Fonds code ALC-127. Date. Title. Articles de la presse belge rédigées par AC ou le concernant

Albert Léon Coppé Fonds code

ALC-127 Date

1993 Title

Articles de la presse belge rédigées par AC ou le concernant

THESE DOCUMENTS ARE FURNISHED FOR STUDY PURPOSES ONLY. WRITTEN AUTHORIZATION MUST BE OBTAINED FOR ALL OTHER USES More informations about Terms and Conditions of Use

AL

IC

OR

ST

HI

ES

IV

CH

AR of

N

EU RO PE A

UN IO N

_J

�©[R{u��u �� J(W�� �M��

OR I

CA L

AR

CH

IV E

S

of

EU

RO

PE

AN

VOS PENSIONS VOS ASSURANCES·VIE VOS PLACEMENTS LE DROIT DE SÉJOUR

HI ST

a: LJ.J > z <( ....,

UN IO

N

LJ.J :::J (/) z LJ.J :::!:

�-

[M�©(W[R{� a�(W���[M��[R{�

.._.,....'-.//

Œrrn�M®fr® illJunun®®� 5@

œ�œœ� œrn� rn�u �m�u �D

LE CŒUR EN PLEINE FORME... VOILA LE SECRET DES ESKIMO'S!

AN

UN IO

N

Les Esquimaux meurent 10 fois moins d'infarctus du myoc que les Européens. Cette différence est attribuée au fait qu sont mieux protégés contre les maladies du cœur et des vaisseaux sanguins notamment grâce à IS une alimentation provenant essentiellement des produits de la mer.

RO

PE

En effet, l'huile de certains poissons marins, spécialement le saumon, contient de sub tances très particu­ lières, EPA et DHA, qui se comportent comme des "vitamines" pour le cœur. Elles j ouent un rôle positif important dans la régulation du "mauvais" cholestérol et des triglycérides ainsi que dans l'agrégation des pla­ quettes sanguine , permettant ainsi au sang de circuler plus librement. Ces substances, tout comme le vita­ mines, ne sont pas fabriquées par notre organisme.

EU

Pour protéger votre cœur et vos vaisseaux anguin , comme les Esquimaux, il est conseillé de veiller à un apport suffisant en EPA/DHA grâce à une alimentation adéquate ou un upplément concentré en EPA/DHA

IV E

S

of

tel que le Beromegan®.

AR

CH

��QfA,

•

natuurlljk zalmollekoncentraat

est un

pplément alimentaire

,-

CA L

OR I

HI ST

�v

'�

� ,-,.. ))�' �) ((�:.- ·-�r.l�

0

Be ro rn e gan: •

:

:\

__...,..

:

e

c'est un concentré naturel d'huile de saumon à très forte teneur en EPA/DHA (50%)

e

tou le ingrédients ont d'origine naturelle et ne contiennent ni sucre, ni fécule, ni colo­ rant, ni arôme artificiel, ni conservant

e

exclusivement en pharmacie

50% EPA/DHA

FHER

Division of n.v. Boehringer Ingelheim s.a. Vesalius Science Park Avenue Ariane 16 - 1200 Bruxelles Pour informations complémentaires : 021773 33 Il

RO

PE

AN

N

UN IO

Pour faire vos achats tranquillement... restez chez vous!

of

EU

La carte a déjà été renvoyée? Pas de problème.

IV E

S

Vous pouvez aussi demander le nouveau catalogue Neckermann Printemps-Eté 1993 par téléphone:

CH

03/710.88.44 AR

JOUR&NUIT

HI ST

OR I

CA L

Vous recevrez alors chez vous le plus gros catalogue de Belgique. 964 pages pour 49F seulement.

votre fJ'emière commande: remboursement des 49F +jumelles gratuites. A

Coppé et Cie :les seniors belges qui ont participé à

UN IO

N

Notre premier commissaire européen nous parle de l'édification de la Communauté européenne dans les années cinquante, de la part belge dans cette édification, de l'Angleterre et de ses réticences, des difficultés qu'il prévoit avec les Allemands, de l'après «Maastricht» enfin. Une conversation éclairante. ,

l a quatre-vingt un ans aujour­ d'hui, ce «pionnier de l ' Europe». Si les termes E u ratom (Commu­ nauté eu ropéenne de l 'énergie atbmi­ quc) et C EC A ( omm una uté e u ro­ péenne du Charbon et de l 'Acier) étaient couram ment employés na­ guère, ils le sont moins de no jou r , mais cela ne signifie pas que ces aient comm unautés di paru . A ujourd'hui encore, J acq ues Delors en est le président , autrement dit un président à «trois fauteuils» ( M arché com m un , C EC A et E U R A TO M ) . Ecoutons A l bert Coppé évoq uer ces inst itution , en com mençant par re­ grctler q u 'on n'ait jamais réussi à réunir le t rois t raités en un eul . «Parce q u 'on n'a jamais pu obtenir la dose de upranationalité néces ai­ re ct adm ise pour la C EC A . En ef­ fet , la «Haute A utorité» de la C EC A prenait plus souvent seule le déci­ sions, sans aut orisat ion expresse du conseil de ministres, autori ation aujourd'hui obligatoire clans le cas de la EE. On a de plu en plus t ran mi du pouvoir de la Comm ision - direction «quotidienne» de la Comm una uté - au conseil de m i­ nistre . Je considère tout ce qui se t rouve dans le traité et cc pourquoi on doit obtenir un vote unanime, comme non écrit . La conséquence en est que nou n'avons fait q ue peu de progrès, à une except ion près : l 'Acte Unique Européen de 1985 qui a, entre autres, étendu l'autorité du Parlement européen. Ce dernier a alors obtenu une compétence q ui pa­ raît t rè importante aujourd'hui : il ne doit pa approuver une e xten ion

AN

ALBERTCOPPE

S

of

EU

RO

PE

I

HI ST

OR I

CA L

AR

CH

IV E

«Chaque pays voulait

résoudre

ses problèmes via l'Europe.»

SA CARRIÈRE

• De 1950 à 1952, successivement ministre des Travaux Publics, des Affaires économiques et des Classes moyennes. • De 1952 à 1967, vice-président puis président de la haute Autorité dela CECA. • De 1967 à 1973, membre belge de la commission fusionnée CEE­ CECA-Euratom. • De 1940 à 1982, prof. à l'Université de Louvain. A poursuivi sa carrière dans le «privé» à la Société Générale et chez Philips.

Rome,�e 25/3/57: Paul-Henri Spaak (avec lunettes) et Jean-Charles Snoy signent le traité de la CEE pour la Belgique. A la gauche directe de Snoy, au deuxième rang, on voit Robert Rothschild; directement à droite, à peine visible, Jozef van Tichelen : les deux personnages principaux de l'époque à être encore en vie. 20

de la Comm unauté i , par exemple, le nouvel ensemble ne peut être géré de manière supranational e . A ut re­ ment dit : le Parlement n'approuvera pa une e xpansion si les décisions du conseil de ministres devaient conti­ nuer à e prendre à l 'unanimité. 'est déjà a ez difficile act uel le­ ment , à 12 , d'obtenir l 'unanimité . » Faisons u n retour en arrière. Vous êtes à La CECA, entrée en fonction­ nement en '52. L'enthousiasme euro­ péen se poursuit. On œuvre à une comlllllltauté européenne de défense et à L'union politique. Puis, en '54,

ENQUÊTE

l'élaboration de la Communauté européenne

N

UN IO

L

EU

c rôle peu commun du pol iti­ cien socialiste ct alors ministre de A ffaire ét rangère Paul­ Henri Spaak dans l'élaboration de la C E E c t un fait historiq ue. Cepen­ dant , q ue l s sont les a u t re Belge q u i l'ont aidé d a n l e s années cinquante

IV E CH AR CA L OR I HI ST

PE

,

RO

-

AN

CEUX QUI ÉTAIENT AU BERCEAU DE LA COMMUNAUTE S

-+

Comment leTraité de Rome (1957), qui a donné naissance à la Communauté européenne, a-t-il vu le jour? Quels Belges étaient assis à la table des négociations et quelle était leur influence? Une histoire encore loin d'être achevée et dont voici un avant-goût.

of

cette communauté de défense est reje­ tée par Le parlement français, ce qui brise l'élan européen. Pourtant, peu après, le train européen repart ... Coppé : «Je suis convaincu que l'extension de la C CA à la C E E a été une orte de compen ation au re­ jet de l'union politique ct de défense. Rediscuter i m médiatement cc pro­ jets était impossible. Par cont re , on pouvait cont inuer à avancer sur les ba cs du uccès de la C EC A . On s'est alors d i t : étcndon cette formu­ le économ iquc à tous les scctcu rs. » Lors de cette ex tension, le Bene­ l u x ct donc la Belgique, ont joué un rôle i m portant . U ne personnalité belge , Paul Henri Spaak. a même joué un rôle déterminant . Coppé : «A la conférence t rès importante de M essine , en '55, Spaak a propo é de pou rsuivre dans la voie de l'unifica­ tion économique. C'est là que les i x partenaires (Bene l u x , France, A l le­ magne ct I tal ie) ont confié à Spaak la tâche de com mencer les négocia­ tions u r un texte de t raité concret . » Quels étaient les plus grands ob­

à la création de l 'Eu rope ? Les années cinquante , c'était i l y a quarante ans . Rien d'étonnant donc que la plupart des négociateurs aient dcpui quitté cette terre. Spaak est décédé en '72. L'autre ignataire bel­ ge d u Traité de Rome était le baron Jean-Charles Snoy ct d'Oppucrs, pré ident du Comité intérimaire pour le M arché Commun et l ' E u ra­ t o m . Lui aussi nous a quittés il y a quelq ues années. Leu r rôle est con­ nu et, au cours de notre récit , leur nom u rgira p l u d'une roi .

Le «doyen belge de la C E» c t sans aucun doute le ba ron Robert Rothschild (8 1 ans), q u i habite aujourd'hui à Landre ct prépare un ouvrage u r l'Europe d'aprè -guerre. Roth child était le chef de cabinet de Spaak et a uivi avec lui toutes les négociations. Lor que Spaak est part i pour l 'OTA N à Paris, Rothchild est devenu p résident de la dé­ légation au Comité 1 ntérimaire de l'époq ue. Rot hschild se souvient t rè bien de cette période. «Aprè l 'échec de la Comm unauté Eu ropéenne de Défen­ se , le Françai M onnet est venu ren­ d re vi itc à Spaak, afin de voir com­ ment remet t re l'Europe u r les rail . Spaak a alor envoyé Snoy, A l bert H uppcrts- un homme de Verviers - et moi-même à La H aye, pour�

21

ENQUÊTE

CA L

AR

UN IO AN PE RO EU

of

S

CH

D

Coup d'œil sur la délégation belge à Rome. Derrière Spaak,on aperçoit Jozef van der Meulen, diredeur­ général aux Affaires économiques. A sa gauche,le chef de cabinet de Spaak, Robert Rothschild,et Albert Hupperts (avec luneHes). Hupperts a été envoyé par Spaak à Nice avec l'Allemand von der Groeben et le Français Uri (même rangée, extrême gauche,avec luneHes) afin de travailler tranquillement au texte définitif du traité, principale­ ment issu de la plume d'Uri.

IV E

e l u i-même, Coppé en revient à la C EC A : «Vou avez, nou nous sommes lancé là­ dedans à l'époque parce q u'en '49, le A méricains ont décidé : «Nous mettons fin à l 'occupation de la R u h r». La q uestion suivante e po­ sait alor : à qui a l lan -nou att ri­ buer le charbon et l'acier de cette ré­ gion ind ustriel le al lemande i impor­ tante ? Les A méricain ont répon­ du : «A ses propriétaire d'origine» . Les Anglai : «Il faut socialiser». Le A méricains : «Nous n'avons pas gagné la guerre pour répandre le o­ ciali me !» Cette «menace» américaine a été déterminante . C'est e l l e qui a fait q ue le Français Jean M onnet est a l lé t rouver Robert Sch u m ann, son mi­ nistre des Affaires ét rangère , avec son plan de la C EC A , auquel ce der­ nier a im médiatement adhéré. Le Françai t rouvaient cette idée d'«européanisation» i bonne qu'il étaient en q uelque sorte prêts à tout alors q ue le prédécesseu r de Schu­ mann, Bida u l t , avait noté sur le dos­ sier : « Rien à faire de ce plan» . M onnet a donc pris l'initiative . J e

N

�

sta les à ce traité ? Coppé : «J e me ouviens que les discussions les plus âpres concer­ naient l'agricul t u re . J 'entends encore Spaak déclarer : « Po u rquoi discuter de principes généraux q ui dev raient 'appliquer à tou le domaines, auf à l 'agric u l t u re ?» De concessions importantes ont été faites pour l 'a­ gric u l t u re . Le seul secteur pour le­ quel l e Traité de Rome t race une po­ litique, c'est l 'agric u l t u re !»

APRÈS COPPÉ

••.

HI ST

OR I

les Belges suivants ont été commissaires à la CE: e Henri Simonet: vice­ président '73-'77; • Etienne Davignon: commissaire '77 -'81, vice­ président '81-'85; serait probablement devenu président si Jacques Delors n'avait brusquement quiHé la scène politique française; • Willy Declercq: '85-'89; e Karel Van Miert: '89-'93; entre temps,les mandats de tous les commissaires aduels, donc y compris celui de Van Miert, auraient été prolongés de quatre ans.

22

l'entend encore déclarer : «Ce u x qui participent aux négociation ne peu­ vent pas rejeter de principe la t rans­ mis ion des compétences à une in ti­ tu tian supranationale». l m po siblc donc de dire ensuite : je refu e tout t ransfert. Le Anglai ne pouvaient accepter. Il voulaient une E u rope ans t ransferts de souveraineté, c'est-à-dire faire reposer l'autorité dan les mains du con eil de minis­ t res qui devrait toujour décider à l ' unanimité. Les «six» eux estimaient néces aire un certain t ran fert . Le

fait que les Anglais aient eu besoin de tant de temp pour sc décider, et q u'il leur en faille toujours autant , voilà qui ne m'étonne pas. Comme ministre des A ffaires éco­ nomiques belge , j'étai prêt à emboî­ ter le pas à toute instit ution q ui re­ prendrait à la Belgique la ge tian de mines de charbon, même s'il s'agis­ sait du gouvernement de Patagonie ! Chez nou s , ce secteur repré entait un frein au développement de l'éco­ nomie sans olution local e . I l fal l ait ab ol ument as ainir. Les A l lemands

OR I

AN

PE

CA L

AR

CH

IV E

S

of

EU

RO

discuter de l ' Euratom . Le minist re des Affaires ét rangères des Pay Bas, Beyen, voulait p l u que I'Eura.tom : un marché commun. De re­ tour à Bruxelles, nou avons préparé ensemble un premier mémorand um Bene l u x , qui a lancé toute l 'affaire . » L a Belgique a bien fail li ne pas sig­ ner le t raité . Rothschild: « Le jour de la ignat u re du t raité était presque arrivé et on a demandé au premier mini t re Van Acker de t ransmet t re le document au Roi par la procédure normale, visant le plein pouvoirs. Van Acker, une personnalité pl utôt «nationale» s'intérc sant peu à l'é­ t ranger, a déclaré : je ne signe pas et je ne t ransmets pas au Roi. I l y voyait une atteinte à la souveraineté de la Belgique. Snoy 'est précipité chez le Roi et l'a convaincu q ue c'é­ tait l'intérêt de la Belgique de signer. A vec Van Acker, c'était p l us compli­ qué . Ce n'est qu'après la menace de démission de Spaak et de J ean Rey, ministre des Affaire économiques, tou deux sur la même longueu r d'onde, qu'il a fini par 'incliner . » S u r le choix de B ruxel les comme siège de l' Europe , Rothschild e sou­ vient d'une anecdote : « L'homme d'affaires B l aton a généreusement mis à not re disposition un im meuble à la J oyeuse Entrée. Puis, on s'e t insta l lé et le provisoire est devenu le quasi-définitif. » Quant à l'évol u tion de la Commu­ nauté depui sa création, Rothschild e t «déçu mais non décou ragé». La C E a déjà surmonté de nombrcu es crises, ce qui sera également le ca pour M aast richt selon lui. Et en cas d'échec ? «Ce ne serait pas la fin de l'Europe !»

UN IO

N

Robert Roth­ schild

91 ans, van Tichelen ne se ouvient p l u t rès bien des détails concrets de négociations sur le M a rché Com­ mun. Par cont re, il e rappelle le d u r labeur accompli à V a l Duchesse où ont eu lieu les plus importantes né­ gociations menant au t raité de l a C E . «On t ravaillait même à t able. Pou r demander la parole, il fal l ait lever sa fou rchette !» Ils étaient tous convaincus de l 'im­ portance de négociations. «Nou savions qu'il 'agi sait d'un événe­ ment extraordinaire mais nous n'a­ vons pas eu le temps d'y réfléchir. Nous avons écrit l'histoire . » I l n'e t pas particulièrement ravi de l 'évo l u t ion u l térieure de la C E . I l pense que M aastricht est une bonne affaire. Il regrette q u 'on n'œuvre pas plus pour une E u rope sociale. A insi, d u rant les négociations, une propo­ sition est tombée pour créer un I nsti­ tut de Sécurité Social e au niveau com m unautaire. Comme tous le a u t res doyen de la CE que nous avons rencontré , il ne veut pa entendre parler d'une ex­ tension de la CE. «Il faut d'abord que les douze actuels soient des con­ vaincus, avant de pouvoir augmen­ ter le nombre de membre s . » Van Tichelen , devenu ensuite re.. présentant permanent de notre pays auprè de la CE, sc t a rgue d'être l'auteur de divers articles du t raité de la C E, notamment l'article 235, «un article t rès général que j'ai inséré afin de pouvoir aborder tous les u­ jets non discuté san devoir repas­ ser par des négociations. Je l'ai mon­ t ré à Spaak du rant la réunion, il était d'accord. C'est le seu l Belge à l'avoir vu !»

HI ST

étaient également partie prenante car ils y voyaient le premier pas vers l'élimination de l'occupation. M onnet me l'a raconté comme uit : le 8/5/'50, tout le con cil de mini t res français était prêt à quitter la a l le quand Schumann a décla ré : «A ttendez, encore une chose, une déclaration qui doit être présentée demain>>. Il l'a lue, on l'écoutait à peine , chacun a approuvé et est par­ ti. Idem en A l le magne. Adenauer quitte le con cil des ministre . jette un coup d'œil au texte et dit : « D'acNOTRETEMPSN"60 JANVIER 1993

�

Van Tichelen fait ans aucun dou­ te partie des négociateurs les plu importants au ens st rict du terme. I l était alor directeu r-général a u mi­ nistère des Affaires économique . A

Duque ne a participé a u x négoCia­ tions sur la Banque Européenne d'ln- ...

Jozef van Tichelen 23

ENQUÊTE ?

co d», sans consulter ensuite le con­ cil de mini t re . I l y avait cette me­ nace : nous ne pouvions pas rendre la R u h r à ses ancien propriétaires. En fait , c'e t presque la même chose qui s'est passée pour le Traité de Rome . L'agricul t u re demandait une politique eu ropéenne. Le Fran­ çai ont réussi à «européaniser» leur politique agricole , avec . le soutien de pay an bavaroi , belge - tout le Bocrcnbond était derrière e u x -, hollandais . . .

N

UN IO

PE

L

S

of

EU

RO

première fois dans ma carrière qu'un pays tient ainsi compte du fait que l 'un de négociateurs est devant des élections et que cc pays néglige un élément es entiel pour lui. Si le A l ­ lemand avaient obtenu l'insertion du mot fédéra l , nous ne connaî­ t rion pa les difficulté à venir quand ils réaliseront qu'il ont un peu victimes de toute l'affaire. Il veu lent al ler ver une E u rope politi­ que via une m onnaie comm une, et il ont rai on !»

oppé est radicalement opposé à l'extcn ion de la CE dan les circon tances act uelles. Il suppo e que si le Anglais insi lent tellement pour l'élargissement , c'est pour sc présenter com me de «bons Eu ropéens» mais avec l'arrièrc-penée de faire obstacle à une plu gran­ de intégration par la suite. « N ous ne pouvons pa nous élargir, notam­ ment pa rce que nou ommc coin­ cés ur nombre de points à cau e de cette unanimité de décision. I l nou faut des in titu tions qui décident comm unautairemcnt . Nou avon dû prêter le ermcnt que nou n'ac­ ccpterion pas d 'in t ruction de no gouvernements !»

C

CH

HI ST

OR I

CA L

AR

Pourtant, il était plus important qu'aujourd'hui. Voyez les référen­ dums sur Maastricht. Coppé : N ous n'avons pas de sys­ tème repré cntatif parlementaire pour sou mettre au grand public des problèmes d'une telle complexité . En out re - comble du malheur ! il s'agit du t raité le plus compliqué ct le plus mal rédigé que j'aie jamai v u . Cc n'est pa un bon in trument , au sen technique du terme. N éan­ moins, la réali ation d'une union monétaire - l'e sence de « M aas­ tricht» - e t un pa en avant .

Aurait-on dû choisir d'autres voies ? Coppé : Construire une Eu rope politique et fédéral e . Le A l lemands ont essayé d'in érer ce mot dans M aast richt , le mot «fédéra l». Fina­ lement le chancelier fédéral al le­ mand Kohl a l u i-même fait au pre­ mier angl ais M ajor cette canee sion parce que ce dernier risquait de per­ d re les prochaine élection . C'e t la

24

de ou rce ûrc - M adame Thatcher a foulé ce principe aux pied . Finale­ ment , nous al lan devoir exiger que le Parlement européen nomme le com missaires, sans quoi nous n'au­ rons plus de com mi saire mai de ambas adeurs des Etats-membres. Le com ble, c'est que cc sont les An­ glai qui accu cnt Delor d'être t rop proche de Pari ! Il ne seront jamai pour l ' E u rope unie, à moins qu'e l l e soit internationale - plutôt q u e su­ pranationale - et qu'e l l e décide à l'unanimité. I l c raignent p l u la per­ te de souveraineté que les Français. I ls veulent impo er leur vi ion de l' u ropc ct, en cas d'échec, empê­ cher qu'une autre vision e réali e . »

AN

Albert Coppé :«Nous avons peut­ être besoin d'avoir peur pour progresser.»

IV E

c Italiens, pour uit Coppé, « entaient que leur in titu tion étaient à cc point dépassées qu'ils ét aient prêts à ad hérer à n'im­ porte que l le const ruction eu ropéen­ ne. Les éerlandai ne sont venus qu'après le départ de Anglais. Eux ont arrivés avec une t h éorie s u r !'«Europe vaticane», parce qu'ils es­ péraient une opposition suffi ante des prote tants. Quand ils ont col la­ boré, c'est en grande partie parce que Rotterdam ne pouvait perdre sa pl ace en tant que port . A vions-nous une vaste perspective de l'Europe Unie ? Chaque pay es­ pérait pouvoir ré oudrc ses problè­ mes via l ' E u rope , ce qui créait sans doute une ambiance favorable à l'Eu rope . Pourtant , cel le-ci n'était pas convaincue au ujet de l 'union politique. L'ent housiasme européen n'était pas grand à ce point . »

C'est toujours le cas, Izon ?

Coppé : «Oui, mai - ct je le tien

1993

L'Année des seniors et de la solidarité entre les générations n'est pas, selon Coppé, une initiative heureuse: «L'Europe ne doit pas réfléchir en termes de tranches d'âges. Une approche segmentée ne donnera rien de bon. La démocratie européenne doit se renforcer. Le Parlement doit obtenir plus de pouvoir.»

Que s e passera-t-il si Les Anglais ne participent pas à l'union monétai­ re, si cette union ne se réalise pas ? Faudra-t-il oublier Maastricht ? Coppé : «Seulement la pa rtie pour laque l le il faut l'unanimité. Je pars du principe que l 'A l lemagne va bien­ tôt sc relever de ses difficul tés . Croi sance zéro cette année, mais la croissance commence à e manifes­ ter à l ' E t . L'A l l emagne pourra peut-être bien rem plir les conditions nécessaires à cette U M E . La France et le Bene l u x aus i probablement . Dans cc ca , l ' A l le magne sera-t-e l le prête pour 5 pa y san lien fédéral , à remplacer son mark par l ' EC U ? J 'en doute . » Le moment est-il bien choisi pour une plus grande intégration euro­ péenne ? Ne voit-on pas trop de na­ tioualismes relever la tête ? Coppé : «Ün revient déjà au cal­ mc. J e ne peu x croire que l ' E u rope ne va pas l'emporter ur les tendan­ ces au nationali mc. Vous savez, le p l u grand bond en avant n'a été pas iblc que par la crainte du retour de la Ruhr a u x A l lemand . A ujour­ d'hui que le m u r de Berlin est tombé, l'image de l 'ennemi a également dis­ paru . Nous avons peut-être be oin d'avoir peur pour avancer . >>

Enquête: Annie Lambrecht Texte: René Smeets Photos: Eddy Vangroendcrbeek

.... \'estissement au nom de la Belgique.

HI ST

N

UN IO

AN

PE

RO

EU

AR

OR I

CA L

Robert Pourvoyeur (68) était se­ crét a i re de la déléga t i on belge de négociat ions pou r la CE ct l' u ra­ t o m . Ce fanat ique de Julc Vern e c t d'Offenbach t rava i l le actuellement à une biographie du compositeur. Enu i tc, i l veut rédiger un ouvrage s u r l ' E u rope, sujet s u r lequel i l donne q uelque 100 conférences par an. Parm i ses nom b re u x t ravaux de secré t a i re . un déta i l l u i c t resté : en '57, il a envoyé quelque 49.000 piè­ ce ou document s . E n t ant que «pivot» d e l'éq u i pe de négociateurs, i l avait une bonne vue d'ensemble sur leu r progrès et lenteu rs . Il y avait les <
ploi ct i l a l la i t lui lais er une forte i m pre ion : <de n'ai plus jamais connu, dans mes 55 années de car­ rière, une telle convergence de foi e u ropéenne . » I l raconte une t rè j o l ie anecdote sur le tarif douanie r . E l l e laisse voir Spaak tel q u' i l était : un pragmati­ q ue pur- ·ang. Quand i l était i m pos­ sible de t rouver une i ue, Spaak prena it la moyenne a r i t h mé t i q ue de t a r i f douanier en cours pou r le prod u i t concerné et aprè t rois éner­ giq ues coups de on m a i l let pré i­ dent iel, conc l ua i t: «Adjugé !» André Duboi , 6 1 ans aujou rd ' h u i el d i recteu r-général de rel a tions ex­ térieu res au con cil de Comm unau­ tés Eu ropéenne , raconte quant au choix de Bruxelle comme siège de la CE : « I l avait été entendu de se réu­ nir alternat i vement à Luxembourg et, non pa à Bruxcllc , mais à Val Duchesse - subt i l i té d iplomatique dest inée à ne pa avantager Bruxel­ les. Les commission , dès leur ent rée en fonction, n'ont pas est imé cc sy tème t rè prati q ue cl ne l 'ont pas ap­ pliqué.» E n t a n t que négociateurs i m por­ tant . Duboi sc souvient notam­ ment encore d u j u riste Vve de Vad­ der et de Joseph van der Meulen, qu i a représenté pendant 20 an la Belgique auprès de la CE - un re-

CH

Ro!�t Po(J,I<'(I-Q�

of

raison qu'el le n'a prêté d'argent qu'avec garant ie d ' Etat . Personnel le­ ment . j 'aurai préféré qu'e l l e prenne plu d'initiat ives au lieu d'attendre que les Etats-membres viennent l u i proposer des projet . »

sagcaicnt p l u tôt une union douaniè­ re, v i ion qui al lait bientôt l 'empor­ ter. Enfin. au ni veau belge , il y avait la «rivalité am icale» qui régnait en­ t re les Affa i res économ iques et les A ffai res ét rangère . Selon Pourvoyeur, le Belges étaient bons négociateurs : «Durant les négociat ion . on a parfois posé la quest ion u i vantc: la déléga t i on bel­ ge n'a-t-el le pa d'idées? C'est alor · qu'un Belge déclare: ct si on fa isait prov isoirement ccc i , propos i t ion im­ médiatement retenue ! Ou i , l 'in­ fluence des Belge dan le procc su de créat ion de la CE a été i m portan­ te.» M aa t richt in p i re q uelque dou­ tes à Pourvoyeu r: << I l m 'a fal l u deux jours pou r comprendre le texte du traité. Le texte est t rè compliqué, pa d u tout destiné au public. mais le obl igat ion con t i t u t ionnellcs de Danoi l 'ont quand même fait pro­ poser à l'homme de la rue, tout com­ me l 'a fait M i tterrand q u i pensait stopper le recul socialiste par un t riomphe européen. L'Europe a reçu un avert is e ment , les populations doi vent mieux pou voi r comprendre les enjeu x . aprè · i l s pou rront accep­ ter M aastrich t . >>

S

Louis Duquesne de la Vinelle

Robert Pour­ voyeur

IV E

<
«Trouvez-moi M onsieur Dubois !». C'est ainsi q ue Pau l-Henri Spaak faisait appeler à l 'aide A l ex Dubois, d i recteu r de douane au m inistère des Finance , lorsq u ' i l de­ vai t affronter et aplani r de ob ta­ cles sur la voie du tarif douanier com mun. M ême le membre des déléga t i ons ét rangère l u i deman­ daient parfoi on avis. A le x Du­ bois, premier d i recteu r de l 'union douanière à la commi ion de la C E , est décédé au cours d e l 'année '92. Dan les année cinquant e , son fi l s . André Dubois, était membre du ecrétariat-général de négociat ions de la C E E . C'était son premier cm-

André Dubois cord . E u x au si ont décédé dcpui . 'est ici que 'achève no inve t igat i ons auprès des Belge encore en vie qui ont part icipé à l'élaborat ion de la Comm unauté eu ropéenne . I ls sont tous demeurés des Eu ropéens convaincus et chéris­ sent les souvenirs de cette période q u ' i l s décrivent tous comme la plus pa sionnante de leur v i e . Annie Lambrecht René Smcets

C

25

CONDITION

LAGYM!

HI ST

OR I

S

CA L

AR

CH

C

IV E

omme toute vedette, la gym a es «fans» et se détracteurs. Pour nombre de ces dern iers, elle a un relent de cour d'école et d'exercices fast idieux ou, p i re , de gym corrective pour redresser une scoliose naissante. Sans parler de la vie m i l i t a i re ! Pou rtant, la gym sai t , entre au­ t re , échauffer un organi me et le préparer à l'effort , le réve i l ler après une nuit de omme i l , favoriser le re­ po , améliorer le souffle et l'équ i l i ­ b re . Tonifier, ét i rer, rééd uquer, fa­ voriser les relat ion et com m unica­ t ion ou exciter les confrontation . D'autant que les exercice restent les mêmes depuis toujour . Sponta­ nément , nous exécutons des e xerci­ ce pour faire d i sparaître une rai­ deur ou une douleur, nous tournons la tête et le cou pour éviter le tortico­ li , nous é t i rons et réchauffon nos doigt lor que nou les t rouvons un peu gou rds. Pou r chaque problème, l a gymnastique propose sa réponse .

of

EU

RO

PE

AN

UN IO

N

Simple, efficace, la gym reste la valeur sûre de la forme. Du démarrage matinal à la perte de poids, en passant par la musculation ou l'assouplissement, elle convient à tout...

e sport unique nous a appris beaucoup sur l 'u t i l i té et les danger de exercices phy i­ que . Le ath lètes, habitués à pren­ dre soin de leur organisme ct de leur performances, y ont recours au moment de l 'échauffement qui précède l'ent raînement ou la compé-

C

26

La gymnastique est un moyen simple et efficace pour rester en forme.

t i t ion. I l avent que l 'élévat i on de la tempéra t u re d'un m uscle et de l'or­ ganisme tout ent ier amél iore le ren­ dement. Que les cart i l age articu­ l a i re augmentent de volume et amort is ent d'autant mieux le chocs. Et qu'un groupe muscu l a i re u t i l ise p l u tôt les graisses qui ont à sa pro x i m ité au cour d'efforts ur

de longue périodes (au moin 20 m in. d'affilée) et que l'on peut ainsi modeler sa s i l houet te. Le même geste peu t , e l on c mo­ dali tés d'appl ications et de répét i­ t i on . servir à tonifier un groupe m uscu l a i re , à l u i donner de la ou­ pic se, de la vi tesse d'exécut ion ou faire de lui un «mangc-grai se».

RO

PE

AN

N

UN IO

Ais u liever rustig winkelt, blijf dan thuis.

EU

Is de ka art al weg? Geen probleem.

of

U kunt de nieuwe Neckermann-katalogus

IV E

S

lente-Zomer 1993 ook telefonisch aanvragen:

CH

03/710.88.22 AR

DAG&NACHT

HI ST

OR I

CA L

U krijgt dan de dikste katalogus van

België thuisgestuurd. 964 pagina's voor slechts 49F.

Bij uw eerste bestelling: 49F terugbetaalcl +gratis verrekijker!

Coppé & Co : Belgische senioren die mee de Europese

UN IO

N

Onze eerste EG-kommissaris over de totstandkoming van de Europese Gemeenschap in de jaren vijftig, over het Belgische aandeel daarin, over dwarsligger Engeland, over de te verwachten moeilijkheden met de Duitsers, en over hoe het verder moet na 'Maastricht' : een verhelderend gesprek. ,

énentaehtig is h ij n u , deze ge­ wezen minister van openbare werken ('50), van ekonom ische zaken en m idden land ('50-'52) en van wederopbouw C52). Van '52 tot '67 was h ij ecrst ondcrvoorziltcr, daarna voorzitter van de ' H ogc Autoritcit' van de Eu ropcse Gc­ mcenschap van K olcn en Staal (EG K S). Van '67 tot '73 wa h ij hel Bclgi che l i d van de 'samcngc mol­ tcn' kom m i ssie E EG-EG KS-Eura­ tom. Coppé was ook prof a an de K U - Lcuven ('40-'82). » H ij zelle z.ijn rijk gcvulde carrière voort in de pri­ vé- cktor (Generale M aatschappij. P h i l i ps). M et deze ' E u ropa-pionier' gaan we nu tcrug naar de oorsprong van de Eu ropesc Gemcenschap. Auto­ mati ch komen we bij de EG K S . Die be ta at trouwcn nog altij d , net al Euratom. J acque Delor hccfl, ook vandaag nog, drie mandatcn : voor de gemccnschappel ijkc markt , voor de EG K S én voor Euratom. De dric gcmccn chappen hcbben inds '67 wei één beherende instcl l i ng, maar men is cr, aldu Coppé, nooil i n gc­ slaagd d i e d rie verd ragcn aanéén tc ch rijven tot één gehee! ,omdat men nooit meer de do is upranationa l i ­ leit l o s heeft k u n n e n krijgen die wc hcbbcn gchad voor de EG K S. Dààr be li tc de ' H oge Autoriteit' meer zél f, zc had geen vcrrcgaa ndc toc­ stcm m i n g nodig van de M i nistcr­ raad, wal nu wél het geval i . M en hcdt alsmaar meer en meer macht ver choven van de Kom m i ic - hct 'dagcl ijksc bestu ur' van de Gcmccn­ schap - n aar de M i n istcrraad . l k zcg : a l le wat i n hel EG-vcrdrag

AN

ALBERTCOPPE RO

PE

E

EU of S

IV E

CH

AR

CA L

OR I

HI ST

'

,Elk land hoopte via Europa zijn eigen problemen te kunnen op/ossen."

taat en waarover de Raad ccn tem­ mig moct be 1 i sscn, kun je net zo gocd be chouwcn al· niel ge c h re­ vcn. Hel gcvolg is dat wc maar wei­ n i g zij n vooru i l gcgaan, op één uil­ zondering na : de uropcsc Een­ hcidsaktc van '85 die o . m . hel gezag van hct E u ropcsc Parlement hecft u i tgcbrcid. Dat hcdl locn een be­ vocgd heid gekregcn die nu van het groot tc bclang zal blijken : hel hodt nict toc tc stcmmcn in ecn u it­ brc i d i n g van de Gcmccnschap al b. v. hel n ieuwe gehee! n iel uprana­ tionaal kan wordcn be tuurd , a i s de

Rome, 25/3/'57 : Paul-Henri Spaak (met bril) en Jean-Charles Snoy ondertekenen voor België het EEG-verdrag. Onmiddellijk links van Snoy, op de tweede rij, zien we Robert Rothschild, onmiddellijk rechts (nog net zichtbaar) Jozef van Tichelen, de belangrijkste twee nog levende hoofdrolspelers van toen. 22

be l issi ngcn van de M i n istcrraad cenparig zouden moeten bl ijvcn. H ct is al moe i l ijk genocg om met 1 2 lol eenstcm m igheid te komen." Terug in de tijd liU. V bent bij de in 52 in werking getreden EGKS. Hel Europese entoesiasme zet door. Er wordt gewerkt aan een Europese de­ fensiegemeensc/wp en aan een poli­ tieke unie. Die worden evenwel in '54 in de Fram·e senaat afgewezen, wat een serieuze klap betekent voor dat Europese elan. Toclt wordt kort daarop de Europese trein weer op de sporen gezet.. .

�

�

DO S S IE R

Gemeenschap hebben gemaa kt

N

UN IO

RO

PE

AN

BELGEN DIE MEE AAN DE WIEG VAN DE EG STONDEN

at de ·oc i a l i stischc pol iticu en tocnmalig m ini ster van b u i tenlandsc zakcn Paul­ Henri Spaak ccn zcer bclangrijkc roi hceft gespccld bij de totstandkom i ng van de E EG taat hi torisch va l . M aar welkc Bclgcn hebbcn mét hem in die zo bociendc jarcn vij ft ig mee

EU

D

HI ST

OR I

CA L

AR

CH

IV E

S

-+

Hoe komt een belangrijke tekst ols het EG-Verdrag ( 1 957) tot stand? Welke Belgen zaten mee aan de onderhandelingstafel, en hoe groot was hun inbreng? Een geschiedenis die nog moet worden geschreven ! Hierbij alvast een eerste aanzet !

of

Coppé : , l k ben ervan ovcrtu i gcl clat de u i t brciding van de EG K S naar d e E EG ccn oort kom pcnsatic is gcwccst voor de ncdcrlaag van de polit ickc en de dcfcnsic-unic. Daar­ ovcr mctccn opnicuw ondcrhandc­ lcn, clat ging nat u u r l ijk nie l . Wat wél kon, dat wa voortbouwcn op hct sukscs van de EG K S. M en hccft dan gczcgd : latcn we cl ic ckonom ischc form u l e u i tbrcidcn tot à l lc sckto­ rcn. B ij die u i tb rciding hccft de Bene­ l u x - d u · ook Bclgië - aardig mcc­ gcspccl d. Eén Belgische lïgu ur, Paul- H enri Spaak, hccft zcl fs ccn doorslaggcvcndc roi gcspcc l d . C op ­ pé : ..Op de ;ccr bclangrijkc konfc­ rcnt ic van Mc·sina in '55 hccft Spaak voorgcstcld om voort tc gaan op hel pad van de ckonom i schc ccn­ making. Daar hcbbcn de zcs part­ . ne, . - de Bene l u x , Frankrijk, Duit land en I ta l ië - Spaak de taak toevcrtrouwd om de bcsprckingcn over ccn konkrete vcrdragtckst in tc lcidcn. "

de EEG gcmaakt ? De j a ren vijftig, clat i zo'n vccrtig jaar gclcden. H ct hoeft dan ook nict tc verwondcren clat hel gro van de onderhandelaars intussen dit aardsc tranendal heeft verlaten. Spaak is in '72 al gcstorvcn. De anderc Bel gichc handtekening onder hel Ver­ drag van Rome is die van baron Jean-Charles Snoy et d'Oppuers , voorz i t ter van hel zg. ' l ntcri mkomi­ tcc' voor de Gcmccn chappel ijkc m a rkt en E u rato m . Ook d i e i cnkclc jarcn gcledcn hccngcgaan. H un roi is vol doende gekcnd, zc z u l lcn in de rest van on vcrhaal gcregcl d opdui­ ken.

De bclangrijkstc , nog lcvcndc Bcl­ gi che ' EG-nc tor' is ongctwijfeld ba ron Robert Rothschild (81 ), die nu in Londcn woont en aan ccn bock ovcr hct naoorlog e Eu ropa wcrkt. Rothsch i l d was Spaak kabinetschcf en volgdc met hem a l le onderhandc­ l ingen op de voct. Tocn Spaak naar de N A YO in Parijs vertrok, werd Roth c h i l d voorzittcr van de Belgi­ sche dclcgatie bij hct zg. l ntcri mko­ m itce. Roth c h i l d heri nncrt zich die periode nog hccl gocd. , N a hct m i l ukkcn van de E u rope e Defensicgc­ mccn chap i de Fran man M onnet Spaak komen opzockcn, om tc zicn hoc de Eu ropese t rein weer op hel poor kon worden gezct. Spaak heeft toen Snoy, A lhert f-lupperts - ecn man uit Ycrvicr - en mczclf naar Den H aag ge t u u rd , om over u ra- .....

23

DO S S IE R

CA L

UN IO AN PE RO EU

of

AR

CH

A

S

l s vanzelf komt Coppé terug op die E G K S : ,Weet u, wc zij n daar i n dertijd mee begon­ nen omdat de A meri kancn in '49 hebben besl ist de bezett i n g van de R u h r te beë i ndigen . Ree de vraag : aan wie gaan we de kolen en het taal van dat zo belangrijkc Duit sc i n d u t riegcbied geven ? De A meri­ kancn zegden : 'Aan de oor pronke­ l ij ke bezitter '. De Enge l en : 'Je moet social izeren'. Waarop de A me­ rikanen : ' W ij hebben de oorlog niel gewonnen om het social isme te ver­ spreiden' ! Die A merikaansc 'dreigi ng' i zeer belangrijk geweest . Daarop is de Fransman Jean M o n net met zij n EG K S-plan n aar zij n m i n ister van buitenlandse zaken Sch u m a n n gc­ gaa n . Die heeft daar meteen op i ngepee l d . E u ropean izere n , dat vonden de Fransen zo'n goed idee dat zc bij w ijze van preken tot al les bere i d ware n , daar waar Sch u m a n n voor­ gangcr B i da u l t nog op de kaft van hel dossier geschrcvcn had : ' R ien à fai re avec cc plan' ! M onnet hecft du hct i n i t iatief gc­ nome n . l k hoor hem nog zcggen :

Een :z:icht op de Belgische delegatie in Rome. Achter Spaakstaat Jo:z:ef van der Meulen, direkteur­ generaal bij ekonomische :z:aken. Links van hem vinden we Spaaks kabinetschef Robert Rothschild en Albert Hupperts (met bril). Hupperts werd,samen met de Duitser von der Groeben en de Fransman Uri (:z:elfde rij, uiterst links, met bril) door Spaak naar Nice gestuurd om rustlg te kunnen werken aan de uiteindelijke verdragtekst die vooral uit de pen van Uri is gevloeid.

IV E

Welke waren daarbij de grootste obstakels ? Coppé : ,Hel hardst werd er gedis­ kussieerd over de l andbouw. lk hoor Spaak nog zeggen : 'Waarom pralen we over a l lerlei princiepe die averai van loepassing moeten zij n , behalve in de landbouw ? ' Er zijn belangrij­ ke toegevi ngen gedaan aan de land­ bouw . Het en ige domei n waarvoor hel EG-vcrdrag een beleid uit t i p­ pet t , i de l an d bouw ! "

N

---+

NA COPPÉ ...

HI ST

OR I

werden volgende Belgen EG­ kommissaris: • Henri Simonet: kommissie­ ondervoor:z:iHer '73-'77; • Etienne Davignon: kommissaris '77-'81, ondervoor:z:iHer '81-'85; :z:ou wellicht voor:z:iHer :z:ijn geworden ais Jacques Delors niet plots uit de Franse politiek was gestapt; • Willy Declercq: '85-'89 ; • Karel Van Miert: '89-'93; onlangs :z:ou het mandaat van alle huidige kommissarissen, Van Miert inkluis,voor vier joar :z:ijn verlengd.

24

'Zij die aan de ondcrhandc l i ngcn dccl ncmen , mogcn gccn principiee/ verzet aantckencn tcgcn de ovcr­ d racht van bevoegdhcden aan een upranat ionalc in lel l i ng'. Je mocht du n iet kortweg zcggen : i k wcigcr é l kc t ran fer. De Engc l en kondcn daarmee n iet akkoord gaa n . Z ij w i l ­ d c n c e n Europa zondcr c n i gc ovcr­ d racht van oevcrc i n itcit . d . w . z . : hct gezag berust bij de m i n istcrraad die a l l ijd eenparig moct bcsl issc n , tcrwijl 'de zcs' vondcn d a t ccn zekerc overdracht nodig was. Dat de ngcl-

sen n u nog a l t ijd zovcel t ij d nodig hcbbcn om tc bcsl i ssen , dat vcrwon­ dcrt m ij dan oak gecnszin ! l k was a i s Bclgisch m i n istcr van ckonom i che zaken bereid om toc te t rcden tot om het even welke i n tel­ ling d i e hel gczag ovcr de Belgische kool m ijncn zou ovcrncmen , al was het de regcring van Patagonië ! H ier wa dai ccn rem voor de ontwi kkc­ l i ng van de Belgi che ckonomie, maar ter plckkc onoplosbaar. Er mocst hoognodig ge aneerd wordc n . De Duitscrs waren 66k metccn be-

OR I

CA L

AR

CH

IV E

S

of

EU

AN

PE

RO

tom te prate n . De Ncderl a ndse m i ­ buitenlandse zake n , n ister van Bcyen , w o u méér : c c n gemeen­ schappe l ij ke markt . Terug in Brus el hebben we dan amen een eerste Be­ nel ux-memorandum opgeste l d . Op basis van dat memorandum is de t re i n defi n i t ief aan hct rol len ge­ gaa n . '' H et heeft n ict veel gescheeld of België had het EG-verdrag niel on­ dertekend. Rothschild : ,Toen de dag van de onderteke n i n g naderde , werd aan pre m ier Van Acker gevraagd om volgen de normale procedure de vcrdragtck t aan de kon i ng tc over­ hand igen met het oog op de nodi ge volmachte n . Van Acker, een u itge­ sproken 'nationale' figuur met wci­ n ig i ntere se voor het buiten l a n d , zci tocn : ik tcken n i e t , ik st u u r dat ook niet n aar de koning. H ij vond hct een aanslag op de Belgische oeve­ rei n i te i t . Snoy heeft zich dan naar de kon i n g gehaa t en hceft hem ervan overtu igd dat het verdrag het Belgi­ sche belang n iet sch aadde, maar d iende. Met Van Acker lag het wat moei l ij ker. Pa nadat Spaak en J ean Rey, de mini ter van ekonom i sche zaken die helemaal op dczelfde gol f­ lengte zat , met ontslag haddcn ge­ d re igd , hecft h ij aanvaard . " Ook over hoe B russel d e zetcl van E u ropa is geword c n , heeft Rotsc h i l d e e n leuke anekdotc : , D e Brusselse zaken man Bl aton stcldc gratis een gebouw ter be c h i kk i ng aan de B l ij­ de l n komstst raat . Het voorlopige is dan het defi n i t ieve of b ij n a-defin i t ie­ ve geworden . " Over de evo l u t ie van de Gemcen chap inds de opri c h t i ng Rothschild ,ontgoochel d , maar i n iet o n tmoedigd " . De EG hecft a l tai van kri is en overwo n n n e n , en dat zal volgen hem ook met ' M aa tri ch t' het ge val zij n . A i s dat toch n iet l ukt ? ,Dan is dat nog n iet het c i nde van E u ropa !"

UN IO

N

Robert Roth­ schild

tocn d i rckteur-genera al bij het m i ­ n isterie van ekonom ische zakc n . V a n de kon krete deta i l v a n d e o n ­ derhandeli ngcn over de gemeen­ schappe l ij kc markt heri n nert de n u 9 1 -jarige v a n Tichclen zich n ie l veel mee r . Wél dat hct hard werken was daar in H ertog i n neda l , waar het gros van de onderhandel i ngen over het EG-verdrag i gevoerd . Zelfs aan tafcl werd doorgewerk t . Wie het woord wou , moest dat vragen door zij n vork om hoog te steken ! Van het bclang van de zaak waren ze al lemaal overt u i gd : ,We w i sten dat we met iets groots bezig ware n , maar t ij d om daarbij st i l t e staa n , was cr n iet . W e hebben geschiedcni geschreve n . Daar teren zc n u nog al­ t ij d op ! " Van Tichelen vindt M aa tricht wei een goede zaak. H ij bc­ t reurt dat cr geen werk i gemaakt van cen sociaal E u ropa. H ij weet nog dat i ndert ij d cen voorstel op ta­ fel heeft gelegen om op gemeen­ schapsn i veau één enkel l ns t i t u ut voor Sociale Zekerheid op te rjch­ ten . Van een u i t b rc i d i ng van de EG wil h ij , zoal a l le andere 'EG-ne to­ ren' die we voor d i t dossier hebbcn geraad p lecgd , n iet weten . H et is met zij n twaalven al moe i l ijk genocg ! Van Tichc l e n , later permanent vertegcnwoordiger van ons land bij de E G , berocpt zich erop de auteur te zij n van en ige art i ke l s u i t het EG­ verdrag, o . m . art i kel 235, ,een zccr a l gemcen art i kel dat ik heb i ngelast om a l le zaken waarover n iet gespro­ kcn was toch nog tc k u n nc n oppik­ ken zonder de onderhandcl i ngcn te mocten overdoen . I k hcb hct aan Spaak getoond t ijden de vergadc­ ring, h ij g i n g akkoord . H ij is de eni­ ge Belg die het gezien hccft ! "

HI ST

rei d , want hct wa een ccrstc stap naar hct afschaffen van de bcze t t i n g . M onnet heeft m ij d a t a i s volgt vcrtcld : op 8/5/'50 tond hecl de Fransc m i n isterraad al recht om weg tc gaa n . toen Sch umann zei : 'Wacht eve n , er i nog één zaak, ecn vcrk la­ ring die morgcn moet wordcn afgc­ legd'. H ij lee t zc voor, cr wordt nauwc l ijks gel u istcrd , iedcrcen gaat akkoord en vcrtrck t . I dem in Duits­ l a n d . A denauer komt uit zij n m i n is­ terraa d , kijkt naar de tckst en zcgt : -+

ONZE TIJD NA. 58 NOVEMBER 1993

tfôztbfii-QJ( llek�

Tot de belangrij kstc onderhande­ laars in de strikte zin van het woord behoorde ongetwijfeld van Tichelen,

Loai.r Ou.raeel(tb le fa Uirel'fe

België onderhandeldc N amens Duquesne (73 ) over de Europese ln­ vesteringsbank . ,,De v raag was : .....

Jozef van Tichelen 25

DO S S IE R --+

i tbre i d i ng van de EG , daar i s Coppé i n de h u i d ige omstan­ d igheden rad i kaal tege n . H ij vermoedt dat de Enge l sen zo hard op verru i m i ng aandri ngen om zich a i s 'goede E u ropeanen' te k u n nen voordoen , maar met a i s achtcrl ig­ gende bedoe l i n g i n t u sen een ver­ dere i n tegra t ie te dwar bomcn . ,We k u n nen gewoon n iel verru imen om­ dat we voor zoveel zaken va tzi t ten aan die ecnstemm igheid van besl is­ sing. Je moet instc l l i ngen hebben die com m unautair be l issc n , nict na­ mens de afzonderl ij ke l i d tate n . W ij

U

AR

CA L

OR I

HI ST 26

UN IO

AN

PE

S

of

EU

RO

lier Kohl zél f die toegcving gedaan aan de Engel e p remier M ajor, om­ dat die voor verkiezingen stand die h ij d reigde tc verl iczen . Het is de eerte keer in m ij n carrière dat een on­ derhande l i ng zodanig reken i n g h o u d t m e t hel fei l d a t é é n van de onderhandelaar voor verkiezingen taat ! Ais de Duit ers het woord fe­ deraal erin gekregen had , zouden we niet de moei l ij kheden krijgen die we n u gaan k rijge n , ais zc ga an bescffen dat zij een beetje het l achtoffer zij n v a n d e hele zaa k . Zij w i l len met een gemeenschappel ij kc m u n t naar een pol i t iek E u ropa, e n ze hebben ge­ l ij k !"

CH

D

Albert Coppé : ,Misschien hebben we wei angst nodig om verdere vooruitgang te boeken."

IV E

c l talianen , " zo gaat Coppé verder, ,voelden toen al dat h u n inste l l i ngen z6 versleten waren dat ze bere i d waren toe te t re­ den tot om het even welke E u ropesc konstrukt ie. De N edcrlanders zij n maar toegetreden nadat d e Engelscn haddcn afgehaakt ; zij zij n t rouwen afgekomen met de teoric over het zg. 'Yaticaan e E u ropa', omdat ze hooptcn dat er nog genoeg tegen­ stand zou komen van protestantse zijde. A l ze toch hebben meege­ daa n , dan is het voor een groot t u k o m d a t Rotterdam n iel u i t d e boat mocht vallen ais haven . H addcn w ij toen een groot pcrpektief van een vere n i gd Europa ? E l k land hoopte zij n eigen proble­ mcn via Europa te kunnen oplossen , wcliswaar i n een voor E u ropa gunt ige feer. M aar die was wcer niel gun t i g genoeg voor b . v . een pol it ie­ ke u n i e . Zo groot wa de Europe e bcvlogcnhcid dan oak weer ni et . " Toch was het Europese entoesias­ me toen groter dan nu. Kijk naar de referendums over Maastricht. Coppé : ,We hebben toch geen re­ prcscntatief parleme n t a i r sy tecm om achtcraf i ngew i kkelde proble­ mcn van die aard voor te leggen aan de grote ma sa ! Bove n d ien - top­ punt van onge l u k ! - gaat het om hel mcest ingcwikkelde en hct slcchtst geschrcven verdrag dat ik ooit gczien heb. Het is gcen goed i n­ strumen t , lauter techn i'Sch gczicn . Toch i de verweze n l ij k i ng van ecn monetaire u n ie - de essentic van ' M aa t richt' - een tap vooru i t . Had men andere wegen moeten kiezen ? Coppé : Een pol i t ie k en federaal Europa u itbouwe n . De Duit ers hebben geprobeerd dat in ' M aas­ t richt' te krijge n , mar dat i nict ge­ lukt . U i te i n de l ijk heeft bond kanse-

moesten de t ij d de eed afleggen dat we geen i nstrukties zouden aan ne­ men van onze regering ! " Dat is n u toch nog z o ? Coppé : ,J a , maar - d i t heb ik u i t 'betrouwbare bron' - mevrouw Thatcher heeft dat princicp met voe­ ten getreden . Op de d u u r zullen we nog moeten eisen dat het Eu ropee Parlement de kommi ssarissen be­ noem t , andcr zitten we straks niel met komm issari e n , maar met am­ ba sadeurs van de l idstate n . En het zijn dan weer de Engelsen die rondtrooien dat Delors te dicht bij Parij staat ! Zij zu l len nooit in tem mcn met de Europese een heid, tenzij in­ tergoevernemen teel - i n plaat van supranat ionaal - en dan met een­ stem m igc besl issinge n . Z ij hebben méér moeite met het afstaan van ocvcre i n iteit dan de Fran en . Z ij wi llen h u n vi ie over E u ropa door­ d uwen , en al dat n iet l u k t , dan ge­ beurt cr i n t u en maar n iets . " Wat ais de E nge/sen niet meedoen met de Europese Monetaire Unie, ais er gewoon geen Monetaire Unie komt ? Moeten we Maastricht dan maar vergeten ? Coppé : A i leen het gedeelte waar­ voor je eenstemm igheid nodig hebt . l k ga ervan u i t dat D u i tsland zeer b i n n c n kort over zij n moei l ij k heden heen is. Een n u lgroei d i t jaar, maar cr i al een beg i n van groei in het oosten . Duitsland zal m issch ien wei de voorwaardcn voor die E M U kun­ nen verv u l l e n . Frankrijk en de Bene­ l ux-landen wel l icht oak. Zal D u its­ land dan nog bereid zij n zij n mark te vervangen door de ECU voor pak­ weg 5 landen , zonder federale band ? l k t w ijfe l craan ! " ls het tijdsklimaat wei rijp voor verdere Europese integratie ? ls er niet veeleer sprake van oplevend na­ tionalisme ? Coppé : ,Dat koe l t wei weer af. l k kan n iet geloven dat E u ropa het n iet haalt op de tendcnzen tot nat ional is­ me. Wect u, dé grote sprong voor­ waarts is maar moge l ijk gcwecst door d i e ang t voor de teruggave van de R u h r aan de Duitsers . Nu de Bcrlijn e m u u r is geval l e n , is oak hct vijandbecld vcrdwenen . W ic wcet, m i s chien hcbbcn wc wei angst no­ dig om vcrderc vooruitgang te boe­ ken ! "

N

'A kkoord' , zonder de m i n i terraad vcrdcr te raadplege n . E r was n u een­ maal die angst om de R u h r terug te gevcn aan de oor pronkel ijkc eige­ naar . We l n u , ongeveer hetze l fdc i ge­ beurd met hel Yerdrag van Rome. De landbouw wou , ais het c n i gszi ns kan , cen E u ropees belc i d . De Franen zij n erin geslaagd hun l and­ bouwbelcid te 'europcan izere n ' , met de stcun van de Beierse boer, de Bel­ gische boer - de hele Boerenbond tond erachter -, de Nederlandse boer. . . "

1993,

Jaar van de ouderen en van de solidariteit tussen de generaties, vindt Coppé niet :z:o'n gelukkig initiatief : ,Europa moet niet denken in leeftijdsgroepen. Een sektionele aanpak :z:al niet helpen. De Europese demokratie moet verstevigd worden. Het Parlement moet meer macht krijgen."

Annie Lambrecht & René Smeets

Met Sint•Michiel naa r een alge m ëne bedaring? . . .. ..

�-

Confederatie

meenschappe n . Het scenario, dat bij de organisatoren van de dialoog vorm krij gt, zou ais volgt verlope n . In eeri eerste fase zou den alle bevoegdheden aan de Gemeenschappen over­ gedragen worden. Daama komt men overeen over "dat­ gene wat we nog sarnen willeh doen".

Deze lijst moet alle bevoegd­ heden bevatten die men aan de federale regering wil overdra­ gen, terwijl alle andere be­ voegdheden bij de gemeen­ schappen zouden · blijve n , in­ clusief de restbevoegdheden d. w .z. de potentiële bevoegd­ heden waamaar in artikel 25 van de Grondwet verwezen wordt: "alle machten gaan uit van de natie".

ST

OR

IC

De organisatoren van de "di­ aloog" pogen ons heimelijk de grens te laten overschrijden van een federatie naar een con­ federatie, die de voorkamer is van het separatisme, noch min noch meer. Maar waar ligt ei­ genlijk het verschil? Ten eerste , ligt het verschil tussen een federatie en een confederatie in het statu ut van de buitenlandse handel. Geen enkele federatie ter wereld heeft zljn buitenlandse handel "geregionaliseerd", noch de Verenigde Staten, noch de Duitse Bondsrepubliek om maar de grote landen te noe­ men . De compartimentering van de buitenlandse handel houdt natuurlijk een risico in voor de tewerkstelling en men is verbaasd dat de twee grote vakbonden zo gemakkelijk met dit risico omspringen. Wat zit daar achter? . . . De tweede grenslijn die men niet overschrijden mag als men een federatie · wil blijven en geen confederatie wil worden, ligt bij het verdragsrecht of, anders gezegd, bij het toeken­ nen aan de "componenten" van het recht om internationale verdragen af te sluiten. Nog­ maals, noch de VS noch Duits-

Het gevolg van deze over­ dracht is enorm, want meteen introduceert men het V1aamse en Waalse staatsburgerschap alsook de Vlaamse en Waalse nationaliteit. En wellicht wil men de Waalse nationaliteit ook toekennen aan de Duitsta­ lige Belgen. Het gekke is dat de overdracht van de restbe­ voegdheden aileen door de Volksunie wordt geëist.

J?.C?

ON UN I

EU RO PE AN

VU is er echter nodig om de 2/3 meerderheid te bereiken. Zo simpel is dat. Ook Agalev e n Ecolo zullen h e t akkoord goed­ keuren. Nochtans hebben deze zich bij de verkiezingen van 24 november 1991 voorgesteld ais betrouwbare Belgen. Wat moet men daarvan denken?

Ontmantellng

·

of

En hoe moet men het totale Sint Michielsakkoord beoorde­ len? Gelooft men echt dat met de ontmanteling van de Belgi­ sche staat op drie essentiële punten -
IV ES

De spitsvondigheid bestond erin, "Gemeenschap" met een kleine "g" te schrijven: zo kon­ den de Duitstaligen buiten blij­ ven, simpel nietwaar? Daaren­ boven werd de dagorde uiterst selectief opgesteld. Zo werd overeengekomen dat de Maat­ schappelijke Zekerheid niet "bespreekbaar" zou zij n . Wat wou men · daarbij verbergen?

land hebben dit recht aan hun componenten toegekend. Wat daarbij vooral kwetst i s het feit dat men deze staatsrechtelijke "nieuwigheid" zou invoeren in een federatie die amper drie !eden telt en dus veel brozer is dan een federatie met 1 9 (Duitsland) o f m e t 5 0 !eden (VS). Men innoveert dus op een erg ongelegen terrein. · Weliswaar poogt men met een kleine list de openbare opinie-te sussen . De voorgeleg­ de te'kst begint met een verkla­ ring dat de wet een dubbel doel heeft. Men wil het recht van de entiteiten bevestigen o m inter­ nationale verdragen af te slui­ ten, maar, . tegelijkertijd wil' men de coherentie verzekeren van het buitenlands beleid. De intentie is goed. Maar wat ge-. beurt er ais een compromis tussen regering en regio's uit­ blijft? Wei, dan beslist de Raad · van State. Men waant zich echt in een surrealistische wereld. De derde grens die niet mag overschreden worden, is de overdracht van de zogenaamde restbevoegdheden naar de Ge­

CH

Het Sint-Michielsakkoord zou een laatste in­ spanning moeten zijn om de geesten in het land te beda­ ren. Maar men zou wei naïef zijn om daarin te trappen . Hoe kan d e dialoog tot een algemene verstandhouding leiden ais men de deelname van de VLD , de belangrijk­ stè partij van het Vlaamse land, weigerde en ais men de Duitstalige Gemeen­ schap "vergat" uit te nodi­ gen.

AR

1 Vrije Tribune

_q:,

HI

1

4 .l

AL

& v f\

·

Albert COPPÉ . · Oud-minister Opnenting van artikels ln de rubrlek «Vrije Tribune• bete­ kent nlet dat de redactie het met de inhoud of de strekking erva.n

in aUe opzichten eens is.

JOURNAAL/B INNE NLAND

UN IO N

'Elleboog' is belangrijkste arbeidsbemiddelaar MARKTAANDEEL VDAB ZWAAR OVERSCHAT

Het dekreetontwerp voert gedrags­ regels in voor de bureaus. Dit is in de eerste plaats het gevolg van het feit dat sommige bureaus hun werkveld uitbreiden naar opdrach­ ton ,l;o UJPttP1ii]{ 7iin vonrhehouden

Juridisch kader

ST

De belangrijkste kanalen naar de arbeidsmarkt zijn de informele.

Textielbonden dreigen met staking Militanten van de drie nationale vakbonden, ACY, ABVV en ALCVB van de te)l:tielsektor, hebben gisterenmorgen korte tijd de zetel beret van het Tex­ tielpatroonsverbond op het Ca­ sinoplein in Kortrij k. Met hun aktie gaven zij uiting aan hun ongenoegen omdat de werkge­ vers weigeren het on�erp van

EA N

marktbereik, want "de VDAB slaagt er voor de meeste sektoren in om de vakatures op een even vlotte manier te vervullen ( . . . ) Eens de vakature bij de VDAB bekendgemaakt is, presteert de dienst vrij gelijkmatig naar elke sektor". Denys besluit met het aanreiken van argumenten pro en contra het monopolie van de overheid inzake arbeidsbemiddeling. Dit debat blijkt nauwelijks relevant te zijn : in het toebedelen van jobs "spelen de openbare arbeidsbureaus geen hoofdrol". De 'konkurrentie' komt niet zozeer van private bernidde­ lingsbureaus of van uitzendkanto­ ren, met marktaandelen van min­ der dan 10 procent, maar wei van de informele kanalen. Ook in lan­ den zonder overheidsmonopolie blijkt dit een struktureel gegeven te zijn. "Als bij een omvangrijke werk­ loosheid toch bepaalde vakatures niet opgevuld geraken, dan is het toch vrij naïef om hiervoor de verantwoordelijkheid bij de VDAB te leggen. Het niet op elkaar aan­ sluiten van vraag en aanbod heeft vooral te maken met onrealistische eisen van werkgevers, de inconve­ niënten van de aangeboden funktie (vuil werk, onaantrekkelijke uren, . . . ) en het ontbreken van een aan­ bod met de geschikte kwaliftkaties. We zien niet in hoe een demonopo­ lisering deze strukturele problemen op de arbeidsmarkt kan verhelpen. Integendeel, indien er zich een kwaliftkatierobleem stelt, is de VDAB het best gewapend om daar iets aan te doen via een uitgebreide opleidingsstruktuur". (FDS)

'Openbare arbeidsbemiddeling en arbeids­ allocatie', Jan Denys, een uitga1•e 1·an 'Stermpunr Werkgelegenheid Arbeid en Vonning ". E. Van EveiiStraat 28 3.000 Lern·en. Tel : 016/28.32.39

OR

De Vlaamse regering merkt ook op dat er een sluitend juridisch kader ontbreekt inzake outplacement, werving en selektie. Zij meent dat zolang die markt niet wordt geor­ dend, bepaalde bureaus ongeoor­ loofde praktijken zullen hanteren die ten kostç gaan van de klant. Het ontwerp van dekreet beoogt bescherrning en zekerheid te hie­ den aan werknemers en werkge­ vers. Een bureau zal pas een erkenning krijgen wanneer het aan een aantal voorwaarden voldoet. Die gaan vooral over de eerlijkheid van het bureau, de kwaliteit van de dienst­ verlening en de rechten van de gebruikers. Pas wanneer het bureau gedurende vier jaar ononderbroken een geldi­ Qe erkenning heeft gekregen, is er

IC

en beroepsopleiding (VDAB) .

HI

D

AL

'PLAATSING VOORRECHT VDAB'

e Vlaamse Raad heeft zich gisteren gebogen over het ' ontwerp van dekreet "hou­ erkenning van tot dende regeling de outplacement-, wervings- en selektiebureaus in het Vlaamse ge­ west". De tekst moet ervoor zorgen dat bureaus die te goeder trouw zijn, bun aktiviteiten kunnen uitoefe­ nen. Hij dient tevens mee te brengen dat niet enkel de ekonornische rendabi­ liteit primeert, maar dat ook aan­ dacht wordt geschonken aan de sociale doeltreffendheid.

EU RO P

of AR

Vlaamse Raad wil outplacement reglementeren Brussel. Eigen berichtgeving

Dé verrassende konklusie van de onafhartkelijk onderzoeken : de be­ langrijkste kanalen naar de arbeids­ markt zijn de informele. Farnilie, vrienden, kennissen en ook politici zijn de mee t suksesvolle arbeids­ berniddelaars. Doorgaans wordt aangenomen dat deze informele kanalen sneller tot resultaten leiden - onderzoek in ederland leert

S

D

e studie is van de hand van Jan Denys van het Hoger lnstituut voor de Arbeid van de KUL. Het monopolie als ar­ beidsberniddelaar van de VDAB is het gevolg van de ratiftkatie in '58 door België van het naoorlogs ILO-verdrag 96, waarbij cornmer­ ciële privé-initiatieven als arbeids­ berniddelaar verboden worden. Headhunting blijft in wezen on-

' Kennissen'

het anders : berniddeling via het arbeidsbureau werkt sneller dan informele kontakten . De gerniddel­ de vakatureduur stijgt, in funktie van de dalende konjunktuur maar ''uit een recente OESO-studie blijkt dat (openbare arbeidsbemid­ deling in) België na Zweden het best scoort inzake gemiddelde va­ katureduur". "Giobaal genomen is het mar tbe­ reik hoger in de sekundaire dan in de tertiaire sektor - respektieve­ lijk 42 en 3 1 procent". De VDAB 'dekt' de bartk- en verzekerings­ sektor voor 60 procent - maar ook hier gaat het om een zeer klein aanbod van bekende vakatures. De sektoriële verschillen zijn vrijwel gehee) toe te schrijven aan het

IV E

Brussel. Eigen berichtgeving

den hebben. Volgens de VDAB zou dit de belangrijkste reden zijn van het vastgestelde verschil. We vermoeden dat dit hoogstens een deel van het verschil verklaart. In ons eigen onderzoek hebben we hiervoor geen aanwijzingen gevon­ den' .

ling') dat de overheidsdienst zichzelf toekent nog steeds bijna één derde beloopt. Onafhartkelijk loopbaanonderzoek meet nergens een marktaandeel van meer dan 10 procent, met ais enige uitzondering de afgestudeer­ den van het algemeen secundair onderwijs ( 14 pet). Bijvoorbeeld in de financiële sektor of in de textiel meet extern onderzoek een VDAB­ marktaandeel van slechts 3 pro­ cent. Een verklaring voor dit grote ver­ schil ? "We hebben aanwijzingen dat het marktbereik van de VDAB overschat is", stelt hij . Een andere hypotese : "Niet uit te sluiten is dat bepaalde werknemers verzwijgen dat ze via de VDAB werk gevon-

wettelijk, want hier betreft het dui­ delijk berniddeling. Toch werden headhunters altijd gedoogd - de overheid maakt er zelf gebruik van - want deze berniddelaars vormen in de praktijk geen konkurrentie voor de VDAB. Het is niet de enige wettelijke arbeidsbepaling die in België dode letter blijft : dat geldt evenzeer voor de meldings­ plicht van vakatures. De VDAB beweert op basis van eigen onderzoek het belangrijkste aanwervingskanaal in Vlaanderen te zijn, gevolgd door advertenties en de kennissenkring, alleszins op het terrein van de geschoolde, on­ geschoolde en gespecialise�rde ar­ beiders. "We kunnen hier spreken van eni­ ge voortvarendheid", zo meent De­ nys. De VDAB deelt zichzelf een marktbereik toe van 45 tot 50 procent : de helft van alle extein bekende vakatures wordt aan de overbeidsdienst doorgegeven. Het vervullingspercentage (het aandeel vakatures dat - mede - door toedoen van de VDAB vervuld wordt) is lichtjes gedaald, maar blijft schommelen rond de 70 pro­ cent. Zodat het uiteindelijke markt­ aandeel ('bereik' maal 'vervul-

CH

·

'Werkzoekenden in de breedste betekenis van het woord vinden vooral een (nieuwe) job via fa­ milie, vrienden of kennis­ sen of door het spontaan solliciteren". De verras­ sende konklusie van een studie over de monopo­ liepositie van de VDAB, de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling. (Zie ook eiders : het nieuwe outplacement-dekreet).

(Foto /sopress)

Ombudsman is operationeel VLAAM SE ADI\IINISTRATIE WORDT GLAZEN HUIS Brussel. Eigen berichtgeving

D

e aanstelling in november vorig jaar van Jan Goorden (43) als ombudsman van het ministerie van de Vlaamse Ge­ meenschap kadert in een bewuste strategie naar meer doorzichtigheid •

•

"

l

•

-

..J ' -6.

(Foto Phile Depre:)

CVP-stichter

Albert Coppé

hekelt eigen partij

"Op het CVP-beraad in De Haan bleef ik volhouden dat de meeste CVP'ers helemaal niet opgezet zijn met een splitsing van België. Ja, de konfederalisten rond Van den Brande, ongeveer 30 pet. van onze mandatarissen, die koesteren het separatisme wei. En opnieuw wordt de zwijgende meerderheid ingepakt door een luidruchtige minderheid." De 82-jarige professor Albert Coppé, al tijdens de Konings­ kwestie rninister van Ekonomi­ sche Zaken en later ondermeer EG-kommissaris, sprak bijzonder krasse taal op de persvoorstelling van zijn nieuwe boek Polemiek rond België. Coppé verzarnelt hierin een aantal eerder geschre­ ven opstellen en tribunes met vooral kritische geluiden over de huidige staatshervorrning en de . 'vaderlandslievende mentaliteit' van de Belgische bevolking. De auteur bekent zich dan ook als een uitdrukkelijk voorstander van het unionistische f�:deralisme, "een koncept dat ik al verdedigde voor Wilfried Martens ermee uit­ pakte." Nochtans heeft Coppé weinig lof voor Martens' staatshervorrning. "Vooral de parallelle bevoegdhe­ den zijn een flater van jewelste. Stel je voor, zowel een Vlaamse als een Nationale Dienst voor Buitenlandse Handel. Ik noem dat Vlaamse zelfoverschatting. Toen Van den Brande ais 'Vlaams premier' op handelsmis­ sie trok naar Litouwen, meenden ze ginds te maken te hebben met Hollanders." De oud-rninister pleit onomwonden voor een mo­ ratorium van tien jaar voor verde­ re staatshervorrningen, zoals Wa­ thelet en De Seny eerder voorstelden. Albert Coppé gaat ongewoon ver in zijn ontboezerningen. Zo legt hij, in '45 toch een van de stich­ ters van de CVP, de schuld van

nP 'nntcnnrino

v;o�n

RPIPië' (een

De belangrijkste kanalen naar de arbeidsmarkt :ijn de informele.

Textielbonden dreigen met staldng Militanten van de drie nationale vakbonden , ACY, ABVV en ALCVB van de te})tielsektor, hebben gisterenmorgen korte tijd de zetel bezet van het Tex­ tielpatroonsverbond op het Ca­ sinoplein in Kortrij k. Met hun aktie gaven zij uiting aan hun ongenoegen omdat de werkge­ vers weigeren het ontwerp van een nieuwe CAO goed te keu­ ren. Op het balkon van de bo­ venverdieping hadden de aktie­ voerders postgevat met vaandels van de vakbonden . Eén van de direkteurs van het patroonsver­ bond heeft de aktievoerders toe­ gesproken . Na een uurtje werd de aktie zonder incidenten be­ ëindigd. De aktievoerders heb­ ben verklaard dat de aktie een eerste waarschuwing is geweest en dat er wellicht morgen zal worden gestaakt in de textiel­ sektor.

Ingrij pen in een lopende erkenning zal steeds kunnen. Wanneer aange­ toond kan worden dat een bureau te kwader trouw is, kan de erkenning worden geschorst of ingetrokken. Bij dit alles is een advies vereist van een erkenningskomrnissie, waarin twee externe en onafhanke­ lijke deskundigen zitting hebben naast afgevaardigden van werkge­ vers en werknemers.

(Foto Isopress)

Ombudsman is operationeel VLAAMSE ADl\IINISTRATIE WORDT GLAZEN HUIS Brussel. Eigen berichtgeving

D

e aanstelling in november vorig jaar van Jan Goorden (43) als ombudsman van het rninisterie van de Vlaamse Ge­ meenschap kadert in een bewuste strategie naar meer doorzichtigheid in bestuurszaken. De kiem van dit stukje "kontrakt met de burger" ontstond in SP-kringen. Het stre­ ven naar een glazen huis werd op federaal niveau voorbereid door Louis Tobback en op regionaal niveau door Luc Van den Bossche. Inrniddels werd deze strategie overgenomen door de hele Vlaam­ se regeerploeg . Goorden studeerde een paar maanden en heeft nu een team klaarzitten van vier bestuurs­ sekretarissen (met universitaire op­ leiding) en drie administratieve medewerkers. De kreatie van de funktie van ombudsman kadert in een pakket maatregelen, die allemaal bedoeld zijn om de kwaliteit van de dienst­ verlening te verbeteren, zoals de invoering van een spreekrecht voor ambtenaren, het dekreet op de openbaarheid van bestuursdoku­ menten in de diensten en instellin­ gen van de Vlaamse regering, het . aanstellen van een informatieamb­ tenaar, de uitbouw van een dienst Taaladvies, of de verplichting voor ambtenaren om voortaan altijd hun · naam en telefoonnummer te ver­ melden op bun briefwisseling. "In principe", zegt Goorden, "heeft de burger recht op openbaar­ Jan Go01·den : 'Niemand heeft er enig idee van hoeveel mensen (Foto Phile Depre:.) heid van alle bestuursdokumenten gebtuik :.ullen maken van de ombudsman . ' waaruit een bestuursbeslissing gekregen, dan kan hij in beroep blijkt of een handeling die tot een struktureel in de fout gaan, mag de bestuursbeslissing heeft bijgedra­ gaan bij de ombudsman. De om­ ombudsman aanbevelingen ctoen gen. Het kan bijvoorbeeld gaan om budsdienst neemt uiterlijk 60 da­ voor verbeteringen. Jaarlijks stelt gen nadat zijn bemiddeling werd de ombudsman ook een jaarverslag verslagen, studies, notulen, statis­ ingeroepen een gemotiveerde be­ tieken , adrninistratieve richtlijnen, op, dat openbaar gemaakt wordt. slissing, die overigens onmiddel­ Goorden ondervindt tot nu toe geen omzendbrieven, fakturen, kontrak­ lijk en onverkort uitvoerbaar is. ten en vergunningen, registers van enkele weerstand . "Integendeel, ik openbaar onderzoek of eksamen­ Andere taken van de ombudsman krijg maximale medewerking van zijn : klachtenbehandeling inzake zowel de Vlaamse regering als van kohiers. Iedereen , dus zowel be­ de werking van het ministerie van drijven als partikulieren, heeft in­ het kollege van sekretarissen-gene­ zage van de dossiers waarin de de Vlaamse Gemeenschap (onberaal , de hoogste ambtenaren van eindbeslissing genomen werd na . schoft gedrag, foute bedragen elk departement. Het is duidelijk 27 november 1992 (de datum van enz . ) en het geven van eerstelijn­ dat er een nieuwe wind waait door sinformatie (het doorverwijzen inwerkingtreding van het dekreet de Vlaamse ambtenarij : men wil naar andere diensten voor materies inzake openbaarheid)." De burger efficiënter, sneller en klantgerich­ waarvoor de ombudsdienst niet be­ moet zijn verzoek om informatie ter werken." Ais mogelijke proble­ voegd is). Op basis van zijn erva­ wei volgens een bepaalde procedu­ men ziet Goorden eerder het voor­ ring kan hij ook een analyse maken re indienen . Ais dit verzoek wordt alsnog onbekende werkvolume van van de dienstverlening aan de bur­ afgewezen en de burger is het zijn dienst . "Niemand heeft er enig ger. Indien blijkt dat bepaalde on­ hiermee niet eens, of indien hij na idee van hoeveel men gebruik zal 60 dagen nog geen antwoord heeft derdelen van de administratie maken van de ombudsman . " Mate-

.

Ja, ik wens 0 een postabonnement voor een jaar à 6.375 fr. 0 krantecheques* voor een jaar à 7.300 fr. Nruun: Straat + nr. :

OR

. ,..,

IC

AL

AR

De kompleetste filmbelevenis van het voorbije jaar, de mooiste nachtmerrie ... De film met 5 Oscars: voor de beste film voor de beste regie (Jonathan Demme) voor de beste aktrice (Jodie Foster) voor de beste akteur (Anthony Hopkins) voor het beste scenario (Ted Tai/y)

CH

'The Silence of the Lambs'

___ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __

-------­

Plaats: Telefoon:

•

Postkode;

ST

-------

_ _ _ _

_ _ __ __ __ __ __ __

Een krantecheque lrunt u bij de dagbladhandelaar inruilen tegen een eksemplaar van De Morgen.

D

HI

0 Ik betaa.l nog niets en wacht op uw overschrijvingsformulier 0 Ik voeg hierbij een gekruiste cheque 0

De video wordt opgestuurd zodra we uw betaling ontvangen hebben.

Deze bon in een gefrankeerde envelop opsturen naar De Morgen, abonne- 1 menten, Brusselsestwg. 347, 1730 Asse. Bellen kan ook: 02/454 22 1 1 . 1 Aanbod geldig tot 1 april en zo lang de voorraad strekt. �======�-�-�-=-=-�-�- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 4

l---'-'---

IV E

G R AT 1 S V 1 0 E 0 B 1 J E E \ .1 \ .-\ R :\ B 0 \ \ E \ 1 E \ T

S

of

Plaatsing van werknemers is welis­ waar voorbehouden aan de Vlaam­ se dienst voor arbeidsberniddeling

'Openbare arbeidsbemiddeling en arbeids­ allocatie ', Jan Denys, een uirga1·e mn 'Sreunpum Werkgelegenheid Arbeid en Vonning ', E. Van El'ensrraar 28 3.000 Leul'en. Tel : 016!28.32.39

UN IO N

Het dekreetontwerp voert gedrags­ regels in voor de bureaus. Dit is in de eerste plaats het gevolg van het feit dat sommige bureaus bun werkveld uitbreiden naar opdrach­ ten die wettelijk zijn voorbehouden aan de overheid. Regelmatig wordt de grens over­ schreden tussen werving, selektie of outplacement enerzijds en de plaatsing of arbeidsberniddeling te­ gen betaling anderzijds . Bepaalde bureaus brengen werknemers en werkgevers rechtstreeks met me­ kaar in aanraking met het oog op de onrniddellijke totstandkoming van een betrekking.

Juridisch kader De Vlaamse regering merkt ook op dat er een sluitend juridisch kader ontbreekt inzake outplacement, werving en selektie. Zij meent dat zolang die markt niet wordt geor­ dend, bepaalde bureaus ongeoor­ loofde prakti jken zullen hanteren die ten kostç gaan van de klant. Het ontwerp van dekreet beoogt bescherrning en zekerheid te hie­ den aan werknemers en werkge­ vers . Een bureau zal pas een erkenning krijgen wanneer bet aan een aantal voorwaarden voldoet. Die gaan vooral over de eerlijkheid van het bureau, de kwaliteit van de dienst­ verlening en de rechten van de gebruikers. Pas wanneer het bureau gedurende vier jaar ononderbroken een geldi­ ge erkenning heeft gekregen , is er de mogelijkheid om erkend te wor­ den voor onbepaalde duur.

EA N

D

-

e Vlaamse Raad heeft zich gisteren gebogen over het ' ontwerp van dekreet "hou­ dende regeling tot erkenning van de outplacement-, wervings- en selektiebureaus in het Vlaamse ge­ west". De tekst moet ervoor zorgen dat bureaus die te goeder trouw zijn, hun aktiviteiten kunnen uitoefe­ nen. Hij dient revens mee te brengen dat niet enkel de ekonornische rendabi­ liteit primeert, maar dat ook aan­ dacht wordt geschonken aan de sociale doeltreffendheid.

EU RO P

-

DE MORGEN

pakte . " Nochtans heeft Coppé weinig lof voor Martens' staatshervorrning. "Vooral de parallelle bevoegdhe­ den zijn een flater van jewelste. Stel je voor, zowel een Vlaamse als een Nationale Dienst voor Buitenlandse Handel. Ik noem dat Vlaamse zelfoverschatting. Toen Van den Brande als ' Vlaams premier' op handelsrnis­ s i e trok naar Litouwen, meenden ze ginds te maken te bebben met Hollanders." De oud-minister pleit onomwonden voor een mo­ ratorium van tien jaar voor verde­ re staatshervorrningen, zoals Wa­ tbelet en De Seny eerder voorstelden. Albert Coppé gaat ongewoon ver in zijn ontboezerningen. Zo legt hij , in '45 toch een van de stich­ ters van de CVP, de schuld van de 'ontsporing van België' (een tendens die zich vanaf het mid­ den van de jaren zeventig mani­ festeert) bij de kabinettards en de zuilen. "Zij gijzelen dit land, zij zijn ervoor verantwoordelijk dat de politieke partijen alle kontakt met de bevolking verloren. De politieke klasse van dit land is gedegenereerd . Kollektief ontslag is nog de beste oplossing. Pas op, ik spreek ook over mijn oud­ studenten, waarmee ik verder de beste relaties onderhou : Erik en Herman Van Rompuy, Jean-Luc Dehaene, . . . " Coppé beseft goed dat deze ana­ lyse nauw aansluit bij het VLD­ programma van Guy Verhofstadt. Toch overweegt hij geen over­ stap ; ook 'de VLD heeft voor hem geen zinvol standpunt rond de staatshervorrning. "Ik ben lid van de CVP en ik blijf dat. . . Maar dat betekent niet dat ik ak­ koord ga met de huidige koers (stilte) Neen, eigenlijk voel ik mij niet meer thuis in rnijn partij . "

(WP)

A/ben Coppé, Polemiek rond Belgie', Acco, 160 b/z. , 595 fr.

ries waar hij allicht veel mee te maken krijgt zijn milieuvergunnin­ gen , huisvestingspremies, investe­ ringsdossiers, subsidies, benoe­ mingen in het onderwijs, openbare aanbestedingen . Goorden heeft ter voorbereiding zijn licht opgestoken bij Tuur Vanwallendael, de eerste ombudsman in overheidsdienst, die door de stad Antwerpen werd ingeschakeld. Goorden komt uit de privé-sektor, hij begon destijds bij het Jongeren Advies Centrum (JAC) en was vervolgens dertien jaar uitgever bij Kluwer (Politiek zakboekje, Welzijnsgids). (GT) Ombudsman minisrerie l'QI! de Vlaamse Gemeenschap (deparremem Koardinarie. adminisrrarie Kanselarij en Voorlichring), Boude11·ijnlaan 30. 1210 Brussel, rel. 102)

507 55 89. Jax 1021 507 56 34.

van woensdag

17

februari

1 993

1!/ 0 }

UN I

/f 7

ON

�(

Oud-minister Albert Coppé :

ST

OR IC

AL

EU RO

AR CH IV ES

de communautaire hervormingen in ons land. Coppé is duldelijk niet gelukkig met de evolutie naar een 'konfederaal' mode!. Hij voelt zich gesteund door de re­ sultaten van een aantal opinie­ peilingen die in het boek even­ eens ruim behandeld worden. Hieruit blijkt dat ruim 80 procent van de ondervraagden België ais zijn/haar vaderland beschouwt. Slechts 1 8 procent vindt zijn weg terug in de nieuwe staats­ strukturen. Deze kloof tussen burger en

HI

Professer Coppé ( 1 91 1 ) heeft de Belgische geschiedenis voor een groot stuk van dlchtbij mee­ gemaakt. ln 1 945 stond hij mee aan de wieg van de CVP. ln de jaren vijfig was hij verscheidene keren minister. Coppé volgt de Belgische politiek nog steeds op de voet. Zijn mening maakt hij kenbaar via de publikatie van tal­ rijke artikels in kranten. Deze artikels vormen. de basis voor het eerste deel van zijn nieuwste boek 'Polemiek rond België'. Het boek handelt .over

politiek heeft volgens Coppé kunstmatige entiteit die na ver­ twee oorzaken. ln de eerste loop van tijd zelf zal ulteenvallen plaats is er het leger van 3.500 in drle stukken, met name het kabinetsmedewerl<ers dat ons 'echte' Vlaanderen, het oude land bazet houdt. Zij zorgen er hertogdom Brabant en Umburg . . voor dat de polltici het kontakt Aan de andere zijde bestaat met de basis verliezen. D'aar­ , de kans dat er · een unitaire te­ naast is er de pers die vanuit genreaktie komt. Er zijn immers ekonomische overweglngen Bel­ faktoren die hat uiteenvallen van gié ais vijand beschouwt. Indien België beletten. Zo is er de over­ België niet meer bestaat, zouder heidsschuld waarvan de waarde­ de Vlaamse kranten geen kon­ papieren grotendeels in Vlaamse kurrentie meer hoeven te vrezen handen zijn. Daarnaast zijn de van Franstalige bladen. twee gemeenschappen zo ver­ bonden dat een scheiding prak­ tisch onmogelijk is. Coppé hoopt Nlet houdbaar dan o.:>k dat zijn pleidooi voor De nieuwe staatsstruktuur is een 'unionistisch federalisme' het volgens Coppé Aiet houdbaar. Er zal halen. WA zijn twee mogelijkheden. De aar­ ste is de onafhankelijkheid van Albert Coppé, Po/emiek rond Vlaanderen. Volgens Coppé is Belglë, Leuven, ACCO, 1992, Vlaanderen echter een volledig 160 blz., 595 fr.

of

BRUSSEL (tijd) - Het nieuwe België zal niet lang leven. Ofwel wint het separatisme, ofwel vindt er een unitaire rekuperatie plaats. Dat is de mening van oud-minister Albert Coppé. Overigens heeft een zelfstandig Vlaanderen in de ogen van Coppé geen overlevingskansen. Vlaande­ ren is een nog artificiëler geheel dan België.

PE AN

'Vlaanderen heeft minder bestaansrecht dan België' .

Po l em iek rond Bel g i ë

EU RO PE AN

Dehaene, Luc van den Brande en ACW-voorzitter Theo Rom­ bouts moeten het hierbij zwaar ontgelden. Bij de voorstelling van zijn boek zei Coppé dat hij nog CVP'er is maar dat hij niet meer gelukkig is i n deze partij .

De auteur verwl'jst voortdu­ rend naar een opiniepeiling die Dimarso vorig jaar hield en waaruit blijkt dat ruim 80 pro­ cent van Walen en Vlamingen België ais hun vaderland be­ schouwen . Vandaar ook dat hij

CA

L

AR

CH

IV

ES

of

werkers zijn mede-verantwoor­ delijk voor de afzondering waar­ in de "top" van onze partijen leeft, die slechts een "gefilterde" en scheefgetrokken waarheid schijnt mee te krijgen ". Wilfried Martens, Jean-Luc

Be:z:etting

OR I

Ook de kabinetsmedewerkers krijgen een lelijke veeg uit de pan. "Met de parodie van de pseudo-kabinettenafslanking van 58 naar 52 medewerkers per minister duikt voor het eerst de twijfel op of onze politici niet machteloos staan tegenover de kabinetswereld die feitelijk machtiger is dan zijzelf. Gaat het dan niet om een soort "bezet­ ting" van het politieke landschap door een politiek onverantwoord korps dat zich vastnestelt en waarbij Vlaanderen en Wallonië aileen als alibi gebruikt wor­ den?" "De 3.500 kabinetsmede-

ST

unionistische-federale Het staatsmodel geeft de Belgische bevolking de meeste waarborgen bij de opbouw van de internatio­ nale Europese organisatie die sinds de Tweede Wereldoorlog gestaag plaatsvindt. Dat schrijft prof. dr. Albert Coppé in "Pole­ mick rond België" dat deze week verscheen . Coppé is in eigen land · minister van Openbare Werken, Economische Zaken, Midden­ stand en Wederopbouw geweest en tot in 1973 was hij lid van de EG-commissie . De Leuvense prof heeft van zijn opvattingen nooit en geheim gemaakt. Coppé heeft al vroeg gepleit voor een regionalisering. A l in 1971 argumenteerde hij dat de machtsuitoefening naar boven toe zou herverkaveld worden , maar dat e r terzelfdertijd een machtsoverdracht naar de basis toe zou plaatshebbe n . De feiten hebben Coppé gelijk gegeven. En toch is daze nog bijzonder vitale tachtiger niet tevreden met de staatshervorming zoals die bij ons verloopt. In een reeks opge­ merkte vrije tribunes in Gazet van Antwerpen, die in het boek zijn opgenomen, trekt Coppé onvermoeibaar ten strijde tegen de wolven in schapenvacht die het federalisme prediken maar i n h u n hart h e t confederalisme be­ lijde n . "En dat is de langzame dood voor dit land" , zo waar­ schùwt Albert Coppé. Een goede federalist moet in dit lanH, aldus Coppé, twéé va­ derlanden hebben: België en Vlaanderen . I n zijn vlot geschre­ ven boek doet hij echter uit de doeken dat ons federalisme meer en meer vervalt in confederalis­ me om uiteindelijk in een separa­ tisme terecht te komen. Zo is de oprichting van ministeriële comi­ tés voor de wapenuitvoer een confederale techniek "wat door de heimelijke separatisten be­ groet wordt ais een mijlpaal op weg naar de scheidi ng . " Het con­ federalisme gelijkt evenveel op het federalisme ais de Islam op het Christendom, en er is nog nooit een federatie geweest die,

ais ze echt een federatie wil blijven, aan haar onderdelen het recht gaf om vreemd te gaan. Dezelfde bekommernissen ke­ ren bij Coppé terug, n u al vele jaren. We glijden af van een federalisme naar een confedera­ lisme, de splitsing van de Buiten­ landse Handel en het Weten­ schapsbeleid is een dwaasheid van jewelste, het toewijzen van de restbevoegdheden aan de ge­ westen en gemeenschappen is nefast en het internationaal ver­ dragsrecht voor gewesten en ge­ meenschappen leidt ons regel­ recht naar het confederalisme. "Een ding is zekcr", zo waar­ schuwt Coppé. "Ais men op de ingeslagen weg voortgaat zal Bel­ gië het enige land ter wereld zijn dat bij koninklijk besluit van het federalisme naar het confedera­ lisme is gestapt. " D e schuld van dit alles is te zoeken bij de politieke program­ ma's van de verschillende partij­ en die meer en meer op elkaar gaan gelijken en dus aan beteke­ nis inboeten. Het gevolg is een toename van de politieke benoe­ mingen, een arrivisme en het streven naar "leengoederen" om de eigen mensen gemakkelijker te kunnen plaatsen. "Men doet zo alsof de Belgen heel de tijd ruzie maken onder elkaar, zoals de Hutu en de Tutsi , daar waar het in feite gaat om een ruzie tussen de politieke structuren die maar niet op elkaar afgestemd geraken . "

HI

Van onze redacteur

UN IO

N

Albert Coppé bliift hopen op hel gezond versland

Al b e rt Coppé : o n d a n ks a l l es is B e l g i ë e e n goed beheerd l a n d . H et fe it d at we in l t a l i aanse pol itieke s i t u aties zijn te recht g e komen wij zigt n i ets aan deze thesis m a a r i s aileen m a a r een v i n g e rwij z i n g naar d e progressieve u i t h o l l i n g van de partijen e n h et stij g e n d gebre k a a n l e i d e rsc h a p . C> Foto: J a n V a n d e r Perre

bij herhaling pleit voor een refe: rendum over de staatshervor­ ming. Komt hier het o nderscheid tussen het werkelijke land - de burgers die de staatshervorming afwijzen - en het wettelijke land ­ de politici die zomaar wat aan­ modderen - om het hoekje pie­ pen? Coppé gebruikt dit gevaar­ lijke beeld niet, maar hij wijst wei naar het verkiezingssucces van Van Rossem. Over het ver­ kiezingssucces van het separatis­ tische Vlaams Blok zwijgt hij echter. Dit staat trouwens haaks op het betoog van de Leuvense hoogleraar dat de weldenkende burgers de traditionele partijen hebben willen afstraffen omwille van de staatshervorming. Het parlement heeft zich vori­ ge maand uitdrukkelijk uitge­ sproken tegen het referendu m . Deze reddingsboei blijft bijge­ volg voorlopig een wensdroom voor Coppé . Kiezers kunnen hun partijen afstraffen maar tot dus­ ver is nergens aangetoond dat er een rechtstreeks ver band bestaat tussen het ver lies van de traditio­ nele partijen en de staatshervor­ ming.

Open eind Nochtans is voor Coppé het laatste woord nog niet gezegd . Volgens hem zijn er twee scena­ rio's mogelijk bij de verdere staatkundige ontwikkeling van het land. Ais het confederalisme de overhand haalt dan gaat het scheidingsproces onverminderd verder en zal Vlaanderen op zijn beurt het offer worden van een verdere fragmenterin g . Zij die België niet kunnen beheren kun­ nen ook Vlaanderen niet behe­ ren, is zijn adagium. De tweede mogelijkheid: het gezond ver­ stand zal het halen en dit is het scenario van de "stabilisatie en de recuperatie" naar een unionis­ tisch federalisme toe. Het kan , want alles sarnen is België, wat er ook beweerd wordt, volgens Coppé geen moeilijk te beheren land .

J.Ve.

Albert

Acco,

Coppé, Polemiek rond België, blz., 595 fr.

157

ON UN I ·�

v.:-..ç �··

1 • .t

-:.

. ..

�

.

;� een consensusdemocratie ais de onze moet · ·

....

•

•

-- �

•

•

•

.

)'r�

•• •

·

•

r

· ,

.

·

·

·

·

•

·

·

•

·

·

·

OR

IC

·

ST

,

HI

·

AL

AR

CH

·

·

dat aanleiding geven tot zware frustraties. zodat er snel een meerderheid zou groeien om het referendum weer af te schaffen. In zijn recent boek "Polemiek rond België" pleit prof. dr. Albert Coppé op zij n beurt , . voor eeri volksbevraging. Hij hoopt dat , hiermee het gezo·nd verstand zal zegevie- , ren , en via een referendum de schellcn van . de politieke ogen zullen vallen . ' Houden de voorstanders van een referendum wei voldoende rekening met het feit dat een volksraadpleging de verdeeld-.��· heid· nog · kan aanscherpen? Zo is he� , referendum van 1950 over de terugkeer'van : . koning Leopold, het e nige referendum dat . . er ooit gehouden .werd in dit land, voor een tlink deel verantwoordelijk voo r de verwiF-: dering tussen Vlaanderen en Wallonië. Ais er in september 199 1 een referendum over de wapenuitvoer zou geweest zijn dan zou Vlaanderen massaal nee, Wallonië even massaaJ ja gezegd hebben. Maar dat zou meteen het einde van dit land�.b.etekend . hebben : Wallonië moet zich realiseren dat · het biJ een - referendum permanen t'd� kans ;., loopt om ais minderheid door de Vlaamse ::, meerderhei d overvleuge ld te worden . :Ten-/; zij de Walen ziè�, zoals mèt he·t koningsre:· . . -.;ferendum , geen ' barst ·aantrekken van de · uitslag. Maar ydan wordt; gesteld dat -de Vlainingen dit nog eêns laten gebeùrén , een referendu m volkomen zinlC?,os:1�� ?:�·· . ·

.· * .. i'tr.t' . ·.l · .. ... :.. ·� �"' � :J��.t � ,. - , 1 :-:.Iri B ru�l e n· Wallonië is de PRL,' geës- . côrtçèr�·door hèt FD F, een ware kruistocht oéglksraâdplèging. 1 .o1 :.' J-. ti tH''< "Ji� .-.- ..'!":�!,• d• ,. J � , · : , .:1:i ) .� ' ..: . . Uit:be1de gegeveQs ptc;>gen �r evenwel geen " overhàasteJ coriclusi�s. getrokken . worden . Zij die 'n u met luide stem een · referendum eisen zullen de eersten zijn om de resultaten te mi�im!llis�ren ats ·ze }jiet �ari-;huÏ1 ver- \ wachtmgen beantwoor den . . ·· . .( �� : · :.:· . '· De Senaat heeft vorige maand de invoe­ ·ring van ·een "referéndum uitdrukkelijk raf­ geweze'1. "Zelfs de VLD, nochtans voor­ stander van een· volksbevrag ing, ste unde ·· het PRL-FD F voorste� ni�t. De partij van Jean Go! pleit imm�rs vqor �en vrijblij- . vend. niet bindend referendum , ' en dat brengt volgens de paitij van' Guy Verhof- . . stadt g'een zoden aan de dijlé. Ais er toch een referendum komt dan moet dat voor de VLD bindend zijn voor het hele land. · En , . . dat kan dan weer de:'oorzaak worden van . . vèel ellende. � · ,.,,i 1\· �- : , . . •; : Een r�fere.n du�' laat ' nauwelijks plaats : voor overleg. ,Een probleem wordt met ja of · nee afgedaari, . �e �ening_ van de burgers ... ·. ·•

aileen maar.in wit of zwart ingekle'urd. In

EU RO PE AN

�·

of

·+ ..... .�.

IV ES

.....

\ Kritisch bekeken ••

·

·

·

·

··

Jan

-

VEESTRAETÊN'�:·�·: . ... ,

.

� .....

... . .

.

'

iet ·klsde :eng .ar de isutie us

Die komen er nauwelij k s . Het boek is een slordig samen­ raapsel van artikels die Coppé her en der de jongste vij f jaar publiceerde over de cornmu­ nautaire problematiek.

Ret gehee! wordt aangevuld met een analyse van één epi­ niepeiling die moet doen gelo­ ven dar Coppés unitarisme h i i heeft het over , unionistisch federalisme" - popu lair is, met krantenkommentaren over die opinicpeiling, en met

N

e sce-

IO

"tlat he ppé e nario het zal halen.

UN

Het hele boek ademt cen s feer uit van iemand die de behoe fte heeft om boze woor­ den te schrijven telkens er ccn tema aangeraakt wordt dat hem berocrt: de opdcling van het buitenlands beleid, de al­ macht van het ACW, de resi­ duaire bevoegdheden, d· snoodaards van de Volksuni< het anti-E uropese denken va1 Margaret Thatcher. Dat hf vroeger a l lemaal beter wa: moet ook duidelijk worden.

EA N

EU RO P

of

rijk of Groot-Brittannië; Vla­ mingen en Walen zijn nauwer met elkaar verwant dan met Fransen of Nederlanders; het zou nonsens zijn België op te doeken terwjl er aan Europa gebouwd word t.

IV ES

�e-

Boe ke n

CH

rn-

Coppé is de jongere genera­ tie mmder bekend, maar hij geldt ais een au toriteit, zeker inzake ekonomie en financiën. Als zo iemand het nodig vindr om in de huidige communau­ taire disku ssie zijn standpunt te bock te stellen, dan ver­ wacht je ais lezer op zijn minst interessante argumenten.

De lezer kan dus volstaan met de bladzijden 1 29 tot en visie met 1 50, waar Coppé sa mengevat wordt in het cnige origineel onderdeel van dit bock. Die visie luidt ais volgt: België is als meervolkeren staat nier kunstmatiger dan Frank-

AR

at nlean en er. in ng

her manifesr van her "f; ront voor een Belgisch Unionistisch Federal isme.

Da t deze wcnsen van de be­ volking nier in politiek omge­ zet worden, is volgens Coppé tc wijten aan de slechr werkende demokratie die zelf het pro­ dukt is van een doorgedreven verzuiling, waarin een kleine oligarchie de lakens uitdeelt. Hoop doet echter !even: bij de keuze tusscn verdere fragmen­ tering of rekuperatie verrrouwr

AL

;d ·f-

IC

�-

OR

1

BRU S S E L - Bij de Leu vense uitgeverij Acco is een boek verschen en van emeri tus, gewezen CVP-minister en EG-kommi ssaris Albert Coppé, inmiddels 82. He t is bedocld ais pleidooi voor België en het overtuig t nie t .

HI ST

1

Alber(!J!fmé vond Belgii4, ,'!roeger beter � � � �

Nier a l les wat hij schrijft i oppervlakkig. Voor zijn brutal vaststelling dat dit land vana de jaren zeventig een dubbel handicap opliep - de katastro fale staatsschuld en ,he slechtste federaal statuut va1 alle moderne staten" - val veel te zeggen. Maar hij slaag er nier in die stelling hard t' maken. Mocht Coppés plcidoo voor België het laatste argu ment zijn, dan was de beklaag· de nu al veroordeeld. ( RF )

A. Coppé. Polemiek rond Bel­ gië. Acco Leuven. 595 fr. ISBN 90-334-2756-7.

Coppé de CVP veegt ��r�t�l�}��[�n �a�J3 �e mantel uit

/Stichter

EU RO PE AN

of

IC

AL

AR

Daarmee gaat hel de verkeerde kant u i t , zegt Coppé. die bekend staat ais · een aanhanger van het unionistisch federalisme. «Nu dreigt men af te glijden van fede­ ralisme naar con federalisme . Met onze hu izenhoge overheids­ schuld zou men ter zake be ter een moratorium van tien jaàr iotas­ sen » . merkt Coppé op. Ook binnen zijn eigen partij wordl de zwijgende meerderheid een minderhe i d . verklaart Coppé . «Üp hel CVP-partijberaad van De Haan bleef ik volhouden dat

de meeste CVP-ers helemaal niet opgezet zijn met de splitsing van België. Ja. Van den Brande kreeg op de CVP-recept ie luidruchtig &p:;l::u:;" . «Wij zi tten tot over onze oren in de schulden» , zegt Coppé. De komende jaren zullen wij nog 800 m i ljard per jaar moeten lenen om vorige schulden te vervangen en 400 m i ljard per jaar om het begrotingstekort op te vullen. Maar de geldschieters zullen wei twee keer nadenken alvorens «geld te blijven lenen aan c:en scheidend koppel>>. Waar vind je trouwens een land waar vier partijen. die lui­ dens opiniepe i l i ngen nog slechts 44 'k van de k iezers vertegen-

IV ES

Zwij�ende meerderheid

Prof. Albert Coppé 1 toto Belga

CH

BRUSSEL - De 82-jarige pro­ fessor Albert Coppé, tijdens de Koningskwestie in 1950 minis­ ter van Economische Zaken, later EG-commissaris en in 1945 één van d e stichters van de huidige CVP, heeft een boek geschreven over België. Daaruit blijkt dat de eminente C V P-er geen goed woord meer heeft voor zijn partij. «Velen in die partij zijn niet opgezet met de splitsing van Bel­ gië. maar niemand durft het openlijk zeggen » . zegt h ij . Het boek zelf i s wat oubol l ig geschreven. bevat veel ci taten en afdrukken van kranteberichten. Maar er zijn ook enkele spitsvon­ d i ge kanttekeningen over de hui­ diee staatshervorming i n te - vinden.

woordigen. de staat hervormen met een wissel meerderhP- id ? Dat doe je niet, dat is tegen de funda­ mentele deontologie, aldus de voormalige m i n ister. M aar ja . zegt de auteur, de kloof tussen het publiek en het pol itiek kader is groter dan ooit. Opin iepe i l i ngen leerden dat 84 % van de kiezers België nog ais hun vaderland zien . «En toch gaat de pol itiek verder de weg van het confederal i sme op» . Dat komt door de invloed van de zuile n , vervolgt Coppé. en <<door de 3 . 500 kabinetsleden die ons bezetten » . Zij w i l len aileen maar aan de macht blijven. Het zijn ook zij «die op de CVP­ receplie applaudiseren voor Van den Brande of die op congressen aanwezig zijn>>. Het wordt tijd «dat het politiek personeel wordl afgelost>>', aldus Coppé.

UN I

BERT CORNEUS

ON

van

HI

ST

OR

Wilfr ied Mart ens mini stre d'Eta t CVP ; « Je reproche à la génératio n d'Albert Coppé (NdlR : âgé de 8 1 ans) de ne pas avoir eu le courage de mettre en place, alors qu'ils disposaien t alors pour le faire d'une majorité des deux tiers confortab le une vérita ble struc ture fédéra le a ux fondements solides. » (A l a BRTN , le 28 févri er).

C'.1

Zuilen

Z!t de �utpnr rl aarmP.e n i�t iPt­ wat op de lijn van Verhofstadt ? «Neen>>, zeg1 Coppé, « i k heb de macht van de z u i len v66r hem aangeklaagd. Bovendien. de VLD-voorzitter heeft ook geen gestructureerd antwoord op de staatshervorm ing>> . Coppé is nog steeds !id van de CVP «al voelt hij e r zich niet thuis, maar er i s geen altemat ief>> .

Albert Coppé, «Polemiek rond België» . Uitg. Acco : 160 bi::.. : 595 fr.

G-\J� 1-. . 3 . fJ3

Wi lfried M a rtens z i et g e e n a l ternatief

Albert Coppé levert kritiek op staatshervorming

Coppé spreekt i n zijn boek de vrees uit dat Vlaanderen zelf op termijn zal uiteenval len . Hij acht het mogelijk dat a fscheidi ngsbe­ wegingen op gang komen i n West-Vlaanderen en i n L i rn burg. Mede daarom stelt hij dat de verdeling van de residuaire be­ voegdheden niet mag worden goedgekeurd. In het RTBF-pro­ gramma "Mise au point" noem de prof. Francis Delpéré de eventu­ ele goedkeuring van het hoofd­ stuk residuaire bevoegdheden zondag een "monster" e n een "tijdbom".

IV ES

of

Verwijten

CH

� !

e B e l g i s c h e federalisme is volgens Het specifieke a a n . gewezen p re m 1 e r W 1 1 f n ed. M a rtens d a t hel reke n i n g moet houden m e t versc h i l l e n d e t a l e n e n c u l t u re n . I> Foto: lsopress

AR

Martens viel scherp uit tegen de generatie van politici waartoe prof. Coppé behoort. Zij be­ �chikte in de jaren zestig met de twee grote traditionele partijen over een comfortabele tweeder­ demeerderheid, maar had vol­ gens Martens de moed niet om toen de staatshervorming door te drukken. Prof. Coppé verwijt de auteurs van de Belgische staatshervor­ ming in zijn boek drie zware

Wilfried Martens

AL

norœt\ ' \ � /1 3 Si 3

IC

verwijt voorgangers 'gebrek aan inzicht'

Die staatshervorming is voor een goed deel het geesteskind van Wilfried Martens, en die koos dan ook meteen voor de aanval als beste verdediging.

Hij publiceerde zopas een boek 'Polemiek rond België', waarin hij de huidige staatshervorming scherp hekelt.

Martens gree!1'egelijk de gele­ genheid aan om te herhalen dat hij een federalisme voorstaat dat de klemtoon legt op de eenheid

ST

OR

ln de 'Zevende Dag' , het zon­ dagse politieke praatcafé op het eerste BRTN-net, deed ex-pre­ mier Wilfried Martens gisteren een paar opmerkelijke uitspraken. Martens trad op als diskussiepart­ ner voor de bejaarde CVP' er Al­ bert Coppé. Die mag dan vooral ' bekendheid hebben genoten als Belgisch lid van de EG-Kommis­ sie, maar hij liet zich ook in de Belgische politiek niet onbetuigd.

HI

residuaire bevoegdheden be­ treft, die bij het centrale gezag zouden moeten blijve n , en voor wat de buitenl andse handel be­ treft. Het logo "Belgium" had het al zo moeilijk om erkend te worden i n de wereld, het wordt nu nog moeilijker om zich ais "Flande rs" of "Wallonia" te ver­ kopen.

ON

residuaire bevoegdheden en ·de regional isering van de buiten­ landse handel. Martens was het met deze kritiek eens voor wat de

UN I

In zijn boek · "Polemiek rond België" !evert prof. Albert Cop­ pé fe lle kritiek op de staatsher­ vorming. Hij noemt die het slechtste van alle statuten in fe­ derale staten . In het zondagse TV-programma "De Zevende Dag" werd hij geconfronteerd met gewezen eerste minister Wil­ fried Martens die het op slechts enkele punten met de kritiek van prof. Coppé eens kan zij n . H e t grootste verwijt v a n Cop­ pé aan de Belgische staatshervor­ ming is dat zij een systeem is vol van centrifugale krachten , ter­ wijl hij meent dat integendeel moet worden gestreefd naar een unionistisch federalisme. Wil­ fried Martens zei dat separatisme in strijd is met zijn Europese overtuiging en dat hij voor de voorkoming daarvan rekent op federale loyauteit, op "Bunde­ streue" zoals die in Duitsland bestaat. Het specifieke aan het Belgische federalisme is volgens Martens dat het rekening moet houden met verschillende talen en verschillende culturen.

zo � de n . Het zijn de mogelijk­ he•d voor de gewesten om inter­ nationale verdragen af te sluiten , d e federalisering van d e zgn .

EU RO PE AN

Van onze redacteur

De ex-premier werd zelfs op het randje af emotioneel toen hij "niet Coppé persoonlijk" maar diens generatie van politici ver­ weet dat ze blijk had gegeven van "een ..gèbrek aan inzicht".

·

·1o

Wilfried Martens 'zei zondag ook ge kant te zij n tegen de regio­ nalisering van de sociale zeker­ heid, wat niet wegneemt dat hij niet akkoord kan gaan met mis­ bruiken. Indien Europa pleit voor solidariteit tussen de perso­ nen moet dit ook op nationaal vlak gelden. Hij ziet geen alter­ natief voor een rechtvaardige fe­ derale unie, maar die veronder­ stelt samenwerking. Hij was het ook eens met de stelling van prof. Coppé dat, sarnen met de minis­ ters, ook hun kabinetsleden de baan zouden moeten ruimen bij een regeringswissel . Dat de 3 . 500 kabinetsleden slechts hun eigen voortbestaan op het oog hebben noe mt Coppé "de bezetting" van de politiek. FVdH/

van het land. Meer bepaald gaf hij als zijn mening te kennen dat de zg. residuairè bevoeg�eden (de bevoegdheden die niét uit­ d.rukkelijk aan gewesten of ge­ meenschappen zijn toegewezen) bij de centralè· (of liever : federa­ le ?) overheid moeten blijven. Ook de buitenlandse relaties van ge�!!S,ten el'\ gemeenschappen moetên volgens Martens zeker ondergeschikt blijven aan het op­ treden van de Belgische overheid. lnzake buitenlandse handel waren de twee diskussiepartners het er zelfs roerend over eens dat de ex­ port van de gewesten aileen maar baat kan hebben bij het etiket 'Belgium' . Grondig oneens waren Coppé en Martens het evenwel over de S(aatshervorming die nu door het parlement wordt behandeld. Het Sint-Michielsakkoord "màg

gewoon niet worden gestemd"; pleitte een bewogen Coppé. Inte­ gendeel : er is voor België (en overigens ook voor Europa) geen altematief ; de toekomst kan ai­ leen "een evenwichtige en recht­ vaardige federale unie" zijn, meende Martens. Toen Coppé later uitvoer tegen de wildgroei en de overdreven mach! van ministeriële kabinet­ ten, kwam Martens hem een eind tegemoet : kabinetsleden zouden sarnen met hun minister moeten verdwijnen, meende hij. En hij maakte meteen van de gelegen­ lieid gebruik om voor de came­ ra's nog even te beklemtonen dat hij - en hij aileen - wél de verant­ woordelijkheid had opgenomen voor de nederlaag van de CVP bij de jongste parlementsverkie- . zingen.

•

Het Weekblad voor Jonge Kaderleden

tnter

50 fr. Oplage: 80.41 3 1 6 maart 1 993, 24ste jaar

Prijs:

Afgifte te Brussel X

België leeft onder een bezetti ng

EU RO PE AN

Al bert Coppé : " Fianders is zwak ais logo in het buitenland "

UN IO N

11

minence grise Albert Coppé veegt de politieke kaste de mantel uit in een reeks tirades die door Acco gebundeld werden onder de pas sen de ti tel " Polemiek rond België" . De 8 1 -jarige staatsman spreekt daarin onder meer zijn afkeer uit voor

ST

OR

IC

AL

AR

CH

IV E

S

of

de Sint-Michielsakkoorden.

l ppa-lauraat legt beursmysterie bloot

In een rondetafelgesprek met vijf selektiespecialisten peilden we naar de waarde van een ekonomisch diploma vandaag. Een van de konklusies uit het gesprek was dat ekonomisten best wat ambities mogen koesteren zolang ze de realiteit niet uit het oog verliezen.

Laureaat van de jaarlij kse prestigieuze Ippa-prijs voor Jonge Economen werd dit jaar de drieëntwintigjarige Philip Joos. Vertrekkende van de boekhoudkundige gegevens van ondernemingen probeerde hij het marktrisico van hun aandelen op de beurs in te schatten.

HI

Ambitie mag zolang je realistisch blijft

Bladzijde 5

Bladzijde 14

De Wet van de Slimste Iedereen wordt geacht de wet te kennen, maar niemand kent ze zoals het hoort. Die ontoegankelijkheid is een groot onrecht. Kennis is immers macht, en dat geldt ook voor fi skale kennis : wie er niets van a fweet, betaalt voor de anderen. Vandaar honderdenéén tips om belasting te besparen.

Bladzijde 17

- -

- - - -----

België leeft onder een bezetti ng

lntermediair is een uitgave van N.V. Nieuwe Uitgeversmaatschappij (NUM) dochtermaatschappij van N.V. Vlaamse Uitgeversmaatschappij (VUM) Gossetlaan 30 1702 Groot-Bijgaarden Tel. 02/467.27.59 Fax 02/466.76.21

Albert Coppé : " Fianders is zwak ais logo in het buitenland"

UN IO N

minence grise Albert Coppé veegt de politieke kaste de mantel uit

Hoofdredakteur Eddy Daniëls

in een reeks tirades die door Acco gebundeld werden onder de

Advertenties

Personeelsadvertenties:

passende titel " Polemiek rond België" . De 8 1 -jarige staatsman

lnformatie: Pieter Janssens, Didier loris, 02/ 467.27.63 Reservaties: Hilde Plessers, Kathleen De Paepe, 02/ 467.27.20 Agentschappen: Lieve Van Roy, 02/467.24.40

Kursus & Opleiding:

spreekt daarin zijn afkeer uit voor de Sint-Michielsakkoorden.

_

lnformatie: Sylvie Vermast. 02/467.27.64 Reservatie: Liesje Geens, 02/467.27.20

EU RO PE AN

Temareklame:

lnformatie: Sylvie Vermast, 02/467.27.64 Reservatie: Gree! Van Essche, 02/ 467.25.97

Verantwoordelijke uitgever: Marc Appel Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden Realisatie: VUMpress (drukvoorbereiding)

of

Abonnementen: lntermediair wordt - op aanvraag gratis toegezonden aan hen die een kaderfunktie bekleden en/of een einddiplo­ ma op universitair niveau hebben behaald, steeds op voorwaarde dat ze zich bevin­ den in de leeftijdsgroep 24-34 jaar, dai ze werknemer zijn in de privé-sektor en dat ze in België wonen. Er kan slechts één gratis abonnement per adres toegekend worden.

-

-

-

-

-

-

-

-

S AR

-

-

onderzoek of gelijkwaardige onderzoeksprestaties

van Nederland: ee11 rijkgesc/1akeerde, Îllfer­

centrum van de stad, is een van de grootste in het

op het betreffende vakgebied. U beschikt over ruime

nationaal georiënteerde instelling van rveten­

land. Zij profileert zich op vooraanstaande wijze op

onderwijservaring, didactische kwaliteiten en bereid­

het gebied van taal, literatuur, kunsten en geschiede­

heid tot interdiscipli naire samenwerking. Indien u de

IC

.

s 3 studierichtingett bieden studettfetl en

: . , 0

g: : 3 : �

medewerkers boeiende mogelijkhedetl zich

verder te outplooien. De rijkdom aan disci­

5' : < . 5. ·0 10

� � a:

�:

vr :.

< <» "'

m ::>

Q. :::> .

• 0

: · ..

0

�i:

HI

� 2!. :E ..

::>

ST

�

... .. ?

nis, met twee onderzoeksinstituten en achttien stu­

Nederlandse taal ni et beheerst, be nt u bereid zich de

dierichtingen, waarbij oriëntatie op de maatschappij,

Nederlandse taal binnen twee jaar in woord en

aandacht voor alfa-informatica en interdisciplinaire

geschrift eigen te ma ken. levens bent u bereid zich in

samenwerking centraal staan.

0 0

de aantrekkingskracht van Utrecht.

Bij de vakgroep Romaanse Talen en Culturen, afde­

Wij bieden een aanstelling i n tijdelijke d ienst voor

Wetenschappelijke traditie, moderne ttch­

ling Franse letterkunde, is plaats voor een

de du ur van 2 jaar, met uitzicht op vaste dienst.

nieken en op de toekomst gericllte pro­

'0 :::>. < ...

Universitair hoofd·

personeelsleden et l em jaaromzet van 700

docent Franse

spü van het Kennisceutrum Utrecht. TUnuit

cultuurkunde

bijna 25. o o o studmtetl1 ruim 7· ooo

miljom gulden vormt de universiteif de

deze positie in Midden-Nederland on.der­ lwudt zij een gevarleerd contactenpatroon met universiteitm

etl

gespecialiseerde

onderzoeksiustituten over de gehele wereld.

CD 0::: "'

Uw taken zullen bestaan uit het geven van onderwijs in de Franse Cultuurkunde vanaf de 1 6e eeuw. levens

Rijksregeling bedraagt minimaal f 6948,- (schaal 1 3 B B RA) tot maximaal f 9 375,- (schaal 1 4 BB RA) brute per maand.

Heeft u belangstelling? Dan ku nt u voor meer

inl ichtingen contact opnemen met de voorzitter van

de benoemi ngsadviescommissie prof. dr. M . B . van Buuren, Kromme N ieuwegracht 29, 3 5 1 2 H D Utrecht, telefoon (030) 53 64 33 of privé (030) 32 1 8 53 .

participeert u in de specialisaties Moderne Westerse

Uw schriftelijke sol l icitatie ku nt u richten aan de

Letterkunde, Cultuurgeschiedenis en Renaissance en

afdeling Personeel

Barok. U verricht en begeleidt onderzoek op het

t.a.v. mevrouw J . M . Koolen, Kromme Nieuwegracht

gebied van de Franse Cultuurkunde, dat bij voorkeur

46, 3 5 1 2 HJ Utrecht. Vacaturenummer 68309.

meld, rlchten aan de genoemde personeelsdienst.

aansluit bij een van de projecten van het

Vergeet u niet het vacaturenummer te vermelden.

Onderzoeksinstituut voor Geschiedenis en Cultuur.

niveaus 11ven vanzelfsprekend vertegenwoordigd

van de afdeling Franse Letterkunde van de genoem­

zljn ais mannen. Bij volti)dse functle ls invulling in

de periode. Daarnaast vervult u ta ken op organisato­

De universiteit streeft ernaar dat vrouwen op �ile

CD 0:: V>

De omvang van de functie is 1 00%. Uw sa laris vol gens

gramma 's dragm daaraan verder bij. Met

Uw sollicitatie binnen 14 dagen, tenzij anders ver­

�

Nederland te vestigen. Kennis van de Nederlandse taal strekt tot aanbeveling.

plines en de ttadruk op kwaliteit bepalelf

<

vragen iemand met een voltooid promotie­

Wij

De faculteit Letteren te Utrecht, gehuisvest in het

faculteiten, 1 8 ondfi'Zoeksinstitutelt en

.

Universiteit Utrecht Faculteit Letteren

OR

.. =r o 0:: Q.

0

if

uitgegroeid tot de meest complete 1miversiteit

scl�tppeliJk ondenvijs en onderzoek. De 1 4

� fb

�

De Universiteit Utrecht is in drieënhalve eemv

AL

-

·:;..

CH

BERICHT VAN ADRESVERANDERING

x

�

Albert Coppé : ,Ik ben dan ook niet tegen een federale struktuur voor ons land, op voorwaarde dat die unionistisch blijft. Ik ben wei tegen de konfederale tendens die momenteel achterbaks aan de gang is en die op den duur naar separatisme /eidt. "

Indien u van adres verandert, stuur dan deze strook naar lntermediair, Abonne­ mentendienst. Gossetlaan 30, 1702 Groot­ Bijgaarden. -

f

IV E

U kuni een aanmeldingsformulier aan­ vragen door uw naam, adres en tel. nr. in te spreken op 077/23.44.23 (24 u./24 u. bereikbaar, 5.98 fr./20 sec.). Persoonlijke informatie tijdens kantoor­ uren: 02/467.27.58.

-

"

Het onderwijs en onderzoek zijn geïntegreerd in die

deeltijd bespreekbaàr. er is een regellng voor flexibet

risch en bestuurlijk vlak. De werkzaamheden zullen

zwangerséhaps· en ouderxhapsverlof en een beperk·

worden verricht in overeenstemming met de

te mogelijkheld tot kinderopvang.

hoogleraar Franse Letterkunde.

&

Organisatie, faculteit Letteren,

Walen waren solida i r Intermedia ir : "Maar Vlaan­ dercn kwam in het unionisti­ sche België roch maar moeilijk aan de bak ?"

Coppé : " Dat is een absurde slogan in een situatie waarin al tijd meer bevoegdheden s u ­ pra nationaal worden e n waar­ in de rijkdom te zoeken valt in internationale sa menwerking. Terwijl we onszelf op de barst kloppen, zien we niet goed in welk moeras we wei cens kun­ nen wegzinken a i s we ons blij ­ ven blindstaren o p wat ons verdeelt, eerder dan op wat ons verenigt . Bekijk de situatie van

HI

ST

OR

Albert Coppé werd geboren in Brugge in 1 9 1 1 . Hij is emeritus hoogleraar aan d e KU Leuven, waar hij van 1 940 tot 1 982 doceerde aan de Fakulteit Ekonomie. In 1 950 was hij rninister van Openbare Werken, van 1 950 tot 1 95 1 minister van Ekonomische Zaken en van Middenstand en in 1 952 minister van Wederopbouw. Bij de oprichting van de EGKS - de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal - in 1 952 werd hij vice-voorzitter van de Hoge Au toriteit van deze instelling en tot 1 973 was hij lid van de EEG Kommissie. Op dit moment i s hij erevoorzitter van de Raad van Bestuur van de Generale Bank en voorzitter van het E uropahuis Vé!Jl Brussel. H ij publiceerde onder andere De Europese Uitdaging ( 1 970 ), een polemisch antwoord op de bestseller van d a t moment, Le Défi Américain van Jean­ Jacques Servan-Schreiber. Enjlatie in 1 972 en de Multinatio­ nale Onderneming in 1 974. Daarnaast schrijft hij regelmatig bijdragen i n d e Financieel Ekonomische Tij d en in de Gazet van Antwerpen. Zijn recente werk Polemiek rond België bevat onder andere ideeën die eerder in deze kranten werden ontwikkeld.

Polemiek rond België, 160 blz., 595 fr. 016/29.1 1.00, ISBN 90-334·2756-7

Alben Coppé,

UN IO N

personeel dichter met zijn neus op de problemen zit ?"

Coppé : "Dat zijn dan toch niet de problemen waar de burger mee bezig is. Dat zijn de problemen waar de kabinets­ medewerkers mee bezig zijn. En die zijn simpel vast te stel­ len : zij willen hun macht be­ stendigen. Niet het program­ ma interesseert hen op de eer­ ste plaats. maar wei o f de rege­ ring overleeft. En die mensen durven dan beweren dat België een moeilijk te beheren land zou zijn ? Welnu, ik kan get ui­ gen, ik heb andere landen aan het werk gezien. En ik d u rf te

EU RO PE AN

vaderland, tegen 1 3% 'Vlaan­ deren' en 4% 'allebei ' . Stra ffer nog : als je peilt naar de matie­ ven voor het kiesgedrag van de Vlamingen, dan haalt het kom­ munautaire dossier niet eens 3%. Amper 4% van de Belgen zegt van zichzelf dat zij de staatshervorming begrepen te hebben, maar 47% geeft open­ lijk toe er helemaal niet aan uit te kunnen. Wat toont dat an­ ders dan een splijtzwam tussen het politiek personeel uit de kabinetten - dat zo'n CVP­ kongres toch bevolkt - en de kiezers die zij beweren te verte­ genwoordigen ?"

IV E

S

of

Intermediair : "U pleit dus voor een instand houden van het huwelijk 'voor de kinderen' a ls het ware ?" Coppé : " I k pleit tegen een lichtvaardig huiselijk konflikt waar dat niet nodig is. Neem die fameuze kwestie van de exportvergunning voor die wa­ pens aan Saoudi-Arabië waar 'Vlaanderen' zogezegd tegen­ over 'Wallonië' stond. Het draaide helemààl niet om een Vlaams-Waalse kwestie. Zou ik op dat moment in de schoenen hebben gestaan van Willy Claes - en ik weet waarover ik praat want ik ben zelf ooit minister van ekonomische za­ ken geweest - dan had ik zonder aarzelen die exportver­ gunning getekend . Het was de aanvulling van een levering die a l gebeurd was aan een natie waar wij, via de Nato, goede betrekkingen mee onderhou­ den . En waar ook de Verenigde Staten en Groot-Brittannië en zelfs het Tsjechoslowakijc van Vaclav Havel wapens aan lever­ den. En dan durft men spreken van 'Waalse arrogantie' ! Waar haalt men het vandaan ? Ter­ wijl wij allemaal getuige waren van de onvergeeflijke maneu­ vers van de heer Vandenbrou­ cke. De haven van Antwerpen zou in de toeko inst roch wat beter haar eigen belangen moeten verdedigen tegen dàt soort politieke arrogantie ! Te­ gen het geknoei van regeringen die overschaduwd worden door partij besturen, die hun verlengstuk hebben in de kabi­ netten."

Intermediair : "Maar kan die splijtzwam niet veroorzaakt worden doordat het politieke

CH

I n termediair : " U bent tegen de slogan 'Wat we zelf doen, doen we beter' ?"

IC

Coppé : " Reel dat separatis­ tische gedoe wordt aan Vlaam­ se kant merkwaardig genoeg goedgepraat met de redenering

Politieke arroga ntie

onze staatsschuld : denken onze politici dan echt dat geld­ schieters uilen zij n ? Wie zal geld blijven lenen aan een paar dat aan het scheiden is en waarbij niet d uidelijk i s wie welk deel van d e schuld wil overnemen ? Onze staat heeft de eerstkomende vij f jaar jaar­ lijks tenminste achthonderd miljard aan leningen nodig. Het is in normale omstandig­ heden al moeilijk zo'n bedra­ gen op te nemen, tenzij tegen een overdreven hoge rentevoet. Maar ais daar bovenop een twijfel ontstaat rond de kre­ d ietwaardigheid van de debi­ teuren, dan kan men zonder­ meer aannemen dat dit geld niet te vinden is, tenzij tegen een bijzonder hoge rente."

AR

lk ben dan ook niet tegen een fed erale struktuur voor ons land, op voorwaarde dat die unionistisch blijft. Ik ben wei tegcn de konfederale tendens die momenteel achterbaks aan de gang is en die op den duur naar separa tisme leid t . "

dat Vlaanderen aan België zo'n hoge toi zou hebben betaald. Ik geloof daar niets van en ik ben dat ook gaan natrekken in de geschiedenis . E n dan bots je op merkwaardige feiten. Zo kon bijvoorbeeld de socialistische partij aa nvankelijk niet door­ breken in Vlaa nderen omwille van het kiesstelsel dat slechts één afgevaardigde toestond per kiesdistrikt - een systeem vergelijkbaar met wat nu nog in Groot- Brittannië bes taat. De eerste verkiezing van een Vlaamse socialist gebeurde dan ook in Luik, Edouard Anseele in 1 892. Hoelang zou het ge­ d uurd hebben vooraleer die be­ langrijke politieke stroming in Vlaanderen aan bod was geko­ men, ware daar niet de solida­ riteit geweest van d e Waalse partijgenoten ? Lees ook van­ daag de tekst erop na uit de­ zelfde periode, van die grote Vlaming die Lodewijk De Raet was. Voor de Eerste Wereldoor­ log schreef die een ' E kono­ misch Programma voor de Vlaamse Beweging'. Daarin vind je niet één aanval op de Belgische staat of op het Belgi­ sche unitarisme. De Raet haalt wei uit naar 'de flaminganten die hun gezichtsveld beperken tot literaire schoonheid' en d ie 'minachtend de schouders op­ halen ais men ze spreekt van nijverheid en ekonomie'. Dat verwijt kan je sommïge flamin­ ganten vandaag weer toes tu­ ren als j e ziet hoe ze het aan­ zien van ons land in het bui­ tenland ondermijnen door ais apart gewest naar buiten te treden."

AL

" I k vertrek vanuit een een­ voudige vaststelling," aldus Al­ bert Coppé, "In een Dimarso­ enquête van februari 1 992 ant­ woordden 80% van alle onder­ vraagden op de vraag 'Wat is uw vaderland ?' onverbloemd : 'België'. De afwijkingen zijn volkomen onbetekenend : 82% bij de Walen, 80% bij de Vla­ mingen en 79% bij de Brusse­ laars. En dat op een represen­ tat ieve steekproef van meer dan 1 000 personen, waarbij de enquêteur geen enkel ant­ woord s uggereert. Dat zijn cij ­ fers die alle politici bekend zijn, maar niemand reageert daar­ op. Leg daarnaast de bekende studie van pater Kerkhofs over de waardenbeleving in de jaren negentig. Deze eminente socio­ loog komt tot de vaststelling dat niets zo sterk lijkt op een Vlaming a ls een Waal en dat beide volkeren veel meer met elkaar gemeen hebben dan res­ pektievelijk met de taalgeno­ ten in Nederland o f in Frank­ rijk." Intermediair : "De staats­ hervorming gaat volgens u dus in de verkeerde rich ting ? Komt die vaststelling niet wat te laat ?" Albert Coppé : "In 1 97 1 schreef i k een inleidend hoofd­ stuk voor een boek dat 'De herverdeling van de politieke macht' heette. Ik bekeek toen de evolutie in België vanuit het Europees perspektief, dat toen al zo'n twintig jaar het mijne was. Vanuit Europa kwam ik als vanzelf tot de overt uiging dat de macht moest herver­ deeld worden.

Acco-Leuven,

3.500 'bezetters'

Intermediair : "De kabinets­ medewerkers, die zijn bij u wel de gebeten hond ?" Coppé : " De kabinetsleden zijn de grote verantwoordelij­ ken voor de scheeftrekking van ons politieke !even. Er zijn er liefst 3. 500 en ik noem ze ' be­ zetters', want zij zorgen op de eerste plaats voor zichzelf. Neem het partijkongres van de CVP in De Haan in mei 1 992. 3 3% van de a fgevaardigden daar bleek er d u idelijk separa­ tistische opva ttingen op na te houden. En dat terwijl de Di­ marsa-enquête drie maand eerder had onthuld dat 80% van de Vlamingen nadrukke­ lijk ' België' vermelden ais hun

l ntermediair - Nr 1 1 - - 1 6 maart 1993

U h e bt e e n verantwoorde l i j kh e i d s ­ f u n c t i e e n we rkt h a rd . D e p restat i e d r u k weegt zwa a r o p u w s c h o u d e rs e n u voe l t zich d a a r n i et p rett i g bi j . M e n ste l t hogere e i se n maar u ka n d i e n iet steeds i n lossen? A m b ra ' p l u s . op b a s i s v a n A m b ra G r i s e a . ka n d a n o p l os s i n g b r e n g e n A m b ra ' p l u s i s e e n n a t u u r p ro d u k t d a t e rvoor zorgt dat u ka l m e r gaat reagere n . h e l de r v a n geest wordt e n d e d r u k bet e r a a n ka n . H e t v e r s t e r k t h e t v e r m o e i d e orga n i sme e n h e l pt u het jacht ige !even e n de stress pos i t ief a a n te wen d e n .

AMBRA'plus

Raadpleeg uw apotheker.

elgië leeft onder een bezetting

EU RO PE AN

Intermediair : "Wat maakt u zo benauwd voor dat konfede­ ralisme ?"

of

weg opgaan van het konfede­ ralisme, de weg die uiteindelijk naar separatisme voert ."

rallelle bevoegdheden, die el­ kaar gaan doorkruisen. Met voortdurende bevoegdheids­ konflikten als gevolg en voort­ durend verder uit elkaar groei­ en. Neem de Dienst voor de Buitenlandse Handel. Geen en­ kele federale staat ter wereld - ook niet de U SA of Zwitser­ land of de Duitse Bondsrepu­ bliek - heeft ooit toegestaan dat de buitenlandse handel in handen kwam van de deelsta­ ten, laat staan dat die buiten-

Coppé : " Kij k, j e moet het verschil tussen federalisme en konfederalisme goed begrij ­ pen. I n een federale struktuur is er een hiërarchie in de be­ sl uitvorrning. In een konfede­ rale struktuur ontstaan er pa -

Kermistoestanden

Intermediair : " E r zijn toch nogal wat zwaargewichten in de CVP die zich ook sterk uit­ gesproken hebben tegen de konfederale verklaring van Luc Van den Brande ?"

Coppé : "Het is altijd het­ zelfde. De konfederale minder­ heid voert het woord en de anti- konfedera le meerderheid legt zich daar veel te gedwee bij neer alsof zij een minderheid is. Ondertussen voert men een staatshervorming door met een wisselmeerderheid die een ka­ binet steunt van vier partijen die sarnen niet eens meer de hel ft van de bevolking verte-

AL

OR

IC

Ais grootste deegw�renprp(jy.cent in fi:lelgië (Ro��elare). realiseren �ij circa , 1 , 7 miljard. ln het kader van een opvolging zoe�en wij een

Functie.

·

··

··

·

>

.·•

KAD E RL I D voor

clé'

ENG I N E ERI NG

HI

ST

Conceptualiseren en ontwt'lrpen van nleuwe technische oplossingen voor al dan niet geëvolueerde pro­ d u ktieprocessen behoort tot uw taak . . U staat in voor het optimaal gebruik, de verbetering en veiligheid van de bestaande produktîemiddelen en installaties. U analyseert de h uidige fabricatietechniek met het oog op verhoging van het financieel rendement en eventuele nleuwe investeringen. U bereidt grondig de speciale projecten voor en begeleidt de uitvoering ervan. U rapporteert onmiddellijk aan de algemene directie aan wie U zelf�ta ndig all:e n uttige technische ' adviezen brengt.

Profiel.

U be nt een burgerlijk of industrleel ingenieur elektro-mechanica met goede kennls van thermo-dynamica, sterk- en zwakstrqoryl, f'l'le�6.1:!itgesprç�n înte����e voor �U�9pl�tisa�.i� . �n H!e��.e tecpnologieën. Liefst heeft u een aantal. jàat ervaring in dè procesindtüitrie en bii voorkeUr J n èeh. eoalnetking afdeling. Uiteraard heeft U praktische ervaring met PC, Frans, Engels en Duits. U bent maxi m u m 35 jaar, en hebt zin voor organisatie, projectsturing en budgettair beheer. Geïnteresseerden schrijv�n met CV naar onderstaand adres t.a.v. B. Coetsier. Discretie gewaarborgd.

c:::Jt

EXECUTIVE SEARCH

9000 Gent

•

•

O RPSY SELEKT I E

•

TRAI N I N G

Tel . 09 1 124 1 8 57

•

genwoordigen. Dat is tegen de fundamentele deontologie. Er bestaat een naam voor zo'n toestanden."

UN IO N

lands verdragsrecht zouden krijgen. Bij ons kan dat dus wei. Het gevolg zou kunnen zijn dat wij liefst acht ministers krijgen die zich met buiten­ landse aangelegenheden bezig houden : een minister voor buitenlandse zaken en één voor buitenlandse handel op het nationale vlak, en dan tel ­ kens nog één voor elk van de drie gewesten. Hoe potsierlijk denk je dat dit in het buiten­ land overkomt ? Tot overmaat van ramp wil de Vlaamse Dienst voor Buitenlandse Han­ del dan nog een eigen logo invoeren. Maar wie, denk je, weet in Japan waar · ' Fianders' ligt ? Belgium kennen ze, ais je geluk hebt, en Brussels-Bel­ gium kun je dankzij de EG ais begrip uitspelen. Maar 'Flan­ ders', ho ma ar ! Ma ar als j e dan weet dat er, dankzij de staats­ hervorrning, 8.000 ambtena ren bijkomen, dan weet je meteen waarom die altijd verder gaan­ de versnippering in koQ.federa­ Le richting sommigen zo goed uitkom t . "

AR

Coppé : "Ik zie Vlaa nderen zelfs niet standhouden. Ik zie een onafhankelijk Vlaanderen in een nabije toekomst in drie stukken uit elkaar vallen : het oude graafschap tussen Schel­ de en Noordzee. De as Antwer­ pen-Brabant. En Limburg. Vlaanderen, dat nu via federa­ lisme naar konfederalisme wordt geduwd, achter de rug van de burgers om, zal - ais we niet oppassen - zelf de

S

Intermediair : "En diezelfde mensen zullen dus in uw ogen ook het zelfstandige Vlaande­ ren gaan verknoeien ?"

Die oproep werd a l ondertekend door 1 40 vooraanstaan ­ den uit akademische, politieke, syndikale en ekonornische rnilieus, waaronder bijvoorbeeld Nobelprijswinnaar Chris­ tian De Duve ; Hennan Liebaers de gewezen bibliotekaris van d e Albertina ; Daniël Janssens, a fgevaardigde bestuur­ der van Solvay ; Georges Debunne, d e oud -voorzitter van het ABVV ; kineast André Delvaux ; entovoort. Wie a k ­ koord g a a t m e t deze visie k a n zichaansluiten via een finandële bijdrage op 230-0 1 1 6-670-96 t . a.v. Front, Loui­ salaan 85, Bus 1 5, 1 050 Brussel.

IV E

Vlaanderen in drieën ?

.

CH

stellen : België i s helemaal niet moeilijk te beheren, België is verhoudingsgewijze een ge­ makkelij k te beheren land. Niet het land zit fout, maar zijn politiek personeel. Wie België niet kan beheren zal binnen­ kort ook Vlaanderen niet kun­ nen beheren. Kijk naar de stu­ die van professer Dewachter over de 'Besluitvorming in po­ litiek België'. H ij komt tot de konklusie dat slechts 5% van de besluitvorming bij het par­ lement zit - dat is het laagste cijfer van heel Europa - en 32% bij de partijleidingen, dat is het hoogste cijfer van Euro­ pa. De enige die ons, in die bemoeizucht vanuit de partij­ leidingen, min of meer bena­ dert is Italië met 30%. En dan volgt Denemarken met 1 5%. De meeste andere landen schommelen ergens tussen de 5 en d e 1 0%. Die greep van de partijleidingen op de rege­ ringspolitiek, dàt is wat ik de bezetting noem waar ons land vandaag onder leeft."

Albert Coppé is mede-oprichte:r van een Front voor een Belgisch Unionistisch Federa l isme. Dit Front ijvert op een demokratische en pluralistische basis voor meer kom m u ­ nautaire verstandhouding en een federalisme dat de volgende kenmerken heeft : - evenveel aandacht voor de eenheid van het land als voor de au tonomie van de deelgebieden ; - het instellen van konkurrerende bevoegdheden, met een hiërarchie van de normen, in sommige sektoren om de nationale staat toe te laten een beperkte maar effieiënte roi te spelen op domeinen als leefmilieu, welzijnsbeleid, basis -infrastruktuur, wetenschappelijk onderzoek ; - vrijwaring van de eenheid van her buitenlands beleid. De (wenselijke) inspraak van de deelgebieden mag de ge­ loofwaardigheid van België in het buitenland niet scba­ den ; - een lilijvende en belangrijke roi van België als entiteit in een verenigd Europa, overeenkomstig de wens van de grote meerderheid van de bevolking ; - het herwaarderen van de gemeenten en provincies in basisdemokratische zin. We weigeren het Belgisch unita­ risme door een Vlaams en Waals unitarisme te verva n ­ gen ; - het streven naar een nationale Struktuur voor d e politieke partijen wat de nationaal gebleven materies betreft, zoals dit het geva l is in andere federale landen. We hopen dan ook dat in alle politieke familles groepen zullen ontstaan zoals BPS ( Belgische Progressieve Socialisten ) .

Fax 091 124 1 6 7

Intermediair : dee! ?"

"Een

bor­

Coppé : "Laten we het pro­ per houden, ook dames lezen uw blad . Een kermis, zou ik zeggen ."

VLD geen alternatief

Intermediair : "Welke weg ziet u dan nog ?"

u it­

Coppé : " Het konfedera lis­ me is de langzame dood, dat staat voor mij vast. I k hoop echter op een langzame stabili­ satie, waarna de geesten weer tot rust zullen komen en de moeizame weg terug zal inzet­ ten, naar een unionistisch fe­ deralisme. Hoe hebben wij de eenmaking van Europa kun­ nen inzetten ? Vanuit de angst. De Arnerikanen trokken hun kontrole over de kolen en staal terug in het bezette Duitsland in 1 949. Dat verwekte zo'n angst in Frankrijk dat men daar bereid bleek bevoegdhe­ den a f te staan aan de EGKS de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. Waarna het Europese eenword ingspro­ ces kon beginnen : 1 950 inlei­ dende besprekingen, 1 95 1 a f­ sluiten van het verdrag, 1 952 operationeel worden van het embryo van wat nu de Europe­ se Gemeenschap is. Zo snel kan dat gaan als de angst daartoe dwingt. Mogelijk zal dat ook in dit land gebeuren, zodra duide­ lijk wordt naar welk een kata ­ strofe de huidige tendens ons voert. Maar het is natu urlijk heel erg dat het onderscheid zo ver is moeten komen . " Intermediair : "U bent mede-oprichter van de CVP. Voelt u zich nog a ltijd thuis in die partij of lonkt u naar de VLD ?" Coppé : " I k voel me zeker niet goed thuis in de CVP, zoals zij zich nu ontwikkel t . Maar het is niet omdat ik kritiek heb dat ik moet weggaan want er is geen a lternatief. Ik geloof in het open debat en heb dat mijn hele !even lang niet geschuwd. Wat Guy Verhofstadt en zijn VLD betreft : ook h ij heeft geen koherent antwoord op wat vandaag op het vlak van de staatshervorming gebeurt. Hij heeft het vooral over het dich­ ten van de kloof tussen de burger en de politiek, tegen d e verzuiling i n . M a a r i k z i e niet goed in hoe hij ons naar een unionistisch federalisme kan voeren. Dus zie ik ook geen reden om van politieke woning te veranderen." Intermediair : " U verkiest de stem te zijn van de roepende in de woestijn ?" Coppé : "Ach wat. Ik heb 43 jaar les gegeven en ze hadden het ook niet allemaal meteen begrepen. I k weet dus wat mij te wachten staat."

EDDY DANIËLS

�

ON UN I EU RO PE AN

Coppé A., Polemiek rond België,

Leuven/Amersfoort, ACCO, 1 992, 157 blz., 595 fr.

Een stel l i ngname t.o.v. het sepa­ ratistische standpunt van sommi­

ge politici en organisatie . Ana­ lyse van de houding van de Bel­ gische bevolking t.o.v. de

taats­

hervorming aan de hand van twee o p i n i e pe i l i n gcn.

Enkele

nabe­

schouwingen over de ontsporing

of

van de staatshervorming e n de roi

van de zui lcn, partijcn en kabi­

HI

ST

OR

IC

AL

AR

CH

IV ES

netten in de actuele pol itiek.

opeenvolgende grondwetsherzie­ ningen tot stand gekomen. mist visie en onderiinge samenhang. De auteur zet zijn bezwaren uit­ een tegen het huidige ontwerp van de staatshervorm.ing. Daar­ bij trekt hij van leer tegen de se­ paratistische opstelling van som­ mige politici en organisaties en

Hij

tereenvolgens Minister van Open­ barc Werken. Minister van Eco­ nomische Zakcn en Middcn­ stand en Ministcr van Wedcr­ opbouw. Bij de oprichting van de E.G.K.S. werd hij vice-voorzit­ ter van de Hogc Autoritcit van

deze instclling en tot 1973 was lid van de Commissic van de

hij

E.E.G. l'hans is hij ere-voorzit­ tcr van de Raad van Bestuur van de Generale Bank en voorzitter van hct Europahuis van Brus­ sel. Verdere info : Acco uitgeverij Tienscstraat 134

EU RO PE AN

rei.kt hij, mede geïnspireerd door buitenlandse vergelijk:ingen. voor­ stellen tot correctie en oplossin­ gen aan.

Van 1940 tot 1982 doceerde hij aan de K.U.-Lcuven. was ach­

ON

uiteindelijke resultaat, door de

UN I

Belgische poli tiek beheerst. Het

In zijn opvattingen weet de au­ teur zich gesteund door de re­ sultaten van twee opiniepeilin­ gen die de houding van de Bel­ gische bevolking tegenover de staatshervorming weergeven. Hij gaat na op wellt tijdstip en in welke concrete punten de staatshervorming is ontspoord.

IC

ROND BB.GIE

ON DEHN EMERS R

T

ST

A

HI

A

OR

De staatshervorming heeft ge­ jurende meerdere decennia de \A

Albert Coppé is doctor in de economische wetenschappen. li­ centiaat in de handels- en finan­ ciële wetenschappen en licen­ tiaat in de politieke en sociale wetenschappen.

AL

COPPÉ OPENT PO�IEK PROFESSOR

AR

CH

IV ES

of

Hij komt tot de bevinding dat een unionistisch federaal staats­ model aan de Belgische bevol­ king de meeste kansen en waar­ borgen verleent am bij te dra­ _gen in het proces van opbouw van .internationale organisaties dat sinds de Tweede Wereldoor­ log gestaag plaatsVindt. Hij con­ cretiseert dit voorgestelde staats­ model in een manifest dat reeds door talrijke vooraanstaanden werd ondertekend en brede !a­ gen van de bevoüting oproept zich hierbij aan te sluiten.

9

3

3000 Leuven Tel.: 016/29.40.00

ziënd uit elkaar spatte. Diezelfde overbodigheid zal ook Agalev overkomen, wanneer alle partijen

cen stukje mil ieu in h u n partijprogramma op­

ncmen. De gcclzwartc V U- V V D en hct groenc

Agalev zullen tcnondcr gaan aan hun eigen gebrek

aan brede politieke principes.

ON

ls cr nog nood aan een V l aamsnationalistische pa rtij , l i bcraal én sociaalvoelend, progressief én fedcral istisch? De Standaard schreef een beetje

UN I

cynisch "De laatste doet de de ur dicht! ". Bewaart cr nog wei icmand de sleutcl tot de eigen bc­

staansredenen bij de VU-V VD? Zij n er naast de

· v u . blijf alstubl ieft' roepen? Het antwoord bij

Je volgendc verkiezingen. Ais er nog kandidaten

overblijven, natuurlijk . . .

Schilt & V riendt

EU RO PE AN

politici die nu ' I k blijf' scanderen ook kiezers die

het unionistisch federalisme, met nog altijd Bclgië ais bepalendc factor. Confcdcralismc noemt hij, volgcns ons ten onrcchte, de

Albert Coppé is professor emeritus aan de K.U. tc L euven, waar hij van 1 940 tot 1 982 vcrbonden was aan de Facultcit van Economische en Toc­

De rcsultaten van een zelf gefinancierde e nq uête trots i n de binnenzak, wil deze leidinggevende figuur van het Front voor

cen Belgisch unionistisch federalisme pleitcn voor het res­ pecteren van de kemstaat ' België ' . Uit de enq uête moet blijkcn

dat de Belgen, zowel Vlamingen ais Brusselaars en Walcn,

IV ES

gcpastc Economischc Wetcnschappcn. Deze i n

tussenstap naar een onafhankelijk V laanderen.

of

De Coppésneller van de CVP

1 9 1 1 i n Brugge geborcn CVP-er was Minister van

voorna melijk België ais hun vaderlan d zien en dat ze de

Openbare Werken , Economische Zaken en Mid­

opeenvolgende staatshervormingen niet begrij pen. H ij hakt

stond i n 1 952 ais vice-voorzitter van de Hoge

denken van parlementariërs die hun kiezers van een federaal

dcnstand , en Wederopbouw begin jaren '50 en

CH

Autoritcit mee aan de w ieg van de Europesc

Gcmcenschap voor Kolen en Sta a l , EGKS, de officieuze voorloper van de EEG, die in 1958 met

duchtig in op de ' staatshervormcrs' . "Wat moet men nu gaan

naar een confederaal statuut doen ovcrstappen, dit wil zeggen naar de voorkamer van het separatisme zonder hun eersl een

nieuw mandaat te vragen?

Er bestaat een woord voor een

dcrgelijk gedrag: meinecd" (p. 82).

acticf ais criticus van het regeringsbeleid en legt

Coppé pleit voor een referendum over de staatshervorming en

saris.

AR

zcs landen startte. Tot 1 973 was hij EG-commis­ Op z ' n éénentachtigstc is h ij nog altijd

AL

hij vooral de beslui tcloosheid van de huid ige

Mct hel bock

IC

CVP-gencratie bloot.

•

Po/emiek rond Belgii!", ccn verza­

bekritiseert de oncontroleerbare !eden van de kabinetten, die in

feitc i nstaan voor de tcksten die aan de basis l ïggen van de

politieke beslissingen. Er zij n verder ook nog de ziekelijke

zucht naar politieke benoemingen, de macht van de zuilen en de

alles kapotmakende particratie. H ij verwijst naar een studic

onder de Belgische bevol king ovcr de staatshcr­

slcchts 28 parlemcntslcden op 4.507 volksvertcgenwoordigers

OR

mcling in oudcrwctse stijl gcschrcven vrijc tri­

bunes die in dagbladcn verschenen en ecn enquête

van zij n Lcuvense collcga

Dewachter.

"Sinds 1 9 1 9 werden

of ni et cens 1 % en slechts 1 senator op de 2. 252 rechtstrecks

nog zijn invlocd , uiteraard enke l binnen de CVP,

volgorde die door de pa{tij en werd bepaald, verkozen " (p. 138).

ST

vorming, gooit deze éminence-plus-que-grise een

rotshlok i n de politieke kikkcrpoel. Coppé heeft

HI

en poogt nu via een stcvig onderbouwdc kritick de gcncratic

Martens-Dehaene ervan langs tc gevcil.

De toekomstigc staatshervorm j n g via het Si nt­

Michielsakkoord noemt Coppé een stap naar hct separatisme (wat ook door

Jean Pierre Van Ros­

sem werd aangevoerd in zijn 'Commentaire ' van

vorige maand). Koppig blijft Coppé pleiten voor

14-}'M&!I

...

nr.

3

...

april 1 993

vcrkozen senatoren, weze 4 op d u i zend, buiten de n uttigc

Professor Coppé stuurt in elk gcval een belangrijk signaal uit

naar zijn (ex-?) politicke vriendcn.

He laas zijn die blind en

doof voor argumentcn.

Cé Van Pee Albert Coppé, ' Polemiek rond België ' , Acco, Leuven.

Tie n s e s t r a a t

l

34 Q

�1

Boekennieuws

ln dit bock vet1elt Na vin Chawla met

Niel de zoveelste 24 novemberanaly­

A. GoRE, De wereld in de waagschaaL Een

se, mam: een essay over hel wezen van politiek en democratie.

steun en mel1ewerki ng kreeg. Vcr­

naamde kloof tussen bm·ger en poli­

Utrecht/Antwerpen,

tiek wordt hier terecht afgedaan als

trum/de Standaard,

stichtte de orde die door dl!zc bij zun­

een one-l i ner die voorbijgaal aan de

dere vrouw werd opgl!ticht, i nstellin­

essentiële asymmeuie tussen bw·ger

gen voor de ru·men, gehandicapten,

en poliliek. De kloof is er immers so­ wieso, haaroverbruggen is de kwestie

en dat vergt deelname. Democratie

midden van de sloppen en het vuil van

voorziet i n di e deelname maarstuit op

de su·aat. Als blijk van waardering

het ongenoegen vru1 hen die simpele

heeft de wereldgemeenschap haar be­

en snelle endldsungen willen. Daar

dacht met talloze onderscheidi ngen

staat tegenover dat enkel een demo­

en plijzen, waru·onder in 1979 de No­

cratisch regime hen de tuimte laat om

belptijs voor de V redc. Dit eerbeloon

dat ongenoegen te uiten. Democratie

heeft zij altijd uitslui lend geaccep­

gee ft de bevolking wapens. Het komt

teerd uit naam vru1 de ar men, die door

er op aan zinvol te tichten, liefst t1Ïet

haar en haar missionarissen zo toege­

tegen het eigen voorhoofd dus.

wijd geholpen worden.

of

J. DE VLSSOIER, M. VAN DEN BOSSOIE, M. WEYEMBERGH, (RED.)

IV ES

Hannah Aren.dt en de modemiteit Kampen/Deurne, Kok Agora/De­

nis, 1992, 275 p. (IPIS 2361 1)

professor Coppé, oudgediende in de

cultuutfilosofe wiens werk in het te­ ken van hel totalitatismc en het poli­ tieke opmerkelijk mag worden ge­ noemd. De venueuwde bel rutgstel­

AR

gen oproept. Coppé haalt scherp ui l

CH

Hamtah Arendt staat bekend als een

wie de staatshervomling hl!el wat vra­

ling voor deze Duits-joodse filosofe

federalisme hei mel ij k separati stische

toont het belang van haar werk aan.

en confederali stische ideeën koeste­

Arendt dacht na over het ontstaan van

ren. Hij stelt dat de staalshervorming

hel politieke alszodruug, over de de­

ni et alleen haaks staat op het discow·s

mocratie en de daarin slui merende to­

AL

naar al diegenen die in naam van het

talitaire retlex, de mensenrechten, het sociale

die hij onverbrekelijk acht. Dat laalste

modemileit en technologie, . . . Al

wordt u·ouwens rui mschoots geillus­

deze kwesties komen aan een bod in

treerd door talloze opi nil!peili ngen en

deze reader waru·in Belgische en Ne­

waardeonderzoekcn.

dcrlandse filosofen zich buigen over

ST

OR

IC

van haar uitvoerders, maru· bovendien

ook op de Belgische werkel ijkheid

vraagstuk,

anti-semitisme,

Arendt 's gedachtengoed. Het boek ontsluit op toegankelijke wijze het

Politiek zonder boe ofbah.

denken vm1 een van de meest voor­

HI

K. DESOIOUWER,

Leuven, Krltak,

23482)

1992, 56

p. (I PIS

( I PI S 23626)

Spec­ p.

Een Ametikaanse Vice-president legt de wereld in de waagschaal . Hij

aanslaande

politieke

deze eeuw.

denkers

weegt het milieu en besluit dat er hoognodig iets moet gedaan worden om het evenwicht te herstellen. Een Marshallplan wordt voorgesteld dat

de grondslag vru1 onze levenswijze client te veranderen. Wat dat precies

inhoudt, kan u lezen i n het derde deel, na twee uitgebreide stukken waarin

de toestand van het milieu u i t de doe­ ken wordt gedaan.

R. KIP (RED.),

Naar een h umane toekomst: cu/Ju­ ur, vrede en opvoeding in een post­ moderne wereld. Utrecht, Bureau Studium Genera­ le, Universiteit Utrecht,

Geladen schotsctui ft van de illustere Belgische en Europese politiek, voor

Het

1 992, 456

EU RO PE AN

wezen, leprozcn en slervenden. Te­ genwoordig vindt haar werk plaats te

MarshaUplan voorde aarde.

UN I

spreid over meer dan h1 mderd l anden

De zoge­

ON

grote betrokkcnhcid hel vetftaal van Moeder Teresa, van wie hij volledige

van

p. (IPIS 23594)

1993, 179

Naru· een gelij knamig symposium dat eind ' 9 1 werd gehouden i n samen­ werking met de werkgroep Theorie van de Veretuging Pedagogen voor de Vrede. De deel nemers buigen zich over de evolutie van vredesopvoeding en -ondetwijs in een nieuw tijdperk. De j aren ' 80 zij n voor deze discipli ne zeer vruchtbaar gebleken maar met het einde van de Oost-Westtegenstel­ lingen bieden zich nieuwe ontwikke­ li ngen en problemen aan waarvoor hier naru· een basisopstelling wordt gezocht. Derde Wereld, de Golfoor­ log, de nieuwe wereldorde, het leef­ milieu, etc . . . het zijn alle kwesties waarvoor de oude concepten en denk­ leaders aan herziening toe zijn. Het boek is zoals gezegd de neerslag van een discussie. Eerder dan tot oplos-

18

fVersoepeling van...�Maastricht' Euro pees bekeken? der eenstemmigheid kunnen ge­ nomen worden. Dit is in de eer­ ste plaats het geval met het bui­ tenlands beleid dat ais aJiereer­ ste voorwae aro een eenstemmi- . ge lissing van de lidstaten · vere1st. . Zonder deze eenstemmighei d IS thans .niets te doen. Zelfs na de volled1ge ratifikatie van ' Maas ­ tricht' door de elf betrokken lid­ . stat� • IS bijvoorbeel d een inter­ . ��e ln oegoslavië uitgesloten, 1nd1en artikel �-3 niet gewijzigd wordt. Alles bhjft dan bij een in­ t�rgoevemementele samenwer ­ klng. ln er d, de ervaring van v � 9 )aar Europese eenmaking bewiJst dat verdragsartikelen die met eenstemmigheid moeten in Werking gebracht worden aJs on­ bestaande kunnen beschouw d worden. Het gaat in 1 993 zoals ln 1 952 �m de invoering van een supranation aaJ gezag in Europa waarvan staatslieden zoals Schum� . Monnet, Adenauer, de Gaspan, Spak a , van Zeeland e.a. van het begin af het esse nti� eel belang hebben ingezien.

ON

�

UN I

.

�

EU RO PE AN

of

AL

IC

OR

ST

HI

doen die noodzakeJijk zijn om de konvergentienormen te berei ken Tljdens het kongres van de Eur; pese f3e:weging in Boedapest in 1 991 zet Helmut Schm itt in zijn Openln!;)5red� dat Europa nog ov� tien Jaar beschikte om Duitsland aan het Westen vast te . sm�en. tn dezelfde lijn ais de pohtiek van Adenauer. Maar ais tegen dan de Europese Eenheid geen vastere vorm zou aangeno­ men hebben, zaJ het twijfelachtig worden of Europa ooit meer dan een gemeenschappelijke markt zou worden. Des te meer daar sommige Partnerlanden zoals het Verenigd Koninkrijk en Denemarken niet meer w�sen dan een gemeen ­ sch�ehj �e markt uit te bouw en en hefst nret een politieke unie zouden vormen, hoe hard hun eed van trouw aan de eenheid van Euro� ook mage klinken. Daarmee hagen ze niet maar hun Europa is het onze n'let. Daarom kan men nooit te veel de. klerntoon leggen op de reso­ l�e van het Europees Parlem ent d.1.e zegt dat deze instelling nooit ZIJ n goedkeuring aan om het even welke toetreding van dard e land � zaJ hechten indien de �erklng van de Europese Raad met �ordt versterkt en meer in het biJZOnder ��r de invoering van meer beshss�ngen die zon-

� !

�

Albert COPPE De auteur is prolessor emeritû s san de KU Leuven en was van 1952 tot 1973 kommissielid van de en de EG.

------=E<�G=_:K.:_S

IV ES

begin 1 999 onh6rroepelijk de darde faze aan te vatten. Er wordt dus geen meerder­ heid bij de lidstaten meer vereist en dan komt de vraag: wat ge­ beurt er ais geen meerderheid bereikt wordt? Het 'politieke' ant­ woord dat voortvloeit uit de Eu­ ropese geschiedenis �nds de oprichting van de EGKS in 1 952 wijst op het volgende: Duitsland en Frankrijk (of Frankrijk en Duitsland, aJs men aan de ran­ gorde een overdreven belang zou hectrten, wat aileen van zwakke geesten wordt verwacht) zijn voldoende om het haardvuur van de monetaire en politieke unie (te zamen) warm te houdan. De voordelen van een gemeen­ schappelijke munt zijn immers zo groot dat de andere partners in de eenheidsmarkt zullen ge­ clwongen worden te 'volgen' al was het maar omdat de investe­ ringen bij voorkeur de munt zullen verkiezen die de waarbor­ gen van 'Maastricht' bezit d.w.z. o.m. een onafhankelijke centrale bank (Frankrijk: 'pro' 64 en 1 8 tegen; Duitsland: pro 45 en 32 tegen). Een andere uitdaging die met een verschuiving van de vervaJ­ dagen zou verbonden zijn, ligt bij de stuwkracht van de lidstaten om, ongeacht de moeilijkheden, toch de inspanningen te blijven

CH

wil tor sbiild� brengerrniet 1 gewaarborgd wordt door een unitair ekonomisch, financieel en monetair beleid van de landen die de eenheidsmunt willen in­ voeren. Daarmee verdwijnt dan tevens de bereidheid van de sterkere munten om hun lot in de toekomst aan dat van de zwak­ kere munten te verbinden die tij­ dens de proefperiode niet eens in staat gebleken zijn om binnen de konvergentieruirnte te komen. Ais men de monetaire ge­ schiedenis van Europa kent, dan begrijpt men dat bij het aJiereer­ ste teken om de 'versoepellng' van de norman op de agenda van de Europese Raad te piast­ sen, de Duitse regering onmid­ dellijk scherp heeft gereageerd en aan de beschikkingen van het Verdrag heeft herinnerd. lnder­ daad, Duitsland is het enige land van de Twaalf dat tot tweemaaJ toe een inflatie tot de 'finish' heeft beleefd. De waarde van de Duitse munt is de eerste maaJ in 1 924 op nul en een tweede maaJ in 1 948 op 1 % van zijn vorige waarde gezakt. (De vemietiging van de Reichsmark in 1 924 wordt door velan als een van de oorzaken van het oprukken van hat nazisme beschouwd). Die overgevoeligheid van de Duitse politieke wereld aan de muntsta­ biliteit had bijvoorbeeld tot, ge-

men

volg dat wanneer in de minister· raad van de EGKS en later van de EG de ekonomische 'expan· sie' aJs 'het' doel van de ekono­ mische politiek van de gemeen· schap ward uitgeroepen, onver­ mijdelijk de hand van de aanwe­ zige Duitse minister de hoogte inging om deze stelling aan te vullen en eraan toe te voegen: 'Expansie, ja, maar tevens 'stabi· litait'. (NB de grans van 60% van de openbare schuld t.o. het BBP is wei een kenmerk van goed financieel gedrag, maar schijnt niet expressis verbis een criteri­ um voor de toetreding tot de 'ecu' te zijn zoals voorzien in art. 1 09 -J van het verdrag bijaldien de staat in kwestie in de 'goede richting' evolueert) . Wat men daarentegen wei kan bespreken is het tijdsschema. maar daarmee raakt men onmid­ dellijk aan hat delikaat probleem van het Europa van de twee einde lnderdaad, snelheden. 1996 moet, volgens de verdrags­ termen, de Europese Raad met gekwalificeerde meerderheid be­ slissen of een meerderheid van lidstaten de voorwaarden vervult om tot de invoering van een een­ heidsmunt over te gaan. Later en wei v66r eind 1 997 moet dan bepaald worden welke lidstaten de gestelde voorwaarden ver­ vullen om, aldus het protokol,

AR

Het"'" W'la!!ll te f81waet'""1 del" de slectrtere konjunktuur de toepas­ sing van de norman van ' Maas­ tricht' zou ter sprake brengen en dit is dan ook gebeurd. Meteen zijn er drie problemen aan de oppervtakte gekomen: tan eer­ ste, de kwestie van de versoepe­ ling van de toetredingsvoorwaar­ den tot de darde faze (de een­ heidsmunt) , ten tweede, hat tijd­ schema en, tan darde, de toe­ komst van de Europese Unie in haar gehee!, want de Europese Unie is meer dan de eenheids­ munt, hoa belangrijk die ook mo­ ge zijn. Laten we beginnen met de versoepeling van de toetredings­ voorwaarden tot de detde faze die gericht zijn op de vestiging van een hoge graad van duurza­ me konvergentie van de ekono­ mie van de elf landen die wen­ sen toe te treden. Die wordt ge­ meten aan de stabiliteit van de prijzen, de afwezigheid van een buitenmatig deficit van de open­ bara financiën, twee jaar zonder overscnrijding van de wissel­ koersgrenzen en, ten slotte, de 'bekroning' van de duurzame konvergentie die moet blijken uit het peil van de lange rente. Welnu, aan het sluitend geheel van deze konvergentienormen sleutelen, betekent eenvoudig­ weq dat de eenheidsmunt die

:===:===

POD I U M

ES

of

EU R

OP EA N

plaats boven water te houden. Welnu, levensvatbare ondeme­ mingen 'redden' ligt niet aileen in de hand van de bevredigende of minder bevredigende werking van het EMS, maar het hangt ook af van de houding van die­ genen die van de onderneming ais inkomenschepper profiteren en dit zijn al de werknemers, ka­ derleden, kapitaalverstrekkers en zelfs al diegenen die een schuldvordering op de onderne­ ming bezitten.

IV

Mutatie

Delors heeft er terecht op ge­ wezen dat achter de slechte kon­ junktuur een diepe mutatie schuilgaat van onze relatief rijke landen, rekening houdend met de formidabele omwentelingen in de internationale arbeidsver­ deling die zich doorzet. Hij wijst terecht op de noodzaak om het wetenschappelijk onderzoek en de samenwerking onder de Eu­ ropese ondernemingen te ver­ sterken. Maar om onze onderne­ mingen stark te maken tegen­ over de buitenlandse konkurren­ tie volstaat het niet te wachten tot de Europese Monetaire Unie behoorlijk funktioneert en meer

CH

AR

Dat kompetitieve devaluaties de tewerkstelling in gevaar bren­ gan is al erg genoeg, maar dat kompetitieve devaluaties, door de scheeftrekking van de kon­ kurrentiepositie, ook onderne­ mingen ten gronde richten die 'in the long run' leefbaar zouden zijn, is nog erger. Sinds de val van het kommunisme ziet men het maar al te goed dat wat de erfgenamen van het kommunis­ me het meest schaadt niet is een tekort aan grondstoffen, want in veel gevallen zijn ze beter voor­ zien dan wij wat dit punt betreft. Ook gaat het niet om gekwalifi-

IC AL

Kommunisme

ceerde arbeid, want hun techni­ sche vaardigheid laat in de meeste gevallen niets te wensen over. Het begint echter wei te schor­ ten ais het om de werklust gaat die inderdaad veel te wensen overlaat maar dit hangt saman met de organizatie, de motivatie, de produktiviteit, de hoop die men heeft dat de inspanning iets zal opbrengen en dat men daar­ door zelf beter zal worden. Wei­ nu, ais er één faktor is die gepri­ vilegieerd moet worden tegen een scheefgetrokken konkurren­ tie van buitenuit, dan is het de onderneming ais struktuur, ais instrument bij uitstek van de eko­ nomische calculus en de ekono­ mische aktiviteit in een markteko­ nomie. Men moet er zeven maal over nadenken alvorens een 'schip' te laten zinken, want de scheefgetrokken konkurrentie dreigt van alle kanten, zelfs in de Europese Gemeenschap inzover Groot-Brittannië het Europees Monetair Systeem opgezegd heeft. Het feit dat we misschien voor een lange recessie staan, van het Kondratiev-type, dwingt ons ertoe de kostbare faktor die de onderneming is, in de eerste

OR

onze partners in de EG gaat ech­ ter niet aileen een slechtere posi­ tie van de eigen tewerkstelling saman, maar er is bovendien een schade van strukturele aard omdat ondernemingen die toch de slagkracht bij uitstek van een ekonomie zijn, gekelderd wor­ den. Welnu, een onderneming kelderen is een kwestie van en­ kele maanden scheefgetrokken konkurrentie (bv. door een nada­ lige wisselkoers), maar een verse onderneming oprichten is een kwestie van jaren.

HI ST

Tijdens de_bespreking van Maas­ tricht in het Europees Parlement wees kommissievoorzitter Delors terecht op het gevaar van moge­ lijke kompetitieve devaluaties zo­ als men die tijdens de grote kri­ sis van de jaren dertig heeft meegemaakt. Telkens ais in een land (buiten de zogenaamde 'goudzone') de werkloosheid toenam, liet de regering van het betrokken land de waarde van de eigen munt op de wissel­ markten dalen ten einde 'mone­ tair' de kostprijs van de eigen produktie op de internationale markt te verlagen en de positie van de tewerkstelling te verster­ ken. 'Onze externe handelsverricht­ ingen gebeuren voor tweederde onder ons', aldus Delors in zijn antwoord in Straatsburg. 'Welnu, er is onder ons een interne markt zonder protektie. Dit heeft voor gevolg dat, ais een land een de­ valuatie doorvoert en er komt een verbetering in zijn handels­ positie, dit dan gebeurt ten koste van de andere ledE)n van de ge­ meenschap en niet in het voor­ deel van het geheel' (toejuichin­ gen). Met een versterking van de konkurrentiepositie van een van

UN IO

N

Het schip gaat voor het komfort van de bemanning speciaal dat Groot-Brittannië te­ rug in het EMS komt. Eerst en vooral moet ervoor gezorgd worden dat onze rijk­ dom aan ondernemerschap niet wordt aangetast op een ogenblik dat Europa meer dan ooit zijn aanpassingsvermogen zal moe­ ten inzetten. De ervaring van de vroegere Oostblok-landen is dui­ delijk: men kan de dynamiek van ondernemingen niet vervangen door de werking van een bureaukratie, ze mage dan nog zo vlijtig zijn. Daarom moet uitgekeken wor­ den naar de grootst mogelijke flexibiliteit op het vlak van onze ondernemingen en dit is niet ai­ leen een kwestie van een nieuwe Maribel-operatie (wat goed is, maar volgend jaar slechts 300 banen zal opbrengen) of een wij­ ziging in de financiering van de maatschappelijke zekerheid die bij ons, in tegenstelling tot wat in het Verenigd Koninkrijk het geval is, te zwaar op de loonlast weegt. Ais de aanpassing aan nieuwe wereldkonkurrentievoor­ waarden blijkt van lange duur te moeten zijn, dan moet de onder­ neming in staat gesteld worden om zelf, van binnen uit, tot de flexibiliteit van de kostenstruktuur

bij te dragen en daarvoor alle kostenfaktoren, ook de lonen, de revue te laten passeren. We moeten nu niet weigeren te doen wat we, onder de druk van de omstandigheden, over een of twee jaar toch zullen doen om onze ondernemingen wat soe­ laas te verzekeren door bv. een indexsprong in te schakelen. De schrijver van dit artikel mag in geen geval beschouwd worden ais een principiële tegenstander van de koppeling van de lonen aan de index van de levens­ duurte, want hij kent zeer goed de minister van ekonomische za­ ken die in oktober 1 950 deze binding (opnieuw) heeft gepatro­ neerd, ten einde aan te sluiten bij een praktijk die v66r de Twee­ de Wereldoorlog goed werk had gepresteerd. We moeten allen te zamen elk verlies in ondernemingschap ver­ mijden, dat met een redelijke aanpassing vanwege de 'beman­ ning' had kunnen vermeden wor­ den. Albert COPPE

De auteur is gewezen minister van ekonomische zaken en was /id van de EGKS­ en de EG-kommissie

, M ij n familie heeft ruim jaar i n B rugge ge­ woond'' , zegt de 8 1 -jarige B B B-er Albert Coppé, die i n d e periode 1 950-52 minister van Ekonomische Zaken was en nadien nog 2 1 jaar lang, tot 1 973, lid van de Europese Kommissie. , De eerste sporen van de familie Coppé werden rond 1 550 in Lissewege gevonden . I k zelf ben op Fort Lapin geboren , i n hel enigste Brugs h u i s dat tijdens de tweede wereldoor­ log door de Engelsen ge­ bombardeerd werd . M ij n ouders, z u s en tante lieten het !even in dat bombarde­ ment . ln 1 940 trok ik trou- Albert Coppé. (Foto FP) wens met de rescrvisten van het Belgisch leger naar Frankrij k . Ik was, en ben ook nu nog, een patriot. Aangezien wij tijdens de oorlog dachten dat wij voor 20 jaar weg waren, ben ik inderhaast i n Frankrijk ge­ trouwd. Maar veertien dagen later kapitu leerde ons land . Ver­ volgens ben ik naar Brus el - ik woon nu in Tervuren verhuisd en werd ik hoogleraar ekonomie in Leuven. Maar ik bleef verknocht aan mijn geboortestad. ln de periode 1 946-52 werd ik ais parlementariër drie keer verkozen in Brussel. Maar mijn vrouw en ik kwamen telkens stemmen i n Brugge. I k zei toen dat ik wellicht hierdoor twee voorkeurstemmen te weinig zou hebben om verkozen te worden . Gelukkig was dat niet het geval . "

EU RO P

EA N

UN IO N

300

CH IV E

S

of

Luchtdoop met ballon

HI

ST

OR

IC

AL

AR

,Of i k bang ben ? Hele­ maa! nie t", antwoordt de 88-jarige B B B-er Fernande Schaloigne, wanneer wij naar haar gemoedsgesteld­ heid polsen vlak voor haar luchtdoop in een ballon . Zij is immers één van de veer­ tien moedige B B B-ers die zondag j i . van in hel Tille­ gembos per luchtballon een tochtje over Brugge meebe­ leefden . , l k onderneem alles wat ik nog kan . In 1 978 ben ik nog i n een helikopter over de Grand Canyon in de Ver­ enigde Staten gevloge n . En wist je dat ik pa op 57-jari­ ge leeftijd heb leren autorijFernande Schaloigne. (Fo­ den ? I k ben trouwens vanto FP) daag zelf per auto vanuit Oostende naar Brugge gereden . Ge moogt de moed nooit op­ geven ! I k heb voor eeuwig mijn hart verpand aan de Breydel­ stad, hoewel ik sinds 1 964 naar Oostende verhui d ben . Toen ik vernam dat het oude huis in de Wollestraat - de Galerijen De Jonckheere - voor de realizatie van een groots hotelpro­ jekt afgebroken werd, heb ik heel wat hartepijn geleden . Zelf zag ik het levenslicht i n de Raamstraat, mijn ouders en voorou­ ders zijn allen afkomstig uit Brugge. Vier generaties lang was er een Alphonse Schaloigne in de familie. M ij n man Jean­ Marie Warson was jarenlang ateneumleraar i n Brugge. Jam­ mer genoeg zij n al onze kinderen ver weg uitgeweken uit dit aards paradij s . " (SVK)

Na de u i tbra nder van de Heer E .

Van Rompuy t egen de Heer De Ba t s e l i er

i n La L i b r e B e l g ique van 1 oktober

UN I

ON

" Le CVP s e ra bien p l us du r " .

E.

EU RO PE AN

Met e n i g e ve rbaz ing heb ik kenni s genomen van een b o z e bemerking van d e Heer Van Rompuy aan het adres van d e Heer H .

me s ts to f f endos s ie r . s t i l s taan .

D e Bats e l i e r i . v . m .

het

Het loont echt d e moe i t e om daar eve n t e b l i j ve n bi j

Woo rdel i j k l u i d t het

:

" he t i s onaanvaardbaar dat een M i n i s t e r

( in ca s u de H e e r D e Bats e l ier ) m e t z i j n o n t s lag d r e i g t " e n verder " me n s pee l t n i e t m e t e e n drei gement z i j n o n t s l a g i n t e d i enen " . d i t een punt van de e t h i e k van de CVP z o u wo rden ?

Waar gaan we naar toe a l s

Hebben w e ove r i gens het

� op ont s lag in p r in c i pe aan de Koni ng n i et toegekend e n terecht ,

maar

waar z ouden we heengaan a l s het r echt op o n t s l ag b i j om het even w e l ke

of

funktie b i j de u i tvo e r ende macht z ou " ve r boden " worden ?

IV ES

I n d i t geval z ouden we i n de me e s t abominabe l e par t i c r a t i e terecht komen waarvan we met het S in t Mic h i e l s a kkoord recente l i j k een d roevig voor b e e l d

CH

hebben b e l e e f d .

Een twis t punt onder par t i j en o f b i nnen par t i j en moet i n h e t openbaar

AR

" u i tgevochten " worden e n mag er i n geen geval toe l e iden dat problemen verdo e z e l d o f verschoven wo rden t e n kos t e van onze bevo l k i n g o f ,

erger nog ,

o nd e r par t i j en tot een geheim compromis l e iden ten ko s t e van de S taat d i e

AL

a l zwak genoeg s taat .

HI

ST

OR

IC

helaa s ,

A l bert COPPE .

" S urviva l o f the f i t t es t " .

EU RO PE AN

UN I

Gar y Hamel ' s

ON

1.-

K r i t i e k op k r i t i e k .

In de r u b r i e k Management en C r i s i s en onder de provocer ende t i t e !

" Ekonomi s c he

Kr i s i s b e vo r d e r t de natuur l i j ke s e l ecti e " wi j d t de Financi e e l Ekonom i s che T i j d van 1 3 oktober e e n i n t e r e s sant a r t i k e l aan d e scherpe k r i t i e k van Gary Hamel

:

d e o o r z aak van de ekonomi s ch e c r i s i s moet vo lgens hem gezocht

wo rden b i j de bed r i j ven z el f ,

IV ES

ba s i s - s te l l i ng

" d i e j arenlang o p hun l auwer e n r u s t en " eerder dan

i n d e ekonomische omgev i ng s factoren .

" B edri j ve n " gaat Hame l s verder ,

( " zove r " dat is dan in de ogen van Hame l s ,

CH

zover

Wat daar b i j vooral t r e f t i s de

of

aan het adr e s van " de " Europese manager s .

de c r i s i s )

mogen het

niet laten komen .

AR

A l s ik mi j dan in d i t a r t i ke l in de e e r s t e p l aats tegen d e " verantwoorde l i j kh e i d " van d e bed r i j ven voor de ekonomi s ch e c r i s i s verz e t ,

dan

AL

is het om te b e l e tt e n dat d e manager de zondebok zou wo rden d i e verantwoo rde l i j k i s voor d e ekonomi s che c o n j u nctuur waar b i j m e n dan ,

m i c r o - e n macroeconomie vo l l ed i g door e l kaar haa l t wat een

IC

pedant te z eggen ,

om h e t wat

ST

OR

student i n d e tweede kand idatuur o p het examen al n i e t meer vergeven worden .

HI

Twee opmer kingen a l vorens tot de kern van de problemat i e k te komen .

Ten e e r s t e ,

i n Hame l ' s p e r s p e c t i e f kunnen managers b e l etten dat h e t " z over "

komt door constant binnen hun eigen bed rijf een " so o r t kwa s i e - k r i s i s te genereren en ,

door de s i g na l e n van de omgeving te ver s terken ,

de probl emen van

morgen t e onderkennen en vervo l gens te a n t i c i peren .

. .1. .

ON

2.-

UN I

Men weet nu a l s e d e r t h e t midden van de ve r l eden eeuw dat het i ndus t r i e l e t i j d perk ,

helaa s , m e t con j unctuu r s c yc l i samengaat d . w . z . m e t f a z e n van

expans ie ,

cri s i s ,

EU RO PE AN

rece s s i e en her l e ving van onge l i j ke duur wa t voor gevo l g

hee f t d a t m e n de e e n e cyc l u s niet u i t de vor i g e a f l e iden kan .

Erger nog :

s in d s

K e y n e s k e n t m e n d e s t ra t e g i s che rol van de re ntevoet i n de con j unctuur en d e b e s t e k o f f i edekk i j ke r z a l er noo i t i n s l agen evo l ut i e van de r en tevoe t op bv .

uit

zijn eigen bedrijfsgebeuren de

twee j aar te voorz i en .

D e h u i d i ge cr i s i s dan

aan een f o u t i e f management van de managers t o e s c hr i j ve n kan men bes t vergel i j ke n met h e t t o e s c hr i j ven van de g r i epepidemie d i e s traks op ons a fkomt

Ten tweed e ,

IV ES

of

aan het gebrekkig voorbehoedsdenken van de geneesheren van één hosp i taa l .

om a l s u i tgangspunt voo r een globale p r o s pecti eve te d i enen ,

s taan

n i e t a l l e bed ri j ven op h e t z e l fde vlak en d e z e l fde a l gemene c o n j unctuur i s n i e t I n de j o n g s te weekbe r i chten van de KB

CH

voo r a l l e bedr i j ve n ge l i j k .

( 8 oktober

AR

1 9 9 3 ) vindt men een l e e r r i j ke tab e l voor d i egenen die het l e z e n van de " s i gna l e n "

z enden wi l l e n ver eenvoud i g e n .

De netto rendabi l i t e i t van de

AL

e i genmidd e l e n lag in 1 9 9 2 i n d e s e c to r van de tex t i e l en con f e c t i e op 1 % en in

IC

de s ector van d e d i e n s ten o p ca 1 0 % .

OR

Het e r g s t e b i j de s t e l l i n g van de H .

Ham e l i s echt er dat de o p l o s s ing van de

ST

e ko nomi s che c r i s i s b i j de bedr i j ven z e l f moe t gezocht worden eerder dan i n de ( ekonom i s che ) omgevi ngs factoren en meer speciaa l bi j d e ekonom i s ch e p o l i t i e k en

HI

b i j d e a l gemene po l i t i e k .

Daar verg i s t de Heer Hame l z i c h ,

want m . i .

l i gt d e

o p l o s s in g daar waar de oor zaak van de c r i s i s l i gt en d i e l ig t op h e t vlak van de g l oba l e werking van de ekonomie e n s i tueert z i c h b u i t e n het bereik van d e i nd i vidu e l e onderneminge n . Baranows ki

I n het b e g i n van d e z e eeuw s c h r e e f Tugan -

" de B r i t s e e konomie kent geen c r i s i s mee r "

maar h i j vergat te zeggen

. .1. .

ON

3.-

Wat de econom i s t echter vooral ergert is de a l l us i e op Darwin ' s

UN I

dat ook de groei verdwenen was .

" s urvival o f

bedr i j ve n .

EU RO PE AN

the f i tte s t " e n de verwi j z i ng naar een soort natuu r l i jke s e l ec t i e onder de

De verge l i j ki ng tussen de Darwiniaanse s e l ec t i e e n de lange termi j n

mutaties van h e t ekonom i s c h s y s t eem gaat i n het gehe e ! n i e t op .

Een d e r g e l i j ke

u i t s p raak voedt a l l een de g r ievent rommel van d i egenen d i e de f o u t op de " anderen " wi l l en l eggen als wanneer het i n f e i te gaat om de mani er waar o p de ekonom i s che groei z i ch vo l t r ekt doorheen ono phoudende mutat i e s waaraan n i emand

of

" s chu l d " h e e f t .

nl .

het p l o t s

IV ES

D i tmaa l echter doet z i ch op mondiaal vlak een n i euw f e i t voo r ,

toetreden t o t de i n ternat i o na l e a r b e i d s verd e l i n g van kwa s i -cont i nenten ,

zoals

China en I nd i a d i e de " t r ad i t i on e l e " kope r s - verkoper s re l a t i e s grond i g door Dit proces hee f t o ve r igens één precedent en s l echts één gekend

CH

e l kaar s chudden .

AR

en wel toen op h e t e i nde van de v e r l eden eeuw opeens d e D u i t s e concu rr e n t i e opdook waar t eg e n een groot gedee l te van de B r i t s e ekonomie h e t langs van de

( an t i - D u i ts e )

AL

comme r ci ë l e weg n i e t kon opnemen zonder de h u l p o . m .

IC

" Mer chand i s e Act " van 1 8 8 7 .

OR

I nd i en de Europese ondernemers er z i ch bewu s t van wor d e n dat een vo l s t r e k t

ST

nieuw p l anetair eko nom i s c h lands chap a a n het o pkomen i s e n daardoor een gevo e l van v r e e s o nd e r gaan , d a n hebben z e ge l i j k en m e n k a n d e z e r e a c t i e b e z waa r l i j k

HI

toeschr i j ve n aan d e vier doodzonden van o n z e managers

p e s s imi sme ,

:

" ar roganti e ,

cyn i sme en e l i t a i r denke n " waarvan de oor zaak z o u l i ggen i n een

teko r t aan i n te l l e c t u e l e n i euws g i e r i gheid en , een veel t e dogma t i s c h denken

voo r a l b i j Europese manage rs ,

( sic ) .

. .1. .

bij

ON

4.-

Het vo l s taat een b l i k te werpen op enke l e s ta t i s t i eke n u i t het j on g s t e

n i e uw s g i e r i gheid " t e begr i j pen .

:

( Economi s t 1 6 octobe r )

nul .

Het reël BNP van China s t i j gt met 1 3 % per

en dat van Indië met 5 % en o n z e p r e s ta t i e kent men

D e c h i n e s e expo r t g r o e i t met ca 8 \

EU RO PE AN

j aa r

" z onder i n t e l l ec t u e l e

UN I

I MF- ver s lag om de z o r ge n v a n o n z e manage r s

( 1 9 9 0 ) . Het Japa n s e exportovers cho t

( 60 m l d dol l a r voor het e e r s t e s e me s t er ) i s een van d e factoren van de Japa n s e goedkope lange termi j n r e n tevo e t ( de he l f t van de o n z e )

e n d i t ove r s chot

s ti mu l e e r t het fundamenteel wetens chappel i j k ond e r z o ek wan t wetens chapp e l i j k ond e r z o e k wo rdt eve n z e e r aangetrokken door goedkope fond s en a l s door

of

wetens chappe r s .

IV ES

T r e f fend a l s p r o s pectieve voor de toekoms t i s dat de h e l f t van het g l obaal Ja pa n s e ove r s chot o p A z i e verwe z en l i j k t wo rdt wat wi j s t op de " verove r ing " van de A z i at i s che markt door producenten d i e in de buurt g e l egen z i j n en een

CH

transportoors prong ' ge n i e t e n en a l l e markten in d e s t r eek t o t kopersmarkten

AR

omvormt .

Wi j s taan voo r één zeer groot probl eem i n vers chi l l ende s chuiven :

AL

��� �

IC

Ma s tr i cht d e f latie ,

de

de i n s cha ke l ing van Centraa l e n Oo s t - Europa , en wat Dup r i e z zou genoemd hebben de

OR

Jee�lai� Japa n s e exportove r s chot ,

het

" s e c u l a i r e expans ie " met een nieuwe inte r nationa l e a r b e i d s v e rd e l i ng .

De

ST

Eur ope s e Gemeens chap m o e t nu de k r i j t l i j nen t r ekken v o o r een con s t ructi eve aanpak we z e het i n ve r s c h i l l ende s n e l heden .

HI

s o i t d ' accord ,

" S i on a t t e nd que tout l e monde

on n e fai t j amai s r i en " was een g e l i e f d e s pr euk van J . Monnet .

De bes t e aanpak z a l daar b i j d e z e z i j n d i e een maximum aan o nd e r nemingen over d e s u r v i va l - t e s t h e e n h e l p wan t men m o e t g e e n S chumpeter z i j n om de onderneming a l s het zout van de mar ktekonomie te aanz ien .

Maar d i tma a l z u l l en de o f fe r s

. .1. .

bed r i j f

van d e z i j d e van kapi taa l en arbeid in het

z e l f rnoeten komen e n n i e t

want d i e rn o e t n o g voor t i e n j aar e e r s t z i c h z e l f redden .

de

vakbonden .

EU RO PE AN

Daar l i g t een n i e uwe taak voo r

UN I

van d e overheid ,

ON

5.-

HI

ST

OR

IC

AL

AR

CH

IV ES

of

A l b e r t Coppé

POD I U M

Konstante krisis Twee opmerkingen alvorens tot de kern van de problematiek

of EU RO PE AN

vergelijking tussen de Darwini­ aanse selektie en de lange-ter­ mijnmutaties van het ekono­ misch systeem gaat in het ge­ heel niet op. Een dergelijke uit­ spraak voedt aileen de grieven­ trommel van diegenen die de fout op de 'anderen' willen leg­ gen wanneer het in feite gaat om de manier waarop de ekonomi­ sche groei zich voltrekt door on­ ophoudende mutaties heen, waaraan niemand 'schuld' heeft. Ditmaal echter doet zich op mondiaal vlak een nieuw feit voor, ni. het plots toetreden tot de internationale arbeidsverde­ ling van kwasi-kontinenten, zoals China en lndia die de 'traditione­ le' kopers-verkopersrelaties grondig door elkaar schudden. Dit procas heeft overigens slechts één precedent gekend, namelijk toen op het einde van de verleden eeuw opeens de Duitse konkurrentie opdook waartegen een groot gedeelte van de Britse ekonomie het langs commerciële weg niet kon opnemen zonder de hulp van de (anti-Duitse) ' Marchandise Act' van 1 887.

IC

AL

AR

CH

IV E

S

te komen. Ten eerste, in Hamels niet voor alle bedrijven gelijk. ln perspektief kunnen managers de weekberichten van Krediet­ beletten dat het 'zo ver' komt bank van 8 oktober ji. vindt men door konstant in hun eigen be­ een leerrijke tabel voor diegenen drijf een soort kwasi-krisis te ge­ die het lezen van de 'signalen' nereren en, door de signalen van willen vereenvoudigen. De netto de omgeving te versterken, de rendabiliteit van de eigen midde­ problemen van morgan te onder­ len lag in 1 992 in de sektor van kennen en vervolgens te antici­ textiel en konfektie op 1 % en in de sektor van de diensten op peren. Men weet nu al sedert het mid­ ongeveer 1 0%. den van de vorige eeuw dat het industriële tijdperk, helaas, met Omgeving konjunktuurcycli samengaat, dit Het ergste bij de stelling van wil zeggen, met fazen van ex­ pansie, krisis, recessie en herle­ Gary Hamel is echter dat de op­ ving van ongelijke duur. Dat lessing van de ekonomische kri­ heeft tot gevolg dat men de ene sis bij de bedrijven zelf moet ge­ cyclus niet uit de vorige kan af­ zocht worden eerder dan in de (ekonomische} omgevingsfakto­ leiden. Erger nog: sinds Keynes kent men de strategische roi van ren en meer speciaal bij de eko­ de rentevoet in de konjunktuur nomische politiek en bij de alge­ en de beste koffiedikkijker zal er mene politiek. Daar vergist Ha­ nooit in slagen uit zijn eigen be­ mel zich, want de oplossing ligt drijfsgebeuren de evolutie van daar waar de oorzaak van de de rentevoet op bij voorbeeld krisis ligt. Die ligt op het vlak van twee jaar te voorzien. De huidige de globale werking van de eko­ nomie en situeert zich buiten het krisis dan aan een fou1ief mana­ bereik van de individuele ondergement van de managers toe­ '" schrijven, kan men best vergelij­ nemingen. ln het begin van deze ken met het toeschrijven van de eeuw schreef Tugan Baranowski 'de Britse ekonomie kent geen griepepidemie die straks op ons krisis meer', maar hij vergat te afkomt aan het gebrekkig voor­ behoedsdenken van de genees­ zeggen dat ook de groei verdwe­ nen was. heren van één ziekenhuis. Wat de ekonoom echter vooral Ten tweede, om ais uitgangs­ punt voor een globale vooruitblik ergert is de allusie op Darwins te dienen, staan niet alle bedrij­ 'survival of the fittest' en de ver­ ven op hetzelfde vlak. Ook is wijzing naar een soort natuurlijke dezetfde algemene konjunktuur selektie onder de bedrijven. De

HI ST OR

ln d e bijlage Management e n Kri­ sis en onder de provocerende titel 'Ekonomische krisis bevor­ dert de natuurlijke selektie', wijd­ de De Financieei-Ekonomische Tijd op 1 3 oktober een interes­ sant artikel aan de scherpe kri­ tiek van Gary Hamel aan het adres van 'de' Europese mana­ gers. Wat daarbij vooral treft, is de basis-stelling: de oorzaak van de ekonomische krisis moet vol­ gens hem gezocht worden bij de bedrijven zetf, 'die jarenlang op hun lauweren rustten', eerder dan in de ekonomische omge­ vingsfaktoren. 'Bedrijven', gaat Hamels verder, 'mogen het zo ver ('zo ver', dat is dan in de ogen van Hamel de krisis) niet laten komen.' Indien ik mij hier in de eerste plaats tegen de 'verantwoorde­ lijkheid' van de bedrijven voor de ekonomische krisis verzet, dan is het om te beletten dat de mana­ ger de zondebok zou worden die verantwoordelijk is voor de eko­ nomische konjunktuur waarbij men dan, om het wat pedant te zeggen, mikro- en makro-ekono­ mie volledig door elkaar haalt. lets wat een student in de twee­ de kandidatuur op het eksamen al niet meer vergeven wordt.

UN IO N

Managers ais zondebok

Doodzonden Indien de Europese onderne­ mers er zich bewust van worden dat een volstrekt nieuw planetair ekonomisch landschap aan het opkomen is en daardoor een ge-

voel van vrees ondergaan, dan hebben ze gelijk en men kan deze reaktie bezwaarlijk toe­ schrijven aan de vier doodzon­ den van onze managers: 'arrog­ antie, pessimisme, cynisme en elitair denken' waarvan de oor­ zaak zou liggen in een tekort aan intellektuele nieuwsgierigheid en, vooral bij Europese managers, bij een veel te dogmatisch den­ ken (sic.). Het volstaat een blik te werpen op enkele statistieken uit het jongste IMF-verslag om de zor­ gen van onze managers 'zonder intellektuele nieuwsgierigheid' te begrijpen. Het reëel BNP van China stijgt met 1 3% per jaar en dat van lndia met 6%. Onze prestatie is nul. De Chinese ex­ port groeit met ongeveer 8% ( 1 990). Het Japanse exportover­ schot (60 miljard dollar voor het eerste semester) is een van de faktoren van de Japanse goed­ kope lange-termijnrente (de helft van de onze). Dit overschot sti­ muleert het fundamenteel weten­ schappelijk onderzoek, want we­ tenschappelijk onderzoek wordt evenzeer aangetrokken door goedkope fondsen ais door we­ tenschappers. Treffend ais vooruitblik naar de toekomst, is dat de helft van het globale Japanse overschot op Azië verwezenlijkt wordt. Dat wijst op de 'verovering' van de Aziatische markt door producen·

ten die in de buurt gelegen zijn en een transportvoorsprong ge­ nieten. Het vormt alle markten in de streek tot kopersmarkten om. Wij staan voor een zeer groot probleem in verschillende stap­ pen: de post-Maastricht deflatie, de inschakeling van Centraal- en Oost-Europa, het permanente Japanse exportoverschot en wat Dupriez zou genoemd hebben de 'seculaire expansie' met een nieuwe internationale arbeidsver­ deling. De Europese Gemeen­ schap moet nu de krijtlijnen trek­ ken voor een konstruktieve aan­ pak, weze het in verschillende snelheden. 'Si on attend que tou1 le monde soit d'accord, on ne fait jamais rien' was een geliefde spreuk van Monnet. De beste aanpak zal daarbij deze zijn die een maximum aan ondernemingen over de survival­ test heen helpt, want men moet geen Schumpeter zijn om de on­ derneming ais het zout van de marktekonomie te beschouwen. Maar ditmaal zullen de offers van de zijde van kapitaal en arbeid van het bedrijf zelf moeten ko­ men en niet van de overheid, want die moet nog voor tien jaar eerst zichzelf redden. Daar ligt een nieuwe taak voor de vakbon­ den. Albert COPPE

De auteur is gewezen minister van ekonomische zaken en ge­ wezen /id van de EG-kommissie