Fusies en splitsingen van nonprofit organisaties Prof. Dr. Marleen Denef Docent UA en HUB Vennoot Curia
I. NPO’s en fusies: begrippen ?
Nonprofit organisaties (‘NPO’s’)? = alle rechtsvormen waarvoor een verbod op winstuitkering geldt conform wet 27 juni 1921 (‘V&S-wet’):
VZW, stichting (privaat of van openbaar nut), IVZW Rechtspersonen die vóór wet 27 juni 1921 bij aparte wet rechtspersoonlijkheid verkregen (bv. KULeuven, FNDP, …) IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
1
I. NPO’s en fusie: begrippen?
Essentie van nonprofit-karakter Wettelijke specialiteit:
Beperking op handelsactiviteiten Geen vermogensvoordelen voor leden => leden zijn geen aandeelhouders ! => leden krijgen dus ook geen vergoeding bij inbreng van algemeenheid/bedrijfstak, noch bij fusie…
Statutaire specialiteit
Alle activiteiten moeten kaderen binnen de statutaire doelstellingen NPO Ook inbreng ‘om niet’ nav fusie of nav vereffening kan enkel tussen NPO’s met aanverwant doel IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
I. NPO’s en fusies: begrippen ?
Fusie veronderstelt volgens gangbare definitie:
overgenomen NPO(s) met: (1) (2)
overnemende NPO (al dan niet nieuw opgericht) met: (1) (2)
ontbinding zonder vereffening “afvaardiging” van bestuur/leden naar overnemende NPO een statutenwijziging aanvaarding van “afvaardigde” bestuurders/leden van de overgenomen NPO
Inbreng “om niet” tussen NPO’s : = een inbreng zonder vergoeding (in geld of aandelen) voor leden of NPO ‡ schenking (vereist dus geen machtiging, cfr art.16) IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
2
II. Fusies en splitsingen NPO’s vóór Wet 30 december 2009
Geen algemene wettelijke regeling zoals in Boek XI W.Venn. Wel specifieke sectorregelingen Bv. ziekenhuizen Afwikkeling fusies en splitsingen ? Discussie rechtsleer: Toepassing “overgang onder algemene titel” (1122 BW)? Toepassing van fusieregeling W.Venn. “per analogiam” (argument = art. 770 W.Venn.)? Rechtszekerheid vereist afwikkeling van de fusie als een aaneenschakeling van afzonderlijke rechtshandelingen
IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
II. Fusies en splitsingen NPO’s vóór Wet 30 december 2009
Aaneenschakeling afzonderlijke rechtshandelingen =
Inbreng ‘om niet’: per bestanddeel (activa/passiva/overeenkomsten) en volgens toepasselijk tegenwerpelijkheidsregime
Schuldvorderingen: vormvrije kennisgeving à schuldenaar (1690, tweede lid B.W.) Schulden: akkoord SE’s (= schuldvernieuwing) Overeenkomsten: combinatie
Personeel: CAO 32bis (07/06/1985)
Overdrachten vergunningen/erkenningen: Principieel: geen automatisme want “intuitu personae” Uitzonderingswetgeving
Bv. rusthuissector
Beslissingen door bevoegde organen NPO’s IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
3
II. Fusies en splitsingen NPO’s vóór Wet 30 december 2009 Aanpassing leden- en bestuurssamenstelling overnemende NPO ifv vertegenwoordiging overgenomen NPO als essentieel onderdeel van de fusie Fasering
Belang voorbereiding (bv. ‘fusieprotocol’) Aandacht cultuurverschillen (incl. gevoeligheid terminologie) Belang “opschortende voorwaarde” als wederzijdse waarborg voor een koppeling tussen de verschillende fasen, m.n.: 1.
2.
overgenomen NPO: ontbinding + inbreng ‘om niet’ vermogen onder opshortende voorwaarde van overnemende NPO: statutenwijziging + aanvaarding van kandidaatleden/bestuurders “afgevaardigd” door overgenomen NPO IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
II. Fusies en splitsingen NPO’s vóór Wet 30 december 2009 Nadelen ?
1. 2.
Voor schuldeisers: risico op sterfhuisconstructies Voor betrokken NPO’s (in het bijzonder voor de grote ondernemingsNPO):
Omslachtige procedure door gebrek aan (1) algemene overdracht activa/passiva “van rechtswege” (2) algemene en globale tegenwerpelijkheid
IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
4
III. Fusies en splitsingen ná Wet 30 december 2009 - algemeen
Voormelde procedure kan nog steeds worden gekozen Mogelijkheid om procedure te kiezen die aan genoemde nadelen kan tegemoetkomen Aanleiding voor de wetswijziging ?
Fusie tussen UCL, FNDP…fin 2010
IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
III. Fusies en splitsingen ná Wet 30 december 2009 - nieuw
Inhoud van de wetswijziging bij Wet 30 december 2009 (B.S. 15 januari 2010, 2de editie):
Art. 52 tot toevoeging van een nieuwe titel IIIbis “Inbreng om niet van een algemeenheid of van een bedrijfstak” en één nieuw art. 58 V&S-wet = wettelijke verankering dat genoemde procedures uit W.Venn. ook voor NPO’s Art. 46 tot aanpassing van art. 670 W.Venn. door toevoeging nieuwe 2de alinea: = wettelijke verankering dat elke rechtspersoon (dus niet alleen vennootschappen met rechtspersoonlijkheid) kan kiezen voor toepassing voornoemde procedures
IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
5
III. Fusies en splitsingen ná Wet 30 december 2009 - nieuw Eerste vaststelling bij de wetswijziging:
Gekozen wetstechniek is niet erg gebruiksvriendelijk Wijziging is eigenlijk geen échte fusie/splitsingregeling 1. 2. 3.
geen ontbinding van rechtswege geen automatische doorstroming leden overgenomen NPO(s) naar AV overnemende NPO geen verplichte tussenkomst commissaris, accountant.. zoals bij fusie cfr. art. 695 W.Venn.
Wijziging regelt enkel een belangrijk onderdeel van fusies en splitsingen, m.n. inbreng ‘om niet’ 1. 2. 3.
“Van rechtswege” overdracht van alle activa/passiva Tegenwerpelijkheid inbreng vanaf bekendmaking Zekerheidsstelling voor schuldeisers IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
IV. Inbreng ‘om niet’ algemeenheid A. Procedure ?
1.
- In toepassing van de artt. 770 => 760 e.v. W.Venn. - doch met “aangepaste” lezing ‘pour les besoins de la cause (cfr. art. 58, 2de al., Wet 30/12/2009) Voorstel van inbreng door RvB van alle betrokken NPO’s (min. vermeldingen, art. 760, §2): 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Rechtsvorm, naam, doel(stelling), zetel vd NPO’s (1°) Kristallisatiedatum (3°) Geen vermelding ivm aandelen (2°) en bijzondere voordelen (4°) aangezien dit niet kan voor NPO’s (eventueel verdeelsleutel bij inbreng in meerdere NPO’s) Met expliciete vermelding toepassing 770 (art. 770, 2de al) Bij authentieke akte ?! (art. 770, 2de al juncto 760, sic ) IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
6
IV. Inbreng ‘om niet’ algemeenheid 2.
3.
Neerlegging voorstel van inbreng wordt min. 6 weken vóór inbreng (en, desgevallend, vóór AV die erover beslist) op griffie Rb. Kh. (art. 760, §3) Schrift. verslag RvB inbrengende NPO (art. 761, §2) 1.
2. 3.
4.
Stand van het vermogen betrokken NPO’s + toelichting van voorwaarden, wijze en gevolgen inbreng (geen verplichte tussenkomst commissaris, accountant..) Wenselijkheid inbreng vanuit juridisch en economisch oogpunt en ihlv doel(stelling) NPO Desgevallend, verzending aan leden (min. 1 maand vóór AV die erover beslist)
Beslissing AV volgens meerderheden voor statutenwijziging art. 8 V&S-wet (= 2/3 Q + 2/3 M) tenzij statuten strenger)- (art. 761 §3) IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
IV. Inbreng ‘om niet’ algemeenheid 5.
Akte tot vaststelling inbreng (art. 762): 1. 2.
Verlijden bij authentieke akte Neergelegd en openbaargemaakt
B. Gevolgen ?
Overdracht van rechtswege activa/passiva (art.763) Tegenwerpelijkheid aan derden (art. 765)
C. Bescherming schuldeisers (art. 766) 1.
2.
3.
Recht om zekerheid te eisen voor schuldeisers van elke betrokken NPO (binnen 2 maand ná publ.) Indien geen akkoord: naar rechtbank eerste aanleg, zoals in kortgeding Indien geen uitvoering: - vordering onmiddellijk opeisbaar - hoofdelijke aansprakelijkheid verkrijgende NPO? (‘vennootschappen’, sic) IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
7
V. Inbreng ‘om niet’ bedrijfstak
Verschillen mbt procedure algemeenheid (cfr. supra A)
Geen schriftelijk verslag over inbreng (cfr. supra A.3.) Geen goedkeuring door de AV (cfr. supra A.4) : residuaire bevoegdheid RvB (tenzij uitz statuten) Hoofdelijke aansprakelijkheid inbrengende NPO (‘vennootschap’, sic) 1. 2.
Voor overgedragen schulden die op datum inbreng bedrijfstak zeker en opeisbaar zijn ten belope van het “rest”-vermogen
Gevolgen (cfr. supra B) en bescherming schuldeisers (cfr. supra C) identiek als voor inbreng algemeenheid IBR 25 januari 2010 Marleen Denef
8
