Formulier Business Case Innovatief idee
Let op: een onvolledig ingevulde Business Case wordt niet in behandeling genomen. De toelichting op de business case geeft een beeld van hetgeen er minimaal in de ingediende business case opgenomen dient te worden.
Toelichting
Personalia
Personalia Vul de gevraagde velden in en indien van toepassing de naam van de organisatie en het KvK nummer.
Organisatie Hogeschool Utrecht-locatie Amersfoort ism diverse zorg en welzijnsorganisaties
Straat
Huisnummer
De Nieuwe Poort
Postcode
21 Vestigingsplaats / woonplaats KvK nummer
3812 PA
Amersfoort Naam indiener
30140523
Ellen MJ Witteveen
Telefoonnummer
06 29241701
E-mail
Naam project
[email protected]
Mantelzorg en netwerkondersteuning rond mensen met hersenletsel
Datum
26-8-2011
Projectomschrijving en toelichting Samenvatting innovatief idee Geef hier een samenvatting van het innovatieve idee.
Samenvatting innovatief idee
"Maria is mantelzorger van haar man die vanwege niet aangeboren hersenletsel continu zorg en toezicht nodig heeft. Zij is wanhopig omdat haar man zich voortdurend in gevaar brengt als zij niet oplet en voelt zich zwaar belast." De gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel (NAH) zijn doorgaans ingrijpend. Naast fysieke, cognitieve en emotionele problemen is regelmatig sprake van gedragsproblemen en inzichtsproblematiek. Ook voor de naasten heeft dit grote gevolgen. Zij moeten immers samenleven met hun geliefde die een grote persoonlijkheidverandering is ondergaan. Met name de centrale mantelzorger (partner, kind, ouder, vriend) is op zoek naar een manier om zelf voldoende levenskwaliteit te behouden en tegelijkertijd de zorg op zich te nemen. Vaak spelen morele vraagstukken een rol. Er is nog (te) weinig ontwikkeld voor de duurzame ondersteuning van mantelzorgers. De bestaande ondersteuning is veelal kortstondig en beperkt. Uit onderzoek blijkt dat mantelzorgers het (bestaande) ondersteuningsaanbod onvoldoende afgestemd vinden op hun wensen (Hilbers & Karsten Schuler, 2009). Juist de complexiteit van het hersenletsel vraagt om een specifieke ondersteuning. Mantelzorgers hebben de wens om hun grenzen te verkennen en tegelijkertijd de eigen kracht te vergroten. Bijvoorbeeld de kracht om het eigen sociale netwerk te benutten. Ook uit onderzoek naar morele dilemma's bij mantelzorgers (Jansen, 2008) blijkt dat mantelzorgers van mensen met hersenletsel specifieke ondersteuning vragen. Denk aan de problemen waarmee mantelzorgers dagelijks geconfronteerd worden, de manier waarop de zorg hun persoonlijk leven in beslag neemt. Onder de naam 'Meer dan zorgen' zal een unieke cursus ontwikkeld worden die aan de wensen van deze mantelzorgers voldoet. In deze cursus wordt afwisselend gebruik gemaakt van groepsgesprekken over de morele kanten van de zorg en daarnaast van beeldende en muzikale werkvormen om kracht, zin en schoonheid (plezier, inspiratie, passie) te vinden in het eigen leven. Het hoofdthema van deze cursus voor mantelzorgers is het vinden van de eigen kracht. De cursus bevat materiaal voor 10 bijeenkomsten. Het doel is om op zoek te gaan naar de betekenis van het eigen leven in het licht van de mantelzorg en tevens de wijze waarop de zorg gedeeld kan (gaan) worden met mensen uit het eigen netwerk. Het delen van ervaringen vormt een onderdeel van de cursus. Om het voor mantelzorgers mogelijk te maken om aan deze cursus deel te nemen wordt in samenwerking met welzijnsorganisaties gezorgd voor gekwalificeerde vervangende zorg voor de persoon met hersenletsel. We willen graag dit geweldige idee, een cursus toegesneden op de behoeften van mantelzorgers van mensen met hersenletsel, in combinatie met respijtzorg tijdens de cursus, ten uitvoer brengen. Allereerst door een pilot met een evaluatie- en effectonderzoek te doen in de regio Amersfoort. De effecten van deze cursus worden gemeten via onderzoek door het Kenniscentrum Sociale Innovatie van Hogeschool Utrecht. Met de gegevens uit het onderzoek kan de cursus aangescherpt worden. Vervolgens kan de cursus verspreid worden in Nederland. We willen een handleiding maken en een scholingsprogramma voor cursusleiders.
pagina 2 van 5
Toelichting
Projectomschrijving en toelichting (vervolg)
Omschrijving van het idee Beschrijf de achtergrond van het idee, het probleem, de ambitie, etc. De volgende vragen kunnen helpen bij de omschrijving van het idee. • Welke problemen, oorzaken, ideeën of ambities zijn er? • Welke nadelige effecten heeft het niet uitvoeren van het idee? • Welke consequenties zijn te identificeren als het idee niet word uitgevoerd (noodzaak)? • Waarom heeft VGZ het resultaat nodig? • In welke context wordt het project gestart? • Wordt het project uitgevoerd in een groter verband met andere projecten? • Zijn er andere ontwikkelingen die een raakvlak hebben met deze Business Case? • Waarom leeft dit idee juist nu? • Wat is de aanleiding, historie?
Omschrijving van het idee Er is relatief weinig kennis beschikbaar over hoe mantelzorgers bij NAH op een effectieve manier ondersteund kunnen worden bij hun taak. Hetzelfde geldt voor het opbouwen en onderhouden van een steunend sociaal netwerk. Daarnaast is er meer kennis nodig over de effectieve inzet van mantelzorgondersteuning, en het samenspel tussen informele en formele (professionele) hulp (zie o.a. Beneken genaamd Kolmer, 2007). Professionals hebben behoefte aan tools hoe zij de mantelzorger en diens netwerk effectief kunnen ondersteunen zodat de kwaliteit van de ondersteuning zo groot mogelijk wordt zonder dat het systeem overbelast raakt. Een cursus kan een van deze tools zijn. Mantelzorgondersteuning is sinds de invoering van de Wmo een taak van de gemeentes geworden (prestatieveld 4). Op dit moment wordt volop gezocht naar de wijze waarop gemeentes dit vorm en inhoud geven. De cursus 'Meer dan zorgen' kan invulling geven aan de zoektocht van de gemeentes. Mantelzorgers van de doelgroep NAH dreigen overbelast te raken, juist nu er op de PGB's bezuinigd gaat worden, evenals op de AWBZ. Mantelzorgers hebben niet meer de regie in het kunnen inhuren van passende zorg. Het aanbod van zorgorganisaties is gekort waardoor bv. bij dagbesteding, de groepen veelal te groot zijn. Dit levert spanning op die thuis direct merkbaar is. Werkende mantelzorgers hebben sowieso een probleem als de zorg in natura alleen in de eigen gemeente verzorgd kan worden. Overbelaste mantelzorgers of een beperkt sociaal netwerk kan leiden tot een groter appel op intramurale zorg. Een opname, ook al is dat voor enkele dagen per week, is vele malen duurder. Daarnaast zal de overbelaste mantelzorger zelf ook meer gebruik maken van huisarts of psychologische hulp, mogelijk bij werkeloosheid ten gevolge van overbelasting ook van sociale verzekeringsgelden. De gaten die in de zorg vallen vraagt van mantelzorgers maar ook van zorgorganisaties een innovatieve houding. De cursus speelt hierop in door mantelzorgers te ondersteunen en hen aan te spreken op hun kracht. De cursus wordt georganiseerd in een samenwerkingsverband van de NAH keten regio Utrecht/ Amersfoort. Dat betekent dat de mantelzorgers die bekend zijn bij deze organisaties aangemeld worden. De ketensamenwerking krijgt vorm in kwaliteitsbewaking en effectmeting. De kennis die uit het onderzoek gegenereerd wordt voert terug naar de organisaties(kennisverhoging; kennisverspreiding). Dit zal dat ten goede komen van de doelgroep.
Beschrijving van de doelgroep Beschrijf de doelgroep waarop het innovatieve idee van toepassing is: • Voor welke groep(en) in de maatschappij is dit innovatieve idee relevant? • Hoe groot is/zijn deze groep(en)? • Wat zijn de te verwachten ontwikkelingen van deze doelgroep(en)?
Beschrijving van de doelgroep
Wat is de klantfrictie? Beschrijf welk probleem de klant ervaart of de ambitie die moet worden vormgegeven.
Wat is de klantfrictie?
Ruim 100.000 Nederlanders hebben blijvend te maken met ernstige beperkingen ten gevolge van niet aanboren hersenletsel (NAH) door een ongeluk, een infarct of een hersenziekte. Het kan gaan om fysieke, cognitieve en emotionale beperkingen. Deze beperkingen zijn o.a. zichtbaar in gedragproblemen en een gebrek aan ziekte-inzicht. Een van de problemen is ook dat het communicatieve vermogen zelf aangetast kan zijn, bijvoorbeeld door afasie. Cognitieve en daarmee samenhangende communicatieve en relationele beperkingen vragen om speciale expertise (Carlier & Kramer, 2006). Het letsel heeft vaak ingrijpende gevolgen, niet alleen voor de betrokkene, maar ook voor zijn naaste omgeving. Dikwijls wordt een stevig beroep gedaan op naaste familieleden om de nodige zorg en ondersteuning op zich te nemen. Deze zorg kan leiden tot overbelasting. Burn-out onder mantelzorgers komt veel voor (Expertisecentrum Mantelzorg, 2009). Zij weten zich gesteld voor het vraagstuk om de zorg voor het familielid op zich te nemen, maar tegelijk ook zelf voldoende levenskwaliteit te behouden (Visser-Meily 2007). Dit leidt tot morele dilemma's.
De overheid wil grote delen van de zorg laten vallen onder vrijwillige zorg of gebruikelijke zorg. Dit betekent dat de mantelzorgers steeds meer verantwoordelijkheden krijgen. Niet elke mantelzorger heeft de draagkracht om deze taak op zich te nemen. De zorg voor mensen met hersenletsel is langdurig en uiterst intensief. Hoewel blijkt dat mantelzorgers uit liefde zorgen en hiertoe langdurig bereid zijn, vraagt dit erg veel, ook van de omgeving. Uit onderzoek blijkt dat het sociale netwerk geleidelijkaan afhaakt wegens onbegrip of uit gevoelens van onmacht (Visser-Meily, 2005). Hieruit blijkt wel hoe zwaar de taak is. Om ervoor te zorgen dat mantelzorgers van mensen met hersenletsel op de been blijven en op de lange termijn de zorg kunnen en willen leveren, is passende ondersteuning noodzakelijk. Die ondersteuning zou gericht moeten zijn op waar mantelzorgers sterk in zijn en op welke wijze zij hun netwerk kunnen uitbreiden, inzetten en behouden. Helaas ervaren veel mensen een groot gebrek aan dergelijke steun.
pagina 3 van 5
Toelichting
Projectomschrijving en toelichting (vervolg)
Wat is de doelstelling? Aan welke doelstellingen draagt het idee bij (nut)?
Wat is de doelstelling?
De cursus mantelzorgondersteuning is een concreet aanbod voor mantelzorgers van mensen met een hersenletsel. Mantelzorgers zijn bekend bij de zorg en welzijnsorganisaties in de regio Amersfoort-Utrecht. Mantelzorgers worden geselecteerd op de mate van overbelasting; wensen mbt het nemen van de regie in de zorg; het willen delen van ervaringen;affiniteit met creatieve middelen. De cursus moet preventief en versterkend werken. Bij afsluiting van de cursus zijn de mantelzorgers - zich (meer) bewust van hun eigen (zorg)vaardigheden en morele vraagstukken - in staat om zich te ontspannen op een speelse en creatieve wijze - zich (meer) bewust van de wijze waarop ze tot ontspanning kunnen komen - zich bewust van de persoonlijke grenzen en hoe deze aan te geven. - het eigen sociale netwerk te benutten en in te zetten voor respijtzorg - in staat een goede balans te vinden in zorgen voor de ander en zorgen voor zichzelf.
Wat is het resultaat van het project? • Beschrijf de te verwachten voordelen van het project, zowel meetbaar en in geld uit te drukken (extra opbrengsten en besparingen) als meetbaar en niet in geld uit te drukken. • Druk de te verwachten voordelen uit in KPI’s en geef aan hoe deze gemonitord (kunnen) worden. Een mogelijke onderverdeling zou kunnen zijn: o Klantervaring oK waliteit van zorg oK osten
Wat is het resultaat van het project?
Wat is de scope en afbakening van het project? Geef hier een beschrijving van wat er binnen en buiten de kaders van het project vallen.
Wat is de scope en afbakening van het project?
"Maria heeft geleerd dat zij de leiding kan nemen, en de zorg af en toe over kan geven aan anderen. Ze heeft haar hobby's opgepakt. Maria heeft meer energie om voor haar man te zorgen en om samen te genieten." Kritieke prestatie indicatoren zijn: 1. De cursus leidt tot positieve resultaten bij mantelzorgers. Concreet: zij voelen zich minder belast, beter gesteund en beter in staat de mantelzorg vol te houden. 2. De kwaliteit van de zorg die zij leveren is verbeterd, doordat zij op een meer ontspannen wijze en op een adequatere wijze de zorg geven. Hierbij worden zij ondersteund vanuit een sociaal netwerk 3. Hypothese is dat de kosten van formele zorg beperkt kunnen worden. E.e.a. kan gemonitord worden door gestandaardiseerde vragenlijsten zoals de Caregiver Strain Index (CSI) en Ervaren druk door informele zorg (EDIZ).
Binnen de kaders van het project vallen: 1. Het uitvoeren van de pilot, bestaande uit cursus plus de organisatie c.q. het leveren van vervangende zorg tijdens de cursusbijeenkomsten 2. Het uitvoeren van het evaluatieonderzoek 3. Het schrijven van een handleiding en een train-de-trainerprogramma 4. Het bekend maken van de cursus via publicaties op websites en in tijdschriften Buiten de kaders van het project valt het uitvoeren van het train-de-trainerprogramma.
Welke partijen zijn bij dit project betrokken? Geef een overzicht van de betrokken partijen en hun rol bij dit project.
Welke partijen zijn bij dit project betrokken?
Hogeschool Utrecht, Kenniscentrum Sociale Innovatie / Lectoraat Participatie Zorg en Ondersteuning en opleiding CT HU Amersfoort MEE Utrecht Gooi & Vechtstreek Revalidatiecentrum de Hoogstraat, afdeling NAH St. Ravelijn, vrijwilligerswerk en mantelzorgondersteuning Versalius, centrum voor neuropsychiatrie St. Boogh, dagactiviteiten voor mensen met hersenletsel InteraktContour, wonen en dagbesteding voor mensen met NAH Diverse ervaringsdeskundige mantelzorgers en mensen met hersenletsel.
pagina 4 van 5
Toelichting
Projectomschrijving en toelichting (vervolg)
Wat zijn de voordelen voor de klant? Beschrijf hier de voordelen voor de klant: • Wat zijn de voordelen voor de klant indien hij van dit product gebruik maakt? • Wat is de bijdrage aan de klanttevredenheid? • Wat is de bijdrage aan de kwaliteit van zorg? • Wat is de bijdrage aan de doelmatigheid van zorg?
Wat zijn de voordelen voor de klant?
Beschrijf het concurrentieveld In de concurrentieanalyse beschrijft u de specieke eigenschappen van uw product en dat van de concurrenten. Daarnaast beschrijft u (voor zover mogelijk) de bedrijfsvoering van de concurrenten. De volgende vragen kunnen helpen bij het beschrijven van het concurrentieveld: • Hoe groot is het huidige marktaandeel? Hoe stabiel en geconcentreerd is dit marktaandeel? Is er een trend in de evolutie ervan? • In welk levenscyclusstadium bevinden de belangrijkste producten zich? • Wie zijn de concurrenten voor het (nieuwe) project? • Hoe doorstaat de onderneming de vergelijking met de concurrenten? • Met welke concurrentie heeft het product of dienst te kampen? • Kan het product of dienst zich meten met andere producten of dienstverleners? • Is er een marktleider of trendsetter in de sector?
Beschrijf het concurrentieveld
Wat zijn de mogelijke projectrisico’s? Beschrijf hier de mogelijke projectrisico’s. Bij het inventariseren van de risico’s kan aan de volgende invalshoeken gedacht worden: - Publieke opinie (patiëntenverenigingen, politiek) - Wetgeving (Arbo-wet, patentrecht, privacy) - Klant (wil de klant het wel) - Prijs, kwantiteit, kwaliteit (van het product, en/of de dienstverlening) - Productie- en levertijd - Cultuur (management, motivatie) - Financiën (investeringen, winst), budgetten - Organisatie (logistiek, management) - Technologie (machines, ontwikkelingen)
Wat zijn de mogelijke projectrisico’s?
Wat kost het om het te ontwikkelen? Vul hiervoor de bijgevoegde projectbegroting in.
Wat kost het om het te ontwikkelen? Download- en gebruik hiervoor het excel bestand. U dient het ingevulde excel bestand op te slaan op uw computer.
"Maria is zo gespannen dat zij vaak geen woorden weet te vinden als het over haar zorgtaak gaat. Zij moet dan huilen waar ze zich weer voor schaamt. In de muziekactiviteit wordt zij zich bewust van haar voegende rol. Zij krijgt de grote trom en neemt de leiding. Dan voelt ze zich sterker." Mantelzorgers die deze cursus volgen worden geholpen bij de bewustwording van de wijze waarop zij zorgen voor degene met hersenletsel, maar ook hoe zij zorgen voor zichzelf. Deze bewustwording kan helpen bij het bijstellen van het leven zodat men meer kwaliteit ervaart. Uiteindelijk werkt dat preventief en wordt hiermee overbelasting en stress voorkomen. Daarnaast krijgen mantelzorgers handvatten om een goede balans te vinden in de zorg. Die handvatten zijn niet enkel talig maar ook gericht op beweging en creativiteit. In de cursus zal veel ruimte zijn voor de wensen van de deelnemers. De activiteiten worden aangepast aan deze wensen. Mantelzorgers zullen op een kwalitatief betere wijze de zorg voor hun naaste en zichzelf kunnen uitvoeren, hetgeen een bijdrage levert aan doelmatigheid van zorg.
"Maria is al heel lang op zoek naar ondersteuning. In de bijeenkomsten van lotgenotencontacten voor mantelzorgers herkent zij zich niet. Hoe kan ze anderen laten begrijpen dat haar man, nadat hij zich (tijdelijk) als een charmante en vitale man heeft gepresenteerd, thuis agressief is en ongezeggelijk? Dat de perioden van extreme passiviteit en initiatiefloos zijn, steeds langer duren. Hoe kan ze uitleggen dat zij langzamerhand alleen is komen te staan omdat mensen de problemen niet begrijpen?Ze is moe, heel erg moe, en ze moet nog zolang." Het specifieke van dit product is dat het gericht is op mantelzorgers van mensen met niet-aangeboren hersenletsel. Er bestaan wel lotgenotengroepen en mantelzorgdagen doch deze kennen niet het gestructureerde karakter van deze cursus. Deze cursus is speciaal ontwikkeld voor deze specifieke groep mantelzorgers en sluit inhoudelijk precies aan bij waar deze groep behoefte aan heeft. Voor zover wij kunnen nagaan kent dit product geen concurrentie.
Het product kan met weinig investeringen verder ontwikkeld en uitgetest worden. Er kan gebruik gemaakt worden van de know-how die al beschikbaar is bij het Kenniscentrum Sociale Innovatie en de andere partners in dit project. Uit eerder onderzoek blijkt grote behoefte aan dit product zodat het ook afgezet kan worden. Een risico zou kunnen zijn dat bij verspreiding de cursus te duur zou kunnen worden aangeboden, of dat er kwalitatief onvoldoende toegeruste cursusleiders de cursus verzorgen, hetgeen de kwaliteit negatief kan beinvloeden. Om deze risico's af te dekken is het goed om de prijsstelling te baseren op in zorg en dienstverlening algemeen gangbare normen en te werken met cursusleiders die opgeleid en gecertificeerd worden onder auspicien van Hogeschool Utrecht.
Download
Let op: u dient de Excelsheet op te slaan alvorens het te kunnen openen en uw gegevens erin te verwerken
pagina 5 van 5
Toelichting
Projectomschrijving en toelichting (vervolg)
Plan van aanpak Een bondige omschrijving van de uitvoering van het project inclusief een globaal stappenplan.
Plan van aanpak
Het plan van aanpak bestaat uit de volgende stappen. Zodra de financiele mogelijkheden er zijn wordt dit plan ten uitvoer gebracht. Stap 1. Aanstellen van een projectleider en formeren van een projectteam en klankbordgroep vanuit de organisaties die deelnemen aan dit project. Formeren van onderzoeksteam, uitwerken van een onderzoeksplan incl. onderzoeksinstrumenten. Stap 2. Uitwerken van het cursusprogramma en een concept handleiding. Hierbij wordt voortgebouwd op de ervaringen met een pilot waarin de cursus Morele Dilemma‟s (Jansen & Duijnstee, 2009) en om de cursus Mantelzorgondersteuning met muzikale en beeldende werkvormen (Hilbers & Karsten Schuler, 2010). Er moet een fine tuning komen van de onderwerpen en de timing. Stap 3. Plannen van de cursus en werving van deelnemers. De zorgorganisaties hebben een grote groep mantelzorgers die in aanmerking kan komen voor deze cursus. Een aantal mantelzorgers heeft zelf al aangegeven deze cursus graag te willen volgen mits vervangende zorg geregeld is. Mantelzorgers worden geinformeerd over de cursus en het onderzoek. Stap 4. Organisatie van vervangende zorg. Hiertoe zal een poule van vrijwilligers in de regio worden samengesteld. Deze vrijwilligers krijgen training en begeleiding gericht op het geven van respijtzorg. Stap 5. Uitvoeren van de cursus. Stap 6. Dataverzameling voor het onderzoek, evaluatie en meten effecten. Verwerken van onderzoeksgegevens. Stap 7. Bijstellen cursus op basis van uitkomsten onderzoek; Ontwikkelen van cursus 'train de trainer'. Stap 8. Verder uitwerken van de handleiding voor de cursus. Stap 9. Presentatie van het product aan de deelnemende mantelzorgers en organisaties. Verwerking feed-back. Stap 10. Landelijke presentatie aan VGz en via websites en artikelen in tijdschriften. Het tijdpad voor dit plan: Stap 1 t/m 4: maand 1-4 Stap 5 en 6: maand 5-9 Stap 7 t/m 10: maand 10-14
Slotpleidooi Beschrijf kort en bondig de kernonderdelen van het innovatieve product.
Slotpleidooi
Datum en ondertekening Vul hier de datum van indienen in. Een elektronische handtekening volstaat aangezien de business case elektronisch ingediend wordt.
Datum en ondertekening
De indiener van deze business case is docent, onderzoeker, maar zelf ook mantelzorger van haar partner met hersenletsel. Zij weet uit eigen ervaring hoe de dynamiek is in het hebben van een zorgrelatie en dat de mantelzorgondersteuning effectiever kan. De zoektocht naar goede zorg en ondersteuning kost veel tijd en energie. Wanneer eenmaal adequate ondersteuning is gevonden blijkt deze kortstondig of niet in de eigen regio aanwezig. Organisaties in de zorg en dienstverlening zijn op zoek naar vernieuwende ideeen en evidence based interventies. Met de uitwerking van die ideeen en een concreet uitgewerkt en (tegen die tijd) gemeten aanbod kunnen zij in nauw overleg met de gemeentes vormgeven aan prestatieveld 4. Mantelzorgers van deze complexe doelgroep hebben grote behoefte aan concrete ondersteuning nu er steeds meer zorg aan hen overgelaten wordt. Deze cursus bevat de componenten die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan kwaliteit van (mantel)zorg: aandacht voor het expliciteren van eigen ervaringen, behoeften en morele dilemma's, strategieen om belasting te verminderen en om de inzet van sociaal netwerk te vergroten
Datum
26-7-2011
Handtekening
ellen MJ Witteveen
Digitaal ondertekend door ellen MJ Witteveen DN: cn=ellen MJ Witteveen, o, ou,
[email protected], c=NL Datum: 2011.07.26 15:15:00 +02'00'
Bewaren en verzenden Het formulier moet opgeslagen worden waarna u het via de site kunt uploaden.
Opslaan
Print
