Fryslân Alert op hoogwater Informatieboekje Programma ALERT – 2 t/m 6 november 2015
2
Voorwoord Elkaar kennen en elkaars mogelijkheden verkennen tijdens grootschalige oefening Veiligheidsregio Fryslân werkt aan de gezondheid en veiligheid van de inwoners van Fryslân. Crisisbeheersing is daarvan een belangrijk onderdeel. Het is ons vak. Om de crisisbeheersing in Fryslân te verbeteren, werken wij aan de versterking van de samenwerking tussen de crisispartners. We oefenen met elkaar, maken samenwerkingsafspraken en stellen plannen op. In de week van 2 t/m 6 november pakken we dit grootschalig aan met de oefening ‘Alert Fryslân’. Dit is een meerdaagse oefening waarin een hoogwaterscenario centraal staat. Alhoe-
wel wij vaker meerdaagse oefeningen organiseren, is een oefening als Alert Fryslân ook voor ons niet alledaags. Aan deze oefening werken namelijk veel verschillende crisispartners mee, deels ook met operationele eenheden. Alert Fryslân richt zich op het thema ‘water en evacuatie’. Fryslân is een provincie die onlosmakelijk is verbonden met water. Alhoewel we hier erg van kunnen genieten, vormt het ook een risico. Bijvoorbeeld als het boezemwater snel stijgt en bij een overstroming vanuit zee. Het Regionaal Risicoprofiel van Fryslân geeft Hoogwateroefening 2015 - 3
4
aan dat de kans op overstromingen niet heel waarschijnlijk is, maar dat het effect hiervan zeer groot is. Als Veiligheidsregio Fryslân vinden wij het dan ook erg belangrijk om ons hier goed op voor te bereiden. Dit geldt overigens niet alleen voor onze provincie, maar voor heel Nederland. Zo staat ‘water en evacuatie’ hoog op de agenda van het Veiligheidsberaad en wordt hier landelijk veel aandacht aan besteed. De oefening Alert Fryslân is een van de projecten waarmee wij daarop aanhaken. Daarnaast overleggen wij periodiek met onze waterpartners en werken we overstromingsscenario’s uit. Aan de hand van deze scenario’s bespreken we welke maatregelen zijn voorbereid en wat we nog meer of anders kunnen doen. Nogmaals, aan de oefening Alert Fryslân werken veel van onze crisispartners mee. Ik ben blij dat iedereen het belang van deze oefening inziet en zijn medewerking hieraan verleent. Door op zo’n grote schaal te oefenen kunnen wij als crisispartners elkaar beter leren
kennen en kunnen we elkaars mogelijkheden verkennen. We bedanken de gemeenten Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren voor hun gastvrijheid: wij waarderen het zeer dat we dankzij deze gemeenten een oefenlocatie tot onze beschikking hebben. Hierdoor kunnen we op een zo realistisch mogelijke wijze een proces beoefenen voor een crisis die onze gehele provincie kan raken. Wim Kleinhuis algemeen directeur Veiligheidsregio Fryslân
Hoogwateroefening 2015 - 5
“Militairen worden regelmatig ingezet binnen Nederland, meestal ter ondersteuning van Politie bij het oplossen van georganiseerde criminaliteit of het zoeken naar vermiste personen. Het is fantastisch dat we tijdens Alert Fryslân andere facetten kunnen beoefenen met de mensen die we tijdens een inzet ook tegen kunnen komen. Ik kijk er naar uit.” - Natasja van Rijn-Kooistra, hoofdkwartier 43 Gemechaniseerde Brigade
“Weten wat je aan elkaar hebt tijdens een crisis. Hoe je elkaar kunt ondersteunen en helpen om een incident of calamiteit tot een goed einde te brengen. Dat leer je alleen door samen te oefenen. Alert Fryslân is voor een ons een prachtige mogelijkheid om samen te werken met alle partijen die een rol hebben bij een grootschalige watercalamiteit.” – Jan Regeling, Coördinator Crisisbeheersing Wetterskip Fryslân
Inhoudsopgave Aanleiding ............................................................................................................................................ 8
Het programma ........................................................................................................... 11 De deelnemers ............................................................................................................................. 29
Tijdschema grootschalige oefening ........................................ 32 Afkortingenlijst .............................................................................................................................. 35 Contact en meer informatie ............................................................................................ 35
Hoogwateroefening 2015 - 7
Aanleiding Oefenen met veel crisispartners Sinds 2004 wordt elk jaar in november door 43 Gemechaniseerde Brigade van de Koninklijke Landmacht de oefening Alert gehouden. Een oefening met als doel de nauwe samenwerking van militaire eenheden met (steeds andere) veiligheidsregio’s en crisispartners tijdens rampen en crises te trainen. Daarbij biedt de oefening een mooie gelegenheid om te laten zien welke bijzondere capaciteiten de krijgsmacht te bieden heeft voor hulpverleners in eigen land. Naast het steeds meer gezamenlijk oefenen en samenwerken in de zogenaamde ‘koude’ fase, wordt ook door de veelvuldige daadwerkelijke inzet en diversiteit van crises in de afgelopen jaren steeds meer bekend welke mogelijkheden Defensie biedt tijdens grootschalige en 8
langdurige crises en/of rampen. In Fryslân is de behoefte om te kunnen oefenen in een groter en langduriger verband dan meestal het geval is, al in een vroeg stadium kenbaar gemaakt door onder meer Wetterskip Fryslân. Hierbij komen immers andere aspecten (overdracht, aflossing, continuïteit crisisorgani satie, scenario doorkijk, etc.) aan de orde dan bij een ‘standaard’ monodisciplinaire oefening van een paar uur. Dit jaar coördineert Veiligheidsregio Fryslân deze oefening. Het oefenscenario wordt hierdoor realistischer, omdat Defensie bij een daadwerkelijke inzet altijd opereert ter ondersteuning van de reguliere crisispartners. Om die reden voert voor het eerst sinds de start van de oefencyclus
dit scenario zijn enkele bijzondere oefendelen gepland, zoals het installeren van noodpompen, de ROT-oefening die op een alternatieve locatie wordt gehouden en het gebruik van technologische ondersteuning bij besluit vorming en dijkbewaking, met als doel het verbeteren van het omgevingsbeeld.
in 2004 niet de Brigade, maar Veiligheidsregio Fryslân de regie over de oefening Alert. De veiligheidsregio coördineert de organisatie van de operationele oefening en nodigt diverse veiligheidspartners uit om deel te nemen aan de oefening ‘Alert Fryslân 2015’, die wordt gehouden van 2 t/m 6 november 2015. Als rode draad van de oefening is gekozen voor een (dreigend) hoogwaterscenario. Binnen
De deelnemende crisispartners aan de oefening ‘Alert Fryslân 2015’ zijn: de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR), Bevolkingszorg, de gemeenten Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren, Brandweer Fryslân, Politie Noord-Nederland, Wetterskip Fryslân, Rijkswaterstaat, Liander, Enexis, het Rode Kruis, Reddingsbrigade Nederland, Provincie Fryslân en de Koninklijke Landmacht, Koninklijke Luchtmacht en Koninklijke Marechaussee. Sietze Sietzema Projectleider Alert Fryslân 2015 (Liaison Defensie bij Veiligheidsregio Fryslân) Hoogwateroefening 2015 - 9
10
Het programma
Hoogwateroefening 2015 - 11
Dinsdag 3 nov. 2015
3 nov.
Tijd: Locatie:
12
09.00 – 16.00 uur Crystalic, François HaverSchmidtwei 2 Leeuwarden
Oefenonderdeel: Actiecentrum / Operationeel team Wetterskip Fryslân / Regionaal Calamiteitenteam / Rijkswaterstaatoefening Deelnemers: Wetterskip Fryslân, Rijkswaterstaat, 101 Geniebataljon, Purple NECtar Defensie, Liander / Enexis, Provincie Fryslân Oefendoelen: Analyseren van situatie, samenwerken met partners, formuleren van een compleet waterbeeld t.b.v. ROT / GBT, denken in scenario’s Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de provincie Fryslân. Er komt een Actiecentrum / Operationeel team van Wetterskip Fryslân bijeen. Zij maken een ‘waterbeeld’ in samenwerking met het Regionaal Crisisteam van Rijkswaterstaat. Dit is noodzakelijk voor het ROT en GBT voor besluitvorming. Er wordt samengewerkt met ingenieurs van Defensie aan het Actieteam / Operationeel team en Regionaal Calamiteitenteam met specifieke kennis op het gebied van dijkverzwaring. Purple NECtar steunt de besluitvorming met een virtueel
omgevingsbeeld. Het Defensie project PURPLE NECtar zorgt voor innovaties op het gebied van ICT en communicatietechnologie, waardoor de beeldvormingsmogelijkheden tijdens Alert Fryslân worden vergroot.
Woensdag 4 nov. 2015 09.00 – 16.00 uur Veemarkthal, Stationsstraat 16b te Sneek
Oefenonderdeel: ROT op alternatieve locatie Deelnemers: OL, ondersteuner OL, AC Brandweer, AC Politie, AC Bevolkingszorg, AC GHOR, IM, Communicatie, Defensie (OVR), Wetterskip Fryslân, Rijkswaterstaat, Liander / Enexis Oefendoelen: Leren omgaan met gewijzigde vergaderomstandigheden, oefenen in ‘waterscenario’ cfm advies Veiligheidsberaad, vanuit waterbeeld van Wetterskip Fryslân / Rijkswaterstaat, geven van advies aan GBT, document nafase opstelling Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de provincie Fryslân omgeving Sneek / Joure. Vanuit het ‘waterbeeld’ – gemaakt door het Crisisteam van Wetterskip Fryslân in samenwerking met het Regionaal Crisisteam van Rijkswaterstaat – is besloten om op te schalen naar GRIP 2. Het ROT is bij elkaar gekomen op een alternatieve locatie in Sneek. Door technische problemen was de MKNN (Meldkamer Noord-Nederland) in Drachten namelijk niet te gebruiken. Daarnaast was de uitwijklocatie in Groningen bezet doordat er in Groningen net een aardbeving had plaatsgevonden. Vanuit Defensie is een oplossing aangeboden in de vorm van een experimentele mobiele commandopost. Deze is geplaatst aan de Stationsstraat 16b te Sneek (Veemarkthal).
Opdracht: aan de hand van het waterbeeld uitwerken van verschillende scenario’s en het maken van een bestuurlijke analyse / advies waaruit mogelijke dilemma’s moeten worden voorgelegd aan het (gemeentelijk) bestuur.
4 nov.
Tijd: Locatie:
Hoogwateroefening 2015 - 13
Woensdag 4 nov. 2015
4 nov.
Tijd: Locatie:
14
09.00 – 16.00 uur Veemarkthal, Stationsstraat 16b te Sneek
Oefenonderdeel: VIP-dag Purple NECtar Deelnemers: Genodigden, waaronder de Minister van Veiligheid en Justitie Doelen: Informatieverstrekking aan bedrijfsleven en bestuur, bekendmaken met technologie in de toekomst Een VIP-dag waarop industrie, bestuur en hulpverlening elkaar ontmoeten om samen te praten over technologische ontwikkelingen op het gebied van onder meer ondersteuning van hulpverleningsprocessen. Een experiment dat op deze dag wordt uitgevoerd is een ROT-vergadering in een expe-
rimentele mobiele commandopost van Defensie. De minister van Veiligheid en Justitie wil deze dag gebruiken om meer aan de weet te komen over technologie in combinatie met het managen van calamiteiten.
Woensdag 4 nov. 2015 08.00 – 20.00 uur omgeving Joure / Sneek
Oefenonderdeel: Operationele oefening waterpartijen Deelnemers: Wetterskip Fryslân, Rijkswaterstaat, 105 brugcompagnie, 11 Pantsergeniebataljon Oefendoelen: Leren van elkaars (on)mogelijkheden op het gebied van dijkverzwaring, dijkverhoging, aanleggen van nooddijken, duikinspectie Zowel vanuit Wetterskip Fryslân en Rijkswaterstaat als vanuit 105 Brugcompagnie / Staf- en Earscompagnie van 11 Pantsergeniebataljon van Defensie is er behoefte om in gezamenlijk verband operationeel te oefenen. De waterpartijen willen van elkaar leren welke mogelijkheden er zijn om gezamenlijk waterdreiging af te wenden in geval van hoogwater. Defensie wil graag gezamenlijk oefenen met veiligheidspartners in de regio. Facetten die beoefend kunnen worden zijn dijkverzwaring, dijkverhoging, het aanleggen van een nooddijk en de bouw van een noodbrug.
4 nov.
Tijd: Locatie:
Hoogwateroefening 2015 - 15
Woensdag 4 nov. 2015
4 nov.
Tijd: Locatie:
19.00 – 21.00 uur Crystalic, François HaverSchmidtwei 2 Leeuwarden
Oefenonderdeel: Try-out lessen dijkbewaking door Wetterskip Fryslân Deelnemers: Wetterskip Fryslân verzorgt de lessen en locatie. Purple NECtar verzorgt lessen over te gebruiken apparatuur voor de daadwerkelijke uitvoering van de dijkbewaking. Vliegbasis Leeuwarden levert mensen om de try-out te beoordelen (vanuit oogpunt ontvanger) Oefendoelen: Oefenen van het geven van de lessen aan vreemden door Wetterskip Fryslân, het geven van de lessen over de apparatuur van PURPLE NECtar inzake positie meldingen van dijkwachters en het melden van afwijkingen Wetterskip Fryslân is reeds langere tijd bezig met ontwikkelen van lessen voor een mogelijk ‘instant’ dijkleger, in dit geval gevuld met personeel van Defensie. Op deze avond worden de lessen gegeven aan enkele vertegenwoordigers van Defensie vanuit alle geledingen: manschappen, onder officieren en officieren. Dit ter voorbereiding op de geplande ‘echte lessen’ op de avond van 5 november aan leden van Defensie. Omdat op 5 november tijdens de uitvoering van de operatio-
16
nele dijkbewakingsoefening gebruik gemaakt gaat worden van nieuwe technologie (Purple NECtar), worden lessen over deze technologie in dit geval geïntegreerd. Het Defensie project PURPLE NECtar zorgt voor innovaties op het gebied van ICT en communicatietechnologie, waardoor de beeldvormingsmogelijkheden tijdens Alert Fryslân worden vergroot.
Donderdag 5 nov. 2015 08.00 – 20.00 uur Gemaal 'De Fjouwer Kriten', Gersloot
Oefenonderdeel: Transport en opbouwen noodpompen Deelnemers: Rijkswaterstaat, Wetterskip Fryslân, Defensie Oefendoelen: Doorlopen aanvraagprocedures, samenwerken bij voorbereiding, uitvoering en afronding Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de provincie Fryslân. Door uitval van het Hooglandgemaal te Stavoren is de pompcapaciteit in Fryslân te gering om problemen te voorkomen. Daarom is er besloten de noodpompen van DCC (Departementaal Coördinatiecentrum van het ministerie Infrastructuur en Milieu) vanuit Harderwijk in te zetten. Gezien de korte voorbereidingstijd en de specifieke kennis en middelen van Defensie is een bijstandsaanvraag bij Defensie gedaan om te ondersteunen bij transport en installatie van de pompen.
5 nov.
Tijd: Locatie:
Opdracht: draag zorg voor gezamenlijke voorbereiding in planning, transport en de opbouw van noodpompen. Hoogwateroefening 2015 - 17
Donderdag 5 nov. 2015
5 nov.
Tijd: Locatie:
09.00 – 12.00 uur gemeentehuis van gemeente De Fryske Marren in Joure
Oefenonderdeel: GBT oefening in de regio Zuidwest-Friesland Deelnemers: Leden Gemeentelijk Beleidsteam (Burgemeester, adviseur Beleidsteam, informatiemanager, communicatieadviseur, journaalschrijver, ondersteuner, adviseur Politie, GHOR, Brandweer, Openbaar Ministerie, Wetterskip Fryslân, Rijkswaterstaat, Regionaal Militair Commandant Defensie, Liander / Enexis) Oefendoelen: Nemen van besluiten in onzeker scenario, samenwerken, scenariodenken, nemen van besluiten met daarbij ondersteuning van een virtueel beeld (actueel of in de toekomst), vanuit ROT een besluit nemen, toetsen en besluiten aan de hand van het regiemodel Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de provincie Fryslân omgeving Joure / Sneek. Vanuit het ‘waterbeeld’, gemaakt door Wetterskip Fryslân en het ROT, moeten er besluiten worden genomen die grote groepen kunnen treffen: al dan niet evacueren, al dan niet ontruimen, waarom wel, waarom niet, wanneer wel en hoe geregeld, welke groepen gaan we dan ontruimen / evacueren en hoe, waar naartoe, hoe te verantwoorden. Vanuit Defensie wordt de oefening ondersteund met virtuele beelden van het getroffen gebied.
18
Opdracht: bespreken van verschillende scenario’s en het uitwerken van een bestuurlijke analyse gevolgd door besluiten.
Donderdag 5 nov. 2015 13.00 – 17.00 uur gemeentehuis van gemeente Súdwest-Fryslân in Sneek
Oefenonderdeel: Oefening Team Bevolkingszorg Deelnemers: Team bevolkingszorg District Súdwest-Fryslân Oefendoelen: Uitwerken van de opdracht om een evacuatie / ontruiming voor te bereiden n.a.v. de opdracht vanuit ROT (via AC Bz), document nafase voortzetten (opgestart vanuit ROT) Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de provincie Fryslân omgeving Joure / Sneek. Vanuit het besluit van het ROT / GBT om te evacueren / ontruimen bestaat de behoefte aan planvorming door de gemeente. In deze sessie wordt verwacht dat er een plan wordt gemaakt om de evacuatie voor alle partijen goed te laten verlopen. Dit plan
moet de basis gaan vormen voor de daadwerkelijke evacuatie op vrijdag 6 november.
5 nov.
Tijd: Locatie:
Opdracht: aan de hand van de opdracht vanuit het ROT uitwerken van een plan voor een evacuatie / ontruiming, rekening houdend met verschillende scenario’s.
Hoogwateroefening 2015 - 19
Donderdag 5 nov. 2015
5 nov.
Tijd: Locatie:
20
14.00 – 16.00 uur gemeentehuis van gemeente Súdwest-Fryslân in Sneek
Oefenonderdeel: Persconferentie burgemeester Súdwest-Fryslân en dijkgraaf (Wetterskip Fryslân) Deelnemers: Gemeentelijke communicatiepool, Expertteam Communicatie en Omrop Fryslân Oefendoelen: Voorbereiden van een persconferentie, samenwerking tussen verschillende communicatieadviseurs, burgemeester voorbereiden op persconferentie, organiseren en uitvoeren van een persconferentie Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de gemeenten Súdwest-Fryslân en de Fryske Marren. De situatie dreigt in een aantal polders in de omgeving van Joure / Sneek kritiek te worden. Er is besloten tot ontruiming / evacuatie. Het is tijd geworden voor de burgemeester om een verklaring af te leggen. Hiervoor moet hij gedegen worden voorbereid. Ook het overleg met de pers moet plaatsvinden over de voorwaarden waaronder de burgemeester een verklaring wil afleggen.
Opdracht: organiseer de voorbereiding en uitvoering van een persconferentie.
Donderdag 5 nov. 2015 19.00 – 22.00 uur regio Zuidwest-Friesland
Oefenonderdeel: Lessen dijkbewaking aan dijkleger door Wetterskip Fryslân en Purple NECtar Deelnemers: Wetterskip Fryslân, Defensie, Politie, Purple NECtar Oefendoelen: Oefenen van het geven van de lessen door Wetterskip Fryslân, oefenen van het geven van de lessen door Purple NECtar, voorbereiden op uitvoering van dijkbewakingstaken Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de provincie Fryslân, met name in Súdwest-Fryslân. Vanuit het ‘water beeld’ – gemaakt door het Crisisteam van Wetterskip Fryslân in samenwerking met het Regionaal Crisisteam van Rijkswaterstaat – blijkt dat het noodzakelijk is om in een groot gebied dijkbewaking in te stellen. Het gebied met een kritieke waterstand is dermate groot dat men inschat dat dit niet met het eigen dijkleger is uit te voeren. Na overleg is vanuit Veiligheidsregio Fryslân een bijstandsverzoek gedaan bij Defensie (op basis van de Wet veiligheidsregio’s) voor de uitbreiding van het eigen dijkleger. De ondersteunende eenheid heeft niet de benodigde kennis voor het uitvoeren van dijkbewakingstaken. Het is daarom nodig deze mensen met spoed de benodigde kennis bij te brengen voor het uitvoeren van deze taken. Vanuit de politie is ook belangstelling voor het verkrij-
gen van deze kennis. Per slot van rekening rijden zij door het gebied en willen ze – ook om snel veiligheidsproblemen te kunnen herkennen – graag op de hoogte gebracht worden van de belangrijkste beginselen. Om beter sturing te kunnen geven aan de daadwerkelijke dijkinspectie heeft Defensie aangeboden een systeem mee te nemen waarmee in het Actiecentrum / Operationeel team de positie van de dijkwachters live kan worden gevolgd en waarmee data en foto’s kunnen worden verstuurd voor een snelle en accurate ‘situational awareness’. Ook voor het kunnen werken met dit systeem moeten lessen worden gegeven.
5 nov.
Tijd: Locatie:
Opdracht: draag de benodigde vaardigheden over aan genoemde partijen zodat het Wetterskip Fryslân snel over voldoende capaciteiten kan beschikken voor het houden van toezicht. Hoogwateroefening 2015 - 21
5 - 6 nov.
5 t/m 6 nov. 2015
22
Tijd: Locatie:
5 november 13.00 uur t/m 6 november 11.00 uur Vliegbasis Leeuwarden
Oefenonderdeel: Opvangoefening Vliegbasis Leeuwarden Deelnemers: Koninklijke Luchtmacht, Koninklijke Landmacht, Koninklijke Marechaussee, Purple NECtar, Rode Kruis, ROC Friese Poort Oefendoelen: Voorbereiden van daadwerkelijke opvang, samenwerking tussen diverse partijen, testen van bestaande plannen van de Vliegbasis aangaande opvang, 18 uur in stand houden van opvanglocatie, behouden locatie van evacuees-stromen met technische ondersteuningsmiddelen, geneeskundige verzorging, ordehandhaving Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de provincie Fryslân. Vanuit het ROT is het advies richting GBT gedaan om het getroffen gebied te gaan evacueren. Het GBT heeft dit advies overgenomen. Al snel blijkt dat de opvanglocatie in de gemeente te klein is voor het aanbod. Vanuit Veiligheidsregio Fryslân is een bijstandsverzoek gedaan bij Defensie voor extra opvangplekken (op basis van de Wet veiligheidsregio’s). Er is besloten op de Vliegbasis Leeuwarden een opvanglocatie voor 500 personen in te richten. Evacuees komen binnen bij de Vliegbasis Leeuwarden met auto’s en bussen.
Tijd: Locatie:
5 november 22.00 uur t/m 6 november 14.00 uur omgeving Bolsward en regio Zuidwest-Friesland
Oefenonderdeel: Uitvoeren bewakingstaken door Wetterskip Fryslân, Politie en Defensie Deelnemers: Wetterskip Fryslân, Politie, diverse eenheden Defensie Oefendoelen: Wetterskip Fryslân: aansturen van dijkbewakingstaken, samenwerken, verwerken van aangebrachte gegevens. Defensie / politie: voorbereiden uitvoering dijkbewaking, samenwerking, uitvoering dijkbewaking, omgaan technisch middelen PURPLE NECtar. PURPLE NECtar: ondersteunen van oefening met kennis en middelen. Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de provincie Fryslân. Vanuit het ‘waterbeeld’ – gemaakt door het Actiecentrum / Operationeel team van Wetterskip Fryslân in samenwerking met het Regionaal Crisisteam van Rijkswaterstaat – blijkt dat het noodzakelijk is om in een groot gebied dijkbewaking in te stellen. Het gebied met een kritieke waterstand is dermate groot dat men inschat dat dit niet met het eigen dijkleger is uit te voeren. Na overleg is vanuit Veiligheidsregio Fryslân een bijstandsverzoek gedaan bij Defensie (communicatieadviseurs, burgemeester) voor de uitbreiding van het eigen dijkleger. De ondersteunende eenheid heeft de benodigde kennis voor het uitvoeren van de taken van dijkbewakingstaken aangereikt gekregen via lessen gegeven door Wetterskip
Fryslân / Rijkswaterstaat. Om beter sturing te kunnen geven aan de daadwerkelijke dijkinspectie heeft Purple NECtar van Defensie een systeem ingezet waarmee in het Crisisteam de positie van de dijkwachters live kan worden gevolgd en waarmee data en foto’s kunnen worden verstuurd voor een snelle en accurate ‘situational awareness’. Opdracht: het correct uitvoeren van dijkbewakingstaken door het plannen, uitvoeren en aansturen van dijkbewakingstaken in opgedragen gebied met behulp van eigen mensen aangevuld met diverse eenheden van Defensie. Zorg voor voortdurende monitoring van posities en stuur waar nodig bij. Zorg ook voor tijdige aflossing in het Crisisteam.
5 - 6 nov.
5 t/m 6 nov. 2015
Hoogwateroefening 2015 - 23
Vrijdag 6 nov. 2015
6 nov.
Tijd: Locatie:
09.00 – 14.00 uur Parrega
Oefenonderdeel: CoPI in combinatie met operationele evacuatie en opvangoefening Deelnemers: CoPI, team opvang bevolkingszorg, Brandweer, Politie, GHOR, Rode Kruis, Defensie, callcenter gemeente Súdwest-Fryslân, OVD Liander / Enexis, Reddingsbrigade Nederland Oefendoelen: voorbereiden en uitvoeren van evacuatie door CoPI, sturing geven aan evacuatie, beoefenen van inrichten en in gebruik nemen van een opvanglocatie door de gemeente, beoefenen van overdracht en afvoer van gewonden door ambulances van de RAV, beoefenen door politie van voorbereiden en uitvoeren van begidsing van transport van de evacuees langs veilige routes, samenwerking Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de gemeenten Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren. Vanuit het ROT is het advies richting GBT gedaan om het getroffen gebied te evacueren. Het GBT heeft dit advies overgenomen. Team bevolkingszorg heeft donderdagmiddag en -avond een plan gemaakt hoe de evacuatie vorm te geven. Dit plan moet zo snel mogelijk worden uitgevoerd en voor 6 november 14.00 uur afgerond zijn. Naast de traditionele hulpdiensten is bijstand gevraagd aan het Rode Kruis, Defensie, Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO Noord) om de evacuatie snel te
24
laten verlopen. Defensie is speciaal gevraagd om terreinvaardige voertuigen – hoog op de wielen – om ook bij daadwerkelijke wateroverlast door te kunnen gaan met de werkzaamheden. Helaas is er wat chaos ontstaan toen duidelijk werd dat het gebied ontruimd moest worden. Hierdoor zijn enkele ongevallen gebeurd waarbij gewonden zijn gevallen. Ook bevinden zich in het gebied enkele mensen die worden verpleegd op de bovenverdieping van hun huis: zij zijn niet in staat om een veilig heenkomen te zoeken. De Brandweer en de GHOR komen in actie om hulp te verlenen.
Vrijdag 6 nov. 2015 09.00 – 12.00 uur gemeentehuis van gemeente Súdwest-Fryslân in Sneek
Oefenonderdeel: Callcenter gemeente, Sneek Deelnemers: Team bevolkingszorg Oefendoelen: Voorbereiden en inrichten callcenter, samenstellen Q&A, instrueren personeel callcenter Er is sprake van (dreigend) hoogwater in de gemeenten Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren. De situatie dreigt in een aantal polders – omgeving Joure / Sneek – kritiek te worden. Er is besloten tot ontruiming / evacuatie. Er is veel onrust onder de
bevolking en veel burgers lopen rond met vragen. Daarom wordt besloten een belteam in te richten. Uiteraard moeten hiervoor eerst een aantal zaken geregeld worden.
6 nov.
Tijd: Locatie:
Hoogwateroefening 2015 - 25
Vrijdag 6 nov. 2015
6 nov.
Tijd: Locatie:
26
09.00 – 12.30 uur Veemarkthal, Stationsstraat 16b te Sneek
Oefenonderdeel: VIP-dag voor bestuurders (Veiligheidsregio Fryslân) Deelnemers: Veiligheidsregio Fryslân, bestuurders, directieleden van diverse partners Oefendoelen: Presenteren van behaalde resultaten van de afgelopen oefening, bezoeken van de evacuatie en opvangoefening in de gemeente, netwerken Gedurende de gehele week 45 (2 t/m 6 november 2015) vindt er een multidisciplinaire oefening plaats. Van verschillende instanties hebben mensen met elkaar samengewerkt aan de voorbereiding en uitvoering van de oefening. Bestuurders, directies en commandanten van deze instanties zijn uitgenodigd om gezamenlijk de resultaten van de week te bekijken in de Veemarkthal. De bedoeling is om na de ontvangst met koffie en cake te kijken naar beelden van de eerste vier dagen van de oefening en daarna de resultaten en bevindingen kort te bespreken. Aansluitend stappen we in de bus en
brengen we een bezoek aan de ontruimings- / evacuatieoefening die op dat moment bezig is in de buurt van Bolsward en Workum.
“Rijkswaterstaat vindt het belangrijk dat de crisisfunctionarissen multidisciplinair kunnen oefenen. Alert Fryslân 2015 biedt daar in de ogen van Rijkswaterstaat alle ruimte toe. De oefening ondersteunt ook een betere samenwerking en een slagvaardiger crisismanagement in de regio.” – Els van Grol, directeur netwerkmanagement
“Het Rode Kruis helpt de overheid bij rampen en calamiteiten. En elke inzet – groot en klein – moet je oefenen, zodat je elke situatie aankunt.” – Willem Brink, vrijwilliger bevolkingszorg Rode Kruis “Regelmatig samenwerken met de crisispartners is van groot belang voor een professionele calamiteitenbehandeling. Enexis doet daarom graag mee met de crisisoefening ALERT.” – Kees Hoeben, manager Bedrijfsvoeringscentrum Zwolle Hoogwateroefening 2015 - 27
“Alert Fryslân geeft de gemeente Súdwest-Fryslân een unieke kans om een grootschalige crisis op ons eigen grondgebied te oefenen. Verschillende organisaties, op alle niveaus, draaien mee in deze meerdaagse oefening. Juist daarom is Alert Fryslân voor ons een absolute meerwaarde naast de reguliere trainingen en oefeningen in de rest van het jaar.” – René de Vries, Adviseur Openbare Orde en Veiligheid “Om de vakbekwaamheid van de bemanning van de eenheden van de Reddingsbrigade op peil te houden wordt er regelmatig geoefend. Door mee te doen aan de oefening Alert Fryslân wordt er multidisciplinair met veiligheidspartners in de regio samengewerkt en geoefend om op die manier gezamenlijk voorbereid te zijn op een inzet bij grootschalige waterhulpverlening.” - Petra van der Meer, beleidsmedewerker Waterhulpverlening en Rampenbestrijding bij Reddingsbrigade Nederland
De deelnemers Defensie is een structurele veiligheidspartner tijdens de bestrijding van rampen en de
beheersing van crises. Als er nu een ramp of crisis plaatsvindt, dan is Defensie goed voorbereid om steun of bijstand te verlenen. Defensie garandeert verschillende capaciteiten voor binnenlandse inzet, onder operationele aansturing van civiele hulpverleners. Samen oefenen met crisispartners leidt tot betere bestrijding van rampen en crises. 101 Geniebataljon is in staat om overal ter wereld infrastructuur te bouwen en herstellen. Zij zet haar expertise in tijdens Alert Fryslân. Het Bevoorrading- en Transport Commando zorgt voor logistieke ondersteuning. 44 Pantserinfanteriebataljon levert een bijdrage aan diverse crisisbeheersingsoperaties. Het Defensie project PURPLE NECtar zorgt voor innovaties op het gebied van ICT en communicatietechnologie, waardoor de beeldvormingsmogelijkheden tijdens Alert Fryslân worden vergroot. De vliegbasis Leeuwarden organiseert tijdens Alert Fryslân een grootschalige opvangoefening.
Enexis brengt stroom en gas in huizen, bedrijven en bij overheden. Wij beheren de kabels
en leidingen en zorgen er zo voor dat onze klanten altijd beschikken over de energie die ze nodig hebben. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Inmiddels zijn we verantwoordelijk voor ongeveer 4,6 miljoen gas- en elektriciteitsaansluitingen. We werken voortdurend aan een beter, slimmer en efficiënter netwerk en we ontwikkelen nieuwe mogelijkheden op het gebied van energie: van stroom tanken voor een elektrische auto tot transport van door onze klanten opgewekte zonne-energie Hoogwateroefening 2015 - 29
Gemeente De Fryske Marren is de jongste gemeente van Fryslân met ruim 50.000 inwoners. Zij wil dicht bij de inwoners, instellingen en ondernemers in de 52 kernen staan. Hiervoor doen 500 medewerkers dagelijks hun best. De Fryske Marren vindt samenwerking met andere gemeenten, overheden en maatschappelijke partners een belangrijk speerpunt. Liander beheert het energienetwerk in de provincies Gelderland, Noord-Holland, Flevoland en grote delen van Fryslân en Zuid-Holland. Liander zorgt ervoor dat u gas en stroom kunt krijgen, veilig en betrouwbaar. Klanten met energieambities faciliteren ze met uiteenlopende oplossingen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid.
Politie Noord-Nederland is er altijd. Voor een veiliger Nederland. De politie beschermt de democratie, handhaaft de wet en is het gezag op straat. Waar nodig biedt de politie de helpende hand. In noodsituaties grijpt zij dwingend in. Waar anderen een stap terug doen, stappen politiemensen naar voren. Als dat nodig is met geweld, desnoods met gevaar voor eigen leven. De politie werkt actief samen met burgers en partners. Zij heeft oog en oor voor wat er leeft in de samenleving. De politie is er voor iedereen. Sinds 1 januari 2013 is de politie één politiekorps, waar ongeveer 63.000 mensen werken. De politie uit tien regionale eenheden, de Landelijke Eenheid en het Politiedienstencentrum. De Eenheid Noord-Nederland bestaat uit drie districten: Fryslân, Groningen en Drenthe. Daarnaast zijn er gespecialiseerde rechercheafdelingen en ondersteunende (operationele) afdelingen zoals de meldkamer en verkeersongevallenanalyse. De leiding is in handen van politiechef Oscar Dros.
30
Reddingsbrigade Nederland spant zich met vele middelen in voor het voorkomen en bestrijden van de verdrinkingsdood in Nederland. 5.000 actieve vrijwilligers zetten zich dagelijks in om waterongevallen te voorkomen en mensen te redden. Jaarlijks registreert de reddingsbrigade gemiddeld zo’n 9.000 hulpverleningsacties. Naast de preventieve toezichtstaak en het zo nodig reddend optreden aan het strand en in waterrijke (recreatie) gebieden, houdt de Reddingsbrigade zich ook bezig met het opleiden van jong en oud in onder andere het zwemmend en varend redden. Bij overstromingen kunnen de vrijwilligers van de
Reddingsbrigade met de eenheden van de Nationale Reddingsvloot worden ingezet voor evacuaties en hulpverlening.
Rijkswaterstaat is de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Rijkswaterstaat beheert en ontwikkelt de rijkswegen, -vaarwegen en -wateren en zet in op een duurzame leefomgeving. Samen met anderen werkt Rijkswaterstaat aan een land dat beschermd is tegen overstromingen. Waar voldoende groen is en voldoende én schoon water. En waar je vlot en veilig van A naar B kunt. Samen werken aan een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland. Dat is Rijkswaterstaat. Het Rode Kruis maakt deel uit van de Internationale Rode Kruisbeweging en helpt direct bij rampen en conflicten om zoveel mogelijk levens te redden. Met een wereldwijd netwerk van meer dan 17 miljoen vrijwilligers is het Rode Kruis altijd ter plaatse. Bij rampen en calamiteiten staat het Rode Kruis klaar met getrainde vrijwillige hulpverleners. Zij ondersteunen de hulpverleningsdiensten, de veiligheidsregio’s en de Nederlandse gemeenten met hulp aan getroffenen. Ze starten direct met levensreddende activiteiten en bieden onderdak, voedsel, schoon drinkwater en medische voorzieningen.
Gemeente Súdwest-Fryslân is een unieke gemeente met zo’n 85.000 inwoners en een aantrekkelijke mix van 74 steden en dorpen. Iedere kern heeft zijn eigen karakter en identiteit. De gemeente heeft een rijke culturele en economische historie, een open, waterrijk landschap en zes van de Friese Elfsteden: Bolsward, Hindeloopen, IJlst, Sneek, Stavoren en Workum. Wetterskip Fryslân zorgt voor schoon water en droge voeten in de provincie Fryslân en het Groninger Westerkwartier. Elke dag houdt Wetterskip Fryslân het water op peil in sloten, vaarten en kanalen om droogte en wateroverlast tegen te gaan. Wetterskip Fryslân beheert en bewaakt dijken, kaden en oevers om overstromingen te voorkomen. Ook zuiveren we afvalwater van huishoudens en bedrijven en nemen we maatregelen om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren.
Hoogwateroefening 2015 - 31
Tijdschema grootschalige oefening 32
Dinsdag 3 november Woensdag 4 november
09.00 - 16.00 uur Oefening calamiteitenteam waterpartijen 09.00 - 16.00 uur ROT op alternatieve locatie 09.00 - 16.00 uur
VIP-moment Purple NECtar
08.00 - 20.00 uur Operationele oefening Wetterskip Fryslân en Defensie 19.00 - 21.00 uur
Try-out lessen dijkbewaking door Wetterskip Fryslân
08.00 - 20.00 uur Transport en opbouwen noodpompen
Donderdag 5 november
09.00 - 12.00 uur
GBT oefening regio Zuidwest-Friesland
13.00 - 17.00 uur
Oefening Team Bevolkingszorg
14.00 - 16.00 uur Persconferentie burgemeester Súdwest-Fryslân en dijkgraaf (Wetterskip Fryslân) 19.00 - 22.00 uur Lessen dijkbewaking aan dijkleger door Wetterskip Fryslân en Purple NECtar
Vrijdag 6 november
09.00 - 14.00 uur CoPI in combinatie met operationele evacuatie en opvangoefening 09.00 - 12.00 uur Callcenter gemeente in Sneek 09.00 - 12.30 uur
VIP-dag Veiligheidsregio Fryslân
Oefeningen van 5 t/m 6 november
5 nov. 13.00 uur t/m 6 nov. 11.00 uur
Opvangoefening Vliegbasis Leeuwarden
5 nov. 22.00 uur t/m 6 nov. 14.00 uur
Uitvoeren bewakingstaken door Wetterskip Fryslân, Politie en Defensie
Hoogwateroefening 2015 - 33
“Als Gemeente De Fryske Marren vinden we het belangrijk om de samenwerking met andere organisaties te zoeken. Ook op het gebied van communicatie werken we daarom regelmatig samen met de collega’s van andere gemeenten, provincie en maatschappelijke instanties. De oefening is een prachtige kans om de samenwerking tussen de betrokken partijen te verbeteren en elkaar (nog) beter te leren kennen.” – Jan van der Veen, communicatieadviseur “Netbeheerder Liander zorgt dat iedereen in Fryslân kan beschikken over een betrouwbare energievoorziening. Energie is essentieel voor ons welzijn en onze welvaart: zonder energie staat alles stil. Daarom vindt Liander deze oefenweek van grote waarde: hierdoor kunnen we samen bij crisissituaties mensen snel en accuraat helpen.” – Marlies Visser, Directeur Operatie Liander 34
Afkortingenlijst AC..................... Algemeen Commandant BZ...................... Bevolkingszorg CoPI................. Commando Plaats Incident DCC................. Departementaal Coördinatie Centrum GBT.................. Gemeentelijk Beleidsteam GHOR............ Geneeskundige Hulpverlenings organisatie in de Regio GRIP................ Gecoördineerde Regionale Incident bestrijdings Procedure IM....................... Informatiemanager LTO................... Land- en Tuinbouw Organisatie
MKNN........... Meldkamer Noord-Nederland OL...................... Operationeel Leidinggevende OM................... Openbaar Ministerie OVD................ Officier van Dienst OVR................. Officier Veiligheidsregio RAV.................. Regionaal Ambulance Vervoer RMC................. Regionaal Militair Commando ROT.................. Regionaal Operationeel Team V en J............. Veiligheid en Justitie VRF................... Veiligheidsregio Fryslân Wvr................... Wet veiligheidsregio’s
Contact Wij tweeten over deze oefening met de hashtag #Alert15Frl Het programma volgen kan via de website www.alertfryslan.nl
Meer informatie Meer informatie over overstromingen is te vinden op http://www.overstroomik.nl/ http://www.crisis.nl/wees-voorbereid/overstroming Hoogwateroefening 2015 - 35
Veiligheidsregio Fryslân Harlingertrekweg 58 Postbus 612 8901 BK Leeuwarden www.veiligheidsregiofryslan.nl
