte oplossingen te bieden aan complexe problemen. Zijn benoeming toont eens te meer aan dat CMS DeBacker een kantoor is dat aan haar medewerkers steun en aanmoediging verleent om zo advocatenstagiairs de mogelijkheid te bieden te evolueren en vennoot te worden, wat mij heel fier stemt.”

CMs DeBacker

Terhulpsesteenweg 178 1170 Brussel t +32 2 743 69 00 F +32 2 743 69 01 www.cms-db.com

Christophe Van Mallegem, nieuwe Managing Director econocom Managed services Econocom Belux maakte de benoeming bekend van Christophe Van Malleghem als Managing Director bij Econocom Managed Services. In het kader van haar totale beheersaanbod voor informatie- en telecominfrastructuur, geeft de onderneming daarmee te kennen dat ze bijzondere aandacht wil besteden aan de klanttevredenheid en aan het verwerven van een leidende positie op haar markt. De opdracht van deze nieuwe leidinggevende functie omvat namelijk het benaderen van nieuwe grote bedrijven van strategisch belang, alsook het versterken van het dienstenaanbod aan de bestaande klanten. Christophe Van Malleghem, nieuwe Managing Director van Econocom Managed Services.

Christophe Van Malleghem is 42 jaar en is houder van een diploma van handelsingenieur (RUCA, Antwerpen), aangevuld met een MBA van de Universiteit van Luik. In het verleden bekleedde hij verschillende functies met grote verantwoordelijkheid bij Digital en Logica. Econocom is een Europese dienstengroep die gespecialiseerd is in het beheer van informatie- en telecominfrastructuur voor ondernemingen, met in 2009 een omzet van 759,3 miljoen euro en 2.300 medewerkers. De activiteiten van Econocom omvatten advies, toelevering, financiering, onderhoud en infobeheer.

econocom Managed services

Horizon Park, Leuvensesteenweg 510/80 1930 Zaventem t +32 2 790 82 26 F +32 2 790 84 04 www.econocom.com


Het advocatenkantoor CMS DeBacker deelt de benoeming van Stéphane Collin als advocaat-vennoot van de praktijk Corporate mee. Stéphane vervoegde het kantoor in 1999. Hij specialiseert zich als snel in grensoverschrijdende fusies en herstructureringen van private- en openbare vennootschappen. In deze materies adviseert hij Belgische en buitenlandse vennootschapsgroepen bij de herstructurering van hun deelnames (o.a. door middel van fusies, overdracht of inbreng van bedrijfstakken en splitsingen). Hij adviseert bij de herstructurering van vennootschappen in moeilijkheden en de daarbij horende wettelijke procedures. De praktijk Corporate, bestaat momenteel uit 23 advocaten waarvan 7 vennoten. Dit team behandelt alle aspecten van het vennootschapsrecht, met inbegrip van fusies en overnames, joint ventures, kapitaalstructuren en IPO en de geschillen die daaruit kunnen voortvloeien. Stanislas van Wassenhove, Managing Partner, verduidelijkt: “Stéphane is een buitengewoon advocaat en ik feliciteer hem met zijn parcours. Hij heeft een ruime expertise weten te

Leden trefpunt

Abunde c.v.b.a. verenigt «Complexe

systemen» met “Welzijnbehandeling”


20

Abunde c.v.b.a. is gespecialiseerd in Complexe systemen en biedt u de unieke mogenlijkheid om Welzijnbehandeling te be-leven. Op consultatie, interactieve conferenties, work-shops en in opleidingen. Om zelf mee te maken: Leven en werken met de Welzijnbehandeling. Uitstekend voor: ✓ Bedrijven, zelfstandigen, vrije beroepen, mensen werkend in de hulpsector ✓ Instituties en niet commerciele organisaties ✓ Ouders, toekomstige ouders, grootouders, ouders van ado’s, buren en verantwoordelijke burgers. Overal en altijd begint de Welzijnbehandeling met jezelf. Vervolgens verspreidt het zich. Het is een nieuwe levenkunst. Gelijkheid in kansen, verscheidenheid, multiculturalisme, Y-Generatie, ethiek en duurzaamheid : alle thema’s van de H.R. en management komen hiervoor in aanmerking. Welzijnsbehandeling is ook : ✓ Engagement (zelf-), winst dankzij motivatie, waardering van competenties, uitstekende prestaties voor de best mogenlijke kosten. ✓ De relatie : tussen kunnen en autoriteit, tussen gelijkwaardigen generaties, diensten, klanten, aanbieders ; respect, vertrouwen en samenwerking. ✓ Duurzaam management, verantwoordelijkheid t.o.v. het welzijn van de maatschappij, de planeet, het leven. Wilt u meer weten ? Marilyn Droog, afgevaardigde bestuurder M +32 495 53 55 63 - [email protected] .

Abunde s.c.r.l.

Grasmusstraat 15 1180 Brussel t +32 2 375 89 31 • F +32 2 375 89 31 www.abunde.com

Marilyn Droog, afgevaardigd bestuurder Abunde.

Frank Vervaeke, is nieuwe commercieel directeur tempo-team Tempo-Team heeft Frank Vervaeke aangesteld als commercieel directeur. Hij is lid van het directiecomité en verantwoordelijk voor het strategisch en commercieel beleid van Tempo-Team, alsook voor het landelijk commercieel netwerk dat vandaag 80 kantoren en 80 vestigingen in bedrijven telt. Met zijn 500 gedreven medewerkers staat Frank Vevaeke voor de uitdaging de sterke positie van Tempo-Team op de Belgische arbeidsmarkt te bestendigen en de groei van het bedrijf te versterken. Frank Vervaeke (1962) zal met zijn brede management en commerciële ervaring en doorgedreven expertise in de HR markt instaan voor de verdere groei en ontwikkeling van Tempo-Team in de competitieve interim en HR markt. Hij treedt Frank Vervaeke, commercieel directeur van Tempo-Team.

Lancering Deloitte

treasury solutions

Deloitte Belgium kondigt de lancering aan van een nieuwe business line: Deloitte Treasury Solutions. De business line vult de bestaande diensten aan met financieel risicobeheer en stelt Deloitte in staat om zijn klanten een nog completere dienstverlening aan te bieden. Deloitte Treasury Solutions maakt deel uit van de afdeling Deloitte Accounting & Compliance Solutions (ACS). ACS heeft zowel internationale bedrijven als Belgische ondernemingen met internationale activiteiten als klant. De diensten die ACS aanbiedt, situeren zich in de domeinen financiële resources, co-sourcing, naleving van de Belgische en internationale wetgeving, rapportering en krediet en invordering. De nieuwe business line Treasury vult dit bestaande aanbod aan met financieel risicobeheer, met onder meer consultancy, interim management, outsourcing en training services. Sven Asselbergh, Deloitte Partner en verantwoordelijke van Deloitte Accounting & Compliance Solutions, verklaart, “We zijn ervan overtuigd dat deze nieuwe business line ons aanbod zal versterken en ons in staat zal stellen om onze klanten een nog completere ondersteuning aan te bieden.” Deloitte is met meer dan 2.500 medewerkers en 12 kantoren in België de grootste organisatie op het gebied van audit, accounting, belastingsadvies, consulting en corporate finance. De dienstverlening richt zich zowel naar de grootste nationale en internationale ondernemingen als naar KMO’s, de publieke sector en non-profit organisaties. Voor het boekjaar 2010 werd een omzet gerealiseerd van 295 miljoen euro.

Deloitte

Berkenlaan 6 Diegem 1831 t +32 2 600 60 00 F +32 2 600 60 01 www.deloitte.be

hiermee in de voetsporen van Marc De Braekeleer die eerder benoemd werd tot CEO van Tempo-Team. Tempo-Team is een van de grootste HR dienstverleners gespecialiseerd in uitzendarbeid en HR services in België, Luxemburg en Nederland. Met een marktaandeel van 10% bekleedt TempoTeam de derde plaats in de uitzendbranche in België. TempoTeam stelt in België met 500 medewerkers, 80 kantoren en 80 inhouse vestigingen dagelijks 15.000 uitzendkrachten te werk.

Heizel Esplanade 56 / 56 1020 Brussel t +32 2 555 16 11 • F +32 2 555 16 16 [email protected] • www.tempo-team.be

Sports for Laten we samen onze Sociale Verantwoordelijkheden nemen.

4

Jonge werkzoekenden Uitgeslotenen Managers

Responsibility = response-ability capaci t ei t om een ant woord t e gev e n aan zichzelf eerst, reageren op gebeurtenissen

one day meeting Samenkomst van Jongeren die zichzelf, en een job zoeken Mensen die uitgesloten zijn of met een handicap Managers en BECI leden Onze sport kampioenen

Om Samen onze limieten verleggen Nadenken over hoe onze plaats nemen in de maatschappij Persoonlijk leadership en 0,5000waarden aktiveren Een andere blik op verantwoordelijkheden

UNIVERSAL HUMAN DEVELOPMENT RESEARCH

Sport Passion Michel de Kemmeter www.uhd r.net .+32 475 266 555 m i c h e l @ u h d r. n e t

Leden trefpunt

Viangros en Covalis

slaan de handen in elkaar: Vivanda


22

Om op een nog efficiëntere manier te kunnen beantwoorden aan de nieuwe uitdagingen in de markt van vers vlees, hebben de groepen Viangros en Covalis beslist om en alliantie te vormen om het geheel van de keten van vers rund- en varkensvlees te integreren. Dankzij de volledige ketenbeheersing zullen beide groepen nog beter kunnen inspelen op de behoeften van de foodservice en de retail in hun toenemende vraag naar traceerbaarheid, controle, nieuwe producten voor meer convenience en op nieuwe trends in de vleessector. De nieuwe samenwerking in België die de hele keten van rund- en varkensvlees integreert, krijgt de naam ‘VIVANDA’. De benaming vindt haar oorsprong in het Latijnse ‘vivere’ en betekent ‘wat nodig is om te leven’; het Franse woord “viande” is ervan afgeleid. Groep Viangros neemt een minderheidsparticipatie in de groep Covalis; Covalis verwerft op haar beurt een minderheidsparticipatie in groep Viangros. Beide groepen zijn wederzijds vertegenwoordigd in de raden van bestuur. Deze alliantie moet toelaten dat VIVANDA een proactieve rol kan spelen in de consolidatie van de markt van vers vlees in België. Op die manier wordt VIVANDA de nummer 1 in de sector van vers vlees!

Accorhotels.com wordt partner van

team europcar Accorhotels.com gaat de profwielerploeg Team Europcar steunen. Team Europcar bestaat uit 21 ploegleden plus kopman Thomas Voeckler, de Franse kampioen van 2010. Accorhotels.com is de meest bezochte hotelwebsite van Frankrijk. Accorhotels. com sponsort Team Europcar door de wielerploeg het hele seizoen (meer dan 300 dagen per jaar) huisvesting te bieden in Accor-hotels overal ter wereld. Team Europcar gaat het logo van Accorhotels. com voeren op de shirts en voertuigen van de wielerploeg. Ook gaan Accor en Europcar samenwerken in pr- en reclamecampagnes. Accorhotels.com zal de teamleden van Team Europcar gedurende het

sD Viangros sA

Verwelkomingsstraat 10 1070 Brussel t +32 2 558 33 12 F +32 2 558 32 23 [email protected] www.viangros.be De professionele wielerploeg Team Europcar heeft de Franse kampioen 2010 Thomas Voeckler in het team.

ganse wielerseizoen (meer dan 300 dagen per jaar) onderdak bieden in de Accor hotels over de hele wereld. Wielerliefhebbers kunnen de handel en de wandel van het cycloteam volgen op internet, via filmpjes, foto’s, news… Accor is de grootste hotelketen ter wereld, marktleider in Europa en aanwezig in 90 landen, met 4100 hotels en haast 500000 hotelkamers. Accor herbergt o.a. Sofitel, Pullman, MGallery, Novotel, Suite Novotel, Mercure, Adagio, ibis, all seasons, Etap Hotel, Formule 1, hotelF1, Motel 6, en is ook present in Thalassa sea & spa en Lenôtre. Van budget tot luxe, Accor heeft een ruim aanbod in huis.

Accor Hospitality

De groepen Viangros en Covalis hebben beslist om en alliantie te vormen om de keten van vers rund- en varkensvlees te integreren.

Hermann Debrouxlaan 54 1160 Brussel t +32 2 481 69 65 F +32 2 481 69 48 www.accorhotels.com

Leden trefpunt

Daoust innoveert in Brussel: eerste paperless Job Centers Human Resources bedrijf Daoust zet haar expansiepolitiek verder, door drie nieuwe JobCenters in Brussel te openen. De 3 nieuwe vestigingen, meerbepaald in de wijken Louiza, Bascule en Universiteit, werken allemaal volgens een ecologisch verantwoorde manier en spelen in op een maximale bereikbaarheid en beschikbaarheid. De dienstverlening verloopt bovendien op een zeer gemoedelijke en persoonlijke manier. Het JobCenter Louiza, dat zich in de Louizapoortgalerij bevindt, werd volledig vernieuwd volgens een nieuw concept, waarbij het JobCenter evolueert van een simpel uitzendkantoor tot een echt Human Ressources centrum: Interim, Selection, Dienstencheques, Outplacement, Job Academy en Public Sector. Het a Louiza introduceert het Daoust Paperless concept, dat ons in staat stelt om het papierverbruik met 90% te verminderen. Uitzendkantoren zijn traditioneel grote papierverbruikers, aangezien CV's, inschrijvingsfiches, sociale documenten, prestatiefiches, enz. tot de voornaamste werkinstrumenten behoren. Dankzij het Daoust Paperless concept worden de CV's, de inschrijvingsfiches en de sociale documenten gescand en opgeslagen binnen een gecentraliseerd informaticasysteem. De documenten staan onmiddellijk ter beschikking van de consulenten, waardoor kandidaten op een snelle en efficiënte wijze aan het werk gesteld kunnen worden. De openstaande vacatures worden trouwens op digitale schermen geprojecteerd en worden in real-time geüpdate. Bovendien kunnen de kandidaten vanaf nu rechtstreeks hun gegevens aan de Daoust databank toevoegen in de daartoe voorziene elektronische inschrijvingszone. De klanten op hun

beurt kunnen bestellingen doorgeven, prestaties valideren en persoonlijke statistieken ontvangen dankzij de Daoust eTools oplossingen. Op deze manier stopt de papierstroom aan de receptie en komt het pas weer aan de oppervlakte op momenten dat het ècht noodzakelijk is (sommige documenten dienen bewaard te worden voor legale of praktische redenen). Goodbye paper, welcome ecology and efficiency ! Met de twee nieuwe JobCenters die geopend worHet JobCenter Louiza introduceert het Daoust den in de wijken Bascule en Univer- Paperless concept, dat Daoust in staat stelt om het papierverbruik met 90% te verminderen. siteit (Hogeschoollaan) wenst Daoust vooral in te spelen op de factor "bereikbaarheid". Beide JobCenters zijn voornamelijk rekruteringscentra (Interim, Selectie & Rekrutering en Dienstencheques) en makkelijk bereikbare contactpunten, waar zowel de kandidaten als de klanten op een hartelijke en persoonlijke manier geholpen worden. Het JobCenter "Universiteit" legt de nadruk op een sympathiek en efficiënt onthaal van studenten.

Louizapoortgalerij 203 pb 5 / 5 1050 • Brussel t +32 2 513 14 14 • F +32 2 513 06 50 [email protected] • www.daoust.be

Woman’s Academy www.womansacademy.be De Woman’s Academy biedt vrouwen praktische workshops om hun competenties en professionele kennis te ontwikkelen, alsook advies om hun mentaal, fysiek en financieel kapitaal te behouden en te bevorderen.

De workshops worden gegeven in het Nederlands, het Engels en het Frans.

Woman’s Academy biedt 4 verschillende programma’s Management & leadership programme JUMP coaching voor alle vrouwen die zoeken naar een nieuwe job ING Women Money Workshops met advies van specialisten Woman’s Health Academy – ateliers voor de vrouw haar welzijn & gezondheid

Voor de actuele programma’s surf naar www.womansacademy.be Women-Friendly Companies

Partners

LE MAGAZINE DES RESSOURCES HUMAINES

With the support of

HET FORUM VOOR HR-MANAGERS

Leden trefpunt

Kantoor voor Grafologische Studies:

25 jaar trouw en 33 jaar professionalisme Hoe valt het stijgende succes van de n.V. Kantoor voor grafologische studies te verklaren, in een tijdperk waar je vaak opmerkingen hoort zoals “ik schrijf niet langer” of “ik doe alle correspondentie via e-mail”. waarom doen bedrijven nog altijd beroep op de grafologie?


24

Of we het nu graag horen of niet, ons schrift is de uitdrukking van onze diepste persoonlijkheid. Max Pulver, bekend psycholoog en Zwitsers grafoloog (overleden in 1953), gaf de perfecte definitie van de grafologie toen hij zei: “Het bewuste schrijven is een onbewuste tekening, handtekening en portret van onszelf.” Voor hem is de Mevrouw Marie-Thérèse Christians, afgevaardigd bestuurder “wezenlijke kwaliteit van het handschrift” de “conceptuele synthese van fysivan de N.V. Kantoor voor Grafologische Studies, heeft tijdens de sche, psychische en geestelijke kenmerken van een individu.” voorbije Algemene Vergadering van BECI de bronzen medaille Wanneer bedrijven personeel aanwerven hanteren ze verschillende technievoor haar engagement aan de wat vroeger de Kamer van ken die elk een specifiek aspect van de persoonlijkheid van de kandidaten Koophandel van Brussel, vandaag BECI, heette: haar bedrijf is sinds 25 jaar een trouw lid van BECI. blootleggen. Elke tool draagt zijn steentje bij en laat toe de intellectuele vaardigheden, het redeneervermogen, het vermogen om de cijfers te doen kloppen, het tijdsmanagement, de drang tot innovatie, het talent om te onderhandelen, de sociale veerkracht, het leadership te analyseren… kortom, alles wat u moet weten alvorens een kandidaat aan te werven. Tests, assessments, individuele gesprekken… de keuze is groot en ondanks alles heeft de H.R. manager niet altijd een antwoord op alle vragen. Er blijft telkens een of andere “zwarte vlek op de radiografie”. Daar kan de grafologie helpen. Zonder de kandidaat te ontmoeten, enkel gebaseerd op enkele handgeschreven teksten en een handtekening, staat de grafoloog garant voor een objectieve, onpartijdige aanpak. Die aanpak staat toe om de persoonlijke drive van de kandidaat tot in de kleinste details bloot te leggen, of het nu gaat om de intellectuele vaardigheden, zijn energiepotentieel, zijn sociale vaardigheden en vooral, zijn karakter, zijn persoonlijkheid en zijn eerlijkheid. De kandidaat moet zich overigens niet gedurende een dag vrijmaken om een batterij testen af te leggen. De resultaten worden snel gecommuniceerd en de aantrekkelijke tarieven zullen degenen die deze fascinerende humane wetenschap hanteren allerminst afschrikken.

wat is de toegevoegde waarde van de n.V. Kantoor voor grafologische studies?

33 jaar intensieve praktijk en stielkennis geven Marie-Thérèse Christians en haar medewerkers een niet uit te wissen ervaring. Ze richtte het Kantoor voor Grafologische Studies zelf op ze telt een lange rij trouwe klanten in de drie regio’s van het land en zelfs over de landsgrenzen heen. Het hoeft dus niet te verbazen dat Marie-Thérèse Christians vaak als referentie in haar vakdomein wordt geciteerd. Deze onvermoeibare werker heeft de voorbije ochtend nog haar analyse n° 23783 uitgevoerd, en ze voegt er met de glimlach bij dat “u daar gerust een cijfer 2 mag voor mag zetten indien ik alle telefonische adviezen mee mag tellen.” De grootste troef van Marie-Thérèse Christians is haar perfecte tweetaligheid en wanneer multinationals een rapport in het Engels of het Duits vragen zal deze dynamische Gentse dame zonder verpinken antwoorden. Gedreven teamwork laat toe om flexibel in te spelen op de vragen van de klant. Twee of drie dagen na de aanvraag ontvangen de klanten een grafologische analyse via e-mail. Het kantoor staat open voor elke bijkomende vraag. Voor deze professionals zijn kwaliteit, snelheid en een onfeilbare service een en dezelfde. Wat is het geheim achter het succes? Steeds luisteren naar de noden van de klant, een doorgedreven vakkennis, een vlekkeloze service en vooral nooit naar de klok kijken. Enkel het resultaat telt!

Kantoor voor grafologische studies Marie-Thérèse Christians Dalstraat 67 • 1000 Brussel t +32 2 640 62 76 • F +32 2 640 25 84 [email protected] www.graphologie.be

Databank van consultants U bent op zoek naar een consultant om u bij te staan met zijn advies en expertise? Neem dan zeker een kijkje op de website van het BAO, waar u een lijst van consultants, actief in het Brussels gewest, kan terugvinden.

In zijn rol van eerstelijnsadvies geeft het BAO de gewenste informatie en verwijst de onderneming, indien nodig, door naar die instelling of partner die het best geschikt is om een bepaald probleem op te lossen. In dit kader is het belangrijk ook te kunnen doorverwijzen naar consultants. De consultants verrijken immers de projecten met hun expertise en specifieke kennis en verhogen op die manier de slaagkansen van een project.

strategie, financieel beheer, commercieel beheer, human ressources, subsidies, overname van bedrijven, IPR en interim management. Per consultant krijgt u niet enkel de basisgegevens te zien, maar tevens een beschrijving van de activiteit en het doelpubliek. De opname is gratis, maar vereist wel dat een volledige vragenlijst wordt ingevuld. Er is geen erkenning verbonden aan de opname in de database. Vermelden we bovendien dat Brusselse kmo's onder bepaalde voorwaarden een tussenkomst kunnen krijgen van het Brussels Gewest wanneer ze beroep doen op een extern consultant. Deze consultancysubsidie kan oplopen tot 50% van de honoraria.

geïnteresseerd? surf dan alvast naar de website van het BAO www.bao.irisnet.be


Het BAO helpt u bij het kiezen van een consultant door een databank van consultants ter beschikking te stellen op zijn website. Het is een zoekmotor, die toelaat een keuze te maken op basis van volgende actiedomeinen:

Bedrijfsprogiel

BEL

ALLES WAT U ZOU MOETEN WETEN OM TE ONDERNEMEN IN BRUSSEL











Alles wat u zou moeten weten om te ondernemen in Brussel





Een initiatief van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

© Reporters/Imago

Toolbox

BTW op grond… er wordt voor u gezorgd Vanaf 1 januari 2011 moet u, bij de aankoop van een nieuwbouwwoning, slechts 21 % btw betalen op zowel de grond als het gebouw. Nu moet u op die grond slechts 10 % registratierechten betalen in Vlaanderen, of 12,5 % indien de grond gelegen is in Brussel of Wallonië. Betekent dit dan een stijging van de kostprijs van de grond met 11 %? Waarschijnlijk niet … Prijsstijging

De vakliteratuur spreekt van een prijsstijging tot 8 % voor de woningen in Vlaanderen. Deze prijsstijging is niet enkel te wijten aan het hoger btw-tarief van toepassing op de grond (21 % btw tegenover 10 % registratierechten), maar eveneens aan het wegvallen van enkele gunsttarieven inzake registratierechten.


26

De nieuwe maatregel

Er is enkel 21 % btw verschuldigd over de grond indien deze gelijktijdig door eenzelfde persoon, samen met een nieuw gebouw overgedragen wordt. Dit betekent dat wanneer u van dezelfde bouwpromotor een nieuw huis en bijhorende grond koopt, over de volledige prijs 21 % btw zal aangerekend worden. Merk hierbij op dat enkel btw-heffing mogelijk is, indien het een nieuw gebouw is. Een gebouw blijft nieuw voor btw-doeleinden tot 31 december van het tweede jaar, volgend op het jaar van ingebruikname. Maar wat indien u de grond koopt bij een persoon en de woning bij een andere? Of wanneer u een stuk grond koopt bij een bouwpromotor gevolgd door een aannemingsovereenkomst bij diezelfde bouwpromotor voor de bouw van een woning (volledig naar eigen smaak)? In dit geval is er geen sprake van een ‘gezamenlijke aankoop’ en blijft elke verkoop / overeenkomst zijn eigen regime volgen.

Bouwfirma’s

Bouwpromotoren zijn natuurlijk goed op de hoogte. Zelfs los van de invoering van de btw-maatregel, werken reeds veel bouwpromotoren met een gesplitste structuur waarbij het gebouw via een zakelijk recht eigendom is van de bouwpromotor en de grond zelf eigendom is van een aparte grondvennootschap. Als particulier zal u wellicht weinig merken van de nieuwe maatregel. Bij aankoop van een nieuwe woning zal u nog steeds registratierechten betalen over het gronddeel aangekocht van grondeigenaar A, en btw over de woning aangekocht van bouwpromotor B.

wees gewaarschuwd

De kansen dat u bij de aankoop van uw nieuwbouwwoning geconfronteerd zal worden met 21 % btw over de grond zijn beperkt, maar dit valt niet uit te sluiten omdat niet iedere (bouw-)firma zal werken via een gesplitste structuur. Waakzaamheid blijft dus geboden.

Guy Van De Velde, partner Deloitte.

Naast een bouwpromotor (die verplicht is om zijn nieuwe gebouwen met btw te verkopen), heeft iedereen (zowel particulier als gelijk welke andere vennootschap) de keuze om een nieuw gebouw al dan niet te verkopen met btw. Stel, een getrouwd koppel kocht in 2009 een nieuwe woning aan met 21 % btw. Wegens onvoorziene omstandigheden wensen zij deze woning terug te verkopen in de loop van 2011. Dit koppel heeft hierbij de keuze, ofwel worden woning en grond verkocht met 10 % registratierechten, ofwel worden woning en grond verkocht met 21 % btw. Hoe vreemd het mag klinken, doordat bij een verkoop met btw, de btw betaald over de aankoop aftrekbaar wordt in hoofde van de verkoper, is 21 % btw niet noodzakelijk duurder dan 10 % registratierechten. Stel dat het koppel destijds 100.000 EUR + 10 % registratierechten betaald heeft voor de grond, en 250.000 EUR + 21 % btw voor de woning. Dit betekent dat het koppel volgende vraagprijs moet krijgen om geen verlies te doen bij de verkoop: verkoop met registratierechten: 412.500 EUR totale prijs: 453.750 EUR incl. 10 % registratierechten. verkoop met btw: 360.000 EUR (btw over aankoop is aftrekbaar) totale prijs: 435.600 EUR incl. 21 % btw. Bijgevolg is de aankoop met btw dus voordeliger voor u.

Aankoop bedrijfsgebouw

Stel dat u een nieuw bedrijfsgebouw wenst aan te kopen en dat u, in het kader van uw bedrijfsactiviteit, de btw volledig in aftrek kan brengen, dan betekent de nieuwe maatregel niets dan positief nieuws voor u. Daar waar u vroeger 10 %, niet recupereerbare registratierechten betaalde over de grond, betaalt u nu 21 % btw die u onmiddellijk kan terugvorderen via de btw-aangifte. Een kostprijsdaling dus…

Overgangsmaatregelen

Wanneer de compromis getekend werd in 2010, maar de akte pas verleden wordt in 2011, zal de oude regeling nog van toepassing zijn, op voorwaarde natuurlijk dat deze datum aangetoond kan worden! Roel Verhulst & Wouter Quaghebeur, Tax & Legal Services Guy Van De Velde Partner Deloitte Accountancy [email protected]

bizzbox news

BIZZ

BOX

Actualiteit over de Brusselse economie

Een Bizzbox folderrek in uw onderneming? Communiceren via het Bizzbox netwerk? www.bizzbox.be’

INFORMEREN. COMMuNICEREN. De ondernemingen hebben eindelijk hun eigen netwerk

Dankzij 200 verdeelpunten verspreid in 390 Brusselse ondernemingen, de Bizzbox folderrekken verspreiden de economische en institutionele informatie van de Brusselse spelers. Opgericht in samenwerking met Beci, dit netwerk beoogt een dubbele gezamenlijke doelstelling: de betrekkingen verstevigen tussen de instellingen in de hoofdstad en de Brusselse economische activiteit promoten. De rubriek Bizzbox News is bedoeld om dit doel nog verder te versterken. Vincent Gilleman, voor Bizzbox

FOCUS: Het Actieplan 2011 bevestigt en gaat verder De creatieve sectoren en de high tech staan voorop, maar de andere sectoren worden niet vergeten. Onuitgegeven handelsuitwisselingen, meer gerichte aanpak, sectorale benadering, veel acties in Europa, bijzondere zendingen naar de VS en de BRIC-landen : dit Actieplan 2011 heeft de ambitie om tot een succes uit te groeien.

Vernieuwing en bevestiging

Bij de nieuwigheden kunnen we nog enkele hoogtepunten vermelden. Tijdens de prinselijke zending naar de VS, die toegespitst is op ICT en biotechnologie, zal een ontmoeting georganiseerd worden met het MIT in Boston (Massachusetts Institute of Technology) en de Prins zal een bezoek brengen aan het Bio-salon in Washington, waar de drie Gewesten een gezamenlijke groepsstand zullen bouwen. Naast Arab Health in Dubai en Medica in Dusseldorf, twee vaste waarden in de medische sector, zal Brussel Export contactdagen met aankoopverantwoordelijken uit Manchester, Genève et de Baltische staten organiseren. Ook een ontmoeting van onze bouwpromotoren met de projectverantwoordelijken van de nieuwe lucht-

haven van Madrid staat op de agenda. Onze voedingssector wordt niet vergeten : nieuwe ontmoetingen met aankoopverantwoordelijken en natuurlijk de deelname aan beurzen die in het verleden reeds hun waarde bewezen. Tijdens de zending naar China zal bovendien kunnen voortgebouwd worden op de reputatie die de Brusselse voedingsproducten in 2010 opbouwden tijdens de Wereldtentoonstelling van Shanghai, zowel in het Belgische paviljoen als tijdens de Brussels Days. Europa blijft natuurlijk een vaste waarde voor onze ondernemingen en KMO’s, door de geografische en culturele nabijheid van deze markten. Daarom gaan 70 % van de in 2011 georganiseerde acties door in Europa. Brussel Export zal daarnaast partnerships uitbouwen met organisaties als Healthcare Belgium, voor de gezondheidssector, en Betagroup voor de informatica, om zo een betere service te kunnen bieden aan onze ondernemingen uit de dienstensector.

27 n° 2 - février 2011 - e ntrepren dre

Na het welslagen in het verleden, blijft de strategie van het plan 2011 vooral sectoraal. In 2009 telde het programma van Brussel Export nog 38 plurisectorale zendingen, in 2011 zullen dat er nog slechts een vijftiental zijn. Waarvan vier onder leiding van prins Filip : naar de VS, China, Rusland en Peru/Chili. Door het samenvoegen van Invest in Brussels et Brussel Export zullen deze zendingen ook dienen voor het aantrekken van investeerders naar Brussel. Twee sectoren zullen in de spotlight geplaatst worden door het Brusselse Gewest en Brussel Export om de economische zichtbaarheid van Brussel te verhogen. De eerste, die van de nieuwe technologieën, is vooral toegespitst op communicatie en informatietechnologie, energie en milieu. De tweede kan al genieten van een zekere internationale bekendheid : mode en design, maar ook de audiovisuele sector, de uitgeverij en de grafische kunsten, allemaal gegroepeerd onder de creatieve sectoren. Bewijs van deze erkenning : België zal in 2012 de eregast zijn van de ‘Design Week’ in Hongkong, die zowel design, mode als architectuur presenteert. Brussel Export zal er al aanwezig zijn in 2011, voor een eerste deelname.

weldra een nieuwe it-attaché in Californië

Zij zijn met 88 over de hele wereld, ze kennen het terrein en de plaatselijke gebruiken, zij hebben vele contactpersonen ter plaatse en hun diensten zijn gratis: onze economische en handelsattachés zijn het best geplaatst om vraag en aanbod van de één en de ander op elkaar te doen aansluiten. Een herinBIZZBOX IS ER OOK nering die haar gewicht… in AANWEZIG! goud waard is! Data, gegevens, financiële Een Bizzbox folderrek in uw onderneming? steun : vraag uw Actieplan Communiceren via het Bizzbox netwerk? 2011 aan bij Brussel Export, 02.345.74.55 - [email protected] tel. 02 800 40 00.

infos@brussels-export. irisnet.be.

INFORMEREN. COMMUNICEREN. De ondernemingen hebben eindelijk hun eigen netwerk.

Dossier Vastgoed & Gebouwen Fotovoltaïsche zonne-energie in Brussel belicht

29

Focus op energie-efficiëntie

32


34

Brussel, de nieuwe strategische zones

55

onze teams worden kleiner, onze kantoren ook

ZONNE-ENErGIE

Fotovoltaïsche zonneenergie in Brussel belicht


DOSSIEr

40

F

otovoltaïsche zonne-energie is vooral een nieuwe vorm van zelfvoorziening die binnen handbereik ligt, of het nu gaat om een privéwoning, een bedrijf of zelfs een heel land. Nauwelijks 6 jaar geleden moest je nog ver zoeken om ergens een zonnepaneel op een dak te vinden. Sindsdien, nu we worden overspoeld door de groene golf en verleid door de investeringspremie, is fotovoltaïsche (FV) energie uit de startblokken geschoten en een volwaardige markt geworden, een heus eldorado: een uitstekende belegging die, maand na maand, bovenop de installatiepremie (40 % van de prijs gespreid over meerdere jaren) niet alleen een flinke besparing op uw elektriciteitsfactuur (soms zelfs een nuloperatie), maar ook groene certificaten (om de winst van de doorverkochte elektriciteit op te

Er zijn zeker wolkjes aan de lucht voor fotovoltaïsche energie, maar de hemel is nu ook niet zo betrokken als we zouden denken.

© Danny Gys/Reporters

Een onvolgroeide markt, prijzen die smelten als sneeuw voor de zon, overheden die de massale aanvragen proberen te verwerken, speculanten met de handen in het haar … Gevolg: de banken beginnen terug te krabbelen. Zeker wolkjes aan de lucht voor fotovoltaïsche energie, maar de hemel is nu ook niet zo betrokken als we zouden denken. De weersvoorspelling blijft positief, ook al werden de subsidies beperkt: een elektriciteitsproducerende fabriek op je dak installeren blijft financieel interessant.

© PhotoAlto/Reporters

© ImageSource/Reporters

nieuwe werkruimtes:

d o ssi e r

vastgoed & Gebouwen

strijken) en een belastingvoordeel oplevert. Een goudmijntje, zouden sommigen zeggen, en in elk geval schitterend genoeg om speculanten aan te trekken die zich door hun gebrek aan kennis niet laten weerhouden om een financieel rendement voor te spiegelen en dan een product verkopen dat vaak in niets lijkt op een goed FV-

Met een gemiddelde prijs van 6 000 euro/kWp staat de Brusselse teller op 24 miljoen euro. De markt zou zo’n 150 banen hebben gecreëerd bij de installateurs en zowat 70 bedrijven hebben aangetrokken.


30

systeem. Dit product is nieuw en moet goed presteren en lang meegaan (ongeveer 30 jaar), geleverd worden met een goede ondulator (of omvormer van wisselstroom in gelijkstroom), stevige kabels en geplaatst worden door een vakman.

Onze regionale verschillen in stand houden

In hetzelfde jaar, 2009, installeert Vlaanderen voor 400, Wallonië voor 40 en Brussel voor 4 MWp (Megawatt piekvermogen, eenheid van FV-panelen). Die 4 MWp is dan ook nog een daling en toch, ondanks een vergunningsbeleid dat ongeschikt is voor de industriezones bijvoorbeeld, doet het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beter dan de andere Europese steden. Berekend per km2 oppervlakte staat het Gewest met deze productie in de Europese top 2. Vlaanderen, met 52 installaties van meer dan 1 MWp, heeft zijn beleid inzake groene certificaten al aangepast, waardoor het volume in 2010 zal dalen tot 90 MWp tegenover 400 in 2009. In Wallonië zijn de installaties minder omvangrijk (onder 5 kg) en zou de wetgeving in september 2011 worden aangepast.

Actoren

Met een gemiddelde prijs van 6 000 euro/kWp staat de Brusselse teller op 24 miljoen euro. De markt zou zo’n 150 banen hebben gecreëerd bij de instal-

lateurs en zowat 70 nieuwe of omgeschakelde bedrijven hebben aangetrokken; Renove electric, Sunswitch, Soltis, Ekowatt, Green en Belpower zijn de grootste namen en Sunworks werd door Evelyne Huytebroeck naar voren geschoven als een modelbedrijf van sociale economie dat de inschakeling en opleiding van jonge laaggeschoolde werkzoekenden bevordert. De bedrijven werken samen met bepaalde installateurs en zoeken de markt af naar distributeurs om de beste keuze aan panelen, systemen en omvormers te kunnen bieden met een optimale productiviteit en levensduur. Zoals Elsingor. Bedrijfsbeleid? Samenwerken met een beperkt aantal fabrikanten van panelen en omvormers om zo te kunnen investeren in de opleiding van de installateurs. Of Carbomat dat een ruimere keuze biedt, Ecostal, en ook Enfinity, een projectontwikkelaar die op korte tijd in het noorden van het land veel klanten heeft gevonden voor z’n materiaal dat ingevoerd wordt vanuit China. “We zijn rechtstreeks betrokken bij de technische kwaliteit van onze producten”, zegt Pierre Verhoogen, Verantwoordelijke van Elsingor. “Je kunt een FV-systeem vergelijken met een F1-wagen: wat heb je aan een mooi koetswerk en een krachtige motor als je geen banden (omvormers) hebt en geen goede technicus om ervoor te zorgen dat de wagen niet uit de bocht vliegt?”

een vaste waarde, ondanks de kosten

FV levert een vaste waarde op, ondanks de kosten die schommelen tussen 7 euro en 3,5 euro/Wp in 2 jaar. Elektriciteit is een product waar altijd vraag naar is. Frankrijk kon die vraag onlangs niet aan en stond op het randje van een black-out. “Zolang de apparatuur en de installatie van goede kwaliteit zijn, is dit een veilige belegging. Zelfs nu de subsidies verminderen als gevolg van de dalende prijzen. En omdat de volgroeiende markt goed zou zijn voor 50 à 60 miljard euro, hebben ook de banken en verzekeraars interesse om pensioenfondsen te investeren in een veilige sector”, vertelt Pierre Verhoogen (Elsingor).

Die grote verschillen maken het werk van de regering er niet makkelijker op. Door de massale vraag, moeten ook de premies aangepast worden om deze branche gestaag en stabiel te laten groeien.

toch onweerswolken aan de lucht

In Vlaanderen hebben enkele actoren de krachten gebundeld om de FVmarkt te verdedigen tegen het nieuwe decreet van de regering (12/2010) dat raakt aan de waarde van de groene certificaten. “De sector is niet tegen een herziening met het oog op de gestegen productiviteit en de dalende kosten, maar dan wel in overleg met de sector, gebaseerd op de realiteit en aangepast aan de eisen van de banksector”, pleit Jurgen Van Damme (Enfinity), vertegenwoordiger van het initiatief www.laatdezonschijnen.be, die vreest dat de systemen vanaf 2012 niet meer rendabel zullen zijn en de tewerkstelling in de jonge sector in het gedrang komt. Frankrijk heeft beslist om geen nieuwe dossiers meer te aanvaarden, omwille van het grote succes. Dit brengt de sector in gevaar: sinds december zijn er 3 à 4 000 banen verloren gegaan, werden investeringen bevroren en verbintenissen on hold gezet”, vertelt Pierre Verhoogen (Elsingor) die wijst op de voordelen van de geleidelijke plannen zoals die in Duitsland worden toegepast.

“een duurzame onderneming”

De elektriciteitsfactuur blijvend verlagen, dat is een doorslaggevend argument voor de bedrijven. Door te investeren in FV kan wereldleider FIB (le Four Industriel Belge) nu in de helft van zijn elektriciteitsverbruik voorzien. Voor dhr. Branders, directeur van FIB, zijn de groene certificaten, toch niet verwaarloosbaar, niet de belangrijkste reden: “Ik wil vooral de continuiteit van de onderneming verzekeren en de energieprijs voor de komende 20 jaar vastleggen. Als ik al 50 % van mijn energiekosten kan beschermen tegen de grillige elektriciteitsprijzen, is dat een hele geruststelling …” Sylvie Cousin

Ons beroep?

U helpen bij de uitvoering van het uwe! Uw business ontwikkelen? Richt uw onderneming op, begrijp de ﬁscale, sociale en handelswetgeving, verken de internationale markt en verbeter dankzij de diensten van Beci!

Nieuwe klanten vinden? Events, clubs, lunchbijeenkomsten, business meetings, ondernemingslijsten en publicaties van Beci: breid uw contacten uit en maak uzelf bekend!

Beci

De sleutel voor uw succes Uw belangen laten verdedigen? Beci vertegenwoordigt de Brusselse ondernemingen bij de lokale, federale en internationale autoriteiten en in sectorcommissies.

Word lid www.beci.be

pub BECI juin.indd 2

Administratieve rompslomp? Ondernemingsloket, btw, publicatie in het Staatsblad, neerlegging jaarrekeningen, registratie van huurovereenkomsten, vzw-formaliteiten, oorsprongcertiﬁcaten, ATA-boekjes, visa van facturen: Beci voert al deze taken voor u uit!

9/07/08 12:33:06

d o ssi e r

vastgoed & Gebouwen

ENErGIE BESpArEN

Focus op energie-efficiëntie De Brusselse gebouwen, niet meer van de jongste, presteren slecht op het gebied van energie.

© Lehtikuva / Reporters

B


32

elgië is een plaatsje gezakt op de Climate Change Performance Index (CCPI) en staat nu 17e. Toch is het energieverbruik per inwoner sinds 2004 met 16 % gedaald in Brussel en op initiatief van de regering, in navolging van de eerste voorbeeldgebouwen, worden her en der duurzame wijken gebouwd, zodat Brussel in 2015 “passief” zou moeten zijn.

groen is duur: feit of fabel?

De Brusselse gebouwen, niet meer van de jongste, presteren slecht op energievlak. Voor nieuwe gebouwen worden striktere normen uitgewerkt. “Voor geothermische verwarming, bijvoorbeeld, zijn enorme investeringen nodig die over 10 à 15 jaar terugbetaald zijn. Dat lijkt onbetaalbaar”, antwoordt Jean Delobel, supportcoördinator op de Energiedienst bij COFELY Services, een filiaal van de groep GDF SUEZ. Toch zouden we veel energie kunnen besparen door de bestaande toestellen af te stellen voor we gaan investeren en door ons gedrag aan te passen. “Door de temperatuur 1 graad lager in te stellen, kunnen we onze factuur met 5 à 6 % verlagen”, geeft Etienne Helleputte van de Dienst Exploitatie bij COFELY Services als voorbeeld. Antoine Geerinckx van CO2logic, die in 2006 in Brussel de reflex “berekenen, verminderen en compenseren” mee heeft opgestart, gaat nog een stap verder en zegt: “Een bewuste werknemer voelt zich medeverantwoordelijk. De eerste tonnen zijn het makkelijkst weg te werken. Door elke dag stil te staan bij wat we doen, door zuinig te zijn, door liever dicht bij een station te wonen in de stadsrand.

Een werknemer in de dienstensector stoot ongeveer 7 ton CO2 per jaar uit. Wie kan zonder schuldgevoel zo’n rekening voorleggen aan onze planeet? Schrik niet: slechts één bedrijf op 8 doet iets om z’n ecologische voetafdruk te beperken. Waar wachten we nog op? De crisis is een vaak gehoord uitvlucht en toch … de eerste maatregelen kosten niets en leveren veel op. Enkele deskundigen leren ons de elementaire principes van een goed energiebeheer. in de juiste volgorde

“Als we alles in de juiste volgorde doen, wordt dat rendabel. Voorbeeld: ik beperk eerst mijn verbruik en beperk zo mijn terugkerende kosten. Dat uitgespaarde geld investeer ik in hernieuwbare energie, ik plaats zonnepanelen op mijn dak die in mijn verbruik voorzien”, legt Antoine Geerinckx (CO2logic) uit. “En alles wat ik dan niet heb kunnen beperken, compenseer ik door elders minder CO2 uit te stoten”, zo vervolledigt hij dit CO2-neutrale proces. Omdat onze koolstofbalans ook beïnvloed wordt door de houding van onze leveranciers, zal de ecologische voetafdruk binnenkort ook een plaats krijgen in de lastenboeken, zoals in Nederland, en dit zal zorgen voor een sneeuwbaleffect bij de partners. Een passief gebouw is geen absolute garantie als we geen goede praktijken hanteren. We moeten ons niet meer afvragen of we zouden investeren, maar wel hoe we ons energiebeheer kunnen verbeteren. Door de gebruiksinstellin-

gen van installaties, zelfs als die oud zijn, aan te passen, kunnen we veel geld besparen. En zo wordt technisch beheer omgevormd tot energiebeheer, aldus COFELY Services. Op de site www.eco-responsibility.be van CBR staat een model om de CO2uitstoot te beperken in elke fase van de levenscyclus van een bouw- of renovatieproject.

Meer concurrentiekracht

Een dubbele reden om te investeren in deze techniek: de onderneming verbruikt minder en produceert hernieuwbare energie waardoor ze haar ecologische voetafdruk kan neutraliseren. Maar ze is ook niet meer afhankelijk van energiebronnen en de schommelende marktprijzen. Ze kan haar prijzen verlagen en zo haar concurrentiekracht verhogen. Voor welk van twee vergelijkbare producten zal een klant morgen kiezen, denkt u? Voor het meest milieuvriendelijke, toch? Sylvie Cousin

De energiebesparingen van morgen een verwarmingsnet

Investeringen in de stad zijn volgens COFELY Services pas rendabel als de energieproductie gecentraliseerd wordt, bijvoorbeeld door ondergrondse stadsnetten aan te leggen die de huizen in de wijk bevoorraden. De stad Parijs heeft al gekozen voor dit type van stadsverwarming en kan zo vlotter overstappen op een groene productie. Momenteel loopt er een proefproject in een passieve wijk.

intelligente meters

“Smart Grids” zijn intelligente meters waarbij de beheerder de vraag van de consumenten meet en de toestellen aanstuurt naargelang de verbruikte volumes. De toestellen draaien tijdens de daluren om efficiënter te werken en verliezen te beperken. Dit systeem wordt uitgetest in de regio Mechelen.

Vermijd dat uw vrije tijd in rook opgaat. Geniet 24u/24 technische bijstand voor uw bedrijf. U steekt al uw energie in uw bedrijf, dus mag de spanning er al eens even af. En uiteraard wilt u uw schaarse vrije tijd dan niet in rook zien opgaan door een elektriciteitspanne. Daarom stelt Electrabel u de dienst Energy 24/24 voor. Bij een storing in uw elektriciteitstoevoer in middenspanning garandeert deze service u 24u/24 telefonische bijstand. En op uw vraag komen onze experts binnen de 4 uur ter plaatse voor de herstelling en het heropstarten van uw installatie. Daarnaast hebt u via uw persoonlijke Customer Area toegang tot online diensten voor het optimale beheer van uw energieverbruik en het eenvoudig raadplegen van uw facturen. Vragen over uw energie of over onze online diensten? Contacteer uw accountmanager of surf naar www.electrabel.be

vastgoed & Gebouwen

d o ssi e r

VASTGOEDMArkT


1 550 000 m2 onbenut, uitgestorven wijken, een gebouw op 4 onbewoond in de stadsrand, uitgestelde beslissingen, nieuwe projecten opgestart zonder huurcontract … Leegloop, en toch waren de huurprijzen nooit zo laag. 2 grote spelers op de markt van kantoorverhuur in Brussel blikken met gemengde gevoelens terug op het jaar. Hun visie … De activiteit kantoorverhuur is er in 2010 duidelijk op vooruitgegaan: 481 000 m2, volgens Cushman & Wakefield, tegenover nog geen 400 000 m2 in 2009..

waarde dat de transportinfrastructuur uitgebreid wordt, kan Zaventem de concurrentie met de hoofdstad aangaan. En we zien dat dit district uitdijt tot Mechelen, Leuven, Nijvel en Waver, zegt C&W nog.

Redenen tot optimisme

Antoine Brusselmans (C&W): “De huidige slachtoffers van de huurleegstand zijn de gebouwen in de Leopoldwijk met gemiddelde tot kleine (700 m en minder) kantoorlagen die niet grondig gerenoveerd worden. Maar Louiza doet het heel goed, zowat alle gebouwen met grote kantoorlagen raken vlot verhuurd. In de Vijfhoek worden pas in 2014 weer nieuwe bouwprojecten opgestart en het huidige aanbod van kwaliteitsvolle gebouwen is heel beperkt.” Door de afname van speculatieprojecten tot in 2013 kunnen we wellicht een deel van het huidige aanbod verhuren en de leegstand tegen dan terugdringen tot 9 à 10 %”, vertrouwt Kim Verdonck, Head of Research bij CBRE, ons toe. © Reporters


34

Dalende huurprijzen. een buitenkans!

D

e activiteit kantoorverhuur is er in 2010 duidelijk op vooruitgegaan: 481 000 m2, volgens Cushman & Wakefield, tegenover nog geen 400 000 m2 in 2009. “Dit is een aanzienlijke stijging, zeker op de privémarkt. Wij denken dat de beslissingen die in 2010 verwacht werden in 2011 genomen zullen worden”, zegt Antoine Brusselmans, Head of Letting Offices bij C&W. Voor 2011 verwacht CB Richard Ellis een vraag van 580 000 m2 met de Europese instellingen als belangrijke speler. “De heropleving zal zich vooral laten voelen bij heel energie-efficiënte gebouwen van A-klasse”, voegt de verantwoordelijke bij C&W nog toe. De beschikbaarheidsgraad, nog een indicator voor de gezondheid van de markt, mag dan hoog lijken, toch staat Brussel op de 5e plaats in Europa. CBRE en C&W hebben er, naar eigen zeggen, alle vertrouwen in.

structurele leegstand

In Brussel bleef die ook in 2010 redelijk stabiel, met 12 %. Een cijfer dat na 3 jaar bezetting al weggewerkt is. In andere Europese steden spreken we van 5 jaar. Ook hier een nuance, zegt C&W: energie-efficiënte gebouwen zijn erg in trek. In Zaventem staat 24 % van de gebouwen leeg, want verouderd, en loopt het storm voor speculatieprojecten. Gelukkig lijkt die storm in de komende 3 jaar te gaan liggen, ten voordele van projecten op maat. Gezien de fiscale verschillen en op voor-

De grote bedrijven hebben begrepen dat het tijd is om opnieuw te onderhandelen over hun contracten of om te profiteren van de druk op de huurprijzen. Een buitenkans om tegen een lagere prijs een kwaliteitsvol gebouw te betrekken dat minder energie verbruikt en waar elke m2 optimaal benut wordt. De maand gratis per jaar (zelfs 2 maanden in de rand voor tweedehandsgebouwen) is een gangbaar gebruik en dat wordt nu 1,5 maand omdat voor verouderde gebouwen nu eenmaal meer incentives geboden moeten worden. Kleinere bedrijven zonder vastgoedadviseur wachten nog even af. Jammer, want de huurprijzen liggen uitzonderlijk laag. Een kleine en toch opmerkelijke heropleving: de prijzen voor gebouwen van AAA-klasse in bepaalde wijken (Leopold) overschrijden de drempel van 300 euro weer. Maar dat is nog geen tendens, nuanceert C&W.

Reconversie

Het Gewest subsidieert de omvorming van oude gebouwen die al lange tijd leeg staan. Zo werd op 3 à 4 jaar tijd 10% van de gebouwen omgevormd, goed voor 1,6 miljoen m2. Nieuw is dat dit nu ook gebeurt voor “moderne” goedgelegen gebouwen (Marcel Thiry, Leopold, stadscentrum) die niet meer voldoen aan de criteria anno 2011. Enkele gebouwen worden binnenkort omgebouwd tot bejaardencentra, hotels, appartementen … Moraal van het verhaal? De dienstensector zal natuurlijk altijd kantoren nodig hebben, maar dan wel kleinere en van betere kwaliteit. Sylvie Cousin

Atlantis, een nieuwe gemengde wijk

© Marc Detiffe

Atlantis, een nieuwe gemengde wijk aan de poorten van de stad, op een boogscheut van de E40. Nieuwbouwproject op de gesaneerde en herbestemde site van een oude autofabriek.

Zit uw bedrijf nog wel op de juiste plaats? wijk: wijk in Sint-Agatha-Berchem, langs de ring en de E40, die alle troeven van de stad (winkelcentrum, openbaar vervoer, zichtbaarheid …) en de rand (bereikbaarheid met de wagen, sport- en vrijetijdscentrum) combineert. Oppervlakte : 31 000 m² kantoren voor de helft bezet. Vrije kantoorlagen tussen 500 en 12 000 m². Planning : start van de werkzaamheden: 2006 Oplevering : 2008 tot eind 2010. eigenaar : UBS Real Estate KAG Betrokken spelers :

◗ Bouwheer: Codic ◗ Architecten: DSW en CERAU

Functie van het gebouw : herverstedelijking van het gebied, multifunctionele site met 3 kantoorgebouwen (31 000 m²), 80 woningen (8 500 m²), winkels en voorzieningen (een gemeentelijke crèche en binnenkort een restaurant). Pleinen met planten en mineralen ontworpen door JNC International. Doelgroepen : middelgrote en grote ondernemingen energie- en milieucriteria:eerste gebouwen in België die het internationale milieucertificaat (BREEAM, niveau Very Good) kregen toegekend. Bodemsanering : volledige verwijdering van de vervuiling. Heraanplanting van diverse plantensoorten. Groene daken.

In België kosten bedrijfslokalen gemiddeld 12.000 € per jaar en per werknemer, goed voor zo’n 20% van uw totaalbudget. Anixton, onafhankelijke consultant in bedrijfsvastgoed, biedt u een verkennende audit op www.stayormove.com. U beantwoordt gewoon enkele vragen en wij kijken hoe we uw vastgoedkost kunnen optimaliseren (onderhandelen van huurcontract en nieuwe termijnen, zoeken van een betere locatie, optimaal benutten van de ruimte, sale & lease back-opties…) Kortom, het enige wat u riskeert, is een besparing. Surf snel naar onze nieuwe website www.stayormove.com voor een verkennende audit

Opmerkelijke aspecten :

◗ Optimale bereikbaarheid en zichtbaarheid (65 000 pendelaars/dag). ◗ Architecturale efficiëntie: optimaal benutte, indeelbare en flexibele ruimte. ◗ Lagere gemeentelijke kantoorbelasting voor nieuwe gebouwen. ◗ Verfraaiing van de openbare ruimte door het enorme kunstwerk “A” van Stéphane Guiran. SC

Contact: +32 2 721 99 19 | [email protected] | www.anixton.com

d o ssi e r

vastgoed & Gebouwen

Eolis, gloednieuwe kantoren die uitkijken op het kanaal. Ingrijpend verbouwingsproject om een gebouw van klasse C om te vormen tot klasse A in de wijk Sainctelette.

© G. de Kinder.

Eolis, met zicht op het kanaal


36

Waar eerst een gebouw van klasse C stond, staat nu Eolis, een gebouw van klasse A. Het werd volledig omgevormd tot een gebouw van de nieuwste generatie dat voldoet aan de HQE®-milieucriteria en de energienormen EPB 2011. Bij de verbouwing werden alle betonnen vloeren hersteld, de gevel en de technische voorzieningen volledig vervangen en de werkruimtes opnieuw ingedeeld. Vandaag scoort dit gebouw heel goed op het vlak van thermische en geluidsisolatie, afvalbeheer en energie- en waterbesparing. Ook aan het welzijn van de gebruikers werd gedacht bij de verbouwing van Eolis. De toekomstige huurders komen terecht in een stimulerende, lichte en comfortabele werkruimte met bijvoorbeeld een hal met een dubbele plafondhoogte en een panoramisch terras.

wijk: n de wijk Sainctelette, aan het kanaal, niet ver van hartje Brussel, omringd door stedelijke diensten, tal van Waalse, Vlaamse en federale instanties en internationale bedrijven, op wandelafstand van metrohalte IJzer en het Noordstation. Oppervlakte : 9 300 m2 samenstelling van de site: 1 gebouw met voornamelijk kantoren Planning : oplevering: oktober 2010 eigenaar: CB Richard Ellis Strategic Partners Europe Fund III (fonds beheerd door CBRE Investors) Betrokken spelers :

◗ Algemeen bouwbedrijf: Interbuild ◗ Projectmanagement: Advisers

◗Architect:: Cabinet Assar ◗Vastgoedmakelaars: CBRE en Cushman & Wakefield Functie van het gebouw : gemengd, kantoren en winkels op de benedenverdieping. Terrassen op de bovenste verdiepingen Doelgroepen : openbare en privésector

energie- en milieucriteria:

◗ HQE-certificaat (Haute Qualité Environmentale) Het gebouw kreeg een hoge of goede score voor de volgende aspecten: water-, energie- en afvalbeheer, onderhoud, milieu-integratie, beperkte overlast, ventilatie en luchtkwaliteit in het gebouw. Energieprestatie van gebouwen (EPB): E (energieprestatieniveau) 72 en K (isolatie) 25. E is het globale energieprestatieniveau van het gebouw. Sinds 1 januari 2010 wordt niveau E90 toegepast in Brussel. De K-waarde is de globale isolatiewaarde van een gebouw. Dit houdt rekening met de warmteverliezen van elk bouwelement: muren, vloeren, daken, ramen … Een goede isolatiewaarde betekent een lage en dus gunstige K-waarde. In Brussel is K45 de grenswaarde.


◗ Energie- en milieuprestaties ◗ Unieke ligging met zicht op het kanaal, grote zichtbaarheid ◗ Moderne architectuur, voorzieningen en inrichting ◗ Lichte en aangename werkomgeving SC

dossier vastgoed & Gebouwen

trio, de voormalige hoofdzetel van siemens De voormalige hoofdzetel van Siemens omgebouwd tot een groen gebouw: Trio..

Planning : oplevering: 2e helft 2011 eigenaar: CB Richard Ellis Strategic Partners Europe

Fund III (fonds beheerd door CBRE Investors)

Betrokken spelers :

◗ Projectmanager: BNP Paribas ◗ Architect: Jaspers – Eyers & Partners Functie van het gebouw : ix van kantoren en woningen (een klein deel). Uitbreiding van de kantooroppervlakte (2 000 m2 extra). Aanleg van een groen terras/ terras met bomen van 250 m dat uitkijkt over Brussel Doelgroepen : profiel Louizawijk, advocaten, financiën, bedrijven op zoek naar een prestigieus adres energiecriteria: bestemming nader te bepalen, met een internationaal milieucertificaat (BREEAM, niveau Very Good) toegekend voor de technische prestatie en de lage kosten die de BIM-verplichtingen overtreffen

© Jaspers – Eyers & Partners.


wijk: de prestigieuze Louizawijk, vlak bij de bekende straat met luxeboetieks en bij de Europese instellingen Oppervlakte : 20 000 m2 verdeeld over 3 gebouwen (3 000, 5 000 of 10 000 m2), waarvan 2 aan de straatkant en 1 met een binnenplein, te huur

◗ Verbouwing van een atypisch en verouderd gebouw ◗ Groene long in het midden van de stad: aanleg van een klein bos op het binnenplein, groene gevels ◗ Certificaat Asbestos-Free: grondige asbestverwijdering in het hele gebouw SC

Mireille past u perfect ! • Wasserijservice, ISO-gecertificeerd en met RABC-attest • 268 soorten werkkledij met of zonder magazijnfunctie • Werkschoenen met of zonder recyclageservice • Werkhandschoenen en andere beschermingsmiddelen • Hygiëne voor garage, werkplaats en kantoor • Schoonloopmatten, roostermatten en imagotapijten

Brusselsesteenweg 177 - 1785 Merchtem T 02/460 00 11 - F 02/460 58 85 P. Paquaylaan 186 - 3550 Heusden-Zolder T 011/57 11 22 - F 011/57 11 39 [email protected] www.mireille.be

d o ssi e r

vastgoed & Gebouwen

DE GrOTE STrATEGISCHE ZONES VAN BruSSEL

Tour & Taxis 2015

Tour & Taxis goes green: een groot park langs het kanaal, een volledig passief dienstengebouw, 10 keer minder energie gaan verbruiken … Een ambitieus project en een sterk architecturaal statement dat Brussel weer helemaal op de kaart zet. Oppervlakte:

20 hectare groene ruimte (in en rond T&T) volledig passief gebouw van 16 000 m2 pakhuis voor de Polar Foundation Koninklijk Pakhuis omgebouwd tot 40 000 m2 kantoren en winkels


38

Voorbeeldgebouw

Tour & Taxis heeft een architectuurwedstrijd georganiseerd en gekozen voor het Nederlandse architectenkantoor CePezed, dat enkele grootschalige projecten heeft getekend. Tour & Taxis heeft een “De overheidsinstellingen moearchitectuurwedstrijd ten het goede voorbeeld geven. georganiseerd en gekozen In 2015 moeten alle nieuwe openvoor het Nederlandse architectenkantoor CePezed. specifieke kenmerken : bare en private bouwprojecten dienstengebouw dat volledig voldoet aan de normen voor passief zijn. Het project van Leefmilieu Brussel wil nu al een passiefgebouwen: driedubbele beglazing, goede isolatie, georolmodel zijn”, legt Evelyne Huytebroeck uit, minister van thermie. Het grootste passiefgebouw van België en Europa. Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing. de grootste groene ruimte aangelegd in het stadscentrum groene ruimte Er werd geen park van deze omvang meer aangelegd in de sinds Leopold II stad sinds Leopold II. De aanleg van dit parkcomplex met Beschrijving van het project een totale oppervlakte van bijna 20 hectare werd toeverDit is tot nog toe het meest vooruitstrevende project. trouwd aan de bekende Franse landschapsarchitect Michel De Polar Foundation heeft plannen om een museum met inDesvigne, die werd gekozen omwille van zijn originele visie. Hij laat zich inspireren door het concept van een park in ternationale allure over de klimaatverandering te openen in ontwikkeling, dat flexibel is in tijd en ruimte. het oude Maritiem Station. Het Koninklijk Pakhuis werd al tivoli, de eerste duurzame wijk volledig omgebouwd tot kantoren, winkels en restaurants. Op 10 minuten wandelen van Tour & Taxis wordt in 2013 de De bouwvergunning van het gebouw voor Leefmilieu Brussel eerste steen gelegd van een volledig duurzame wijk: 550 pasis in behandeling, de werken zouden in september 2011 van siefwoningen waarvoor een overeenkomst is afgesloten en start moeten gaan en het gebouw zou in 2013 worden opgelewaarvan er een honderdtal opgeleverd worden in 2014, winverd.In het gebouw komt een congreszaal en een ecocentrum kels, kantoren, een parkje, een bedrijvencentrum gericht op waar het publiek alles te weten komt over de duurzame stad. groene economie …

Zone RTBF VRT

Het nieuwe richtschema wil de stedelijke structuur van de zone versterken door de gebieden tussen de Leuvensesteenweg, de E40 en de Reyerslaan opnieuw met elkaar te verbinden en meer eenheid creëren door de parken van de RTBF-VRT en betere verbindingswegen. Het gebied van het project RTBF-VRT ligt tussen de Reyerslaan, de Leuvensesteenweg en de E40 en bestrijkt een oppervlakte van 175 ha.

elementen van het nieuwe richtschema

de huidige activiteiten in de wijk opnieuw in evenwicht brengen het einde van de E40 omvormen tot een stadslaan en zo de snelheid, de geluidsoverlast en de vervuiling beperken zonder aan de huidige verkeerscapaciteit te raken de Leuvensesteenweg een facelift geven een nieuwe leefomgeving creëren door de groene zones van de VRT en de RTBF te benutten de doorstroom van auto’s en bussen op de kruispunten in de wijk verbeteren

Mix van functies en capaciteiten:

de ongebruikte kantoren in de Kolonel Bourgstraat omvormen tot een duurzame gemengde wijk (commercieel en residentieel) van meer dan 200 000 m2 45 000 m2 woningen en voorzieningen creëren om de relatie tussen de wijk en de omliggende stedelijke structuur te versterken een aparte rijstrook voor bussen en een fietspad aanleggen op de nieuwe laan fietspaden aanleggen op de Leuvensesteenweg, vlotte toegang voor bussen, vlottere verkeersstroom een openbaar park aanleggen in de groene zones van de VRT/RTBF om verplaatsingen te voet en met de fiets te stimuleren de wijk Marcel Thiry omvormen tot een hub van voorzie-

De zone van het project RTBF-VRT ligt tussen de Reyerslaan en de E40.

dossier vastgoed & Gebouwen

ningen en recreatie

nieus en geïntegreerd project, vertaalt zich concreet in 5 Grote Projecten die de wijk op termijn zullen transformeren. Pool Reyers, Pool Parkway van Brussel, Pool Leuvensesteenweg, Pool Parken RTBF-VRT, Pool Marcel Thiry. Dit project werd toevertrouwd aan het ATO (Agentschap voor Territoriale Ontwikkeling).

Opvallende kenmerken:

nieuwe identiteit voor de wijk een mooiere stad en meer groen in de onmiddellijke omgeving

Beschrijving van het project

De Heizel, de toekomstige strategische pijler in het noorden van de stad

geplande oppervlakte of capaciteit van de diverse elementen van dit project internationaal congrescentrum met 3 500 plaatsen winkelcentrum op nationale schaal (tot 100 000 m2) recreatie- en vrijetijdscentrum indoor evenementenhal met 15 000 plaatsen openbare groene ruimtes multifunctioneel stadion met 60 000 plaatsen Het Heizelplateau beslaat nu 67 hectare:

Mix van functies:

Vandaag is het Heizelplateau een onsamenhangend stadsdeel met het Atomium, Brussels Expo, Kinepolis, het openbaar zwembad Océade, de attractie Mini-Europa, enkele onbestemde terreinen en grote onoverdekte parkings. Het project “NEO” past in het Internationaal Ontwikkelingsplan voorgesteld door de Minister-president van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, Charles Picqué. En ambieert de bouw van een internationaal congrescentrum, een winkelcentrum op nationale schaal, een recreatie- en evenementencentrum en de aanleg van parken. Dit alles wordt aange-

Uw beroepsactiviteiten ontwikkelen in Brussel? Inventimmo, een gratis dienst van de GOMB, is gespecialiseerd in Brussels bedrijfsvastgoed. Op de website vindt u honderden aanbiedingen: kantoren, handelsruimten, opslag- en werkplaatsen en gronden. Uw vastgoedoplossing staat waarschijnlijk al op Inventimmo.be!

© Reporters

“NEO”, of de geplande metamorfose van een onsamenhangend Heizelplateau in een beter uitgerust en geïntegreerd stadsdeel. Op de plannen, een nieuw congrescentrum vlak bij Brussels Expo dat Brussel meer geloofwaardigheid moet geven als dé stad voor internationale congressen.

Vandaag is het Heizelplateau een onsamenhangend stadsdeel met het Atomium, Brussels Expo, Kinepolis, het openbaar zwembad Océade en de attractie Mini-Europa.

vuld met andere functies, zoals woningen, administratieve zones, een hotelcomplex en parkings.

Opvallende kenmerken:

Streven naar een succesvolle totale stadsvernieuwing, om economie en toerisme in de stad weer te doen opleven, nieuwe banen te creëren. Inspanningen om een continue en constructieve dialoog aan te gaan met de omwonenden

Beschrijving van het project

Le concours d’architectes, mené selon les règles des marchés publics, a remporté par le bureau d'architecture et d'urbanisme KCAP basé à Rotterdam et de renommée internationale. KCAP a notamment convaincu qu’il pouvait prendre en compte les spécificités du site, de ses paysages de son tissu urbain, de ses riverains et de ses activités professionnelles, dans le respect des aspects de mobilité et de développement durable, enjeux essentiels du site. Le choix du bureau KCAP supporté par la qualité de ses réalisations, prévue en 2011, sera de développer et de valider le programme définitif. Sylvie Cousin


© Reporters

Het Richtschema, dat alle actoren dezelfde agenda en dezelfde visie wil laten delen met het oog op een harmo-

Surf naar www.inventimmo.be, uw vastgoedpartner in Brussel

Uw vastgoedoplossing op Inventimmo.be!

d o ssi e r

vastgoed & Gebouwen

NIEuWE WErkruIMTES

De 21e eeuw hertekent onze kantoren Zelfs de MIVB heeft zich laten overtuigen om een uitgestrekte open space in te richten en heeft daar geen spijt van …


40

I

n de vorige eeuw veranderden bedrijven zo om de 10 à 15 jaar van interieur. Moderne bedrijven steken zich nu elke 7 à 10 jaar in een nieuw kleedje en jagen op elke ongebruikte m2, zoals vergaderzalen die 85 % van de tijd leeg staan! Ze werken met minder personeel, minder kantoren en minder vierkante meter: in 2008 was dat nog 11 à 15 m2 per werknemer, nu 8 à 10 m2. Maar met de 21e eeuw is ook de trend gekomen om meer oog te hebben voor nieuwe kwaliteitsnormen en beter te luisteren om onze werknemers te binden en het algemene welzijn te verhogen …

Meer samenwerking

Op het werk draait alles nu om toegang tot informatie, de buitenwereld, samenwerking, flexibiliteit … Open kantoren waar niemand meer een eigen plaatsje heeft lijken alle modetrends te overleven. Ze hebben de voorbije 5 jaar veel bedrijven overtuigd, zegt Ahrend, fabrikant van kantoormateriaal en kantoorinrichting. Wat begon als een gadget is nu een gewoonte geworden. Zelfs de MIVB heeft zich laten overtuigen om een uitgestrekte open space in te richten en heeft daar geen spijt van … Voor Global Design Project Management, adviseur op het vlak van kantoorinrichting, krijgt het woord ‘samenwerking’ nog een betekenis: “Vandaag bewijst een dergelijk project z’n toegevoegde waarde stroomopwaarts: als de medewerkers niet begeleid worden, verzetten ze zich en verliezen ze hun houvast”, zegt Alain le Grelle, Gedelegeerd Bestuurder van Global DPM.

Verschuiving naar plekjes die tegelijk van ons allemaal en van onszelf zijn

“Thuis ga je van de ene kamer naar de andere, naargelang wat je aan het doen bent, en dat patroon vinden we ongeveer terug in de moderne kantoren: de werknemer verplaatst zich naargelang zijn activiteiten”, legt A. le Grelle (Global DPM) uit. Zo sijpelen de voordelen van ons privéleven geleidelijk binnen in onze werkwereld. Ahrend heeft onlangs bureaus met sta- en zitplaatsen ge-

De moderne werknemer presteert beter, staat open voor informatie en voor anderen en is flexibeler en efficiënter. Ja, onze kantoren zijn kleiner geworden, ook al omdat we ons werk nu anders organiseren. Onze levenskwaliteit wordt bepaald door plekjes die tegelijk van ons allemaal en van onszelf zijn … Enkele richtlijnen voor een goede kantoorinrichting. lanceerd en architectentafels die ergonomischer zijn en ons meer bewegingsvrijheid geven. Bij Global DPM heet dat een lounge, Ahrend spreekt van softsitting of multifunctionele muren. Hoe dan ook, de plekken om samen te komen zijn meer open, kleiner, maar ook flexibeler. Het zijn niet gewoon ultracomfortabele vergaderzalen, maar ook plekken waar je je kunt afzonderen, alleen of in een klein groepje.

niets gaat verloren

100 % recycleerbare producten, dat is meer dan een loze belofte als we kijken naar het aanbod van Ahrend, dat als eerste gecertificeerde “Cradle to Cradle”-producten aanbiedt. Die worden teruggenomen aan het einde van de levensduur, gerecycleerd en dan opnieuw op de markt gebracht. CEO Philippe Junius verklaart: “Met onze berekeningsmodule Co2st kunnen we onze klanten jaar na jaar de restwaarde van het product tonen.” Kers op de taart, een product dat z’n levensduur bereikt heeft, levert nog geld op … Sylvie Cousin

De MiVB zegt zijn gesloten kantoren vaarwel en wint zo 30 % per m2 2009, de MIVB koopt het Royal Atrium. Op elke verdieping doet een “agora” dienst als wachtruimte, onthaal of vergaderzaal. Nu hebben de kantoren namen als cocoon, bench, twins, lounge en dan zijn niet zomaar holle woorden. De ruimtes zijn open en de mensen worden dat dan automatisch ook. Resultaat: de MIVB neemt 30 % minder ruimte in beslag. Ruimte die kan worden verhuurd.

Medewerkers kennen elkaar beter

Elke ochtend kiest de medewerker een type van bureau, naargelang zijn dagtaken. Maar zijn dag begint in het “café” voor een filosofische babbel of een goed gesprek met de collega’s, die hij nu beter kent.

S Y N C A DA E U R O P E - D E K L E E T L A A N, P E G A S U S PA R K , T I TA N B U I L D I N G, 1 8 3 1 D I E G E M - P H OTO : M A R C D E T I F F E - C O P Y W R I T E R : V I N C E N T L E N S - G R A P H I C D E S I G N: S D E S I G N

global

give space a new dimension design and realization of workspaces

Le développement de votre entreprise passe par votre capacité d’adaptation au changement. Quelle méthode de travail offre le plus de flexibilité ? Comment organiser vos équipes dans l’espace de façon durable ? Quels sont les aménagements et technologies capables de doper votre rentabilité ? GLOBAL vous invite à repenser votre approche organisationnelle en profondeur. Pour faire de vos bureaux un réel levier de croissance, aujourd’hui et demain. WWW.GLOBAL-DPM.BE / STEVEN VALKENIERS +32 (0)475 83 06 23 / ALAIN LE GRELLE +32 (0)475 27 64 16

R I S I C O VA N N I E T- B E TA L I N G

Kredietverzekering:

« confectie » of

« maatwerk » ? De traditionele kredietverzekering: Vaak te strakke « confectie » Voor de meeste ondernemingen die actief zijn in de B2B is het krediet dat ze toestaan aan hun klanten een belangrijk risico; inderdaad is de sluiting van meer dan één onderneming op vijf het gevolg van het in gebreke blijven van één of meerdere van haar klanten. Vandaag wensen de meeste bedrijfsleiders echt hun balans tegen dit gevaar te beschermen. Met de kredietverzekeringsformules zijn ze echter afhankelijk van een aantal beperkingen: standaardtarieven, opgelegde kredietlimieten, inmenging in hun klantenrelaties bij het invorderen van de niet betaalde facturen. Een groeiend aantal bedrijfsleiders is bijgevolg op zoek naar een oplossing die hen beschermt, zonder hun gebruikelijke kredietbeheer aan verplichtingen te onderwerpen.

Head office TRADE CREDIT Re Insurance company sa/nv

TCRe biedt u een dekking « op maat »

www.pavy.be - 2011

Een uniek concept

De polis wordt gekenmerkt door 3 parameters: a_ Het verzekerde bedrag: dat is het risico dat aan de verzekeraar overgedragen wordt b_ De vrijstelling: dat is het risico dat behouden wordt door de verzekerde c_ De premie: dat is de vergoeding voor het verzekerde bedrag

En u, de verzekerde, kiest zelf twee van deze parameters die « op maat » van uw klantrekening zijn. TCRe legt de derde vast. B E R G A M O

-

B R U S S E L S

-

C O L O G N E

-

L U X E M B U R G

Av. Roger Vandendriessche,18 B E-1150 Brussels Tel: +32 2 774 42 40 Fax: +32 2 774 42 41 Email: [email protected]

www.tcre.com -

P A R I S

-

V A L E N C I A

Dossier Verzekeringen Hoe slagen op de buitenlandse markten

43

Verzekeringsondernemingen en banken: wat is het verschil? 48




CrEDIT INSurANCE & rISk MANAGEMENT

DOSSIEr

Hoe slagen op buitenlandse markten

Exporteren staat gelijk met een volledige andere kijk op zaken doen. In het begin is dit minder rendabel,

Bij export komt heel wat papierwerk kijken.

komt er heel wat papierwerk bij kijken en kan

het op een flinke logistieke uitdaging uitdraaien.

Bovendien is het meestal niet zo gemakkelijk om

af te reizen naar het desbetreffende land om er je

goederen aan de man te brengen. Gelukkig bestaan er verschillende mogelijkheden: directe verkoop, indirecte verkoop via een agent, distributeur of

tussenpersoon, of samenwerken met een bedrijf

dat andere producten aan de man brengt. Hoe kan je je producten commercialiseren en de betaling

ervan garanderen? Hier gaan we dieper in op twee essentiële elementen om van je onderneming een succes te maken. We vroegen enkele

B

elgië is in Europa een van de grootste exportlanden. Over het algemeen telt export voor 70% van het zakencijfer van onze bedrijven. Veel van hen hebben met moeilijkheden te kampen om hun facturen te laten betalen. Als je wilt exporteren moet je een gouden regel zeker respecteren: je moet er commercieel iets bij te winnen hebben. Het is immers vaak een moeilijke opdracht om je buitenlandse klanten met geld over de brug te laten komen.


kredietverzekeraars om goede raad.

Kredietverzekeringen laten je toe om je in te dekken tegen alle onbetaalde facturen en dit tot een hoogte van 95%.

50

d o ssi e r

verzekeringen

Om efficiënt te kunnen werken moeten schuldvorderingsagentschappen ter plaatse kennis hebben van de markt en van het daar geldende juridische systeem. Advies op maat

Vanbreda Risk & Benefits is sinds de oprichting in 1937 uitgegroeid tot een innoverende industriële makelaar met internationale uitstraling die binnen haar markt aan de top staat. Het bedrijf telt 400 werknemers en heeft een omzet van 54,5 miljoen euro. Grote bedrijven, KMO’s, zelfstandigen en vrije beroepen kunnen allemaal beroep doen op de dienstverlening en het advies op maat van het gespecialiseerde multidisciplinaire team. Vanbreda Risk & Benefits heeft voor de dekking van financiele vorderingen een werkwijze op punt gesteld die de beste bescherming biedt tegen het risico van niet-betaling. De kredietverzekering dekt het risico dat klanten hun facturen niet kunnen betalen. Deze verzekering maakt het beheer van de debiteuren eenvoudiger en beschermt de groei van het bedrijf waardoor het in een sterkere positie staat ten opzichte van haar klanten. Hendrik Verplancke is verantwoordelijk voor het departement kredietverzekering van Vanbreda Risk & Benefits. “Wij helpen onze klanten om hun klantenrisico te beheren.


Wij zoeken met hen de beste kredietverzekering en doen ook een check-up van hun tools en procedures. We geven hen ook raad om hun kredietlimieten beter te beheren. De crisis was voor de verzekeraars een moeilijke periode: ze hebben veel moeten uitbetalen omdat het cliënteel van hun verzekerden over de kop ging. Daardoor waren ze verplicht om minder risico’s te aanvaarden. Lagere dekkingen zijn voor de verzekeringsnemers uiteraard problematisch en al helemaal voor exporteurs. Als makelaar is het onze rol om onze klanten te helpen in hun contacten met de verzekeraars om deze te overtuigen om toch voldoende hoge dekkingen toe te staan. De beschikbare informatie over de debiteuren is vaak niet recent genoeg. Dankzij onze ervaring en onze contacten met de bedrijfswereld kunnen we actuelere inlichtingen vinden over de debiteuren. Hierdoor kunnen we in samenwerking met onze klanten de verzekeraars overtuigen om opnieuw interessante dekkingen voor te stellen,” besluit Hendrik Verplancke.

Het is makkelijk verloren lopen in de verzekeringswereld. Vanbreda Risk & Benefits toont u graag de juiste weg naar een verzekeringsplan op maat. Als toonaangevende verzekeringsmakelaar en consultant op de Benelux-markt, leveren wij oplossingen op maat in verzekeringen, Risk Management en Employee Benefits. Onze grondige kennis van de activiteiten en risico’s van onze cliënten en onze technische knowhow zijn de hoekstenen van ons succes. Dankzij ons internationaal partnership EOS RISQ krijgen uw buitenlandse vestigingen dezelfde dekking en service die wij u in de Benelux garanderen.

Een verzekeringsplan op uw maat? Wij helpen u graag op weg.

Contacteer ons Vanbreda Risk & Benefits Vorstlaan 360 1160 Brussel Tel. + 32 2 566 99 20 [email protected] www.vanbreda-riskandbenefits.be www.eosrisq.be

dossier verzekeringen Lokale partners

euler Hermes Credit insurance Belgium begeleidt be-

drijven bij hun commerciële ontwikkeling door hun moeizaam verworven klantenbestand te screenen. Marc Petre is Director Risk en lid van het directiecomité van Euler Hermes Belgium. “Om een schuldvordering in het buitenland te innen, is het belangrijk om beroep te kunnen doen op een partner ter plaatse die zijn verdiensten al bewezen heeft. Wij bieden een kredietverzekering aan die het risico op niet-betaling dekt. Een KMO die wil exporteren gaat geconfronteerd worden met markten en wetgeving die ze niet kent. Ook het sociaaleconomische klimaat is er anders. Een KMO die voor het eerst naar Italië exporteert gaat behalve met de taalbarrière ook te maken krijgen met een verschillende wetgeving en andere commerciële gewoontes, zelfs al ligt Italië nog altijd in Europa. Wij bieden een dekking aan waarvoor de premie in duizendsten van het zakencijfer berekend wordt. Wij analyseren de solvabiliteit van bestaande of potentiële klanten van het bedrijf. Bijvoorbeeld: een bedrijf dat een betalingstermijn van 90 dagen hanteert, staat voor een bepaald bedrag aan een risico bloot. Wij bepalen dan in hoeverre het een dekking nodig heeft en daarom gaan we de kwaliteit van alle bestaande en potentiële klanten systematisch na. Wij leggen dan kredietlijnen vast die overeenstemmen met het maximale bedrag dat we voor deze

klant willen dekken. Als het bedrijf een blootstelling van 100.000 euro heeft die afkomstig zijn van meerdere facturen en de betalingstermijn aan haar Italiaanse klant bedraagt 90 dagen na het einde van de maand aanvaarden wij om de 100.000 euro van deze onderneming te dekken. De KMO weet dan dat ze ingedekt is voor deze som. Wij hebben daarnaast ook een reeks diensten om schuldvorderingen te innen. Wij maken deel uit van een internationale groep die in een vijftigtal landen aanwezig is en daardoor hebben wij ook ter plaatse collega’s die zowel de taal als de eigenheden van de lokale markt kennen.”

Atradius is wereldwijd een van de leaders op het vlak van

kredietverzekeringen. Ze verzekeren handelsactiviteiten tegen het risico op niet-betaling. Hun grote aanbod producten gaat van kredietverzekeringen tot het innen van vorderingen. Wereldwijd hebben ze 4000 werknemers die meer dan 160 kantoren in 40 landen bevolken. Een van hun activiteiten is de publicatie van landenrapporten waarin de economische perspectieven van deze exportmarkten gedetailleerd beschreven worden. Christophe Cherry is directeur van Atradius BelgiëLuxemburg: “Je moet klanten vinden die gaan betalen. Wij kunnen de solvabiliteit van klanten in alle delen van de wereld en in alle sectoren garanderen. Dat vormt een grote zekerheid voor bedrijven die nieuwe markten willen veroveren. In een markt investeren en daar dan verliezen lijden omdat sommige facturen niet betaald worden, is voor de meeste KMO’s een echte ramp.”

- © D. Sutherland/Getty Images

Businessableworld : wij beschermen uw zakelijke transacties wereldwijd.

RISICOBEOORDELING - KREDIETVERZEKERING - INCASSO Over de hele wereld ondersteunen onze 6000 experts uw commerciële ontwikkeling. n Miljoenen ondernemingen worden geanalyseerd en bewaakt in onze database. n Wij beoordelen risico’s lokaal en bieden u dekking op maat. n Wij bieden u diepgaande kennis over groeimarkten zoals: India, China, Brazilië, Rusland…

www.eulerhermes.be 022894444

Businessinsured.Successensured.

EULP008_BECI_180X130_B_NL.indd 1

24/11/10 15:29:33

d o ssi e r

verzekeringen

With the technical and financial support of PRO€INVEST PRO€INVEST is a programme of the Group of ACP States and the European Commission for the promotion of investment and technology transfers in ACP countries. Its management has been entrusted to a management unit within the Centre for the Development of Enterprise (CDE) under the supervision of EuropeAid Cooperation Office of the European Commission (EuropeAid).

SOPSED – Sustainable Organisations for Private Sector Development

SOPSED – Sustainable Organisations for Private Sector Development Projectgegevens Totale projectkosten: €2.335.825 EU-bijdrage: €1.868.660 Durée: 17 maanden Van 1 mai 2010 tot 30 september 2011

Projectleider:

Partners:  Brussels Enterprises Commerce & Industry  Afrika-Verein e.V  Netherlands-African Business Council  Centre for Mediation & Arbitration, Paris

Dit project geniet de steun van de EU-PRO€INVEST Van 1 mei 2010 tot en met 30 september 2011 tracht SOPSED bij haar partners het werkingspotentieel te vergroten vanuit de ultieme doelstelling om meer mogelijkheden te scheppen voor de private sector, zowel op regionaal, nationaal als internationaal vlak.

Centraal in de uitwisseling van best practices en de ruimere businesservaringen van de partners is de noodzaak om op lange termijn duurzame producten en diensten te ontwikkelen die de leden, de key actors en de directe betrokkenen niet alleen willen, maar waarvoor ze ook geconsulteerd worden tijdens het productieen ontwikkelingsproces. Daarom zullen de komende veertien maanden zowel in Europa als in Oost-Afrika een reeks seminaries, workshops, uitwisselingen, virtuele vergaderingen en netwerkevenementen plaatsvinden, waarin de volgende thema’s worden besproken:  

 Paris Chamber of Commerce & Industry



 Addis Ababa Chamber of Commerce & Sectoral Associations



 Burundi Federal Chamber of Commerce & Industry  Kenya National Chamber of Commerce & Industry  Uganda National Chamber of Commerce & Industry  Mauritius Chamber of Commerce & Industry  Promofirenze – Special Agency of the Florence Chamber of Commerce, Italy

Informatie- en communicatietechnologie Interregionale en internationale handelsontwikkeling, waaronder beleidsthema’s en B2B-mogelijkheden Bestuur, waaronder steun, privaatpublieke dialoog, kredietverlening en interne kwaliteitszorg Duurzaamheid en ontwikkeling binnen de organisaties

Om de kennis en de informatie zo wijd mogelijk te verspreiden, heeft het project de multipliers, de directe betrokkenen en de geselecteerde kmo’s uitgenodigd om deel te nemen aan de trainingssessies en de programma’s gericht op de uitbouw van het eigen potentieel. Daarnaast zal SOPSED een programmaportaal en businessdatabank ontwikkelen om interessante handels- en investeringsmogelijkheden te belichten tussen Oost-Afrikaanse en Europese ondernemers, met als sluitstuk een B2B-bijeenkomst. Ten slotte zal SOPSED kmo’s ondersteunen in 10 landen, de internationale handel en de ontwikkeling tussen onze regio’s helpen bevorderen en zorgen voor sterkere, meer dynamische handelsgemeenschappen. Meer info? BECI : Olivier Willocx, SOPSED Partner Project Manager Samira Aarbaj, SOPSED Partner Project Coordinator 500, Avenue Louise – 1050 Brussels T. : +32 2 643 78 25 ; F. : +32 2 640 93 28 ; E. : [email protected]

Birmingham CCI: Rupi Nandra , SOPSED Lead Project Manager T: +44 (0)121 607 0106 ; E: [email protected]

Deze flyer kwam tot stand met steun van de Europese Unie. De inhoud van deze flyer valt enkel onder de verantwoordelijkheid van de twaalf bovenvermelde organisaties en kan op geen enkele manier worden geïnterpreteerd als een weergave van de visie van de Europese Unie.



dossier verzekeringen Hoe vind je goede exportmarkten?

Zoek markten die lijken op je thuismarkt. Identificeer eventuele klanten, evalueer de grootte van de markt, het potentiële marktaandeel en de evolutie van de consumptie. Stel jezelf doelstellingen op het vlak van volume, omzetgroei en rendabiliteit. Ga na hoe sterk de concurrentie is en of je echt kansen maakt op deze markt.

Verschillende mogelijkheden

Directe verkoop. “Dat vereist hogere opstartkosten en een goede kennis van de situatie ter plaatse, te beginnen bij de taal. Maar je kan er wel je voordeel mee doen.” Indirecte verkoop via een agent of verdeler. "Zo verdien je waarschijnlijk minder maar je hebt wel een partner die de markt kent. Let er wel op dat je een partnership aangaat met een lokaal bedrijf dat een goede reputatie heeft." Gezamenlijke verkoop met een niet-concurrerend bedrijf. "Daarvoor werk je samen met een lokaal bedrijf of een Belgisch bedrijf dat daar al zaken doet. Met deze optie heb je het voordeel van insiderinformatie en je hebt meer controle over wat er gebeurt. Als je product een goede aanvulling is op het aanbod van je partner kan je bovendien gebruik maken van zijn klantenbestand."

Van zodra je besloten hebt hoe je een nieuwe markt gaat aanpakken, moet je de administratieve procedures vastleggen. Deze zijn een garantie om zonder zorgen te kunnen verkopen. “Het is het beste om het contract te laten opstellen door een advocaat die de exportmarkten kent,” vertelt Christophe Cherry. “In het contract moeten de goederen en hun specificaties beschreven worden. Ook alle noodzakelijke aangiften, de prijs, de munt, de datum, de leveringswijzen, de geldende wetten, de garanties, de regeling van geschillen en indien nodig een eigendomsclausule moeten daarin vastgelegd worden.” De betalingsvoorwaarden moeten niet alleen op elke factuur maar ook in het contract staan. Behalve als je alleen goederen verscheept die op voorhand cash betaald worden, zal het innen van de facturen misschien wel het moeilijkste en risicovolste onderdeel van de hele onderneming zijn. Behalve stevige verkoopsvoorwaarden heb je ook nood aan strikte procedures voor het beheer van de kredieten. “Je ontsnapt niet aan de plaatselijke betalingsgewoontes,” benadrukt de directeur van Atradius. “Een Italiaans bedrijf kan je niet binnen 60 dagen laten betalen, het zullen er 90 zijn. Afhankelijk van je liquiditeiten en winstmarge kan het interessant zijn om kortere betalingstermijnen te onderhandelen en dan een korting te bieden. Het voordeel van kredietinningen is dat de vorderingen echt geïnd worden.”

enkele tips om geld te zien

Controleer de kredietwaardigheid van je klant vooraleer je met hem in zee gaat. Atradius kan de kredietwaardigheid van miljoenen bedrijven over de hele wereld natrekken. Kredietverzekeringen laten je toe om je in te dekken tegen alle onbetaalde facturen en dit tot een hoogte van 95%. Om efficiënt te kunnen werken moeten schuldvorderingsagentschappen ter plaatse kennis hebben van de markt en van het daar geldende juridische systeem. Wees voorzichtig als je de munt vastlegt waarin je wilt uitbetaald worden. Zo vermijd je onnodige risico’s. Jacqueline Remits

modula first

Vrijheid om te ondernemen ! De laatste twee jaren waren voor heel wat ondernemingen op zijn zachtst gezegd tumultueus. Nu de crisis voorbij lijkt, is het tijd om terug te vertrekken… Naar ongekende hoogten! Maar ook nu dient u uiteraard uw cash flow te beschermen op een makkelijke manier, efficiënt en sereen. Om u hierbij te helpen, hebben we bij Atradius de polis Modula First ontwikkeld. Modula First beoogt geen revolutie maar wel een evolutie in kredietverzekering voor alle KMO’s. Makkelijk beheer, geen verrassingen, u weet vooraf wat u betaalt en uw facturen worden gedekt in de EU + Noorwegen en Zwitserland.

070/661.707

www.atradius.be

kredietverzekering | incasso | bedrijfsinformatie


een gespecialiseerde advocaat voor de contracten

verzekeringen

d o ssi e r

FINANCIëLE CrISIS


48

De crisis heeft nog altijd zware gevolgen voor de economie. De G20 zou graag een gezonder en sterker mondiaal banksysteem zien. Vanuit dit standpunt is het dus zeker interessant om na te gaan waarin verzekeringsmaatschappijen en banken van elkaar verschillen en welke gevolgen de keuze voor de ene of de andere inhouden.

V


Verzekeringsondernemingen en banken: wat is het verschil?

Verzekeraars beschermen consumenten en bedrijven op lange termijn tegen ongewenste gebeurtenissen.

erzekeringsmaatschappijen verstrekken net zoals banken financiële diensten maar er zijn wel verschillen. Verzekeraars leveren een bijdrage aan de economische groei door consumenten en bedrijven op lange termijn te beschermen tegen ongewenste gebeurtenissen. Banken doen dat door financiering en betalingssystemen aan te bieden. Op deze manier voeren ze ook het muntbeleid van de centrale banken uit. De core business van verzekeraars is om risico’s in de tijd en over vele verzekerden te spreiden. Op lange termijn zorgt dat voor meer stabiliteit. De banken daarentegen zetten spaargeld om in andere financiële activiteiten. Dat er bij het beheer van dit geld en van de cash-posities veel op het spel staat hebben we de voorbije jaren gemerkt. In de praktijk zorgt dat ervoor dat alle betrokkenen sterke onderlinge banden hebben op het vlak van hun financieringsvoorwaarden. Dat is meteen ook een reden waarom bepaalde initiatieven die voor de banken uitgewerkt werden niet zomaar gekopieerd kunnen worden voor de verzekeringswereld.

Bedrijven bijstaan

ethias is enkel een verzekeringsbedrijf. Bijna een eeuw geleden, in 1919 hebben een aantal gemeente- en provinciebesturen de Onderlinge Maatschappij der Openbare Besturen (OMOB) opgericht om hen te verzekeren tegen brand, bliksem en ontploffingen. In 2003 vervelde OMOB tot Ethias en ondertussen verzekert dit bedrijf meer dan een miljoen personen. Tegen 2013 willen ze hun levensverzekeringen voor particulieren opnieuw positioneren. Parallel daarmee willen ze ook hun positie als verzeke-

raar van de openbare sector, bedrijven en particulieren versterken. Hun strategisch plan voorziet in extra aandacht voor de noden van bedrijven. Ondertussen kunnen bedrijven ook al verschillende jaren gebruik maken van hun competentie en expertise via een netwerk van makelaars. Deze markt, met inbegrip van de KMO’s, willen ze de volgende jaren verder aanspreken en daarom gaan ze binnen afzienbare tijd een beleid invoeren om zich meer voor deze markt open te stellen. Op het vlak van Risk Management zal Ethias een reeks polissen aanbieden die samen alle mogelijke risico’s zullen dekken: vastgoed, verantwoordelijkheden, personeel. Aangezien ze de grootste verzekeraar zijn binnen de sector openbare sector (wet 67) is Ethias ook een specialist op het vlak van preventie binnen de openbare en privé-sector. Om hun producten aan de bedrijfswereld te kunnen aanbieden, hebben ze met een bepaald aantal gespecialiseerde makelaars een partnership gesloten. Een nieuwe afdeling, Ethias Services, biedt juridische, technische en verzekeringstechnische diensten. Allianz is een andere belangrijke speler op de markt voor verzekeringen en financiële diensten. Het bedrijf biedt een brede waaier aan diensten zoals brand, ongevallen en diverse risico’s. Maar verder zijn ze ook actief op het vlak van levensverzekeringen en beleggingen voor particulieren, zelfstandigen, KMO’s en grote ondernemingen. Zo hebben ze bijvoorbeeld voor KMO’s een aantal sterke producten. Easy Plan is een vereenvoudigde groepsverzekering die drie risico’s dekt: aanvullend pensioen, over-

dossier verzekeringen

lijden en een premievrijstelling in geval van ziekte of ongevallen (facultatief). Zelfstandigen die aan het hoofd van een KMO staan kunnen met een Individuele Pensioentoezegging (IPT) een persoonlijke pensioenverbintenis aangaan. Biz Plan is dan weer een volledige brandverzekering voor handelaars. Biz Solution biedt ondernemingen een gelijkaardige dienst aan. Tenslotte is er ook nog het Allianz Business Program (ABP). Deze package bestaat uit drie professionele verzekeringen die enkel voor KMO’s en zelfstandigen beschikbaar zijn en die een aantal financiele voordelen bieden. Ageas is een internationale verzekeringsgroep met meer dan 180 jaar ervaring en know-how. Deze reus staat in de Europese top 20 en heeft besloten om haar activiteiten in Europa en Azië te concentreren. Voor de verzekeringsactiviteiten onderscheiden ze vier gebieden: België, het Verenigd Koninkrijk, het Europese continent en Azië. In België zijn ze via AG Insurance marktleider voor individuele levensverzekeringen en employee benefits. Ze profileren zich ook als een referentie voor niet-leven. Delta Lloyd Life ontstond in 2001 door de fusie van drie Belgische bedrijven die al lang bezig waren op de levensverzekeringenmarkt: CGU Life, OHRA Leven en Norwich Union. In 2008 heeft Delta Lloyd Life, een filiaal van Delta Lloyd, haar Belgische omzet verdubbeld dankzij de overname van Swiss Life Belgium. Delta Lloyd Life werd zo een specialist in de nichemarkt voor pensioenen en kreeg ook een stevige voet aan de grond op de Belgische levensver-

zekeringsmarkt. Delta Lloyd heeft een uitgebreid gamma producten voor zelfstandigen en KMO’s onder de merknaam Scala. Met dit systeem kunnen de werknemers zelf binnen een bepaald budget kiezen welke voordelen ze interessant vinden. Dexia insurance Belgium is de afdeling van de Dexia-groep die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van hun verze-

De core business van verzekeraars is om risico’s in de tijd en over vele verzekerden te spreiden. kerings- en pensioenactiviteiten. In België bieden ze een volledige waaier diensten in de leven en niet-leven sector aan voor particulieren, zelfstandigen en bedrijfsleiders. Dit doen ze onder twee merknamen: Dexia en DVV-Les AP. DVV geniet het vertrouwen van meer dan 400.000 Belgische gezinnen. Ook KMO-leiders en zelfstandigen hebben aan DVV een partner die hen een aanbod op maat aanbiedt. Behalve het klassieke gamma dat alle noden van de KMO’s omvat kan je bij DIB ook terecht om “zonnepanelen te verzekeren tegen alle materiaalrisico’s en een financiële bescherming.” De bedoeling is om het risico op financiële verliezen door niet of onvolledige betaling van de groene stroomcertificaten op te vangen. Dit product kaapte in 2010 de Trofee Decavi voor innovatie in niet-levenverzekeringen weg. Jacqueline Remits

Weet u wel hoe financieel gezond uw klanten zijn?

Hoe weet u hoe een onderneming er echt voor staat? Door ze te laten doorlichten door D&B. Op www.financieelgezond.be ziet u meteen of deze onderneming wel de beste gezondheidsscore haalt. Rating 1 is ideaal en wijst op een uitstekende financiële gezondheid. Maar wat als een bedrijf niet de D&B Rating 1 scoort? Dan is het aangewezen om de financiële gezondheid ervan verder te laten doorlichten. Daarin staat D&B u graag bij: vraag via de website D&B | Dun & Bradstreet Belgium

een gratis handelsinformatierapport aan of laat een risicoanalyse uitvoeren. Prospects, leveranciers of andere zakenpartners? Controleer hun gezondheidsscore met één muisklik. Zo weet u heel goed met wie u in zee gaat.

D&B: de meest complete business-to-business database

Sinds 2010 ook financiële analyse van vrije beroepen, eenmanszaken en vzw’s

Atlantis Corner Building • Keizer Karellaan 576 • 1082 Brussel • Tel.: 02 481 82 00 • [email protected]

www.bbc.be - 10987

Zoek het nu uit op www.financieelgezond.be

d o ssi e r

verzekeringen

VErZEkErINGEN

Werkgevers die met te veel arbeidsongevallen geconfronteerd worden, moeten een supplement betalen maar het systeem van “verzwaarde risico’s” is nu wel afgezwakt. Als het bedrijf veroordeeld wordt tot de betaling van een forfaitaire preventiebijdrage, krijgt de werkgever gedurende een jaar de mogelijkheid om het aantal werkongevallen in zijn bedrijf te laten dalen door preventiemaatregelen te nemen. Dankzij deze bepaling kan het bedrijf gedurende twee opeenvolgende jaren geen sanctie opgelegd worden. Wat houdt deze wijziging exact in?


50

sD worx begeleidt al zestig jaar bedrijven en organisaties bij het opstellen en uitvoeren van hun personeelsbeleid en -administratie. Het Koninklijk Besluit van 23 december 2008 heeft het systeem van “verzwaarde risico’s” ingevoerd voor bedrijven waar er te veel arbeidsongevallen gebeuren. Dit systeem voorziet in de betaling van een forfaitaire bijdrage aan hun verzekeraar ‘arbeidsongevallen’. Jean-Luc Vannieuwenhuyse is bij SD Worx verantwoordelijk voor de communicatie en legt ons uit dat “deze bedragen variëren. Voor KMO’s met minder dan 50 werknemers bedraagt deze contributie ongeveer 3000 euro. Voor elke bijkomende schijf van 50 werknemer wordt dit bedrag verhoogd. Een onderneming meet 100 werknemers kan maximaal 5000 euro betalen. Met dit geld moet de verzekeraar een preventieplan opstellen op maat van het bedrijf om zo het aantal ongevallen te verminderen.” Om deze forfaitaire bijdrage te moeten betalen moet minstens een van twee voorwaarden vervuld zijn. Binnen het bedrijf moeten er tijdens een bepaalde observatieperiode minstens twee werkongevallen gebeurd zijn. Of anders moet de risico-index op jaarbasis meer dan tien maal hoger liggen dan het gemiddelde van de sector gedurende het voorbije jaar en een tweede jaar tijdens dezelfde observatieperiode. Van zodra deze forfaitaire bijdrage betaald is, stelt de verzekeraar een actieplan op met daarin concrete maatregelen om het aantal arbeidsongevallen te verminderen.

soepelere reglementen

Sinds 26 november 2010 werd het reglement versoepeld. Een overzicht: 1. Het begrip arbeidsongeval is nu beperkt tot arbeidsongevallen die minstens vier dagen tijdelijke arbeidsongeschiktheid als gevolg hebben. De dag van het ongeval zelf wordt hiervoor niet in aanmerking genomen. Overlijdens tellen wel. Vanaf nu wordt er dus niet langer rekening gehouden met lichte arbeidsongevallen. 2. Een risico wordt als een verzwaard risico beschouwd als er voldaan wordt aan de hierboven beschreven voorwaar-

© BSIP/Reporters


Als een bedrijf veroordeeld wordt tot het betalen van een forfaitaire bijdrage heeft de werkgever een jaar om het aantal arbeidsongevallen te verminderen door middel van preventiemaatregelen..

den. Bovendien komt er nog een nieuwe voorwaarde bij: de risico-index van het de onderneming moet op jaarbasis tijdens zowel het voorbije jaar als een ander jaar tijdens de observatieperiode minstens dertig maal die van de privésector bedragen. In 2011 zullen alleen maar de 200 bedrijven met de hoogste index verplicht worden om deze forfaitaire bijdrage te betalen. Als een bedrijf het jaar nadat het door haar verzekeraar ingelicht werd van het bestaan van een verzwaard risico opnieuw daaronder valt zal het verzekerde risico niet als een verzwaard risico beschouwd worden. De voorwaarde is wel dat het de forfaitaire bijdrage betaald heeft en een actieplan met concrete preventiemaatregelen heeft opgesteld. Anders gezegd: als een bedrijf veroordeeld wordt tot het betalen van een forfaitaire bijdrage heeft de werkgever een jaar om het aantal arbeidsongevallen te verminderen door middel van preventiemaatregelen. Hierdoor is het onmogelijk dat een bedrijf gedurende twee opeenvolgende jaren bestraft wordt. Jacqueline Remits

agenda Sales & marketing

Management & Human Resources

• techniques de vente Donderdagen 17 en 24 februari 2011 van 9h tot 17h

• Boostez les résultats de votre entreprise en améliorant les performances de vos processus-clés Woensdag 23 februari 2011

• Les cinq clés du développement de votre clientèle Donderdag 17 maart 2011 van 13h30 tot 16h30

• Le manager et la confiance en soi Donderdagen 3 maart en 31 maart 2011

• Mieux écouter pour mieux vendre Donderdagen 17 en 24 maart 2011

• Les clés d’une gestion de projets réussie Donderdag 7 april 2011 – van 9h tot 17h • Affirmez-vous dans vos relations professionnelles Donderdagen 28 april en 19 mei 2011 • Mieux écouter pour mieux manager Dinsdagen 3 mei en 10 mei 2011 • techniques de réunion Vrijdag 6 mei 2011 – van 9h tot 12h30

Organisatie • gagnez 12 ans d’expérience professionnelle en 1 an : Alter ego – Assistante de direction Sinds september 2010 – van 9h tot 13h • Plus de 90 trucs pratiques pour mieux gérer votre temps Woensdag 26 januari 2011, dinsdag 22 maart 2011, vrijdag 6 mei 2011van 9h tot 17h mars 2011, vendredi 6 mai 2011- de 9h à 17h

• Faire Faire Ou Comment réussir la délégation Dinsdag 17 mei 2011 – van 9h tot 17h infos : BrigittevanderMensbrugghe 026437830–[email protected]

seminaries Sociale wetgeving • Bientôt une réalité : le code pénal social. sprekers : François Lagasse, Juge aux tribunaux du travail de namur et de Dinant et thierry Driesse, inspecteur-chef de district auprès de l’Onss Vrijdag 25 februari 2011 van 14h tot 17h • Faux indépendants : des questions qui restent d'actualité ! sprekers : Henri-François Lenaerts et Jean-yves Verslype, Avocats associés Claeys & engels Donderdag 3 maart 2011 van 14h tot 17h • Comment conclure une CCt d'entreprise et quels pièges éviter ? spreker : Jean-Philippe Cordier, Assistant en droit social à l’uLB, Maître de conférences à l’uCL et avocat associé stibbe Maandag 14 maart 2011 van 14h tot 17h

• Beci HR Lunch Mettez à profit votre temps de midi pour prendre connaissance de l’actualité sociale. spreker : Olivier Rijckaert, Avocat associé Field Fisher waterhouse Vrijdagen 29 april en 17 juni 2011 van 11h tot 13h • Les vacances annuelles des employés. spreker : Brigitte Van de Velde, Conseillère juridique secrétariat social d’entreprises Partena HR Donderdag 5 mei 2011 van 14h tot 17h Infos :FrédéricSimon T+3226437817–[email protected]

Handelswetgeving • Apprenez à décortiquer les comptes de la partie adverse Vrijdagen 13 en 20 mei 2011 - van 14h tot 17h *Enkel in FR

events 23/02

beCi CeO Meeting – belgacom – Didier bellens

30/03

beCi Starters night

31/03

beCi Zinner

05/04

beCi Speed business Lunch

www.beci.be/events [email protected]


Opleidingen

toetredingsaanvragen bij beci

DOOR DIRECTIE VOORDRACHT BIJ DE RAAD VAN BESTUUR* AABA Bureau Comptable BVBA Rue des Combattants 41 - 1390 Grez-Doiceau Nace : 69202 - Boekhouders en boekhouders-fiscalisten afg : Taskin Robert Afrimpex trading & investment Company nV Marsveldplein 5 - 1050 Brussel Nace : 46170 - Handelsbemiddeling in voedings- en genotmiddelen 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment afg : Ben Ismail Waeil B-Company BVBA Verbiststraat 95 -97 - 1210 Brussel Nace : 4634901 - De groothandel in alcoholische en andere dranken afg : Castelein John B+J BVBA Alsembergsesteenweg 831-833 1180 Brussel Nace : 4759102 - De kleinhandel in inbouwkeukens afg : Zysberg Michel

52

Business to Business BVBA Van Volxemlaan 10 - 1190 Brussel Nace : 62020 - Computerconsultancy-activiteiten afg : Baldacchino Michel


Bureau d'Architecture Fabian Fontenelle BVBA Pierre Biddaerstraat 28 - 1070 Brussel Nace : 71111 - Bouwarchitecten afg : Fontenelle Fabian

COACH+ - Performances Conseils gCV Schonebeek 80 - 8930 Menen Nace : 6420011 Managementsactiviteiten van holdings : het tussenkomen in het dagelijks bestuur 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 85599 - Overige vormen van onderwijs - Autres formes d'enseignement afg : Descamps François Coghen Art gallery BVBA Coghenlaan 70 1180 Brussel Nace : 47787 - Detailhandel in nieuwe kunstvoorwerpen in gespecialiseerde winkels 90031 - Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten afg : Fernandez Cortijo Maria Comprehensive empowerment Domeinlaan 181 - 1190 Brussel afg : Rozenberg Michel Coppens Jean-Paul nP Vuurstraat 3 - 1190 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg : Coppens Jean Paul De Coster edmond nP Messidorlaan 205 - 1180 Brussel Nace : 7420101 - Maken van foto's voor bedrijven en particulieren: portretfotografie; mode-en reklamefotografie; fotografie t.b.v. uitgeverijen, toeristische doeleinden, bemiddelaars in onroerende goederen, enz. 74209 - Overige fotografische activiteiten afg : De Coster Edmond eder nV Golden Hope 1 - 1620 Drogenbos Nace : 18140 - Binderijen en aanverwante diensten58140 - uitgeverijen van tijdschriften afg : Deltour Pascale

gundes serkis nP Leuvensesteenweg 221 1932 Sint-Stevens-Woluwe afg : Gundes Serkis gyro4biz BVBA Rue des Combattants 40 - 1390 Grez-Doiceau Nace : 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg : De Decker Paul Henderson Lillian nP Crokaertlaan 11 - 1150 Brussel afg : Henderson Lillian (Elaine) Horeco nV Kapitein Crespelstraat 18 - 1050 Brussel Nace : 79110 - Reisbureaus afg : Ramondetti Natale Humblet Christophe nP Avenue des Croix du Feu 85 - 1410 Waterloo Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg : Humblet Christophe iFAPMe iOn Place Albert 1er 31 - 6000 Charleroi Nace : 85592 - Beroepsopleiding afg : Bounameaux Jacques Kolja services BVBA Berkenlaan 1 - 9860 Scheldewindeke Nace : 46491 - Groothandel in kranten, boeken en tijdschriften 7021001 - Verlenen van advies en praktische hulp aan de bedrijven i.v.m. public relations en communicatie 82300 - Organisatie van congressen en beurzen afg : Claes Flavia Koundane / Mia zia BVBA Kasteleinsplein18 1050 Brussel afg : Piquin Nathalie Lacour-Rudermann (Chà Man) BVBA Groothertogstraat 35 - 1040 Brussel Nace : 56290 - Overige eetgelegenheden afg : Lacour Hélène

services Réalisations export BVBA Gisseleire Verseelaan 22 - 1082 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82990

- Overige zakelijke dienstverlening,

n.e.g. afg : Reyntsens Philippe simon Cohn Consulting BVBA Kersbeeklaan 171 - 1190 Brussel Nace : 7022001 - Verlenen van adviezen en hulp aan het bedrijfsleven en de overheid op het gebied van planning, organisatie, efficiëntie en toezicht, het verschaffen van informatie aan de bedrijfsleiding, enz. afg : Cohn Simon tellier stéphane nP Zwartkeeltjeslaan 151 1160 Brussel Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten afg : Tellier Stephane tubemeuse industries nV

Rue Forgeur 4 -

4000 Liège Nace : 24200 - Vervaardiging van buizen, pijpen, holle profielen en fittings daarvoor, van staal afg : Yavuz Murat uni-Fix Belgium nV Henri-Jozef Genessestraat 11 - 1070 Brussel Nace : 4673204 - De groothandel in schrijn- en timmerwerk van hout voor de bouwnijverheid afg : De Rycker Hendrik Vandamme Alain g. eBVBA

Brand Whit-

locklaan, 106 - 1200 Brussel Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten afg : Vandamme Alain G.

Lactalis nestlé Produits Frais nV Marsveldplein 5 - 1050 Brussel Nace : 4633101 - De groothandel in zuivelproducten (melk, boter, kaas, enz.) afg : Myle Sandra

Véronique salik nP Rene Lyrlaan 24 - 1180

Marinus Dominique nP Jean-Baptiste Colynsstraat, 112 - 1050 Brussel afg : Marinus Dominique

viesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer;

Perpetuity BVBA Raketstraat 62 - 1130 Brussel Nace : 46630 - Groothandel in machines voor de mijnbouw, de bouwnijverheid en de weg- en waterbouw afg : Tang Jane Placio eBVBA Van Overbekelaan 74 - 1083 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg : Laffargue Laurence Purchase & Facilities Management nP Bosstraat 95 - 1150 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering - 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg : Visse Michel

Brussel Nace : 7021001 - Verlenen van advies en praktische hulp aan de bedrijven i.v.m. public relations en communicatie 70220 - Overige adadviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg : Salik Véronique Vincent & Collaborateurs CBV

Pannen-

huisstraat 22-24 - 1020 Brussel Nace : 66120 - Effecten- en goederenhandel 66220 - Verzekeringsagenten en -makelaars 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg : Vincent Olivier Voith turbo Louizaplantsoen 36 - 1150 Brussel Nace : 45310 - Handelsbemiddeling en groothandel in onderdelen en accessoires van motorvoertuigen afg : Van Haverbeke Bart

Uw gedigitaliseerde exportcertificaten Via Digichambers Alle stappen voor uw exporten in enkele kliks. Zonder uw kantoor te verlaten, alle oorsprongcertificaten op uw computer.

Efficiënt, snel en gemakkelijk. Plaats aan een nieuwe snelle, efficiënte en betrouwbare dienst: uw oorsprongcertificaten zijn nu online beschikbaar dankzij Beci en Digichambers. Gewoon is een elektronische handtekening goed om (in digitaal formaat) al uw gelegaliseerde exportdocumenten op uw computer te verkrijgen.

Wint geld en tijd!

Contacteer ons op 02 648 78 03 of surf naar www.digichambers.be

In 2011 geven we nog meer zuurstof aan uw pr

o 2

jecten.

Neem contact op met uw ING gesprekspartner voor een krediet, aangepast aan uw professionele projecten. Ook in 2011 biedt ING u extra zuurstof aan. Hebt u dit

uitbreiden: internationaal gaan of een nieuw product

jaar nieuwe projecten voor uw bedrijf op stapel staan? ING kan u vooruithelpen door u de juiste kredietoplossing op het juiste moment voor te stellen. Wilt u uw activiteiten

lanceren? Of hebt u nood aan liquiditeiten? Vertrouw dan op ING voor een stevige zuurstofinjectie en maak een afspraak met uw bevoorrechte gesprekspartner.

www.ing.be

Leningen op afbetaling of kredietopeningen met professioneel doel, onder voorbehoud van aanvaarding van uw dossier door ING België en van wederzijds akkoord. De algemene voorwaarden van het krediet zijn verkrijgbaar in alle ING-kantoren. ING België nv – Bank – Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw BE 0403.200.393 – BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN (Rekening) : BE45 3109 1560 2789 (310-9156027-89). Verantwoordelijke uitgever: Philippe Wallez, Marnixlaan 24, 1000 Brussel, België

Diane Zygas, ING Belgium

Recommend Documents