case 8
D
A
E
M
business case duurzaamheid
case:
deelnemers:
Er is behoefte aan handvaten voor het bereiken van transparantie, besluitvorming en financiering binnen initiatief Watergraafsmeer. Hoe zou Tauw deze case aanpakken?
Annemarie Wolters Andrea Kuhn Robbert Blijleven Marcel Schillemans Fred Branssen Gwendolijn Vugs
oplossing: edammer-model
edammermodel
1. Afzonderlijke doelen zoeken (één op één, afstand nemen en vervolgens herformuleren) 2. Stroomlijnen en herformuleren van doelen met als doel één gezamenlijk doel te bepalen (ambitiekraker = loslaten) 3. Bottom-up & Top-down: de ambitie-fluisteraar (input voor ambities geven)
touch table
ontwikkeling ambitiekraker 1. Betrekken eindgebruiker 2. Zoeken verschillende doelen (per belangengroep) 3. Ambitiekraker dmv touche table gezamenlijk doel vinden 4. Opnieuw definiëren en vastleggen ambities
idee duurzaam = duur loslaten
21
22
!"#$%&#'"#()#$*'
case 9 frisse ideeën over water & energie
case:
Energie buffer
2. spil in netwerk Onze duurzame kas vormt een spil vormt in dit netwerk, als: • energie buffer • wateropvang • recreatie gebied • biomassa producent • afvalwater zuiveraar
Het ontwikkelen van een gedegen en realistisch verbeter-voorstel aangevuld met frisse ideeën over water en energie bij Waternet
oplossing: duurzame kas
Hortus 2.0
Wij gaan & staan voor het ontwikkelen van een innovatieve duurzame kas. Deze zal: 1. bijdragen aan “de stad van de toekomst” door het leveren van water, energie, voedsel en biomassa aan de stad 2. als belangrijke spil fungeren in het warmte/energie netwerk van de stad
deelnemers:
Martin Bloemendaal Lotte Schouten Pascal Kregting Wijnanda Huisegge Adrie Otte Hans Jansen Jeroen Kluck
1. de stad van de toekomst In de stad van de toekomst: • ontstaan energie/warmte-netwerken • verandert energievraag en aanbod enorm • groeit de vraag naar zoet water door verzilting • gaan we afvalwater decentraal zuiveren
23
24
case 10 optimalisatie RWZI Egypte
case:
deelnemers:
Wat is de goedkoopste manier om definitief van het licht slib af te komen?
Khaled Sa’ad Erik Broers Jonathan Lekkerkerk Sigrid Haverkamp Arjan van de Lee Stanley Roozen Erno de Graaf Erik Ebbers
probleem: • • •
Uitspoeling van licht slib Zuivering gebaseerd op 2030, nu nog maar half belast Sterk variërende aanvoer/anaërobe omstandigheden
Oplossing Egypte stijl
(kost geen geld) • Trek een paar draadjes los in de pompstations, waardoor niet alle pompen meer tegelijk aankunnen
Oplossing Tauw stijl: • • •
25
Gebruik de halve zuivering Andere voorbezinktanks worden buffers om flow te reguleren Rest van de zuivering algen-bassin voor effluent polishing en kweken biomassa
26
case 11 Zeeburgia
Case:
Welke koppeling van maatregelen zorgt voor een robuust watersysteem in de wijk Zeeburgia?
•
Oplossingen: •
oplossing: “water onder weg”
• •
let op: vegetatie zone Interessant om vegetatie zones als mitigerende maatregel in te zetten wanneer men sportvelden omzet tot woonwijk: • Door te variëren met vegetatie types (riet versus gras bijvoorbeeld) kan doorstroomsnelheid beïnvloed worden • Elk vegetatie heeft een ander type stromingsvertraging. Zo geven hoogte verschillen een verschillend vertragingseffect
Zeeburgia wijk HWA-loos uitvoeren Geen HWA-riool Water vertragend afvoeren
Idee: water ónder de weg: • Vasthouden – bergen – afvoeren • Water vasthouden d.m.v. schotten • Afvoer vertragen d.m.v. kleine openingen • Groene/blauwe daken en riet in de greppels • Afvoerrichting garanderen d.m.v. verloop maaiveld-hoogte
deelnemers:
win-win-win situatie In een wijk als Zeeburgia met smalle straten is al weinig ruimte voor wegen en/of groen. Ons idee combineert beiden waardoor een win win win situatie ontstaat: • Winst People: groen in wijk positief voor beleving leefomgeving; denk ook aan het afschermen van zicht op passerende auto's door riethaag. • Winst Planet: groene verbindingszones dwars door wijk; infrastructuur
27
vaak uitgebreider en hogere prioriteit dan groen op zich; groen lift op grijs! Winst Profit: ruimte besparend is kosten besparend: stijging waarde huizen door groen/innovatieve omgeving
Cor Lont Jody Hofstede Vincent Wisgerhof Michiel Blok Mark Schasfoort Jobert Averesch
28
case 12 programma Watergraafsmeer key stakeholders: MKB, Politiek bestuur, woningcorporaties, Waternet, bewoners en gemeente
van dichtbebouwd naar duurzame waterwijk: de gebruiker staat centraal stap 3 gebruikers aan de slag: Er wordt een groep van gebruikers aangesteld die aan de slag willen met het ontwerpen van het watersysteem voor hun wijk. Zij staan centraal in de organisatiestructuur.
case:
Hoe kan WATERgraafsmeer zich als programma organiseren zodat de beoogde transitie kan plaatsvinden? Welke rol hebben de overheden hierin (stadsdeel en waternet)? stap 1 bereiken van de jeugd: De jeugd heeft de toekomst, dus we beginnen met de scholen in de wijk. Probleem onder de aandacht brengen bij kinderen. Doel is: kinderen vertellen het verhaal door aan hun ouders, die het op hun beurt weer verder verspreiden in de wijk
overheid, netwerkbeheer, politie, brandweer, verenigingen, KLM en NS spoor
deelnemers Jibbe Alwin Erika Monique Rob Reinder Katrien
stap 2 serious game met geïnteresseerde betrokkenen Iedereen in de wijk ontvangt een uitnodiging voor een serious game Doel: koppelen van wateropgave aan belevingswereld. Urgentie voor aanpak watersyteem wordt duidelijk
29
30
case 13 groene daken
case:
deelnemers:
Groene daken: hoe echt toe te passen? Houdt rekening met weerstand, subsidie en significantie. • •
Floris Boogaard Ferry Burggraaf Eveline Hoppers Matty van Veldhuizen Eefje Vissers-Dortmans Ruben de Vries Johannes Weemstra
Situatie nu: weinig berging, weinig creativiteit, geen zekerheid, weerstand Oplossing: voor elke weerstand een andere functie(-combinatie): waterberging, recreatie, natuur, zuivering, voedselteelt, isolatie, warmtewinning en energie
oplossing:
Beheerders, waterschappen, uitvoerders motiveren tot een multifunctioneel dak door te laten zien wat er allemaal mogelijk is op een dak. Voor elke weerstand hebben we een andere functie-combinatie hoe gaan we het doen: 1. Een tekening maken met alle functies die je een dak kunt toedichten: een soort van mozaïekdak 2. Voorbeelden van multifunctionele daken in wereldsteden laten zien
sleutelwoorden: duurzaamheid, hergebruik, communicatie, gesloten kringloop en ‘gewoon doen’
31
32
dragon’s den Tijdens de Tauw Waterdag 2010 hebben 14 teams 2.5 uur in de vorm van een co-creatie sessie een concrete oplossing voor verschillende complexe vraagstukken in de Watergraafsmeer uitgewerkt. Aan het einde van de co-creatie sessie is hen gevraagd de oplossing te verwerken in een pitch - een korte presentatie van maximaal 2 minuten. Alle 14 teams hebben tijdens een afsluitende Dragon’s Den de kans gekregen om deze pitch te presenteren aan een jury en aan alle collega’s. Het team met de beste oplossing werd door Tauw en Waternet beloond met een PenK regeling om het idee verder uit te werken en invulling te geven.
criteria De jury beoordeelde de presentaties aan de hand van 3 criteria: 1. hoe duurzaam is het idee? 2. hoe innovatief is het idee? 3. is het idee uitvoerbaar (past het binnen het initiatief WATERgraafsmeer)?
jury De presentaties werden beoordeeld door een vierkoppige jury: 1. André Oldenkamp, Tauw 2. Marten Klein, Stadsdeel Oost Watergraafsmeer 3. Jan Koedood, Waternet 4. Simone Bremer, Tauw
33
34
en de winnaar is case 11 Zeeburgia: “Water onder weg” Team 11 heeft een PenK regeling van €10.000 aan adviesuren ontvangen om hun winnende idee “Water onder Weg” verder uit te werken. Dit zullen zij doen samen met Stadsdeel Oost Watergraafs-meer en Waternet.
team 11
gefeliciteerd, team 11: Cor Lont Jody Hofstede Vincent Wisgerhof Michiel Blok Mark Schasfoort Jobert Averesch,
35
36
de winnende case “Zeeburgia is een toekomstige woonwijk in Watergraafsmeer” en deze stelling vormde één van de casussen tijdens de Waterdag 2010. De uitdaging voor de werkgroep bestond eruit om deze wijk “HWAloos” te ontwerpen. Dat wil zeggen: zonder riolen voor hemelwaterafvoer. Op hetzelfde moment moet het regenwater, met vertraging, wel naar het omliggende oppervlaktewatersysteem kunnen afvoeren. Groep 11, met daarin Cor Lont, Jordy Hofstede, Vincent Wisgerhof, Mark Schasfoort, Jobert Averesch en Michiel Blok, kwam al brainstormend tot een interessante oplossing. Het probleem is dat de regen die valt wél verwerkt moet worden voordat het overlast kan opleveren. Vooral bij hevige neerslag moet de afvoer gewaarborgd zijn. Aan de ene kant moet het water weg kunnen, aan de andere kant wil je het water juist zo lang mogelijk in het eigen gebied houden om het oppervlaktewatersysteem te ontlasten. Dit is invulling van de bekende trits Vasthouden – Bergen – Afvoeren. Met dit principe in het achterhoofd
37
bedacht de groep het concept “Water onder straat”. Een gangbaar principe is dat een weg naar één of beide zijden kan afwateren op een waterbergende greppel. Het idee van “water onder straat” is een vergaande versie hierop, namelijk doorverbinden van de greppels aan beide zijkanten door de weg op palen te construeren. Hiermee wordt één grote holle ruimte gecreëerd die loopt van greppel tot greppel. Door slim om te gaan met maaiveldverschillen, kan een afvoerrichting naar het oppervlaktewater worden bereikt. Het vasthouden en bergen van het water wordt ingevuld door om de zoveel meter schotten overdwars te plaatsen. Door gaten in de tussenschotten kan het water gereguleerd afvoeren naar het volgende tussenschot. Op 24 november hebben Floris Boogaard en Michiel Blok een vervolggesprek over de ideeën met medewerkers van stadsdeel Amsterdam Oost en waterbeheerder Waternet. Het zou fantastisch zijn als dit concrete projecten zal opleveren. De jury was tijdens de Sector Waterdag in ieder geval lovend over de meervoudige toepassingsmogelijkheden van het concept.” Michiel Blok
38
bedankt Als je als bureau je wil onderscheiden op het gebied van innovatie is het van belang om de lijn van innovatie op meerdere punten door te trekken. Als Tauw doen we dat niet alleen op inhoud, maar doen we dat ook door ons te onderscheiden in onze manier van werken. Met ruim honderd man brainstormen over nieuwe mogelijkheden en kansen in de Watergraafsmeer is zo'n aanpak die het enthousiasme bij de vakmensen aan wakkert en creativiteit in mensen ontsluit. We zijn voor zo'n aanpak altijd op zoek naar externe partners die de kansen en de mogelijkheden in zo'n aanpak zien. Waternet is zo'n partner die zelf ook innovatie hoog in haar vaandel heeft. Alleen door de enthousiaste omarming van de idee van een "dragons den" door Waternet was het mogelijk om dit event tot een succes te maken. Samenwerking kan alleen op basis van gelijkwaardigheid; in dit geval dan ook gelijkwaardigheid in de manier waarop je kijkt naar de plek en de rol die innovatie moet spelen bij het realiseren van je ambities. Zowel de medewerkers van Waternet als van Tauw hebben een grote inspanning geleverd om de dag tot
39
een succes te maken. En aangejaagd door het organiserende team en de dames van the Value Agency en onder de bezielende leiding van dagvoorzitter Maarten Claassen, werd het een succes. De aansluiting van denkkracht bij de praktijk is maar weer eens bewezen. Het team van de winnende idee, de waterbergende weg, is al samen met Waternet en het Stadsdeel Watergraafsmeer, aan het uitwerken hoe een pilot kan worden uitgevoerd. Dat moet ook de kracht van innovatie zijn: oplossingen die er toe doen. Niet voor niets zijn andere klanten van Tauw jaloers op het event en melden ze zich aan voor een volgende waterdag. Een terecht succes op het conto van de adviseurs uit de sector Water. Andre Oldenkamp
40
strange that we call this planet earth, while it is principally covered with water...
