FOCOM NIRS studie
Een studie naar activatie van hersengebieden tijdens het maken van opdrachten op de computer
Informatiebrochure Afdeling Humane Voeding Wageningen Universiteit Mei - September 2014
Voorwoord Allereerst onze hartelijke dank voor uw interesse in de FOCOM NIRS studie. De FOCOM NIRS studie is een samenwerking tussen de Afdeling Humane Voeding van de Wageningen Universiteit en de Afdeling Geriatrie van het Radboudumc in Nijmegen. In deze informatiebrochure staat uitgebreid beschreven wat de FOCOM NIRS studie inhoudt, wat wij van u als deelnemer verwachten tijdens het onderzoek en wat u van ons als onderzoekers kunt verwachten. Wij verzoeken u de informatie in deze brochure goed door te nemen, alvorens u besluit u aan te melden voor dit onderzoek. Mocht u na het lezen van de brochure nog vragen hebben, neem dan gerust contact met ons op. Achterin deze brochure kunt u onze contactinformatie vinden. Met vriendelijke groet, namens het onderzoeksteam,
dr. Ondine van de Rest
2
Wat is het doel van dit onderzoek? Wanneer mensen ouder worden kunnen er processen in de hersenen veranderen, bijvoorbeeld in het werkgeheugen. In het werkgeheugen, ook wel het ‘korte termijn geheugen’ genoemd, wordt informatie tijdelijk opgeslagen en bewerkt voordat het voor langere tijd wordt opgeslagen. Het werkgeheugen wordt actief als u bijvoorbeeld een nieuw telefoonnummer probeert te onthouden, of een hoofdrekensom oplost. Wij willen graag weten of de hersenactiviteit tijdens het uitvoeren van een werkgeheugentaak verschillend is voor jongeren en ouderen.
Hoe wordt dit onderzocht? Wij meten de hersenactiviteit terwijl u een twee taken op de computer uitvoert. Hierbij maken we gebruik van ‘NearInfrared Spectroscopy’. Dit betekent dat een ‘hersenfilmpje’ wordt gemaakt met behulp van bijna-infrarood licht. Dit is onzichtbaar en onschadelijk licht. Deze methode is pijnloos en brengt geen risico’s met zich mee. De hersenactiviteit kunnen we pas achteraf vaststellen, nadat we berekeningen hebben uitgevoerd op de meetresultaten.
Wanneer en waar wordt het onderzoek uitgevoerd? Het onderzoek wordt uitgevoerd van mei tot en met september 2014. Het moment waarop het onderzoek voor u zal plaatsvinden, wordt in overleg met u vastgesteld. Het onderzoek vindt plaats op de Afdeling Geriatrie, van het Radboudumc in Nijmegen. 3
Hoe ziet het onderzoek er uit? Voor dit onderzoek wordt u gevraagd om eenmalig een bezoek van ongeveer 3,5 - 4 uur aan het Radboudumc te brengen. Dit bezoek zal uit de volgende onderdelen bestaan: Voorbereiding Tijdens het eerste gedeelte van uw bezoek zal de onderzoeker enkele vragenlijsten afnemen. Daarna worden er twee geheugentaken uitgelegd die u later zult gaan uitvoeren tijdens het meten van de hersenactiviteit. U krijgt de gelegenheid om deze taken te oefenen op de computer. Hersenfilmpje Na het oefenen van de taken krijgt u een soort muts op uw hoofd met de meetapparatuur die nodig is om het hersenfilmpje te maken. Dit ziet er uit zoals het plaatje op pagina 6. Deze speciale muts dient u op te houden tijdens dit gedeelte van het onderzoek. Ook krijgt u drie elektrodeplakkers op uw borst om uw hartslag te meten. Uw bloeddruk wordt gemeten met behulp van een klein apparaatje aan de vinger. U wordt gevraagd om de geheugentaak die u eerder geoefend heeft uit te voeren. Afronding Na een korte pauze zal de onderzoeker u vragen een aantal andere werkgeheugen taken en opdrachten uit te voeren. Deze taken voert u niet uit op de computer, maar mondeling met de onderzoeker. De speciale muts hoeft u tijdens dit gedeelte niet meer op. Voor elk gedeelte van het onderzoek geldt dat de onderzoeker u steeds duidelijk zal uitleggen wat de bedoeling is. 4
Wie kunnen er deelnemen aan deze studie? De deelnemers aan dit onderzoek moeten aan een aantal voorwaarden voldoen. Dit zal van tevoren door middel van een vragenlijst worden nagegaan. U kunt deelnemen aan het onderzoek als u:
•
tussen de 18 en 35 jaar oud bent óf tussen d e 60 en 75 jaar oud bent
• • •
volledig rechtshandig bent niet kleurenblind bent niet rookt (of gemiddeld maximaal 1 sigaret/sigaar per dag rookt)
U kunt helaas niet deelnemen aan het onderzoek als u:
•
een neurologische aandoening heeft (gehad), zoals hersenletsel, een hersenbloeding of epilepsie
•
een psychiatrische aandoening heeft (gehad), zoals een psychose of depressie
•
hart- en/of vaatziekten heeft (gehad), zoals hartfalen, hartinfarct of hartritmestoornissen
• •
diabetes (type I of II) heeft
• • • •
een operatie aan het hoofd heeft ondergaan
•
zwanger bent of borstvoeding geeft
medicatie gebruikt die versuffend werkt of van invloed is op uw denkvermogen last heeft van terugkerende migraine last heeft van RSI gemiddeld meer dan 3 alcoholische consumpties per dag nuttigt
5
Dit plaatje laat zien hoe we het hersenfilmpje gaan maken en hoe de speciale muts eruitziet die u tijdens het onderzoek draagt.
Wat gebeurt er als ik niet wil deelnemen? Uw deelname aan dit onderzoek is geheel vrijwillig. Als u niet wilt deelnemen, hoeft u daarvoor geen reden op te geven. Als u toestemming geeft om aan dit onderzoek mee te doen, heeft u altijd de vrijheid om op die beslissing terug te komen.
Wat staat er tegenover? U krijgt voor uw deelname en reiskosten een VVV cadeaubon ter waarde van €40,-. Met uw deelname levert u een belangrijke bijdrage aan wetenschappelijk onderzoek.
Wat gebeurt er met de onderzoeksgegevens? Alle gegevens zullen vertrouwelijk worden behandeld en alleen gebruikt worden voor het onderzoek. Uw gegevens zullen anoniem verwerkt worden en daarom niet naar u te herleiden zijn. 6
Waar kan ik terecht met mijn vragen? Voor vragen over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Rianne de Heus, de onderzoeksmedewerker van dit project. U kunt haar bereiken via het telefoonnummer 0317 - 485457 of door een e-mail te sturen naar:
[email protected] Als u dit wenst kunt u meer informatie krijgen bij een onafhankelijke arts die niet betrokken is bij dit onderzoek. Deze arts is dr. M. van Iersel. Zij is tijdens kantooruren te bereiken via het secretariaat van de Afdeling Geriatrie, telefoonnummer 024 - 3616772.
Hoe kan ik me aanmelden voor dit onderzoek? Wanneer u, na het lezen van de informatiebrochure, geïnteresseerd bent in deelname aan de FOCOM NIRS studie kunt u contact opnemen met Rianne de Heus, de onderzoeksmedewerker van dit project. U kunt haar bereiken via het telefoonnummer 0317 - 485457 of door een e-mail te sturen naar:
[email protected]. Aanmeldingen ontvangen wij bij voorkeur per e-mail. Vermeld hierbij wel altijd uw telefoonnummer zodat wij u terug kunnen bellen.
7
Contactinformatie
Het onderzoeksteam dr. Ondine van de Rest, hoofdonderzoeker dr. Jurgen Claassen, klinisch geriater ir. Rianne de Heus, onderzoeksmedewerker
Contactpersoon Rianne de Heus Telefoon: 0317 - 485457 Email:
[email protected]
Onderzoekslocatie Radboudumc Nijmegen, Ingang Oost Afdeling Geriatrie (route 928) Reinier Postlaan 4 6525 CG Nijmegen
Postadres FOCOM NIRS studie t.a.v. Rianne de Heus Huispost 925, Afdeling Geriatrie Postbus 9101 6500 HB Nijmegen
8
